კოლეგიის შემადგენლობა:

მანანა კობახიძე – სხდომის თავმჯდომარე, მომხსენებელი მოსამართლე;

გიორგი მოდებაძე – წევრი;

თეიმურაზ ტუღუში – წევრი.

სხდომის მდივანი: დარეჯან ჩალიგავა.

საქმის დასახელება: დავით ღონიაშვილი საქართველოს პარლამენტის და საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრის წინააღმდეგ.

დავის საგანი: ა) №1585 კონსტიტუციურ სარჩელზე: „პოლიციის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-60 მუხლის მე-2 პუნქტის „ა“, „დ“ და „ი“ ქვეპუნქტების და „საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს მოსამსახურეთათვის ზოგიერთი ქმედების აკრძალვის შესახებ“ საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრის 2018 წლის 15 თებერვლის №MIA 4 18 00001/73 ბრძანების მე-3 პუნქტის (2024 წლის 30 მაისამდე მოქმედი რედაქცია) კონსტიტუციურობა საქართველოს კონსტიტუციის 25-ე მუხლის პირველ პუნქტთან მიმართებით;

ბ) №1590 კონსტიტუციურ სარჩელზე: „პოლიციის შესახებ“ საქართველოს კანონის 36-ე მუხლის პირველი პუნქტის, „საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს მოსამსახურეთა დისციპლინური წესდების დამტკიცების თაობაზე“ საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრის 2013 წლის 31 დეკემბრის №989 ბრძანების №1 დანართით დამტკიცებული წესდების მე-2 მუხლის მე-2 პუნქტის „ვ“ ქვეპუნქტის (2024 წლის 30 მაისამდე მოქმედი რედაქცია), „საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროში სამსახურის გავლის წესის დამტკიცების შესახებ“ საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრის 2013 წლის 31 დეკემბრის №995 ბრძანებით დამტკიცებული წესის მე-9 მუხლის პირველი პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტის სიტყვების „მინისტრის ან უფლებამოსილი პირის ინდივიდუალურ-სამართლებრივი აქტებით, მითითებებით და სხვა სამართლებრივი აქტებით“, „საქართველოს პოლიციის ეთიკის კოდექსისა და საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს ზოგიერთ მოსამსახურეთა ქცევის ინსტრუქციების დამტკიცების შესახებ“ საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრის 2013 წლის 31 დეკემბრის №999 ბრძანების №1 დანართით დამტკიცებული კოდექსის მე-8 თავის კონსტიტუციურობა საქართველოს კონსტიტუციის 25-ე მუხლის პირველ პუნქტთან მიმართებით.

საქმის განხილვის მონაწილეები: მოსარჩელე – დავით ღონიაშვილი და მისი წარმომადგენელი – ლევან ალაფიშვილი; მოპასუხე მხარის, საქართველოს პარლამენტის წარმომადგენლები ‒ ქრისტინე კუპრავა და ლევან ღავთაძე; მოპასუხე მხარის, საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს წარმომადგენელი ‒ მარიამ კერესელიძე.

I
აღწერილობითი ნაწილი

1. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2021 წლის პირველ და 13 აპრილს კონსტიტუციური სარჩელებით (რეგისტრაციის №1585, №1590) მომართა დავით ღონიაშვილმა. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2022 წლის 7 ნოემბრის №2/1/1585და №2/2/1590 საოქმო ჩანაწერებით, კონსტიტუციური სარჩელები მიღებულ იქნა არსებითად განსახილველად. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2022 წლის 7 ნოემბრის №2/2/1590 საოქმო ჩანაწერით, №1585 და №1590 კონსტიტუციური სარჩელები გაერთიანდა ერთ საქმედ და ერთობლივად იქნა არსებითად განხილული. №1585 და №1590 კონსტიტუციური სარჩელების არსებითი განხილვის სხდომა, ზეპირი მოსმენით, გაიმართა 2023 წლის 10 და 11 მაისს.

2. №1585 და №1590 კონსტიტუციურ სარჩელებში საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოსთვის მომართვის სამართლებრივ საფუძვლად მითითებულია: საქართველოს კონსტიტუციის მე-60 მუხლის მე-4 პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტი, „საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის მე-19 მუხლის პირველი პუნქტის „ე“ ქვეპუნქტი, 31-ე და 31¹ მუხლები, 39-ე მუხლის პირველი პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტი.

3. „პოლიციის შესახებ“ საქართველოს კანონის 36-ე მუხლის პირველი პუნქტი ადგენს, რომ „პოლიციაში სამსახურის გავლის წესი განისაზღვრება მინისტრის ნორმატიული აქტებით“, ხოლო ამავე კანონის მე-60 მუხლის მე-2 პუნქტის „ა“, „დ“ და „ი“ ქვეპუნქტების თანახმად, საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრმა უნდა დაამტკიცოს სამინისტროში სამსახურის გავლის წესი, პოლიციის ეთიკის კოდექსი და სამინისტროს მოსამსახურეთა დისციპლინური წესდება. „საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს მოსამსახურეთა დისციპლინური წესდების“ მე-2 მუხლის მე-2 პუნქტის „ვ“ ქვეპუნქტი (2024 წლის 30 მაისამდე მოქმედი რედაქცია) ადგენს, რომ დისციპლინური გადაცდომის ერთ-ერთ სახეს წარმოადგენს მოსამსახურისათვის შეუფერებელი ქმედება, რომელიც ლახავს სამინისტროს სისტემის ავტორიტეტს. „საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროში სამსახურის გავლის წესის“ მე-9 მუხლის პირველი პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტის მიხედვით, სამინისტროს მოსამსახურე ვალდებულია, დროულად და კეთილსინდისიერად შეასრულოს სამსახურებრივი მოვალეობები, რომლებიც განსაზღვრულია საქართველოს მოქმედი კანონმდებლობით, მათ შორის, ამ წესითა და სამსახურებრივი რეგლამენტით/ინსტრუქციებით, მინისტრის ან უფლებამოსილი პირის ინდივიდუალურ–სამართლებრივი აქტებით, მითითებებით და სხვა სამართლებრივი აქტებით; „საქართველოს პოლიციის ეთიკის კოდექსის“ მე-8 თავის თანახმად, ეთიკის კოდექსით განსაზღვრული ნორმების დარღვევა იწვევს დისციპლინურ პასუხისმგებლობას საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრის ბრძანებით დადგენილი წესის შესაბამისად. „საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს მოსამსახურეთათვის ზოგიერთი ქმედების აკრძალვის შესახებ“ საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრის 2018 წლის 15 თებერვლის №MIA 4 18 00001/73 ბრძანების მე-3 პუნქტი (2024 წლის 30 მაისამდე მოქმედი რედაქცია) ადგენს, რომ სამინისტროს გენერალური ინსპექციის მოსამსახურის მოთხოვნის შემთხვევაში, ნარკოტიკული ან ფსიქოტროპული ნივთიერების მოხმარების დადგენის მიზნით შემოწმებისთვის თავის არიდების შემთხვევაში, სამინისტროს მოსამსახურის მიმართ დისციპლინური პასუხისმგებლობის ზომად გამოყენებული იქნება სამსახურიდან დათხოვნა.

4. საქართველოს კონსტიტუციის 25-ე მუხლის პირველი პუნქტის თანახმად, „საქართველოს ყოველ მოქალაქეს უფლება აქვს, დაიკავოს ნებისმიერი საჯარო თანამდებობა, თუ იგი აკმაყოფილებს კანონმდებლობით დადგენილ მოთხოვნებს. საჯარო სამსახურის პირობები განისაზღვრება კანონით“.

5. კონსტიტუციური სარჩელის თანახმად, მოსარჩელე იკავებდა საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს სსიპ-ის საზოგადოებრივი უსაფრთხოების მართვის ცენტრ „112“-ის (შემდგომში – საზოგადოებრივი უსაფრთხოების მართვის ცენტრი „112“) ინსპექტირების სამსახურის უფროსის თანამდებობას. 2019 წლის 15 ოქტომბერს, არასამუშაო დროს, წვეულებიდან სახლში მიმავალი მოსარჩელე შეაჩერეს საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს გენერალური ინსპექციის თანამშრომლებმა და გადაიყვანეს შინაგან საქმეთა სამინისტროს საექსპერტო-კრიმინალისტიკურ დეპარტამენტში ნარკოლოგიური შემოწმებისთვის. მოსარჩელემ უარი განაცხადა ბიოლოგიური მასალის ჩაბარებაზე და მოითხოვა ექსპერტიზის ჩატარება ნეიტრალურ დაწესებულებაში მომდევნო სამუშაო დღეს. მან, მეორე დღეს, თავად მიმართა ლევან სამხარაულის სახელობის სასამართლო ექსპერტიზის ეროვნულ ბიუროს, რომლის დასკვნითაც, მის ორგანიზმში ნარკოტიკული საშუალების არსებობა არ დადასტურდა. მიუხედავად ამისა, მისი ქმედება დაკვალიფიცირდა ნარკოტიკული ნივთიერების მოხმარების დადგენის მიზნით შემოწმებისთვის თავის არიდებად, რაც მიჩნეულ იქნა მოსამსახურისთვის შეუფერებელ ქმედებად, რომელიც ლახავს სამინისტროს სისტემის ავტორიტეტს და შინაგან საქმეთა მინისტრის 2019 წლის 22 ოქტომბრის ბრძანებით, იგი გათავისუფლდა დაკავებული თანამდებობიდან და დათხოვნილ იქნა შინაგან საქმეთა სამინისტროდან. საერთო სასამართლოებმა მისი გათავისუფლების შესახებ ბრძანება მიიჩნიეს კანონიერად.

6. მოსარჩელე, სადავოდ ხდის სადავო ნორმების იმ ნორმატიული შინაარსის კონსტიტუციურობას, რომელიც საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრს ანიჭებს უფლებამოსილებას, შინაგან საქმეთა სამინისტროს მოსამსახურის მიერ კონსტიტუციით გარანტირებული დაცვის უფლების ფარგლებში ნარკოტიკული საშუალების მოხმარების დასადგენად შემოწმების ან ექსპერტიზის ნეიტრალურ დაწესებულებაში ჩატარების მოთხოვნა ჩათვალოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს მოსამსახურისათვის შეუფერებელ, აკრძალულ ქმედებად, რომელიც ლახავს სამინისტროს სისტემის ავტორიტეტს და ეს ქმედება დაადგინოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს მოსამსახურის თანამდებობიდან გათავისუფლების საფუძვლად.

7. კონსტიტუციური სარჩელის თანახმად, სადავო ნორმების საფუძველზე, საქართველოს პარლამენტმა მოახდინა პოლიციაში სამსახურის გავლის წესის, სამინისტროში სამსახურის გავლის წესის, პოლიციის ეთიკის კოდექსისა და სამინისტროს მოსამსახურეთა დისციპლინური წესდების დამტკიცების უფლებამოსილების დელეგირება საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრზე ისე, რომ არ განუსაზღვრავს დელეგირების მიზნები, ჩარჩო, ფარგლები და აქტის მიღებისთვის საჭირო სამართლებრივი ფორმა. საკანონმდებლო ორგანომ მოახდინა უფლებამოსილების სრული და შეუზღუდავი დელეგირება, რაც ვერ პასუხობს საქართველოს კონსტიტუციის 25-ე მუხლის პირველი პუნქტის ფორმალურ მოთხოვნებს.

