საქართველოს სახელით
საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლო
პირველი კოლეგია

გ ა დ ა წ ყ ვ ე ტ ი ლ ე ბ ა


N 1/1/107 თბილისი, 2000 წლის 25 იანვარი

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს პირველმა კოლეგიამ იაკობ ფუტკარაძის (თავმჯდომარე), ბესარიონ ზოიძის (მომხსენებელი მოსამართლე), ნიკოლოზ შაშკინისა და ნიკოლოზ ჩერქეზიშვილის შემადგენლობით ( სხდომის მდივანი – დარეჯან ჩალიგავა), - ამავე სასამართლოს ღია სხდომაზე მოსარჩელეების – ლელა ინწკირველისა და ეკატერინე ჩაჩანიძის, მოსარჩელეთა წარმომადგენლის – ოთარ ზოიძის, მოპასუხის – საქართველოს პარლამენტის წარმომადგენლის, საქართველოს პარლამენტის აპარატის იურიდიული დეპარტამენტის უფროსის ზურაბ მარაქველიძის, მოწმეების – საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს ნოტარიატის განყოფილების უფროსის ლელა ნადიბაიძის, საქართველოს ნოტარიუსთა პალატის გამგეობის თავმჯდომარის დავით სუხიტაშვილის, საქართველოს საგადასახადო შემოსავლების სამინისტროს საგადასახადო დეპარტამენტის საჩივრებისა და პროტესტების დეპარტამენტის უფროსის ვასილ ხანიშვილისა და საგადასახადო პოლიტიკისა და გადამხდელთა დაბეგვრის დეპარტამენტის უფროსის მოადგილის დავით ბუღაძის, სპეციალისტის – საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის დემოგრაფიისა და სოციოლოგიური კვლევის ინსტიტუტის დირექტორის, საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის წევრ- კორესპონდენტის, ეკონომიკურ მეცნიერებათა აკადემიის პრეზიდენტის, ეკონომიკურ მეცნიერებათა დოქტორის, პროფესორ ლეო ჩიქავას მონაწილეობით განიხილა საქმე: " მოქალაქეები ლელა ინწკირველი და ეკატერინე ჩაჩანიძე საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“.
კონსტიტუციური სარჩელი შემოტანილია საქართველოს კონსტიტუციის 42-ე მუხლის პირველი პუნქტისა და 89-ე მუხლის პირველი პუნქტის "ვ“ ქვეპუნქტის, "საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ ორგანული კანონის მე-19 მუხლის "ე“ პუნქტისა და 39-ე მუხლის პირველი პუნქტის საფუძველზე.
დავის საგანია: საქართველოს საგადასახადო კოდექსის მე-8 მუხლის მე-3 ნაწილის "ვ“ ქვეპუნქტის კონსტიტუციურობა საქართველოს კონსტიტუციის 21-ე მუხლის პირველ პუნქტთან მიმართებით იმ ნაწილში, რომლითაც ფიზიკური პირის სანოტარო საქმიანობა არასამეწარმეო ეკონომიკურ საქმიანობას განეკუთვნება. მოსარჩელეები ნოტარიუსები არიან, მაგრამ საქმის განხილვის დროისათვის დავის საგანს წარმოადგენდა ზოგადად საქართველოს საგადასახადო კოდექსის მე-8 მუხლის მე-3 ნაწილის "ვ“ ქვეპუნქტის კონსტიტუციურობა. ასეთი სახით დავის საგანი, საგადასახადო კოდექსის ხსენებული ქვეპუნქტისა და "მეწარმეთა შესახებ“ საქართველოს კანონის პირველი მუხლის მე-2 პუნქტის მიხედვით, სანოტარო საქმიანობასთან ერთად მოიცავდა აგრეთვე ფიზიკური პირების სახელოვნებო, სამეცნიერო, სამედიცინო, არქიტექტურულ, საადვოკატო, სააუდიტო, საკონსულტაციო (მათ შორის საგადასახადო კონსულტანტთა), სასოფლო-სამეურნეო და სატყეო-სამეურნეო საქმიანობის არასამეწარმეო ეკონომიკურ საქმიანობად მიჩნევის კონსტიტუციურობის საკითხს. ამ სფეროებში კი ნოტარიუსები უფლებამოსილ სუბიექტებად არ იქნენ მიჩნეული. ამიტომ მოსარჩელე
მხარემ სასამართლო კოლეგიის წინადადებით დააზუსტა სასარჩელო მოთხოვნის ფარგლები. მოსარჩელეთა მოთხოვნა მხოლოდ სანოტარო საქმიანობის არასამეწარმეო ეკონომიკურ საქმიანობად მიჩნევის კონსტიტუციურობის განსაზღვრით შემოიფარგლა და დავის საგანიც საბოლოოდ ამის შესაბამისად ჩამოყალიბდა.
მოსარჩელეთა მიმართვა საკონსტიტუციო სასამართლოსადმი გამოიწვია იმ ფაქტმა, რომ "საქართველოს საგადასახადო კოდექსში ცვლილებებისა და დამატებების შეტანის შესახებ“ 1999 წლის 8 ივნისის კანონის შესაბამისად, საქართველოს საგადასახადო კოდექსის მე-8 მუხლის მე-3 ნაწილის "ვ“ ქვეპუნქტით, არასამეწარმეო ეკონომიკურ საქმიანობად გამოცხადდა "ფიზიკური პირის საქმიანობა, რომელიც დამოუკიდებლად ეწევა "მეწარმეთა შესახებ“ საქართველოს კანონის პირველი მუხლის მე-2 პუნქტით განსაზღვრულ საქმიანობას“; ამის საფუძველზე კი არასამეწარმეო ეკონომიკურ საქმიანობად ჩაითვალა, კერძოდ, ფიზიკური პირების სანოტარო საქმიანობა.
