გიორგი კუპრეიშვილი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ
დოკუმენტის ტიპი | კონსტიტუციური სარჩელი |
ნომერი | N1541 |
კოლეგია/პლენუმი | I კოლეგია - , , |
ავტორ(ებ)ი | გიორგი კუპრეიშვილი |
თარიღი | 13 ოქტომბერი 2020 |
თქვენ არ ეცნობით კონსტიტუციური სარჩელის/წარდგინების სრულ ვერსიას. სრული ვერსიის სანახავად, გთხოვთ, ვერტიკალური მენიუდან ჩამოტვირთოთ მიმაგრებული დოკუმენტი
1. სადავო ნორმატიული აქტ(ებ)ი
ა. საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსი.
2. სასარჩელო მოთხოვნა
სადავო ნორმა | კონსტიტუციის დებულება |
---|---|
საქართველოს სამოქალაქო საპროცსო კოდექსის 426-ე მუხლის მე-4 ნაწილი: გადაწყვეტილების ბათილად ცნობისა და ახლად აღმოჩენილ გარემოებათა გამო საქმის წარმოების განახლების შესახებ განცხადების შეტანა დაუშვებელია გადაწყვეტილების კანონიერ ძალაში შესვლიდან 5 წლის გასვლის შემდეგ, გარდა ამ კოდექსის 422-ე მუხლის პირველი ნაწილის „გ“ ქვეპუნქტით და 423-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ზ“ და „თ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული შემთხვევებისა. |
1. საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის პირველი პუნქტი: ყოველ ადამიანს აქვს უფლება თავის უფლებათა დასაცავად მიმართოს სასამართლოს. საქმის სამართლიანი და დროული განხილვის უფლება უზრუნველყოფილია. 2. საქართველოს კონსტიტუციის მე-11 მუხლის პირველი პუნქტი: ყველა ადამიანი სამართლის წინაშე თანასწორია, აკრძალულია დისკრიმინაცია, რასის, კანის ფერის, სქესის, წარმოშობის, ეთნიკური კუთვნილების, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური ან სხვა შეხედულებების, სოციალური კუთვნილების, ქონებრივი ან წოდებრივი მდგომარეობის, საცხოვრებელი ადგილის ან სხვა ნიშნის მიხედვით. |
3. საკონსტიტუციო სასამართლოსათვის მიმართვის სამართლებრივი საფუძვლები
საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის პირველი და მე-60 მუხლის მე-4 ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტი, „საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის მე-19 მუხლის პირველი პუნქტის „გ“ ქვეპუნქტი: 31-311-ე მუხლები, 39-ე მუხლის პირველი პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტი.
4. განმარტებები სადავო ნორმ(ებ)ის არსებითად განსახილველად მიღებასთან დაკავშირებით
სარჩელის მიმართ არ არსებობს „საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ ორგანული კანონის 311 მუხლის პირველი პუნქტით გათვალისწინებული რომელიმე გარემოება:
სარჩელი შეესაბამება ამ კანონის 311 მუხლით დადგენილ მოთხოვნებს.
შეტანილია უფლებამოსილი პირის მიერ.
სარჩელში მითითებული ყველა სადავო საკითხი არის საკონსტიტუციო სასამართლოს განსჯადი:
სარჩელში მითითებული ყველა სადავო საკითხი არ არის გადაწყვეტილი საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ (მართალია, საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს პლენუმმა 2013 წლის 5 ნოემბერს მიიღო გადაწყვეტილება და არაკონსტიტუციურად ცნო საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 426-ე მუხლის მე-4 ნაწილის ის ნორმატიული შინაარსი საქართველოს კონსტიტუციის 42-ე მუხლის პირველ პუნქტთან მიმართებით (მაშინ მოქმედი კონსტიტუციის 42-ე მუხლი), რომელიც შეეხება საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 422-ე მუხლის პირველი ნაწილის „გ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული პირებისათვის გადაწყვეტილების ბათილად ცნობის მოთხოვნით საქმის წარმოების განახლების შესახებ განცხადების შეტანის დაუშვებლობას, გადაწყვეტილების კანონიერ ძალაში შესვლიდან 5 წლის გასვლის შემდეგ. ჩვენი მოთხოვნა კი ეხება საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 426-ე მუხლის მე-4 ნაწილის იმ ნორმატიული შინაარსის საქართველოს კონსტიტუციის მე-11 მუხლის პირველი ნაწილის და 31-ე მუხლის პირველი ნაწილის მიმართების არაკონსტიტუციურად გამოცხადებას, რომელიც შეეხება საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 423-ე მუხლის პირველი ნაწილის „დ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული პირებისათვის გადაწყვეტილების გაუქმებისა და საქმის წარმოების განახლების შესახებ განცხადების შეტანის დაუშვებლობას გადაწყვეტილების კანონიერ ძალაში შესვლიდან 5 წლის გასვლის შემდეგ.
