კოლეგიის შემადგენლობა:

ბესარიონ ზოიძე (თავმჯდომარე);

ავთანდილ აბაშიძე (მომხსენებელი მოსამართლე),

იაკობ ფუტკარაძე;

ნიკოლოზ შაშკინი.

სხდომის მდივანი – დარეჯან ჩალიგავა.

ღია სასამართლო სხდომაზე, რომელშიც მონაწილეობდნენ: მოსარჩელეები: ლევან შარაშენიძე, დავით წიკლაური, თენგიზ გაჩეჩილაძე და თენგიზ ჩხაიძე; მოსარჩელეთა ადვოკატი ნატალია ამბოკაძე; მოპასუხე მხარის – საქართველოს პრეზიდენტის წარმომადგენელი ბელა სირბილაძე; მოწმეები – თენგიზ სიგუა, ავთანდილ ცქიტიშვილი, დავით კობახიძე, თამაზ ცხაკაია, ლევან ქუთათელაძე და სპეციალისტი – ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის პროფესორი, იურიდიულ მეცნიერებათა დოქტორი შალვა ჩიკვაშვილი

განიხილა საქმე: ”მოქალაქეები – ლევან შარაშენიძე, დავით წიკლაური, თენგიზ გაჩეჩილაძე და თენგიზ ჩხაიძე საქართველოს პრეზიდენტის წინააღმდეგ“.

კონსტიტუციური სარჩელი შემოტანილია საქართველოს კონსტიტუციის 89-ე მუხლის პირველი პუნქტის ”ვ“ ქვეპუნქტზე, ”საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ ორგანული კანონის მე-19 მუხლის ”ე“ პუნქტზე, 39-ე მუხლის პირველ პუნქტსა და ”საკონსტიტუციო სამართალწარმოების შესახებ“ საქართველოს კანონის პირველი მუხლის მე-2 პუნქტზე მითითებით.

დავის საგანია ”საქართველოს ”დოსააფის“ საქმიანობის შეწყვეტის შესახებ“ საქართველოს რესპუბლიკის მინისტრთა საბჭოს 1991 წლის 13 თებერვლის N91 დადგენილების კონსტიტუციურობა საქართველოს კონსტიტუციის 21-ე მუხლთან, 26-ე მუხლის პირველ და მეექვსე პუნქტებთან მიმართებით.

კონსტიტუციური სარჩელის ავტორებს მიაჩნიათ, რომ საქართველოს რესპუბლიკის მინისტრთა საბჭოს 1991 წლის 13 თებერვლის N91 დადგენილება ”საქართველოს ”დოსააფის“ საქმიანობის შეწყვეტის შესახებ“ ცნობილი უნდა იქნეს არაკონსტიტუციურად. ამ დადგენილებით შეწყდა საქართველოს ”დოსააფის“ საქმიანობა, შეჩერებულ იქნა მისდამი დაქვემდებარებულ ორგანიზაციებთან ფულადი ანგარიშსწორება. მათ ანგარიშზე არსებული თანხები გადაირიცხა საქართველოს რესპუბლიკის ეროვნული გვარდიის ფონდში. საქართველოს ”დოსააფის“ კუთვნილი შენობანაგებობები, ტექნიკა და ტრანსპორტიც ბალანსიდან ბალანსზე გადაეცა საქართველოს რესპუბლიკის ეროვნულ გვარდიას.

მოსარჩელეთა აზრით, აღნიშნული დადგენილება ეწინააღმდეგება საქართველოს კონსტიტუციის 21-ე მუხლს, რომლის თანახმად: ”1. საკუთრება და მემკვიდრეობის უფლება აღიარებული და უზრუნველყოფილია. დაუშვებელია საკუთრების, მისი შეძენის, გასხვისების ან მემკვიდრეობით მიღების საყოველთაო უფლების გაუქმება. 2. აუცილებელი საზოგადოებრივი საჭიროებისათვის დასაშვებია პირველ პუნქტში აღნიშნულ უფლებათა შეზღუდვა კანონით განსაზღვრულ შემთხვევებში და დადგენილი წესით. 3. აუცილებელი საზოგადოებრივი საჭიროებისათვის საკუთრების ჩამორთმევა დასაშვებია კანონით პირდაპირ დადგენილ შემთხვევებში, სასამართლოს გადაწყვეტილებით ან ორგანული კანონით დადგენილი გადაუდებელი აუცილებლობისას და მხოლოდ სათანადო ანაზღაურებით“. მოსარჩელეები თვლიან, რომ აღნიშნული დადგენილება ეწინააღმდეგება აგრეთვე საქართველოს კონსტიტუციის 26-ე მუხლის პირველ და მე-6 პუნქტებს, რომელთა მიხედვითაც ყველას აქვს საზოგადოებრივი გაერთიანებების, მათ შორის პროფესიული კავშირების შექმნისა და მათში გაერთიანების უფლება. საზოგადოებრივ და პოლიტიკურ გაერთიანებათა საქმიანობის შეჩერება ან მათი აკრძალვა შეიძლება მხოლოდ სასამართლოს გადაწყვეტილებით, ორგანული კანონით განსაზღვრულ შემთხვევებში და დადგენილი წესით. სადავო ნორმატიული აქტით კი საზოგადოებრივი ორგანიზაციის, კერძოდ, ”დოსააფის“ საქმიანობა შეწყვეტილ იქნა საქართველოს მინისტრთა საბჭოს დადგენილებით კანონით განსაზღვრულ შემთხვევებზე რაიმე მითითების გარეშე. მოსარჩელეთა აზრით, საზოგადოებრივი გაერთიანებების საქმიანობის შეჩერებას ან შეწყვეტას პირდაპირ არ ითვალისწინებდა სადავო აქტის გამოცემის პერიოდში მოქმედი 1978 წლის 15 აპრილის კონსტიტუციაც. ეს საკითხი მოწესრიგებული იყო ”მოქალაქეთა საზოგადოებრივი გაერთიანებების შესახებ“ საქართველოს კანონით და იმ დროს მოქმედი სამოქალაქო სამართლის კოდექსით, რომელთა დებულებები საქართველოს რესპუბლიკის მინისტრთა საბჭოს 1991 წლის 13 თებერვლის N91 დადგენილებას საფუძვლად არ დასდებია.

საერთოდ, მოსარჩელეები აღნიშნავენ, რომ საზოგადოებრივი ორგანიზაციების საქმიანობის შეწყვეტა დასაშვებია მხოლოდ ნებაყოფლობითი წესით, მათი უმაღლესი ორგანოების გადაწყვეტილებით. სადავო აქტი ეწინააღმდეგება არა მარტო იმჟამინდელ და დღეს მოქმედ კონსტიტუციას, არამედ ასევე საქართველოს სახელმწიფოებრივი დამოუკიდებლობის აღდგენის 1991 წლის 9 აპრილის აქტს, რომელიც აღიარებს საქართველოს ტერიტორიაზე საერთაშორისო აქტების პრიმატს შიდასახელმწიფოებრივ აქტებთან მიმართებით. კერძოდ, 1948 წლის 10 დეკემბრის ”ადამიანის უფლებათა საყოველთაო დეკლარაციის“ მე-17 მუხლს, რომელშიც ნათქვამია: ”ყოველ ადამიანს აქვს უფლება ფლობდეს ქონებას როგორც ერთპიროვნულად, ასევე სხვებთან ერთად“.