მოსარჩელეთა აზრით, სანოტარო საქმიანობის ეკონომიკურ საქმიანობად მიჩნევა და, შესაბამისად, ნოტარიუსის დაბეგვრა ეკონომიკური საქმიანობისათვის დაწესებული გადასახადით ხელყოფს საქართველოს კონსტიტუციის 21-ე მუხლის პირველი პუნქტით დადგენილ უფლებას. "ნოტარიატის შესახებ“ საქართველოს კანონის პირველი მუხლის პირველი პუნქტისა და მე-3 მუხლის პირველი და მე-3 პუნქტების საფუძველზე მოსარჩელეები თვლიან, რომ სანოტარო საქმიანობა განსხვავდება ეკონომიკური საქმიანობისაგან. ნოტარიატის, როგორც საჯარო-სამართლებრივი ინსტიტუტის მიზანია არა მოგების, შემოსავლის, კომპენსაციის მიღება, არამედ კანონმდებლობით დადგენილ ფარგლებში და წესით სახელმწიფოებრივი უფლებამოსილების განხორციელება, რაც გამოიხატება სამართლებრივი ურთიერთობებისა და იურიდიული ფაქტების დადასტურებით. სახელმწიფოებრივი უფლებამოსილების განხორციელება კი არ არის მეწარმეობა, მოგების მიღების წყარო. ევროპარლამენტის მიერ ნოტარიატის შესახებ მიღებული რეზოლუციის მიხედვითაც ნოტარიუსს ნაწილობრივ გადაცემული აქვს სახელმწიფოებრივი ძალაუფლება მასზე დაკისრებული საჯარო სამსახურის უზრუნველყოფის მიზნით. ნოტარიუსის საქმიანობა არ თავსდება ეკონომიკური საქმიანობის დეფინიციაში, რომელიც მოცემულია საგადასახადო კოდექსის მე-7 მუხლის პირველ პუნქტში. იგი არაეკონომიკურ საქმიანობად უნდა მივიჩნიოთ. ასეთ ვითარებაში არაეკონომიკური საქმიანობის დაბეგვრა ეკონომიკური საქმიანობისათვის, საგადასახადო კოდექსის 209-ე მუხლით გათვალისწინებული გადასახადით, არაკონსტიტუციურია და ხელყოფს საქართველოს კონსტიტუციის 21-ე მუხლის პირველი პუნქტით დადგენილ საკუთრების ხელშეუხებლობის უფლებას. სახელმწიფო არაა უფლებამოსილი თვითნებურად დაადგინოს დაბეგვრის რეჟიმი. წინააღმდეგ შემთხვევაში უნდა დავუშვათ, რომ კონსტიტუცია სათანადოდ არ იცავს საკუთრების ხელშეუხებლობას სახელმწიფოს თვითნებობისაგან. კონსტიტუციის მე-7 მუხლის საფუძველზე სახელმწიფო, ხელისუფლების განხორციელებისას, შეზღუდულია ადამიანის საყოველთაოდ აღიარებული უფლებებითა და თავისუფლებებით. ამიტომაცაა, რომ თუნდაც კანონის ფორმით და კანონის ჩარჩოებში სახელმწიფოს მიერ დაბეგვრის რეჟიმის ნებისმიერად (თვითნებურად) დადგენის შესაძლებლობა ხელყოფს სამართლებრივი სახელმწიფოს შეზღუდვის აღნიშნულ პრინციპს.
მოსარჩელე მხარე მიიჩნევს, რომ დაბეგვრის რეჟიმი უნდა შეესაბამებოდეს გადასახადის გადამხდელის საქმიანობის არსს. სახელმწიფო ვალდებულია დაბეგვრის რეჟიმი მხოლოდ და მხოლოდ გადასახადის გადამხდელის საქმიანობის არსის შესაბამისად და სახელმწიფო შეზღუდულია ამ ვალდებულებით. გადასახადის გადამხდელის სამართლებრივი სტატუსი არის არა სახელმწიფოს თავისუფალი არჩევის შედეგი, არამედ განპირობებულია ობიექტური რეალობით – ამა თუ იმ სახის საქმიანობის არსით. სუბიექტის სტატუსი არსებობს გადასახადის გადახდის ვალდებულებისაგან დამოუკიდებლად, რაც საგადასახადო კოდექსმა აპრიორად უნდა მიიღოს. წინააღმდეგ შემთხვევაში გარდაუვალად მოხდება საკუთრების ხელყოფა. ამას ადასტურებს ადამიანის უფლებათა ევროპის სასამართლოს 1990 წლის 23 ოქტომბრის გადაწყვეტილება საქმეზე – "დარბი შვეციის წინააღმდეგ“: სასამართლომ დაადგინა, რომ ლუთერანული ეკლესიის არაწევრის დაბეგვრა ეკლესიის სასარგებლო გადასახადით ხელყოფს საკუთრების უფლებას, რომელიც გარანტირებულია ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის ევროპის N1 ოქმის პირველი მუხლით. გადასახადის გადახდის შედეგად მცირდება საკუთრება. თუ გადასახადი უკანონოა, საკუთრება უკანონოდ შემცირდება. განსახილველ საქმესთან მიმართებით – თუ სანოტარო საქმიანობა არ არის ეკონომიკური საქმიანობა და ნოტარიუსი არ არის ეკონომიკური საქმიანობისათვის გადასახადის გადამხდელი, მაშინ ნოტარიუსის დაბეგვრა ასეთი გადასახადით ამცირებს ნოტარიუსის საკუთრებას 1%-ით. ცხადია, რომ ამ გადასახადით ხელყოფილია ნოტარიუსის საკუთრება. საკუთრების ხელყოფისათვის საკმარისია ის, რომ გადასახადი უკანონოა. ამ შემთხვევაში არსებითი არაა ამ ხელყოფის რაოდენობრივი მაჩვენებლები.
მოსარჩელეები მოითხოვენ სანოტარო საქმიანობასთან მიმართებით საქართველოს საგადასახადო კოდექსის მე-8 მუხლის მე-3 ნაწილის "ვ“ ქვეპუნქტის არაკონსტიტუციურად ცნობას და მის გაუქმებას საქართველოს კონსტიტუციის 21-ე მუხლის პირველ პუნქტთან წინააღმდეგობის მოტივით.
