თქვენ არ ეცნობით კონსტიტუციური სარჩელის/წარდგინების სრულ ვერსიას. სრული ვერსიის სანახავად, გთხოვთ, ვერტიკალური მენიუდან ჩამოტვირთოთ მიმაგრებული დოკუმენტი

1. სადავო ნორმატიული აქტ(ებ)ი

ა. „საერთაშორისო დაცვის შესახებ" საქართველოს კანონი

2. სასარჩელო მოთხოვნა

3. საკონსტიტუციო სასამართლოსათვის მიმართვის სამართლებრივი საფუძვლები

საქართველოს კონსტიტუციის მე-60 მუხლის მე-4 პუნქტის „ა“ქვეპუნქტი, „საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ” საქართველოს ორგანული კანონის მე-19 მუხლის პირველი პუნქტის „ე“ქვეპუნქტი და 39-ე მუხლის პირველი პუნქტის „ა“ქვეპუნქტი.

,,საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის 31-ე და 31¹ მუხლები;

4. განმარტებები სადავო ნორმ(ებ)ის არსებითად განსახილველად მიღებასთან დაკავშირებით

მიგვაჩნია, რომ კონსტიტუციური სარჩელი აკმაყოფილებს საკონსტიტუციო სასამართლოში არსებითად განსახილველად მიღების ყველა მოთხოვნას:

1) საკონსტიტუციო სარჩელი ფორმით და შინაარსით შეესაბამება „საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის 31¹-ე მუხლით დადგენილ მოთხოვნებს;

2) შეტანილია უფლებამოსილი სუბიექტის - მოსარჩელეების მიერ, რომელთა კონსტიტუციური უფლებები პირდაპირ არის დარღვეული სადავო ნორმებით(საქართველოს კონსტიტუციის მე-60 მუხლის პირველი პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტის მიხედვით);

3) სარჩელში მითითებული საკითხი არის საკონსტიტუციო სასამართლოს განსჯადი- ეხება ნორმატიული აქტის შესაბამისობას კონსტიტუციის მეორე თავით აღიარებულ ძირითად უფლებებთან (ორგანული კანონის მე-19 მუხლის პირველი პუნქტის „ე“ქვეპუნქტი);

4)სადავო ნორმები შსს მიგრაციის დეპარტამენტის მიერ გამოყენებულ იქნა საკონსტიტუციო სარჩელის ავტორების მიმართ და არღვევს მათ კონსტიტუციულ უფლებებს.

5) სარჩელში მითითებული საკითხი არ არის გადაწყვეტილი საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ;

6) გამოყენებულია ყველა შიდასახელმწიფოებრივი დაცვის საშუალება- შეტანილია ადმინისტრაციული სარჩელი სასამართლოში, მაგრამ სადავო ნორმები თავად ხდის ასეთ სარჩელს არაეფექტიანს.

7) სარჩელი შეესაბამება ფორმალურ მოთხოვნებს და შეიცავს ყველა საჭირო ინფორმაციას.

5. მოთხოვნის არსი და დასაბუთება

საკონსტიტუციო სარჩელის ავტორები მიმართავენ საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს წინამდებარე კონსტიტუციური სარჩელით და ითხოვენ არაკონსტიტუციურად იქნეს ცნობილი „საერთაშორისო დაცვის შესახებ" საქართველოს კანონის 32-ე მუხლის მე-6 და მე-7 პუნქტები სრულად.

სადავო ნორმები ითვალისწინებენ, რომ საერთაშორისო დაცვაზე განცხადების დაჩქარებული წესით განხილვის შემდეგ უარის შემთხვევაში პირი კარგავს თავშესაფრის მაძიებლის სტატუსს, მასზე აღარ ვრცელდება არგაძევების პრინციპი და დასაშვებია მისი დაუყოვნებელი გაძევება ან ექსტრადიცია, აგრეთვე პირს ართმევს სასამართლოში გასაჩივრებისას იურიდიული დახმარების და სახელმწიფო ბაჟისგან გათავისუფლების უფლებებს.

მოსარჩელეები მიიჩნევენ, რომ სადავო ნორმები ეწინააღმდეგება საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის (სამართლიანი სასამართლო) პირველ და მესამე პუნქტს, 11-ე მუხლის პირველ პუნქტს (თანასწორობა), 33-ე მუხლის პირველ, მესამე და მეოთხე პუნქტებს (უცხოელთა და მოქალაქეობის არმქონე პირთა უფლებები, მათ შორის თავშესაფრის უფლება), აგრეთვე საქართველოს კონსტიტუციის მე-4 მუხლის პირველ პუნქტს და მე-4 მუხლის მე-5 პუნქტს, რომელიც ითვალისწინებს საერთაშორისო ხელშეკრულებების უზენაესობას.

წინამდებარე სარჩელის შეტანა ემყარება საქართველოს კონსტიტუციის 60-ე მუხლის პირველი პუნქტის „ა" ქვეპუნქტს, აგრეთვე „საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ" საქართველოს ორგანული კანონის მე-19 მუხლის პირველი პუნქტის „ე" ქვეპუნქტს, რომელიც ანიჭებს მომჩივნებს უფლებას მიმართონ საკონსტიტუციო სასამართლოს საქართველოს კონსტიტუციის მეორე თავის საკითხებთან მიმართებით მიღებული ნორმატიული აქტების კონსტიტუციურობის შემოწმების თხოვნით.

II. ფაქტობრივი გარემოებები

მოსარჩელეები არიან რუსეთის ფედერაციის მოქალაქეები, 71 და 72 წლის ხანდაზმული ცოლ-ქმარი, რომლებიც 2024 წლის ნოემბერში ჩამოვიდნენ საქართველოში პოლიტიკური დევნის გამო. ვიტალი შურიგინი რუსეთის ფედერაციაში ფლობდა სამ საწარმოს, რომლებიც აწარმოებდნენ რადიოტექნიკას და ელექტროგენერატორებს. რუსეთის ხელისუფლების მხრიდან სისტემატური ზეწოლის შედეგად, მათ აიძულეს უსასყიდლოდ გადაეცათ ერთ-ერთი საწარმო სახელმწიფოსთვის 2010 წელს. მოსარჩელე ეწინააღმდეგებოდა თავისი საწარმოების პროდუქციის საომარი მიზნებისთვის გამოყენებას, რაც ხელისუფლების მხრიდან პოლიტიკური ზეწოლის მიზეზი გახდა.