მოსარჩელეთა აზრით, საზოგადოებრივი გაერთიანებების ქონება და ფულადი სახსრები ხელშეუხებელია, არავის არა აქვს უფლება განკარგოს, ჩამოართვას ან სხვას გადასცეს მისი ქონება და ფულადი სახსრები შესაბამისი გაერთიანების წესდებით გათვალისწინებული კოლეგიური ორგანოს თანხმობის გარეშე, გარდა კანონით დადგენილი შემთხვევებისა. მსგავს ნორმებს შეიცავდა საქართველოს სამოქალაქო სამართლის კოდექსის მე-100 და ”მოქალაქეთა საზოგადოებრივი გაერთიანებების შესახებ“ კანონის მე-5 და მე-19 მუხლებიც. ”დოსააფის“ ქონების განკარგვის უფლება ჰქონდა რესპუბლიკურ ყრილობაზე არჩეულ ცენტრალურ კომიტეტს, რომელიც წარმოადგენდა ”დოსააფის“ უმაღლეს აღმასრულებელ ორგანოს. სადავო აქტით კი, ”დოსააფს“, როგორც კანონიერ მესაკუთრეს, მისი თანხმობის გარეშე ჩამოერთვა არა მარტო ფულადი სახსრები, არამედ მის მიერ დაკავებული 62 ობიექტი, დიდძალი ტექნიკა და ტრანსპორტი.

მოსარჩელეები თვლიან, რომ ისინი იყვნენ საზოგადოებრივი ორგანიზაცია ”დოსააფის“ არა მარტო წევრები, არამედ მისი ცენტრალური კომიტეტის წევრებიც და როგორც ფიზიკური პირები ”დოსააფის“ ქონების თანამესაკუთრეებიც არიან. რადგანაც ქონება იყო საზოგადოებრივი ორგანიზაციის საკუთრება და მისი განკარგვის უფლება ჰქონდათ მხოლოდ ამ საზოგადოებრივი გაერთიანების წევრებს. მათი ნების გარეშე ამ ქონების განკარგვით შეილახა თითოეული წევრის საკუთრების უფლება, კერძოდ, მფლობელობის, სარგებლობის და განკარგვის უფლება.

მოსარჩელეები ასევე აღნიშნავენ, რომ მათ, როგორც საზოგადოებრივი გაერთიანების წევრებს, შეეძლოთ კანონის შესაბამისად მოეხდინათ იმ შენობანაგებობების პრივატიზაცია, რომლებიც საზოგადოების საკუთრებას წარმოადგენდა, თუმცა, ამგვარ შეთავაზებას მთავრობის მხრიდან ადგილი არ ჰქონია. ისინი თვლიან, რომ ქონების განკარგვა მოხდა მათი ნებართვის გარეშე, რითაც უგულვებელყოფილ იქნა პრივატიზაციის პირობებში ქონების შეძენის უპირატესი უფლება.

მოსარჩელეთა ადვოკატმა ნატალია ამბოკაძემ თავის სიტყვაში აღნიშნა, რომ კონსტიტუციური სარჩელი შემოტანილია უფლებამოსილი სუბიექტების მიერ, ხოლო ”დოსააფის“ წევრებს ჰქონდათ ამ საზოგადოების ქონების როგორც სარგებლობის, ასევე განკარგვის უფლება. ”დოსააფის“ ქონება იქმნებოდა წევრთა შენატანების ხარჯზე, მათი ფიზიკური მონაწილეობით. ამდენად, მოსარჩელეებს საზოგადოების სხვა წევრებთან ერთად უფლება გააჩნდათ ორგანიზაციის ქონებაზე, რაც მისი განმარტებით, სამოქალაქო კოდექსის 170ე მუხლის პირველი ნაწილის თანახმად სარგებლობისა და განკარგვის უფლებამოსილებაში გამოიხატება. სხვა საზოგადოებრივი ორგანიზაციების მსგავსად ”დოსააფი“ ფლობდა, სარგებლობდა და განკარგავდა ქონებას, რომელიც მას ჰქონდა საკუთრების უფლებით თავისი წესდების შესაბამისად. ადვოკატის აზრით, უხეშად შეილახა მოსარჩლეების, როგორც საქართველოს მოქალაქეების კონსტიტუციური უფლება ფლობდნენ, სარგებლობდნენ და სხვებთან ერთად განკარგავდნენ ქონებას. ასევე შეილახა მათი სხვა კონსტიტუციური უფლებაც, კერძოდ, საზოგადოებრივ ორგანიზაციებში გაერთიანებისა და მათში საქმიანობის უფლება. მოსარჩელეთა ადვოკატის მტკიცებით, საზოგადოებრივი ორგანიზაციის გაუქმება და მისი ქონების სახელმწიფოს ბალანსზე გადაცემა მოხდა კანონისა და კონსტიტუციის უხეში დარღვევით.

ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, მოსარჩელეები საკონსტიტუციო სასამართლოსაგან მოითხოვენ ”საქართველოს ”დოსააფის“ საქმიანობის შეწყვეტის შესახებ“ საქართველოს მინისტრთა საბჭოს 1991 წლის 19 თებერვლის N91 დადგენილების არაკონსტიტუციურად ცნობას, ვინაიდან, მათი აზრით, ამ აქტით შეილახა მოსარჩელეების, როგორც ფიზიკური პირების, საქართველოს კონსტიტუციის 21-ე მუხლითა და 26-ე მუხლის პირველი და მე-6 პუნქტებით გათვალისწინებული უფლებები.