8. №1585 და №1590 კონსტიტუციური სარჩელების არსებითი განხილვის სხდომაზე, მოსარჩელე მხარის წარმომადგენელმა უფლებამოსილების დელეგირების სტანდარტებთან დაკავშირებით განმარტა, რომ საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს თანამშრომლისათვის პასუხისმგებლობის დაკისრება უნდა მოხდეს საკანონმდებლო აქტის საფუძველზე. კერძოდ, მისი აზრით, პარლამენტმა უნდა განსაზღვროს როგორც აკრძალული ქმედების, აგრეთვე, შესაბამისი სანქციის/სასჯელის სახე. ამასთანავე, იგი დასაშვებად მიიჩნევს ცალკეული ტექნიკური საკითხების გადაწყვეტის უფლებამოსილების აღმასრულებელ ხელისუფლებაზე დელეგირების შესაძლებლობას. მისი თქმით, სადავო ნორმების საფუძველზე, საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრს მიენიჭა საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს თანამშრომლისათვის აკრძალული ქმედებების ჩამონათვალის შემუშავებისა და საამისოდ გათვალისწინებული შესაბამისი პასუხისმგებლობის სახეების განსაზღვრის აბსოლუტური შესაძლებლობა, თავად დისკრეციული უფლებამოსილების სახელმძღვანელო ჩარჩოში მოქცევის გარეშე. აღსანიშნავია, რომ საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრისთვის განუსაზღვრელი დისკრეციული უფლებამოსილების გადაცემის პირობებში, როგორც საპარლამენტო კონტროლის, ასევე, აღმასრულებელ ხელისუფლებაზე სასამართლო კონტროლის განხორციელება შეუძლებელია. ამრიგად, იგი წინააღმდეგობაში მოდის ხელისუფლების დანაწილების, კონტროლის, დაბალანსების და სასამართლო კონტროლის კონსტიტუციურ დანაწესებთან.

9. მოსარჩელის განმარტებით, მოცემულ საქმეზე სადავოდ გამხდარი საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრის №MIA 4 18 00001/73 ბრძანება (2024 წლის 30 მაისამდე მოქმედი რედაქცია) ადგენს პოლიციელისათვის აკრძალულ ქმედებათა ახალ ჩამონათვალს, რომელიც კანონმდებელს არც პირდაპირ და არც ირიბად არ გაუთვალისწინებია. კერძოდ, აღნიშნული ბრძანების მე-3 პუნქტი კრძალავს ნარკოტიკული ნივთიერების მოხმარების დადგენის მიზნით თავის არიდებას და დისციპლინური პასუხისმგებლობის ზომად აწესებს სამსახურიდან დათხოვნას. ამასთან, იგი მიღებულია ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ფორმით, რაც ეწინააღმდეგება პასუხისმგებლობის დამდგენი აქტის ფორმალურ მოთხოვნებს.

10. კონსტიტუციური სარჩელის ავტორი მიუთითებს, რომ სადავო ნორმები ნარკოტიკული ნივთიერების მოხმარების დადგენის მიზნით შემოწმებისთვის თავის არიდებად განიხილავს, მათ შორის, ისეთ შემთხვევებს, როდესაც შინაგან საქმეთა სამინისტროს მოსამსახურე, ნარკოტიკული საშუალების მოხმარების ფაქტის დადგენის შემოწმებას ითხოვს, შინაგან საქმეთა სამინისტროსგან დამოუკიდებელ, ნეიტრალურ დაწესებულებაში. ამასთანავე, აღნიშნული შემოწმებისთვის თავის არიდება წარმოადგენს დისციპლინურ გადაცდომას (შინაგან საქმეთა სამინისტროს მოსამსახურისთვის შეუფერებელი ქმედება, რაც ლახავს შინაგან საქმეთა სამინისტროს სისტემის ავტორიტეტს) და დისციპლინური სახდელის სახედ ითვალისწინებს მოსამსახურის თანამდებობიდან გათავისუფლებას.

11. მოსარჩელე მხარის წარმომადგენელმა აგრეთვე ყურადღება გაამახვილა „საჯარო სამსახურის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-4 მუხლის მე-3 პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტზე, რომლის თანახმად, თუ სპეციალური კანონმდებლობით ან მის საფუძველზე სხვა რამ არ არის დადგენილი, ამ კანონის მოქმედება ვრცელდება საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს მოსამსახურეებზე. თავის მხრივ, საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრის 2013 წლის 31 დეკემბრის №995 ბრძანების პირველი მუხლის მე-3 პუნქტით განსაზღვრულია, რომ „საჯარო სამსახურის შესახებ“ საქართველოს კანონი საქართველოს შინაგან საქმეთა მოსამსახურეზე ვრცელდება მხოლოდ ამავე კანონის მე-5, 51-ე, 64-ე, 66-ე და 103-ე მუხლებით გათვალისწინებულ შემთხვევებში. ამდენად, სამინისტროს მოსამსახურეთა მიერ სამსახურის გავლის სხვა საკითხები წესრიგდება ამ წესით დადგენილი სპეციალური ნორმებით. აქედან გამომდინარე, სადავო ნორმით დადგენილი დისციპლინური გადაცდომის შემუშავების საფუძვლად „საჯარო სამსახურის შესახებ“ საქართველოს კანონის 107-ე მუხლზე მითითება, რომელიც ითვალისწინებს სამსახურიდან გათავისუფლებას ნარკოტიკული საშუალების მოხმარების ფაქტის დადგენის პერიოდულ, შემთხვევითი შერჩევის პრინციპით შემოწმებისთვის თავის არიდების საფუძვლით, დაუსაბუთებელია.

12. მოპასუხე მხარის პოზიციით, მოცემულ საქმეზე სადავოდ გამხდარი დელეგირებული უფლებამოსილების ფარგლების დადგენისას, მხედველობაშია მისაღები არა მხოლოდ „პოლიციის შესახებ“ საქართველოს კანონი, არამედ ასევე „საჯარო სამსახურის შესახებ“ საქართველოს კანონი, რომლის 107-ე მუხლის პირველი პუნქტის „ი“ ქვეპუნქტის თანახმადაც, ნარკოტიკული საშუალების მოხმარების ფაქტის დადასტურება, გარდა მოხელის მიერ მისი სამკურნალო მიზნით მოხმარების შემთხვევისა, აგრეთვე პერიოდული, შემთხვევითი შერჩევის პრინციპით შემოწმებისთვის თავის არიდება წარმოადგენს მოხელის საჯარო სამსახურიდან გათავისუფლების საფუძველს. აღნიშნული მექანიზმის არარსებობის შემთხვევაში, კითხვის ნიშნის ქვეშ დადგება ნარკოტიკული საშუალებების მოხმარებასთან დაკავშირებით, სახელმწიფოს პოლიტიკის ეფექტიანი აღსრულება. სწორედ ზემოხსენებული ჩანაწერი ქმნის დელეგირების ჩარჩოს და აყალიბებს იმ ძირითად პრინციპს, რომელიც გადატანილია საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრის №MIA 4 18 00001/73 ბრძანებაში. შესაბამისად, სადავო ნორმატიული აქტით არ მომხდარა საჯარო სამსახურიდან პირის გათავისუფლების ახალი კანონმდებლობით გაუთვალისწინებელი საფუძვლის დადგენა.

13. საქართველოს პარლამენტის წარმომადგენლებმა განმარტეს, რომ სადავო ნორმაში გამოყენებული ტერმინი, ნარკოტიკული ნივთიერების მოხმარების ფაქტის დადგენის მიზნით შემოწმებისთვის თავის არიდება, ნიშნავს უარს ნარკოლოგიური შემოწმების გავლაზე და ამ ნორმის მიზნებისთვის არ აქვს მნიშვნელობა, ეს უარი სუბიექტური გარემოებით იყო გამოწვეული თუ ობიექტური.

14. მოპასუხე მხარის, საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს პოზიციით, აღმასრულებელ ხელისუფლებას არ ეკრძალება კანონქვემდებარე აქტით განსაზღვროს კანონით აკრძალული ქმედების ობიექტური შემადგენლობის კონკრეტული ელემენტები. იგი ყურადღებას ამახვილებს „პოლიციის შესახებ“ საქართველოს კანონის 41-ე მუხლის პირველი პუნქტის „ზ“ ქვეპუნქტზე (2025 წლის 6 მარტამდე მოქმედი რედაქცია), რომელიც ითვალისწინებს დისციპლინური გადაცდომის გამო პოლიციელის სამსახურიდან დათხოვნის შესაძლებლობას. ასევე, დასახელებული კანონის 59-ე მუხლის მე-3 პუნქტით (2025 წლის 6 მარტამდე მოქმედი რედაქცია) განსაზღვრულია სამსახურებრივი დისციპლინის დარღვევისათვის საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს მოსამსახურის მიმართ გამოსაყენებელი დისციპლინური სახდელების სახეები.

15. საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს წარმომადგენელმა ყურადღება გაამახვილა საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრის 2013 წლის 31 დეკემბრის №995 ბრძანებით დამტკიცებულ საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროში სამსახურის გავლის წესის პირველი მუხლის 1¹ პუნქტზე, რომლის თანახმად, სამინისტროში სამსახურის გავლის წესი შემუშავებულია „პოლიციის შესახებ“ და „საჯარო სამსახურის შესახებ“ საქართველოს კანონებით დადგენილი ძირითადი პრინციპების შესაბამისად, სამინისტროს, როგორც სამართალდამცავი ორგანოს საქმიანობისთვის დამახასიათებელი განსაკუთრებული თავისებურებების გათვალისწინებით. შესაბამისად, აღნიშნული წესი ეყრდნობა და, ცალკეულ შემთხვევებში, იდენტურია იმ რეგულაციებისა, რომლებიც განსაზღვრულია ზემოხსენებულ კანონებში. ამრიგად, დისციპლინური გადაცდომის ობიექტური შემადგენლობის საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრის მიერ კანონქვემდებარე აქტით განსაზღვრა აკმაყოფილებს ფორმალური კონსტიტუციურობის კრიტერიუმებს და შეესაბამება საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს პრაქტიკით დადგენილ დელეგირების სტანდარტებს.

16. საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს პოზიციით, №MIA 4 18 00001/73 ბრძანებით (2024 წლის 30 მაისამდე მოქმედი რედაქცია) არ მომხდარა ახალი აკრძალული ქმედების დადგენა, ვინაიდან საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს მოსამსახურის მიერ ნარკოტიკული ნივთიერების მოხმარების შემოწმებისგან თავის არიდება წარმოადგენს „საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს მოსამსახურეთა დისციპლინური წესდების“ მე-2 მუხლის მე-2 პუნქტის „ვ“ ქვეპუნქტით (2024 წლის 30 მაისამდე მოქმედი რედაქცია) განსაზღვრულ მოსამსახურისათვის შეუფერებელ ქმედებას, რომელიც ლახავს სამინისტროს სისტემის ავტორიტეტს. ამასთან, სამინისტროს მოსამსახურის შეუფერებელი ქმედების შინაარსი შეფასების საგანს წარმოადგენს და შეუძლებელია ამ ცნების ამომწურავად განსაზღვრება. ყოველ ინდივიდუალურ შემთხვევაში, შესაძლოა სხვადასხვა ქმედება ჩაითვალოს მოსამსახურისთვის შეუფერებლად, თუმცა რიგ საკითხებზე სამინისტროს აქვს მკაცრი პოლიტიკა და მის სისტემაში დასაქმებულ პირებს აძლევს განჭვრეტად, ცალსახა და ერთმნიშვნელოვან მითითებას, რომ კონკრეტული დისციპლინური გადაცდომის ჩადენისას, დაექვემდებარებიან დაკავებული თანამდებობიდან გათავისუფლებას. იმავდროულად, სამართლებრივი სახელმწიფოს გამართულ ფუნქციონირებაში საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს განუზომლად დიდი როლისა და პოლიციელზე დაკისრებული სამსახურებრივი მოვალეობის მთელი სიმძიმისა და პასუხისმგებლობის გათვალისწინებით, სამინისტროში დასაქმებულ თანამშრომელს მეტად უნდა ჰქონდეს გათვითცნობიერებული ბიოლოგიური მასალის ჩაბარებისა და ნარკოლოგიური შემოწმების გავლისგან თავის არიდების რისკები და თანამდევი შედეგები. ამგვარი ქმედება, თავისთავად, წარმოადგენს ისეთი უხეში ხასიათის დისციპლინურ გადაცდომას, რომელიც ქმნის პირის დაკავებული თანამდებობიდან გათავისუფლების საფუძველს.

17. საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს წარმომადგენლის განმარტებით, სადავო ნორმებით გათვალისწინებული უფლების შეზღუდვის ლეგიტიმურ მიზანს, შინაგან საქმეთა სამინისტროს მოსამსახურეების მიერ ნარკოტიკული ან ფსიქოტროპული ნივთიერებების მოხმარების პრევენცია და, ამ გზით, სამინისტროს ეფექტიანი და გამართული ფუნქციონირების უზრუნველყოფა წარმოადგენს. იმავდროულად, დასახელებული ლეგიტიმური მიზნების მიღწევა შეუძლებელია სხვა, ნაკლებმზღუდავი მექანიზმით და მოსამსახურეების მიმართ გამოყენებული ღონისძიება პასუხობს თანაზომიერების პრინციპის ელემენტებს.

18. საქართველოს შინაგან საქმეთა წარმომადგენლის მითითებით, საკუთარი ფუნქციების ეფექტიანად განხორციელებისთვის, მნიშვნელოვანია შინაგან საქმეთა სამინისტრო საზოგადოებაში სარგებლობდეს ნდობით და ავტორიტეტით. საქართველოს პოლიცია არის ის სისტემა, რომელსაც მინიჭებული აქვს პრევენციული და სამართალდარღვევაზე რეაგირების ღონისძიებების განხორციელების შესაძლებლობა, ადამიანის ძირითადი უფლებებისა და თავისუფლებების და სხვა სახელმწიფოებრივი თუ საზოგადოებრივი ინტერესების დაცვის მიზნით. საზოგადოებრივი ნდობის შენარჩუნების გარეშე კი, ამ მიზნების შესრულება კითხვის ნიშნის ქვეშ დადგება.

19. საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს წარმომადგენელმა, ნარკოტიკული ნივთიერების მოხმარების ფაქტის დადგენის ექსპერტიზასთან დაკავშირებით განმარტა, რომ საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს თანამშრომლისთვის ალტერნატიულ საექსპერტო დაწესებულებაში ალტერნატიული ექსპერტიზის ჩატარების შესაძლებლობა შეზღუდული არ არის, თუმცა ექსპერტიზა უნდა განხორციელდეს საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრისა და საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის მინისტრის ერთობლივი ბრძანებით, №1244–№278/ნ დადგენილი წესით. აღნიშნული ნორმატიული აქტის თანახმად, ლაბორატორიული შემოწმებისას, ხორციელდება ბიოლოგიური მასალის რამდენიმე ულუფად დაყოფა, რომლის ერთ ნაწილზე, შინაგან საქმეთა სამინისტროს მიერ ტარდება ექსპერტიზა, ხოლო, მეორე ნაწილი - ილუქება. სწორედ დალუქული ბიოლოგიური მასალის შემოწმებაა შესაძლებელი ალტერნატიულ საექსპერტო დაწესებულებაში. ზოგადად, მყისიერი ექსპერტიზის ჩატარების მოთხოვნა გამომდინარეობს თავად ნარკოტიკული ნივთიერების ორგანიზმში აღმოჩენის თავისებურებებით. კერძოდ, არსებობს საშუალებები, რომელთა გამოყენებით, შესაძლოა, ორგანიზმში განეიტრალდეს ნარკოტიკული ნივთიერების კვალი და ექსპერტიზის შედეგად ცრუ უარყოფითი პასუხი იქნეს მიღებული. მანვე მიუთითა სტატისტიკურ მონაცემებზე და აღნიშნა, რომ ნარკოტიკული ნივთიერების მოხმარების ფაქტის დადგენის შემოწმების შედეგად, პირებს 90%-მდე, უდასტურდებათ ნარკოტიკული ნივთიერების მოხმარების ფაქტი. ამასთანავე, პრაქტიკაში, ალტერნატიული ექსპერტიზის საფუძველზე, ანალოგიური კვლევის ჩატარების შემთხვევაში, განსხვავებული შედეგი არ დაფიქსირებულა. ყოველივე ზემოაღნიშნულის გათვალისწინებით, საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს წარმომადგენელი მიიჩნევს, რომ სადავო ნორმები სრულ შესაბამისობაშია საქართველოს კონსტიტუციის 25-ე მუხლის პირველი პუნქტის მოთხოვნებთან და კონსტიტუციური სარჩელები არ უნდა დაკმაყოფილდეს.

20. მოპასუხე მხარე, საკუთარი არგუმენტების გასამყარებლად, მიუთითებს საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოსა და ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრაქტიკაზე.

II
სამოტივაციო ნაწილი

1. სადავო ნორმებში და დაკავშირებულ კანონმდებლობაში განხორციელებული ცვლილებები

1. მოსარჩელე მხარე, სადავოდ ხდის „პოლიციის შესახებ“ საქართველოს კანონის 36-ე მუხლის პირველი პუნქტის, მე-60 მუხლის მე-2 პუნქტის „ა“, „დ“ და „ი“ ქვეპუნქტების, „საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროში სამსახურის გავლის წესის დამტკიცების შესახებ“ საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრის 2013 წლის 31 დეკემბრის №995 ბრძანებით დამტკიცებული წესის მე-9 მუხლის პირველი პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტის სიტყვების - „მინისტრის ან უფლებამოსილი პირის ინდივიდუალურ-სამართლებრივი აქტებით, მითითებებით და სხვა სამართლებრივი აქტებით“, „საქართველოს პოლიციის ეთიკის კოდექსისა და საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს ზოგიერთ მოსამსახურეთა ქცევის ინსტრუქციების დამტკიცების შესახებ“ საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრის 2013 წლის 31 დეკემბრის №999 ბრძანების №1 დანართით დამტკიცებული კოდექსის მე-8 თავის კონსტიტუციურობას საქართველოს კონსტიტუციის 25-ე მუხლის პირველ პუნქტთან მიმართებით. კონსტიტუციური სარჩელით, აგრეთვე სადავოდაა გამხდარი, „საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს მოსამსახურეთა დისციპლინური წესდების დამტკიცების თაობაზე“ საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრის 2013 წლის 31 დეკემბრის №989 ბრძანების №1 დანართით დამტკიცებული წესდების მე-2 მუხლის მე-2 პუნქტის „ვ“ ქვეპუნქტის (2024 წლის 30 მაისამდე მოქმედი რედაქცია) კონსტიტუციურობა, რომლითაც განსაზღვრულია დისციპლინური გადაცდომის ერთ-ერთი სახე - მოსამსახურისათვის შეუფერებელი ქმედება, რომელიც ლახავს სამინისტროს სისტემის ავტორიტეტს. ასევე, „საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს მოსამსახურეთათვის ზოგიერთი ქმედების აკრძალვის შესახებ“ საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრის 2018 წლის 15 თებერვლის №MIA 4 18 00001/73 ბრძანების მე-3 პუნქტი (2024 წლის 30 მაისამდე მოქმედი რედაქცია), რომლის მიხედვით, სამინისტროს გენერალური ინსპექციის მოსამსახურის მოთხოვნის შემთხვევაში, ნარკოტიკული ან ფსიქოტროპული ნივთიერების მოხმარების დადგენის მიზნით, შემოწმებისთვის თავის არიდების შემთხვევაში, სამინისტროს მოსამსახურის მიმართ დისციპლინური პასუხისმგებლობის ზომად გამოყენებული იქნება სამსახურიდან დათხოვნა.

2. №1585 და №1590 კონსტიტუციურ სარჩელებში, მოსარჩელე მხარე აპელირებს იმ გარემოებაზე, რომ სადავოდ გამხდარი ნორმები, საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროში დისციპლინური გადაცდომის სახეებსა და დისციპლინური პასუხისმგებლობის ზომებს კანონქვემდებარე აქტებით, დელეგირების კონსტიტუციური სტანდარტის უგულებელყოფით განსაზღვრავს. აღსანიშნავია, რომ „„პოლიციის შესახებ“ საქართველოს კანონში ცვლილების შეტანის თაობაზე“ 2025 წლის 4 მარტის №338-IIმს-XIმპ საქართველოს კანონის საფუძველზე, ახლებურად მოწესრიგდა მოსარჩელე მხარის მიერ იდენტიფიცირებულ პრობლემურ საკითხთან დაკავშირებული სამართალურთიერთობები. მართალია, ცვლილებები არ შეხებია, უშუალოდ, „პოლიციის შესახებ“ საქართველოს კანონის სადავო ნორმებს, თუმცა სხვა დაკავშირებულ ნორმებში ცვლილებების განხორციელებამ, სისტემურად, გავლენა მოახდინა სადავო სამართალურთიერთობაზე. „პოლიციის შესახებ“ საქართველოს კანონში განხორციელებული ცვლილებების კვალდაკვალ, ცვლილებები განხორციელდა მოსარჩელე მხარის მიერ სადავოდ ქცეულ სხვა აქტებშიც.

3. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს პრაქტიკის თანახმად, სადავო ნორმის კონსტიტუციურობის შეფასებისას, მხედველობაში უნდა იქნეს მიღებული გადაწყვეტილების გამოტანისას მოქმედი კანონმდებლობა (იხ., მაგალითად, საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2025 წლის 7 მარტის №3/4/1693,1700 გადაწყვეტილება საქმეზე „ეკა არეშიძე, ქეთევან მესხიშვილი, მადონა მაისურაძე, მამუკა წიკლაური, თამარ ხაჟომია და საქართველოს სახალხო დამცველი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2018 წლის 26 ივლისის №2/4/665,683 გადაწყვეტილება საქმეზე „საქართველოს მოქალაქე ნანა ფარჩუკაშვილი საქართველოს სასჯელაღსრულებისა და პრობაციის მინისტრის წინააღმდეგ“, საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2017 წლის 7 აპრილის №3/2/717 გადაწყვეტილება საქმეზე „საქართველოს მოქალაქეები მთვარისა კევლიშვილი, ნაზი დოთიაშვილი და მარინა გლოველი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“).

4. შესაბამისად, სადავო ნორმების შინაარსის განსაზღვრისას, საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლო, მხედველობაში მიიღებს საკანონმდებლო ცვლილებების შედეგად ჩამოყალიბებულ ნორმატიულ მოცემულობას.

2. საქართველოს კონსტიტუციის 25-ე მუხლის პირველი პუნქტით დაცული სფერო

5. საქართველოს კონსტიტუციის 25-ე მუხლის პირველი პუნქტი ადგენს ყოველი მოქალაქის უფლებას, ჰქონდეს წვდომა საჯარო თანამდებობაზე. აღნიშნული კონსტიტუციური დებულება „სახელმწიფოს ავალდებულებს, დაადგინოს [საჯარო] თანამდებობაზე საქმიანობის გონივრული პირობები და გაუმართლებლად არ შეზღუდოს მოქალაქის უფლება, მონაწილეობა მიიღოს სახელმწიფო მართვაში, განახორციელოს საჯარო მნიშვნელობის ფუნქცია“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2014 წლის 23 მაისის №3/2/574 გადაწყვეტილება საქმეზე „საქართველოს მოქალაქე გიორგი უგულავა საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II-18).

6. საქართველოს კონსტიტუციის 25-ე მუხლის პირველი პუნქტით გარანტირებულ უფლებას დემოკრატიულ სახელმწიფოში უდიდესი მნიშვნელობა აქვს. იგი სახელმწიფო მართვისა და გადაწყვეტილების მიღების პროცესში ხალხის უშუალო ჩართულობას უზრუნველყოფს. „[საჯარო] თანამდებობაზე საქმიანობა, თავისი შინაარსით, წარმოადგენს შრომითი ურთიერთობის განსაკუთრებულ, სპეციფიკურ სეგმენტს. მისი სპეციფიკურობა უპირველესად განპირობებულია იმ გარემოებით, რომ ამ შემთხვევაში დამსაქმებელს წარმოადგენს სახელმწიფო. დასაქმებულ პირთა შრომის ანაზღაურება ხდება სახელმწიფო ბიუჯეტიდან და, როგორც სახელმწიფოს მიერ დაფინანსებული შრომითი ურთიერთობების ერთობლიობა, გარკვეულწილად წარმოადგენს სახელმწიფო რესურსს, რომელზე წვდომაც თითოეულ მოქალაქეს თანაბრად უნდა გააჩნდეს“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2014 წლის 11 აპრილის №1/2/569 გადაწყვეტილება საქმეზე „საქართველოს მოქალაქეები - დავით კანდელაკი, ნატალია დვალი, ზურაბ დავითაშვილი, ემზარ გოგუაძე, გიორგი მელაძე და მამუკა ფაჩუაშვილი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II-5).

7. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს განმარტებით, კონსტიტუციის აღნიშნული დებულების შინაარსი არ ამოიწურება მხოლოდ საჯარო სამსახურის დაკავების უფლებით, იგი ბევრად უფრო ფართოა და ადგენს, ერთი მხრივ, საჯარო სამსახურის განხორციელების კონსტიტუციურ საფუძვლებს, ხოლო, მეორე მხრივ, ამ თანამდებობრივი უფლებამოსილების შეუფერხებლად განხორციელებისა და თანამდებობიდან უსაფუძვლოდ გათავისუფლებისაგან დაცვის გარანტიებს (იხ., საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2014 წლის 11 აპრილის №1/2/569 გადაწყვეტილება საქმეზე „საქართველოს მოქალაქეები - დავით კანდელაკი, ნატალია დვალი, ზურაბ დავითაშვილი, ემზარ გოგუაძე, გიორგი მელაძე და მამუკა ფაჩუაშვილი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II-1). შესაბამისად, კონსტიტუციის ზემოხსენებული დანაწესით, განმტკიცებულია როგორც საჯარო თანამდებობის დაკავების, ისე საქმიანობის შეუფერხებლად განხორციელების უფლება და თანამდებობიდან უსაფუძვლოდ/დაუსაბუთებლად გათავისუფლებისგან დაცვის გარანტია.

3. სადავო ნორმების შინაარსის, შესაფასებელი მოცემულობისა და უფლების შეზღუდვის იდენტიფიცირება

8. კონსტიტუციური სარჩელის თანახმად, მოსარჩელე იკავებდა საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს საჯარო სამართლის იურიდიული პირის – საზოგადოებრივი უსაფრთხოების მართვის ცენტრ „112“-ის (შემდგომში – საზოგადოებრივი უსაფრთხოების მართვის ცენტრი „112“) ინსპექტირების სამსახურის უფროსის თანამდებობას. მოსარჩელე მხარის განმარტებით, მისი სამსახურიდან გათავისუფლება მოხდა სწორედ სადავო ნორმების საფუძველზე.

9. „საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს საჯარო სამართლის იურიდიული პირის – საზოგადოებრივი უსაფრთხოების მართვის ცენტრ „112“-ის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-2 მუხლის თანახმად, საზოგადოებრივი უსაფრთხოების მართვის ცენტრი „112“ არის ამ კანონით დაფუძნებული, საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს მმართველობის სფეროში მოქმედი საჯარო სამართლის იურიდიული პირი. „საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს საჯარო სამართლის იურიდიული პირი – საზოგადოებრივი უსაფრთხოების მართვის ცენტრ „112“-ის დებულების დამტკიცების შესახებ“ საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრის 2019 წლის 27 დეკემბრის №108 ბრძანებით დამტკიცებული დებულების მე-3 მუხლის მე-2 პუნქტის „გ“ ქვეპუნქტის თანახმად, საზოგადოებრივი უსაფრთხოების მართვის ცენტრ „112“-ის ერთ-ერთ სტრუქტურულ ერთეულს წარმოადგენს ინსპექტირების სამმართველო. ამავე დებულების მე-6 მუხლის თანახმად, ინსპექტირების სამმართველო უზრუნველყოფს საზოგადოებრივი უსაფრთხოების მართვის ცენტრ „112“-ის მოსამსახურეთა საქმიანობის საერთო ზედამხედველობას და, საჭიროებისამებრ, სამუშაოს შესრულების ხარისხის შეფასებას, აგრეთვე, შესაბამისი წინადადებების შემუშავებას; უზრუნველყოფს საზოგადოებრივი უსაფრთხოების მართვის ცენტრ „112“-ის მომსახურეთა გეგმურ და არაგეგმურ შემოწმებას, დისციპლინური ნორმების და საქართველოს კანონმდებლობის დარღვევის ფაქტების გამოვლენას, პრევენციას და სათანადო რეაგირებას; გამოვლენილი ხარვეზების, შემოსული განცხადებების/საჩივრების საფუძველზე ახორციელებს სამსახურებრივ შემოწმებას და შესაბამისი ცნობების/დასკვნების მომზადებას; სამსახურებრივი საქმიანობის განხორციელების მიზნით, გამოითხოვს ინფორმაციას/დოკუმენტაციას სტრუქტურული ერთეულებიდან, აწარმოებს კორესპონდენციას შესაბამის ორგანოებთან; შეიმუშავებს რეკომენდაციებს საზოგადოებრივი უსაფრთხოების მართვის ცენტრ „112“-ის მოსამსახურეთა პროფესიული გადამზადების შესახებ; საზოგადოებრივი უსაფრთხოების მართვის ცენტრ „112“-ის მოსამსახურეთა წახალისების მიზნით, ამზადებს რეკომენდაციებს ხელმძღვანელობისთვის წარსადგენად; კონტროლს უწევს საზოგადოებრივი უსაფრთხოების მართვის ცენტრ „112“-ის ადმინისტრაციული შენობების შიდა და გარე პერიმეტრის დაცვის ღონისძიებებს; ახორციელებს ამ დებულებით და საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებულ სხვა უფლებამოსილებებს.

10. მითითებული თანამდებობის ფუნქციების შინაარსი მიანიშნებს იმ ფაქტზე, რომ მოსარჩელე საზოგადოებრივი უსაფრთხოების მართვის ცენტრ „112“-ის ინსპექტირების სამსახურის უფროსის პოზიციაზე ახორციელებდა პროფესიულ საქმიანობას საჯარო უფლებამოსილების განმახორციელებელ ორგანოში. აღნიშნულიდან გამომდინარე, საქართველოს კონსტიტუციის 25-ე მუხლის მიზნებისთვის, საზოგადოებრივი უსაფრთხოების მართვის ცენტრ „112“-ის ინსპექტირების სამსახურის უფროსის თანამდებობა მიეკუთვნება პროფესიულ საჯარო თანამდებობას.

11. მოსარჩელე მხარე მიუთითებს, რომ საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრის მიერ მისი საჯარო თანამდებობიდან გათავისუფლება განხორციელდა საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრის მიერ მიღებული კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტების საფუძველზე, რომლებიც ადგენს თანამშრომლის ვალდებულებებს, დისციპლინურ გადაცდომებს და პასუხისმგებლობას - სამსახურიდან გათავისუფლებას. უფრო კონკრეტულად, გასაჩივრებული ნორმატიული აქტებით შეიქმნა ისეთი სამართლებრივი მოცემულობა, როდესაც ნარკოტიკული ნივთიერების (მათ შორის, მარიხუანას) მოხმარების დადგენის მიზნით შემოწმებისთვის თავის არიდება, წარმოადგენს დისციპლინურ გადაცდომას (შინაგან საქმეთა სამინისტროს მოსამსახურისთვის შეუფერებელი ქმედება, რაც ლახავს შინაგან საქმეთა სამინისტროს სისტემის ავტორიტეტს) და დისციპლინური სახდელის სახედ ითვალისწინებს მოსამსახურის თანამდებობიდან გათავისუფლებას. მოსარჩელე მხარე მიიჩნევს, რომ ამგვარი უფლების მზღუდავი რეგულაცია არ გამომდინარეობს კანონიდან და თვითნებურად არის მიღებული. მისი არგუმენტაციით, „პოლიციის შესახებ“ საქართველოს კანონი, არ ახდენს საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრზე მითითებული საკითხების მოწესრიგებასთან დაკავშირებით დელეგირებული უფლებამოსილების ფარგლებსა და ჩარჩოს. აღნიშნულიდან გამომდინარე, კონსტიტუციური სარჩელის შინაარსიდან და სულისკვეთებიდან ცხადია, რომ მოსარჩელითვის პრობლემურია არა საჯარო თანამდებობის დაკავების, არამედ სამსახურიდან გათავისუფლების მომწესრიგებელი ნორმები, საჯარო თანამდებობიდან უსაფუძვლოდ/დაუსაბუთებლად გათავისუფლებისაგან დაცვის გარანტია კი დადგენილია საქართველოს კონსტიტუციის 25-ე მუხლის პირველი პუნქტის მე-2 წინადადებით.

12. მოცემულ საქმეზე სადავოდ გამხდარი ნორმების ერთი ნაწილის („პოლიციის შესახებ“ საქართველოს კანონის 36-ე მუხლის პირველი პუნქტი და მე-60 მუხლის მე-2 პუნქტის „ა“, „დ“ და „ი“ ქვეპუნქტები) მიხედვით, საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრის უფლებამოსილებას განეკუთვნება პოლიციაში სამსახურის გავლის წესის, პოლიციის ეთიკის კოდექსისა და საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს მოსამსახურეთა დისციპლინური წესდების დამტკიცება. მეორე ნაწილი, გასაჩივრებული კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტები განსაზღვრავს საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს მოსამსახურის ვალდებულებებს, ამ ვალდებულების დარღვევებზე დისციპლინურ გადაცდომებსა და მათზე პასუხისმგებლობას, კერძოდ, სამსახურიდან გათავისუფლებას.

13. „საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს მოსამსახურეთა დისციპლინური წესდების“ მე-2 მუხლის მე-2 პუნქტის „ვ“ ქვეპუნქტი (2024 წლის 30 მაისამდე მოქმედი რედაქცია) ადგენს, რომ დისციპლინური გადაცდომის ერთ-ერთ სახეს წარმოადგენს მოსამსახურისათვის შეუფერებელი ქმედება, რომელიც ლახავს სამინისტროს სისტემის ავტორიტეტს. „საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროში სამსახურის გავლის წესის“ მე-9 მუხლის პირველი პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტის მიხედვით, სამინისტროს მოსამსახურე ვალდებულია, დროულად და კეთილსინდისიერად შეასრულოს სამსახურებრივი მოვალეობები, რომლებიც განსაზღვრულია საქართველოს მოქმედი კანონმდებლობით, მათ შორის, ამ წესითა და სამსახურებრივი რეგლამენტით/ინსტრუქციებით, მინისტრის ან უფლებამოსილი პირის ინდივიდუალურ–სამართლებრივი აქტებით, მითითებებით და სხვა სამართლებრივი აქტებით. საყურადღებოა, რომ საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროში სამსახურის გავლის წესი შეეხება სამინისტროს სტრუქტურულ ქვედანაყოფებში, ტერიტორიულ ორგანოებსა და მმართველობის სფეროში მოქმედ სსიპ-ებში სამსახურის გავლის წესსა და პირობებს. მითითებული წესის მიხედვით, სამსახურის გავლა მოიცავს, მათ შორის, დისციპლინური პასუხისმგებლობის, სამსახურიდან დათხოვნის/თანამდებობიდან გათავისუფლების საკითხებს. „საქართველოს პოლიციის ეთიკის კოდექსის“ მე-8 თავის თანახმად, ეთიკის კოდექსით განსაზღვრული ნორმების დარღვევა იწვევს დისციპლინურ პასუხისმგებლობას საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრის ბრძანებით დადგენილი წესის შესაბამისად. „საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს მოსამსახურეთათვის ზოგიერთი ქმედების აკრძალვის შესახებ“ საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრის 2018 წლის 15 თებერვლის №MIA 4 18 00001/73 ბრძანების მე-3 პუნქტი (2024 წლის 30 მაისამდე მოქმედი რედაქცია) ადგენს, რომ სამინისტროს გენერალური ინსპექციის მოსამსახურის მოთხოვნის შემთხვევაში, ნარკოტიკული ან ფსიქოტროპული ნივთიერების მოხმარების დადგენის მიზნით შემოწმებისთვის თავის არიდების შემთხვევაში, სამინისტროს მოსამსახურის მიმართ დისციპლინური პასუხისმგებლობის ზომად გამოყენებული იქნება სამსახურიდან დათხოვნა.