კანონით არ არის დადგენილი სასარჩელო ხანდაზმულობის ვადა და შესაბამისად არც მისი არასაპატიო მიზეზით გაშვების საკითხი დგება დღის წესრიგში.
სადავო ნორმატიული აქტის კონსტიტუციურობაზე სრულფასოვანი მსჯელობა შესაძლებელია ნორმატიული აქტების იერარქიაში მასზე მაღლა მდგომი იმ ნორმატიული აქტის კონსტიტუციურობაზე მსჯელობის გარეშე, რომელიც კონსტიტუციური სარჩელით გასაჩივრებული არ არის.
მოსარჩელე, თადარიგის გენერალ მაიორი გიორგი კუპრეიშვილი, რომელიც ბრალის წარდგენამდე მუშაობდა აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის უშიშროების მინისტრის პირველ მოადგილედ 2004 წლის 9 მაისს საქართველოს გენერალური პროკურატურის მთავარ სამხედრო პროკურატურის გამომძიებლის დადგენილებით ბრალდებულის სახით მიცემული იქნა სისხლის სამართლის პასუხისგებაში საქართველოს სსკ-ის 143-ე მუხლის პირველი ნაწილით, 333-ე მუხლის პირველი ნაწილით და 381-ე მუხლით.
აღნიშნული ბრალდების დადგენილება გახდა საფუძველი საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 371 მუხლის პირველი ნაწილით (თუ პროკურორს აქვს საფუძვლიანი ეჭვი, რომ ბრალდებული თანამდებობის პირის მფლობელობაში არსებული ქონება შესაძლებელია იყოს მოპოვებული ამ კოდექსის 44-ე მუხლის 47-ე ნაწილში მითითებული დანაშაულის შედეგად, იგი აღძრავს სარჩელს თანამდებობის პირის ამ ქონებიდან მიღებული შემოსავლების, აქციების (წილის) ჩამორთმევისა და სახელმწიფოსათვის გადაცემასთან დაკავშირებით 1998 წლის 20 თებერვლის კოდექსი: 2007 წლამდე მოქმედი რედაქცია) პროკურორს აჭარის არ უმაღლესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ კოლეგიაში აღეძრა ადმინისტრაციული სარჩელი ბრალდებულ გიორგი კუპრეიშვილისა და მისი ოჯახის წევრების მიმართ როგორც დაუსაბუთებელი ქონების ჩამორთმევისა და სახელმწიფოს სასარგებლოდ ჩამორთმევის შესახებ.
მართლაც, 2004 წლის 24 ივნისს საქართველოს მთავარმა სამხედრო პროკურორმა აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესს სასამართლოში გიორგი კუპრეიშვილისა და მისი ოჯახის წევრების მიმართ წარადგინა სარჩელი, დაუსაბუთებელი ქონების ჩამორთმევისა და სახელმწიფოსათვის გადაცემის შესახებ.
აღნიშნულ ადმინისტრაციულ სარჩელთან დაკავშირებით, საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ და სხვა კატეგორიის საქმეთა პალატამ 2004 წლის 28 ოქტომბრის გადაწყვეტილებით გააუქმა აჭარის არ უმაღლესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2004 წლის 29 ივლისის გადაწყვეტილება და ახალი გადაწყვეტილების მიღებით დაადგინა შემდეგი:
საქართველოს გენერალური პროკურორის სარჩელი დაკმაყოფილდეს ნაწილობრივ, კერძოდ:
დაუსაბუთებლად იქნა ცნობილი, ჩამოერთვა და გადაეცა სახელმწიფოს შემდეგი ქონება:
ა) აბაშის რაიონის სოფელ წყემში მოპასუხეების გიორგი და ელენე კუპრეიშვილების სახელზე რიცხული მიწის ნაკვეთზე განთავსებული შენობა-ნაგებობები.