მოპასუხის - საქართველოს პარლამენტის წარმომადგენლის ზურაბ მარაქველიძის აზრით, სახელმწიფომ თავისი გარკვეული უფლებამოსილების დელეგირება მოახდინა ნოტარიუსზე, აღჭურვა ის სახელმწიფოებრივი უფლებამოსილებით. ამდენად, სახელმწიფოს სრული უფლება აქვს ნოტარიუსის საქმიანობა მიაკუთვნოს ეკონომიკურ საქმიანობას და დააკისროს მას შესაბამისი გადასახადები. გადასახადების დაკისრება კი არ ხელყოფს ნოტარიუსის საკუთრების უფლებას, ვინაიდან გადასახადები ვრცელდება ნოტარიუსის იმ შემოსავალზე, რომელიც ჯერ კიდევ არ წარმოადგენს მის საკუთრებას. ნოტარიუსის საკუთრებაზე შეიძლება ვისაუბროთ მხოლოდ მას შემდეგ, როდესაც გადახდილი იქნება ყველა გადასახადი და შესრულებული იქნება ყველა ვალდებულება სახელმწიფოს წინაშე. წინააღმდეგ შემთხვევაში საერთოდ გამოვა, რომ შემოსავლის დაბეგვრისას ხდება საკუთრების ნაწილის ჩამორთმევა, რაც კონსტიტუციის 21-ე მუხლის მე-3 პუნქტის შესაბამისად შესაძლებელია მხოლოდ სასამართლოს გადაწყვეტილებით და მხოლოდ სათანადო ანაზღაურებით. მოსარჩელე მხარის მოსაზრებანი საფუძველსაა მოკლებული და სანოტარო საქმიანობა სრულად, ყოველგვარი გადახრის გარეშე ჯდება ეკონომიკური საქმიანობის დეფინიციაში. საგადასახადო კოდექსის მე-7 მუხლის შინაარსიდან გამომდინარე, როცა საქმე ეხება კომპენსაციის ან შემოსავლის მიღებას, არა აქვს მნიშვნელობა -ნოტარიუსის ძირითადი ფუნქცია სახელმწიფოებრივი უფლებამოსილების განხორციელებაა თუ სხვა რამ. სახელმწიფო ხელისუფლებისა და ადგილობრივი თვითმართველობის ორგანოების საქმიანობაც კი ჩაითვლება ეკონომიკურ საქმიანობად, როცა საქმე ეხება მათ მიერ ხელშეკრულების საფუძველზე ფასიანი მომსახურების გაწევასა და სხვა სამეწარმეო საქმიანობის განხორციელებას. ნოტარიუსი, რომელიც სახელმწიფოებრივ უფლებამოსილებას ახორციელებს, სწორედ რომ ფასიან მომსახურებას ეწევა, რისთვისაც იღებს საზღაურს.
მოპასუხე მხარე თვლის, რომ საგადასახადო კოდექსის მე-8 მუხლის მე-3 ნაწილის "ვ“ ქვეპუნქტი სრულ შესაბამისობაშია არამარტო საქართველოს კონსტიტუციის 21-ე მუხლთან, არამედ "ნოტარიატის შესახებ“ საქართველოს კანონთანაც და მთლიანად საგადასახადო კოდექსთანაც, ვინაიდან სათანადო ნორმით არ ხდება არაეკონომიკური საქმიანობის დაბეგვრა ეკონომიკური საქმიანობის დაბეგვრის რეჟიმით.
მოპასუხემ არ ცნო სასარჩელო მოთხოვნა.
მოწმე ლელა ნადიბაიძის განმარტებით, მოსარჩელეთა მოთხოვნა სამართლიანია. ნოტარიუსის საქმიანობის ეკონომიკურ საქმიანობად ცნობა კანონმდებლის ერთგვარი მეთოდოლოგიური შეცდომის გამოვლინებაა. ნოტარიუსი არ შეიძლება მიჩნეული იქნეს ეკონომიკური საქმიანობის მწარმოებელ პირად. სანოტარო მოქმედების შესრულებით ნოტარიუსი ახორციელებს სახელმწიფოებრივ უფლებამოსილებას საქმიანობის იმ სფეროში, რომელიც მას სახელმწიფომ განუსაზღვრა. სახელმწიფოს არა აქვს უფლება ნოტარიუსისათვის კანონით განსაზღვრული შემოსავალი გაათანაბროს იმ შემოსავალთან, რომელიც მართლაც ეკონომიკური საქმიანობის შედეგად მიიღება. ნოტარიუსის საქმიანობის მიზანი არ არის შემოსავლის მიღება, თუნდაც იმ მოტივით, რომ მას არა აქვს უფლება დამოუკიდებლად განსაზღვროს შესრულებული სანოტარო მოქმედებისათვის საზღაურის ოდენობა. მას უფლება არა აქვს უარი განაცხადოს კანონით გათვალისწინებული სანოტარო მოქმედების შესრულებაზე, თუ ამისათვის არ არსებობს ასევე კანონით გათვალისწინებული საფუძვლები. სანოტარო საქმიანობის ეს თავისებურება განასხვავებს მას თავისუფალი პროფესიის სხვა პირთა საქმიანობისაგან, რომელიც ასევე "მეწარმეთა შესახებ“ კანონის პირველი მუხლის მე-2 პუნქტითაა გათვალისწინებული. ყოველივე აღნიშნულიდან გამომდინარე, ლ.ნადიბაიძე თვლის, რომ არ შეიძლება ნოტარიუსი დაიბეგროს ეკონომიკური საქმიანობის დაბეგვრის რეჟიმით.
მოწმე დავით სუხიტაშვილის აზრით, საქართველოს საგადასახადო კოდექსის მე-8 მუხლის მე-3 ნაწილის "ვ“ ქვეპუნქტი არ ეხება ნოტარიუსებს და, ამდენად, არც დავის საგანს არ უნდა წარმოადგენდეს ის, რომ ითვლება თუ არა ნოტარიუსის საქმიანობა არასამეწარმეო ეკონომიკურ საქმიანობად. საგადასახადო კოდექსის სადავო ნორმით, არასამეწარმეო ეკონომიკურ საქმიანობად ითვლება იმ ფიზიკური პირის საქმიანობა, რომელიც დამოუკიდებლად ეწევა "მეწარმეთა შესახებ'' კანონის პირველი მუხლის მე-2 პუნქტით განსაზღვრულ საქმიანობას. ნოტარიუსის საქმიანობა კი არაა დამოუკიდებელი და ამიტომაც შეუძლებელია მასზე გავრცელდეს საგადასახადო კოდექსის დასახელებული ნორმის მოქმედება. ნოტარიუსი თავისუფალია თავის საქმიანობაში, მაგრამ არა დამოუკიდებელი: თავისუფალია იმდენად, რამდენადაც დაუშვებელია მისი საქმიანობის პროცესში ჩარევა; მაგრამ, ვინაიდან სახელმწიფომ ნოტარიუსს დაუდგინა საქმიანობის ფარგლები, რომელსაც იგი ვერ გასცდება და თავისი ფუნქციის შესრულებისას მოკლებულია არჩევანის თავისუფლებას, ამიტომ არ შეიძლება ჩაითვალოს მისი საქმიანობა დამოუკიდებელ საქმიანობად. რადგანაც საგადასახადო კოდექსის სადავო ნორმა არ ეხება ნოტარიუსებს და საგადასახადო სამსახური მაინც ავრცელებს მათზე, ასეთ შემთხვევაში მოსარჩელეებმა უნდა მიმართონ საერთო სასამართლოს და მოითხოვონ აღნიშნული სამსახურის უკანონო მოქმედების შეფასება. ამასთან, დ.სუხიტაშვილი აღნიშნავს, რომ მისი პოზიციის მიუხედავად, ნოტარიუსის საქმიანობა არ შეიძლება ჩაითვალოს ეკონომიკურ საქმიანობად. ნოტარიუსის მიერ სახელმწიფოებრივი უფლებამოსილების განხორციელება უკვე ყველაფრის მთქმელია.
