პლენუმის შემადგენლობა:

მერაბ ტურავა – სხდომის თავმჯდომარე, მომხსენებელი მოსამართლე;

ევა გოცირიძე – წევრი;

გიორგი თევდორაშვილი – წევრი;

ირინე იმერლიშვილი – წევრი;

გიორგი კვერენჩხილაძე – წევრი;

ხვიჩა კიკილაშვილი – წევრი;

მანანა კობახიძე – წევრი;

ვასილ როინიშვილი – წევრი;

თეიმურაზ ტუღუში – წევრი.

სხდომის მდივანი: დარეჯან ჩალიგავა.

საქმის დასახელება: თბილისის საქალაქო სასამართლოს კონსტიტუციური წარდგინება საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 426-ე მუხლის მე-4 ნაწილის იმ ნორმატიული შინაარსის კონსტიტუციურობის თაობაზე, რომელიც, სახელმწიფოს სასარგებლოდ მიღებული გადაწყვეტილების კანონიერ ძალაში შესვლიდან 5 წლის გასვლის შემდეგ, დაუშვებლად აცხადებს გადაწყვეტილების ბათილად ცნობისა და ახლად აღმოჩენილ გარემოებათა გამო საქმის წარმოების განახლების შესახებ განცხადების შეტანას ამავე კოდექსის 423-ე მუხლის პირველი ნაწილის „დ“ ქვეპუნქტის საფუძველზე იმ შემთხვევაში, თუ გაუქმდა სასამართლოს განაჩენი, რომელიც საფუძვლად დაედო ამ გადაწყვეტილებას.

დავის საგანი: საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 426-ე მუხლის მე-4 ნაწილის იმ ნორმატიული შინაარსის კონსტიტუციურობა, რომელიც, სახელმწიფოს სასარგებლოდ გამოტანილი გადაწყვეტილების კანონიერ ძალაში შესვლიდან 5 წლის გასვლის შემდეგ, დაუშვებლად აცხადებს გადაწყვეტილების ბათილად ცნობისა და ახლად აღმოჩენილ გარემოებათა გამო საქმის წარმოების განახლების შესახებ განცხადების შეტანას ამავე კოდექსის 423-ე მუხლის პირველი ნაწილის „დ“ ქვეპუნქტის საფუძველზე იმ შემთხვევაში, თუ გაუქმდა სასამართლოს განაჩენი, რომელიც საფუძვლად დაედო ამ გადაწყვეტილებას საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის პირველ პუნქტთან მიმართებით.

I
აღწერილობითი ნაწილი

1. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2018 წლის 18 სექტემბერს კონსტიტუციური წარდგინებით (რეგისტრაციის №1352) მომართა თბილისის საქალაქო სასამართლომ (მოსამართლე - სოსო ღურწკაია). №1352 კონსტიტუციური წარდგინება საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს პლენუმს, არსებითად განსახილველად მიღების საკითხის გადასაწყვეტად, გადმოეცა 2018 წლის 19 სექტემბერს. №1352 კონსტიტუციური წარდგინება საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2020 წლის 14 თებერვლის №3/4/1352 საოქმო ჩანაწერით მიღებულ იქნა არსებითად განსახილველად. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს პლენუმის განმწესრიგებელი სხდომა, ზეპირი მოსმენის გარეშე, გაიმართა 2025 წლის 7 მარტს.

2. №1352 კონსტიტუციურ წარდგინებაში საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოსადმი მომართვის სამართლებრივ საფუძვლებად მითითებულია: საქართველოს კონსტიტუციის 2018 წლის 16 დეკემბრამდე მოქმედი რედაქციის 89-ე მუხლის პირველი პუნქტი; „საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის მე-19 მუხლის მე-2 პუნქტი, 31-ე და 42-ე მუხლები; „საკონსტიტუციო სამართალწარმოების შესახებ“ საქართველოს კანონის პირველი მუხლის მე-2 პუნქტი.

3. საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 426-ე მუხლის მე-4 ნაწილის თანახმად, გადაწყვეტილების ბათილად ცნობისა და ახლად აღმოჩენილ გარემოებათა გამო საქმის წარმოების განახლების შესახებ განცხადების შეტანა დაუშვებელია გადაწყვეტილების კანონიერ ძალაში შესვლიდან 5 წლის გასვლის შემდეგ, გარდა ამ კოდექსის 422-ე მუხლის პირველი ნაწილის „გ“ ქვეპუნქტით და 423-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ზ“ და „თ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული შემთხვევებისა. თავის მხრივ, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 423-ე მუხლის პირველი ნაწილის „დ“ ქვეპუნქტის თანახმად, კანონიერ ძალაში შესული გადაწყვეტილება შეიძლება გასაჩივრდეს ახლად აღმოჩენილ გარემოებათა გამო საქმის წარმოების განახლების მოთხოვნით, თუ გაუქმდა სასამართლო განაჩენი, გადაწყვეტილება, განჩინება ან სხვა ორგანოს დადგენილება, რომელიც საფუძვლად დაედო ამ გადაწყვეტილებას.

4. საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის პირველი პუნქტის შესაბამისად, „ყოველ ადამიანს აქვს უფლება თავის უფლებათა დასაცავად მიმართოს სასამართლოს. საქმის სამართლიანი და დროული განხილვის უფლება უზრუნველყოფილია“.

5. კონსტიტუციურ წარდგინებაში მითითებულია, რომ 2018 წლის 24 ივლისს თბილისის საქალაქო სასამართლომ შეაჩერა საქმის წარმოება გოჩა ძასოხოვის წარმომადგენლების მიერ შეტანილ განცხადებაზე, რომელიც შეეხებოდა ახლად აღმოჩენილ გარემოებათა გამო საქმის წარმოების განახლებას და კონსტიტუციური წარდგინებით მომართა საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს.

6. №1352 კონსტიტუციური წარდგინების თანახმად, 2010 წლის 10 დეკემბერს თბილისის საქალაქო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიამ გამოიტანა დაუსწრებელი გადაწყვეტილება, რომლის საფუძველზე, დანაშაულით მიყენებული ზიანის ანაზღაურების სახით, მოპასუხე გოჩა ძასოხოვს საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს სასარგებლოდ დაეკისრა 9 897 453 ლარის გადახდა. აღნიშნულ გადაწყვეტილებას საფუძვლად დაედო სასამართლოს 2010 წლის 8 ოქტომბრის გამამტყუნებელი განაჩენი. თბილისის სააპელაციო სასამართლოს 2018 წლის 20 ივნისის განაჩენით გოჩა ძასოხოვი გამართლდა. შედეგად, 2010 წლის 8 ოქტომბრის გამამტყუნებელი განაჩენი გაუქმდა.

7. 2018 წლის 19 ივლისს გოჩა ძასოხოვის წარმომადგენლებმა განცხადებით მიმართეს თბილისის საქალაქო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიას გამამტყუნებელი განაჩენის გაუქმების, როგორც ახლად აღმოჩენილი გარემოების საფუძველზე, 2010 წლის 10 დეკემბრის დაუსწრებელი გადაწყვეტილების ბათილად ცნობისა და საქმის წარმოების განახლების მოთხოვნით.

8. კონსტიტუციური წარდგინების თანახმად, განაჩენის გაუქმების საფუძვლით, გადაწყვეტილების ბათილად ცნობისა და საქმის წარმოების განახლების მოთხოვნის თაობაზე განცხადების დასაშვებობისათვის გასაჩივრებული ნორმა იმპერატიულად ადგენს 5-წლიანი ხანდაზმულობის ვადას, რომელიც აითვლება ამ გადაწყვეტილების კანონიერ ძალაში შესვლის მომენტიდან. 5-წლიანი ხანდაზმულობის ვადა ვრცელდება, მათ შორის, ისეთ შემთხვევებზე, როდესაც განაჩენი გაუქმდება ამ ვადის გასვლის შემდეგ, საქმის წარმოების განახლებით დაინტერესებული პირისგან დამოუკიდებელი მიზეზების გამო.