14. ზემოხსენებული რეგულაციების შინაარსი ცხადყოფს, რომ სადავო აქტები აწესრიგებს, მათ შორის, ისეთ საკითხებს, როგორებიცაა, მოსამსახურისთვის აკრძალული ქმედების დადგენა, დისციპლინური გადაცდომების განსაზღვრა, პასუხისმგებლობის დაკისრება, სამსახურიდან დათხოვნის/თანამდებობიდან გათავისუფლების საკითხები. აქედან გამომდინარე, ცხადია, რომ სადავო ნორმების საფუძველზე განხორციელდა მოსარჩელის საჯარო თანამდებობის შეუფერხებლად განხორციელების უფლების შეზღუდვა.

15. ზოგადად, ადამიანის უფლებების კონსტიტუციით დადგენილ ფარგლებში შეზღუდვისას, კანონმდებელი ვალდებულია, დაიცვას როგორც უფლების შეზღუდვის ფორმალური, ასევე მატერიალური მოთხოვნები. „საკანონმდებლო ხელისუფლების კონსტიტუციურსამართლებრივი შეზღუდვა გულისხმობს, რომ ნებისმიერი საკანონმდებლო აქტი უნდა შეესაბამებოდეს საქართველოს კონსტიტუციის მოთხოვნებს, როგორც ფორმალური, ისე მატერიალური თვალსაზრისით“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2017 წლის 15 თებერვლის №3/1/659 გადაწყვეტილება საქმეზე „საქართველოს მოქალაქე ომარ ჯორბენაძე საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II-27).

16. აქედან გამომდინარე, საკონსტიტუციო სასამართლო, სადავო ნორმების შესაბამისობას საქართველოს კონსტიტუციის 25-ე მუხლის პირველი პუნქტის მე-2 წინადადების ფორმალურ მოთხოვნებთან მიმართებით შეაფასებს. მოცემულ საქმეზე შესაფასებელია საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრისთვის სამართალშემოქმედების კომპეტენციის დელეგირების კონსტიტუციურობის საკითხი.

4. უფლებამოსილების დელეგირების არსი და ზოგადი სტანდარტები

17. საქართველოს კონსტიტუციის მე-4 მუხლის მე-3 პუნქტის მიხედვით, „სახელმწიფო ხელისუფლება ხორციელდება ხელისუფლების დანაწილების პრინციპზე დაყრდნობით“. აღნიშნული კონსტიტუციური პრინციპი წარმოადგენს თანამედროვე დემოკრატიული სახელმწიფოს ქვაკუთხედს და, როგორც წესი, გულისხმობს ხელისუფლების დანაწილებას საკანონმდებლო, აღმასრულებელ და სასამართლო ხელისუფლებებად. იმავდროულად, სამართლებრივი სახელმწიფოს პრინიპთან მჭიდრო კავშირის გათვალისწინებით, იგი მიზნად ისახავს არა მხოლოდ ხელისუფლების ფორმალურად სხვადასხვა შტოებად დაყოფას, არამედ მათ შორის შეკავებისა და გაწონასწორების რეალური და ქმედითი კონსტიტუციურ-სამართლებრივი მექანიზმების უზრუნველყოფას, რაც გამოხატულია კიდეც საქართველოს კონსტიტუციის შესაბამის თავებში მოცემული რეგულირებებით, რომლებიც განსაზღვრავს ხელისუფლების თითოეული შტოს კომპეტენციას და ურთიერთმიმართებას სხვა შტოებთან (იხ., საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2016 წლის 29 დეკემბრის №3/5/768,769,790,792 გადაწყვეტილება საქმეზე „საქართველოს პარლამენტის წევრთა ჯგუფი (დავით ბაქრაძე, სერგო რატიანი, როლანდ ახალაია, ლევან ბეჟაშვილი და სხვები, სულ 38 დეპუტატი), საქართველოს მოქალაქეები - ერასტი ჯაკობია და კარინე შახპარონიანი, საქართველოს მოქალაქეები - ნინო კოტიშაძე, ანი დოლიძე, ელენე სამადბეგიშვილი და სხვები, აგრეთვე, საქართველოს პარლამენტის წევრთა ჯგუფი (ლევან ბეჟაშვილი, გიორგი ღვინიაშვილი, ირმა ნადირაშვილი, პეტრე ცისკარიშვილი და სხვები, სულ 38 დეპუტატი) საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II-6, 7). სწორედ სახელმწიფო ხელისუფლების შტოებს შორის უფლებამოსილებების დანაწილება და ძალაუფლების ეფექტიანი გამიჯვნა უზრუნველყოფს ძალაუფლების კონცენტრაციისა და ბოროტად გამოყენების რისკების თავიდან აცილებას და, ამ გზით, ადამიანის ძირითადი უფლებებისა და თავისუფლებების დაცვას (იხ., საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2021 წლის 11 თებერვლის №1/1/1505,1515,1516,1529 გადაწყვეტილება საქმეზე „პაატა დიასამიძე, გიორგი ჩიტიძე, ედუარდ მარიკაშვილი და ლიკა საჯაია საქართველოს პარლამენტისა და საქართველოს მთავრობის წინააღმდეგ“, II-32).

18. იმავდროულად, თანამედროვე დემოკრატიულ სახელმწიფოში ეფექტიანი და სამართლიანი მმართველობისათვის აუცილებელია, შესაბამისი გადაწყვეტილებები მიიღებოდეს იმ ორგანოების მიერ, რომლებიც საამისოდ არიან კომპეტენტური თავიანთი კონსტიტუციური სტატუსით, ფუნქციითა და უფლებამოსილებებით (იხ., საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2021 წლის 11 თებერვლის №1/1/1505,1515,1516,1529 გადაწყვეტილება საქმეზე „პაატა დიასამიძე, გიორგი ჩიტიძე, ედუარდ მარიკაშვილი და ლიკა საჯაია საქართველოს პარლამენტისა და საქართველოს მთავრობის წინააღმდეგ“, II-33). ამრიგად, საქართველოს კონსტიტუციის ზოგადი მოთხოვნაა, რომ კონსტიტუციური კომპეტენციები და ამოცანები კონსტიტუციის საფუძველზე უფლებამოსილმა ხელისუფლების შტომ, მის სტრუქტურაში შემავალმა შესაბამისმა ორგანომ განახორციელოს.

19. საქართველოს კონსტიტუციის თანახმად, კანონშემოქმედებითი კომპეტენციით ხალხის მიერ უშუალოდ არჩეული ორგანო - საქართველოს პარლამენტია აღჭურვილი, ხოლო საქართველოს მთავრობას - აღმასრულებელი ფუნქცია ენიჭება (იხ., საქართველოს კონსტიტუციის 36-ე მუხლის პირველი პუნქტი და 54-ე მუხლის პირველი პუნქტი). აღსანიშნავია, რომ საქართველოს კონსტიტუცია არ ითვალისწინებს (გარდა საგანგებო და საომარი მდგომარეობისა) პარლამენტის გარდა სხვა რომელიმე ორგანოს უფლებამოსილებას, განახორციელოს კანონშემოქმედებითი საქმიანობა. სწორედ პარლამენტის პრეროგატივა და უპირობო ვალდებულებაა, შეასრულოს სახელმწიფოს ერთ-ერთი ძირითადი ფუნქცია – კანონშემოქმედება (იხ., საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2023 წლის 15 დეკემბრის №3/5/1502,1503 გადაწყვეტილება საქმეზე „ზაურ შერმაზანაშვილი და თორნიკე ართქმელაძე საქართველოს პრეზიდენტის და საქართველოს მთავრობის წინააღმდეგ“, II-19).

20. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს განმარტებით, „კანონშემოქმედებითი კომპეტენციის საქართველოს პარლამენტის მიერ განხორციელება ემსახურება სახალხო სუვერენიტეტის რეალიზებას და წარმოადგენს საშუალებას, რომ უფლებაში ჩარევის სტანდარტები დადგინდეს ხალხის მიერ არჩეული უმაღლესი წარმომადგენლობითი ორგანოს გადაწყვეტილებით. ... საკითხის პარლამენტის მიერ კანონმდებლობით მოწესრიგებისას აქტის მიღება ხდება გამჭვირვალე პროცედურების საფუძველზე, რაც უზრუნველყოფს პროცედურული დემოკრატიის რეალიზებას და ამცირებს უფლებაში დაუსაბუთებლად ჩარევის რისკებს, კერძოდ, როგორც შემადგენლობით, ასევე მუშაობის მეთოდით, პარლამენტი წარმოადგენს ინსტიტუტს, სადაც ნაკლებია გადაწყვეტილების თვითნებურად მიღების შესაძლებლობა. ... ამასთან, საქართველოს პარლამენტის მიერ საკითხის გადაწყვეტა ხდება საჯარო სხდომაზე, რაც საშუალებას აძლევს ამომრჩეველს, გაზარდოს საკუთარი წარმომადგენლების ანგარიშვალდებულების ხარისხი“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2021 წლის 11 თებერვლის №1/1/1505,1515,1516,1529 გადაწყვეტილება საქმეზე „პაატა დიასამიძე, გიორგი ჩიტიძე, ედუარდ მარიკაშვილი და ლიკა საჯაია საქართველოს პარლამენტისა და საქართველოს მთავრობის წინააღმდეგ“, II-35). ცხადია, ამგვარი პროცედურა ვერ იქნება სრულყოფილი გარანტია კონსტიტუციური უფლებების დარღვევის აბოლუტური პრევენციისათვის, თუმცა, უდავოდ, მნიშვნელოვნად ამცირებს ძალაუფლების თვითნებურად გამოყენების შესაძლებლობას, უზრუნველყოფს მიღებული აქტის მიმართ მეტ ლეგიტიმაციას და სანდოობას (იხ., საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2019 წლის 2 აგვისტოს №1/7/1275 გადაწყვეტილება საქმეზე „ალექსანდრე მძინარაშვილი საქართველოს კომუნიკაციების ეროვნული კომისიის წინააღმდეგ“, II-28). მაშასადამე, კანონშემოქმედებითი საქმიანობის საქართველოს პარლამენტის მიერ განხორციელება წარმოადგენს არა ამ ორგანოს პრივილეგიას, არამედ იმ პირთა დაცვის მექანიზმს, რომელთა უფლებრივ მდგომარეობასაც გასაზღვრავს კანონები და რომელთაგანაც კანონის მიღების კომპეტენცია მომდინარეობს.

21. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს განმარტებით, საქართველოს პარლამენტისათვის საქართველოს კონსტიტუციით მინიჭებული საკანონმდებლო უფლებამოსილება მოიცავს, ქვეყნის განვითარების ყველა სფეროში, საზოგადოებრივი ცხოვრების სხვადასხვა ასპექტზე გადაწყვეტილებების მიღებასა და შესაბამისი სამართალურთიერთობების ნორმატიულად მოწესრიგებას. ფაქტობრივად, შეუძლებელია იმ სფეროთა ჩამოთვლაც კი, რომელთან დაკავშირებითაც, საქართველოს პარლამენტმა უნდა მიიღოს შესასრულებლად სავალდებულო ქცევის წესები. ამასთანავე, განვითარებად საზოგადოებაში მუდმივად არსებობს მოქმედი რეგულაციების ადაპტაციის, შეცვლის, ახალ რეალობასა თუ ღირებულებებზე მორგების საჭიროება. შესაბამისად, საკანონმდებლო საქმიანობა - საზოგადოებრივი ურთიერთობის სხვადასხვა ასპექტების ნორმატიულ სივრცეში გადატანა და მათი რეგულირება დაუსრულებელი პროცესია, რომელიც ძალიან დიდ დროს, ძალისხმევასა და ადამიანურ/მატერიალურ რესურსებს მოითხოვს. გარდა ამისა, საკანონმდებლო საქმიანობის პარალელურად, საქართველოს პარლამენტს ასევე გააჩნია სხვა კონსტიტუციური უფლებამოსილებებიც, რომელთა ეფექტიანად განხორციელებაც მნიშვნელოვნად განსაზღვრავს ქვეყნის დემოკრატიულობის ხარისხს (იხ., საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2021 წლის 11 თებერვლის №1/1/1505,1515,1516,1529 გადაწყვეტილება საქმეზე „პაატა დიასამიძე, გიორგი ჩიტიძე, ედუარდ მარიკაშვილი და ლიკა საჯაია საქართველოს პარლამენტისა და საქართველოს მთავრობის წინააღმდეგ“, II-37). ზემოხსენებულის გათვალისწინებით, ფუნდამენტურად მნიშვნელოვანია, რომ საქართველოს პარლამენტმა ეფექტიანად განახორციელოს, ერთი მხრივ, საკანონმდებლო საქმიანობა და მოწესრიგების გარეშე არ დატოვოს საზოგადოებრივი ცხოვრების რომელიმე სფერო, ხოლო, მეორე მხრივ, შეძლოს სხვა, არანაკლებ მნიშვნელოვანი კონსტიტუციური კომპეტენციების განხორციელება.