მოპასუხის წარმომადგენელი ბელა სირბილაძე არ დაეთანხმა მოსარჩელეთა მოთხოვნას და აღნიშნა, რომ ”დოსააფი“ როგორც საზოგადოებრივი ორგანიზაცია შეიქმნა სახელმწიფო ინტერესებიდან გამომდინარე. მისი აზრით, მოხდა არა ამ ორგანიზაციის ლიკვიდაცია, არამედ მისი შერწყმა თავდაცვის სამინისტროსთან ჯერ დეპარტამენტის, ხოლო შემდეგ სამმართველოს სახით. იგი ასევე თვლის, რომ მოსარჩელეები არ არიან კონსტიტუციურ სარჩელზე უფლებამოსილი პირები. მოპასუხის წარმომადგენელმა განაცხადა, რომ საზოგადოებრივი გაერთიანება ”დოსააფის“ წევრები არ არიან ქონების მესაკუთრეები და არც აღნიშნული დადგენილებით შელახულა კონსტიტუციით მათთვის მინიჭებული საკუთრების უფლება. მოსარჩელეებმა ისიც კი ვერ მიუთითეს, კერძოდ, რომელი ქონების მესაკუთრეები იყვნენ ისინი. მისი მტკიცებით, ”დოსააფის“ ქონება იყო საზოგადოებრივი ორგანიზაციის საკუთრება, რომელი მართლაც წევრთა ქონებრივი შენატანებით იყო შექმნილი, მაგრამ მის არც ერთ წევრს რაიმე ნაწილზე არ ჰქონია საკუთრების უფლება და თუ ამ საკითხს საფუძვლიანად დაასაბუთებდა მოსარჩელე მხარე, მაშინ იგი მხარს დაუჭერდა მათ მოთხოვნას. აქედან გამომდინარე, მოპასუხის წარმომადგენელი თვლის, რომ სარჩელი არ უნდა დაკმაყოფილდეს და სადავო აქტი არ უნდა იქნეს ცნობილი არაკონსტიტუციურად.

მოწმე თენგიზ სიგუამ სასამართლო სხდომაზე განმარტა, რომ 1990 წლის ნოემბრის არჩევნების შემდეგ დღის წესრიგში დადგა საკითხი ეროვნული გვარდიის შექმნის თაობაზე. ეროვნულ გვარდიას ფაქტობრივად არავითარი სახსრები არ გააჩნდა მისი უზრუნველყოფისათვის. ”დოსააფს“, როგორც ნებაყოფლობით ორგანიზაციას, გააჩნდა უამრავი მატერიალური სიმდიდრე, რისი გამოყენებაც შეიძლებოდა ეროვნული გვარდიის ინტერესებისათვის. მინისტრთა საბჭო მსჯელობის შემდეგ მივიდა იმ დასკვნამდე, რომ გამოეცათ აქტი, რომლითაც მოხდებოდა ”დოსააფის“ ქონების გადაცემა ეროვნული გვარდიისათვის, თუმცა იგი თვლის, რომ საზოგადოებრივი ორგანიზაციის გაუქმება და მისი ქონების სახელმწიფოს ბალანსზე აღება კანონსაწინააღმდეგოა და კონსტიტუციით დაუშვებელია. 1991 წლის 19 თებერვლის დადგენილების ერთერთ პუნქტში მითითებულ იქნა ”როგორც გამონაკლისი“, რაც მოწმის აზრით, იმაზე მეტყველებს, რომ აღნიშნული დადგენილება იყო უკანონო, რადგანაც ხდებოდა საზოგადოებრივი ქონების ჩამორთმევა, მაგრამ სიტყვებით, მთავრობამ სხვა გამოსავალი ვერ იპოვა. დღევანდელი ვითარებიდან გამომდინარე, იგი თვლის, რომ თავდაცვის სამინისტროს შეუძლია ქონების ნაწილი მაინც დაუბრუნოს კანონიერ მფლობელს. მოწმემ ასევე აღნიშნა, რომ დადგენილების მიღებამდე ის დაინტერესდა, ჰქონდა თუ არა ”დოსააფს“ ურთიერთობა სახელმწიფო ბიუჯეტთან და გამოარკვია, რომ ეს ორგანიზაცია არც ერთ კაპიკს ბიუჯეტიდან არ ღებულობდა და არსებობდა მხოლოდ წევრთა შენატანების სახსრებით. მოწმემ ხაზი გაუსვა იმ გარემოებასაც, რომ აღნიშნული დადგენილების მიღებას არანაირი სამართლებრივი საფუძველი არ ჰქონია, რაც მისივე თქმით, ერთხელ კიდევ მიუთითებს ნორმატიული აქტის უკანონობაზე.

მოწმე ავთანდილ ცქიტიშვილმა სასამართლოს მოახსენა, რომ ქვეყნის თავდაცვისუნარიანობის განმტკიცების მიზნით მოხდა ”დოსააფის“ გაუქმება და მისი კუთვნილი ქონების ეროვნული გვარდიისათვის გადაცემა. მანვე აღნიშნა, რომ საქართველოს ”დოსააფი“ ფორმალურად ექვემდებარებოდა მოსკოვს, გამოდიოდა ცალკე იურიდიულ პირად და არსებობდა საკუთარი სახსრებით. მისი აზრით, ”დოსააფის“ წევრები საზოგადოების ქონების მესაკუთრეებია და ამდენად დადგენილება უკანონოა, თუმცა, ამასთან ერთად, მთავრობის მიერ გადადგმული ნაბიჯი მოწმეს მართებულად მიაჩნია ეროვნული გვარდიის შენარჩუნების ინტერესებიდან გამომდინარე.

სასამართლო სხდომაზე გამოცხადებულმა მოწმეებმა: დავით კობახიძემ და თამაზ ცხაკაიამ აღნიშნეს, რომ სადავო აქტმა შელახა მათი უფლებები. დავით კობახიძემ სასამართლო კოლეგიას მოახსენა, რომ იგი სპორტულ სექტორს ხელმძღვანელობდა და ”დოსააფის“ საქმიანობის შეწყვეტით მას მოესპო საშუალება, ევარჯიშა პირადად, როგორც სპორტსმენს და ასევე აეყვანა სპორტული სექციები. მოწმე თამაზ ცხაკაიამ აღნიშნა, რომ საზოგადოების თითოეულ წევრს თავისი წილი შეჰქონდა ”დოსააფში“, ჰქონდათ თავიანთი სამეურნეო ანგარიში. მანვე განაცხადა, რომ მოხდა ”დოსააფის“ კუთვნილი ობიექტების პრივატიზაცია. მაგალითად, ორგანიზაციის ”ტირი“ მიჰყიდეს კერძო პირს, ანუ როგორც იგი თვლის, ჯერ მოხდა საზოგადოების კუთვნილი ქონების სახელმწიფოსათვის გადაცემა და შემდეგ მისი გაყიდვა ”დოსააფის“ ყოფილი წევრების ინტერესების გაუთვალისწინებლად.

მოწმე ლევან ქუთათელაძემ განმარტა, რომ 1996 წლის 14 თებერვალს საქართველოს პრეზიდენტის ბრძანებულებით შექმნილ საუწყებათაშორისო კომისიამ, რომელსაც ხელმძღვანელობდა საქართველოს გენერალური პროკურორი შეისწავლა საქართველოს რესპუბლიკის მინისტრთა საბჭოს მიერ 1991-1995 წლებში, კონსტიტუციის მიღებამდე გამოცემული სამართლებრივი აქტების კანონიერება. გამოვლენილი იქნა 4 ათასზე მეტი უკანონო ნორმატიული აქტი, რომელთა შორის იყო 1991 წლის 13 თებერვლის N91 დადგენილებაც. თუმცა, კომისიის საბოლოო ცნობაში, ტექნიკური მოსაზრებების გამო, ზემოთ აღნიშნული სადავო ნორმატიული აქტი, რომლის უკანონობა ეჭვს არ იწვევს, პირდაპირ მოხსენიებული არ იყო.