9. ამასთან, წარდგინების ავტორის განმარტებით, სადავო ნორმა არაკონსტიტუციურ შინაარსს იძენს მხოლოდ იმ შემთხვევაში, როდესაც გადაწყვეტილება, რომელთან მიმართებითაც პირი ითხოვს საქმის წარმოების განახლებას, მიღებულია სახელმწიფოს სასარგებლოდ. წარდგინების ავტორის მტკიცებით, ასეთ დროს უფლების შეზღუდვის საპირწონე მხარეს არ დგას სამართლებრივი უსაფრთხოების დაცვის ან რაიმე კერძო ინტერესი, შედეგად, დარღვეულია ბალანსი სასამართლოს ხელმისაწვდომობის უფლებასა და ამ უფლების შეზღუდვით დაცულ სიკეთეებს შორის, რაც იწვევს სამართლიანი სასამართლოს უფლების დარღვევას.

10. კონსტიტუციური წარდგინების ავტორი, საკუთარი არგუმენტაციის გასამყარებლად, იშველიებს ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოსა და საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს პრაქტიკას.

II
სამოტივაციო ნაწილი

1. №1352 კონსტიტუციური წარდგინებით საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის პირველ პუნქტთან მიმართებით სადავოდ არის გამხდარი საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 426-ე მუხლის მე-4 ნაწილის იმ ნორმატიული შინაარსის კონსტიტუციურობა, რომელიც, სახელმწიფოს სასარგებლოდ მიღებული გადაწყვეტილების კანონიერ ძალაში შესვლიდან 5 წლის გასვლის შემდეგ, დაუშვებლად აცხადებს გადაწყვეტილების ბათილად ცნობისა და ახლად აღმოჩენილ გარემოებათა გამო საქმის წარმოების განახლების შესახებ განცხადების შეტანას ამავე კოდექსის 423-ე მუხლის პირველი ნაწილის „დ“ ქვეპუნქტის საფუძველზე იმ შემთხვევაში, თუ გაუქმდა სასამართლოს განაჩენი, რომელიც საფუძვლად დაედო ამ გადაწყვეტილებას.

2. აღსანიშნავია, რომ საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2024 წლის 7 ივნისის №3/2/1400 გადაწყვეტილების ფარგლებში, საქმეზე „ემზარ კვიციანი, ეთერ ჩხეტიანი-ანსიანი, მაია ანსიანი და იაგორ ანსიანი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის პირველ პუნქტთან მიმართებით, უკვე შეფასდა საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 426-ე მუხლის მე-4 ნაწილის იმ ნორმატიული შინაარსის კონსტიტუციურობა, რომელიც შეეხება საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 423-ე მუხლის პირველი ნაწილის „დ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული საფუძვლით, პირის მიერ კანონიერ ძალაში შესული გადაწყვეტილების ბათილად ცნობისა და ახლად აღმოჩენილი გარემოების გამო საქმის წარმოების განახლების შესახებ განცხადების შეტანის დაუშვებლობას გადაწყვეტილების კანონიერ ძალაში შესვლიდან 5 წლის გასვლის შემდეგ. №1352 კონსტიტუციური წარდგინების ავტორი პრობლემურად მიიჩნევს ზემოაღნიშნულ ნორმატიულ შინაარსს კონკრეტულად სახელმწიფოს სასარგებლოდ მიღებულ გადაწყვეტილებასთან მიმართებით. ამ თვალსაზრისით, საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2024 წლის 7 ივნისის №3/2/1400 გადაწყვეტილების ფარგლებში განვითარებული მსჯელობა მიემართება საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 423-ე მუხლის პირველი ნაწილის „დ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული საფუძვლით, ნებისმიერი, მათ შორის, სახელმწიფოს სასარგებლოდ მიღებული გადაწყვეტილების ბათილად ცნობისა და ახლად აღმოჩენილი გარემოების გამო საქმის წარმოების განახლების შესახებ განცხადების შეტანის დაუშვებლობას, გადაწყვეტილების კანონიერ ძალაში შესვლიდან 5 წლის გასვლის შემდეგ.

3. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლომ 2024 წლის 7 ივნისის №3/2/1400 გადაწყვეტილებით არაკონსტიტუციურად ცნო საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 426-ე მუხლის მე-4 ნაწილის ის ნორმატიული შინაარსი, რომელიც შეეხებოდა საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 423-ე მუხლის პირველი ნაწილის „დ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული საფუძვლით, ახლად აღმოჩენილ გარემოებათა გამო საქმის წარმოების განახლების შესახებ განცხადების შეტანის დაუშვებლობას გადაწყვეტილების კანონიერ ძალაში შესვლიდან 5 წლის გასვლის შემდეგ, იმ შემთხვევაში, თუკი გაუქმდა სასამართლოს ის განაჩენი, გადაწყვეტილება, განჩინება ან სხვა ორგანოს დადგენილება, რომელსაც პრეიუდიციული ძალა ჰქონდა და არსებითად გადაწყვიტა სამოქალაქო/ადმინისტრაციული სამართალწარმოების ფარგლებში განსახილველი საკითხი.

4. ზემოაღნიშნულ გადაწყვეტილებაში საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლომ გამიჯნა საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 423-ე მუხლის პირველი ნაწილის „დ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული საფუძვლით საქმის წარმოების განახლების ორი, ერთმანეთისგან არსობრივად განსხვავებული შემთხვევა. ერთი მხრივ, თუკი უქმდება ის სასამართლო განაჩენი, გადაწყვეტილება, განჩინება ან სხვა ორგანოს დადგენილება, რომელსაც პრეიუდიციის ძალა ჰქონდა კანონიერ ძალაში შესული სასამართლო გადაწყვეტილების მიღებისას და სამოქალაქო საქმის განმხილველმა სასამართლომ ხსენებული აქტით დადგენილი გარემოებები გამოიყენა დამატებითი გამოკვლევის გარეშე, ხოლო, მეორე მხრივ, შემთხვევა, როდესაც გაუქმდა სასამართლოს ის განაჩენი, გადაწყვეტილება, განჩინება ან სხვა ორგანოს დადგენილება, რომელიც კანონიერ ძალაში შესული სასამართლო გადაწყვეტილების მიღებისას, საქმის წარმოების დაწყების საფუძვლად ან ორდინალური მტკიცებულების სახით იქნა გამოყენებული, თუმცა სამოქალაქო/ადმინისტრაციული საქმის განმხილველმა სასამართლომ გადაწყვეტილების მისაღებად საჭირო გარემოებები თავად დაადგინა (იხ., საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2024 წლის 7 ივნისის №3/2/1400 გადაწყვეტილება საქმეზე „ემზარ კვიციანი, ეთერ ჩხეტიანი-ანსიანი, მაია ანსიანი და იაგორ ანსიანი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II-60).

5. 2024 წლის 7 ივნისის №3/2/1400 გადაწყვეტილების ფარგლებში საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლომ განმარტა, რომ იმ შემთხვევაში, როდესაც „სასამართლო განაჩენს, გადაწყვეტილებას, განჩინებას ან სხვა ორგანოს დადგენილებას ენიჭება პრეიუდიციის ძალა, მხარე მოკლებულია შესაძლებლობას, სადავოდ გახადოს ამ სამოქალაქო/ადმინისტრაციული საქმის წარმოების ფარგლებში გადაწყვეტილების მიღებისათვის საჭირო გარემოებები. [...] ის გადაწყვეტილება, რომელიც ამ ფორმით ეფუძნება სასამართლო განაჩენს, გადაწყვეტილებას, განჩინებას ან სხვა ორგანოს დადგენილებას, ფაქტობრივად, წარმოადგენს იმავე პროცესის გაგრძელებას და არა დამოუკიდებელ პროცესს, რომელზეც ხდება წარდგენილ მტკიცებულებათა გამოკვლევა და მათი შეფასების გზით მიიღება გადაწყვეტილება“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2024 წლის 7 ივნისის №3/2/1400 გადაწყვეტილება საქმეზე „ემზარ კვიციანი, ეთერ ჩხეტიანი-ანსიანი, მაია ანსიანი და იაგორ ანსიანი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II-61).

6. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შეფასებით, სამართლიანი სასამართლოს უფლების მოთხოვნას წარმოადგენს ის, რომ პრეიუდიციის ძალის მქონე სასამართლო განაჩენის, გადაწყვეტილების, განჩინების ან სხვა ორგანოს დადგენილების გაუქმებას ასევე მოჰყვეს ამ აქტის პირდაპირი სამართლებრივი შედეგების გაუქმებაც. საკონსტიტუციო სასამართლოს განმარტებით, გაუქმებული აქტის საფუძველზე მიღებული კანონიერ ძალაში შესული სასამართლო გადაწყვეტილება „პრეიუდიციის ძალის მქონე აქტების ბუნებიდან და მათთან დაკავშირებული საპროცესო წესრიგიდან გამომდინარე, ნაკლებად შეიძლება იქნეს განხილული ახალი სასამართლო პროცესის შედეგად მიღებულ გადაწყვეტილებად, რამდენადაც იგი ეფუძნება სხვა აქტის მიღებისას გამოკვლეულ და დადგენილ გარემოებებს და მისგან დამოუკიდებლად არ იძლევა რაიმე განსხვავებულ შეფასებას, არ იწვევს რაიმე განსხვავებულ შედეგს და არ ადგენს ახალ გარემოებებს“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2024 წლის 7 ივნისის №3/2/1400 გადაწყვეტილება საქმეზე „ემზარ კვიციანი, ეთერ ჩხეტიანი-ანსიანი, მაია ანსიანი და იაგორ ანსიანი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II-63).

7. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლომ ყურადღება გაამახვილა იმ გარემოებაზეც, რომ ზემოხსენებული აქტების გაუქმება, შესაძლოა, მხარისაგან ან სხვა შესაბამისი ორგანოებისაგან მოითხოვდეს სხვადასხვა პროცესუალური მოქმედებების განხორციელებას და, ხშირ შემთხვევაში, მათი გაუქმების საფუძვლის გამოვლენა, შესაძლებელია, პირის ნების მიღმა არსებულ გარემო ფაქტორებზე იყოს დამოკიდებული. ამ პირობებში, საკონსტიტუციო სასამართლომ მიიჩნია, რომ იმგვარი სამართლებრივი ბალანსის დადგენა, რომლის ფარგლებშიც პირი მოკლებულია შესაძლებლობას, მოითხოვოს კანონიერ ძალაში შესული გადაწყვეტილების გაუქმება, მაშინაც კი, თუკი გაუქმებულ განაჩენს პრეიუდიციის ძალა ჰქონდა მის წინააღმდეგ გამოტანილ, კანონიერ ძალაში შესული გადაწყვეტილების მიღებისას და სწორედ მას ეფუძნებოდა იგი, „ვერ ჩაითვლება საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის პირველი პუნქტის მოთხოვნების შესაბამისად, რამდენადაც პირს არც თავდაპირველად მისცემია შესაძლებლობა, გადაწყვეტილების მიღებისას ეჭვქვეშ დაეყენებინა კონკრეტული ფაქტობრივი თუ სამართლებრივი გარემოებები, სასამართლოს შეფასებები და, ამგვარი აქტის გაუქმების შემდგომაც, ფაქტობრივად, ერთმევა შესაძლებლობა, გამოასწოროს მდგომარეობა და აღკვეთოს გაუქმებული აქტით განპირობებული ნეგატიური სამართლებრივი შედეგები“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2024 წლის 7 ივნისის №3/2/1400 გადაწყვეტილება საქმეზე „ემზარ კვიციანი, ეთერ ჩხეტიანი-ანსიანი, მაია ანსიანი და იაგორ ანსიანი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II-64).