2015 წელს ვიტალი შურიგინი დააკავეს ფალსიფიცირებული ბრალდებებით და ორი წელი გაატარა პატიმრობაში. 2024 წლის სექტემბერში კვლავ აღუძრეს სისხლის სამართლის საქმე და გამოაცხადეს მისი ძებნა რუსეთის მასშტაბით. 2023 წელს, როდესაც მოსარჩელეები იმყოფებოდნენ გერმანიაში ჯანმრთელობის მძიმე მდგომარეობის გამო, მათ შეიტყვეს, რომ ერთ-ერთი საწარმოს ყოფილი დირექტორი ვასილ მუსინი უკანონოდ დააკავეს, ხოლო 2025 წლის დეკემბერში მისი პატიმრობის ვადა 2026 წლის ივნისამდე გაგრძელდა.

2025 წლის აგვისტოდან 6 ოქტომბრამდე მოსარჩელეებმა უამრავჯერ მიმართეს შინაგან საქმეთა სამინისტროს მიგრაციის დეპარტამენტს საერთაშორისო დაცვაზე განცხადების დასარეგისტრირებლად. მათ რამდენიმე თვე გაატარეს მიგრაციის დეპარტამენტთან წარმოუდგენლად დიდი რიგის გამო, ვერ ახერხებდნენ შენობაში შესვლას. მათ ასევე ფოსტით გაგზავნეს რამდენიმე განცხადება შსს მიგრაციის დეპარტამენტში, სადაც მოითხოვდნენ გაეთვალისწინებინათ მათი ასაკი და ჯანმრთელობის მძიმე მდგომარეობა, თუმცა მიგრაციის დეპარტამენტი ყოველ ჯერზე შაბლონურად პასუხობდა.

2025 წლის 6 ოქტომბერს მოსარჩელეებმა საბოლოოდ შეძლეს განცხადების დარეგისტრირება. 2025 წლის 17 ოქტომბრის გადაწყვეტილებით მათი განცხადი დასაშვებად იქნა ცნობილი და დარეგისტრირდნენ თავშესაფრის მაძიებლებად. თუმცა, 2025 წლის 6 ნოემბრის გადაწყვეტილებით, შინაგან საქმეთა სამინისტროს მიგრაციის დეპარტამენტმა უარი უთხრა მათ საერთაშორისო დაცვის მინიჭებაზე დაჩქარებული წესით და გამოიყენა „საერთაშორისო დაცვის შესახებ" კანონის 32-ე მუხლის მე-6 და მე-7 პუნქტები.

აღნიშნული გადაწყვეტილების შედეგად, მოსარჩელეებმა მომენტალურად დაკარგეს თავშესაფრის მაძიებლის სტატუსი, მათზე აღარ ვრცელდება არგაძევების პრინციპი და დასაშვებია მათი ნებისმიერ მომენტში გაძევება რუსეთში, სადაც მათ ელით დაუყოვნებელი დაკავება, პატიმრობა და არაადამიანური მოპყრობა. იმის გათვალისწინებით, რომ მოსარჩელეებმა დაკარგეს რუსული პასპორტები, თავშესაფრის მაძიებლის სტატუსის შეწყვეტამ ისინი სამართლებრივი უფლებების გარეშე დატოვა. მათ არ შეუძლიათ დროებითი თავშესაფრის მაძიებლის პირადობის მოწმობების მიღება, მინდობილობის ნოტარიულად დამოწმება ან თავიანთი უფლებებისა და უფლებამოსილებების მთელი რიგით განხორციელება.

გარდა ამისა, ადმინისტრაციული სასამართლოს წინაშე შეტანილ სარჩელზე მათ წაერთვათ უფასო იურიდიული დახმარების მიღებისა და სახელმწიფო ბაჟისგან გათავისუფლების უფლება, რაც მნიშვნელოვნად ართულებს მათი სამართლებრივი დაცვის შესაძლებლობას.

III. კონსტიტუციის დარღვევის არგუმენტები

1. სამართლიანი სასამართლოს უფლების დარღვევა ( საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლი):

,,1. ყოველ ადამიანს აქვს უფლება თავის უფლებათა დასაცავად მიმართოს სასამართლოს. საქმის სამართლიანი და დროული განხილვის უფლება უზრუნველყოფილია.

3.დაცვის უფლება გარანტირებულია. ყველას აქვსუფლება სასამართლოშიდაიცვასთავისიუფლებები პირადად ან ადვოკატის მეშვეობით, აგრეთვე კანონითგანსაზღვრულშემთხვევებში − წარმომადგენლის მეშვეობით. ადვოკატის უფლებების შეუფერხებელი განხორციელება და ადვოკატთა თვითორგანიზების უფლება გარანტირებულია კანონით“.

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლომ არაერთხელ ხაზგასმით აღნიშნა სამართლიანი სასამართლოსთვის მიმართვის უფლების ფუნდამენტური ხასიათი. სასამართლომ დაადგინა, რომ „ყოველ ადამიანს აქვს უფლება თავის უფლებათა დასაცავად მიმართოს სასამართლოს" და რომ „საქმის სამართლიანი და დროული განხილვის უფლება უზრუნველყოფილია". საკონსტიტუციო სასამართლო აღნიშნავს, რომ სასამართლოსთვის მიმართვის უფლება მხოლოდ ფორმალური არ უნდა იყოს, არამედ რეალური და ეფექტიანი.