ბ) ქ. ბათუმში ერას ქ. #50/52-ში მდებარე, მაშინ არასრულწლოვანი შვილის, მარიკა გიორგის ასულ კუპრეიშვილის სახელზე რიცხული #10 და #11 ბინები.
სახელმწიფოს სასარგებლოდ დაეკისრათ მოპასუხეებს- გიორგი, ელენე, მარიკა და ალექსანდრე კუპრეიშვილებს- დაუსაბუთებელი ქონების რეალიზაციით მიღებული ფულადი თანხები, კერძოდ, გიორგი კუპრეიშვილს 17000 აშშ დოლარის, ელენე კუპრეიშვილს 5000 აშშ დოლარის, მარიკა კუპრეიშვილს 1500 აშშ დოლარის და ალექსანდრე კუპრეიშვილს 1500 აშშ დოლარის ექვივალენტი ლარი.
სახელმწიფოს სასარგებლოდ, გიორგი და ელენე კუპრეიშვილებს დაეკისრათ, მათ მიერ გაყიდული დაუსაბუთებელი ქონების ექვივალენტი ფულადი თანხა 51650 ლარის ოდენობით.
გიორგი და ალექსანდრე კუპრეიშვილებს სახელმწიფოს სასარგებლოდ დაეკისრათ ქ. ბათუმში, კლარა ცეტკინის ქ. #3-ში მდებარე, ალექსანდრე კუპრეიშვილის სახელზე განხორციელებული მიშენებისა და სარემონტო სამუშაოების ღირებულება, დაუსაბუთებელი ფულადი თანხა 79922 ლარის ოდენობით.
გიორგი კუპრეიშვილს სახელმწიფოს სასარგებლოდ დაეკისრა ქ. ბათუმში ხიმშიაშვილის ქ. #3-ში მდებარე, გიორგი კუპრეიშვილის სახელზე რიცხული საცხოვრებელი ბინის სარემონტო სამუშაოების ღირებულება, დაუსაბუთებელი ფულადი თანხა 7000 ლარის ოდენობით.
მოპასუხეებს გიორგი, ელენე, მარიკა და ალექსანდრე კუპრეიშვილებს სახელმწიფო ბიუჯეტის სასარგებლოდ სოლიდარულად დაეკისრათ სახელმწიფო ბაჟის 5000 ლარის გადახდა.
სხვა ნაწილში გენერალური პროკურატურის სარჩელი არ დაკმაყოფილდა.
დღეისათვის სარჩელის დაკმაყოფილების ნაწილში, გიორგი, ელენე, მარიკა და ალექსანდრე კუპრეიშვილების მიმართ აჭარისა და გურიის სააღსრულებლო ბიუროში მიმდინარეობს სააღსრულებლო წარმოება.
საქართველოს უზენაესი სასამართლოს სისხლის სამართლის საქმეთა პალატის 2006 წლის 14 დეკემბრის განაჩენით, გარკვეული ცვლილებები იქნა შეტანილი ბათუმის საქალაქო სასამართლოს სისხლის სამართლის საქმეთა კოლეგიის 2006 წლის 16 ივნისის და ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოს სისხლის სამართლის საქმეთა პალატის 2006 წლის 22 ივლისის განაჩენებში და საბოლოოდ, გიორგი კუპრეიშვილი ცნობილი იქნა დამნაშავედ საქართველოს სსკ-ის 186-ე მუხლის მე-2 და მე-3 ნაწილებით, 332-ე მუხლის მე-3 ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტით, 2003 მუხლით, 381-ე მუხლით, 143-ე მუხლის მე-2 ნაწილის „ა“ და „გ’ ქვეპუნქტებით, 158-ე მუხლის მე-2 ნაწილის „ა“ „ბ“ და „დ“ ქვეპუნქტებით და 236-ე მუხლით და საქართველოს სსკ-ის 59-ე მუხლით საბოლოოდ სასჯელის ზომად განესაზღვრა 8 წლით თავისუფლების აღკვეთა. დანიშნული სასჯელიდან ფაქტობრივად გიორგი კუპრეიშვილმა თითქმის ხუთი წელი რეალურად მოიხადა, ამასთან იგი ნაწილობრივ საქართველოს პრეზიდენტის მიერ შეწყალებული იქნა, ასევე მის მიმართ გამოყენებული იქნა დარჩენილი სასჯელის მოუხდელი ნაწილის პირობით ვადაზე ადრე გათავისუფლება პირობითი მსჯავრით, რაც მან ასევე მოიხადა.
