თქვენ არ ეცნობით კონსტიტუციური სარჩელის/წარდგინების სრულ ვერსიას. სრული ვერსიის სანახავად, გთხოვთ, ვერტიკალური მენიუდან ჩამოტვირთოთ მიმაგრებული დოკუმენტი

1. სადავო ნორმატიული აქტ(ებ)ი

ა. საქართველოს კანონი „საცხოვრებელი სადგომით სარგებლობისას წარმოშობილი ურთიერთობების შესახებ“

2. სასარჩელო მოთხოვნა

3. საკონსტიტუციო სასამართლოსათვის მიმართვის სამართლებრივი საფუძვლები

საქართველოს კონსტიტუციის 60.4.“ა“ მუხლი, საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ საქართველოს ორგანული კანონის 39.1.“ა“ მუხლი, 19.1.“ე“ მუხლი, 31-ე მუხლი, 31¹ მუხლი

4. განმარტებები სადავო ნორმ(ებ)ის არსებითად განსახილველად მიღებასთან დაკავშირებით

კონსტიტუციური სარჩელი შედგენილია ამ სარჩელისათვის დადგენილი ყველა პირობის დაცვით და ფორმით, შედგენილია ქართულ ენაზე და ხელმოწერილია, ერთვის სადავო სამართლებრივი აქტის ტექსტი, წარმოდგენილია მოსარჩელის წარმომადგენლის უფლებამოსილების დამადასტურებელი საბუთი (რომელშიც მითითებულია მისამართი), წარმოდგენილია საბუთი სახელმწიფო ბაჟის გადახდის შესახებ და კონსტიტუციური სარჩელის ელექტრონული ვერსია.

კონსტიტუციური სარჩელი შტანილია უფლებამოსილი სუბიექტის მიერ, საცხოვრებელი ბინის მესაკუთრის მიერ, რომელიც ექცევა გასაჩივრებული საკანონმდებლო ნორმების რეგულირების სფეროში, რომლის წინააღმდეგაც წარდგენილია სარჩელი, გამოყენებულია სარჩელის უზრუნველყოფის ღონისძიება და პირველი ინსტანციის სასამართლოს გამოტანილი აქვს გადაწყვეტილება, რომლითაც მისი საკუთრების უფლება შეზღუდულია - საკუთრების უფლება სასყიდლის გარეშე გადაეცა სხვას. ეს კი საქართველოს კონსტიტუციით დაცულ, საკუთრების უფლებაში ჩარევის შემთხვევაა, რომლის კონსტიტუციურობის შემოწმებისთვისაც მოსარჩელემ წარმოადგინა კონსტიტუციური სარჩელი.

მოსარჩელეს საკუთრების უფლება შეეზღუდა იმ ნორმატიული აქტებით (1964 წლის რედაქციის სამოქალაქო სამართლის კოდექსი და 1983 წლის საბინაო კოდექსი), რომლებიც სადავო პერიოდში (1961 წ.) მიღებულიც კი არ იყო.

გასაჩივრებული ნორმატიული აქტი (მუხლი 1) აწესრიგებს 1921 – 1997 წლებში მესაკუთრეებსა და მოსარგებლეებს შორის არსებულ ურთიერთობებს. ამასთან, კანონმდებელმა გასაჩივრებულ აქტში არსებითად იდენტური სტატუსის მესაკუთრეების მიმართ დაადგინა განსხვავებული მიდგომა. კერძოდ, კანონმდებელმა გასაჩივრებულ ნორმაში დაადგინა რომ იმ მესაკუთრის მიმართ რომელსაც 1964 წლის შემდგომ წარმოეშვათ უფლებები და ვალდებულებები, შესაძლებელია იმ დროს მოქმედი 1964 წლის რედაქციის სამოქალაქო სამართლის ნორმების გამოყენება სარგებლობითი ურთიერთობების იდენტიფიცირებისთვის. აღნიშნულის საწინააღმდეგოდ, კანონმდებელმა 1921 – 1964 წლების პერიოდში წარმოშობილი ურთიერთობის მონაწილე მესაკუთრეების მიმართ ასეთის საშუალება არ გაითვალისწინა, რაც არსებითად ნიშნავს, რომ სასამართლომ უნდა გამოიყენოს სპეციალური კანონი და მხოლოდ ფორმალური მიდგომით (წერილობითი ფორმადაუცველი დოკუმენტი და 30 წელი ცხოვრება) შეზღუდოს მესაკუთრის საკუთრების უფლება, ისიც მატერიალური სამართლის ნორმის არარსებობის პირობებში.