მოწმეების - ვასილ ხანიშვილისა და დავით ბუღაძის მტკიცებით, სასარჩელო განცხადებიდან ირკვევა, რომ მოსარჩელე მხარე სადავოდ არ ხდის საგადასახადო კოდექსის მე-7 მუხლში მოცემული ეკონომიკური საქმიანობის განმარტებას. იგი სადავოდ მიიჩნევს კოდექსის მე-8 მუხლის მე-3 ნაწილის "ვ“ ქვეპუნქტის მართლზომიერებას სანოტარო საქმიანობის მიმართ. მაგრამ "ნოტარიატის შესახებ“ კანონის შესაბამისად განხორციელებული სანოტარო საქმიანობა სრულად აკმაყოფილებს საგადასახადო კოდექსის მე-7 მუხლში მოცემული ეკონომიკური საქმიანობისათვის დამახასიათებელი ნიშნების მოთხოვნებს. პირებს შორის სამართლებრივ ურთიერთობათა და იურიდიული ფაქტების დადასტურება წარმოადგენს ნოტარიუსის, როგორც ფიზიკური პირის მოვალეობას, რაც შეუძლებელია ხორციელდებოდეს გარკვეული შემოსავლების (ფულადი ანაზღაურების) მიღების გარეშე. სასამართლოს, როგორც სახელმწიფოებრივი უფლებამოსილების განმახორციელებელი ორგანოს საქმიანობა არ მიეკუთვნება ეკონომიკურ საქმიანობას. მაგრამ ეს არ ნიშნავს იმას, რომ მოსამართლე, როგორც თავისი პროფესიული მოვალეობის შემსრულებელი ფიზიკური პირი, არ ეწევა ეკონომიკურ საქმიანობას დაქირავებული მუშაობის ფორმით და რომ მისი საქმიანობის ერთ-ერთ მიზანს არ წარმოადგენს საზღაურის (შემოსავლის) მიღება. ნოტარიუსის საქმიანობა წარმოადგენს ანაზღაურებად, პროფესიულ საქმიანობას. როცა კანონმდებელმა რელიგიური და საქველმოქმედო საქმიანობა ჩათვალა არაეკონომიკურ საქმიანობად, მხედველობაში მიიღო ის, რომ აქ ჩვენ არა გვაქვს საქმე ანაზღაურებად პროფესიულ საქმიანობასთან. თუ ნოტარიუსის საქმიანობას არ ჩავთვლით ეკონომიკურ საქმიანობად და გავაუქმებთ სადავო ნორმას, მაშინ შეიქმნება პრეცედენტი იმისა, რომ ფიზიკურ პირთა ისეთი კატეგორია, როგორიცაა ნოტარიუსები, მათ მიერ განხორციელებული საქმიანობის საზღაურიდან არ გადაიხდიან მთელ რიგ გადასახადებს, მათ შორის საშემოსავლოს და სოციალურს, მაშინ როცა სხვები ყველანი ვალდებული იქნებიან გადაიხადონ ისინი. ვ.ხანიშვილმა და დ.ბუღაძემ მხარი არ დაუჭირეს სასარჩელო მოთხოვნას.
სპეციალისტად მოწვეული ლეო ჩიქავას აზრით, ნოტარიუსის საქმიანობა არასამეწარმეო ხასიათის ეკონომიკური საქმიანობაა, რამდენადაც იგი ეწევა ფასიან მომსახურებას და ამისთვის ღებულობს წინასწარ განუსაზღვრელი ოდენობის შემოსავალს, რომელიც მოქმედი კანონმდებლობის შესაბამისად ექვემდებარება დაბეგვრას. სპეციალისტი არ იზიარებს მოსარჩელეთა მტკიცებას, რომ ნოტარიატის, როგორც საჯარო-სამართლებრივი ინსტიტუტის, მიზანია არა მოგების, შემოსავლის, კომპენსაციის მიღება, არამედ კანონმდებლობით დადგენილ ფარგლებში და წესით სახელმწიფოებრივი უფლებამოსილების განხორციელება, რაც გამოიხატება სამართლებრივი ურთიერთობებისა და იურიდიული ფაქტების დადასტურებით. საბჭოთა პერიოდის ნოტარიუსისაგან განსხვავებით, როცა მისი ანაზღაურება წინასწარ იყო განსაზღვრული, ამჟამად ნოტარიუსის საქმიანობის ძირითად მიზანს შემოსავლის მიღება შეადგენს, ხოლო კანონმდებლობით დადგენილ ფარგლებში და წესით სახელმწიფოებრივი უფლებამოსილების განხორციელება - მის საშუალებას (საფუძველს). ნოტარიუსის საქმიანობა თავსდება ეკონომიკური საქმიანობის ჩარჩოში, იმ თავისებურებების გათვალისწინებით, რაც მას ახასიათებს. ამაზე კიდევ ერთხელ მიგვანიშნებს საგადასახადო კოდექსის მე-7 მუხლის შინაარსი.
საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლომ პირველი კოლეგიის შემადგენლობით საქმის არსებითად განხილვის შედეგად, - კონსტიტუციური სარჩელის მონაცემების, საკონსტიტუციო სამართალწარმოების მონაწილეთა გამოსვლების, მოწმეთა ჩვენებების, სპეციალისტის დასკვნისა და საქმეში არსებული წერილობითი მტკიცებულებების გაანალიზების საფუძველზე დაადგინა გადაწყვეტილების მისაღებად საჭირო გარემოებანი.