გიორგი კუპრეიშვილი მისი დაკავების დღიდან- 2004 წლის მაისიდან თვლიდა, რომ მის მიმართ სისხლის სამართლის საქმე აღძრული იყო უკანონოდ, რომ მისი დაკავება და მსჯავრდება მოხდა ქვეყანაში მოქმედი საპროცესო და მატერიალური კანონმდებლობის, საქართველოს კონსტიტუციისა და საერთაშორისო კონვენციების მოთხოვნათა დარღვევით და იგი, როგორც სასჯელის მოხდის ადგილიდან, ასევე სასჯელის მოხდის შემდეგ იბრძოდა სამართლიანობის აღდგენისათვის.
საბოლოოდ 2019 წლის 17 ივნისის განაჩენით, ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოს სისხლის სამართლის საქმეთა პალატამ დააკმაყოფილა საქართველოს გენერალური პროკურატურის შუამდგომლობა, გააუქმა მის მიმართ გამოტანილი გამამტყუნებელი განაჩენი და მის მიმართ დაადგინა გამამართლებელი განაჩენი და იგი რეაბილიტირებული იქნა.
ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოს სისხლის სამართლის საქმეთა პალატის მიერ 2019 წლის 22 ივლისის დამატებითი განჩინებით გიორგი კუპრეიშვილი გათავისუფლებული იქნა 2006 წლის გამამტყუნებელი განაჩენით გადასახდელად დაკისრებული 370000 ლარის გადახდისაგან და დაუბრუნდა განაჩენით საპროცესო კონფისკაცია ქმნილი სხვადასხვა დასახელების ნივთები, რომელთაგან ნაწილი აუქციონის წესით იყო გაყიდული, ნაწილი კი გამოძიების მიერ დაკარგული.
გამამართლებელი განაჩენისა და განჩინების კანონიერ ძალაში შესვლიდან, კანონით დადგენილ ერთ თვიან ვადაში 2019 წლის 16 ივლისს შუამდგომლობით მივმართეთ საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ და სხვა კატეგორიის საქმეთა პალატას, რომლითაც მოვითხოვეთ, ამავე პალატის 2004 წლის 28 ოქტომბრის გადაწყვეტილების გაუქმება და საქმის წარმოების განახლება საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 423-ე მუხლის პირველი ნაწილის „დ“ პუნქტის მოთხოვნათა თანახმად, რაც დღემდე განუხილველია. ამასთან ჩვენთვის ცნობილია როგორც საქართველოს უზენაესი სასამართლოს პრაქტიკა, ასევე საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 426-ე მუხლის მე-4 ნაწილის მოთხოვნა, რომ კანონიერ ძალაში შესული გადაწყვეტილებიდან 5 წლიანი ვადის გასვლის შემდეგ ახლად გამოვლენილ და ახლად აღმოჩენილ გარემოებათა გამო, ჩვენი შუამდგომლობა განსახილველად არ დაიშვება.