რეზიუმირებულად რომ წარმოვიდგინოთ: (ა) 1921-1964 წლების ურთიერთობის მონაწილე მესაკუთრეს საკუთრების უფლება უპირობოდ შეეზღუდება/უსასყიდლოდ ჩამოერთმევა, ხოლო 1964-1997 წლების მონაწილე მესაკუთრეს შეიძლება არ შეეზღუდოს/არ ჩამოერთვას. (ბ) ამ უკანასკნელის მიმართ შესაძლებელია 1964 წლის სამოქალაქო სამართლის კოდექსით გათვალისწინებული სარგებლობითი ურთიერთობების იდენტიფიცირება და საკითხის ასე გადაწყვეტა საკუთრების შეზღუდვისა და გადასვლის გარეშე, ხოლო 1964 წლამდე არსებული ურთიერთობის მონაწილე მესაკუთრის მიმართ ასეთის შესაძლებლობა არ არსებობს.

გასაჩივრებული ნორმატიული აქტით (მუხლი 1) დასაშვებია საკითხის გადაწყვეტისას მატერიალური სამართლის იმ აქტის/ნორმის გამოყენება რომელიც კანონად ვერ კვალიფიცირდება. კანონით გათვალისწინებული სასამართლო გადაწყვეტილების და მტკიცების პროცესის გათვალისწინებით სასამართლომ ჯერ უნდა მოახდინოს ურთიერთობის დაწყების/წარმოშობის დროის და ამ დროის დამფუძნებელი ნორმის იდენტიფიცირება. ამის შემდეგ კი გადაწყვიტოს სპეციალური კანონით. ამ პირობებში საკუთრების უფლებაში ჩარევა შესაძლებელია არ ეფუძნებოდეს კანონს, რადგან 1964 წლამდე მოქმედი საკანონმდებლო აქტი არც არსებობს და არც ხელმისაწვდომია.

კონსტიტუციურ სარჩელში მითითებული სადავო საკითხები არის საკონსტიტუციო სასამართლოს განსჯადი.

ამასთან, კონსტიტუციურ სარჩელში მითითებული სადავო საკითხები არ არის გადაწყვეტილი საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ. საქართველოს კანონი „საცხოვრებელი სადგომით სარგებლობისას წარმოშობილი ურთიერთობების შესახებ“ (მიღებული 24.06.2016წ.) და გასაჩივრებული ნორმები (მ.შ. იმ ახალი შინაარსით, რომ 30 ან მეტი წლის განმავლობაში საცხოვრებელი სადგომის მფლობელს ან მის მემკვიდრეს კანონით ეძლევა საკუთრების უფლების მოპოვების უფლება) არსებითად არ ყოფილა საკონსტიტუციო სასამართლოს მსჯელობის საგანი და შესაბამისად ეს საკითხები არ არის გადაწყვეტილი საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ. გასათვალისწინებელია, რომ კონსტიტუციური სარჩელით გასაჩივრებული საკანონმდებლო აქტის ნორმების კონსტიტუციურობა კონსტიტუციის 2 მუხლთან მიმართებით არის დასმული: თანასწორობისა და საკუთრების უფლება. თანასწორობის უფლებაში ჩარევის თვალსაზრისით საკონსტიტუციო სასმაართლოს „საცხოვრებელი სადგომით სარგებლობისას წარმოშობილი ურთიერთობების შესახებ“ კანონზე ან მის ნორმებზე არ უმსჯელია.

კონსტიტუციურ სარჩელში მითითებული სადავო საკითხი არის გადაწყვეტილი საქართველოს კონსტიტუციით.

კონსტიტუციური სარჩელის შეტანისთვის კანონით არ არის დადგენილი რაიმე ვადა, შესაბამისად მისი შეტანის ვადა არ არის დარღვეული.