I. მოსარჩელე მხარემ იმის არგუმენტად, რომ სანოტარო საქმიანობა არ განეკუთვნება ეკონომიკურ საქმიანობას, საქმის არსებითად განხილვის პროცესში დაიცვა და განავითარა კონსტიტუციურ სარჩელში წამოყენებული დებულება – ნოტარიუსის საქმიანობას არ ახასიათებს ეკონომიკური საქმიანობის არსის განმსაზღვრელი ნიშან-თვისებები. აქ იგულისხმება საქართველოს საგადასახადო კოდექსის მე-7 მუხლის პირველ ნაწილში მოცემული განსაზღვრება, რომ ეკონომიკური საქმიანობა "წარიმართება მოგების, შემოსავლის ან კომპენსაციის მისაღებად“. სასამართლო კოლეგია ვერ გაიზიარებს მოსარჩელე მხარის არგუმენტს და ამასთან დაკავშირებით საპირისპიროდ მიუთითებს "ნოტარიატის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-18 მუხლის მე-3 პუნქტზე. იგი განსაზღვრავს "ნოტარიუსის შემოსავალს სამსახურებრივი საქმიანობისაგან... იმ თანხიდან, რომელიც ნოტარიუსმა მიიღო საზღაურის სახით“. ამგვარად, "ნოტარიატის შესახებ“ კანონი სანოტარო საქმიანობასთან დაკავშირებით პირდაპირ მიუთითებს ნოტარიუსის მიერ მიღებულ საზღაურზე, შემოსავალზე, რაც, საგადასახადო კოდექსის მე-7 მუხლის პირველი ნაწილის მიხედვით, ეკონომიკური საქმიანობი
ს ატრიბუტია. აქედან გამომდინარეობს ეკონომიკური საქმიანობისათვის დაწესებული გადასახადით ნოტარიუსის შემოსავლის დაბეგვრის მართლზომიერება და, მაშასადამე, ისიც, რომ ამით არ ირღვევა მოსარჩელეთა საკუთრების უფლება. საკუთრების ხელყოფა მაშინ იქნებოდა, თუკი მისი ოდენობა არასწორი დაბეგვრით, უკანონო გადასახადის დაკისრებითა და გადახდით შემცირდებოდა.
II. სასამართლო კოლეგიას სწორად მიაჩნია საქართველოს საგადასახდო კოდექსის მიერ სანოტარო საქმიანობის საერთოდ ეკონომიკურ და, კერძოდ, არასამეწარმეო ეკონომიკურ საქმიანობად გამოცხადება. კოლეგია აღნიშნავს, რომ ეკონომიკური საქმიანობის ცნება შეიძლება მივიჩნიოთ პირობით საგადასახადო-სამართლებრივ ცნებად (კატეგორიად), რომელსაც საფუძვლად ედება ამა თუ იმ პირის საქმიანობის ეკონომიკური შედეგები. ეკონომიკური საქმიანობის ცნებას მხოლოდ საგადასახადო კოდექსი ადგენს და იგი მხოლოდ საგადასახადო მიზნებისათვის გამოიყენება. ამას ადასტურებს საგადასახადო კოდექსის პირველი მუხლის მე-2 ნაწილი, რომელიც იუწყება, რომ "ამ კოდექსით განსაზღვრული ცნებები და ნორმები გამოიყენება მხოლოდ გადასახადებით დაბეგვრასთან დაკავშირებული საკითხების რეგულირებისას, თუ კანონმდებლობით სხვა რამ არ არის გათვალისწინებული“. ეკონომიკური საქმიანობის ცნების შემოტანით საგადასახადო კოდექსი ამა თუ იმ საქმიანობის სუბსტანციურ-ფუნქციურ ბუნებას კი არ განსაზღვრავს, არამედ, მის ეკონომიკურ-შედეგობრივ დეფინიციას იძლევა. შეუძლებელია სხვა დატვირთვა ჰქონდეს საგადასახადო კოდექსის მე-7 მუხლის პირველი ნაწილით დადგენილ ნორმას, რომლის მიხედვითაც "ეკონომიკურ საქმიანობად ითვლება ნებისმიერი მართლზომიერი საქმიანობა, რომელიც წარიმართება მოგების, შემოსავლის ან კომპენსაციის მისაღებად, მიუხედავად ასეთი საქმიანობის შედეგებისა, თუ ამ მუხლით სხვა რამ არ არის დადგენილი“. თუკი საქმიანობა არ წარიმართება მოგების, შემოსავლის ან კომპენსაციის მისაღებად, ანუ, სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, მას არ მოსდევს ეკონომიკური შედეგები, ასეთი საქმიანობა არ შეიძლება მივაკუთვნოთ ეკონომიკურ საქმიანობას. იგულისხმება პირდაპირი ეკონომიკური შედეგები, თორემ არაპირდაპირი ეკონომიკური ეფექტი არაეკონომიკურ საქმიანობასაც შეიძლება მოჰყვეს. საგადასახადო კოდექსი სწორედ აღნიშნულ საფუძველზე ადგენს იმ საქმიანობათა წრეს, რომლებიც არ მიეკუთვნებიან ეკონომიკურ საქმიანობას (მუხ.7, ნაწ.2, ქვეპ.“ა“). სახელმწიფო ხელისუფლებისა და ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოების საქმიანობა არ წარმოადგენს ეკონომიკურ საქმიანობას. ამიტომაცაა, რომ არავის არ მოუვა აზრად პარლამენტისა თუ საკრებულოს საქმიანობა მიიჩნიოს ეკონომიკურ საქმიანობად, როცა ეს საქმიანობა უშუალ
ოდ არის დაკავშირებული მათთვის კანონმდებლობით მინიჭებული ფუნქციის შესრულებასთან. მაგრამ, თუ ხელშეკრულების საფუძველზე ფასიან მომსახურებას და სხვა სამეწარმეო საქმიანობას განახორციელებენ, ისინი მოექცევიან ეკონომიკური საქმიანობის - იგივე დასაბეგრი საქმიანობის სივრცეში.
