თქვენ არ ეცნობით კონსტიტუციური სარჩელის/წარდგინების სრულ ვერსიას. სრული ვერსიის სანახავად, გთხოვთ, ვერტიკალური მენიუდან ჩამოტვირთოთ მიმაგრებული დოკუმენტი

1. სადავო ნორმატიული აქტ(ებ)ი

ა. ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე ავარიული მრავალბინიანი საცხოვრებელი სახლების ჩანაცვლების წესის დამტკიცების შესახებ“ ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის საკრებულოს 2022 წლის 6 მაისის (№10-48)დადგენილებით დამტკიცებული დანართი ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე ავარიული მრავალბინიანი საცხოვრებელი სახლების ჩანაცვლების წესი.

2. სასარჩელო მოთხოვნა

3. საკონსტიტუციო სასამართლოსათვის მიმართვის სამართლებრივი საფუძვლები

საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის პირველი პუნქტი და მე-60 მუხლის მეოთხე პუნქტის ,,ა” ქვეპუნქტი, ,,საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ” საქართველოს ორგანული კანონის მე-19 მუხლის პირველი პუნქტის ,,ე” ქვეპუნქტი, 31-ე და და 31¹ მუხლები, 39-ე მუხლის პირველი პუნქტის ,,ა” ქვეპუნქტი.

4. განმარტებები სადავო ნორმ(ებ)ის არსებითად განსახილველად მიღებასთან დაკავშირებით

ა) სარჩელი ფორმით და შინაარსით შეესაბამება „საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის 31¹ მუხლის მოთხოვნებს;

ბ) სარჩელი შეტანილია უფლებამოსილი პირების მიერ:

შპს „ვაჩეს“ საკუთრებაშია ქ. თბილისში, ღამბაშიძის ქ. N7-ში მდებარე უძრავი ქონების 15/194 ნაწილი (ს.კ 01.15.03.012.012), რომლის ზუსტი იდენტიფიცირება, ამ ეტაპისთვის შეუძლებელია. აღნიშნული ფართი მოიცავს როგორც საცხოვრებელ, ისე არასაცხოვრებელ ფართს და მიწის ნაკვეთს. გარდა ამისა, თბილისის სააპელაციო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა პალატის 2008 წლის 18 დეკემბრის გადაწყვეტილებით, მენაშენეთა ამხანაგობა „ვერის უბნის“, მარო დავითულიანის, თამაზ ხუციშვილისა და ედუარდ ვასილების სააპელაციო საჩივარი დაკმაყოფილდა ნაწილობრივ. ედუარდ ვასილების უფლებამონაცვლეს წარმოადგენს სწორედ შპს „ვაჩე“ (ედუარდ ვასილების კუთვნილი ქონება შეიძინა მანანა ყოინაშვილმა, რომელმაც, მოგვიანებით აღნიშნული ქონება შეიტანა შპს „ვაჩეს“ საწესდებო კაპიტალში. მოსარგებლეების - ვლადიმერ უზნაძის მფლობელობიდან გამოთხოვილ იქნა თბილისში, ღამბაშიძის ქ, N7-ში მდებარე. 23.55 კვ.მ ფართის მქონე საცხოვრებელი სადგომი მენაშენეთა ამხანაგობის „ვერის უბნის“ მიერ მისთვის 16 425 აშშ დოლარის ექვივალენტი ლარის ანაზღაურების სანაცვლოდ; ნაილი გახელაძის მფლობელობიდან გამოთხოვილ იქნა თბილისში, ღამბაშიძის ქ, N7-ში მდებარე 21.23 კვ.მ ფართის მქონე საცხოვრებელი სადგომი მენაშენეთა ამხანაგობის „ვერის უბნის“ მიერ მისთვის 15 525 აშშ დოლარის ექვივალენტი ლარის ანაზღაურების სანაცვლოდ; გიორგი ასანიშვილის მფლობელობიდან გამოთხოვილ იქნა თბილისში, ღამბაშიძის ქ, N7-ში მდებარე. 32.61 კვ.მ ფართის მქონე საცხოვრებელი სადგომი მენაშენეთა ამხანაგობის „ვერის უბნის“ მიერ მისთვის 32 536.5 აშშ დოლარის ექვივალენტი ლარის ანაზღაურების სანაცვლოდ შესაბამისად, აღნიშნული დადგენილების მოქმედება შესაძლოა გავრცელდეს მოსარჩელის საკუთრებაში არსებულ უძრავ ნივთზე. იმ ვითარებაში, თუკი დადგენილების გავრცელება მოხდება მოსარჩელის საკუთრებაში რიცხულ უძრავ ნივთზე და აღნიშნული დადგენილების ფარგლებში მოხდება მოსარჩელის კუთვნილი უძრავი ნივთის დანგრევა, რომელიც მდებარეობს თბილისი ცენტრში - ვერის უბანში, მოსარჩელემ, შესაძლოა საერთოდ დაკარგოს საკუთრება, ვინაიდან, როგორც აღვნიშნეთ, ამჟამად, ფართის იდენტიფიცირება შეუძლებელია, ამასთან, ვალდებულება შესასრულებელი რჩება, ხოლო უკეთეს შემთხვევაში, მის ადგილას აშენდება თანამედროვე, მაღალი კლასის კორპუსი, მოსარჩელეს კი, მისი ნების საწინააღმდეგოდ, სხვა მიწაზე აშენებულ კორპუსში დააკმაყოფილებენ იმავე ფართით, რაც მანამდე ჰქონდა რეგისტრირებული. ამასთან, “სხვა მიწა“ შეიძლება იყოს თბილისის რომელიმე გარეუბანში არსებული ან სულაც სხვა მუნიციპალიტეტის ქალაქი. ამაზეც არ არის სრულყოფილი დათქმა გაკეთებული ,თუ რა იგულისხმება „სხვა მიწის ნაკვეთში“, რაც შემდგომ მიგვიყვანს იმ სამართლებრივ პრობლემასთან, რომ საქმე გვექნება არა მხოლოდ საკუთრების უფლების უხეშ დარღვევასთან, არამედ უსაფუძვლო გამდიდრებასთან. მოგეხსენებათ, რომ თბილისის ცენტრალურ უბნებში კვადრატულობის ფასი მკვეთრად განსხვავდება გარეუბანში მიწის ნაკვეთზე აღმართული ბინების კვადრატულობის ფასისგან.

თინათინ ჩოფიკაშვილის საკუთრებაში ირიცხება ავარიულ საცხოვრებელ სახლში მდებარე შემდეგი უძრავი ქონებები:

ქ. თბილისში, არსენას ქ. N4-ში მდებარე სათავსი 3.61 კვ.მ (ს.კ 01.15.05.041.002.01.523);

ქ. თბილისში, არსენას ქ. N4-ში მდებარე ნახევარსარდაფი 5.83 კვ.მ (ს.კ 01.15.05.041.002.01.524);

ქ. თბილისში, არსენას ქ. N4-ში მდებარე სხვები 25.31 კვ.მ (ს.კ 01.15.05.041.002.01.522);

ქ. თბილისში, არსენას ქ. N4-ში მდებარე ფართი „ლიტერ ა“ 20.00 კვ.მ (ს.კ 01.15.05.041.002.01.503);

შესაბამისად, მიღებული დადგენილება უშუალოდ აუარესებს მოსარჩელის მდგომარეობას და საფრთხეს უქმნის მისი საკუთრების უფლებას.

ქ. თბილისში, კოტე მესხის შესახვევი N6-ში მდებარე უძრავი ნივთი - ფართი N1 31.00 კვ.მ (ს.კ 01.15.05.031.013.01.001) ირიცხება მარინა ხულელიძის საკუთრებაში, რომლის საკუთრების უფლებას პირდაპირ ზღუდავს სადავო ნორმატიული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი.

