ირაკლი კოხრეიძე საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ
დოკუმენტის ტიპი | კონსტიტუციური სარჩელი |
ნომერი | N1858 |
კოლეგია/პლენუმი | I კოლეგია - ევა გოცირიძე, |
ავტორ(ებ)ი | ირაკლი კოხრეიძე |
თარიღი | 4 აპრილი 2025 |
თქვენ არ ეცნობით კონსტიტუციური სარჩელის/წარდგინების სრულ ვერსიას. სრული ვერსიის სანახავად, გთხოვთ, ვერტიკალური მენიუდან ჩამოტვირთოთ მიმაგრებული დოკუმენტი
1. სადავო ნორმატიული აქტ(ებ)ი
ა. საქართველოს კონსტიტუცია
2. სასარჩელო მოთხოვნა
სადავო ნორმა | კონსტიტუციის დებულება |
---|---|
საქართველოს კონსტიტუცია მუხლი 59. სასამართლო ხელისუფლება 1. სასამართლო ხელისუფლება დამოუკიდებელია და მას ახორციელებენ საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლო და საქართველოს საერთო სასამართლოები. 3. მართლმსაჯულებას ახორციელებენ საერთო სასამართლოები. საერთო სასამართლოების სისტემა, უფლებამოსილება და საქმიანობის წესი განისაზღვრება ორგანული კანონით. |
მუხლი 31. საპროცესო უფლებები. 1. ყოველ ადამიანს აქვს უფლება თავისი უფლებათა დასაცავათ მიმართოს სასამართლოს. საქმის სამართლიანი და დროული განხილვის უფლება უზრუნველყოფილია. 3. დაცვის უფლება გარანტირებულია. ყველას აქვს უფლება სასამართლოში დაიცვას თავისი უფლებები პირადად ან ადვოკატის მეშვეობით, აგრეთვე კანონით განსაზღვრულ შემთხვევებში − წარმომადგენლის მეშვეობით. |
საქართველოს კონსტიტუცია მუხლი 59. სასამართლო ხელისუფლება 1. სასამართლო ხელისუფლება დამოუკიდებელია და მას ახორციელებენ საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლო და საქართველოს საერთო სასამართლოები. 3. მართლმსაჯულებას ახორციელებენ საერთო სასამართლოები. საერთო სასამართლოების სისტემა, უფლებამოსილება და საქმიანობის წესი განისაზღვრება ორგანული კანონით. |
მუხლი 26. შრომის თავისუფლება, პროფესიული კავშირების თავისუფლება, გაფიცვის უფლება და მეწარმეობის თავისუფლება 4. მომხმარებელთა უფლებები დაცულია კანონით. |
3. საკონსტიტუციო სასამართლოსათვის მიმართვის სამართლებრივი საფუძვლები
ა) საქართველოს კონსტიტუციის 60-ე მუხლის მე-4 პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტი და 31-ე მუხლის პირველი და მესამე პუნქტები:
ბ) „საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის მე-19 მუხლის პირველი პუნქტის „ე“ ქვეპუნქტი, 31-ე და 311-ე მუხლი, 39-ე მუხლის პირველი პუნქტი „ა“ ქვეპუნქტი.
4. განმარტებები სადავო ნორმ(ებ)ის არსებითად განსახილველად მიღებასთან დაკავშირებით
არ არსებობს სარჩელის საკონსტიტუციო სასამართლოში არსებითად განსახილველად არ მიღების საფუძველი, ვინაიდან კონსტიტუციური სარჩელი ფორმით და შინაარსით შეესაბამება „საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის 31-ე და 311-ე მუხლების შესაბამისად.
ა) კონსტიტუციური სარჩელი ხელმოწერილია მოსარჩელის მიერ და მასში აღნიშნულია ამავე კანონის 311 მუხლით გათვალისწინებული მოთხოვნები.
ბ) კონსტიტუციური სარჩელით სადავოდ გამხდარი საკითხი „საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის მე-19 მუხლის პირველი პუნქტის ,,ე“ ქვეპუნქტის მიხედვით არის საკონსტიტუციო სასამართლოს განსჯადი, ვინაიდან კონსტიტუციის 31-ე და 26-ე მუხლების დებულების, ფუნქციური გაგრძელებაა კონსტიტუციის 59-ე მუხლის დებულება. აღნიშნული კონსტიტუციის მუხლების დებულების ნაწილად შეიძლება ჩაითვალოს არა მხოლოდ მისი უშუალო შინაარსი, არამედ ის ნორმები, რომლებიც ამ დებულების განხორციელებას ემსახურება. კონსტიტუციის კონკრეტული მუხლი ასახავს ზოგად პრინციპს ან უფლებას, ხოლო მისი განხორციელების ნორმები, რომლებიც კონკრეტულ საკანონმდებლო აქტებშია გათვალისწინებული, უზრუნველყოფენ აღნიშნული პრინციპის პრაქტიკულ აღსრულებას. საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლი აწესრიგებს სასამართლოს მიმართვის უფლებას ყოველი პირისათვის და უზრუნველყოფს საქმის სამართლიანი და დროული განხილვის უფლებას, ხოლო ამ უფლების განხორციელების ნორმები მოიცავს სხვა კანონებში გათვალისწინებულ პროცედურებს. როგორიაცა კონსტიტუციის 59-ე მუხლის დებულება და ნორმები რომლითაც ხდება მისი აღსრულება. განსახილველ შემთხვევაში, კონსტიტუციის 59-ე მუხლის პირველი და მესამე ნაწილის დებულებით განსაზღვრული ნორმები ვერ უზრუნველყოფს მოსარჩელის კონსტიტუციის 31-ე და 26-ე მუხლის დებულებით მინიჭებული უფლებებს და საკონსტიტუციო კონტროლის სასამართლო ორგანო, საკონსტიტუციო სასამართლოა და სადავო საკითხი მისი განსჯადია.
გ.) სარჩელში სადავოდ არის დაყენებული საქართველოს კონსტიტუციის 59-ე მუხლის ფუნქციური ინტერპრეტაცია, რომლის თანახმად მართლმსაჯულებას ახორციელებენ საერთო სასამართლოები. საერთო სასამართლოების სისტემა, მათი უფლებამოსილება და საქმიანობის წესები განისაზღვრება ორგანული კანონითა და საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსით. თუმცა, აღნიშნული დებულება ვერ უზრუნველყოფს ყოველი პირისთვის, მათ შორის მოსარჩელისთვის, კონსტიტუციის 31-ე და 26-ე მუხლებით გარანტირებული უფლებების დაცვას. კერძოდ, სამოქალაქო საქმის N2/15560-21 (N330210021004773558) განხილვის პროცესში, 2023 წლის 31 ოქტომბრის მთავარი სასამართლო სხდომის მიმდინარეობისას, დაირღვა საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 217-ე მუხლის პირველი ნაწილით განსაზღვრული პროცედურა, რადგან აღნიშნული ეტაპი განხორციელდა ამ ნორმის მოთხოვნათა საწინააღმდეგოდ. მოსარჩელეს არ გააჩნია შესაძლებლობა, სხვა საშუალებებით უზრუნველყოს სასამართლოს მიერ შესასრულებელი ვალდებულებები, რაც არღვევს მის კონსტიტუციურ უფლებებს. აღნიშნული ქმედება და მასზე დაფუძნებული იურიდიული მოქმედებები, ვერ უზრუნველყოფს საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის დებულებით განსაზღვრული უფლებების რეალიზებას. საქართველოს კონსტიტუციის 59-ე მუხლის აღნიშნული ფუნქციური ინტერპრეტაციის საკითხი, კონსტიტუციის 31-ე და 26-ე მუხლებთან მიმართებით, ჯერჯერობით არ არის განხილული და გადაწყვეტილი საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ.
დ) სარჩელში მითითებული სადავო საკითხი, გადაწყვეტილია საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის დებულების პირველი ნაწილის თანახმად. კერძოდ, საქართველოს კონსტიტუციის 59-ე მუხლის პირველი და მესამე ნაწილის დებულებით განსაზღვრული საერთო სასამართლოები რეალურად თუ ვერ ახორციელებენ ყოველი პირისათვის საპროცესო უფებების დაცვით საქმის სამართლიანი და დროული განხილვის უზრუნველყოფას, ამავე მუხლის მეორე ნაწილის საფუძველზე, საკონსტიტუციო კონტროლის სასამართლო ორგანო საკონსტიტუციო სასამართლოა, რომელიც უფლებამოსილია ყოველი პირისათვის უზრუნველყოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლით უზრუნველყოფილი უფლებები.
ე) განსახილველ შემთხვევაში საკონსტიტუციო სარჩელი ხანდაზმული არ არის, ქმედება კონსტიტუციის 31-ე მუხლის საფუძველზე, გასაჩივრებულია როგორც თბილისის სააპელაციო, ისე საქართველოს უზენაეს სასამართლოში (იხ. სხვა შუამდგომლობები 1.)
ვ) სადავო დებულების კონსტიტუციურობის სრულფასოვანი შეფასება შესაძლებელია, რადგან საქართველოს კონსტიტუციის 59-ე მუხლი იერარქიულად უმაღლესი იურიდიული ძალის მქონეა. მის საფუძველზე მიღებული კანონებისა და მათი აღსრულების უზრუნველსაყოფად განხორციელებული მოქმედებების კანონიერება შეიძლება დადგინდეს მხოლოდ რეალური სამართალწარმოების პირობებში და შესაძლებელია გასაჩივრდეს საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის დებულებებთან მიმართებით. სადავო საკითხს წარმოადგენს საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 217-ე მუხლის პირველი ნაწილის განხორციელება, რაც შესაძლოა წინააღმდეგობაში მოვიდეს ამავე მუხლის ნორმებთან. შესაბამისად, საკითხი მდგომარეობს იმაში, უზრუნველყოფს თუ არა აღნიშნული ქმედება საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის დებულებების დაცვას.
ზ) კონსტიტუციური სარჩელი შეტანილია უფლებამოსილი სუბიექტის, ირაკლი კოხრეიძის მიერ, რადგან სადავო დებულების კონსტიტუციურობის საკითხი, კანონ საწინააღმდეგო ქმედებით განხორციელებულია სამოქალაქო საქმეში N2/15560-21 (N 330210021004773558), სადაც იხილებოდა ამავე სუბიექტის როგორც “მოსარჩელე“ მხარის სამოქალაქო უფლებები. სადავო დებულება, საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლთან მიმართებით, ამავე მუხლის საფუძველზე, პირდაპირ კავშირშია მოსარჩელის კონსტიტუციურ „საქმის სამართიანი და დროული განხილვის უფლება უზრუნველყოფილია“ უფლებებთან.
საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის დებულების, „ყოველ ადამიანს აქვს უფლება თავის უფლებათა დასაცავად მიმართოს სასამართლოს“ თანახმად, მოსარჩელეს მიაჩნია, რომ ყოველი ადამიანის სასამართლოსათვის მიმართვა, სათანადო სასამართლოს იმსახურებს, მის მიმართ კი დაირღვა სამართლიანი სასამართლოს პრინციპი და კონსტიტუციის 59-ე მუხლის პრაქტიკაში გამოყენება, ვერ უზრუნველყოფს ყველა პირის მიმართებით სამართიანი სასამართოთი სარგებლობის უფლებას, კერძოდ, სამოქალაქო საქმეში N2/15560-21 (N 330210021004773558), სადაც იხილებოდა ამავე სუბიექტის როგორც “მოსარჩელე“ მხარის სამოქალაქო უფლებები, საერთო სასამართლოებმა ვერ უზრუნველყვეს სამართლიანი და მიუკერძოებელი მართლმსაჯულების განხორციელება.
საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის დებულების, საპროცესო უფლების თანახმად, „ყოველ ადამიანს აქვს უფლება თავის უფლებათა დასაცავად მიმართოს სასამართლოს“, მოსარჩელემ თავისი უფლების რეალიზებისათვის გადაიხადა სახელმწიფო ბაჟი, საგადასახადო დავალება 2021 წლის 11 ივნისს (რეფერენსი 5161781071) და საგადასახადო დავალება 2021 წლის 25 ივნისის (რეფერენსი 5084073037), თვითმმართველი ქალაქის თბილისის ხაზინის ერთიან ანგარიშში, ჯამში გადაიხადა 3000 ლარი, სასამართლოში განსახილველ საკითხებზე. აღნიშნული გადახდა მოსარჩელის მხრიდან შესრულდა, საქართველოს კანონი, „სახელმწიფო ბაჟის შესახებ“ პირველი მუხლის დებულების „სახელმწიფო ბაჟი არის საქართველოს ბიუჯეტებში შენატანი, რომელსაც იხდიან ფიზიკური პირები სახელმწიფოს მიერ მათი ინტერესების შესაბამისი იურიდიული მოქმედებების შესრულებისათვის და სათანადო საბუთების გაცემისათვის“ დაცვით. ზემოთ აღნიშნული იურიდიული მოქმედების ფარგლებში, მოსარჩელემ, კონსტიტუციური უფლებების რეალიზაციის მიზნით, საქართველოს კონსტიტუციის 59-ე მუხლის საფუძველზე, მიმართა თბილისის საქალაქო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიას. თუმცა აღნიშნული დებულება რეალური განხროციელება ვერ უზრუნველყოფს ყოველი პირისათვის საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლით განსაზღვრული საპროცესო უფლებების სრულფასოვან დაცვას. კერძოდ, მოსარჩელემ მიმართა თბილისის საქალაქო სასამართლოს, დაარეგისტრირა სარჩელი და დაიწყო სამოქალაქო საქმე N2/15560-21 (N330210021004773558), სადაც იგი წარმოდგენილია „მოსარჩელის“ სტატუსით. აღნიშნული მიმართვის საფუძველზე, თბილისის საქალაქო სასამართლომ მართლმსაჯულება განახორციელა საპროცესო ნორმების დარღვევით, 2023 წლის 31 ოქტომბრის მთავარი სასამართლო სხდომის მიმდინარეობისას, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 217-ე მუხლის პირველი ნაწილით განსაზღვრული ეტაპი განხორციელდა ამავე მუხლის დებულებების საწინააღმდეგოდ, რის შედეგადაც მოსარჩელეს შეეზღუდა საპროცესო უფლებები.
საკონსტიტუციო სარჩელის არსი მდგომარეობს იმაში, რომ საქართველოს კონსტიტუციის 59-ე მუხლით განსაზღვრული დებულება – რომლის თანახმად, საერთო სასამართლოების სისტემა, მათი უფლებამოსილება და საქმიანობის წესი მართლმსაჯულების განხორციელებისას განისაზღვრება ორგანული კანონით – ვერ უზრუნველყოფს საერთო სასამართლოების მიერ მართლმსაჯულების განხორციელებისას მათთვის დაკისრებული ვალდებულებების შეუსრულებლობის შემთხვევაში ალტერნატიული საპროცესო ღონისძიებების არსებობას.კერძოდ, თუ სასამართლო არ შეასრულებს საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 217-ე მუხლის პირველი ნაწილის შესაბამისად დაკისრებულ ვალდებულებას, პირებს არ გააჩნიათ ალტერნატიული სამართლებრივი მექანიზმი აღნიშნული ნორმის შესრულების უზრუნველსაყოფად, ვინაიდან ეს საკითხი ექსკლუზიურად სასამართლოს უფლებამოსილებაში შედის.შედეგად, სასამართლოს მიერ ვალდებულებების შეუსრულებლობა არღვევს საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლით გარანტირებულ „საქმის სამართლიანი და დროული განხილვის უფლებას“, რადგან სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 217-ე მუხლის პირველი ნაწილის ფარგლებში პირებისთვის მინიჭებული საპროცესო უფლებების ხელმისაწვდომობის შეზღუდვა კონსტიტუციურად დაცული უფლებების შეზღუდვას იწვევს.
სადავო დებულების, არაკონსტიტუციურად ცნობის შემთხვევაში, საქართველოს საერთო სასამართლოებისთვის შესაბამისი ინფორმაციის მიწოდება, უზრუნველყოფს სამოქალაქო საქმის წარმოების გაგრძელებას სადავო ეტაპიდან სამართლიანი სასამართლოს პირობებში და უკანონოდ განხორციელებული საპროცესო მომქედებების ბათილობას. საქეზე მიღებული გადაწყვეტილება უნდა იყოს მთავარ სხდომაე განხილული დავის რელევანტური, მყარი და აღსრულებადი.
ამასთან, უკანონო წარმოების შედეგად მოსარჩელის მიერ გადახდილი სახელმწიფო ბაჟი, რომელიც გადახდილია თბილისის სააპელაციო სასამართლოსა და საქართველოს უზენაეს სასამართლოში, დაუბრუნდება მოსარჩელეს. ხოლო თბილისის საქალაქო სასამართლოში საქმის წარმოებისთვის გადახდილი ბაჟი უნდა იქნას გამოყენებული რელევანტური დავის განხილვისთვის სამართლიანი სასამართლოს პირობებში.
ა. საქმის არსებითი განხილვის დაწყებისას, სასამართლო ვალდებულია პირველ რიგში მხარეებს შეკითხოს, აქვთ თუ არა სურვილი საქმის მორიგებით დასრულების.
თუ სასამართლო აღნიშნულ წესს უგულებელყოფს და საწინააღდეგოდ შეასრულებს, მხარეებს არ შეეკითხება მორიგების შესაძლებლობის შესახებ, ამის შესრულება სასამართლოს მაგივრად ვერც ერთ მხარეს არ შეუძლია. შედეგად, იზღუდება მხარეთა საპროცესო უფლებები.
კერძოდ, იმ შემთხვევაში, თუ სასამართლო შეკითხვას დაუსვამდა მოსარჩელეს საქმის მორიგებით დასრულების თაობაზე, მოსარჩელეს ექნებოდა შესაძლებლობა ისარგებლოს საპროცესო უფლებით და წარმოედგინა დავის საგანი და სასარჩელო მოთხოვნები, რის მიმართაც ჩამოყალიბდებოდა მორიგების პირობები. აღნიშნული ეტაპის სათანადო განხორციელება თავიდან აიცილებდა დავის შემდგომ ეტაპებზე სასარჩელო მოთხოვნებისა და დავის საგნის გაურკვეველ და დაუსრულებელ ინტერპრეტაციებს. შესაბამისად, საქმის წარმოების შემდგომი ეტაპები გაგრძელდებოდა რეალურად არსებული დავის ფარგლებში, ხოლო საბოლოო სასამართლო გადაწყვეტილება მიიღებოდა რელევანტურ სამართლებრივ საფუძვლებზე დაყრდნობით, რაც სადავო მართლმსაჯულების პირობებში არ განხორციელებულა.
ბ. შემდეგ ეტაპზე, მოსამართლე მოახსენებს სასამართლოს საქმის შესახებ, მოკლედ გადმოსცემს სარჩელსა და შესაგებელში მითითებულ ძირითად გარემოებებს, რომლებიც უნდა ემყარებოდეს საქმეში არსებულ მასალებს. მოსამართლემ უნდა ჩამოაყალიბოს ფაქტები, რომლებიც საფუძვლად დაედო მოსარჩელის მოთხოვნას, ფაქტები, რომლებიც საფუძვლად დაედო მოპასუხის შესაგებელს, ფაქტები, რომლებზედაც მხარეები არ დავობენ, და ის ფაქტებიც, რომლებიც სადავოა, აგრეთვე მხარეების მიერ წარმოდგენილი მტკიცებულებები, რომლებიც დაერთვის საქმეს. მოსამართლე საქმის მოხსენების შემდეგ ეკითხება მხარეებს, ხომ არ სურთ რაიმეს დამატება ან/და დაზუსტება:
საქმის მოხსენების შემდეგ მოსამართლე ვალდებულია დაუსვას მხარეებს შეკითხვა, აქვთ თუ არა რაიმე დამატება ან/და დაზუსტება.