ევროპის ადამიანის უფლებათა სასამართლოს პრაქტიკაც ცალსახად ადგენს, რომ გასაჩივრების უფლება უნდა იყოს ეფექტიანი და არა ილუზორული. Airey v. Ireland საქმეში (1979) ECHR-მა დაადგინა, რომ კონვენცია ითვალისწინებს არა თეორიულ ან ილუზორულ უფლებებს, არამედ პრაქტიკულ და ეფექტიანს. სწორედ ამიტომ, როდესაც გასაჩივრების ეფექტიანობა ფინანსურ შესაძლებლობებზეა დამოკიდებული და პირს არ გააჩნია ასეთი რესურსი, სახელმწიფო ვალდებულია უზრუნველყოს იურიდიული დახმარება. ფინანსური ბარიერები სამართლიან სასამართლოზე წვდომისთვის დაუშვებელია.

უფრო მეტიც, Chahal v. United Kingdom საქმეში (1996) ECHR-მა ხაზგასმით აღნიშნა, რომ გაძევების საქმეებში, სადაც საფრთხე არსებობს კონვენციის მე-3 მუხლის დარღვევისა, განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ეფექტიანი სასამართლო დაცვის უზრუნველყოფა. სასამართლომ დაადგინა, რომ სასამართლო კონტროლი უნდა იყოს სრული, დეტალური და ეფექტიანი, განსაკუთრებით იმ შემთხვევებში, როდესაც საფრთხე ემუქრება პირს დაბრუნების ქვეყანაში. კონვენციის მე-6 მუხლი სამართლიანი სასამართლოს შესახებ და 13-ე მუხლი ეფექტიანი სამართლებრივი დაცვის შესახებ ერთობლივად მოითხოვს, რომ ადმინისტრაციული გადაწყვეტილებების გასაჩივრება რეალურად მისაწვდომი და ეფექტიანი იყოს.

მოსარჩელეების შემთხვევაში, მიუხედავად იმისა, რომ ფორმალურად მათ უფლება აქვთ გაასაჩივრონ მიგრაციის დეპარტამენტის გადაწყვეტილება, სადავო ნორმები მათ უსპობენ ყველა იმ საშუალებას, რომელიც ამ გასაჩივრებას რეალურად ეფექტიანს გახდის. ეს არის კლასიკური მაგალითი „ილუზორული უფლებისა", რომელზეც მიუთითებს როგორც საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს, ისე ECHR-ის პრაქტიკა - უფლება ფორმალურად არსებობს, მაგრამ პრაქტიკულად შეუსრულებელია.

სადავო ნორმები უხეშად არღვევს საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლით დაცულ სამართლიანი სასამართლოს უფლებას. კონსტიტუციის 31-ე მუხლის პირველი პუნქტი აცხადებს, რომ „ყოველ ადამიანს აქვს უფლება, რათა მისი უფლებანი და თავისუფლებანი, აგრეთვე მის წინააღმდეგ წაყენებული ბრალდება განიხილოს სამართლიან და საჯარო სასამართლოში, გონივრულ ვადაში, დამოუკიდებელი და მიუკერძოებელი სასამართლოს მიერ".

მოცემულ შემთხვევაში, სადავო ნორმები ქმნიან რეალურ წინაღობას სასამართლოსთვის მიმართვის უფლების განხორციელებისთვის. თუმცა ფორმალურად მათ შესაძლებლობა აქვთ გაასაჩივრონ მიგრაციის დეპარტამენტის გადაწყვეტილება სასამართლოში, ამავდროულად სადავო ნორმები მთლიანად უსპობენ მათ ეფექტიანი სასამართლო დაცვის შესაძლებლობას. კერძოდ, კანონის 32-ე მუხლის მე-7 პუნქტი პირდაპირ აცხადებს, რომ ასეთ პირები „არ სარგებლობენ ... სასამართლო დავის წარმოებისას უფასო იურიდიული დახმარების უფლებითა და სახელმწიფო ბაჟის გადახდისგან გათავისუფლების უფლებით".

ეს ნორმა ფაქტობრივად ქმნის არათანაბარ სამართლებრივ მდგომარეობას თავშესაფრის მაძიებლებს შორის. ისინი, ვისთვისაც საერთაშორისო დაცვაზე განცხადება განიხილება დაჩქარებული წესით მოკლებულნი არიან საპროცესო გარანტიებს, რომლებიც ხელმისაწვდომია ყველა სხვა ადამიანისთვის, მათ შორის სხვა თავშესაფრის მაძიებლებისთვის.

კანონმდებლის არგუმენტი, რომ დაჩქარებული პროცედურა გამიზნულია საქმის მოკლე ვადაში განხილვის უზრუნველსაყოფად, ვერ ამართლებს სამართლიანი სასამართლოს ფუნდამენტური გარანტიების მოხსნას. სწორედ დაჩქარებული პროცედურების დროს, როდესაც დროის ძალიან მწირი ვადები არსებობს გადაწყვეტილების გასასაჩივრებლად, ყველაზე მეტად არის საჭირო სრულფასოვანი იურიდიული დახმარება და ეფექტიანი სასამართლო დაცვა.

გარდა ამისა, კანონის 32-ე მუხლის მე-6 პუნქტი ადგენს, რომ უარის გადაწყვეტილების ჩაბარებისთანავე პირი კარგავს თავშესაფრის მაძიებლის სტატუსს და „დასაშვებია მისი საქართველოდან გაძევება ან ექსტრადიცია", მიუხედავად სასამართლოში გასაჩივრებისა. ეს ნიშნავს, რომ პირი შეიძლება გაძევებული იქნეს ადმინისტრაციული სარჩელის განხილვის დროსაც კი, რაც სრულად ფორმალურს ხდის სასამართლოში მიმართვის უფლებას. სასამართლოს პოზიტიური გადაწყვეტილება, თუ პირი უკვე გაძევებულია, რჩება აღუსრულებელი.

ამდენად, სადავო ნორმები არ უზრუნველყოფენ რეალურ, ეფექტიან სასამართლო დაცვას და ქმნიან მხოლოდ ფორმალურ, ილუზორულ საშუალებას გასაჩივრებისთვის, რაც წინააღმდეგობაშია საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლთან.