5. მოთხოვნის არსი და დასაბუთება
მოსარჩელე მხარე თვლის, რომ საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 426-ე მუხლის მე-4 ნაწილის ის ნორმატიული შინაარსი, რომელიც საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 423-ე მუხლის პირველი ნაწილის „დ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებულ რეაბილიტირებულ პირებს კანონიერ ძალაში შესული გადაწყვეტილების ხუთ წლიანი ვადის გასვლის გამო ზღუდავს, განცხადებით (შუამდგომლობით) მიმართონ გადაწყვეტილების გამომტან სასამართლოს და ახლად აღმოჩენილ გარემოებათა გამო და მოითხოვონ საქმის წარმოების განახლება- პირველ რიგში წინააღმდეგობაში მოდის თვით სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 423-ე მუხლის პირველი ნაწილის „დ“ ქვეპუნქტთან, რომელიც ამ ქვეპუნქტით რეაბილიტირებულ პირებს აძლევს უფლებას განცხადებით მიმართონ გადაწყვეტილების გამომტან სასამართლოს ახლად აღმოჩენილ გარემოებათა გამო საქმის წარმოების განახლების თაობაზე, სადავო ნორმა კი ასეთ უფლებას ზღუდავს 5 წლიანი ვადის გასვლის გამო. სადავო ნორმის ასეთი დათქმა ასევე უთანასწორო მდგომარეობაში აყენებს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 423-ე მუხლის პირველი ნაწილის „დ“ ქვეპუნქტით მყოფ პირებს (თუ ამ კატეგორიის პირის მიმართ გამოტანილი გადაწყვეტილებიდან გასული არ არის ხუთი წელი უფლება აქვს ნორმის დასახელებული მოთხოვნით, ხოლო თუ გასულია ხუთ წელზე მეტი დრო, თუნდაც ერთი დღე, ასეთი პირის განცხადება დაუშვებლად მიიჩნევა, რაც წინააღმდეგობაში მოდის საქართველოს კონსტიტუციის მე-11 მუხლის პირველი ნაწილის მოთხოვნასთან- რომ ყველა ადამიანი სამართლის წინაშე თანასწორია, ასევე წინააღმდეგობაში მოდის საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის პირველ ნაწილთან, რომლის თანახმად ყოველ ადამიანს აქვს უფლება თავის უფლებათა დასაცავად მიმართოს სასამართლოს, საქმის სამართლიანი და დროული განხილვა უზრუნველყოფილია.
როგორც ვხედავთ, საქართველოს კონსტიტუციის მე-11 მუხლის პირველი ნაწილის პირველი წინადადებით, ყველა ადამიანის თანასწორობის პრინციპი გარანტირებულია ყოველგვარი დათქმის გარეშე სამართლის წინაშე, ხოლო კონსტიტუციის 31-ე მუხლის პირველი ნაწილით, ყველა ადამიანი გარანტირებულია უფლებით, რომ თავის უფლებათა დასაცავად მიმართოს სასამართლოს ყოველგვარი დათქმის გარეშე.
ამასთან, სასამართლოზე მიმართვის უფლება ყოველგვარი დათქმის გარეშე გარანტირებულია „ადამიანის უფლებათა საყოველთაო დეკლარაციის“ მე-8 მუხლით, რომ ყოველ ადამიანს აქვს უფლება ეფექტურად იქნეს აღდგენილი უფლებებში, კომპეტენტური ნაციონალური სასამართლოების მიერ, იმ შემთხვევაში როცა დარღვეულია მისთვის კონსტიტუციით თუ კანონით მინიჭებული ძირითადი უფლებები.
„საერთაშორისო პაქტით სამოქალაქო და პოლიტიკური უფლებების შესახებ“ სახელმწიფოს ევალება ყველა პირი, რომლის უფლებანი და თავისუფლებანი შელახულია, უზრუნველყოს სამართლებრივი დაცვის ეფექტიანი საშუალებებით, იმ შემთხვევაშიც კი, თუ ეს დარღვევა დაუშვეს ოფიციალურმა პირებმა.
„ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის ევროპის კონვენციის“ მე-6 მუხლის საფუძველზე „სამართლიანი სასამართლოს (მართლმსაჯულების) უფლება“- ადამიანის უფლებათა ევროპულ სასამართლოს გადაწყვეტილებებში აღნიშნულია, რომ ეს მუხლი უზრუნველყოფს სასამართლოსადმი მიმართვის უფლებას.
„მართლმსაჯულების ძირითადი პრინციპების დეკლარაცია დანაშაულისა და ხელისუფლების ბოროტად გამოყენების მსხვერპლთათვის“ (მიღებულია გაეროს გენერალური ანსამბლეის 1985 წლის 29 ნოემბრის რეზოლუციით) ყველა პირს აძლევს უფლებას სრულად აუნაზღაურდეს უკანონო ქმედებით მიყენებული ყოველგვარი ზიანი.