საგადასახადო კოდექსით სანოტარო საქმიანობა ეკონომიკურ საქმიანობად სწორედ რომ ამ საქმიანობის ეკონომიკური შედეგების საფუძველზე მიიჩნევა. ამ შემთხვევაში არსებითი მნიშვნელობა არა აქვს ნოტარიუსისათვის კანონმდებლობით მინიჭებული ფუნქციის თავისებურებებს. მთავარია ის, რომ ნოტარიუსი ამ ფუნქციის შესრულების შედეგად შემოსავლებს ღებულობს. "ნოტარიატის შესახებ“ კანონის მე-18 მუხლის მე-3 ნაწილის მიხედვით, ნოტარიუსის შემოსავალს სამსახურებრივი საქმიანობისაგან შეადგენს თანხა, რომელიც ნოტარიუსს რჩება სანოტარო ბიუროს შენახვის ხარჯების, კანონით დადგენილი გადასახადებისა და ნოტარიუსის სამსახურებრივ საქმიანობასთან სხვა სავალდებულო გადასახადის შემდეგ იმ თანხიდან, რომელიც ნოტარიუსმა მიიღო საზღაურის სახით. ნოტარიუსის შემოსავალს აგრეთვე შეიძლება შეადგენდეს სხვა ფინანსური შენატანები, რომლებიც არ ეწინააღმდეგება კანონმდებლობას. ამიტომაც, შეცდომა იქნება ითქვას, რომ ნოტარიუსი თავისი საქმიანობით მარტოოდენ პროფესიულ ჟინს იკმაყოფილებს და შემოსავლების მიღება მის ერთ-ერთ ინტერესს არ შეადგენს. მართალია, ნოტარიუსის მიერ სახელმწიფოებრი
ვი უფლებამოსილების განხორციელება თავისთავად არ წარმოადგენს ეკონომიკურ საქმიანობას, მაგრამ გადასახადებით დაბეგრასთან მიმართებით, საგადასახადო კოდექსის მე-7 მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული ეკონომიკური მიზანმიმართულების მიხედვით, იგი შეიძლება ჩაითვალოს ეკონომიკურ საქმიანობად. თუკი გავიზიარებდით მოსარჩელეთა აზრს და ნოტარიუსის საქმიანობას გამოვრიცხავდით ეკონომიკური, კერძოდ, არასამეწარმეო ეკონომიკური საქმიანობის წრიდან, ასეთ შემთხვევაში, როგორც სწორად შენიშნავენ მოწმეები ვ.ხანიშვილი და დ.ბუღაძე, ნოტარიუსები სანოტარო საქმიანობით მიღებული შემოსავლებიდან აღარ გადაიხდიან მთელ რიგ გადასახადებს, მათ შორის საშემოსავლოსა და სოციალურს, მაშინ როდესაც ყველა სხვა პირი ვალდებული იქნება გადაიხადოს ისინი.
III. ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, სასამართლო კოლეგიის აზრით, სანოტარო საქმიანობის ეკონომიკურ საქმიანობად ცნობა სრულიადაც არ ეწინააღმდეგება სანოტარო საქმიანობის სუბსტანციურ-ფუნქციურ ცნებას, რომელიც შეუძლებელია ნოტარიუსის დაბეგრის რეჟიმის განმსაზღვრელ ფაქტორად იქნეს მიჩნეული. ნოტარიუსი იბეგრება არა იმისათვის, რომ იგი სანოტარო საქმიანობას ახორციელებს, არამედ იმისათვის, რომ ამ საქმიანობის განხორციელებას შედეგად მოსდევს შემოსავალი. სანოტარო საქმიანობის ეკონომიკურ საქმიანობად ცნობით სრულიადაც არ იცვლება ნოტარიუსის სტატუსი. საგადასახადო კოდექსით არ განისაზღვრება ამა თუ იმ საქმიანობის ბუნება. ესა თუ ის საქმიანობა სამეწარმეო იქნება, სახელისუფლებო თუ თავისუფალ-პროფესიული, ეს განისაზღვრება არა საგადასახადო კოდექსით, არამედ შესაბამისი ნორმატიული აქტებით. ასე მაგალითად, სამეწარმეო საქმიანობის ცნებას "მეწარმეთა შესახებ“ კანონი ადგენს, სანოტარო საქმიანობის დეფინიცია "ნოტარიატის შესახებ " კანონითაა განსაზღვრული. საგადასახადო კოდექსი უცვლელად ღებულობს ამ ცნებებს და სწორედ მათ საფუძველზე აყალიბებს ეკონომიკური საქმიანობის ცნებას. სანოტარო საქმიანობა რომ არაა მოგებისაკენ წარმართული საქმიანობა, ამიტომ ჩათვალა საგადასახადო კოდექსმა იგი არასამეწარმეო ეკონიმიკურ საქმიანობად. თუ საგადასახადო რეჟიმი დადგინდებოდა ამა თუ იმ საქმიანობის სუბსტანციური ცნების შესაბამისად, მაშინ საგადასახადო კოდექსში უნდა ასახულიყო ამ ნიშნით განსხვავებული ყველა საქმიანობა, რომლებზედაც კი შეიძლება გავრცელებულიყო საგადასახადო რეჟიმი. ეკონომიკური საქმიანობის ცნება კი, საგადასახადო კოდექსის მე-7 მუხლის პირველი ნაწილის მიხედვით, ყველა მათგანს მოიცავს. ამრიგად, სანოტარო საქმიანობის მიჩნევა ეკონომიკურ საქმიანობად სულაც არ ნიშნავს იმას, რომ იგი აღარაა "ნოტარიატის შესახებ“ კანონით დადგენილი საქმიანობა. სანოტარო საქმიანობის სუბსტანციური ცნების განმსაზღვრელია ის, რომ "ნოტარიატი არის საჯარო სამართლებრივი ინსტიტუტი, რომლის ამოცანაა პირებს შორის სახელმწიფოს მიერ დადგენილ ფარგლებში სამართლებრივ ურთიერთობათა და იურიდიული ფაქტების დადასტურება“ (კანონი "ნოტარიატის შესახებ“, მუხ.1, პუნქ.1). ასევე, სასამართლო კოლეგიას სრულიადაც არ მიაჩნია საეჭვოდ, რომ ნოტარიუსი სანოტარო მოქმედებათა მეშვეობით ახორციელებს სახელმწიფოებრივ უფლებამოსილებას, რომ მისი საქმიანობა არ არის მეწარმეობა და მოგების მიღების წყარო.