კონსტიტუციური სარჩელით გასაჩივრებულია საკანონმდებლო აქტის ნორმები, შესაბამისად არ არის საჭირო ნორმატიული აქტების იერარქიაში მასზე მაღლა მდგომი ნორმატიული აქტის კონსტიტუციურობაზე მსჯელობა.

5. მოთხოვნის არსი და დასაბუთება

. „საცხოვრებელი სადგომით სარგებლობისას წარმოშობილი ურთიერთობების შესახებ“ კანონის (შემდგომში - სპეციალური კანონი) პირველი მუხლის პირველი ნაწილის შესაბამისად ამ კანონით დადგენილი სპეციალური მოწესრიგება შეეხება 1921 წლის 25 თებერვლიდან 1997 წლის 25 ნოემბრამდე არსებულ ურთიერთობებს საცხოვრებელი სადგომის მესაკუთრესა და მოსარგებლეებს შორის.

კანონის ამავე მუხლის მე-2 ნაწილის შესაბამისად კი „ამ კანონის მოქმედება არ ვრცელდება საცხოვრებელი სადგომით სარგებლობის უფლებაზე, რომელიც წარმოშობილია ქირავნობის საფუძველზე ან საქართველოს სსრ სამოქალაქო სამართლის კოდექსით (საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს უწყებები, 1964 წ., №36, მუხ. 662) გათვალისწინებულ სხვა საფუძველზე.“

კანონის მე-3 - მე-6 მუხლებით დადგენილია საცხოვრებელი სადგომის საკუთრების გადასვლის განსხვავებული წესები და პირობები. ამასთან, ყველა შემთხვევაში მესაკუთრის საკუთრების უფლების შეზღუდვა და საკუთრების მოსარგებლეზე გადასვლა ხდება სასყიდლითა და სასამართლოს კონტროლით, გარდა მე-3 მუხლისა, როდესაც საკუთრების შეზღუდვა და გადასვლა ხდება სასყიდლის გარეშე რითაც მე-3 მუხლი წინააღმდეგობაში მოდის საკუთრების შეზღუდვის კონსტიტუციურ სტანდარტთან, რომლის მიხედვითაც საკუთრების უფლების შეზღუდვა დასაშვებია სამართლიანი კომპენსაციით და სასამართლოს კონტროლით (კონსტიტუციის მე-19). თუკი ეს 2 პირობა ერთად არ არსებობს სახეზეა საკუთრების უფლებაში ანტიკონსტიტუციური ჩარევა.

სპეციალური კანონის პირველი მუხლის მე-2 ნაწილი ადგენს გამონაკლისს როდესაც საკუთრების შეზღუდვისას და გადასვლისას არ გამოიყენება ამ კანონით დადგენილი სპეციალური რეგულაციები. ეს ხდება იმ შემთხვევაში თუკი სახეზეა 1964 წლის რედაქციის სამოქალაქო კოდექსით გათვალისწინებიული ქირავნობის ან სარგებლობის/მფლობელობის სხვა ურთიერთობები.

იმის გათვალისწინებით რომ საპეციალური კანონი 1921 -1997 წლების პერიოდს მოიცავს, დასახელებული პირველი მუხლის მე-2 ნაწილი გამორიცხავს ამ კანონის არგამოყენებას 1921 – 1964 წლების პერიოდში არსებულ ქირავნობით ან სარგებლობის/მფლობელობის სხვა ურთიერთობებზე. რაც თავის მხრივ ნიშნავს რომ მესაკუთრის (და მის უფლებაზე) უფლებრივი საკითხი, რომელსაც 1964 წლამდე აქვს დადებული ქირავნობითი ან სხვა სარგებლობითი გარიგება ვერ იქნება განხილული იმ დროს მოქმედი წესებით და მასზე ვრცელდება საქართველოს კანონი „საცხოვრებელი სადგომით სარგებლობისას წარმოშობილი ურთიერთობების შესახებ“.