სადავო დადგენილების შესაბამისად ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მთავრობა უფლებამოსილია ავარიული სახლის ჩანაცვლების საკითხი სხვა მიწის ნაკვეთზე განიხილოს დაინტერესებულ პირთა სრული თანხმობის გარეშე, ანუ მოსარჩელეთა საკუთრებაში არსებული ავარიული სახლი (საცხოვრებელი ფართი) და მასში არსებული დამხმარე სათავსო შესაძლებეია ჩანაცვლდეს მათი თანხმობის გარეშე. ასევე იმავე დადგენილების შესაბამისად უკვე დემონტირებულ ან/და დანგრეულ ავარიულ შენობა-ნაგებობაში, დაინტერესებული პირის საკუთრებად იანგარიშება ფართი, რომელიც ფიქსირდება ამონაწერში საჯარო რეესტრიიდან, რომელიც საცხოვრებლად ან კომერციული დანიშნულებით გამოყენება, ანუ ამ რეგულაციაში არ იგულისხმება დამხმარე სათავსოები და სხვენები, უდავოა რომ ახალი რეგულაცია მესაკუთრეს აბსოლუტურად უსაფუძვლოდ და უკანონოოდ ართმევს მის საკუთრებაში და სარგებლობაში არსებულ კვადრატულ მეტრებს (დამხმარე სათავსო, სხვენი და. ა.შ) რადგან მას აუნაზღაურდება მხოლოდ საცხოვრებელი და კომერციული ფართის დანიშნულების მქონე ფართები, შესაბამისად გაურკვეველია ვინ გახდება მის საკუთრებაში და სარგებლობაში არსებული კვადრატული მეტრების მფლობელი, როდესაც დასრულდება სახლის რეაბილიტაცია/მშენებლობა, ასევე სადაო აქტით მესაკუთრეს აღარ აქვს არც იმის გარანტია, რომ ის დაკმაყოფილდება კონკრეტულად იქ სადაც ცხოვრობდა, რადგან სადაო დადგენილების მე-5 მუხლის მე-2 პუქტით ის შესაძლებელია გადაყვანილ იქნეს სხვა მიწის ნაკვეთზე, მისი თანხმობის გარეშე;

გ)სარჩელში მითითებული საკითხი არის საკონსტიტუციო სასამართლოს განსჯადი;

დ) სარჩელში მითითებული საკითხი არ არის გადაწყვეტილი საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ;

ე) სარჩელში მითითებული საკითხი რეგულირდება საქართველოს კონსტიტუციის მე-19 მუხლის პირველი და მეორე პუნქტებით;

ვ) სარჩელი არ არის ხანდაზმული.