მოსარჩელეთა ერთ-ერთი მთავარი არგუმენტი, რომ ნოტარიუსი სახელმწიფოებრივ უფლებამოსილებას ახორციელებს და ამიტომ არ შეიძლება მისი საქმიანობის ეკონომიკურ საქმიანობად მიჩნევა, მათივე მსჯელობაში ხდება უსაფუძვლო. საქმე ისაა, რომ მოსარჩელეები არ უარყოფენ საგადასახადო კოდექსის მე-8 მუხლის მე-3 ნაწილის "ა“ ქვეპუნქტის დებულებას - ფიზიკური პირის მიერ დაქირავებით სამუშაოს შესრულება ითვლება არასამეწარმეო ეკონომიკურ საქმიანობად. საგადასახადო კოდექსის მე-9 მუხლის შინაარსიდან გამომდინარე, საჯარო მოსამსახურე, რომელიც სახელმწიფოებრივ უფლებამოსილებას ახორციელებს, ეკონომიკური საქმიანობის სუბიექტია და ეს გამოწვეულია იმით, რომ იგი აღნიშნული სამსახურის განხორციელებისათვის იღებს საზღაურს. იგივე შეიძლება ითქვას მოსამართლის მიმართაც. ასეთ ვითარებაში ნაკლებად დამაჯერებელია იმისი მტკიცება, რომ სანოტარო საქმიანობა არაეკონომიკური საქმიანობაა.
ყოველივე აღნიშნულიდან გამომდინარე, არ შეიძლება გაზიარებული იქნეს მოსარჩელეთა მტკიცება, რომ "სახელმწიფო ვალდებულია დაბეგვრის რეჟიმი განსაზღვროს მხოლოდ და მხოლოდ გადასახადის გადამხდელის საქმიანობის არსის შესაბამისად“. ბუნებრივია, მხედველობაში მიიღება ეს გარემოებაც, მაგრამ დაბეგვრის რეჟიმის განსაზღვრისათვის ამოსავალია ეკონომიკური საქმიანობის ცნება. ამდენად, სასამართლო კოლეგია მიიჩნევს, რომ საგადასახადო კოდექსში მოცემული ეკონომიკური საქმიანობის ცნება პირობითი საგადასახადო-სამართლებრივი ცნებაა და სწორედ ამ აზრითაა ჩათვლილი ნოტარიუსის საქმიანობა არასამეწარმეო ეკონომიკურ საქმიანობად, რაც სრულიადაც არ უარყოფს ამ საქმიანობის სუბსტანციურ-ფუნქციურ ბუნებას.
IV. სასამართლო კოლეგია ვერ დაეთანხმება მოსარჩელეთა არგუმენტებს იმის შესახებ, რომ საგადასახადო კოდექსის მე-8 მუხლის მე-3 ნაწილის "ვ“ ქვეპუნქტი ნოტარიუსებთან მიმართებით ეწინააღმდეგება საქართველოს კონსტიტუციის 21-ე მუხლის პირველ პუნქტს: "საკუთრება და მემკვიდრეობის უფლება აღიარებული და უზრუნველყოფილია. დაუშვებელია საკუთრების, მისი შეძენის, გასხვისების ან მემკვიდრეობით მიღების საყოველთაო უფლების გაუქმება“. მოსარჩელე მხარის მთელი მსჯელობა ამ წინააღმდეგობის ჩვენებისას არსებითად აბსტრაქტულ დებულებებზეა აგებული და მოყვანილი მტკიცებულებებიდან არა მხოლოდ არ საბუთდება ნოტარიუსის საკუთრების ხელყოფა საგადასახადო კოდექსის სადავო ნორმით, არამედ ნათლად არც აღნიშნული წინააღმდეგობის შინაარსია გამოკვეთილი. სასამართლო კოლეგიის აზრით, ერთად-ერთი, რითაც გამოიხატებოდა ამ კონკრეტულ შემთხვევაში ნოტარიუსის საკუთრების ხელყოფა, შეიძლება ყოფილიყო ის, რომ საგადასახადო კოდექსის სადავო პუნქტს გამოეწვია საკუთრების შემცირება სამართლიანობის თვალსაზრისით მიუღებელი ოდენობით. მოსარჩელეთა ყურადღება კი არსებითად გადატანილია არა საკუთრების უფლების ხელყოფის რაოდენობრივ მაჩვენებლებზე, არამედ სხვა გარემოებებზე. კერძოდ, მათი მტკიცებით, ეკონომიკური საქმიანობის რეჟიმით ნოტარიუსების დაბეგვრა არაკონსტიტუციურია და ამიტომაც ეწინააღმდეგება საგადასახადო კოდექსის სადავო ქვეპუნქტი კონსტიტუციის დასახელებულ ნორმას. საგადასახადო კოდექსის მიხედვით კი, როგორც უკვე აღინიშნა, სანოტარო საქმიანობა სწორადაა ჩათვლილი არასამეწარმეო ეკონომიკურ საქმიანობად. როდესაც კონსტიტუციის ხსენებულ მუხლთან წინააღმდეგობაზეა საუბარი, შეფასების საგანი უნდა იყოს სადავო ნორმის საფუძველზე ნოტარიუსისათვის დადგენილი გადასახადების სიდიდე, ის, თუ რამდენად მისაღებია მასზე დაკისრებული საგადასახადო ტვირთი, რათა არ დაირღვეს სამართლიანი ბალანსი საერთო ინტერესებსა და ნოტარიუსის ინტერესებს შორის. საკონსტიტუციო სასამართლო, მართალია, ამ კონკრეტულ შემთხვევაში ვერ ხედავს რაიმე წინააღმდეგობას საგადასახადო კოდექსის სადავო ნორმასა და კონსტიტუციის 21-ე მუხლის პირველ პუნქტს შორის, ამასთან აღნიშნავს, რომ ნოტარიუსისა და საერთოდ თავისუფალი პროფესიის პირთა შემოსავლების დაბეგვრის მექანიზმი ხელს უნდა უწყობდეს მათი პროფესიული სტიმულირებას. სახელმწიფოსთვის გაცილებით მნიშვნელოვანია ასეთი საქმიანობის არაქონებრივი შედეგები, ვიდრე ქონებრივი. ნორმალური სანოტარო საქმიანობა სტაბილური და მოწესრიგებული სამოქალაქო ბრუნვის სერიოზული გარანტიაა. ადვოკატის მიერ ადამიანის უფლებათა დაცვა გაცილებით მეტი ფასეულობაა სამართლებრივი სახელმწიფოს მშენებლობის პროცესში, ვიდრე მისი საქმიანობით მიღებული შემოსავლების დაბეგვრის მატერიალური შედეგები. როგორი დიდიც არ უნდა იყოს ფინანსურ საშუალებებზე სახელმწიფოს მოთხოვნილება, გადასახადმა არ უნდა ჩაკლას გადამხდელთა დაინტერესება თავიანთი პროფესიული საქმიანობით.