როგორც ვხედავთ, რეაბილიტირებულ გიორგი კუპრეიშვილს- რომელმაც თითქმის 14 წლის შემდეგ მიაღწია მის მიმართ უკანონოდ განხორციელებული სისხლის სამართლებრივი მსჯავრდება გაუქმებულიყო და მის მიმართ გამოტანილიყო გამამართლებელი განაჩენი- სადავო ნორმით შეზღუდული აქვს ისარგებლოს საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 423-ე მუხლის პირველი ნაწილის „დ“ ქვეპუნქტით, საქართველოს კონსტიტუციის მე-11 მუხლის პირველი ნაწილით და 31-ე მუხლის პირველი ნაწილით მინიჭებული და გარანტირებული უფლებით, იმის გამო, რომ სადავო ნორმით მისი სასამართლოზე მიმართვის უფლება შეზღუდულია ხუთ წლიანი ვადით, რაც კიდევ ერთხელ ავღნიშნავთ, წინააღმდეგობაში მოდის იერარქიით უფრო მაღლა მდგომ ნორმატიულ აქტების ნორმებთან.
როგორც დასაწყისში მივუთითეთ, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 426-ე მუხლის კონსტიტუციურობაზე იმსჯელა საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს პლენუმმა და საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს პლენუმმა 2013 წლის 5 ნოემბერს მიღებული #3/531 გადაწყვეტილებით დაადგინა:
„დაკმაყოფილდეს ისრაელის მოქალაქეების თამაზ ჯანაშვილის, ნანა ჯანაშვილის და ირმა ჯანაშვილის კონსტიტუციური სარჩელი #531 საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ. არაკონსტიტუციურად იქნეს ცნობილი საქართველოს კონსტიტუციის 42-ე მუხლის პირველ პუნქტთან მიმართებით (დღეს მოქმედი კონსტიტუციის 31-ე მუხლის პირველი პუნქტი) საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 426-ე მუხლის მე-4 ნაწილის ის ნორმატიული შინაარსი, რომელიც შეეხება საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 422-ე მუხლის პირველი ნაწილის „გ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული პირებისათვის გადაწყვეტილების ბათილად ცნობის მოთხოვნით საქმის წარმოების განახლების შესახებ განცხადების შეტანის დაუშვებლობას გადაწყვეტილების კანონიერ ძალაში შესვლიდან 05 წლის გასვლის შემდეგ“.
როგორც ვხედავთ, საკონსტიტუციო სასამართლოს პლენუმმა მიღებული გადაწყვეტილებით არაკონსტიტუციურად გამოაცხადა საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 426-ე მუხლის მე-4 ნაწილის ის ნორმატიული შინაარსი, რომელიც ეხებოდა საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 422-ე მუხლის პირველი ნაწილის „გ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებულ პირებს ე.ი. იმსჯელა და მიიღო გადაწყვეტილება მხოლოდ სასარჩელო მოთხოვნის ნაწილში, რის საფუძველზედაც შესაბამისი ცვლილება იქნა შეტანილი სადავო ნორმაში.
ამასთან, საკონსტიტუციო სასამართლოს პლენუმმა მიღებულ გადაწყვეტილებაში დაასაბუთა რა, მთლიანობაში სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 426-ე მუხლის მე-4 ნაწილით დაწესებული 5 წლიანი ვადის დაწესების არაკონსტიტუციურობა, გადაწყვეტილების სამოტივაციო ნაწილის მე-7 პუნქტში მიუთითა: მიუხედავად იმისა, რომ სადავო ნორმა 5 წლიანი ხანდაზმულობის ვადით ზღუდავს საქმის წარმოების განახლების შესაძლებლობას, როგორც გადაწყვეტილების ბათილად ცნობის, ისე ახლად აღმოჩენილ გარემოებათა გამო, საკონსტიტუციო სასამართლო შეზღუდულია სასარჩელო მოთხოვნით და ვალდებულია, იმსჯელოს სადავო ნორმის მხოლოდ გასაჩივრებულ ნორმატიულ შინაარსზე, კერძოდ კი, სასარჩელო მოთხოვნა შეეხება ხანდაზმულობის 5 წლიანი ვადის გავრცელების კონსტიტუციურობის შეფასებას საქმის წარმოების განახლების შესაძლებლობაზე მხოლოდ გადაწყვეტილების ბათილად ცნობის გამო (და არ ეხება საქმის წარმოების განახლებას ახლად აღმოჩენილ გარემოებათა გამო), ამასთან მხოლოდ 422-ე მუხლის პირველი ნაწილის „გ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული საფუძვლის არსებობისას, როდესაც კანონიერ ძალაში შესული გადაწყვეტილება შეიძლება ბათილად იქნეს ცნობილი, თუ პირი, რომლის უფლებებსა და კანონით გათვალისწინებულ ინტერესებს უშუალოდ ეხება მიღებული გადაწყვეტილება, არ იყო მოწვეული საქმის განზილვაზე.