2. თანასწორობის პრინციპის დარღვევა ( საქართველოს კონსტიტუციის 11-ე მუხლი)

,,1.ყველა ადამიანი სამართლის წინაშე თანასწორია. აკრძალულია დისკრიმინაცია რასის, კანის ფერის, სქესის,წარმოშობის, ეთნიკური კუთვნილების, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური ან სხვა შეხედულებების, სოციალური კუთვნილების, ქონებრივი ან წოდებრივი მდგომარეობის, საცხოვრებელი ადგილის ან სხვა ნიშნის მიხედვით“.

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლომ თანასწორობის უფლებასთან დაკავშირებით დაადგინა, რომ „განსხვავებული მოპყრობისას ერთმანეთისაგან უნდა განვასხვაოთ დისკრიმინაციული დიფერენციაცია და ობიექტური გარემოებებით განპირობებული დიფერენციაცია". სასამართლომ ხაზგასმით აღნიშნა, რომ „დისკრიმინაციას ექნება ადგილი, თუ დიფერენციაციის მიზეზები აუხსნელია, მოკლებულია გონივრულ საფუძველს". კერძოდ, საკონსტიტუციო სასამართლო აცხადებს, რომ „დისკრიმინაცია არის მხოლოდ თვითმიზნური, გაუმართლებელი დიფერენციაცია, სამართლის დაუსაბუთებელი გამოყენება კონკრეტულ პირთა წრისადმი განსხვავებული მიდგომით". შესაბამისად, „თანასწორობის უფლება კრძალავს არა დიფერენცირებულ მოპყრობას ზოგადად, არამედ მხოლოდ თვითმიზნურ და გაუმართლებელ განსხვავებას".

ევროპის ადამიანის უფლებათა სასამართლო კონვენციის 14-ე მუხლის ფარგლებში მსგავს პოზიციას ავითარებს. ECHR-ის პრაქტიკით, ნებისმიერი განსხვავებულ მოპყრობას უნდა ჰქონდეს ობიექტური და გონივრული გამართლება და უნდა იყოს თანაზომიერი მისაღწევ მიზანთან. M.S.S. v. Belgium and Greece საქმეში (2011) სასამართლომ დაადგინა, რომ თავშესაფრის მაძიებლების მიმართ განსხვავებული მოპყრობა, რომელიც არ ემყარება ობიექტურ გარემოებებს, წარმოადგენს დისკრიმინაციას. სასამართლომ ხაზი გაუსვა, რომ თავშესაფრის მაძიებლები მოწყვლადი ჯგუფია და საჭიროებენ განსაკუთრებულ დაცვას, არა დამატებით განსხვავებულ მოპყრობას, რომელიც აუარესებს მათ მდგომარეობას.

მოსარჩელეების შემთხვევაში, სადავო ნორმები ქმნის გამიზნულ განსხვავებას იმ თავშესაფრის მაძიებლებს შორის, რომელთა განაცხადი განიხილება დაჩქარებული პროცედურით და ჩვეულებრივი პროცედურით. ეს განსხვავება არ არის დასაბუთებული არცერთი ობიექტური მიზეზით და წმინდად ტექნიკური ხასიათისაა. როგორც საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს, ისე ECHR-ის პრაქტიკის თანახმად, ასეთი გაუმართლებელი დიფერენციაცია წარმოადგენს დისკრიმინაციას.

სადავო ნორმები არღვევს საქართველოს კონსტიტუციის 11-ე მუხლით დაცულ თანასწორობის პრინციპს. კონსტიტუციის 11-ე მუხლის თანახმად, „ყველა ადამიანი კანონის წინაშე თანასწორია. აკრძალულია დისკრიმინაცია რასის, კანის ფერის, სქესის, წარმოშობის, ეროვნული, ეთნიკური და სოციალური კუთვნილების, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ქონებრივი და წოდებრივი მდგომარეობის გამო".

სადავო ნორმები ქმნიან მკვეთრ განსხვავებულ მოპყრობას თავშესაფრის მაძიებლებს შორის პროცედურული საფუძვლების მიხედვით. იმ პირებს, რომელთა განცხადება განიხილება ჩვეულებრივი წესით, საერთაშორისო დაცვაზე უარის თქმის შემთხვევაშიც, შენარჩუნებული აქვთ თავშესაფრის მაძიებლის სტატუსი, არგაძევების პრინციპის დაცვა და სრული საპროცესო გარანტიები გასაჩივრებისას (უფასო იურიდიული დახმარება, სახელმწიფო ბაჟისგან გათავისუფლება). მაშინ როცა, იმ პირებს, რომელთა განცხადება განიხილება დაჩქარებული წესით, საერთაშორისო დაცვაზე უარის თქმის შემთხვევაში, მომენტალურად ერთმევათ ყველა ეს დაცვა და გარანტია.

აღნიშნული განსხვავებული მოპყრობის ერთადერთი კრიტერიუმია პროცედურული სტანდარტი, ანუ ის, თუ რომელი პროცედურით განიხილება განცხადება. თუმცა, ამ განსხვავებული მოპყრობის არავითარი ობიექტური გამართლება არ არსებობს. ორივე კატეგორიის პირები მოითხოვენ საერთაშორისო დაცვას, ორივე შემთხვევაში ასაჩივრებენ უარყოფით გადაწყვეტილებას და საჭიროებენ სამართლებრივ დაცვას. მათი განსხვავება არ ეფუძნება რაიმე სუბსტანციურ გარემოებას, არამედ მხოლოდ იმას, თუ რომელი პროცედურა გამოიყენა მიგრაციის დეპარტამენტმა.

უფრო მეტიც, დაჩქარებულ პროცედურით განხილვას ექვემდებარება იმ პირთა განაცხადი, რომლებიც მიეკუთვნებიან ე.წ. „უსაფრთხო წარმოშობის ქვეყნებს". ეს კატეგორია თავისთავად შეიძლება შეიცავდეს ჩაკეტილ ან არადემოკრატიულ რეჟიმებს, სადაც პოლიტიკური დევნის რისკი განსაკუთრებით მაღალია. აქედან გამომდინარე, სწორედ ასეთი პირები შეიძლება საჭიროებდნენ უფრო დიდ, და არა ნაკლებ საპროცესო დაცვას.