ეს კი თავის მხრივ ნიშნავს რომ შესაძლებელია 1964 წლამდე დადებული ქირავნობის ან სარგებლობის გარიგება დაკვალიფიცირდეს კანონის მე-3 მუხლით (საკუთრების გადაცემის გარიგებად) და მოხდეს მესაკუთრის საკუთრების შეზღუდვა, არსებითად ჩამორთმევა სამართლიანი ანაზღაურების გარეშე. კანონის თავდაპირველ რედაქციაში ანალოგიური, საკუთრების უსასყიდლო გადასვლა მოსარგებლეზე საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლომ ერთხელ უკვე სცნო ანტიკონსტიტუციურად (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2001 წლის 7 ივნისის გადაწყვეტილება #1/1/103,117,137,147-48,152-53).

კანონის მიმოხილვიდან დგინდება დიფერენციაცია მესაკუთრეთა შორის რომელთაც დადებული აქვთ გარიგება 1921 – 1997 წლებში. კერძოდ, 1921 – 1964 წლამდე პერიოდში დადებული გარიგების მიმართ გამოიყენება „საცხოვრებელი სადგომით სარგებლობისას წარმოშობილი ურთიერთობების შესახებ“ კანონის წესები და საკუთრება შესაძლებელია გადავიდეს უსასყიდლოდ მოსარგებლეზე, ხოლო 1964 – 1997 წლებში დადებული ქირავნობის ან სხვაგვარი სარგებლობის გარიგებისას „საცხოვრებელი სადგომით სარგებლობისას წარმოშობილი ურთიერთობების შესახებ“ კანონი არ გამოიყენება და არ ხდება საკუთრების შეზღუდვა. ამდენად, სახეზეა არსებითად თანასწორ პირთა დიფერენციაცია არასტანდარტული ნიშნით - კალენდარული ნიშნით 1964 წლამდე ან ამ თარიღის შემდეგ. კანონმდებელი არც კანონში და არც მის განმარტებით ბარათში არ ასახელებს დიფერენციაციის ლეგიტიმური მიზნისა თუ გამართლებისა და პროპორციულობის დასაბუთებას. იმის გათვალისწინებით რომ კანონით სპეციალურ მოწესრიგებას დაექვემდებარა 1921 – 1997 წლების პერიოდში არსებული ქონებრივი ურთიერთობები, მათი დიფერენციაცია იმთავითვე დაუსაბუთებელი და არალეგიტიმურია, რაც ნიშნავს რომ სახეზეა საქართველოს კონსტიტუციის მე-11 მუხლით დაცულ სფეროში არალეგიტიმურ და არაპროპორციულ ჩარევასთან.

იმის გათვალისწინებით, რომ განსახილველ საქმეზე საცხოვრებელი სადგომით სარგებლობის კომბინირებული გარიგება დადებულია 1961 წელს, „საცხოვრებელი სადგომით სარგებლობისას წარმოშობილი ურთიერთობების შესახებ“ კანონის პირველი მუხლის მე-2 ნაწილი გამორიცხავს ამ ურთიერთობაზე 1961 წლისთვის მოქმედი საკანონმდებლო აქტით გათვალისწინებული სადგომით სარგებლობის წესების გამოყენებას, მასზე ავრცელებს სპეციალური კანონის წესებს და მისი მე-3 მუხლით კვალიფიკაციის საშუალებას ტოვებს.

ვფიქრობთ სახეზეა არათანასწორი მიდგომა არსებითად თანასწორ მესაკურეთა მიმართ:

(ა) 1921-1964 წლების ურთიერთობის მონაწილე მესაკუთრეს საკუთრების უფლება უპირობოდ შეეზღუდება/უსასყიდლოდ ჩამოერთმევა, ხოლო 1964-1997 წლების მონაწილე მესაკუთრეს შეიძლება არ შეეზღუდოს/არ ჩამოერთვას.

(ბ) 1964-1997 წლების ურთიერთობის მონაწილე მესაკუთრის მიმართ შესაძლებელია 1964 წლის სამოქალაქო სამართლის კოდექსით გათვალისწინებული სარგებლობითი ურთიერთობების იდენტიფიცირება და საკითხის ასე გადაწყვეტა საკუთრების შეზღუდვისა და გადასვლის გარეშე, ხოლო 1964 წლამდე არსებული ურთიერთობის მონაწილე მესაკუთრის მიმართ ასეთის შესაძლებლობა არ არსებობს.