V. სასამართლო კოლეგია ვერ გაიზიარებს მოპასუხე მხარის მიერ განვითარებულ დებულებას - ნოტარიუსის საკუთრების უფლება ვრცელდება მხოლოდ იმ შემოსავალზე, რომელიც მას რჩება გადასახადების გადახდის შემდეგ. სასამართლოს მიაჩნია, რომ ნოტარიუსის საკუთრებას შეადგენს სანოტარო საქმიანობის განხორციელებასთან დაკავშირებით მიღებული ყველა შემოსავალი. ნოტარიუსი, "ნოტარიატის შესახებ“ კანონის მე-18 მუხლის მე-3 პუნქტით გათვალისწინებულ სანოტარო ბიუროს შენახვის ხარჯებს, კანონით დადგენილ გადასახადებსა და სანოტარო საქმიანობასთან დაკავშირებულ სხვა სავალდებულო გადასახადებს იხდის სწორედ იმ ქონებიდან, რომელიც მის საკუთრებას წარმოადგენს. წინააღმდეგ შემთხვევაში საგადასახადო ვალდებულების ობიექტი იქნება ქონება, რომელიც ჯერ კიდევ არ წარმოადგენს ნოტარიუსის საკუთრებას. ნოტარიუსის საკუთრებაა როგორც დასაბეგრი, ისე გადასახადის გადახდის შემდეგ დარჩენილი ქონება. გადასახადზე სახელმწიფოს საჯარო– სამართლებრივი უფლების ობიექტია გადამხდელის საკუთრებაში არსებული ქონება. საგადასახადო ვალდებულების წარმოშობის საფუძველი სწორედ საკუთრების უფელების წარმოშობაა. გადასახადის გადახდით გადამხდელი თავის საჯარო–სამართლებრივ ვალდებულებას სწორედ, რომ თავის საკუთრებაში არსებული ქონებიდან ასრულებს. ამიტომაც, გადასახადის გადახდით საკუთრების ჩამორთმევა კი არ ხდება, რაც კონსტიტუციის 21-ე მუხლის მე-3 პუნქტითაა გათვალისწინებული, არამედ სრულდება ის საგადასახადო ვალდებულება, რომელიც სახელმწიფომ გადამხდელს დააკისრა.
VI. სასამართლო კოლეგია ვერც მოწმე დავით სუხიტაშვილის მოსაზრებას ვერ გაიზიარებს. მისი მტკიცებით, საგადასახადო კოდექსის მე-8 მუხლის მე-3 ნაწილის "ვ“ ქვეპუნქტი არ ეხება სანოტარო საქმიანობას, ვინაიდან მასში საუბარია ფიზიკური პირის ისეთ საქმიანობაზე, რომელიც დამოუკიდებლად ეწევა "მეწარმეთა შესახებ“ კანონის პირველი მუხლის მე-2 პუნქტით განსაზღვრულ საქმიანობას, ხოლო ნოტარიუსის საქმიანობა არ წარმოადგენს დამოუკიდებელ საქმიანობას. სასამართლო კოლეგტას მიაჩნია, რომ ნოტარიუსი თავისი საქმიანობის განხორციელებისას თავისუფალიცაა და დამოუკიდებელიც, რაზედაც პირდაპირ იუწყება "ნოტარიატის შესახებ“ კანონის მე-3 მუხლის პირველი და მე-2 პუნქტები: "ნოტარიუსი თავის პროფესიულ საქმიანობაში თავისუფალია და სანოტარო მოქმედებათა მეშვეობით ახორციელებს სახელმწიფოებრივ უფლებამოსილებას ამ კანონისა და სხვა სამართლებრივი აქტების საფუძველზე“; "სანოტარო მოქმედების შესრულებისას ნოტარიუსი დამოუკიდებელი და მიუკერძოებელია“. ის გარემოება, რომ სანოტარო მოქმედება სრულდება კანონმდებლობით დადგენილი წესით და ფარგლებში, სრულიადაც არ აყენებს ეჭვქვეშ ნოტარიუსის დამოუკიდებლობას. ნოტარიუსის დამოუკიდებლობაზე მიგვანიშნებს ევროპარლამენტის რეზოლუცია (NN-0422/93) ევროპის თანამეგობრობის თორმეტ წევრ-სახელმწიფოში ნოტარიატის მდგომარეობისა და ორგანიზაციის შესახებ, რომლის მიხედვითაც ნოტარიუსობა დამოუკიდებელი საქმიანობაა და თავისუფალი პროფესიის ფორმით ხორციელდება.
ხელმძღვანელობს რა საქართველოს კონსტიტუციის 89-ე მუხლის პირველი პუნქტის "ვ“ ქვეპუნქტით, "საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ ორგანული კანონის მე-19 მუხლის "ე“ პუნქტით, 21-ე მუხლის მე-2 პუნქტით, 39-ე მუხლითა და 43-ე მუხლის მე-8 პუნქტით, "საკონსტიტუციო სამართალწარმოების შესახებ“ კანონის 32-ე და 33-ე მუხლებით,

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლო ადგენს:
1). არ დაკმაყოფილდეს მოქალაქეების – ლელა ინწკირველისა და ეკატერინე ჩაჩანიძის კონსტიტუციური სარჩელი საქართველოს საგადასახადო კოდექსის მე-8 მუხლის მე-3 ნაწილის "ვ“ ქვეპუნქტის კონსტიტუციურობის თაობაზე საქართველოს კონსტიტუციის 21-ე მუხლის პირველ პუნქტთან მიმართებით;
2). ეს გადაწყვეტილება ძალაშია საკონსტიტუციო სასამართლოს სხდომაზე მისი საჯაროდ გამოცხადების მომენტიდან;
3). გადაწყვეტილება საბოლოოა, გასაჩივრებას ან გადასინჯვას არ ექვემდებარება;
4). ამ გადაწყვეტილების პირი გაეგზავნოთ მხარეებს, საქართველოს პრეზიდენტსა და საქართველოს უზენაეს სასამართლოს;
5). გადაწყვეტილება ოფიციალურ ბეჭდვით ორგანოში გამოქვეყნდეს 7 დღის ვადაში.

იაკობ ფუტკარაძე (თავმჯდომარე)
ბესარიონ ზოიძე (მომხსენებელი მოსამართლე)
ნიკოლოზ შაშკინი (წევრი)
ნიკოლოზ ჩერქეზიშვილი (წევრი)