ამასთან, სასამართლო პლენუმმა მიღებული გადაწყვეტილების მე-40 პუნქტში აღნიშნა: ამავდროულად საკონსტიტუციო სასამართლო შეზღუდულია რა სასარჩელო მოთხოვნით, მოკლებულია შესაძლებლობას 426-ე მუხლის მე-4 ნაწილი განიხილოს მთელი სისრულით, მათ შორის ინდივიდუალურად გაანალიზოს მისი ქმედითობა სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 422-ე და 423-ე მუხლებით გათვალისწინებული თითოეული სუბიექტისა და საფუძვლის მიხედვით. ამიტომ კანონმდებლობით ამ საკითხის მოწესრიგებისას უმნიშვნელოვანესია, რომ სასარჩელო ხანდაზმულობის ვადების მოქმედება, ყოველ კონკრეტულ შემთხვევაში, ემსახურებოდეს ლეგიტიმურ მიზნებს და იმავდროულად, კონკრეტული რეგულაცია არ იწვევდეს არც ერთი პირის უფლებაში არამართლზომიერ ჩარევას, უფლების დარღვევას, მათ შორის გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს, რომ ის არ იწვევდეს პირთა გაუმართლებელ, დაუსაბუთებელ დიფერენცირებას ამ უფლებით სარგებლობის პროცესში.
მიუხედავად იმისა, რომ სასამართლოს პლენუმმა იმსჯელა მხოლოდ კონსტიტუციური სარჩელის ირგვლივ, მიღებული გადაწყვეტილების პირველ-შვიდ პუნქტებში და საერთოდ გადაწყევტილების სხვა პუნქტებში იმსჯელა და დაასაბუთა საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 426-ე მუხლის მე-4 ნაწილის სხვა ნორმატიულ შინაარსზე, რის გამოც ჩვენ სასარჩელო მოთხოვნის დასაბუთებით ამ კუთხით აღარ განვმეორდებით.
საკონსტიტუციო სასამართლოს პლენუმის დასახელებული გადაწყვეტილების საფუძველზე, სადავო ნორმის ახალი რედაქციით მიღებისას კანონმდებელმა, მხოლოდ იმსჯელა მიღებული გადაწყვეტილებით და სადავო ნორმაში არსებულ გამონაკლისს, რომელიც ეხებოდა სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 423-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ზ“ და „თ“ ქვეპუნქტებს დაემატა საპროცესო კოდექსის 422-ე მუხლის პირველი ნაწილის „გ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული პირები, რომელთა მიმართ საქმის განახლების 5 წლიანი შეზღუდვა არ მოქმედებს, სხვა პირთა მიმართ და სხვა საფუძვლებით მსჯელობა არ ქონია, მაშინ როცა საკონსტიტუციო სასამართლო მიუხედავად სასარჩელო მოთხოვნის ფარგლებში მოქმედებისა მიანიშნებდა კანონმდებელს, რომ მსჯელობა ქონოდა სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 422-ე და 423-ე მუხლებში მითითებულ პირთა მიმართ ზოგადად დაწესებული უნდა იყოს თუ არა დაწესებული 5 წლიანი ვადა, მაშინ როცა ახლად აღმოჩენილ და ახლად გამოვლენილ გარემოებათა გამო კანონიერ ძალაში შესულ გადაწყვეტილებებზე საქმის წარმოების განახლება იშვიათ გამონაკლისს წარმოადგენს, რადგანაც დაწესებულია კანონით მკაცრად დადგენილი პირობები და ასეთი პირობები და გარემოებები იშვიათად დგება, რაც არ ქმნის ეგრეთწოდებული „პროცესის უკვდავების“ პირობებს.