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს აქვს მყარად დადგენილი პრაქტიკა და სტანდარტები თანასწორობის უფლებისა და დისკრიმინაციის ნიშნების თაობაზე (შდრ.საქართველოს მოქალაქეები – ხვიჩა ყირმიზაშვილი, გია ფაცურია და გვანცა გაგნიაშვილი და „შპს ნიკანი“ საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ, №2/12/1229, 1242, 1247, 1299, 14 დეკემბერი, 2018; საქართველოს მოქალაქე თამარ თანდაშვილი საქართველოს მთავრობის წინააღმდეგ, №2/3/663 , 2018 წლის 11 მაისი; საქართველოს მოქალაქეები – როინ გავაშელიშვილი და ვალერიანე მიგინეიშვილი საქართველოს მთავრობის წინააღმდეგ, 1/11/629,652, 25 ოქტომბერი, 2017).

2. განსახილველი საქმე შეეხება საკუთრების უფლებას, რომელიც დაცულია საქართველოს კონსტიტუციის მე-19 მუხლით. საქართველოს კონსტიტუცია საკუთრების უფლების შეზღუდვისთვის 3 პირობის არსებობას ითვალისწინებს: ა) შეზღუდვა უნდა მოხდეს კანონით, ბ) შეზღუდვა უნდა მოხდეს საჯარო ინტერესისთვის გ) შეზღუდვა უნდა ექვემდებარებოდეს სასამართლო კონტროლს.

უფლების შემზღუდავი კანონი უნდა არსებობდეს (ძალაში იყოს და იყოს საჯაროდ ხელმისაწვდომი) და აკმაყოფილებდეს ხარისხობრივ სტანდარტებს/მოთხოვნებს (სიცხადე, განჭვრეტადობა, ხელმისაწვდომობა და სტაბილურობა). თუკი აქტი ამ მოთხოვნებს არ აკმაყოფილებს, ვერ ჩაითვლება კანონად და უფლებაში ჩარევაც ანტიკონსტიტუციურია.

სასამართლო პრაქტიკით დადგენილი სტანდარტის მიხედვით სპეციალური კანონის და მის საფუძველზე წარმოშობილი ურთიერთობების თაობაზე „მტკიცების საგანში შემავალ უპირველეს გარემოებას წარმოადგენს მოსარჩელის სამართლებრივი სტატუსი: მოსარჩელე მოსარგებლეა თუ დამქირავებელი.“ (სუსგ №ას-605-2020, 23 აპრილი, 2021 წ., პ.1.3.1.). ეს საკითხი კი დაკავშირებულია სამართლებრივი ნორმის შერჩევასთან. „ამ ტიპის სარჩელის წარმატებულობა, ბუნებრივია, უნდა შემოწმდეს მისი დამფუძნებელი ნორმის/ნორმების წინაპირობებთან მიმართებაში, რაც იმას ნიშნავს, რომ უპირველესად, სასამართლომ სწორად უნდა განსაზღვროს მოთხოვნის მარეგულირებელი სამართლებრივი საფუძველი - კანონის ნორმა.“ (სუსგ №ას-317-2022 3 ნოემბერი, 2022 წ., პ.29).

განსახილველი შემთხვევისთვის, სასამართლოს დადგენილი სტანდარტის შესაბამისად შესაძლებელია 1961 წელს წარმოშობილი ურთიერთობისთვის გამოყენებულ იქნეს 1964 წლამდე მოქმედი, თუმცა 1964 წლის სამოქალაქო სამართლის კოდექსით ძალადაკარგული კანონი, რომელიც არც გამოქვეყნებულია და არც საჯაროდ ხელმისაწვდომი ის ვერსია რომელიც 1961 წლისთვის იყო ძალაში. ამასთან, შესაძლებელია სასამართლომ 1961 წლის ურთიერთობაზე გაავრცელოს ის კანონი რომელიც მოგვიანებით 1964 და 1983 წელს არის მიღებული, ისე როგორც მოიქცა თბილისის საქალაქო სასამართლო. ორივე შემთხვევაში სახეზეა საკუთრების უფლებაში ჩარევა, რომელიც არ ეფუძნება კანონს.