22. საკანონმდებლო ორგანოს მიერ ნორმატიული ბაზის შექმნის ერთ-ერთ მიზანს საქართველოს კონსტიტუციით გარანტირებული ძირითადი უფლებების სრულყოფილად რეალიზება წარმოადგენს. ძირითადი უფლებები მრავალი განსხვავებული ასპექტისგან შედგება, რომელთა რეგლამენტაცია სხვადასხვა დოზით დეტალიზებული ქცევის წესების შემუშავებასა და პროცესუალურ-ტექნიკური საკითხების გადაწყვეტას მოითხოვს. უფლებებთან დაკავშირებულ აბსოლუტურად ყველა საკითხზე საქართველოს პარლამენტის მიერ გადაწყვეტილების მიღება, ამ პროცესისთვის აუცილებელი დროის, რესურსისა და შესაძლებლობების გათვალისწინებით, წარმოშობს საკანონმდებლო ორგანოს გადატვირთვის უსათუო რისკს (იხ., საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2021 წლის 11 თებერვლის №1/1/1505,1515,1516,1529 გადაწყვეტილება საქმეზე „პაატა დიასამიძე, გიორგი ჩიტიძე, ედუარდ მარიკაშვილი და ლიკა საჯაია საქართველოს პარლამენტისა და საქართველოს მთავრობის წინააღმდეგ“, II-38).

23. ზემოხსენებული რისკის თავიდან აცილების ერთ-ერთ გზას გარკვეულ საკითხებზე გადაწყვეტილების მიღების უფლებამოსილების აღმასრულებელ ხელისუფლებაზე დელეგირება წარმოადგენს. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს განმარტებით, „... უფლებამოსილების დელეგირების მექანიზმი მნიშვნელოვნად ამარტივებს კანონშემოქმედებით საქმიანობას და საკანონმდებლო ხელისუფლებას აძლევს შესაძლებლობას, მიიღოს გადაწყვეტილებები პრინციპულ პოლიტიკურ-სამართლებრივ საკითხებზე, ხოლო მათი იმპლემენტაციისათვის საჭირო დეტალების, პროცედურულ-ტექნიკურ საკითხთა მოწესრიგება სხვა სახელმწიფო ორგანოებს გადაანდოს“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2019 წლის 2 აგვისტოს №1/7/1275 გადაწყვეტილება საქმეზე „ალექსანდრე მძინარაშვილი საქართველოს კომუნიკაციების ეროვნული კომისიის წინააღმდეგ“, II-30).

24. ამასთანავე, „რთული საკანონმდებლო პროცედურებით, ფართომასშტაბიანი განხილვებითა და საზოგადოების აქტიური ჩართულობით გადაწყვეტილების მიღება, მართალია, ამცირებს უფლებაში არაკონსტიტუციურად ჩარევის რისკებს, თუმცაღა მნიშვნელოვნად ართულებს დროის მოკლე მონაკვეთში გადაწყვეტილების მიღების შესაძლებლობას. ... ამ თვალსაზრისით, უფლებამოსილების დელეგირება აღმასრულებელ ხელისუფლებაზე ხელს უწყობს მარტივ ნორმატიულ ცვლილებებს იმ სფეროებში, რომლებიც მოითხოვს ხშირ მოდიფიკაციას, რეგულირების შეცვლილ გარემოებებზე მორგებას გამარტივებული პროცედურების მეშვეობით. ამდენად, საკითხის მოქნილი სამართლებრივი მექანიზმის ფარგლებში, მოწესრიგების საჭიროებიდან გამომდინარე, რიგ შემთხვევებში, პარლამენტის მიერ საკანონმდებლო უფლებამოსილების დელეგირება აუცილებელიც კი არის“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2021 წლის 11 თებერვლის №1/1/1505,1515,1516,1529 გადაწყვეტილება საქმეზე „პაატა დიასამიძე, გიორგი ჩიტიძე, ედუარდ მარიკაშვილი და ლიკა საჯაია საქართველოს პარლამენტისა და საქართველოს მთავრობის წინააღმდეგ“, II-40).

25. მიუხედავად ზემოაღნიშნულისა, ზოგიერთ შემთხვევაში, საკითხის მოწესრიგების დელეგირება დაუშვებელია. საქართველოს კონსტიტუცია თავადვე განსაზღვრავს იმ უფლებამოსილებებს, რომლებიც ამა თუ იმ კონსტიტუციური ორგანოსათვის იმანენტურია და მისი დელეგირება იმთავითვე კონსტიტუციის საწინააღმდეგოა (იხ., საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2019 წლის 5 ივლისის №2/3/1279 გადაწყვეტილება საქმეზე „ლევან ალაფიშვილი და „კს ალაფიშვილი და ყავლაშვილი - საქართველოს ადვოკატთა ჯგუფი“ საქართველოს მთავრობის წინააღმდეგ“, II-36). ამავე დროს, საქართველოს პარლამენტის მიერ საკუთარი კონსტიტუციური უფლებამოსილების განხორციელებაზე უარის თქმას უთანაბრდება და კონსტიტუციის დარღვევას იწვევს ფუნდამენტურად მნიშვნელოვანი საკითხების მოწესრიგების უფლებამოსილების სხვა ორგანოზე დელეგირება (იხ., საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2016 წლის 20 ივლისის №3/3/763 გადაწყვეტილება საქმეზე „საქართველოს პარლამენტის წევრთა ჯგუფი (დავით ბაქრაძე, სერგო რატიანი, როლანდ ახალაია, გიორგი ბარამიძე და სხვები, სულ 42 დეპუტატი) საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II-78).

26. საკონსტიტუციო სასამართლოს განმარტებით, იმ შემთხვევაშიც კი, როდესაც საკითხის მოწესრიგების აღმასრულებელ ხელისუფლებაზე დელეგირება ფუნდამენტურად აკრძალული არ არის, საკითხის მოწესრიგების უფლებამოსილების დელეგირებამდე აუცილებელია, დელეგირების მიზნები, შინაარსი და დელეგირებული უფლებამოსილების განხორციელების დასაშვები ფარგლები თავად უფლებამოსილების მიმნიჭებელი აქტით იყოს განსაზღვრული, რათა შესაბამისი ორგანო (თანამდებობის პირი) არ გასცდეს მინიჭებული უფლებამოსილების ფარგლებს ან/და არ გამოიყენოს იგი რაიმე სხვა მიზნით, რასაც არ ისახავდა მისთვის სამართალშემოქმედებითი კომპეტენციის მინიჭება. კანონმდებელი ვალდებულია, თავად განსაზღვროს დელეგირებული უფლებამოსილების სამართლებრივი ჩარჩოები და მიმართულებები იმგვარად, რომ მმართველობის ორგანომ შეძლოს მოქმედება კანონმდებლის ნების ფარგლებში და მის შესაბამისად (იხ., საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2021 წლის 11 თებერვლის №1/1/1505,1515,1516,1529 გადაწყვეტილება საქმეზე „პაატა დიასამიძე, გიორგი ჩიტიძე, ედუარდ მარიკაშვილი და ლიკა საჯაია საქართველოს პარლამენტისა და საქართველოს მთავრობის წინააღმდეგ“, II-42).

5. სადავო ნორმების შესაბამისობა უფლებამოსილების დელეგირების კონსტიტუციურ სტანდარტებთან

27. წინამდებარე საქმეზე, პირველ რიგში, უნდა დაიდენტიფიცირდეს ის უფლებამოსილების მადელეგირებელი ნორმები, რომელთა საფუძველზეც, საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრს მიენიჭა საჯარო თანამდებობის შეუფერხებლად განხორციელების უფლების შეზღუდვის შესაძლებლობა, დისციპლინური გადაცდომის საფუძვლებისა და შესაბამისი პასუხისმგებლობის დადგენის კონტექსტში. ასეთი ნორმების იდენტიფიცირების შემდგომ კი, უნდა შეფასდეს უფლებამოსილების მადელეგირებელი ნორმების შინაარსის, ფარგლების არსებობის საკითხი, უნდა გაეცეს კითხვას პასუხი, დაცულია თუ არა დელეგირების კონსტიტუციური სტანდარტები.

28. როგორც უკვე აღინიშნა, მოსარჩელე მხარე აპელირებს, ერთი მხრივ, „პოლიციის შესახებ“ საქართველოს კანონით უფლებამოსილების დელეგირებისას, დელეგირებული უფლებამოსილების ფარგლების განუსაზღვრელობაზე, ხოლო მეორე მხრივ, დისციპლინური გადაცდომისა და დისციპლინური სახდელის - სამსახურიდან გათავისუფლების დადგენის, როგორც უფლებისათვის არსებითი მნიშვნელობის საკითხის, კანონქვემდებარე აქტით მოწესრიგების დაუშვებლობაზე.

29. კონსტიტუციური სარჩელით სადავოდაა გამხდარი „პოლიციის შესახებ“ საქართველოს კანონის 36-ე მუხლის პირველი პუნქტის და მე-60 მუხლის მე-2 პუნქტის „ა“, „დ“ და „ი“ ქვეპუნქტების კონსტიტუციურობა, რომელთა საფუძველზე, საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრს მიენიჭა საქართველოს პოლიციაში და შინაგან საქმეთა სამინისტროში სამსახურის გავლის წესის, პოლიციის ეთიკის კოდექსის და სამინისტროს მოსამსახურეთა დისციპლინური წესდების დადგენის უფლებამოსილება. აგრეთვე, სადავოა შინაგან საქმეთა მინისტრის მიერ მიღებული კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტების ნორმები, რომლებიც აწესრიგებს სამინისტროს თანამშრომელთა ვალდებულებებს (რომელთა დარღვევებზეც დგება დისციპლინური გადაცდომა), დისციპლინურ გადაცდომებს, შესაბამის სახდელებსა და მათი დაკისრების პროცედურებს. კერძოდ, საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროში სამსახურის გავლის წესის მიხედვით, რომლის მიღების უფლებამოსილებაც მინისტრს მიენიჭა „პოლიციის შესახებ“ საქართველოს კანონის 36-ე მუხლის პირველი პუნქტისა და მე-60 მუხლის მე-2 პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტის საფუძველზე, სამინისტროში სამსახურის გავლა მოიცავს, მათ შორის, დისციპლინური პასუხისმგებლობის, სამსახურიდან დათხოვნის/თანამდებობიდან გათავისუფლების საკითხებს. საყურადღებოა, შინაგან საქმეთა სამინისტროს დისციპლინური წესდების მიღების უფლებამოსილება, შინაგან საქმეთა მინისტრს მინიჭებული აქვს, მათ შორის, „პოლიციის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-60 მუხლის მე-2 პუნქტის „ი“ ქვეპუნქტის შესაბამისად. დისციპლინური წესდების პირველი მუხლის პირველი პუნქტის თანახმად, წესდება განსაზღვრავს სამინისტროს სისტემის თანამშრომელთა დისციპლინური პასუხისმგებლობის და წახალისების საფუძვლებს, სახდელების შეფარდებისა და მოხსნის წესებს. საქართველოს პოლიციის ეთიკის კოდექსით, რომლის შინაგან საქმეთა მინისტრის მიერ დამტკიცებას განაპირობებს „პოლიციის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-60 მუხლის მე-2 პუნქტის „დ“ ქვეპუნქტი, დადგენილია პოლიციელის საქმიანობის პრინციპები, პოლიციელის ქცევის ზოგადი წესები, რომელთა დარღვევაც იწვევს დისციპლინურ პასუხისმგებლობას. საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრის 2018 წლის 15 თებერვლის №MIA 4 18 00001/73 ბრძანება, რომლის მიღების საფუძვლები სწორედ მითითებული კანონქვემდებარე ნორმებია, ადგენს დისციპლინურ გადაცდომასა და პასუხისმგებლობას - სამსახურიდან დათხოვნას, ნარკოტიკული ნივთიერების (მათ შორის, მარიხუანას) მოხმარების დადგენის მიზნით შემოწმებისთვის თავის არიდების შემთხვევაზე.