5. მოთხოვნის არსი და დასაბუთება

1. სადავო ნორმის ანალიზი

წინამდებარე საქმეში დავის საგანს წარმოადგენს ,,ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე ავარიული მრავაბინიანი საცხობრებელი სახლების ჩანაცვლების წესის დამტკიცების შესახებ“ ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის საკრებულოს 2022 წლის 6 მაისის N10-48 დადგენილება, კერძოდ, აღნიშნულ დადგენილებაში ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის საკრებულოს №21-1 დადგენილების საფუძველზე შევიდა ცვლილება, რომლის მიხედვითაც ,,ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მთავრობის თანხმობით, პროექტის განმახორციელებელი უფლებამოსილია ავარიული სახლის ჩანაცვლების საკითხი სხვა მიწის ნაკვეთზე განიხილოს დაინტერესებულ პირთა სრული თანხმობის გარეშე“ (მე-5 მუხლის მე-2 პუნქტი), ასევე დავის საგანია იმავე დადგენილების მე-8 მუხლის პირველი პუნქტი ,,ავარიულ სახლში დაინტერესებული პირების არსებული საკუთრების ჩანაცვლება ხდება იმ მიწაზე აშენებულ ახალ შენობა-ნაგებობაში არსებული ფართით, რომელ მიწაზეც იყო განთავსებული ავარიული სახლი, გარდა ამ წესის მე-5 მუხლის მე-2 და მე-3 პუნქტებით, ასევე მე-8 მუხლის მე-2 პუნქტით გათვალისწინებული შემთხვევებისა“, და მე-8 მუხლის მე-7 პუნქტი ,,უკვე დემონტირებულ ან/და დანგრეულ ავარიულ შენობა-ნაგებობაში, დაინტერესებული პირის საკუთრებად იანგარიშება ფართი, რომელიც ფიქსირდება ამონაწერში საჯარო რეესტრიიდან, ხოლო მისი არარსებობის შემთხვევაში, ტექნიკური ინვენტარიზაციის არქივში აღრიცხული ფართი, რომლის საცხოვრებლად ან კომერციული დანიშნულებით გამოყენება დადასტურებული იქნება ამხანაგობის ყველა წევრის მიერ ერთხმად მიღებული გადაწყვეტილებით“. ცხადია, რომ სადაო მუხლები იჭრებიან მესაკუთრის უფელაბამოსილებაში და ლახავენ მის ფუნდამენტურ უფლებას -საკუთრების უფლებას „საკუთრების უფლება ბუნებითი უფლებაა, რომლის გარეშე შეუძლებელია დემოკრატიული საზოგადოების არსებობა“(საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2012 წლის 26 ივნისის №3/1/512 გადაწყვეტილება საქმეზე „დანიის მოქალაქე ჰეიკე ქრონქვისტი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ). საქართველოს კონსტიტუციის მე-19 მუხლი, ერთი მხრივ, ადგენს კერძო საკუთრების ინსტიტუტის კონსტიტუციურ სამართლებრივ გარანტიას, ხოლო, მეორე მხრივ, განამტკიცებს ძირითად უფლებას. საკუთრების ძირითადი უფლების დაცვა პიროვნების თავისუფალი განვითარების მნიშვნელოვანი წინაპირობაა. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს განმარტების თანახმად, ,,საკუთრების უფლება ადამიანის არა მარტო არსებობის ელემენტარული საფუძველია, არამედ უზრუნველყოფს მის თავისუფლებას, მისი უნარისა და შესაძლებლობების ადეკვატურ რეალიზაციას, ცხოვრების საკუთარი პასუხისმგებლობით წარმართვას. ყოველივე ეს კანონზომიერად განაპირობებს ინდივიდის კერძო ინიციატივებს ეკონომიკურ სფეროში, რაც ხელს უწყობს