„საცხოვრებელი სადგომით სარგებლობისას წარმოშობილი ურთიერთობების შესახებ“ კანონის (სპეციალური კანონი) გამოყენება/შერჩევა დამოკიდებულია სარგებლობის უფლებაზე (კომბინირებული სარგებლობისა და მის უზრუნველყოფასთან დაკავშირებული ურთიერთობები, კანონის 1.2. მუხლში მითითებული შინაარსით) და მასთან დაკავშირებული ურთიერთობის არსებობა-არარსებობაზე. ამდენად ამ კანონზე დაფუძნებულ სარჩელებთან დაკავშირებით სასამართლომ ჯერ უნდა დაადგინოს და გამორიცხოს ქირავნობითი ურთიერთობის არსებობა. ამაზე თვითონ კანონმდებელმა მიუთითა კანონის პირველი მუხლის მე-2 ნაწილში და აღნიშნა, რომ ქირავნობითი ან სხვა სარგებლობითი ურთიერთობებისას ეს კანონი არ უნდა იქნეს გამოყენებული თუნდაც ქირავნობა წარმოშობილი იყოს 50 წლის წინ. კანონმდებელმა ამ მუხლში მიუთითა მატერიალური სამართლის აქტზე, 1964-1997 წლებში მოქმედ სამოქლაქო კოდექსზე და აღნიშნა, რომ თუკი სახეზეა ქირავნობა ან სხვა სახის სარგებლობა მასზე არ გავრცელდება სპეციალური კანონი.

იმის გათალისწინებით, რომ კანონმდებელმა სპეციალურ რეგულირებას დაუქვემდებარა 1921 წლიდან 1997 წლამდე წარმოშობილი ურთიერთობები, მაშინ ბუნებრივია ქირავნობის ან სხვა სარგებლობითი ურთიერთობის არსებობისას დროის მთელ ამ პერიოდში წარმოშობილ ქირავნობასა თუ სხვა სარგებლობით ურთიერთობაზე არ უნდა იქნეს გამოყენებული სპეციალური კანონი.

იმის გათვალისწინებით რომ სპეციალური კანონის პირველი მუხლის მე-2 ნაწილის ბლანკეტური ნორმა არ უთითებს 1921 წლიდან 1997 წლამდე (მათ შორის 1961 წლისთვის მოქმედ) პერიოდის ყველა კანონს და მიუთითებს მხოლოდ 1964 წლის სამოქალაქო კოდექსს, რაც გამორიცხავს მანამდელი კანონის ამოქმედებას, საკუთრების უფლება არ ეფუძნება კანონს, მისი კონსტიტუციური/საჯაროსამართლებრივი გაგებით.

სახეზეა კანონის ხარისხობრივი სტანდარტის დარღვევა (ხელმისაწვდომობა და სიცხადე).

სპეციალური კანონი ბლანკეტური მითითების სტანდარტსაც ვერ აკმაყოფილებს რომელიც დადგენილია ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს მიერ - მითითება უნდა იყოს ცხადი/არაორაზროვანი და აქტი რომელსაც მიემართება მითითება უნდა არსებობდეს. მხოლოდ ორივე პირობის კუმულატიურად არსებობისას კვალიფიცირდება ბლანკეტური მითითება ევროკონვენციისა და ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს მიერ დადგენილი სტანდარტების შესაბაისად. ეს მიდგომა აქვს საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოსაც მყარად დადგენილ პრაქტიკაში. ამდენად, განსახილველ შემთხვევაში 1961 წლის ფაქტთან მიმართებით ბლანკეტური ნორმაც არ არსებობს და არც ის ნორმა რომელსაც შეიძლება მიემართებოდეს ბლანკეტური მითითება. საკონსტიტუციო სასამართლოში საკითხის გადაწყვეტისას მნიშვნელოვანია სასამართლოს პრაქტიკის გათვალისწინებაც. ჩვენს მიერ წარმოდგენილი თბილისის საქალაქო სასამართლოს გადაწყვეტილება კი სწორედ კანონის წინააღმდეგობრივი გაგებისა და გამოყენების დასტურია რაც საფუძვლიანს ხდის გასაჩივრებული ნორმების ანტიკონსტიტუციურობას.