საქმეზე სპეციალისტად მოწვეულმა პროფესორმა შალვა ჩიკვაშვილმა აღნიშნა, რომ საქართველოს მინისტრთა საბჭოს არ ჰქონდა ”დოსააფის“ გაუქმების უფლება, ვინაიდანაც ეს იყო ნებაყოფლობითი საზოგადოებრივი ორგანიზაცია. საზოგადოებრივი ორგანიზაციის გაუქმება ამ ორგანიზაციის უმაღლეს ორგანოს შეუძლია. ამასთან ერთად, სპეციალისტმა აღნიშნა, რომ თუკი სახელმწიფოც მონაწილეობდა ”დოსააფის“ ქონების შექმნაში, ასეთ ვითარებაში მინისტრთა საბჭოს ექნებოდა მისი გაუქმების უფლებაო. რაც შეეხება ”დოსააფის” წევრის საკუთრებას, სპეციალისტის აზრით, ”დოსააფის“ წევრი არც წილობრივი მესაკუთრეა და არც საერთოდ მესაკუთრე. საწევრო შესატანი ხდება საზოგადოებრივი ორგანიზაციის საკუთრება. ამ ორგანიზაციის ლიკვიდაციის შემდეგაც მის წევრებს რაიმე საკუთრების მოთხოვნის უფლება არა აქვთ. მათ არ შეიძლება მოითხოვონ ის, რაზედაც უარი თქვეს.

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს პირველმა კოლეგიამ საქმის არსებითად განხილვის შედეგად, კონსტიტუციური სარჩელის მონაცემების, საკონსტიტუციო სამართალწარმოების მხარეთა გამოსვლების, მოწმეთა ჩვენებების, სპეციალისტის დასკვნისა და საქმეში არსებული წერილობითი მტკიცებულებების გაანალიზების საფუძველზე დაადგინა გადაწყვეტილების მისაღებად საჭირო გარემოებანი.

I. საკონსტიტუცციო სასამართლოს პირველი კოლეგია ეთანხმება მოსარჩელეთა იმ მოსაზრებას, რომ ”დოსააფის“ საქმიანობის შეწყვეტა მოხდა სადავო აქტის გამოცემის მომენტში მოქმედი კანონმდებლობის დარღვევით. საქართველოს სსრ სამოქალაქო სამართლის კოდექსის 39-ე მუხლის შესაბამისად ”საზოგადოებრივი ორგანიზაციები ისპობა მათ წესდებაში (დებულებაში) აღნიშნული საფუძვლით“. სსრ კავშირის ”დოსააფის“ იმ დროს მოქმედი წესდება ღიად ტოვებს მისი საქმიანობის შეწყვეტის წესს და სპეციალურად მას არ აწესრიგებს, მაშინ როცა 1952 წელს მიღებული წესდება (1954 წლის 24 დეკემბრის რედაქციით) საგანგებოდ ჩერდება მასზე. ამ წესდების 67-ე მუხლის მიხედვით ”დოსააფის“ ლიკვიდაცია შეიძლება მომხდარიყო: ”ა) საკავშირო ყრილობის გადაწყვეტილებით; ბ) სსრ კავშირის მინისტრთა საბჭოს დადგენილებით“. ამ დროს ”დოსააფის“ წესდებასაც სსრ კავშირის მინისტრთა საბჭო ამტკიცებდა, მაშინ როცა შემდგომ ეს უფლებამოსილება ”დოსააფის“ ყრილობამ შეიძინა. უფლებამოსილებათა ასეთი ტრანსფორმაცია მიგვანიშნებს ”დოსააფის“, როგორც საზოგადოებრივი ორგანიზაციის დამოუკიდებლობის ზრდაზე. ”დოსააფი“ ნებაყოფლობითი საზოგადოებრივი ორგანიზაცია იყო და შეუძლებელია მისი ლიკვიდაციის წესი პრინციპულად განსხვავებული ყოფილიყო მსგავსი საზოგადოებრივი ორგანიზაციების ლიკვიდაციის წესისაგან. იმ დროს მოქმედი სამოქალაქო კანონმდებლობის მიხედვით, საგანმკარგულებლო წესით შექმნილი სამართლის სუბიექტებისაგან განსხვავებით, სანებართვო წესით შექმნილი საზოგადოებრივი ორგანიზაციების ლიკვიდაცია უპირატესად თვით ამ ორგანიზაციების უმაღლეს ორგანოთა გადაწყვეტილებით ხდებოდა. ამას ადასტურებს არა მხოლოდ სხვადასხვა ორგანიზაციათა წესდებები, არამედ შემდგომდროინდელი კანონმდებლობაც. ”მოქალაქეთა საზოგადოებრივი გაერთიანებების შესახებ“ 1994 წლის 14 ივნისის კანონის მე-17 მუხლის მიხედვით, მოქალაქეთა საზოგადოებრივი გაერთიანების ლიკვიდაცია ხდება შემდეგ შემთხვევებში: ”1. საერთო კრების (ყრილობის, კონფერენციის) გადაწყვეტილებით; 2. ამ კანონის ან საკუთარი წესდების დარღვევისას, ან საქართველოს მოქმედი კანონმდებლობით აკრძალული საქმიანობის გამო – სასამართლოს გადაწყვეტილებით, პროკურატურის ან მარეგისტრირებელი ორგანოს წარდგინების საფუძველზე.

სასამართლო კოლეგიას მიაჩნია, რომ მართალია ”დოსააფის“ წესდებით არ იყო გათვალისწინებული მისი ლიკვიდაციის საფუძვლები, მაგრამ სამოქალაქო კანონმდებლობის ამ საერთო ევოლუციური ხაზიდან გამომდინარე, ჩანს, რომ ნორმალური, მართლზომიერი ფუნქციონირების ვითარებაში, საზოგადოებრივ გაერთიანებათა, კერძოდ, სადავო აქტის მიღების მომენტში მოქმედი ნებაყოფლობითი საზოგადოებრივი ორგანიზაციების ლიკვიდაციის უფლება, არსებითად თვით ამ საზოგადოებრივ გაერთიანებებს ეკუთვნოდათ. აქედან გამომდინარე, არასწორად უნდა იქნეს მიჩნეული აღნიშნულ ვითარებაში, საქართველოს ”დოსააფის“ საქმიანობის იმ ფორმით შეწყვეტა, როგორც ეს მოხდა საქართველოს რესპუბლიკის მინისტრთა საბჭოს სადავო დადგენილებით. ამ დადგენილების არამართლზომიერება დაადასტურა სასამართლო პროცესზე მოწმედ მოწვეულმა ყოფილი საქართველოს რესპუბლიკის მინისტრთა საბჭოს თავმჯდომარემ თენგიზ სიგუამ, რომელმაც განმარტა, რომ აღნიშნული დადგენილების მიღებას არანაირი იურიდიული საფუძველი არ გააჩნდა. სადავო აქტის უკანონობა დაადასტურა აგრეთვე საქმეზე მოწმედ მოწვეულმა საქართველოს გენერალური პროკურატურის წარმომადგენელმა ლევან ქუთათელაძემ, რომელმაც განმარტა, რომ საქართველოს პრეზიდენტის ბრძანებულებით შექმნილმა კომისიამ 1991 წლის დასახელებული დადგენილება ჩათვალა უკანონოდ.