ეკონომიკური ურთიერთობების, თავისუფალი მეწარმეობის, საბაზრო ეკონომიკის განვითარებას, ნორმალურ, სტაბილურ სამოქალაქო ბრუნვას“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2007 წლის 2 ივლისის №1/2/384 გადაწყვეტილება საქმეზე „საქართველოს მოქალაქეები – დავით ჯიმშელეიშვილი, ტარიელ გვეტაძე და ნელი დალალიშვილი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ). საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს დადგენილი პრაქტიკის თანახმად, „იმისათვის, რომ პირმა შეძლოს საკუთრების უფლებით პრაქტიკული სარგებლობა, არ არის საკმარისი მისთვის აბსტრაქტული საკუთრებითი გარანტიის მინიჭება. მან ასევე უნდა ისარგებლოს იმგვარი სამოქალაქო, კერძოსამართლებრივი წესრიგით, რომელიც შესაძლებელს გახდის საკუთრების უფლებით შეუფერხებელ სარგებლობას და, შესაბამისად, სამოქალაქო ბრუნვის განვითარებას. საკუთრების კონსტიტუციურსამართლებრივი გარანტია მოიცავს ისეთი საკანონმდებლო ბაზის შექმნის ვალდებულებას, რომელიც უზრუნველყოფს საკუთრებითი უფლების პრაქტიკულ რეალიზებას და შესაძლებელს გახდის საკუთრების შეძენის გზით ქონების დაგროვებას“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2012 წლის 26 ივნისის №3/1/512 გადაწყვეტილება საქმეზე „დანიის მოქალაქე ჰეიკე ქრონქვისტი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ). საქართველოს კონსტიტუციის მე-19 მუხლის მე-2 პუნქტის თანახმად, საკუთრების უფლების შეზღუდვა დაიშვება საჯარო ინტერესებისათვის კანონით განსაზღვრულ შემთხვევებში და დადგენილი წესით. შესაბამისად, საკუთრების კონსტიტუციური უფლების შეზღუდვისთვის საჭიროა საჯარო ინტერესით განპირობებული შეზღუდვის წესის კანონით რეგლამენტირება. სწორედ საჯარო ინტერესის არსებობა იძლევა საკუთრების უფლების შეზღუდვის კონსტიტუციურსამართლებრივ ლეგიტიმაციას. ამასთანავე, საკუთრების უფლების შეზღუდვის გამართლებისათვის, საჯარო ინტერესის არსებობასთან ერთად, დაცული უნდა იყოს თანაზომიერების პრინციპი. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს პრაქტიკის თანახმად, ,,თანაზომიერების პრინციპის მოთხოვნაა, რომ უფლების მზღუდავი საკანონმდებლო რეგულირება უნდა წარმოადგენდეს ღირებული საჯარო (ლეგიტიმური) მიზნის მიღწევის გამოსადეგ და აუცილებელ საშუალებას. ამავე დროს, უფლების შეზღუდვის ინტენსივობა საჯარო მიზნის პროპორციული, მისი თანაზომიერი უნდა იყოს. დაუშვებელია ლეგიტიმური მიზნის მიღწევა განხორციელდეს ადამიანის უფლების მომეტებული შეზღუდვის ხარჯზე“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2012 წლის 26 ივნისის №3/1/512 გადაწყვეტილება საქმეზე „დანიის მოქალაქე ჰეიკე ქრონქვისტი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ). გარდა საქარველოს კონსტიტუციისა და შიდა კანონმდებლობისა საკუთრების უფლება ასევე გარანტირებულად დაცულია კონვენციის პირველის დამატებითი ოქმის 1 მუხლითაც, რომელიც იცავს საკუთრების უფლებას. ამ მუხლის მიხედვით: ,,ყველა