კანონმდებლის მიერ დაჩქარებული პროცედურის აუცილებლობაზე მითითება, სადავო ნორმების პროპორციულობის დასაბუთებისთვის, არაკონსტიტუციურია. დაჩქარებული პროცედურა არ შეიძლება მიღწეულ იყოს ფუნდამენტური უფლებების შეზღუდვის/ჩამორთმევის ხარჯზე. როგორც საერთაშორისო პრაქტიკა მრავალგზის ადასტურებს, დაჩქარებულ პროცედურებში უფრო მეტი საჭიროებაა საპროცესო გარანტიების გაძლიერებისა და მაქსიმალურად დაცვის.

ამდენად, სადავო ნორმები წარმოქმნიან თვითნებურ, დაუსაბუთებელ განსხვავებულ მოპყრობას, რაც ეწინააღმდეგება საქართველოს კონსტიტუციის 11-ე მუხლს.

3. უცხოელთა უფლებებისა და არგაძევების პრინციპის დარღვევა ( საქართველოს კონსტიტუციის 33-ე მუხლი)

საქართველოს კონსტიტუციის 33-ე მუხლი აცხადებს: „უცხო ქვეყნის მოქალაქესა და მოქალაქეობის არმქონე პირს საქართველოში აქვთ საქართველოს მოქალაქისთვის გათვალისწინებული ძირითადი უფლებანი და მოვალეობანი, თუ საქართველოს კონსტიტუციით და კანონით სხვა რამ არ არის დადგენილი. საქართველო უცხო ქვეყნის მოქალაქეს ან მოქალაქეობის არმქონე პირს საერთაშორისო სამართლის საყოველთაოდ აღიარებული ნორმების შესაბამისად აძლევს თავშესაფარს".

სადავო ნორმები უხეშად არღვევს არგაძევების (non-refoulement) პრინციპს, რომელიც წარმოადგენს საერთაშორისო საერთაშორისო სამართლის იმპერატიულ ნორმას (jus cogens) და საქართველოს კონსტიტუციის 33-ე მუხლით აღიარებული თავშესაფრის უფლების ფუნდამენტურ ელემენტს. არგაძევების პრინციპი აკრძალავს პირის გაძევებას ან დაბრუნებას იმ ტერიტორიაზე, სადაც მას ემუქრება დევნა, წამება ან არაადამიანური და ღირსების შემლახველი მოპყრობა.

კანონის 32-ე მუხლის მე-6 პუნქტი პირდაპირ აცხადებს, რომ უარყოფითი გადაწყვეტილების შემდეგ „მასზე არ ვრცელდება ამ კანონის მე-8 მუხლით დადგენილი არგაძევების პრინციპი და ... დასაშვებია მისი საქართველოდან გაძევება ან ექსტრადიცია". ეს ნორმა გულისხმობს იმას, რომ პირი, მიუხედავად იმისა, რომ მას სასამართლოში გასაჩივრებული აქვს ადმინისტრაციული ორგანოს გადაწყვეტილება საერთაშორისო დაცვის არმინიჭების თაობაზე, შეიძლება ნებისმიერ მომენტში გაძევებული იქნეს იმ ქვეყანაში, სადაც მას ემუქრება დევნა, უსაფუძვლო პატიმრობა ან წამება.

ზემოხსენებული, სადავო ნორმა ეწინააღმდეგება 1951 წლის ლტოლვილთა კონვენციის პირველი მუხლის და საერთაშორისო სამართლის იმპერატიულ პრინციპს. არგაძევების პრინციპი არის აბსოლუტური ხასიათის მქონე პრინციპი და მას არ შეიძლება ჰქონდეს გამონაკლისები ფორმალური საფუძვლებით. უფრო მეტიც, ადმინისტრაციული გადაწყვეტილების გასაჩივრება წარმოადგენს ფუნდამენტურ უფლებას, რომლის განხორციელების პერიოდში პირის გაძევება ეწინააღმდეგება როგორც სამართლიანი სასამართლოს, ისე არგაძევების პრინციპს.

მოსარჩელეების შემთხვევაში, ისინი სწორედ იმიტომ მოითხოვენ საერთაშორისო დაცვას, რომ რუსეთში მათ ემუქრებათ პოლიტიკური დევნა, ფალსიფიცირებული ბრალდებების საფუძველზე პატიმრობა და წამება/არაადამიანური მოპყრობა. შსს მიგრაციის დეპარტამენტის გადაწყვეტილება არ არის საბოლოო და ექვემდებარება სასამართლო გადასინჯვას. სწორედ ამ გადასინჯვის პერიოდში მათი გაძევების დასაშვებად გამოცხადება ნიშნავს არგაძევების პრინციპის სრულ უგულებელყოფას.

საქართველოს კონსტიტუციის 33-ე მუხლი ცალსახად იცავს უცხოელთა და მოქალაქეობის არმქონე პირთა ფუნდამენტურ უფლებებს, მათ შორის თავშესაფრის უფლებას საერთაშორისო სამართლის საყოველთაოდ აღიარებული ნორმების შესაბამისად. არგაძევების პრინციპი სწორედ ამ საყოველთაოდ აღიარებული ნორმების უმთავრესი შემადგენელი ნაწილია. სადავო ნორმების მიერ ამ პრინციპის უგულებელყოფა წარმოადგენს კონსტიტუციის 33-ე მუხლის უხეშ და აშკარა დარღვევას.

4. საერთაშორისო ხელშეკრულებების უზენაესობის პრინციპის დარღვევა (კონსტიტუციის მე-4 მუხლის მე-5 პუნქტი)

საქართველოს კონსტიტუციის მე-4 მუხლის მე-5 პუნქტი აცხადებს: „საქართველოს საერთაშორისო ხელშეკრულებები, თუ ისინი არ ეწინააღმდეგება საქართველოს კონსტიტუციას, აღემატება ქვეყნის შიდა ნორმატიულ აქტებს შინაარსობრივად".