აღნიშნული ეტაპი არსებითია, რადგან: მოსარჩელესა და მოპასუხეს უნდა ჰქონდეთ შესაძლებლობა, მოისმინონ საქმის მოკლე მიმოხილვა და დააზუსტონ ფაქტობრივი ან სამართლებრივი გარემოებები; სასამართლო პროცესი წარიმართოს შეჯიბრობითობის პრინციპის დაცვით, რაც უზრუნველყოფს სამართლიანი სასამართლოს უფლების რეალიზებას. საქმის წარმოების აღნიშნულ ეტაპზე მოსამართლემ არ განახორციელა მისთვის დაკისრებული ვალდებულებები – არ წარმოადგინა სასამართლოსთვის საქმის არსის მოკლე მიმოხილვა და არ დაუსვა მხარეებს შეკითხვა, სურდათ თუ არა რაიმეს დაზუსტება ან დამატება. ამით მოსარჩელეს შეეზღუდა საპროცესო უფლება, რაც გულისხმობს: შესაძლებლობას, დაეზუსტებინა ან დაემატებინა ინფორმაცია, რომელიც ეხება დავის საგანს, სასარჩელო მოთხოვნებსა და არსებით ფაქტობრივ გარემოებებს; შესაძლებლობას, მოესმინა და დაეზუსტებინა მოპასუხის მიერ შესაგებელში მითითებული გარემოებები; საქართველოს კონსტიტუციით და საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსით (მე-2, მე-3, მე-4, მე-10, 102-ე და 106-ე მუხლები) მინიჭებული უფლებების რეალიზებას, რაც პირდაპირ კავშირშია შეჯიბრობითობის პრინციპის განხორციელებასთან.
აღნიშნული ეტაპის სათანადო განხორციელება გამორიცხავდა: სასარჩელო მოთხოვნებისა და დავის საგნის შემდგომ გაურკვეველ ინტერპრეტაციებს; პროცესის არასწორად წარმართვის რისკებს; მოსამართლეს არ ექნებოდა შესაძლებლობა, განეხილა დავა არარელევანტურ საკითხებზე.
სადავო დებულების მოქმედების პირობებში აღნიშნული პროცედურა სათანადოდ არ განხორციელებულა (იხ. სასამართლო სხდომის ოქმის აუდიო ჩანაწერი).
შედეგად: დავა არ გაგრძელდებოდა არარელევანტური გარემოებების განხილვით; უზრუნველყოფილი იქნებოდა საქმის სამართლიანი განხილვის უფლება; დავის განხილვის ჩარჩო ზუსტად განისაზღვრებოდა; მოსამართლე შემოიფარგლებოდა მხოლოდ იმ დავის განხილვით, რომლის განხილვაც მოსარჩელემ სასამართლოს სთხოვა და მოსარჩელეს არ შეეღუდებოდა საპროცესო უფლებები, რაც სადავო მართლმსაჯულების პირობებში არ განხორციელებულა.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიის გადაწყვეტილება სამოქალაქო საქმეზე N2/15560-21 (N 330210021004773558) გასაჩივრებულია, როგორც თბილისის სააპელაციო სასამართლოში ისე უზენაეს სასამართლოში, მაგრამ უშედეგოდ, რადგან სადავო სასამართლო აქტი განხორციელებულია საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 217-ე მუხლის პირველი ნაწილის ნორმის საწინააღმდეგოდ და სხდომის ოქმში არ არსებობს შესაბამის მოქმედება და შესაბამისი ჩანაწერი, რითაც დადგინდება მთავარ სხდომაზე განხილული რელევანტური დავა, რაც ქმნის ბარიერს სასამართლოსთვის დაასაბუთოს მსჯელობა დავის რელევანტურობასთან დაკავშირებით, თუ რომელ დავაზე არის გამოტანილი გადაწყვეტილებები. სწორედ ამიტომ სამივე ინსტანციის სასამარლო ცვლის სასარჩელო მოთხვნის ტექსტებს, დავის საგანს, სხვა სამოქალაქო საქმეს ამგვანებს დავას და აერთიანებს განსახილველ საქმესთან, შედეგად მიმდინარეობს დაუსრულებელი ინტერპრეტაციები რაც კიდევ უფრო ამტკიცებს, რომ არარელევანტურ დავაზე მიღებული ყველა გადაწყვეილება დამატებით არღვევს სამართლიანი სასამართლოს პრინციპს და აყენებს მოსარჩელეს ზიანს, მოსარჩელეს კი არ შეუძლია ისარგებლოს საპროცესო უფლებით, მიუთითოს სასამართლოებს მთვარ სხდომის ოქმის აუდიო ჩანაწერზე და დაუსაბუთს სააპელაციო და უზენაესს სასამართლოებს, რელევანტური დავა. საგანგებოდ ავღნიშნავ, საქმე N2/15560-21 (330210021004773558) სასამართლოების მიერ გამოტანილი გადაწყვეტილებების შესავალ ნაწილში აღნიშნული დავის საგანი, გადაწყვეტილების აღწერილობით ნაწილში მითითებული მოსარჩელის მოთხოვნა, არა არის რელევანტური მოსარჩელის მოთხოვნასთან და სასამართლო ვერ დაასაბუთებს რომ მოსარჩელის დავის ფარგლებში გამოიტანა გადაწყვეტილება. მტკიცებულებად ჩავრთოთ 2023 წლის 31 პქტომბრის მთავარი სხდომის ოქმი და მოვისმინოთ სამოქალაქო საპროცეო კოდექსისი 217-ემუხლის პირველი ნაწილით განსაზღვრული ეტაპზე რელევანტური დავა თუ რომელი დავა იქნა განხილული მთავარ სხდომაზე.
1. 2023 წლის 28 ნოემბრის, თბილისის საქალაქო სასამართლო სამოქალაქო საქმთა კოლეგიის გადაწყვეტილება, საქმე N2/15560-21 (330210021004773558) ეფუძნება სადავო სასამართლო აქტს, შეუძლებელია დადგინდეს გადაწყვეტილების დავის საგნის და სასარჩელო მოთხოვნების ფარგლების რელევანტურობა 2023 წლის 31 ოქტომბრის მთავარ სხდომაზე განხილული დავას საგნთან და სასარჩელო მოთხოვნებთან მიმართებით.
2. 2024 წლის 18 ივლისის გადაწყვეტილება, თბილისის სააპლაციო სასამართლო, სამოქალაქო საქმეთა პალატა საქმე N2ბ/158-24. ეფუძნება სადავო სასამართლო აქტს, შეუძლებელია დადგინდეს გადაწყვეტილების დავის საგნის და სასარჩელო მოთხოვნების ფარგლების რელევანტურობა 2023 წლის 31 ოქტომბრის მთავარ სხდომაზე განხილული დავას საგნთან და სასარჩელო მოთხოვნებთან მიმართებით.
3. 2025 წლის 21 თებერვლის განჩინების (სარეზოლუციო ნაწილი) საფუძვლად უდევს სადავო სასამართლო აქტი. თუმცა, შეუძლებელია დადგინდეს, არის თუ არა გადაწყვეტილებაში ასახული დავის საგანი და სასარჩელო მოთხოვნების ფარგლები რელევანტური 2023 წლის 31 ოქტომბრის მთავარ სხდომაზე განხილული დავის საგანთან და სასარჩელო მოთხოვნებთან მიმართებით. აღნიშნული გარემო ქმნის სამართლებრივ გაურკვევლობას.
4. საქართველოს უზენაეს სასამართლო, საქმე Nას-1143-2024 (330210021004773558) დასაბუთებული გადაწყვეტილება კვლავ დაეფუძნება სამართლებრივ გაურკვევლობას.
არაკონსტიტუციურ ქმედებაზე დაფუძნებული, ყველა საპროცესო მოქმედება, გადაწყვეტილება, განჩინება თუ იურიდიული მოქმედება არ შეილება ჩაითვალოს კონსტიტუციურად და ყოველ ჯერზე კიდევ უფრო არღვს საქართველოს კონსტიტუციის როგორც 31-ე ისე მე-4 მუხლის დებულებებს. საკონტიტუციო სასამართლოსთვის მიმართვის უფლება, წარმოადგენს მოსარჩელის კონსტიტუციურ დაცვის მექანიზმს, რომელიც უზრუნველყოფს სასამართლოს წინაშე მისი უფლებრივი მდგომარეობის დაცვას და საქმის სამართიანი და დროული განხილვის უზრუნველყოფას.
5. მოთხოვნის არსი და დასაბუთება
საკონსტიტუციო სარჩელის არსი მდგომარეობს იმაში, რომ საქართველოს კონსტიტუციის 59-ე მუხლით განსაზღვრული დებულება – რომლის თანახმად, საერთო სასამართლოების სისტემა, მათი უფლებამოსილება და საქმიანობის წესი მართლმსაჯულების განხორციელებისას განისაზღვრება ორგანული კანონით – ვერ უზრუნველყოფს საერთო სასამართლოების მიერ მართლმსაჯულების განხორციელებისას მათთვის დაკისრებული ვალდებულებების შეუსრულებლობის შემთხვევაში ალტერნატიული საპროცესო ღონისძიებების არსებობას.კერძოდ, თუ სასამართლო არ შეასრულებს საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 217-ე მუხლის პირველი ნაწილის შესაბამისად დაკისრებულ ვალდებულებას, პირებს არ გააჩნიათ ალტერნატიული სამართლებრივი მექანიზმი აღნიშნული ნორმის შესრულების უზრუნველსაყოფად, ვინაიდან ეს საკითხი ექსკლუზიურად სასამართლოს უფლებამოსილებაში შედის.შედეგად, სასამართლოს მიერ ვალდებულებების შეუსრულებლობა არღვევს საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლით გარანტირებულ „საქმის სამართლიანი და დროული განხილვის უფლებას“, რადგან სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 217-ე მუხლის პირველი ნაწილის ფარგლებში პირებისთვის მინიჭებული საპროცესო უფლებების ხელმისაწვდომობის შეზღუდვა კონსტიტუციურად დაცული უფლებების შეზღუდვას იწვევს.