II. მოსარჩელეები მიიჩნევენ, რომ სადავო აქტით დაირღვა მათი, როგორც ყოფილი დოსააფის” წევრების საკუთრების კონსტიტუციური უფლება და ამდენად იგი წინააღმდეგობაშია საქართველოს კონსტიტუციის 21-ე მუხლთან, რომლის თანახმადაც ”დაუშვებელია საკუთრების, მისი შეძენის, გასხვისების ან მემკვიდრეობით მიღების საყოველთაო უფლების გაუქმება“. მოსარჩელეთა მტკიცებით, ისინი წარმოადგენდნენ ყოფილი ”დოსააფის“ ქონების თანამესაკუთრეებს და ვინაიდან სადავო დადგენილებით მათი ნების საწინააღმდეგოდ ჩამოერთვათ ეს ქონება, ამით შეილახა საკუთრების კონსტიტუციური უფლება.

სასამართლო კოლეგია აღნიშნავს, რომ სადავო აქტის საქართველოს კონსტიტუციის 21-ე მუხლთან მიმართებით არაკონსტიტუციურობის თაობაზე გამოვლინდა კოლეგიის წევრების აზრთა სხვადასხვაობა.

1. ყოფილი ”დოსააფის“ ქონება წარმოადგენდა ამ ორგანიზაციის საკუთრებას და არა მისი წევრების საკუთრებას. იმ დროს მოქმედი საქართველოს სსრ სამოქალაქო სამართლის კოდექსის მე-100 მუხლის მიხედვით ”პროფკავშირული და სხვა საზოგადოებრივი ორგანიზაციები ფლობენ, სარგებლობენ და განკარგავენ ქონებას, რომელიც მათ აქვთ საკუთრების უფლებით თავიანთი წესდების (დებულებების) შესაბამისად“. სსრ კავშირის ”დოსააფის“ წესდებაში არსად არაა საუბარი მისი წევრების საკუთრებაზე. მის ცალკეულ ნორმებში მოწესრიგებულია ”დოსააფის“, როგორც დამოუკიდებელი სუბიექტის ქონების გამოყენების წესი. ამ წესდების 48-ე მუხლის მიხედვით ”… სსრ კავშირის ”დოსააფისა“ და მისი ორგანიზაციების საშუალებები იქმნება ამ საზოგადოებისა და მისი ”კლუბების“ წევრთა საწევრო შენატანებით; საგამომცემლო და სამეურნეო საშუალებებით.. და ა.შ.“; 52-ე მუხლით კი ”დოსააფის“ ცალკეულ რგოლებს …“აქვთ განცალკევებული ქონება, იმყოფებიან დამოუკიდებელ ბალანსზე და ითვლებიან იურიდიულ პირებად“. ”მოქმედი კანონმდებლობის შესაბამისად მათ აქვთ ქონების განკარგვის უფლება… შეუძლიათ შეიძინონ, გაასხვისონ და იჯარით გასცენ ქონება“. ”მოქალაქეთა საზოგადოებრივი გაერთიანებების შესახებ“ კანონის მე-18 და მე-19 მუხლებში საუბარია ასევე საზოგადოებრივ გაერთიანებათა საკუთრებაზე და არა მისი წევრების საკუთრებაზე. ”საკუთრების უფლების შესახებ“ კანონშიაც გამოკვეთილადაა ხაზგასმული საზოგადოებრივ გაერთიანებათა (ორგანიზაციათა) საკუთრებაზე, როგორც დამოუკიდებელი პირის საკუთრებაზე. დღეს მოქმედი საქართველოს კანონმდებლობა ასევე მკვეთრად მიჯნავს ერთმანეთისაგან საზოგადოებრივ ორგანიზაციათა საკუთრების უფლებას მისი წევრების საკუთრებისაგან.

ყოფილი ”დოსააფის“ ქონებაში მისი წევრების საკუთრებით უფლებამოსილების საბუთად ვერ გამოდგება იმაზე მინიშნება, რომ ”დოსააფის“ ქონების შექმნაში დიდი იყო საწევრო შენატანების როლი, ან კიდევ ის, რომ ”დოსააფის“ წევრები იყენებდნენ მის ქონებას, სხვადასხვა ფორმით მონაწილეობდნენ ამ ქონების მართვაგამგებლობაში. უნდა ითქვას, რომ მოსარჩელეთა და ”დოსააფის“ სხვა წევრთა მხრიდან ამ ორგანიზაციის ქონებით სარგებლობის საფუძველს წარმოადგენდა არა მოცემულ ქონებაზე საკუთრების, კერძოდ, საერთო საკუთრების უფლება, არამედ ”დოსააფის“, როგორც საზოგადოებრივი ორგანიზაციის წევრობის უფლება, რომლის შეძენის ერთერთი პირობა იყო საწევრო შენატანების გადახდა. ”დოსააფი“ წარმოადგენდა საკუთრების უფლების დამოუკიდებელ სუბიექტს და მოსარჩელეები, როგორც ამ ორგანიზაციის ცენტრალური კომიტეტის წევრები, მონაწილეობდნენ სწორედ რომ სხვისი საკუთრების მართვაგამგებლობაში. ”დოსააფის“ ქონების კანონსაწინააღმდეგო ჩამორთმევით მართალია შეილახა მოსარჩელეთა გარკვეული უფლებები და ინტერესები, მაგრამ ეს არ შეიძლება განვიხილოთ მათი პირადი საკუთრების უფლების დარღვევად. აღსანიშნავია ისიც, რომ მოსარჩელეთა პოზიცია ცალკეულ შემთხვევებში წინააღმდეგობრივია, რაც იმით გამოიხატება, რომ ისინი ხან მხოლოდ საზოგადოებრივი ორგანიზაციის საკუთრებას უსვამენ ხაზს, ხან კიდევ – საერთო საკუთრებაზე მიუთითებენ.