30. ამგვარად, საკონსტიტუციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტების მიღების უფლებამოსილება დელეგირებულია სადავო, საკანონმდებლო ნორმებით განსაზღვრული უფლებამოსილების ფარგლებში. მაშასადამე, „პოლიციის შესახებ“ საქართველოს კანონის 36-ე მუხლის პირველი პუნქტი, მე-60 მუხლის მე-2 პუნქტის „ა“, „დ“ და „ი“ ქვეპუნქტები ის მადელეგირებელი ნორმებია, რომელთა საფუძველზეც, შინაგან საქმეთა მინისტრმა მიიღო სადავო საკითხთან დაკავშირებული უფლებაშემზღუდველი კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტები.

31. შემდგომ ეტაპზე უნდა დადგინდეს, რამდენად აკმაყოფილებს სადავო ნორმებით დადგენილი ფორმით, საკანონმდებლო უფლებამოსილების დელეგირება საქართველოს კონსტიტუციის მოთხოვნებს. კერძოდ, საკმარისი სიცხადით არის თუ არა განსაზღვრული უფლებამოსილების დელეგირების მიზნები, შინაარსი, ფარგლები და ხომ არ აქვს ადგილი საქართველოს კონსტიტუციით პირდაპირ აკრძალული ან/და ფუნდამენტური მნიშვნელობის მქონე უფლებამოსილების აღმასრულებელ ხელისუფლებაზე დელეგირებას.

32. როგორც ზემოთ უკვე აღინიშნა, სადავო ნორმების საფუძველზე, საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრს მიენიჭა საქართველოს პოლიციაში და შინაგან საქმეთა სამინისტროში სამსახურის გავლის წესის, პოლიციის ეთიკის კოდექსის და სამინისტროს მოსამსახურეთა დისციპლინური წესდების დადგენის უფლებამოსილება.

33. უპირველეს ყოვლისა, უნდა აღინიშნოს, რომ საქართველოს კონსტიტუცია ექსპლიციტურად არ კრძალავს საჯარო სამსახურის განხორციელების უფლების შეზღუდვის უფლებამოსილების დელეგირებას. გასათვალისწინებელია, რომ „დელეგირებული უფლებამოსილების მიზნის, შინაარსისა და ფარგლების განსაზღვრა მნიშვნელოვანია იმდენად, რამდენადაც სწორედ ამ კრიტერიუმებით უნდა შემოწმდეს აღმასრულებელი ხელისუფლების მიერ მიღებული აქტების, მის მიერ განხორციელებული ქმედებების კანონიერება და, საბოლოო ჯამში, იმის შეფასება, თუ რამდენად შეესაბამებოდა იგი საქართველოს პარლამენტის მიერ მინიჭებულ მანდატს. სასამართლო ხელისუფლებას უნდა გააჩნდეს იმის შესაძლებლობა, რომ კანონმდებლის მიერ დადგენილ კრიტერიუმებთან მიმართებით შეაფასოს საქართველოს მთავრობის ქმედებები. სწორედ ამიტომ უფლებამოსილების დელეგირების მიზანი, შინაარსი და ფარგლები განსაზღვრული უნდა იყოს მკაფიოდ, არაორაზროვნად და გასაგებად. მხოლოდ ამ შემთხვევაში იქნება შესაძლებელი, სასამართლო ხელისუფლების მიერ უფლებამოსილების დელეგირების ფარგლებში მიღებულ აქტებზე განხორციელდეს რეალური და ჯეროვანი კონტროლი, რათა თავიდან იქნეს აცილებული აღმასრულებელი ხელისუფლების ფარგლებში მიღებული გადაწყვეტილებებით ძირითად უფლებათა მიზანს აცდენილი ან გადამეტებული შეზღუდვა“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2021 წლის 11 თებერვლის №1/1/1505,1515,1516,1529 გადაწყვეტილება საქმეზე „პაატა დიასამიძე, გიორგი ჩიტიძე, ედუარდ მარიკაშვილი და ლიკა საჯაია საქართველოს პარლამენტისა და საქართველოს მთავრობის წინააღმდეგ“, II-51).

34. ამასთან ერთად, საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს განმარტებით, „დელეგირების მიზნის, ფარგლებისა და შინაარსის განსაზღვრა არ გულისხმობს კონკრეტიზაციის იმგვარ ხარისხს, რაც დამახასიათებელია უშუალოდ უფლებაშემზღუდველი რეგულაციისათვის. იმ შემთხვევაში, თუ კანონმდებელს მოეთხოვება მადელეგირებელ აქტში დეტალურად გაწეროს უფლების ყოველგვარი შეზღუდვის ფორმები, სახეები და განსაზღვროს მათი მკაფიო შინაარსი, თავად უფლებამოსილების დელეგირება ფაქტობრივად აზრს დაკარგავს როგორც ტექნიკურ-პროცედურული საკითხების რეგულირებისაგან კანონმდებლის განტვირთვის, ისე სპეციალიზებული ცოდნის/გამოცდილების საფუძველზე და შემჭიდროებულ ვადებში გადაწყვეტილებათა მიღების თვალსაზრისით“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2021 წლის 11 თებერვლის №1/1/1505,1515,1516,1529 გადაწყვეტილება საქმეზე „პაატა დიასამიძე, გიორგი ჩიტიძე, ედუარდ მარიკაშვილი და ლიკა საჯაია საქართველოს პარლამენტისა და საქართველოს მთავრობის წინააღმდეგ“, II-46).

35. განსახილველ შემთხვევაში, უნდა გაეცეს კითხვას პასუხი, საკანონმდებლო ორგანოს მიერ განსაზღვრულია თუ არა, სადავო კანონქვემდებარე აქტების მიღების სახელმძღვანელო კრიტერიუმები, უფლებამოსილების დელეგირების შინაარსი და ფარგლები.

36. აღნიშნულთან დაკავშირებით, კანონმდებლობაში განხორციელებული ცვლილებების გათვალისწინებით და მის შუქზე საყურადღებოა, რომ „პოლიციის შესახებ“ საქართველოს კანონის 36-ე მუხლის მე-5 პუნქტი არეგულირებს პოლიციაში სამსახურის გავლის წესთან მიმართებით საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრზე დელეგირებული უფლებამოსილების შინაარსსა და ფარგლებს, კერძოდ, „ამ მუხლის პირველი პუნქტით გათვალისწინებული პოლიციაში სამსახურის გავლის წესი მოიცავს პოლიციელის ან/და სამინისტროს სხვა მოსამსახურის სამსახურში მიღების/თანამდებობაზე დანიშვნის, ატესტაციის, სპეციალური კონკურსის ჩატარების, პოლიციელისთვის ან/და სამინისტროს სხვა მოსამსახურისთვის წოდების მინიჭების, მისი წახალისების, დისციპლინური პასუხისმგებლობის, სამსახურიდან დათხოვნის/თანამდებობიდან გათავისუფლების, პოლიციელის ასაკობრივი შეზღუდვის, პოლიციელის ან/და სამინისტროს სხვა მოსამსახურის სამართლებრივი სტატუსის შესახებ ნორმებს და სამსახურის ორგანიზებასთან დაკავშირებულ სხვა საკითხებს“. სადავო კანონის 41-ე მუხლი კი ადგენს პოლიციელის ან სამინისტროს სხვა მოსამსახურის სამსახურიდან გათავისუფლების საფუძვლებს, მათ შორის, ამავე მუხლის მე-3 პუნქტის „ზ“ ქვეპუნქტის თანახმად, პოლიციელი ან/და სამინისტროს სხვა მოსამსახურე, შეიძლება სამსახურიდან დათხოვნილ იქნეს/თანამდებობიდან გათავისუფლდეს, მათ შორის, დისციპლინური გადაცდომის ჩადენის გამო. სადავო კანონის 59¹ მუხლის პირველი პუნქტის მიხედვით კი, დისციპლინური სახდელის ერთ-ერთი სახე სამსახურიდან დათხოვნაა. ამავდროულად, ამავე კანონის 59-ე მუხლი ითვალისწინებს პოლიციელის ან/და სამინისტროს სხვა მოსამსახურის პასუხისმგებლობის დაკისრების საკითხს და განსაზღვრავს დისციპლინური გადაცდომის სახეებს, მათ შორის, ამავე მუხლის მე-4 პუნქტის „ი“, „მ“ და „რ“ ქვეპუნქტების თანახმად, პოლიციელის ან/და სამინისტროს თანამშრომლის დისციპლინური გადაცდომის სახეებია: სამინისტროს მოსამსახურისთვის შეუფერებელი ქმედების ჩადენა, რომელიც ლახავს სამინისტროს სისტემის ავტორიტეტს ან/და რეპუტაციას; ნარკოტიკული საშუალების (მათ შორის, მცენარე კანაფის ან/და მარიხუანის), მისი ანალოგის, ახალი ფსიქოაქტიური ნივთიერების მცირე ოდენობით შეძენა-შენახვა, ექიმის დანიშნულების გარეშე მოხმარება ან/და აღნიშნული გადაცდომის არსებობის დასადგენად, სამინისტროს უფლებამოსილი მოსამსახურის მიერ შესაბამისი შემოწმების ჩატარების მოთხოვნისას ამ შემოწმებისთვის თავის არიდება; საქართველოს პოლიციის ეთიკის კოდექსით განსაზღვრული ნორმის დარღვევა.

37. ამასთანავე, „პოლიციის შესახებ“ საქართველოს კანონის 59¹ მუხლის მე-8 პუნქტი ახდენს შინაგან საქმეთა მინისტრზე გარკვეული საკითხების დელეგირების უფლებამოსილების კონკრეტიზაციას, კერძოდ, „დისციპლინური გადაცდომის სხვა სახეებს, შრომის დისციპლინის დარღვევის სახეებს, დისციპლინური სამართალწარმოების, პოლიციელისთვის ან/და სამინისტროს სხვა მოსამსახურისთვის დისციპლინური სახდელის დაკისრებისა და მისი მოხსნის წესს, აგრეთვე დისციპლინური გადაცდომის გამოვლენისა და დისციპლინური სახდელის დაკისრებისა და მოქმედების ვადებს ამტკიცებს მინისტრი „საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს მოსამსახურეთა დისციპლინური წესდებით“.