„კანონის ხელმისაწვდომობა და დადგენილი წესით საჯარო გამოქვეყნება პირდაპირ კავშირშია სამართლის ცოდნის ფიქციასთან და სამართლებრივი სახელმწიფოს სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვან მახასიათებელს წარმოადგენს. სამართლებრივი სახელმწიფოს პრინციპი მოითხოვს, რომ ძირითადი უფლების შემზღუდავი ნორმები ხელმისაწვდომი იყოს ადრესატისათვის, რათა ამ უკანასკნელმა შეძლოს საკუთარი ქმედებების სამართლის ნორმებთან შესაბამისობის უზრუნველყოფა.“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2018 წლის 26 ივლისის №2/5/700 გადაწყვეტილება საქმეზე "„შპს კოკა-კოლა ბოთლერს ჯორჯია“, „შპს კასტელ ჯორჯია“ და სს „წყალი მარგებელი“ საქართველოს პარლამენტისა და საქართველოს ფინანსთა მინისტრის წინააღმდეგ", II-21). იქვე სასამართთლომ საგანგებოდ მიუთითა რომ არ უნდა არსებობდეს უფლების შემზღუდველი აქტის ხელმისაწვდომობასთან დაკავშირებული რისკები, აქტი უნდა იყოს საჯაროდ მისაწვდომი. (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2018 წლის 26 ივლისის №2/5/700 გადაწყვეტილება საქმეზე "„შპს კოკა-კოლა ბოთლერს ჯორჯია“, „შპს კასტელ ჯორჯია“ და სს „წყალი მარგებელი“ საქართველოს პარლამენტისა და საქართველოს ფინანსთა მინისტრის წინააღმდეგ", II-22). ძალადაკარგული აქტი (1964 წლამდე არსებული სამოქალაქო კანონი/კოდექსი) ვერ აკმაყოფილებს ხელმისაწვდომობის მოთხოვნას, რადგან იგი სამართლებრივად არ არსებობს.

„ზოგადად, კონკრეტული კონსტიტუციური უფლების შინაარსის კონსტიტუციით დასაშვებ ფარგლებში განსაზღვრისთვის კანონმდებელი ვალდებულია, მიიღოს ზუსტი, მკაფიო, არაორაზროვანი, განჭვრეტადი კანონმდებლობა (ნორმები), რომელიც პასუხობს კანონის განსაზღვრულობის მოთხოვნას. ეს გარემოება ერთ-ერთი გადამწყვეტი კრიტერიუმია ნორმის კონსტიტუციურობის შეფასებისას. კანონმდებლის ასეთი ვალდებულება კი სამართლებრივი სახელმწიფოს პრინციპიდან მომდინარეობს.

«კანონად» შეიძლება ჩაითვალოს საკანონმდებლო საქმიანობის მხოლოდ ის პროდუქტი, რომელიც პასუხობს კანონის ხარისხის მოთხოვნებს. ეს უკანასკნელი კი გულისხმობს კანონის შესაბამისობას სამართლის უზენაესობისა და სამართლებრივი უსაფრთხოების პრინციპებთან. ამ პრინციპების რეალური დაცვისთვის პრაქტიკული და გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს კანონის ხელმისაწვდომობასა და განჭვრეტადობას. კანონის ხარისხი მოითხოვს, რომ საკანონმდებლო რეგულაცია იყოს იმდენად მკაფიო, რომ პირმა, რომლის უფლებაში ჩარევაც ხდება, შეძლოს სამართლებრივი მდგომარეობის ადეკვატურად შეცნობა და საკუთარი ქმედების შესაბამისად წარმართვა.“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2007 წლის 26 დეკემბრის №1/3/407 გადაწყვეტილება საქმეზე "საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია და საქართველოს მოქალაქე - ეკატერინე ლომთათიძე საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ", II-11).

„ვერ გამოირიცხება ზოგადი ნორმების კონსტიტუციის საწინააღმდეგოდ ინტერპრეტაციის შესაძლებლობა. ამიტომ საკონსტიტუციო სასამართლო აფასებს თითოეული ნორმატიული შინაარსის კონსტიტუციურობას და ამ გზით უზრუნველყოფს, რომ არ მოხდეს არაკონსტიტუციური შინაარსის ნორმების გამოყენება. სწორედ ასე მიიღწევა, ერთი მხრივ, ურთიერთობათა მეტ-ნაკლებად ამომწურავი სამართლებრივი მოწესრიგება, ხოლო, მეორე მხრივ, ის, რომ ნორმის საფუძველზე გაკეთებული თითოეული სამართლებრივი განმარტება არ დარჩება კონსტიტუციური კონტროლის მიღმა.“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2017 წლის 29 დეკემბრის №3/7/679 გადაწყვეტილება საქმეზე „„შპს სამაუწყებლო კომპანია რუსთავი 2“ და „შპს ტელეკომპანია საქართველო“ საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II-73-74).