საქართველო მხარეა რამდენიმე საერთაშორისო ხელშეკრულებისა, რომლებიც იცავს თავშესაფრის მაძიებლების უფლებებს და ადგენს არგაძევების პრინციპს:

• 1951 წლის ლტოლვილთა სტატუსის შესახებ კონვენცია და მისი 1967 წლის ოქმი;

• ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის შესახებ ევროპული კონვენცია (ECHR);

• სამოქალაქო და პოლიტიკური უფლებების შესახებ საერთაშორისო პაქტი;

• წამების და სხვა სასტიკი, არაადამიანური ან ღირსების შემლახველი მოპყრობის ან დასჯის წინააღმდეგ კონვენცია.

1951 წლის კონვენციის 33-ე მუხლი ადგენს: „არცერთი ხელშემკვრელი სახელმწიფო არ გააძევებს ან დააბრუნებს ('refouler') ლტოლვილს სანაპიროზე იმ ტერიტორიების მიმართულებით, სადაც მის ცხოვრებას ან თავისუფლებას საფრთხე ემუქრებოდა მისი რასის, რელიგიის, მოქალაქეობის, კონკრეტულ სოციალურ ჯგუფში კუთვნილების ან პოლიტიკური შეხედულების გამო".

ევროპული სასამართლოს პრაქტიკა (მაგ., Chahal v. United Kingdom, 1996) ადგენს, რომ ECHR-ის მე-3 მუხლით (წამებისა და არაადამიანური მოპყრობის აკრძალვა) გარანტირებული არგაძევების პრინციპი არის აბსოლუტური და არ იძლევა გამონაკლისების შესაძლებლობას.

სადავო ნორმები პირდაპირ ეწინააღმდეგება ამ საერთაშორისო ხელშეკრულებებს რამდენიმე მიმართულებით:

ა) ისინი ანიჭებენ სახელმწიფოს უფლებას გააძევოს პირი მაშინაც კი, როდესაც მიმდინარეობს სასამართლო პროცესი მისი საერთაშორისო დაცვის მოთხოვნის თაობაზე, რაც ეწინააღმდეგება 1951 წლის კონვენციის 33-ე მუხლით დადგენილ არგაძევების აბსოლუტურ პრინციპს;

ბ) ისინი უპირატესად პირს უსპობენ ეფექტიან იურიდიულ დახმარებას და საპროცესო გარანტიებს გასაჩივრების პროცესში, რაც ეწინააღმდეგება ECHR-ის მე-13 მუხლს (ეფექტიანი სამართლებრივი დაცვის უფლება) და მე-6 მუხლს (სამართლიანი სასამართლოს უფლება);

გ) ისინი ქმნიან თვითნებურ დისკრიმინაციას თავშესაფრის მაძიებლებს შორის მხოლოდ პროცედურული (ფორმალური) საფუძვლებით, რაც ეწინააღმდეგება ECHR-ის მე-14 მუხლს (დისკრიმინაციის აკრძალვა).

საქართველოს კონსტიტუციის მე-4 მუხლის მე-5 პუნქტი ადგენს ამ საერთაშორისო ხელშეკრულებების უზენაესობას შიდა კანონმდებლობასთან მიმართებით. შესაბამისად, „საერთაშორისო დაცვის შესახებ" კანონის 32-ე მუხლის მე-6 და მე-7 პუნქტები, რომლებიც პირდაპრ ეწინააღმდეგება ამ საერთაშორისო ხელშეკრულებებს, არღვევს კონსტიტუციის მე-4 მუხლის მე-5 პუნქტს და ამდენად არაკონსტიტუციურია.

5. უფლებათა ბუნების დაცვის დარღვევა (კონსტიტუციის მე-4 მუხლის მე-2 პუნქტი)

საქართველოს კონსტიტუციის მე-4 მუხლის მე-2 პუნქტი ადგენს, რომ „საქართველოს კონსტიტუცია არ გამორიცხავს ადამიანისა და მოქალაქის სხვა საყოველთაოდ აღიარებულ უფლებებსა და თავისუფლებებს, რომლებიც მასში პირდაპირ არ არის ასახული, მაგრამ თავისი ბუნებით აუცილებელ ელემენტს წარმოადგენს". საკონსტიტუციო სასამართლომ განმარტა, რომ ეს დებულება იცავს ფუნდამენტური უფლებების არსებით შინაარსს და კრძალავს მათ გაუქმებას ან არსებითად შეზღუდვას.

ევროპის ადამიანის უფლებათა სასამართლოს პრაქტიკაში ფართოდაა განვითარებული „essential content" ანუ უფლებების არსებითი შინაარსის დოქტრინა. Soering v. United Kingdom საქმეში (1989) სასამართლომ დაადგინა, რომ კონვენციის უფლებები უნდა იყოს „პრაქტიკული და ეფექტიანი, არა თეორიული და ილუზორული". ეს ნიშნავს, რომ უფლების ფორმალური აღიარება არ არის საკმარისი - უნდა არსებობდეს რეალური შესაძლებლობა მისი განხორციელებისა.

Airey v. Ireland საქმეში (1979) სასამართლომ კიდევ უფრო განავითარა ეს დოქტრინა და დაადგინა, რომ სახელმწიფო ვალდებულია მიიღოს პოზიტიური ნაბიჯები უფლების რეალურად განსახორციელებლად. მხოლოდ ბარიერების მოხსნა არ არის საკმარისი - თუ პირს ობიექტურად არ შეუძლია უფლების განხორციელება, სახელმწიფო ვალდებულია დახმარება გაუწიოს.

Chahal v. United Kingdom საქმეში (1996) სასამართლომ ხაზი გაუსვა, რომ არგაძევების პრინციპი არის იმდენად ფუნდამენტური, რომ მისი დარღვევა ავტომატურად ნიშნავს კონვენციის არსებითი შინაარსის დარღვევას. სასამართლომ აღნიშნა, რომ არსებობს გარკვეული უფლებები, რომლებიც იმდენად არსებითია ადამიანის ღირსებისთვის, რომ მათი შეზღუდვა არანაირ შემთხვევაში არ შეიძლება.