სადავო დებულება – საქართველოს კონსტიტუციის 59-ე მუხლის საფუძველზე განხორციელებული პროცედურული ქმედებები, რომელიც განხორციელდა თბილისის საქალაქო სასამართლოს მიერ სამოქალაქო საქმეზე N2/15560-21 (N 330210021004773558) 2023 წლის 31 ოქტომბრის სასამართლოს მთავარ სხდომაზე, საქმის განხილვის დაწყების განსაზღვრულ ეტაპზე საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 217-ე მუხლის პირველი ნაწილის საფუძველზე – წინააღმდეგობაში მოდის აღნიშნული მუხლით დადგენილ საპროცესო წესებთან. საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 217-ე მუხლი წარმოადგენს საქართველოს კონსტიტუციის 59-ე მუხლის განხორციელების წესის ნაწილს, რომელიც ავალდებულებს სასამართლოებს, თუ როგორ უნდა განხორციელდეს სასამართლოს მიერ საპროცესო მოქმედებები. ამავდროულად, აღნიშნული მუხლი უშუალოდ უკავშირდება საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლით განმტკიცებულ უფლებებს, რომელიც უზრუნველყოფს სამართლიანი სასამართლოს უფლებას. ზემოაღნიშნული დარღვევა საკონსტიტუციოდ პრობლემურია, რადგან საქართველოს კონსტიტუციის 59-ე მუხლის საფუძველზე მართლმსაჯულების არასათანადო განხორციელება ვერ უზრუნველყოფს კონსტიტუციით დადგენილ სტანდარტებს, რაც ეწინააღმდეგება კონსტიტუციის 31-ე და 26-ე მუხლების მოთხოვნებს. აღნიშნული დარღვევა უშუალოდ აყენებს ზიანს მხარეთა თანასწორობის პრინციპს და ზღუდავს სასამართლო განხილვის სამართლიანობას.
ამასთან, არაკონსტიტუციურად უნდა ჩაითვალოს სადავო დებულებაზე დაყრდნობილი, საქმის წარმოების შემდგომი ყველა საპროცესო ეტაპი, რადგან ისინი ეფუძნება კონსტიტუციის მოთხოვნების დარღვევის შედეგად განხორციელებულ წინა საპროცესო მოქმედებას. შესაბამისად, აღნიშნული პროცესი შეუსაბამოა საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლით დადგენილ სამართლიანი სასამართლოს პრინციპებს და არღვევს მოსარჩელის კონსტიტუციურად გარანტირებულ უფლებებს. საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის თანახმად საქმის სამართლიანი და დროული განხილვის უფლება უზრუნველყოფილია, შესაბამისად მოსარჩელეს აქვს უფლება საქმის სამართლიანი განხილვისათვის მოითხოვოს საქმის იმ ეტაპზე დაბრუნება როდესაც დაირღვა საპროცესო ნორმა. პროცესის დარღვეული ეტაპიდან გაგრძელება და საპროცესო მოქმედებების კონსტიტუციური შესრულება, უზრუნველყოფს საქმის სამართლიან განხილვას და გადახდილი სახელმწიფო ბაჟის რელევანტური მიზნებისათვის გამოყენებას, კერძოდ: სახელმწიფო ბაჟი გადახდილი აქვს მოსარჩელეს ორი სასარჩელო მოთხოვნის ფარგლებში რაც დაფიქსირებულია სარჩელში: პირველი სასარჩელო მოთხოვნა, შეუსრულებელი ვალდებულებისათვის თანხის დაკისრება და ავტომობილით სარგებლობის შეზღუდვისათვის კომპენსაციის თანხის დაკისრებას, მითითებულია სარჩელის მე-4 ფაქტობრივი გარემოებით, დასტურდება სარჩელის დანართი 5-ის მტკიცებულებებით და მითითებულია სარჩელის დავის არსის მოკლე მიმოხილვაში, კერძოდ: მხაეთა შორის სახელშეკრულებო ვალდებულებიდან გამომდინარე, 2018 წლის 16 ივლისს წერილობით, მოსარჩელის წინაშე აღიარებულია სარემონტო მომსახურების ვალდებულება დამატებითი დათქმით, რომ შეკვეთილი სარემონტო მომსახურება უზრუნველყოფილი იქნებოდა გარანტიით. აღნიშნული ვალდებულების შეუსრულებლობისთვის სარემონტო მომსახურების საბაზრო ღირებულება მოთხოვნილია პირველი სასარჩელო მოთხოვნით.(აქვე ავღნიშნავ, დავა არ შეეხება ქონების(ავტომბილის) დაზიანების ფაქტს, ისე როგორც უკანონო გადწყვეტილებებშია ასახული,) პირველ სასარჩელო მოთხოვნაში მითითებული შეუსრულებელი ვალდებულებიდან გამომდინარეობს მეორე სასარჩელო მოთხოვნა, აღნიშნული ვალდებულების შესასრულებლად 2018 წლის 7 ივლისიდან დღეის მდგომარეობითაც ნივთი, რომელზეც უნდა შესრულებულიყო სამუშაოები იმყოფება საქმეში მონაწილე მოპასუხის ხელში და არც ნივთი დაუბრუნებია ჩაბარების ადგილას და არც სარემონტო სამუშაოები შეუსრულებია, ამიტომ მოთხოვნილია ავტომობილით სარგებლობის დაკარგული შესაძლებისთვის კომპენსაციის თანხის დაკისრება. არაკონსტიტუციურად ჩატარებული საპროცესო მოქმედებიდან გამომდინარე აღნიშნული რელევანტური დავის ფარგლებში გადაწყვეტილებები არ მიუღია სასამართლოს, რითაც ირღვევა საქართველოს კონსტიტუციი 31-ე მუხლის პრველი ნაწილით მინიჭებული სამართლიანი სასამართლოთი სარგებლობის უფლება მოსარჩელის მიმართ. ხოლო უკანონო საქმის წარმოებისათვის გადახდილი სახელმწიფო ბაჟი თბილისის სააპელაციო სასამართლოში და საქართველოს უზენაეს სასამართლოში უკან დაბრუნება 11 000 ლარის ოდენობი, უზრუნველყოფს უკანონო ხარჯებს თვიდან აცილებას მოსარჩელისათვის.
მოსარჩელის შეზღუდული საპროცესო უფლებები
1. სადავო დებულება – საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 217-ე მუხლის პირველი ნაწილის საწინააღმდეგოდ განხორციელდა შემდეგი პროცედურული დარღვევები:
ა.) მორიგების შესაძლებლობის შესახებ ინფორმირება
სასამართლოს ევალებოდა საქმის არსებითი განხილვის დაწყებისთანავე მხარეებისთვის მორიგების შესაძლებლობის შეთავაზება.
დარღვევა: აღნიშნულ ეტაპზე სასამართლოს არ დაუსვამს შესაბამისი შეკითხვა მოსარჩელისთვის.
შეზღუდული უფლება: მოსარჩელეს შეეზღუდა უფლება, წარმოედგინა დავის საგანი და სასარჩელო მოთხოვნები მორიგების წინადადებისთვის შესაბამისი პირობების ჩამოსაყალიბებლად.
იურიდიული მნიშვნელობა: პროცესის ამ ეტაპის სათანადო განხორციელება თავიდან აიცილებდა დავის საგნისა და სასარჩელო მოთხოვნების შემდგომ გაურკვევლობას და ინტერპრეტაციის დაუსრულებლობას. შედეგად, პროცესი გაგრძელდებოდა კონკრეტულად განსაზღვრული დავის ფარგლებში, რისი დაცვაც სადავო დებულების პირობებში ვერ მოხერხდა. (იხ. სასამართლო სხდომის ოქმის აუდიო ჩანაწერი).
ბ.) სასამართლოს მიერ საქმის მოკლედ მოხსენება და მხარეთა პოზიციების შეჯამება
მოსამართლეს ევალებოდა:
ასამართლოსთვის საქმის არსის მოკლედ გაცნობა,
სარჩელსა და შესაგებელში მითითებული ფაქტობრივი გარემოებების შეჯამება,
იმ გარემოებების განსაზღვრა, რომლებზეც მხარეები არ დავობენ,
სადავო ფაქტობრივი გარემოებების ჩამოყალიბება,
მხარეთათვის შეკითხვის დასმა – ხომ არ სურთ რაიმეს დამატება ან დაზუსტება.
დარღვევა: მოსამართლემ არ განახორციელა ეს მოქმედებები და მხარეებისთვის არ დაუსვამს შესაბამისი შეკითხვები.
შეზღუდული უფლება: მოსარჩელეს შეეზღუდა უფლება, სასამართლოსთვის განემარტა ან დაეზუსტებინა:
დავის საგანი და სასარჩელო მოთხოვნები,
მტკიცებულებებით დადასტურებული ფაქტობრივი გარემოებები,
მოპასუხის მიერ შესაგებელში მითითებული გარემოებები,
სადავო და უდავო ფაქტობრივი გარემოებები.
იურიდიული შედეგი: აღნიშნული დარღვევა არღვევდა საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის მე-2, მე-3, მე-4, მე-10, 102-ე და 106-ე მუხლებით მოსარჩელისთვის მინიჭებულ საპროცესო უფლებებს. ეს უფლებები პირდაპირ კავშირშია შეჯიბრობითობის პრინციპის დაცვასთან.
აღნიშნული დარღვევები გართულდა შემდგომი პროცესის მიმდინარეობისას, რადგან:
მოსარჩელის უფლებები დაუკავშირეს სხვა პირის (მისი შვილის) უფლებებს, რომელიც მხოლოდ წარმომადგენელი იყო,
საქმის განხილვის შემდგომ ეტაპებზე სასამართლო არ მოქმედებდა შეჯიბრობითობის პრინციპის დაცვით,
პროცესის ფარგლებში წარმოიშვა არარელევანტური ინტერპრეტაციები, რამაც საბოლოო გადაწყვეტილების სამართლიანობა ეჭვქვეშ დააყენა. (იხ. სასამართლო სხდომის ოქმის აუდიო ჩანაწერი).
გ.) შეზღუდული უფლება საქმის შემდგომი გასაჩივრებისას
მოსარჩელეს უნდა ჰქონოდა უფლება, სასამართლოს მიეთითებინა, რომ გადაწყვეტილება მიღებულიყო მხოლოდ იმ დავის ფარგლებში, რომელიც განხილული იყო მთავარ სხდომაზე.
დარღვევა: სასამართლოს მიერ მთავარი სხდომის ოქმში არ აისახა 217-ე მუხლის პირველი ნაწილით განსაზღვრული საპროცესო მოქმედება.
შედეგი:
მოსარჩელეს შეეზღუდა უფლება, მოეთხოვა დავის განხილვა მხოლოდ რელევანტურ სამართლებრივ საკითხებზე,
გაჩნდა დაუსრულებელი და ინტერპრეტაციით სავსე განხილვები საქმის შემდგომ ეტაპებზე.
დ.) შეზღუდული უფლება სასამართლოს გადაწყვეტილების აღსრულებაზე
მოსარჩელეს, თუნდაც სარჩელი დაკმაყოფილებულიყო, შეეზღუდებოდა საბოლოო გადაწყვეტილების აღსრულების რეალური შესაძლებლობა.