8. აღნიშნულისგან განსხვავებით, საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლომ საქმის წარმოების განახლებისათვის დადგენილი 5-წლიანი ხანდაზმულობის ვადის დაწესება საქართველოს კონსტიტუციასთან შესაბამისად მიიჩნია, მაშინ, როდესაც სასამართლო განაჩენი, გადაწყვეტილება, განჩინება ან სხვა ორგანოს დადგენილება დამოუკიდებლად და თვითკმარად არ ხდება კანონიერ ძალაში შესული გადაწყვეტილების საფუძველი, არამედ წარმოადგენს სასარჩელო წარმოების დაწყების საფუძველს ან/და გადაწყვეტილების მიღებისას აქვს ორდინალური მტკიცებულების ძალა. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს განმარტებით, „იმ პირობებში, როდესაც მხარეს უკვე ჰქონდა საპროცესო შესაძლებლობა, ედავა სხვა აქტში მითითებული გარემოებების სისწორესა და სანდოობაზე, გადაწყვეტილების მიმღები სასამართლო დაერწმუნებინა საპირისპირო პოზიციაში, მაგრამ ეს ვერ შეძლო ან როდესაც სასამართლო განაჩენის, გადაწყვეტილების, განჩინების ან სხვა ორგანოს დადგენილების საფუძველზე ხდება სამართალწარმოების ინიციირება, ხოლო, უშუალოდ პროცესის მიმდინარეობისას ფასდება მხარეთა მიერ წარმოდგენილი მტკიცებულებები და მათი შეფასების შედეგად მიიღება გადაწყვეტილება, 5-წლიანი ხანდაზმულობის ვადის გავრცელება ამგვარ შემთხვევებზე ვერ ჩაითვლება არასამართლიანი ბალანსის დამდგენ რეგულაციად“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2024 წლის 7 ივნისის №3/2/1400 გადაწყვეტილება საქმეზე „ემზარ კვიციანი, ეთერ ჩხეტიანი-ანსიანი, მაია ანსიანი და იაგორ ანსიანი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II-67).

9. ხაზგასასმელია, რომ №1352 კონსტიტუციურ წარდგინებაში იდენტიფიცირებული შემთხვევა დაკავშირებულია პირის მიერ თბილისის საქალაქო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიის იმ გადაწყვეტილების ბათილად ცნობის მოთხოვნის ინტერესთან, რომლის საფუძველზეც მას, დანაშაულით მიყენებული ზიანის ანაზღაურების სახით, დაეკისრა თანხის გადახდა. კონსტიტუციური წარდგინების ავტორის განმარტებით, ხსენებულ გადაწყვეტილებას საფუძვლად დაედო გამამტყუნებელი განაჩენი, რომელიც შემდგომში გაუქმდა თბილისის სააპელაციო სასამართლოს განაჩენის საფუძველზე. კონსტიტუციური წარდგინების ავტორის არგუმენტაციით, ასეთ პირობებში, სადავო ნორმა იძენს არაკონსტიტუციურ შინაარსს.