38. აღსანიშნავია, რომ მოსარჩელე პრობლემურად მიიჩნევდა მადელეგირებელი ნორმების ფორმალური კონსტიტუციურობის საკითხს იმ თვალსაზრისით, რომ საკანონმდებლო აქტი არ შეიცავდა დელეგირებული უფლებამოსილების შინაარსის და ფარგლების მოწესრიგებას, დისციპლინური გადაცდომის მატერიალური შემადგენლობის და სახდელის განსაზღვრის კონტექსტში. აღნიშნულის საპირისპიროდ, მოქმედი, „პოლიციის შესახებ“ საქართველოს კანონის 36-ე მუხლის მე-5 პუნქტი, 41-ე მუხლი, 59-ე და 59¹ მუხლები აკონკრეტებს სადავო უფლებამოსილების ფარგლებს და შინაარსს. ამასთანავე, მითითებული კანონით განსაზღვრულია დისციპლინური გადაცდომების სახეები და ხსენებულ გადაცდომებზე სახდელების ვარიაციები. კანონი განსაზღვრავს იმ სახელმძღვანელო კრიტერიუმებს, რაც საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროში სამსახურის გავლის წესის, პოლიციის ეთიკის კოდექსის და სამინისტროს მოსამსახურეთა დისციპლინური წესდების რეგულირებისას საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრს შებოჭავს და სამართლებრივ ფარგლებს დაუდგენს. შესაბამისად, მოქმედი ნორმატიული რეალობის ფარგლებში, მოსარჩელე მხარის მიერ აპელირებული პრობლემური საკითხები გადაჭრილია. ამავდროულად, მოსარჩელე მხარეს „პოლიციის შესახებ“ საქართველოს კანონის სადავო ნორმებთან დაკავშირებით არ წარმოუდგენია სხვაგვარი არგუმენტაცია, რომელიც არსებული მოწესრიგების გათვალისწინებით, დელეგირების კონსტიტუციური სტანდარტის დარღვევას წარმოაჩენდა.

39. გარდა ამისა, უნდა დადგინდეს, ხომ არ მოახდინა საქართველოს პარლამენტმა ფუნდამენტური მნიშვნელობის საკითხის მოწესრიგების უფლებამოსილების დელეგირება. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს, დელეგირების სტანდარტებთან მიმართებით, არაერთხელ აღუნიშნავს, რომ აუცილებელია, ფუნდამენტურ, უფლებისათვის სისტემური მნიშვნელობის საკითხებზე გადაწყვეტილება მიღებულ იქნეს ხალხის უშუალო წარმომადგენლების მიერ. აღნიშნული უზრუნველყოფს, რომ საყოველთაოდ მნიშვნელოვანი რეგულაციები გამოიცეს არა ერთპიროვნულად, გაუმჭვირვალე პროცედურის გზით, არამედ ფართო საგნობრივი დისკუსიის შედეგად და გამჭვირვალე პროცედურის მეშვეობით, რის შესაძლებლობასაც სწორედ პარლამენტში წარმართული საკანონმდებლო პროცესი იძლევა (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს გადაწყვეტილება 2023 წლის 15 დეკემბრის №3/5/1502,1503 გადაწყვეტილება საქმეზე, „ზაურ შერმაზანაშვილი და თორნიკე ართქმელაძე საქართველოს პრეზიდენტის და საქართველოს მთავრობის წინააღმდეგ“, II-44).

40. როგორც ზემოთ უკვე აღინიშნა, „პოლიციის შესახებ“ საქართველოს კანონი პოლიციაში/სამინისტროში სამსახურის გავლის წესთან, დისციპლინურ წესდებასთან და ეთიკის ნორმებთან დაკავშირებით შეიცავს იმგვარ ჩანაწერებს („პოლიციის შესახებ“ საქართველოს კანონის 36-ე, 41-ე, 59-ე და 59¹ მუხლები), რომლებისგანაც მკაფიოდ იკითხება დელეგირებული უფლებამოსილების ჩარჩო, დისციპლინური გადაცდომის სახეები, შესაბამისი სახდელები და პოლიციელის ან/და სამინისტროს სხვა მოსამსახურის სამსახურიდან დათხოვნის/თანამდებობიდან გათავისუფლების წესი. კანონმდებელი, მოქმედ ნორმატიულ მოცემულობაში ცხადად აკონკრეტებს აკრძალული ქმედებების ჩამონათვალს და მათზე რეაგირების მექანიზმებს. აქედან გამომდინარე, ნათელია, რომ საქართველოს კონსტიტუციის 25-ე მუხლის პირველი პუნქტის მე-2 წინადადებით გარანტირებული უფლების კრიტიკული ასპექტების მომწესრიგებელი და ამ უფლების მზღუდავი სადავო რეგულაცია დისციპლინური გადაცდომებისა და სახდელების კონტექსტში, კანონის საფუძველზე, საკმარისი კონკრეტიზაციით არის რეგულირებული და აკმაყოფილებს აღნიშნული კონსტიტუციური დებულების ფორმალურ მოთხოვნებს.

41. ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლო ასკვნის, რომ „პოლიციის შესახებ“ საქართველოს კანონი 36-ე მუხლის პირველი პუნქტი, მე-60 მუხლის მე-2 პუნქტის „ა“, „დ“ და „ი“ არ ეწინააღმდეგება საქართველოს კონსტიტუციის 25-ე მუხლის პირველი პუნქტის მე-2 წინადადებით დადგენილ ფორმალურ მოთხოვნებს.

42. შემდგომ ეტაპზე, საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლომ უნდა შეაფასოს კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტების გასაჩივრებული ნორმების კონსტიტუციურობის საკითხი.

43. აღნიშნულთან დაკავშირებით, კონსტიტუციური სარჩელის ავტორი მიუთითებდა, რომ შინაგან საქმეთა მინისტრის კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტებით შეიქმნა ისეთი სამართლებრივი მოცემულობა, სადაც ნარკოტიკული ნივთიერების (მათ შორის, მარიხუანას) მოხმარების დადგენის მიზნით, შემოწმებისთვის თავის არიდება წარმოადგენდა დისციპლინურ გადაცდომას (შინაგან საქმეთა სამინისტროს მოსამსახურისთვის შეუფერებელი ქმედება, რაც ლახავს შინაგან საქმეთა სამინისტროს სისტემის ავტორიტეტს) და დისციპლინური სახდელის სახედ ითვალისწინებდა მოსამსახურის თანამდებობიდან გათავისუფლებას. მოსარჩელე მხარის მტკიცებით, საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს თანამშრომლისათვის პასუხისმგებლობის დაკისრება უნდა მოხდეს საკანონმდებლო აქტის საფუძველზე და სადავო ნორმები, ამ მხრივ, ვერ აკმაყოფილებდა ფორმალური კონსტიტუციურობის მოთხოვნას, რამდენადაც, მინისტრზე დელეგირებულია აბსოლუტური უფლებამოსილება, დისციპლინური გადაცდომის სახის და სახდელის დადგენის კონტექსტში.

44. როგორც უკვე აღინიშნა, საკონსტიტუციო სასამართლო, საკითხის გადაწყვეტისას ითვალისწინებს კანონმდებლობაში განხორციელებულ ცვლილებებს და არსებულ ნორმატიურ მოწესრიგებას. დღეს მოქმედი ნორმატიული რეალობა ცხადყოფს, რომ „პოლიციის შესახებ“ საქართველოს კანონი სახელდებით ჩამოთვლის დისციპლინური გადაცდომის სახეებს და შესაბამის სახდელებს. ამავდროულად, კონსტიტუციური სარჩელებით იდენტიფიცირებული პრობლემა, ნარკოტიკული საშუალების (მათ, შორის, მარიხუანის) მოხმარების შემოწმებაზე თავის არიდების, როგორც დისციპლინური გადაცდომის დადგენის და შესაბამისი სახდელის - სამსახურიდან დათხოვნის, უფლებამოსილების დელეგირების არარსებობა, რელევანტური ამ შემთხვევაში აღარ არის, რამდენადაც, „პოლიციის შესახებ“ საქართველოს კანონის 59-ე მუხლის მე-4 პუნქტის „მ“ ქვეპუნქტი და 59¹ მუხლის მე-5 პუნქტი, სახელდებით ადგენს ნარკოტიკული საშუალების (მათ შორის, მცენარე კანაფის ან/და მარიხუანის), მისი ანალოგის, ახალი ფსიქოაქტიური ნივთიერების მცირე ოდენობით შეძენა-შენახვას, ექიმის დანიშნულების გარეშე მოხმარებას ან/და აღნიშნული გადაცდომის არსებობის დასადგენად, სამინისტროს უფლებამოსილი მოსამსახურის მიერ შესაბამისი შემოწმების ჩატარების მოთხოვნისას, ამ შემოწმებისთვის თავის არიდებას, როგორც დისციპლინურ გადაცდომას, ხოლო ამ გადაცდომის ჩადენის ფაქტზე, პოლიციელის ან/და სამინისტროს სხვა მოსამსახურის მიმართ დისციპლინური სახდელის სახედ სამსახურიდან დათხოვნის/თანამდებობიდან გათავისუფლების გამოყენებას.

45. ცხადია, რომ საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრის მიერ მოქმედ ნორმატიულ რეალობაში დადგენილი შემზღუდველი რეგულაციის სადავო შინაარსი, კანონში არსებულ მოწესრიგებას იმეორებს. ამასთანავე, საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლომ კონსტიტუციურად ცნო შინაგან საქმეთა მინისტრზე უფლებამოსილების მადელეგირებელი ნორმები. აქედან გამომდინარე, ამგვარი მოწესრიგების პირობებში, დელეგირებული უფლებამოსილების აღმასრულებელი შტოს მიერ თვითნებურად გამოყენების საფრთხე არარელევანტურია და სადავო ნორმები აკმაყოფილებს საქართველოს კონსტიტუციის 25-ე მუხლის პირველი პუნქტის მე-2 წინადადების ფორმალური კონსტიტუციურობის მოთხოვნას, რაც გულისხობს, საკითხის საკანონმდებლო ორგანოს მიერ დელეგირების სტანდარტების დაცვით რეგულირებას.

46. ამავდროულად, განსახილველ საქმეზე, მოსარჩელე მხარეს არ წარმოუჩენია, რომ სადავო რეგულირებით დადგენილი მოწესრიგება, რაიმე ასპექტში, მატერიალური თვალსაზრისით, ლახავს საქართველოს კონსტიტუციის 25-ე მუხლის პირველი პუნქტით განმტკიცებულ საჯარო თანამდებობის დაკავების უფლებას.

47. ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ №1585 და №1590 კონსტიტუციური სარჩელებზე სადავოდ გამხდარი ნორმები აკმაყოფილებს საქართველოს კონსტიტუციის 25-ე მუხლის პირველი პუნქტის მე-2 წინადადების ფორმალურ მოთხოვნებს, რის გამოც კონსტიტუციური სარჩელები არ უნდა დაკმაყოფილდეს.

III
სარეზოლუციო ნაწილი

საქართველოს კონსტიტუციის მე-60 მუხლის მე-4 პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტისა და მე-5 პუნქტის, „საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის მე-19 მუხლის პირველი პუნქტის „ე“ ქვეპუნქტის, 21-ე მუხლის მე-2, მე-5, მე-8 და მე-11 პუნქტების, 25-ე მუხლის პირველი, მე-3 და მე-6 პუნქტების, 27-ე მუხლის მე-5 პუნქტის, 39-ე მუხლის პირველი პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტის და მე-2 პუნქტის, 43-ე, 45-ე და 47-ე მუხლების საფუძველზე,

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლო
ა დ გ ე ნ ს:

1. არ დაკმაყოფილდეს №1585 და №1590 კონსტიტუციური სარჩელები („დავით ღონიაშვილი საქართველოს პარლამენტის და საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრის წინააღმდეგ“).

2. გადაწყვეტილება ძალაშია საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს ვებგვერდზე გამოქვეყნების მომენტიდან.

3. გადაწყვეტილება საბოლოოა და გასაჩივრებას ან გადასინჯვას არ ექვემდებარება.

4. გადაწყვეტილებას დაერთოს მოსამართლე თეიმურაზ ტუღუშის განსხვავებული აზრი.

5. გადაწყვეტილების ასლი გაეგზავნოს მხარეებს, საქართველოს პრეზიდენტს, საქართველოს მთავრობას და საქართველოს უზენაეს სასამართლოს.

6. გადაწყვეტილება დაუყოვნებლივ გამოქვეყნდეს საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს ვებგვერდზე და გაეგზავნოს „საქართველოს საკანონმდებლო მაცნეს“.

კოლეგიის წევრები:

მანანა კობახიძე

გიორგი მოდებაძე

თეიმურაზ ტუღუში