მიზეზი:
სასამართლოს გადაწყვეტილება არ იქნებოდა მიღებული სამართლიანი სასამართლოს პრინციპზე დაფუძნებით,
არაკონსტიტუციურად ჩატარებული პროცესი იძლეოდა სამართლებრივ საფუძველს, რომ საქმეში მონაწილე მხარეებს ყოველთვის შეეძლოთ გადაწყვეტილების კონსტიტუციურობის გასაჩივრება.
ე.) შეზღუდული უფლება მიღწეულიყო სამართლებრივი შედეგი, რომლისთვისაც მოსარჩელემ გადაიხადა სახელმწიფო ბაჟი
მოსარჩელეს შეეზღუდა საპროცესო უფლება მიეღწია იმ სამართლებრივი შედეგისთვის, რომლისთვისაც სასამართლოს მიმართა და სახელმწიფო ბაჟი გადაიხადა.
დარღვევა:
თბილისის საქალაქო სასამართლოს, თბილისის სააპელაციო სასამართლოსა და საქართველოს უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილებები ვერ შეესაბამება 2023 წლის 31 ოქტომბრის სხდომაზე განხილული რეალური დავის ფარგლებს.
სხდომის ოქმში სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 217-ე მუხლის პირველი ნაწილი არაკონსტიტუციურად შესრულდა, რის შედეგადაც მოსარჩელეს შეზღუდული ჰქონდა სამართლიანი სასამართლოს უფლებით სარგებლობა.
აღნიშნული საპროცესო დარღვევების შედეგად:
მოსარჩელეს შეეზღუდა უფლებები სამოქალაქო საპროცესო კოდექსით გათვალისწინებული პროცედურების დაცვასთან დაკავშირებით.
საქმის განხილვის მიმდინარეობისას დაირღვა შეჯიბრობითობის პრინციპი.
სასამართლოს გადაწყვეტილება არ იქნა მიღებული სამართლიანი სასამართლოს პრინციპით, რაც ქმნის სამართლებრივ საფუძველს მისი კონსტიტუციურობის გასაჩივრებისთვის.
მოსარჩელეს შეეზღუდა შესაძლებლობა მიეღწია იმ სამართლებრივი შედეგისთვის, რომლისთვისაც მიმართა სასამართლოს და გადაიხადა სახელმწიფო ბაჟი.
დოკუმენტური მტკიცებულებები
სასამართლო სხდომის ოქმის აუდიო ჩანაწერი ადასტურებს, რომ სასამართლომ არ განახორციელა სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 217-ე მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული საპროცესო მოქმედებები.
სახელმწიფო ბაჟი გადახდილი აქვს მოსარჩელეს ორი სასარჩელო მოთხოვნის ფარგებში რაც დაფიქსირებულია სარჩელში: პირველი სასარჩელო მოთხოვნა, შეუსრულებელი ვალდებულებისათვის თანხის დაკისრება და ავოტომობილით სარგებლობის შეზღუდვისათვის კომპენსაციის თანხის დაკისრებას, მითითებულია სარჩელის მე-4 ფაქტობრივი გარემოებით, დასტურდება სარჩელის დანართი 5-ის მტკიცებულებებით და მითითებულია სარჩელის დავის არსის მოკლე მიმოხილვაში, კერძოდ: მხარეთა შორის სახელშეკრულებო ვალდებულებიდან გამომდინარე, 2018 წლის 16 ივლისს წერილობით, მოსარჩელის წინაშე აღიარებულია სარემონტო მომსახურების ვალდებულება დამატებითი დათქმით, რომ შეკვეთილი სარემონტო მომსახურება უზრუნველყოფილი იქნებოდა გარანტიით. აღნიშნული ვალდებულების შეუსრულებლობისთვის სარემონტო მომსახურების საბაზრო ღირებულება მოთხოვნილია პირველი სასარჩელო მოთხოვნით.
პირველ სასარჩელო მოთხოვნაში მითითებული შეუსრულებელი ვალდებულებიდან გამომდინარეობს მეორე სასარჩელო მოთხოვნა, აღნიშნული ვალდებულების შესასრულებლად 2018 წლის 7 ივლისიდან დღეის მდგომარეობითაც ნივთი, რომელზეც უნდა შესრულებულიყო სამუშაოები იმყოფება საქმეში მონაწილე მოპასუხის ხელში და არც ნივთი დაუბრუნებია ჩაბარების ადგილას და არც სარემონტო სამუშაოები შეუსრულებია, ამიტომ მოთხოვნილია ავტომობილით სარგებლობის დაკარგული შესაძლებისთვის კომპენსაციის თანხის დაკისრება. არაკონსტიტუციურად ჩატარებული საპროცესო მოქმედებიდან გამომდინარე აღნიშნული დავის ფარგლებში გადაწყვეტილებები არ მიუღია სასამართლოს, რითაც ირღვევა საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის პირველი ნაწილით მინიჭებული სამართლანი სასამართლოთი სარგებლობის პრინციპი.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიის გადაწყვეტილება სამოქალაქო საქმეზე N2/15560-21 (N 330210021004773558) გასაჩივრებულია როგორც თბილისის სააპელაციო სასამართლოში ისე უზენაეს სასამართლოში, მაგრამ უშედეგოდ, რადგან სადავო დებულება ვერ უზრუნველყოფს რელევანტური დავის იდენტიფიცირებს, სხდომის ოქმში არ არსებობს შესაბამის მოქმედება და შესაბამისი ჩანაწერი, რაც ქმნის ბარიერს როგორც მოსარელის მხრიდან, ისე სასამართლოსთვის დაასაბუთოს მსჯელობა გადაწყვეტილბაში ასახული დავის რელევანტურობასთან დაკავშირებით. არარელევანტურ დავაზე მიღებული ყველა გადაწყვეტილება დამატებით არღვევს სამართლიანი სასამართლოს პრინციპს და აყენებს მოსარჩელეს ზიანს.
1. 2023 წლის 28 ნოემბრის, თბილისის საქალაქო სასამართლო სამოქალაქო საქმთა კოლეგიის გადაწყვეტილება, საქმე N2/15560-21 (330210021004773558) ეფუძნება სადავო სასამართლო აქტს, შეუძლებელია დადგინდეს გადაწყვეტილების დავის საგნის და სასარჩელო მოთხოვნების ფარგლების რელევანტურობა 2023 წლის 31 ოქტომბრის მთავარ სხდომაზე განხილული დავას საგნთან და სასარჩელო მოთხოვნებთან მიმართებით.
2. 2024 წლის 18 ივლისის გადაწყვეტილება, თბილისის სააპლაციო სასამართლო, სამოქალაქო საქმეთა პალატა საქმე N2ბ/158-24. ეფუძნება სადავო სასამართლო აქტს, შეუძლებელია დადგინდეს გადაწყვეტილების დავის საგნის და სასარჩელო მოთხოვნების ფარგლების რელევანტურობა 2023 წლის 31 ოქტომბრის მთავარ სხდომაზე განხილული დავას საგნთან და სასარჩელო მოთხოვნებთან მიმართებით.
3. 2025 წლის 21 თებერვლის განჩინების (სარეზოლუციო ნაწილი) საფუძვლად უდევს სადავო სასამართლო აქტი. თუმცა, შეუძლებელია დადგინდეს, არის თუ არა გადაწყვეტილებაში ასახული დავის საგანი და სასარჩელო მოთხოვნების ფარგლები რელევანტური 2023 წლის 31 ოქტომბრის მთავარ სხდომაზე განხილული დავის საგანთან და სასარჩელო მოთხოვნებთან მიმართებით. აღნიშნული გარემო ქმნის სამართლებრივ გაურკვევლობას.
4. საქართველოს უზენაეს სასამართლო, საქმე Nას-1143-2024 (330210021004773558) დასაბუთებული გადაწყვეტილება კვლავ დაეფუძნება სამართლებრივ გაურკვევლობას.
სასარჩელო მოთხოვნები:
1. მოვითხოვ, განხორციელდეს სადავო დებულების ნორმების კონსტიტუციურობის შემოწმება, საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლით განსაზღვრული ყოველი პირის (მოსარჩელის) საპროცესო უფლებებთან მიმართებით. კერძოდ, საკონსტიტუციო კონტროლი განხორციელდეს თბილისის საქალაქო სასამართლოს მიერ, სამოქალაქო საქმეზე N2/15560-21 (N 330210021004773558), 2023 წლის 31 ოქტომბრის სასამართლოს მთავარ სხდომაზე, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 217-ე მუხლის პირველი ნაწილის საფუძველზე განხორციელებული პროცედურული მოქმედებების კონსტიტუციურობაზე, რათა დადგინდეს, შეესაბამება თუ არა აღნიშნული სასამართლო ქმედებები კონსტიტუციით დადგენილ მოსარჩელის უფლებებს და სამართლიანი სასამართლოს პრინციპს.
სადავო დებულება, საქართველოს კონსტიტუციის 59-ე მუხლის ქვემდებარე, თბილისის საქალაქო სასამართლო სამოქალაქო საქმე N2/15560-21 (N 330210021004773558) 2023 წლის 31 ოქტომბრის სასამართლოს მთავარ სხდომაზე, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 217-ე მუხლის პირველი ნაწილით საქმის განხილვის დაწყების განსაზღვრულ ეტაპზე სასამართლოს განხორციელებული ქმედება, შეამოწმოთ საქართველოს საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის დებულებასთან მიმართებით, სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 217-ე მუხლის პირველი ნაწილის საპროცესო უფლებების მიმართებით. ასევე, ნებისმიერი ქმედება, რომელიც ეწინააღმდეგება საპროცესო მოქმედების წესებსა და ნორმებს, წინააღმდეგობაში მოდის ევროპის ადამიანის უფლებათა კონვენციის მე-6 მუხლთან.
საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლი აწესრიგებს ყოველი ადამიანისათვის სასამართლოს მიმართვის უფლებას და საქმის სამართლიანი და დროული განხილვის უფლებას, ხოლო ამ უფლების განხორციელების ნორმები მოიცავს სხვა კანონებში გათვალისწინებულ პროცედურებს, როგორიცაა საქართველოს კონსტიტუციის 59-ე მუხლი და მისი ქვემდებარე ნორმები სასამართლო საპროცესო ქმედებები. როგორც კონსტიტუციის 31-ე ისე 59-ე მუხლის მომწესრიგებელი ნორმაა საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსი, 31-ე მუხლის მიმართებით ყოველი პირის საპროცესო უფლებების მომწესრიგებელი, ხოლო 59-ე მუხლის მიმართ საერთო სასამართოებისათვის საქმის განხილვის წესების განმსაზღვრელი. ამდენად, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის წესების განხორციელების ნორმა განიხილება როგორც კონსტიტუციის 59-ე მუხლის დებულების განშტოება და მისი აღსრულების მექანიზმი, თუმცა მას დამოუკიდებელი იურიდიული ბუნებაც აქვს და ის შეიძლება დაექვემდებაროს კონსტიტუციურ კონტროლს, საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის დებულებასთან მიმართებით. საპროცესო ქმედება, რომელიც ეწინააღმდეგება საპროცესო კოდექსის ნორმებს ბუნებრივია წინააღმდეგობაში მოვა კონსტიტუციურ წესრიგთან.
მტკიცებულებად იხილეთ: საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 217-ე მუხლის პირველი ნაწილის წესი და 2023 წლის 31 ოქტომბრის, მთავარი სხდომის ოქმის აუდიო ჩანაწერი, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 217-ე მუხლის პირველი პუნქტით განსაზღვრულ ეტაპზე თბილისის საქალაქო სასამართლოს განხორციელებლი საპროცესო მოქმედება.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს მიერ 2023 წლის 31 ოქტომბერს, საქმეზე N2/15560-21 (N 330210021004773558) ჩატარებული მთავარი სასამართლო სხდომის ოქმის აუდიოჩანაწერი ცხადყოფს, რომ კანონით განსაზღვრული საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 217-ე მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული აუცილებელი საპროცესო ნორმები განხოციელდა ამავე კანონით განსაზღვრული ნორმების საწინააღმდეგო მოქმედებებით. აღნიშნული ფაქტობრივი გარემოება ადასტურებს, რომ სასამართლოს მიერ აღნიშნული პროცესუალური დებულებები რეალურად შესრულდა საწინააღმდეგოდ, ამგვარად, მოცემული სამართლებრივი ქმედება წარმოადგენს უშუალო მტკიცებულებას იმისა, რომ ქმდება არის არაკონსტიტუციური საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლით განსაზღვრული დებულების მიმართ და დარღვეულია სამართლიანი სასამართლოს უფლება და სასამართლო განხილვის თანასწორობის პრინციპი.
დამტკიცების მიზნით, იხილეთ 2023 წლის 31 ოქტომბრის მთავარი სხდომის ოქმი, რომლის აუდიოჩანაწერით დასტურდება, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 217-ე მუხლის პირველი ნაწილით განსაზღვრული წესის საწინააღმდეგო მოქმედებები, კერძოდ:
1. სასამართლოს არ დაუსვამს მხარეებისთვის კითხვა, სურთ თუ არა საქმის მორიგებით დასრულება;
2. მოსამართლეს არ მოუხსენებია სასამართლოს საქმის შესახებ;
3. მოსამართლეს არ მოუხსენებია სარჩელსა და შესაგებელში მითითებული ძირითადი გარემოებები, რომლებიც უნდა ემყარებოდეს საქმეში არსებულ მასალებს;
4. მოსამართლეს არ ჩამოუყალიბებია:
ფაქტები, რომლებიც საფუძვლად დაედო მოსარჩელის მოთხოვნას,
ფაქტები, რომლებიც საფუძვლად დაედო მოპასუხის შესაგებელს,
ფაქტები, რომლებზეც მხარეებს არ ჰქონდათ დავა,
ფაქტები, რომლებიც სადავოა,
მხარეების მიერ წარმოდგენილი მტკიცებულებები.
5. მოსამართლეს არ დაუსვამს მხარეებისთვის შეკითხვა, ხომ არ სურთ რაიმეს დამატება ან/და დაზუსტება.
6. უფრო მეტიც, მოსარჩელე მხარის წარმომადგენელი, საპროცესო უფლებებიდან გამომდინარე, მოსამართლეს ეუბნება დამატება და დაზუსტების შესახებ, მაგრამ მოსამართლეს სასამართლო გადაყავს ახსნა განმარეტბის ეტაპზე უკანონოდ.
საქართველოს კონსტიტუციის 59-ე მუხლით განსაზღვრული საეთო სასამართლოების განხორციელებული მართლმსაჯულება, ყოველი არამიანისათვის და განსახილველ შემთხვევაში მოსარჩელისათვის არ არის სამართლიანი, და კონსტიტუიის 31-ე მუხლის პირველ ნაწილთან მიმართებით არაკონტიტუციურია.
2. მოვითხოვ, განხორციელდეს სადავო დებულების ნორმების კონსტიტუციურობის შემოწმება საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლით გარანტირებული მოსარჩელის(როგორც ყოველი ადამიანის) საპროცესო უფლებების მიმართებით.
კერძოდ, მოვითხოვ, კონსტიტუციური კონტროლი გავრცელდეს თბილისის საერთო სასამართლოების მიერ სამოქალაქო საქმეზე N2/15560-21 (N330210021004773558) მიღებულ გადაწყვეტილებებსა და განჩინებებზე, რათა დადგინდეს
1. შეესაბამება თუ არა აღნიშნული სასამართლო აქტები 2023 წლის 31 ოქტომბრის მთავარ სხდომაზე განხილულ სასარჩელო მოთხოვნებსა და დავის საგანს;
2. დაიცვეს თუ არა სასამართლოებმა კონსტიტუციით დადგენილი მოსარჩელის უფლებები;
3. დაკმაყოფილდა თუ არა სამართლიანი სასამართლოს პრინციპი აღნიშნული გადაწყვეტილებების მიღებისას.
ა) სადვო დებულების შემოწმება, კონსტიტუციის 59-ე მუხლის დებულების ქვემდებარე, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 249-ე მუხლის მეორე ნაწილის კონტექსტში, საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის პირველი ნაწილის დებულებასთან მიმართებით, საქართველო საპროცესო კოდექსის მე-3 მუხლის პირველ ნაწილის კონტექსტში. ასევე, ნებისმიერი ქმედება, რომელიც ეწინააღმდეგება საპროცესო მოქმედების წესებსა და ნორმებს, წინააღმდეგობაში მოდის ევროპის ადამიანის უფლებათა კონვენციის მე-6 მუხლთან.
დავის საგანი, თანხის დაკისრება - 2018 წლის 16 ივლისს, წერილით აღიარებული დამატებითი დათქმით უზრუნველყოფილი ვალდებულების შეუსრულებლობისათვის, კერძოდ ვალდებულ პირს უნდა შეეკვეთა მომსახურება, უნდა დაეცვა მოსარჩელის კანონიერი ინტერესები და ნამდილად კარგად რომ შესრულდებოდა სამუშაოები დამატებითი დათქმა იყო გარანტია. შესაბამისად სარჩელში დაფიქსირებულია დავის საგანია თანხის დაკისრება - აღნიშნულის საპირისპიროდ გადაწყვეტილებაში დაფიქსირებულია თანხის ანაზღაურება.
მტკიცებულებად იხილეთ, 2023 წლის 31 ოქტომბის მთავარი სხდომის, საქართველოს სამოქალაქო საპრცოსო კოდექსის 217-ე მუხლის პირვენი ნაწილით განსაზღვრული ეტაპი.
ბ) სადვო დებულების შემოწმება, კონსტიტუციის 59-ე მუხლის დებულების ქვემდებარე, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 249-ე მუხლის მესამე ნაწილი “ გადაწყვეტილების აღწერილობით ნაწილში მოკლედ უნდა მიეთითოს მოსარჩელის მოთხოვნა“ კონტექსტში, საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის პირველი ნაწილის დებულებასთან მიმართებით, საქართველო საპროცესო კოდექსის მე-3 მუხლის პირველ ნაწილის კონტექსტში. ასევე, ნებისმიერი ქმედება, რომელიც ეწინააღმდეგება საპროცესო მოქმედების წესებსა და ნორმებს, წინააღმდეგობაში მოდის ევროპის ადამიანის უფლებათა კონვენციის მე-6 მუხლთან.
მოსარჩელმ სასამართლოს მიმართა ორი სასარჩელო მოთხოვნით: პირველი სასარჩელო მოთხოვნა, შეუსრულებელი ვალდებულებისათვის თანხის დაკისრება და მეორე სასარჩელო მოთხოვნა ავოტომობილით სარგებლობის შეზღუდვისათვის კომპენსაციის თანხის დაკისრებას. მოთხოვნა ეფუძნება სარჩელის მე-4 ფაქტობრივი გარემოებას, დასტურდება სარჩელის დანართი 5-ის მტკიცებულებებით და მითითებულია სარჩელის დავის არსის მოკლე მიმოხილვაში, კერძოდ: მხარეთა შორის სახელშეკრულებო ვალდებულებიდან გამომდინარე, 2018 წლის 16 ივლისს წერილობით, მოსარჩელის წინაშე აღიარებულია სარემონტო მომსახურების ვალდებულება დამატებითი დათქმით, რომ შეკვეთილი სარემონტო მომსახურება უზრუნველყოფილი იქნებოდა გარანტიით. აღნიშნული ვალდებულების შეუსრულებლობისთვის სარემონტო მომსახურების საბაზრო ღირებულება მოთხოვნილია პირველი სასარჩელო მოთხოვნით. პირველ სასარჩელო მოთხოვნაში მითითებული შეუსრულებელი ვალდებულებიდან გამომდინარეობს მეორე სასარჩელო მოთხოვნა, აღნიშნული ვალდებულების შესასრულებლად 2018 წლის 7 ივლისიდან დღეის მდგომარეობით ნივთი, რომელზეც უნდა შესრულებულიყო სამუშაოები იმყოფება საქმეში მონაწილე მოპასუხის ხელში. - აღნიშნულის საპირისპიროდ სადავო განჩინებაში ასახულია, არარელევანტური, შეცვლილი სასარჩელო მოთხოვნის ტექსტები და გარემოებები.
მტკიცებულებად იხილეთ, 2023 წლის 31 ოქტომბის მთავარი სხდომის, საქართველოს სამოქალაქო საპრცოსო კოდექსის 217-ე მუხლის პირვენი ნაწილით განსაზღვრული ეტაპი.