ფიზიკურ და იურიდიულ პირს უფლება აქვს დაუბრკოლებლად ისარგებლოს თავისი ქონებით. არავის არ შეიძლება წაერთვას ქონება, იმ შემთხვევის გარდა, როცა ამას საზოგადოების ინტერესები მოითხოვს და იმ პირობით, რაც გათვალისწინებულია კანონით და საერთაშორისო სამართლის ზოგადი პრინციპებით“. აღნიშნული დებულება მოიცავს სამ განსხვავებულ ნორმას: პირველი ნორმა, რომელიც მუხლის პირველ წინადადებაშია ჩამოყალიბებული და იცავს საკუთრებით დაუბრკოლებლად სარგებლობის უფლებას. მეორე ნორმა, რომელსაც მუხლის მეორე წინადადება ეხება, ითვალისწინებს საკუთრების ჩამორთმევის უფლებას და ამას უკავშირებს კონკრეტულ გარემოებებს. მესამე ნორმა, რომელიც მოცემულია მუხლის მეორე ნაწილში, აცხადებს, რომ სახელმწიფოებს შეუძლიათ აკონტროლონ საკუთრებით სარგებლობის უფლება მხოლოდ საზოგადოებრივი ინტერესებიდან გამომდინარე. მითითებული კონვენციის და უამრავი ადამიანის უფლებათა დაცვის ევროპული სასამართლოს გადაწყვეტილებების შესაბამისად თუ დადგინდება, რომ ადგილი ჰქონდა ქონების ხელყოფას, რომელზეც ვრცელდება პირველი დამატებითი ოქმის პირველი მუხლის სამი წესიდან რომელიმე, ამის შემდეგ უნდა მოხდეს იმის დადგენა, შეიძლება თუ არა ამგვარი ხელყოფა დასაბუთდეს სახელმწიფოს მიერ. თუ დასაბუთება შესაძლებელია (დასაბუთების ტვირთი სახელმწიფოს აწევს), მაშინ პირველი დამატებითი ოქმის პირველი მუხლის დარღვევას ადგილი არ ექნება. დასაბუთების მიზნით, საკუთრების უფლების ნებისმიერი ხელყოფა უნდა ემსახურებოდეს საჯარო ან საერთო ინტერესით განპირობებულ კანონიერ მიზნებს, რაც ჩვენს შემთხვევაში იგნორირებულია და არანაირი დასაბუთება არ არსებობს თუ რატომ უნდა მოხდეს მესაკუთრისათვის მის სარგებლობაში და საკუთრებაში, მრავალი წლის განმავლობაში არსებული, დამხმარე ფართების ჩამორთმევა. ამასთან, საკმარისი არ არის, რომ ხელყოფა კანონიერ მიზანს ემსახურება. არამედ, ასევე, დაცული უნდა იყოს პროპორციულობა. საქმეში: „სპორონგი და ლონორთი შვედეთის წინააღმდეგ“, სასამართლომ გააკეთა მნიშვნელოვანი განცხადება ხელყოფის დასაბუთების პრინციპთან დაკავშირებით: „სასამართლომ უნდა დაადგინოს, შენარჩუნებულ იქნა თუ არა სამართლიანი ბალანსი საზოგადოების საერთო ინტერესებსა და პირის ფუნდამენტურ უფლებათა დაცვის მოთხოვნებს შორის. ამგვარი ბალანსის დადგენა წარმოადგენს კონვენციის განუყოფელ ნაწილს და ასევე ასახულია პირველი დამატებითი ოქმის პირველ მუხლში“. შესაბამისად, საკუთრების ნებისმიერი ხელყოფის დროს, გათვალისწინებულ უნდა იქნეს საკუთრების უფლების დაცვასა და ზოგადი ინტერესის მოთხოვნას შორის სამართლიანი ბალანსის არსებობის საკითხი. საკუთრების ხელყოფა, ასევე, უნდა პასუხობდეს კანონის გასაგები ფორმით არსებობის (ანუ კანონიერების) პრინციპს. ეს პრინციპი გარკვევითაა ჩამოყალიბებული პირველი დამატებითი ოქმის პირველი მუხლის პირველი ნაწილის მეორე წინადადებაში, რომელიც მოითხოვს, რომ ქონების ჩამორთმევა უნდა იყოს „კანონით დადგენილი პირობების შესაბამისი“.