მოსარჩელეების შემთხვევაში, სადავო ნორმები არსებითად უსპობენ რამდენიმე ფუნდამენტურ უფლებას მათ არსებით შინაარსს: სამართლიანი სასამართლოს უფლებას, ადამიანს უფლებას იყოს აღიარებული როგორც სამართალის სუბიექტი, არგაძევების პრინციპს, თანასწორობის უფლებას. როგორც საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს, ისე ECHR-ის პრაქტიკის თანახმად, ასეთი ღრმა ჩარევა ფუნდამენტურ უფლებებში წარმოადგენს მათი ბუნების დარღვევას და დაუშვებელია.

საქართველოს კონსტიტუციის მე-4 მუხლის მე-2 პუნქტი ადგენს: „კონსტიტუცია არ უარყოფს ადამიანის საყოველთაოდ აღიარებულ სხვა უფლებებს, თავისუფლებებსა და გარანტიებს, რომლებიც ამ კონსტიტუციით არ არის მოხსენიებული, მაგრამ თავისი არსით გამომდინარეობს კონსტიტუციის პრინციპებიდან".

სამოქალაქო და პოლიტიკური უფლებების შესახებ საერთაშორისო პაქტის მე-16 მუხლი ითვალისწინებს, რომ: „ყველას აქვს უფლება, ყველგან აღიარებულ იქნას, როგორც კანონის წინაშე პიროვნული პირი“. როდესაც მიგრაციის დეპარტამენტმა განმცხადებლების საერთაშორისო დაცვის მოთხოვნა დასაშვებად მიიჩნია, მათ მიენიჭათ თავშესაფრის მაძიებლის სტატუსი და პირადობის დამადასტურებელი დოკუმენტების წარდგენისა და მიღების შესაძლებლობა. თუმცა, დაჩქარებული წესით საერთაშორისო დაცვის მოთხოვნაზე მათ შემდგომში უარი ეთქვათ და ჩამოერთვათ თავშესაფრის მაძიებლების სტატუსით პირადობის დამადასტურებელი დოკუმენტების მიღების შესაძლებლობა. ამჟამინდელ სიტუაციაში განმცხადებლებს არ აქვთ სხვა გზა, აღადგინონ თავიანთი სამართლებრივი სტატუსი, გარდა თავშესაფრის მაძიებლის სტატუსის დაბრუნებისა.

სადავო ნორმები არღვევს ე.წ. ფუნდამენტური უფლებების „ბუნების დაცვის" პრინციპს. კონსტიტუციური სასამართლოების პრაქტიკაში დამკვიდრებულია, რომ ფუნდამენტური უფლებები არ შეიძლება იქნეს შეზღუდული იმდენად, რომ დაიკარგოს მათი არსებითი შინაარსი და ისინი გადაიქცნენ მხოლოდ ფორმალურ, ცარიელ გარსად.

სამართლიანი სასამართლოს უფლების არსებითი შინაარსია ის, რომ პირს ჰქონდეს რეალური, და არა ილუზორული შესაძლებლობა მიმართოს სასამართლოს და მიიღოს ეფექტიანი სამართლებრივი დაცვა. როდესაც პირს თეორიულად ენიჭება სასამართლოში გასაჩივრების უფლება, მაგრამ ამავდროულად:

• მას არ აქვს უფასო იურიდიული დახმარების უფლება;

• მას არ აქვს სახელმწიფო ბაჟისგან გათავისუფლება;

• ის შეიძლება გაძევებული იქნეს მანამ, სანამ სასამართლო დაასრულებს მის საერთაშორისო დაცვის საქმის განხილვას;

• თუ პირადობის დამადასტურებელი დოკუმენტი დაკარგულია, პირს არ შეუძლია ახალი პირადობის დამადასტურებელი დოკუმენტის მიღება და, შესაბამისად, ასეთი დოკუმენტის გარეშე, პირს არ შეუძლია მინდობილობის ნოტარიულად დამოწმება ან სხვა პირებისთვის თავდების მიცემა, ხოლო სასამართლო კომუნიკაცია და მათი საპროცესო უფლებების განხორციელება შეფერხებულია;

• მას აღარ აქვს თავშესაფრის მაძიებლის სტატუსი და არგაძევების პრინციპის დაცვა,მაშინ ეს „გასაჩივრების უფლება" კარგავს ნებისმიერ რეალურ მნიშვნელობას და იქცევა მხოლოდ ფორმალურ უფლებად.

ანალოგიურად, თანასწორობის უფლების არსებითი შინაარსია ის, რომ მსგავს ვითარებაში მყოფი პირების მიმართ უნდა არსებობდეს თანაბარი მიდგომები, გარდა ობიექტური და გონივრული საფუძვლების არსებობისა. როდესაც ორი კატეგორიის ადამიანი (დაჩქარებული და ჩვეულებრივი პროცედურის ქვეშ მყოფი თავშესაფრის მაძიებლები) პრაქტიკულად იმავე სიტუაციაში იმყოფებიან, მაგრამ ერთს ენიჭება სრული საპროცესო გარანტიები, ხოლო მეორეს სრულად ერთმევა უფლება, მაშინ თანასწორობის პრინციპი კარგავს თავის არსს.

უფრო მეტიც, არგაძევების პრინციპის ბუნება მდგომარეობს იმაში, რომ იგი იცავს პირს გაძევებისგან მანამ, სანამ არ გაირკვევა, რეალურად ემუქრება თუ არა მას დევნა დანიშნულების ქვეყანაში. როდესაც კანონი ადგენს, რომ პირი შეიძლება გაძევებული იქნეს სასამართლო გადაწყვეტილების გარეშე, მხოლოდ ადმინისტრაციული ორგანოს გადაწყვეტილებით, ეს სრულად უგულებელყოფს არგაძევების პრინციპის ბუნებას.