გ) სადვო დებულების შემოწმება, კონსტიტუციის 59-ე მუხლის დებულების ქვემდებარე, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 249-ე მუხლის მეორე ნაწილის კონტექსტში, საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის მეორე ნაწილის დებულებასთან მიმართებით, საქართველო საპროცესო კოდექსის მე-2 მუხლის პირველ ნაწილის კონტექსტში. ასევე, ნებისმიერი ქმედება, რომელიც ეწინააღმდეგება საპროცესო მოქმედების წესებსა და ნორმებს, წინააღმდეგობაში მოდის ევროპის ადამიანის უფლებათა კონვენციის მე-6 მუხლთან.
საქმეში მოსარჩელის წარმომადგენელია დავით კოხრეიძე, სხვა შემხებლობ საქემში განსახილველ დავასთან დავით კოხრეიძეს არ აქვს. - აღნიშნულის საპირისპიროდ სასამართლომ განიხილა წარმომადგენლის უფლებები იმ სახით რომ თითქოს მოსარჩელე მისი შვილის უფლებების დასაცავად მივიდა სასამართლოში.
მტკიცებულებად იხილეთ, 2023 წლის 31 ოქტომბის მთავარი სხდომის, საქართველოს სამოქალაქო საპრცოსო კოდექსის 217-ე მუხლის პირვენი ნაწილით განსაზღვრული ეტაპი.
დ) სადვო დებულების შემოწმება, კონსტიტუციის 59-ე მუხლის დებულების ქვემდებარე, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 249-ე მუხლის მეორე ნაწილის კონტექსტში, საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის პირველი ნაწილის დებულებასთან მიმართებით, საქართველო საპროცესო კოდექსის მე-2 მუხლის პირველ ნაწილის კონტექსტში. ასევე, ნებისმიერი ქმედება, რომელიც ეწინააღმდეგება საპროცესო მოქმედების წესებსა და ნორმებს, წინააღმდეგობაში მოდის ევროპის ადამიანის უფლებათა კონვენციის მე-6 მუხლთან.
საქმეში მოსარჩელემ მიმართა სასამართლოს, თავად მისი უფლებების დასაცავად, რაც გამომდინარეობდა მოპასუხის შპს „სოკარ ჯორჯია პეტროლეუმის“ მიერ დარღვეული ვალდებულებიდან, კერძოდ შეთანხმების თანახმად, აღნშინულ მოპასუხეს უნდა შეეკვეთა სარემონტო მომსახურება მომსახურე სერვის საწარმოში, დაეცვა მოსარჩელის კანონიერი ინტერესები და მომსახურება რომ ნამდილად კარგი იქნებოდა განმტკიცებულ უნდა ყოფილიყო გარანტიით. აღნიშნული ვალდებულების შეუსრულებლობის გამო მიმართა მოსარჩელემ სასამართლოს. - ამის საწინაარმდეგომ სასამართლომ არასწორად შეაფასა მოსარჩელის მოთხოვნა არ გაითვალისწინა დავის საგანის მოკლე აღწერაში მითითებული 2018 წლის წერილი და გარანტია, სარჩელში მე-4 ფაქტობივი გარემობაში მითითებული 2018 წლის 16 ივლისის წერილი და გარანტია, რომელიც მტკიცდებოდა მე-5 დანართით აღნიშნული წერილით. აღნიშნულის საწინააღმდეგოდ მოქმედებდა სასამართლო და გამოიგონა თითქოს სხვა პირის უფლებეის დასცავად და სხვა სამოქალაქო საქმის გადასახედად მიმართა მოსარჩელემ, უკანონოდ დაურთო სხვა პირის სამოქალაქო საქმე განსახილველ საქმეს.
მტკიცებულებად იხილეთ, 2023 წლის 31 ოქტომბის მთავარი სხდომის, საქართველოს სამოქალაქო საპრცოსო კოდექსის 217-ე მუხლის პირვენი ნაწილით განსაზღვრული ეტაპი.
ე)სადვო დებულების შემოწმება, კონსტიტუციის 59-ე მუხლის დებულების ქვემდებარე, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის მე-4 და 217-ე მუხლის პირველი ნაწილის კონტექსტში, საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის პირველი ნაწილის დებულებასთან მიმართებით, საქართველო საპროცესო კოდექსის მე-2, მე-3, მე-4, 10-ე, 102-ე, 106-ე, და 217 მუხლის პირველ ნაწილის კონტექსტში. ასევე, ნებისმიერი ქმედება, რომელიც ეწინააღმდეგება საპროცესო მოქმედების წესებსა და ნორმებს, წინააღმდეგობაში მოდის ევროპის ადამიანის უფლებათა კონვენციის მე-6 მუხლთან.
მოსამართლე რომ 2023 წლის 31 ოქტომბერს, სასამართლო მთავარ სხდომაზე გაეკეთებინა მოხსენება, მოსარჩელის სასარჩელო მოთხოვნები და დავის საგანი რელევანტურად აისახებოდა გადაწყვეტილებაში, შეძლებდა საპროცესო უფლებებით სარგებლობას და დაუსრულებელი ინტერპრეტაციებზე ექნებდა მტკიცებულების მითითების საშუაალება კანონით დადგენილი წესით, მოხსენების შესახებ სადაც მთავარ სხდომაზე განხილული საკითხი დამტკიცდებოდა, მოსარჩელე ისარგებლებდა უფლები დაემატებინა ან დაეზუსტებინა რაიმე საქმის შეახებ და მიუთითებდა უდავო ფაქტობრივ გარემოებეზე რომელბიც მითითებული აქვს სარჩელში და რაზეც რათქმაუნდა საქმის განხილვის შემდგომ ეტაპზე მტკიცების ტვირთი აღარ უკისრებია და ისარგელბლებდა ყველა საპროცესო უფლებით რომელის დეტალური განმარტება აღნიშნულ ფორმატში შუძლებელია, მხოლოდ სასამართლოს მხრიდან სათანადო საპროცესო ქმედების შემთხვევაშია შესაძლებელი აღნიშნული უფლებების რეალიზება - ამის საწინააღმდეგოდ, სასამართლომ გადაწყვეტილება გამოიტანა არარელევანტურ დავაზე უფრო მეტიც, თავად ვერ ასაბუთებს დავის რელევანტურობას რადგან საქმეში არ არის მთავარი სხდომის მოხსენება.
მტკიცებულებად იხილეთ, 2023 წლის 31 ოქტომბრის მთავარი სხდომის 217-ე მუხლის პირველი ნაწილით განსაზღვრული ეტაპი. საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის პირველი ნაწილის თანახმად, მოსარჩელეს რომ არ შეზღუდოდა საქართველოს საპროცესო კოდექსისი 217-ე მუხლის პირველი ნაწილით განსაზღვრულ უფლებები, საკონტიტუციო სასამართლოს მივუთითებდი სხდომის ოქმში და მოვითხოვდი ჩანაწერის ჩართვას. სწორედ აღნიშნულ წარმოადგენს სარჩელის არსს, რომ მოსაჩელეს აღუდგეს კონსტიტუციური უფლება და მიეცეს საშავლება ისარგებლოს საპროცესო უფლებებით, რის შემთხვევაშიდაც გადაწყვეტილება რელევანტურ დავაზე იქნებოდა გამოტანილი და სარჩელი სრულად დაკმაყოფილდებოდა, რომლის განხორციელების საშუალებას კონსტიტუციის 59-ე მუხლთ განსაზღვრული საერთო სასამართლოების პირობებში არ მიეცა.
მოსარჩელეს შეზღუდა საპროცესო უფლება მიეღწია იმ სამართლებრივი შედეგისთვის და მიზნისთვის, რომლისთვისაც გადაიხადა სახელმწიფო ბაჟი. სახელმწიფო ბაჟი გადახდილი აქვს მოსარჩელეს ორი სასარჩელო მოთხოვნის ფარგებში რაც დაფიქსირებულია სარჩელში: პირველი სასარჩელო მოთხოვნა, შეუსრულებელი ვალდებულებისათვის თანხის დაკისრება და ავოტომობილით სარგებლობის შეზღუდვისათვის კომპენსაციის თანხის დაკისრებას, მითითებულია სარჩელის მე-4 ფაქტობრივი გარემოებით, დასტურდება სარჩელის დანართი 5-ის მტკიცებულებებით და მითითებულია სარჩელის დავის არსის მოკლე მიმოხილვაში, კერძოდ: მხარეთა შორის სახელშეკრულებო ვალდებულებიდან გამომდინარე, 2018 წლის 16 ივლისს წერილობით, მოსარჩელის წინაშე აღიარებულია სარემონტო მომსახურების ვალდებულება დამატებითი დათქმით, რომ შეკვეთილი სარემონტო მომსახურება უზრუნველყოფილი იქნებოდა გარანტიით. აღნიშნული ვალდებულების შეუსრულებლობისთვის სარემონტო მომსახურების საბაზრო ღირებულება მოთხოვნილია პირველი სასარჩელო მოთხოვნით. პირველ სასარჩელო მოთხოვნაში მითითებული შეუსრულებელი ვალდებულებიდან გამომდინარეობს მეორე სასარჩელო მოთხოვნა, აღნიშნული ვალდებულების შესასრულებლად 2018 წლის 7 ივლისიდან დღეის მდგომარეობითაც ნივთი, რომელზეც უნდა შესრულებულიყო სამუშაოები იმყოფება საქმეში მონაწილე მოპასუხის ხელში და არც ნივთი დაუბრუნებია ჩაბარების ადგილას და არც სარემონტო სამუშაოები შეუსრულებია, ამიტომ მოთხოვნილია ავტომობილით სარგებლობის დაკარგული შესაძლებლობისთვის კომპენსაციის თანხის დაკისრება. არაკონსტიტუციურად ჩატარებული საპროცესო მოქმედებიდან გამომდინარე აღნიშნული დავის ფარგლებში გადაწყვეტილებები არ მიუღია სასამართლოს. თბილისის საქალაქო სასამართლომ, თბილისის სააპელაციო სასამართლომ და საქართველოს უზენაესმა სასამართლომ არ განიხილეს მოსარჩელის მიერ წარდგენილი სასარჩელო მოთხოვნები და დავის საგანი. აღნიშნული სასამართლო ინსტანციებმა თვითნებურად შეცვალეს მოსარჩელის სასარჩელო მოთხოვნების ტექსტი, შესაბამისად შინაარსიც, გარდაქმნეს დავის საგანი და მათი განხილვა დაუმყარეს ისეთი ფაქტობრივ გარემოებას, რომელიც არ წარმოადგენდა მოსარჩელის მოთხოვნის საფუძველს, უფრო მეტიც, საქმეში მოსარჩელის წარმომადგენელი ჩართეს მხარედ იმ სახით რომ თითქოს მოსარჩელემ მისი შვილის კანონიერი ინტერესების დასაცავად მიმართა სასამართლოს და დავა განიხილა თითქოს ნივთის დაზიანების მოთხოვნას დავობდა მოსარჩელე, ამ განზრახვის უზრუნველსაყოფად უკანონოდ დავით კოხრეიძის საქმე დაურთეს ირაკლი კოხრეძის საქმეს.
საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლი აწესრიგებს ყოველი ადამიანისათვის სასამართლოს მიმართვის უფლებას და საქმის სამართლიანი და დროული განხილვის უფლებას, ხოლო ამ უფლების განხორციელების ნორმები მოიცავს სხვა კანონებში გათვალისწინებულ პროცედურებს, როგორიცაა საქართველოს კონსტიტუციის 59-ე მუხლი. როგორც 31-ე ისე 59-ე მუხლის მომწესრიგებელი ნორმაა საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსი, 31-ე მუხლის მიმართ საპროცესო უფლებების უზრუნველმყოფელი, ხოლო 59-ე მუხლის მიმართ საპროცესო მოქმედებების განმახორციელებელი. ამდენად, საქართველო სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის წესების განხორციელების ნორმა განიხილება როგორც კონსტიტუციის 59-ე მუხლის დებულების განშტოება და მისი აღსრულების მექანიზმი, თუმცა მას დამოუკიდებელი იურიდიული ბუნებაც აქვს და ის შეიძლება დაექვემდებაროს კონსტიტუციურ კონტროლს და იგი ექვემდებარება საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის დებულებას. სადავო დებულება, არარელევანტურ დავაზე გამოტანილი განჩნება ვერ უზრუნველყოფს საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის დებულებასთან მიმართებით კონსტიტუციურ წესრიგს, საქმის სამართლიანი და დროული განხილვის უფლების უზრუნველყოფას. მტკიცებულებად იხილეთ, 2023 წლის 31 ოქტომბრის მთავარი სხდომის ოქმის აუდიო ჩანაწერი, აუდიო ჩანაწერი ცხადყოფს რომ, სადავო გადაწყვეტილებაში მითითებული დავის საგანი და სასარჩეო მოთხოვნა არ არის რელევანტური მთავარი სხდომის განხილული სასარჩელო მოთხოვნებთან და დავის საგანთან მიმართებით. სასამართლოს განმარტებები და განვითარებული მსჯელობა არ ეფუძნება საქმისთვის მნიშვნელობის მქონე ფაქტობრივ გარემოებებს, საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის დებულების თანახმა, სამართლიანი სასამართლო შეჯიბრობითობის პრინციპის დაცვას გულისხმობს, მოსამართლის ქმედებამ, მოხსენების ეტაპის საწინააღმდეგო შესრულებით, გამოიწვია საქმის შესახებ გაურკვეველი დაუსრულებელი ინტერპრეტაციები სასარჩელო მოთხოვნაზე, დავის საგანზე, ფაქტობრივ გარემოებაზე რასაც ეფუძნება მოთხოვნები და მტკიცებულებები რასაც ეფუძნება ფაქტობრივი გარემოებები.
სადავო დებულების არაკონსტიტუციურად ცნობა, უზრუნველყოფს მოსარჩელის კონსტიტუციური უფლებების რეალიზებას.
დამტკიცების მიზნით, იხილეთ საქმე N2/15560-21 (N 330210021004773558) 2023 წლის 31 ოქტომბრის მთავარი სხდომის ოქმის აუდიოჩანაწერი. დასტურდება, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 217-ე მუხლის პირველი ნაწილით, საქმის განხილვის დაწყების ეტაპზე დავა, რომელიც იხილებოდა სასამართლოში, არ არის რელევანტური სადავო განჩინებაში ასახულ გაურკვეველ დავასთან.
შეცვლილი სასარჩელო მოთხოვნისა და დავის საგნის შეცვლის შედეგად გამოტანილი განჩინება ვერ უზრუნველყოფს საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლით, ყოველი ადამიანისათვის სამართლიანი სასამართლოთი სარგებლობის უფლებას.
3. სადავო დებულების არაკონსტიტუციურად ცნობის შემთხვევაში, საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის თანახმად, საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლომ უზრუნველყოს მოსარჩელის საპროცესო უფლებები. აცნობოს საქართველოს კონსტიტუციის 59-ე მუხლით განსაზღვრულ საერთო სასამართლოებს სადავო დებულების არაკონსტიტუციურად ცნობის შესახებ, უზრუნველყოს სამოქალაქო საქმის N2/15560-21 (N 330210021004773558) სადავო ეტაპზე შეჩერება და სადავო ეტაპიდან მისი განახლება იმგვარად რომ სადავო დებულებაზე დაფუძნებული, საპროცესო მოქმედებები, განჩინებები, გადაწყვეტილებები და იურიდიული ქმედებები ბათილად იქნას ცნობილი, უკანონოდ გადახდილი სახელმწიფო ბაჟი დაუბრუნდეს მოსარჩელეს და პირველ ინსტაციაში გადხდილი ბაჟი გამოყენებული იქნას რელევანტური დავის განხილვისათვის, რისთვისაც მოსარჩელემ მიმართა სასამართლოს.
საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის დებულების შესაბამისად უზრუნველყოფილია “საქმის სამართლიანი და დროული განხილვის უფლება.“ რაც მოიცავ 1 და 2 სასარჩელო მოთხოვნების განხილვას. საქართველოს კონსტიტუციის 59-ე მუხლის დებულების თანახმად, საკონსტიტუციო კონტროლის სასამართლო ორგანო, საკონსტიტუციო სასამართლოა და სადავო საკითხი მისი განსჯადია. ასევე, ნებისმიერი ქმედება, რომელიც ეწინააღმდეგება საპროცესო მოქმედების წესებსა და ნორმებს, წინააღმდეგობაში მოდის ევროპის ადამიანის უფლებათა კონვენციის მე-6 მუხლთან.
მტკიცებულებად იხილეთ, 2023 წლის 31 ოქტომბრის მთავარი სხდომის ოქმი, სხდომის გახნის საპროცესო ეტაპზე განხორციელებული საპროცესო მოქმედება და საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 217-ე მუხლის პირველი ნაწილით განსაზღვრული წესი/ნორმა და საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლთან მიმართებით ქმედების კონსტიტუციურობა. სადავო დებულებების არაკონსტიტუიურად ცნობის შემთხვევაში, მოსარჩელეს მიეცემა საშუალება ბათილად ცნოს უკანონო სასამართლოს საპროესო მოქმედებები, მასზე დაფუძნებული იურიდიული ქმედებები და საქმის წარმოება განაახლოს სადავო ეტაპიდან და ისარგებლოს სამართლიანი სასამართლოთი.
4. მოვითხოვ, განხორციელდეს სადავო დებულების ნორმების კონსტიტუციურობის შემოწმება, საქართველოს კონსტიტუციის 26-ე მუხლით განსაზღვრული უფლებებთან, კერძოდ, საკონსტიტუციო კონტროლი განხორციელდეს თბილისის საქალაქო სასამართლოს მიერ, სამოქალაქო საქმეზე N2/15560-21 (N 330210021004773558), რამდენად იქნა მოსარჩელის ოროგრც მომხმარებლი უფლებები დაცული, რათა დადგინდეს, შეესაბამება თუ არა აღნიშნული სასამართლო ქმედებები კონსტიტუციით დადგენილ მოსარჩელის უფლებებს და სამართლიანი სასამართლოს პრინციპს.
სადავო დებულება, საქართველოს კონსტიტუციის 59-ე მუხლის ქვემდებარე, თბილისის საქალაქო სასამართლო სამოქალაქო საქმე N2/15560-21 (N 330210021004773558) 2023 წლის 31 ოქტომბრის სასამართლოს მთავარ სხდომაზე, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 217-ე მუხლის პირველი ნაწილით საქმის განხილვის დაწყების განსაზღვრულ ეტაპზე სასამართლოს განხორციელებული ქმედება, შეამოწმოთ საქართველოს საქართველოს კონსტიტუციის 26-ე მუხლის დებულებასთან მიმართებით, სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის მე-3 მუხლის პირველი ნაწილის საპროცესო უფლებების მიმართებით. ასევე, ნებისმიერი ქმედება, რომელიც ეწინააღმდეგება საპროცესო მოქმედების წესებსა და ნორმებს, წინააღმდეგობაში მოდის ევროპის ადამიანის უფლებათა კონვენციის მე-6 მუხლთან
საერთო სასამართლოები არიდებენ მომსახურე სერვის საწარმოებს პასუხისმგებლობას, სასამართლო მართლმსაჯულების განხორცილებისას ცდებიან მხარეთა შორის სახელშეკროლებო ურთიერთობებით განსაზღვრულ სამართლებლივ წვდომას და განსახილველ საქმეებს ამგვანებენ არასახელშეკრულებო ურიერთობებს. რითაც ირღვევა საქართველოს კონსტიტუციის 26-ე მუხლით მინიჭებული მომხმარებლის უფლებები. მტკიცებულებად იხილეთ, 2023 წლის 31 ოქტომბრის მთავარი სხდომის ოქმი, სხდომის გახნის საპროცესო ეტაპზე განხორციელებული საპროცესო მოქმედება და საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 217-ე მუხლის პირველი ნაწილით განსაზღვრული ეტაპი.
6. კონსტიტუციური სარჩელით/წარდგინებით დაყენებული შუამდგომლობები
შუამდგომლობა სადავო ნორმის მოქმედების შეჩერების თაობაზე: კი
შუამდგომლობა პერსონალური მონაცემების დაფარვაზე: არა
შუამდგომლობა მოწმის/ექსპერტის/სპეციალისტის მოწვევაზე: არა
შუამდგომლობა/მოთხოვნა საქმის ზეპირი მოსმენის გარეშე განხილვის თაობაზე: არა
კანონმდებლობით გათვალისწინებული სხვა სახის შუამდგომლობა: კი