რაც შეეხება შიდა კანონმდებლობას გარდა საქართველოს კონსტიტუციისა საკუთრების უფლება ერთ-ერთი ყველაზე აბსოლუტური და მნიშვნელოვანი უფლებაა, რომელიც გათვალისწინებულია საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის მიხედვით. სამოქალაქომ კოდექსიც იმპერატიულად განსაზღვრავს, რომ საკუთრების უფლების ნებისმიერი სახის ხელყოფა უნდა შეესაბამებოდეს საჯარო ინტერესს . თუ ხელყოფა ხდება საჯარო ან საერთო ინეტერესიდან გამომდინარე ასეთ დროსაც სახეზე უნდა იყოს მესაკუთრის ინტერესების დაცვა და შესაბამისი, ადეკვატური კომპენსაციის გაცემა. ნათელია, რომ საქართველოს კანონმდებლობა შესაბამისობაში მოდის ადამიანის უფლებათა ევროპულ კონვენციასთან საკუთრების უფლებასთან დაკავშირებულ საკითხებთან მიმართბაში, რასაც ცალსახად არღვევს სადაო დადგენილება და ეწინააღმდეგება როგორც ქვეყნის უზენაესს კანონს -საქარველოს კონსტიტუციას, ასევე სხვა ყველა შიდა და საერთაშორისო კანონმდებლობას რომელიც საუბრობს საკუთრების უფლებაზე. სადაო დადგენილებამ ფაქტიურად შელახა ამესაკუთრის უფლება და მუნიციპალიტეტს მიანიჭა უფლებამოსილება: 1. მესაკუთრის თანხმობის გარეშე დაანგრიოს მისი საკუთრება 2) გადაასახლოს სხვა ტერიტორიაზე, ასევე მისი თანხმობის გარეშე 3) უსაფუძვლოდ ჩამოართვას წლების მანძილზე საკუთრებაში და სარგებლობაში არსებული დამხმარე სათავსოები და სხვენები. რაც ყოვლად დაუშვებელია და უპირობოდ უნდა გაუქმდეს. ერთ-ერთ გადაწყვეტილებაში საკონსტიტუციო სასამართლომ დამატებით განმარტა, რომ „საკუთრების უფლების კონსტიტუციური გარანტია პირველ რიგში სახელმწიფოს მიმართ მოქმედ ნეგატიურ აკრძალვას გულისხმობდა (საკუთრების უფლების ნეგატიური ასპექტი). მოქალაქეს აქვს გარანტია, რომ სახელმწიფო მის კერძო საკუთრებას არ ხელყოფს და ამისთვის სამართლებრივი დაცვის მექანიზმებით სარგებლობს. ამავდროულად ეს გარანტია სახელმწიფოს ავალდებულებს მოახდინოს უფლების პოზიტიური იმპლემენტაცია კანონმდებლობაში (საკუთრების უფლების პოზიტიური ასპექტი), კონსტიტუციური სამართლებრივი წესრიგის შესაბამისად.“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2007 წლის 2 ივლისის #1/2/384 გადაწყვეტილება, II.პ.7) ცხადია განსახილველ შემთვევაში, სადაო აქტის სადაო მუხლების დანაწესი ვერანაირ გონივრულ განსჯას ვერ უძლებს და შეუძლებელია დადგენა იმისა, საზოგადოების რომელი ნაწილისთვის შეიძლება იყოს დადებითი შედეგების მომტანი მესაკუთრისთვის საკუთრების „ხელიდან გამოგლეჯა“ და მისთვის ისეთი არაგონივრული და დამამცირებელი პირობების შექმნა, რა დროსაც უწევს ქონების დათმობა. დემოკრატიული სახელმწიფოს ჩამოყალიბების მიზნებისთვის, სახელმწიფოს ამგვარი მონოპოლია და მერკანტილური მიზნების განხორციელებისაკენ მისწრაფება საზოგადოებისათვის არათუ დადებითი შედეგების მომტანი, არამედ მხოლოდ დამღუპველი თუ აღმოჩნდება. ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, მიგვაჩნია, რომ სადავო დადგენილების საფუძველზე ხორციელდება საკუთრების უფლებაში უხეში ჩარევა, რომელსაც არ აქვს კონსტიტუციურ სამართლებრივი საფუძველი.