შეუძლებელია მოსარჩელეთა იმ პოზიციის გაზიარებაც, რომ სადავო დადგენილებით შეილახა საკუთრების შეძენის კონსტიტუციური გზა, კერძოდ ის, რომ ”დოსააფის“ კანონიერი ლიკვიდაციის შემთხვევაში მათ გარკვეული წილი შეხვდებოდათ ამ ქონებიდან. სსრ კავშირის ”დოსააფის“ წესდებით ეს საკითხი მოწესრიგებული არ არის. საზოგადოებრივი ორგანიზაციის ლიკვიდაციის შემთხვევაში კი მისი ქონება, უმეტესწილად, ნაწილდება წესდებით განსაზღვრული წესით, რაც ცხადია არ ნიშნავს იმას, რომ ამ წესდებით აუცილებლად იმპერატიულად უნდა დადგინდეს ამ ორგანიზაციის წევრის შესაძლო ქონებრივი უფლებები. ასეთ ვითარებაში უშუალოდ არც სამოქალაქო სამართლის კოდექსიდან ჩანს ”დოსააფის“ წევრის მხრიდან ქონების შეძენის შესაძლებლობა. მხედველობაშია მისაღები საქმეზე სპეციალისტად მოწვეულ პროფესორ შალვა ჩიკვაშვილის აზრი, რომ საწევრო შესატანი ხდება საზოგადოებრივი ორგანიზაციის საკუთრება. ამ ორგანიზაციის ლიკვიდაციის შემდეგაც მის წევრებს რაიმე საკუთრების მოთხოვნის უფლება არა აქვთ. მათ არ შეიძლება მოითხოვონ ის, რაზედაც უარი თქვეს.

2. სადავო აქტით დაირღვა მოსარჩელეთა ის უფლებები, რომლებიც გათვალისწინებულია საქართველოს კონსტიტუციის 21-ე მუხლის პირველი პუნქტით და ეს სადავო აქტიც სწორედ 21-ე მუხლის ამ პუნქტთან მიმართებით უნდა იქნეს ცნობილი ანტიკონსტიტუციურად. ”დოსააფის“, როგორც საზოგადოებრივი ორგანიზაციის ქონების შექმნაში წესდების შესაბამისად, მონაწილეობდნენ მისი წევრები, როგორც საწევრო შენატანებით, ასევე მათი საქმიანობით. მოსარჩელეები ”დოსააფის“ სხვა წევრებთან ერთად, ახორციელებდნენ საკუთრებასთან დაკავშირებულ უფლებამოსილებებს ორგანიზაციის ქონების მიმართ. საქმის მასალებით აშკარად, თვალსაჩინოდ დასტურდება, რომ ისინი განსაზღვრულ ფარგლებში ფლობდნენ, სარგებლობდნენ და მათ მიერ არჩეული წარმომადგენლების მეშვეობით განკარგავდნენ ქონებას. ”დოსააფის“ ლიკვიდაციის შემთხვევაში ამ საზოგადოებრივი ორგანიზაციის ქონება ნაწილობრივ მაინც უმაღლეს ორგანოს (ცენტრალური კომიტეტის) გადაწყვეტილებით გარკვეული წესით ”დოსააფის“ წევრებზეც უნდა გადანაწილებულიყო პრივატიზაციის ანალოგიურად.

აღსანიშნავია, რომ ”საკუთრების“ შესახებ კანონის მე-16 მუხლის მიხედვით, ”საზოგადოებრივი ორგანიზაციების ლიკვიდაციის შემდეგ დარჩენილი ქონება ამ ორგანიზაციების წესდებით გათვალისწინებული წესით ნაწილდება“. რადგანაც ”დოსააფის“ წესდებით ეს საკითხი უშუალოდ არ იყო მოწესრიგებული, ამიტომ იგი შესაბამისი ზოგადი პრინციპების მიხედვით უნდა გადაწყდეს. ამის გათვალისწინებით შესაძლებელი იყო, რომ ”დოსააფის“ ქონება განსაზღვრულ პირობებში, ამ ქონების განკარგვის უფლების მქონე ორგანოს გადაწყვეტილებით, მისი წევრების საკუთრების შეძენის წყაროდაც ქცეულიყო.

ამასთან დაკავშირებით, აღსანიშნავია, რომ თვით მოსარჩელეები იმ ორგანოს წევრები იყვნენ, რომელიც განკარგავდა საზოგადოების ქონებას. ამგვარად, საქმის მასალებიდან ჩანს, რომ გარკვეულწილად სადავო აქტით დაირღვა მოსარჩელეთა, ”დოსააფის“ ქონებით სარგებლობის, განკარგვისა და საკუთრების შეძენის უფლებაც. ამის საწინააღმდეგო არგუმენტად ვერ გამოდგება ის გარემოება, რომ ”დოსააფის“ წევრები მოქმედი სამოქალაქო კანონმდებლობით არ ითვლებიან თანამესაკუთრეებად. აქ გასათვალისწინებელია, რომ საკონსტიტუციო სასამართლო ადგენს სადავო აქტის კონსტიტუციურობას არა სამოქალაქო კოდექსთან, არამედ კონსტიტუციასთან მიმართებით. კონსტიტუციით კი, ადამიანის უფლებები საერთოდ და კერძოდ კი საკუთრებითი უფლებები შედარებით ფართოდ, პოლიტიკურსამართლებრივ ჭრილში არის გააზრებული. სახელდობრ, კონსტიტუციის 21-ე მუხლის პირველ პუნქტში ლაპარაკია საკუთრების საყოველთაო უფლების, მისი შეძენისა და გასხვისების საყოველთაო უფლების შესახებ. კონსტიტუციაში აღნიშნული დებულებები არ შემოიფარგლება საერთო (თანაზიარი და წილადი) საკუთრებით. აქ იგულისხმება აგრეთვე, არა მარტო თანამესაკუთრეთა უფლებები, არამედ საკუთრებითი უფლებამოსილებანი, რომლებიც საყოველთაოა.

ამგვარად, სადავო აქტით დაირღვა მოსარჩელეთა, ისევე როგორც ”დოსააფის“ სხვა წევრთა უფლებები. საქართველოს კონსტიტუციის 42-ე მუხლის პირველი პუნქტის ძალით კი ”ყოველ ადამიანს უფლება აქვს თავისი უფლების დასაცავად მიმართოს სასამართლოს“.

ამასთან აღსანიშნავია ისიც, რომ საკონსტიტუციო სასამართლოსათვის მიმართვის უფლება არ გააჩნია იურიდიულ პირს და იმ შემთხვევაში, თუ მოსარჩელეები ცნობილი არ იქნებიან უფლებამოსილ სუბიექტებად, საერთოდ დაუცველი რჩება მილიონობით ადამიანის უფლება. ამასთან დაკავშირებით აღსანიშნავია, რომ საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლომ ანალოგიურად გადაწყვიტა საქართველოს პროფკავშირის წევრების სარჩელი საქართველოს პრეზიდენტის წინააღმდეგ (იხ. საქმე N 1/658,60,62,67; 1998 წლის 15 ივლისი).