ამდენად, საკონსტიტუციო სასამართლოს პლენუმის გადაწყვეტილების საფუძველზე, სადავო ნორმაში განხორციელებული ცვლილებებით სადავო ნორმა კიდევ ერთხელ მოვიდა წინააღმდეგობაში საქართველოს კონსტიტუციის მე-11 მუხლის პირველ ნაწილთან და 31-ე მუხლის პირველ ნაწილთან, რადგანაც პირს, რომელსაც წარმოეშვა საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 422-ე მუხლის პირველი ნაწილის „გ“ ქვეპუნქტით და 423-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ზ“ და „თ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული პირობები, მათ მიმართ 5 წლიანი ვადის გასვლის მიუხედავად უფლება აქვთ მიმართონ სასამართლოს, მიღებული გადაწყვეტილების ბათილად ცნობის, გაუქმებისა და საქმის წარმოების განახლების შესახებ, ხოლო სხვა პირებს, რომელთაც დასახელებული ნორმების სხვა საფუძვლებით წარმოეშვათ საქმის წარმოების განახლების უფლება შეზღუდული არიან 5 წლიანი ვადით- რათა მიმართონ სასამართლოს დარღვეული უფლებების აღსადგენად. ვთვლით, რომ კანონმდებელი პირთა ასეთი დიფერენციაციით ახალისებს ხელისუფლების სხვადასხვა სფეროს წარმომადგენლებს თუ ფიზიკურ და იურიდიულ პირებს, სხვადასხვა საფუძვლით დაარღვიონ დაზარალებულ პირთა უფლებები და ხელში ჩაიგდონ მათი მატერიალური სიკეთე და 5 წლიანი ვადის გასვლის შემდეგ დაზარალებულმა (მსხვერპლმა) პირებმა რომც მოიპოვონ სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 422-ე მუხლის პირველი ნაწილით და 423-ე მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული პირების უფლებები, დაწესებული 5 წლიანი ვადის გასვლის შემდეგ, მათ უფლება ერთმევათ დაიბრუნონ ის მატერიალური სიკეთე, რომელიც მათ დაკარგეს დასახელებულ ნორმებში ჩამორთმეული საფუძვლებით- მიუხედავად იმისა სადავო ქონება უკანონო ქმედების ჩამდენი მხარეების საკუთრებაშია და არ არის გადასული მესამე კეთილსინდისიერი მხარეების ხელში, როგორც ამას ჩვენს შემთხვევაში აქვს ადგილი, რომ ჩამორთმეული ქონება დღემდე სახელმწიფოს საკუთრებას წარმოადგენს და ფულადი თანხებიც სახელმწიფოს სასარგებლოდ გვაქვს დაკისრებული და მიმდინარეობს სააღსრულებლო წარმოება.
ყოველივე აღნიშნულიდან გამომდინარე, ვთვლით, რომ საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 426-ე მუხლის მე-4 ნაწილის ის ნორმატიული შინაარსი, რომელიც შეეხება საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 423-ე მუხლის პირველი ნაწილის „დ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული პირებისათვის გადაწყვეტილების გაუქმების მოთხოვნით საქმის წარმოების განახლების შესახებ განცხადების შეტანის დაუშვებლობას გადაწყვეტილების კანონიერ ძალაში შესვლიდან 5 წლიანი ვადის გასვლის შემდეგ, არაკონსტიტუციურად უნდა იქნეს ცნობილი საქართველოს კონსტიტუციის მე-11 მუხლის პირველ ნაწილთან და საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის პირველ ნაწილთან მიმართებით.
6. კონსტიტუციური სარჩელით/წარდგინებით დაყენებული შუამდგომლობები
შუამდგომლობა სადავო ნორმის მოქმედების შეჩერების თაობაზე: არა
შუამდგომლობა პერსონალური მონაცემების დაფარვაზე: არა
შუამდგომლობა მოწმის/ექსპერტის/სპეციალისტის მოწვევაზე: არა
შუამდგომლობა/მოთხოვნა საქმის ზეპირი მოსმენის გარეშე განხილვის თაობაზე: არა
კანონმდებლობით გათვალისწინებული სხვა სახის შუამდგომლობა: კი