საკუთრების უფლებით დაცული სფერო და უფლებაში ჩარევა:

საქართველოს კონსტიტუციის მე-19 მუხლის პირველი პუნქტი განამტკიცებს საკუთრების, როგორც ბუნებით უფლებას, რომლის გარეშეც შეუძლებელია დემოკრატიული საზოგადოების არსებობა. საკუთრების უფლება ადამიანის არა მარტო არსებობის ელემენტარული საფუძველია, არამედ უზრუნველყოფს მის თავისუფლებას, მისი უნარისა და შესაძლებლობების ადეკვატურ რეალიზაციას, ცხოვრების საკუთარი პასუხისმგებლობით წარმართვას. ყოველივე ეს კანონზომიერად განაპირობებს ინდივიდის კერძო ინიციატივებს ეკონომიკურ სფეროში, რაც ხელს უწყობს ეკონომიკური ურთიერთობების, თავისუფალი მეწარმეობის, საბაზრო ეკონომიკის განვითარებას, ნორმალურ, სტაბილურ სამოქალაქო ბრუნვას.

ამასთან, მნიშვნელოვანია ისიც, რომ საკუთრების უფლება არ არის აბსოლუტური უფლება. კონსტიტუცია უარყოფს იმგვარ საკუთრებით წესრიგს, რომელშიც კერძო ინტერესი საჯარო ინტერესთა მიმართებით უპირობო, აბსოლუტური უპირატესობით სარგებლობს. საკუთრებას სოციალურ სახელმწიფოში, მესაკუთრის კერძო ინტერესების დაკმაყოფილების პარალელურად აქვს სოციალური ფუნქცია. ამიტომ სოციალური და სამართლებრივი სახელმწიფო ერთიანად მოითხოვს როგორც კერძო საკუთრების თავისუფლებას, ისე მისი შეზღუდვის აუცილებლობას საჯარო მიზნებისთვის. შესაბამისად, სარჩელის მიზნებისთვის უნდა შეფასდეს რამდენად ხდება სადავო ნორმის მოქმედებით საკუთრების უფლების შეზღუდვა და უფლებაში ჩარევას აქვს თუ არა კონსტიტუციური საფუძვლები.

კონსტიტუციით დაცული საკუთრების უფლება გულისხმობს მესაკუთრის შესაძლებლობას მისი სურვილისამებრ განკარგოს საკუთრება. შესაბამისად, ყოველი წესი, რომელიც მესაკუთრეს შესაძლებლობას წაართმევს მისი საკუთრება განკარგოს მისი სურვილის შესაბამისად, ახდენს კონსტიტუციის მე-19 მუხლით დაცულ საკუთრების უფლებაში ჩარევას. წინამდებარე საქმეზე, როგორც უკვე აღინიშნა, მოსარჩელე მოკლებულია შესაძლებლობას მის საკუთრებაში არსებული ქონება მართოს და განკარგოს ისე როგორც მას ამის უფლებას ანიჭებს კონსტიტუცია და კანონი. ამდენად, უნდა შეფასდეს, მოსარჩელის საკუთრების უფლებაში ჩარევა აკმაყოფილებს თუ არა თანაზომიერების ტესტის მოთხოვნებს, შესაბამისად, არის თუ არა კონსტიტუციური.

უფლებაში ჩარევის გამართლება:

იმისთვის რომ სადავო ნორმა აკმაყოფილებდეს კონსტიტუციურობის მოთხოვნებს, უფლებაში ჩარევას უნდა ჰქონდეს ლეგიტიმური მიზანი. ამასთან, შეზღუდვა უნდა წარმოადგენდეს მიზნის მიღწევის გამოსადეგ, აუცილებელ და პროპორციულ საშუალებას.

შესაბამისად, ვინიდან სადავო ნორმა ვერ აკმაყოფილებს თანაზომიერების ტესტის მოთხოვნებს, ვითხოვთ არაკონსტიტუციურად იქნეს ცნობილი გასაჩივრებული ნორმატიული შინაარსი კონსტიტუციის მე-19 მუხლის პირველ და მე-2 პუნქტებთან მიმართებით.

აშკარაა რომ სადავო დადგენილების საფუძველზე ხორციელდება საკუთრების უფლებაში უხეში ჩარევა, რომელსაც არ აქვს კონსტიტუციურ სამართლებრივი საფუძველი.

6. კონსტიტუციური სარჩელით/წარდგინებით დაყენებული შუამდგომლობები

შუამდგომლობა სადავო ნორმის მოქმედების შეჩერების თაობაზე: კი

შუამდგომლობა პერსონალური მონაცემების დაფარვაზე: არა

შუამდგომლობა მოწმის/ექსპერტის/სპეციალისტის მოწვევაზე: არა

შუამდგომლობა/მოთხოვნა საქმის ზეპირი მოსმენის გარეშე განხილვის თაობაზე: არა

კანონმდებლობით გათვალისწინებული სხვა სახის შუამდგომლობა: არა