კონსტიტუციაში რომ ფართოდ არის გაგებული ადამიანის საკუთრებითი უფლებები, ეს დასტურდება ისეთი საერთაშორისოსამართლებრივი აქტითაც, როგორიცაა ”ადამიანის უფლებათა საყოველთაო დეკლარაცია“. ამ დეკლარაციის მე-17 მუხლის პირველი პუნქტის მიხედვით ”ყოველ ადამიანს უფლება აქვს ფლობდეს ქონებას, როგორც ერთპიროვნულად, ასევე სხვებთან ერთად“. იგივეს მიუთითებს მე-2 სამართლებრივი აქტი ”პარიზის ქარტია ახალი ევროპისათვის“. ამ აქტის მიხედვითაც ყველას აქვს უფლება ”ფლობდეს საკუთრებას ერთპიროვნულად, ან სხვებთან ერთად“.

ამგვარად, საერთაშორისო სამართლებრივ აქტებში ზოგადად არის ლაპარაკი ქონების, საკუთრების ფლობის შესახებ, რაც გულისხმობს საკუთრებას ფართო გაგებით და არ შემოიფარგლება მხოლოდ საერთო საკუთრების ცნებით.

ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, საქმის მასალების მიხედვით ნათლად ჩანს, რომ ირღვევა მოსარჩელეთა და ”დოსააფის“ სხვა წევრთა საკუთრებითი უფლებები. ასეთ შემთხვევაში, საქართველოს კონსტიტუციის 42-ე მუხლის პირველი პუნქტის ზემოთ აღნიშნულ დებულებასთან ერთად გასათვალისწინებელია აგრეთვე ”ადამიანის უფლებათა საყოველთაო დეკლარაციის“ მე-8 მუხლიც, რომლის მიხედვითაც ”ყოველ ადამიანს აქვს უფლება ეფექტიანად იქნეს აღდგენილი უფლებებში კომპეტენტური, ნაციონალური სასამართლოების მიერ იმ შემთხვევაში, როცა დარღვეულია მისთვის კონსტიტუციით თუ კანონით მინიჭებული ძირითადი უფლებები“.

საქართველოს კონსტიტუციის 21-ე მუხლის პირველ პუნქტთან და 42-ე მუხლის პირველ პუნქტთან ერთად, სასამართლომ მოცემულ შემთხვევაში უნდა იხელმძღვანელოს აგრეთვე, ”ადამიანის უფლებათა საყოველთაო დეკლარაციის“ მე8 და მე-7 მუხლებით და ”პარიზის ქარტიის“ ზემოთ აღნიშნული დებულებით. ამასთან გასათვალისწინებელია საქართველოს კონსტიტუციის მე-7 მუხლი, რომლის ძალითაც ”სახელმწიფო ცნობს და იცავს ადამიანის საყოველთაოდ აღიარებულ უფლებებსა და თავისუფლებებს, როგორც წარუვალ და უზენაეს ადამიანურ ღირებულებებს. ხელისუფლების განხორციელებისას ხალხი და სახელმწიფო შეზღუდული არიან ამ უფლებებითა და თავისუფლებებით, როგორც უშუალოდ მოქმედი სამართლით“. ”ადამიანის უფლებათა საყოველთაო დეკლარაციისა“ და ”პარიზის ქარტიის“ ზემოთ აღნიშნული დებულებები მიეკუთვნებიან ადამიანის საყოველთაოდ აღიარებულ უფლებებს, რომლებიც კონსტიტუციის მე-7 მუხლის ძალით უშუალოდ მოქმედებენ საქართველოში.

III. მოსარჩელეები ასევე მიიჩნევენ, რომ სადავო აქტის საფუძველზე ”დოსააფის“ საქმიანობის შეწყვეტით დაირღვა მათი, როგორც საზოგადოებრივი ორგანიზაციის წევრთა, საქართველოს კონსტიტუციის 26-ე მუხლის პირველი და მე-6 პუნქტებით გათვალისწინებული უფლებები. კონსტიტუციის 26-ე მუხლის პირველი პუნქტის თანახმად ყველას აქვს საზოგადოებრივი გაერთიანების, მათ შორის პროფესიული კავშირების შექმნისა და მათში გაერთიანების უფლება“. მისი მე-6 პუნქტით კი, დადგენილია, რომ ”საზოგადოებრივ და პოლიტიკურ გაერთიანებათა საქმიანობის შეჩერება ან მათი აკრძალვა შეიძლება მხოლოდ სასამართლოს გადაწყვეტილებით, ორგანული კანონით განსაზღვრულ შემთხვევებში და დადგენილი წესით“. მოსარჩელეთა მტკიცებით, მათი კონსტიტუციური უფლება ირღვევა მაშინაც, როდესაც მათ საზოგადოებრივი გაერთიანების უკანონო ლიკვიდაციის საფუძველზე უწყდებათ მასში წევრობა.

სასამართლო კოლეგია აღნიშნავს, რომ სადავო აქტის საქართველოს კონსტიტუციის 26-ე მუხლის პირველ და მე-6 პუნქტებთან მიმართებით აგრეთვე გამოვლინდა კოლეგიის წევრების აზრთა სხვადასხვაობა.

1. საფუძვლიანად უნდა ჩაითვალოს მოსარჩელეთა აღნიშნული მოთხოვნა და სადავო აქტი ცნობილ უნდა იქნეს არაკონსტიტუციურად საქართველოს კონსტიტუციის 26-ე მუხლის პირველ და მე-6 პუნქტებთან მიმართებით. უნდა აღინიშნოს, რომ საზოგადოებრივ გაერთიანებებში მოქალაქეთა გაერთიანების უფლება აღიარებული და გარანტირებული იყო საბჭოთა პერიოდის კონსტიტუციებითაც. ასე მაგალითად, საქართველოს სსრ 1978 წლის კონსტიტუციის (1990 წლის რედაქციით) 49-ე მუხლში ნათქვამი იყო, რომ ”საქართველოს სსრ მოქალაქეებს უფლება აქვთ გაერთიანდნენ პოლიტიკურ პარტიებად, საზოგადოებრივ ორგანიზაციებად, მონაწილეობდნენ მასობრივ მოძრაობებში, რომლებიც ხელს უწყობენ პოლიტიკურ აქტიურობისა და თვითმოქმედების განვითარებას, მათი მრავალგვარი ინტერესების დაკმაყოფილებას. საზოგადოებრივ ორგანიზაციებს გარანტირებული აქვთ პირობები თავიანთი საწესდებო ამოცანების წარმატებით შესრულებისათვის“. არსებითად იგივეს განამტკიცებს საქართველოს რესპუბლიკის კონსტიტუცია (1991 წლის რედაქციით) 49-ე მუხლის სახით:

როგორც სასამართლო პროცესიდან დადგინდა ”დოსააფის“ ფუნქციონირების პერიოდში მის წევრებს წესდების საფუძველზე გააჩნდათ ფართო უფლებები, რის საფუძველზეც იკმაყოფ0ილებდნენ სხვადასხვა მოთხოვნილებებს. ”დოსააფის“ გაუქმებით კი, ამ საზოგადოების ბევრ წევრს წაერთვა ნორმალური ფუნქციონირებისათვის აუცილებელი პირობები. სადავო აქტი საქართველოს მინისტრთა საბჭოს 1991 წლის თებერვლის N91 დადგენილება ”საქართველოს ”დოსააფის“ საქმიანობის შეწყვეტის შესახებ“, ეწინააღმდეგება საქართველოს კონსტიტუციის 26-ე მუხლის პირველ და მე-6 პუნქტებს. სადავო აქტით დადგენილი ფორმით ”დოსააფის“ საქმიანობის შეწყვეტა უნდა განვიხილოთ არა როგორც ამ საზოგადოების კანონმდებლობით გათვალისწინებული ლიკვიდაციის გამოხატულებად, არამედ მისი აკრძალვის ტოლფას მოვლენად. ”დოსააფის“ საქმიანობის შეწყვეტით კი, შეილახა მოქალაქეთა უფლება ყოფილიყვნენ ამ საზოგადოებრივი ორგანიზაციის წევრები და დაეკმაყოფილებინათ თავიანთი მრავალფეროვანი ინტერესები. გასათვალისწინებელია ის, რომ მოქალაქის კონსტიტუციური უფლება ირღვევა არამარტო მაშინ, როდესაც მას უსაფუძვლოდ უარს ეუბნებიან ამა თუ იმ საზოგადოების წევრობაზე, არამედ მაშინაც, როცა უკანონოდ უწყვეტენ ამ საზოგადოების წევრობის უფლებას.

2. არ უნდა იქნეს გაზიარებული მოსარჩელეთა პოზიცია კონსტიტუციის 26-ე მუხლის პირველ და მე-6 პუნქტებთან მიმართებით სადავო აქტის ანტიკონსტიტუციურად ცნობასთან დაკავშირებით. 26-ე მუხლის პირველი პუნქტის მიხედვით ”ყველას აქვს საზოგადოებრივი გაერთიანებების შექმნისა და მასში გაერთიანების უფლება“. სადავო აქტი არ შეეხება საზოგადოებრივი გაერთიანების არც შექმნის, არც მათში გაწევრიანების უფლების საკითხს. 26-ე მუხლის პირველი პუნქტი ეხება კონსტიტუციის ამოქმედების შემდეგ წარმოშობილ ურთიერთობებს და შესაბამისად მე-6 პუნქტიც იგივე ურთიერთობებს აწესრიგებს. ამდენად, ეს პუნქტები არ შეიძლება გამოყენებული იქნეს სადავო აქტის მიმართ.

ამასთანავე, მინისტრთა საბჭოს სადავო დადგენილებაში ლაპარაკია საქართველოს ”დოსააფის“ საქმიანობის შეწყვეტის შესახებ. კონსტიტუციის 26-ე მუხლის მე-6 პუნქტში კი აღნიშნულია საზოგადოებრივი გაერთიანების შეჩერებასა და მათ აკრძალვაზე. რაც შეეხება საზოგადოებრივი ორგანიზაციის აკრძალვას, იგი ხორციელდება მხოლოდ და მხოლოდ კონსტიტუციით და შესაბამისი კანონით განსაზღვრულ კონკრეტულ შემთხვევაში. მაშასადამე ”დოსააფის“ საქმიანობის შეწყვეტა ვერავითარ შემთხვევაში ვერ ჩაითვლება საზოგადოებრივი ორგანიზაციის აკრძალვის ტოლფას მოვლენად. ამასთან, უნდა ითქვას, რომ ”დოსააფის“ საქმიანობის შეწყვეტით დაირღვა ამ საზოგადოებრივი ორგანიზაციის წევრთა განსაზღვრული უფლებები.

ზემოაღნიშნულ აზრთა სხვადასხვაობიდან გამომდინარე, გადაწყვეტილების მიღებისას სათათბირო ოთახში კენჭისყრის დროს სასამართლო კოლეგიის წევრთა ხმები თანაბრად გაიყო. ”საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ ორგანული კანონის 21-ე მუხლის მე-3 პუნქტის თანახმად: ”თუ საქმეზე გადაწყვეტილების მიღებისას პლენუმის ან კოლეგიის წევრთა ხმები თანაბრად გაიყო, კონსტიტუციური სარჩელი ან კონსტიტუციური წარდგინება არ დაკმაყოფილდება“.

ამის გათვალისწინებით, იხელმძღვანელა რა საქართველოს კონსტიტუციის 89-ე მუხლის პირველი პუნქტის ”ვ“ ქვეპუნქტით, ”საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ ორგანული კანონის მე-19 მუხლის ”ე“ პუნქტით, 21-ე მუხლის მე-2 და მე-3 პუნქტებით, 43-ე მუხლის მე-2, მე-4, მე-7 და მე-8 პუნქტებით, 45-ე მუხლის მე-2 პუნქტით, ”საკონსტიტუციო სამართალწარმოების შესახებ“ კანონის 32-ე და 33-ე მუხლებით, საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს რეგლამენტის 59-ე და მე-60 მუხლებით,

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლო
ადგენს:

1. არ დაკმაყოფილდეს მოქალაქეების – ლევან შარაშენიძის, დავით წიკლაურის, თენგიზ გაჩეჩილაძისა და თენგიზ ჩხაიძის კონსტიტუციური სარჩელი ”საქართველოს ”დოსააფის“ საქმიანობის შეწყვეტის შესახებ“ საქართველოს რესპუბლიკის მინისტრთა საბჭოს 1991 წლის 13 თებერვლის N91 დადგენილების კონსტიტუციურობის თაობაზე საქართველოს კონსტიტუციის 21-ე მუხლთან, 26-ე მუხლის პირველ და მეექვსე პუნქტებთან მიმართებით;

2. გადაწყვეტილება ძალაშია საკონსტიტუციო სასამართლოს სხდომაზე მისი საჯაროდ გამოცხადების მომენტიდან;

3. გადაწყვეტილება საბოლოოა და გასაჩივრებას ან გადასინჯვას არ ექვემდებარება;

4. ამ გადაწყვეტილების პირი გაეგზავნოს მხარეებს, საქართველოს პარლამენტს და საქართველოს უზენაეს სასამართლოს;

5. გადაწყვეტილება ოფიციალურ ბეჭდვით ორგანოში გამოქვეყნდეს 7 დღის ვადაში.

კოლეგიის წევრები:

ბესარიონ ზოიძე (თავმჯდომარე),

ავთანდილ აბაშიძე (მომხსენებელი მოსამართლე),

იაკობ ფუტკარაძე,

ნიკოლოზ შაშკინი.