სამართლებრივი უსაფრთხოების პრინციპი სამართლებრივი სახელმწიფოს პრინციპის განუყოფელი ნაწილია. თავის მხრივ, სამართლებრივი უსაფრთხოების ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ელემენტია სამართლებრივი განსაზღვრულობის პრინციპი. კანონი უნდა პასუხობდეს სამართლებრივი უსაფრთხოებისა და, შესაბამისად, განსაზღვრულობის პრინციპის მოთხოვნებს. საკონსტიტუციო სასამართლოს განმარტებით, განსაზღვრულობის ერთ-ერთი მთავარი დანიშნულებაა, რომ კანონის ადრესატმა შეძლოს მისი სწორი აღქმა და შესაბამისი სამართლებრივი შედეგების განჭვრეტა. (...) განსაზღვრულობის პრინციპი მოითხოვს იმგვარი საკანონმდებლო სისტემის შექმნას, რომელიც პირს იცავს სამართალშემფარდებლის თვითნებობისაგან. ბუნდოვანი და გაუგებარი კანონმდებლობა ქმნის ნოყიერ ნიადაგს თვითნებობისათვის, შესაბამისად, კანონმდებელმა მაქსიმალურად მკაფიო, განსაზღვრული ნორმატიული რეგულირებით უნდა შეამციროს თვითნებობის რისკები სამართალშეფარდების პროცესში. (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2017 წლის 29 დეკემბრის №3/7/679 გადაწყვეტილება საქმეზე „„შპს სამაუწყებლო კომპანია რუსთავი 2“ და „შპს ტელეკომპანია საქართველო“ საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II-27,29).

ანალოგიურად, ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლო არაერთ გადაწყვეტილებაში მიუთითებს რომ კონკრეტული კანონი უნდა იყოს ხელმისაწვდომი დაინტერესებული პირისთვის, რომელსაც უნდა შეეძლოს, წინასწარ განსაზღვროს ამ კანონის მის მიმართ გამოყენების შედეგები. (KRUSLIN v. FRANCE, 1990, 27, HUVIG v. FRANCE, 1990, 26, Malone v United Kingdom,1984, 67, GRIGORIADES v. GREECE, 1997, 34)

საქართველოს კონსტიტუციით (მე-19 მუხლის მე-2 ნაწილი) დადგენილი კანონის სტანდარტი და კანონისმიერი შეზღუდვა რომელიც პასუხობს კანონის ხარისხობრივ მოთხოვნებს (სიცხადე, განჭვრეტადობა, ხელმისაწვდომობა) დარღვეულია. შესაბამისად არსებობს სპეციალური კანონის ანტიკონსტიტუციურად კვალიფიკაციის საფუძველი.

სპეციალური კანონით გათვალისწინებულ საკითხებზე ნამსჯელი აქვს საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2001 წლის 7 ივნისის გადაწყვეტილებაში (საქმე #1/1/103, 117, 137, 147-148, 152-152) რომლის II (II.5), III, IV, V და VII თავებში გადმოცემული მსჯელობა გამოსადეგი და აქტუალურია განსახილველი საქმისთვისაც.

6. კონსტიტუციური სარჩელით/წარდგინებით დაყენებული შუამდგომლობები

შუამდგომლობა სადავო ნორმის მოქმედების შეჩერების თაობაზე: კი

შუამდგომლობა პერსონალური მონაცემების დაფარვაზე: არა

შუამდგომლობა მოწმის/ექსპერტის/სპეციალისტის მოწვევაზე: არა

შუამდგომლობა/მოთხოვნა საქმის ზეპირი მოსმენის გარეშე განხილვის თაობაზე: არა

კანონმდებლობით გათვალისწინებული სხვა სახის შუამდგომლობა: კი