10. აღსანიშნავია, რომ საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ 2024 წლის 7 ივნისის №3/2/1400 გადაწყვეტილებაში განვითარებული სამართლებრივი პოზიციის შესაბამისად, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსით გათვალისწინებული, ცალკეული დელიქტების (დანაშაულის ან ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის) შედეგად მიყენებული ზიანის ანაზღაურების შესახებ სარჩელის გამარტივებული წესით განხილვის შესაძლებლობის ფარგლებში, „ზიანის ანაზღაურების სარჩელის განხილვისას, სასამართლო დადგენილად მიიჩნევს ზიანის მიყენების ფაქტს, რომელიც დასტურდება კანონიერ ძალაში შესული სასამართლო განაჩენით ან ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის საქმის განმხილველი ორგანოს/თანამდებობის პირის მიერ ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის საქმეზე გამოცემული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტით. ასეთ შემთხვევაში, სამოქალაქო საქმის განმხილველი მოსამართლე აღარ იკვლევს მართლსაწინააღმდეგო ქმედების ჩადენის ფაქტს და მიზეზობრივი კავშირი მართლსაწინააღმდეგო ქმედებასა და დამდგარ შედეგს შორის დადასტურებულად ითვლება (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2024 წლის 7 ივნისის №3/2/1400 გადაწყვეტილება საქმეზე „ემზარ კვიციანი, ეთერ ჩხეტიანი-ანსიანი, მაია ანსიანი და იაგორ ანსიანი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II-59). მაშასადამე, დანაშაულის შედეგად მიყენებული ზიანის ანაზღაურების შესახებ წარმოების ფარგლებში, კანონიერ ძალაში შესული სასამართლო განაჩენი წარმოადგენს პრეიუდიციული ძალის მქონე აქტს, რომლის საფუძველზეც დადგენილად მიიჩნევა ზიანის მიყენების ფაქტი. შესაბამისად, კონსტიტუციურ წარდგინებაში იდენტიფიცირებული ვითარება გულისხმობს სწორედ იმ შემთხვევას, როდესაც უქმდება სასამართლოს ის განაჩენი, რომელსაც პრეიუდიციული ძალა ჰქონდა და არსებითად გადაწყვიტა სამოქალაქო სამართალწარმოების ფარგლებში განსახილველი საკითხი.

11. ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, აშკარაა, რომ №1352 კონსტიტუციური წარდგინებით სადავოდ გამხდარი საკითხი გადაწყვეტილია საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2024 წლის 7 ივნისის №3/2/1400 გადაწყვეტილებით. ხსენებული გადაწყვეტილების ფარგლებში არაკონსტიტუციურად იქნა ცნობილი სადავო ნორმის, მათ შორის, ის ნორმატიული შინაარსი, რომელიც იდენტიფიცირებულია №1352 კონსტიტუციურ წარდგინებაში. განსახილველ საქმის ფარგლებში არ იკვეთება რაიმე დამატებითი პრობლემური საკითხი და მოთხოვნა, რომლის კონსტიტუციურობის თაობაზეც სასამართლოს არ უმსჯელია ზემოაღნიშნულ გადაწყვეტილებაში. ამასთან, საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს პლენუმი იზიარებს საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2024 წლის 7 ივნისის №3/2/1400 გადაწყვეტილებაში გამოთქმულ სამართლებრივ პოზიციას და მიიჩნევს, რომ არ არსებობს „საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის 21¹ მუხლის გამოყენების საჭიროება.

12. ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ თბილისის საქალაქო სასამართლოს №1352 კონსტიტუციურ წარდგინებაზე საქმე უნდა შეწყდეს „საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის 31³ მუხლის პირველი პუნქტის „დ“ ქვეპუნქტის საფუძველზე.

III
სარეზოლუციო ნაწილი

საქართველოს კონსტიტუციის მე-60 მუხლის მე-4 პუნქტის „გ“ ქვეპუნქტის, „საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის მე-19 მუხლის მე-2 პუნქტის, 21-ე მუხლის პირველი პუნქტის, 31³ მუხლის პირველი პუნქტის „დ“ ქვეპუნქტის, 42-ე მუხლისა და 43-ე მუხლის საფუძველზე,

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლო
ა დ გ ე ნ ს:

1. შეწყდეს საქმე თბილისის საქალაქო სასამართლოს №1352 კონსტიტუციურ წარდგინებაზე.

2. განჩინება საბოლოოა და გასაჩივრებას ან გადასინჯვას არ ექვემდებარება.

3. განჩინება 15 დღის ვადაში გამოქვეყნდეს საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს ვებგვერდზე, გაეგზავნოს თბილისის საქალაქო სასამართლოს, საქართველოს პარლამენტსა და „საქართველოს საკანონმდებლო მაცნეს“.

პლენუმის შემადგენლობა:

მერაბ ტურავა

ევა გოცირიძე

გიორგი თევდორაშვილი

ირინე იმერლიშვილი

გიორგი კვერენჩხილაძე

ხვიჩა კიკილაშვილი

მანანა კობახიძე

ვასილ როინიშვილი

თეიმურაზ ტუღუში