საკითხის განხილვისას მნიშვნელოვანია გათვალისწინებულ იქნეს რუსეთის ფედერაციაში არსებული ადამიანის უფლებათა მდგომარეობის შესახებ ინფორმაცია:

ორგანიზაცია Human Rights Watch-ის 2025 წლის ანგარიშის მიხედვით, 2024 წელს, რუსეთის სრულმასშტაბიანი შეჭრის მესამე წელს უკრაინაში, ხელისუფლებამ კიდევ უფრო გაამკაცრა ზეწოლა სამოქალაქო საზოგადოებაზე, დამოუკიდებელ მედიასა და ადამიანის უფლებადამცველებზე. 2024 წლის ოქტომბერში გაეროს ადამიანის უფლებათა საბჭომ ხაზგასმით აღნიშნა, რომ რუსეთში გრძელდებოდა ადამიანის უფლებების მდგომარეობის მნიშვნელოვანი გაუარესების ტენდენცია, რაც დაიწყო 2022 წლის თებერვლიდან და სულ უფრო ინტენსიურდება.

აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტის 2024 წლის ანგარიშის მიხედვით, რუსეთში 2024 წელს ადგილი ჰქონდა ადამიანის უფლებათა დარღვევის შემდეგ ფაქტებს: მოქალაქეთა თვითნებური, უკანონო მკვლელობები, მათ შორის სასამართლოს გარეშე მკვლელობები; იძულებითი გაუჩინარება; ყოვლისმომცველი წამება ან სასტიკი, არაადამიანური და დამამცირებელი მოპყრობა ხელისუფლების მხრიდან; მძიმე და სიცოცხლისათვის საშიში პირობები ციხეებსა და დაკავების დაწესებულებებში.

ამერიკის სახელმწიფო დეპარტამენტის ანგარიშის მიხედვით, რუსეთის ხელისუფლება სისტემატურად აკავებდა და დევნიდა მოქალაქეებს პოლიტიკური მიზეზების გამო. როგორც წესი, პოლიტიკურად მოტივირებულ საქმეებში მოპასუხეებს ართმევდნენ უფლებას სამართლიანი სასამართლო განხილვაზე, იყენებდნენ ფალსიფიცირებულ მტკიცებულებებს და სასჯელები იყო თვითმიზნურად მკაცრი.

ორგანიზაცია "მემორიალის" 2024 წლის 7 დეკემბრის ინფორმაციით, პოლიტპატიმრების სიაში შედიოდა 426 პირი. უფრო შემაშფოთებელია ის ტენდენცია, რომ სიაში მყოფ უკანონოდ დაპატიმრებულ პირთა სასჯელის საშუალო ხანგრძლივობა უფრო და უფრო იზრდება - პოლიტპატიმრების შემთხვევაში 5.3 წლიანი სასჯელი 6.8 წლამდე გაიზარდა.

არსებული ცნობების მიხედვით, პირებს, რომელთაც პოლიტიკური ნიშნით დევნიდნენ, როგორც წესი, ასამართლებდნენ "ტერორიზმის", "ექსტრემიზმის", "სეპარატიზმის" და "ჯაშუშობის" მუხლებით - ბრალდებები, რომლებიც ძალიან ფართოდ არის ფორმულირებული და იძლევა ხელისუფლების თვითმინებობის დიდ სივრცეს.

Amnesty International-ის ინფორმაციით, 2024 წლის პირველ ექვს თვეში, ღალატისა და ჯაშუშობისთვის გამამტყუნებელი განაჩენების რაოდენობა გაორმაგდა წინა წელთან შედარებით. ევროპის საბჭოს 2025 წლის მარტის ანგარიშის მიხედვით, 2025 წლის მარტში, 67 წლის საბჭოთა პერიოდის დისიდენტ ალექსანდრე სკობოვს მიესაჯა თექვსმეტი წლის პატიმრობა მისი ანტი-ომის პოზიციისთვის, "ტერორიზმის გამართლების" ბრალდებით.

სახელმწიფო დეპარტამენტის ანგარიშის მიხედვით, ციხეებსა და დაკავების ცენტრებში ხშირად მკაცრი და სიცოცხლისათვის საშიში პირობები იყო, მათ შორის საკნების გადატვირთულობა, მცველებისა და პატიმრების მხრიდან ძალადობა, არაადეკვატური სამედიცინო დახმარება, არაადეკვატური კვება და სანიტარული პირობები.

უფლებადამცველი არასამთავრობო ორგანიზაციების თქმით, ციხის მცველების მხრიდან ფიზიკური და სექსუალური ძალადობა სისტემურ ხასიათს ატარებდა და არა იზოლირებული ინციდენტები. Human Rights Watch-მა 2024 წელს დააფიქსირა ომის მოწინააღმდეგ აქტივისტების მიმართ წამების სისტემატური გამოყენება.

გაეროს კომიტეტმა წამების წინააღმდეგ 2018 წლის აგვისტოში გამოაქვეყნა ანგარიში რუსეთის ფედერაციის შესახებ, რომლის მიხედვითაც, რუსეთში წამება ჯერ კიდევ არ არის კრიმინალიზებული როგორც ცალკე დანაშაული, რაც ქმნის ფაქტობრივ ბრძანების სივრცეს.

რუსეთს ევროპულ ქვეყნებთან შედარებით ყველაზე მეტი პატიმარი ჰყავს - 347 პატიმარი 100,000 ადამიანზე, რაც მნიშვნელოვნად აღემატება ევროპის საშუალო მაჩვენებელს.

ამერიკის სახელმწიფო დეპარტამენტის 2020 წლის ანგარიშში აღნიშნულია, რომ რუსეთის საპატიმროებში და დაკავების ცენტრებში მძიმე და სიცოცხლისთვის საფრთხის შემცველი სიტუაციაა.

წარმოდგენილი ინფორმაციის საფუძველზე ცალსახაა, რომ აუცილებელია მოსარჩელეები დაცულნი იქნენ საქართელოდან გაძევებისგან მათი საერთაშორისო დაცვის თაობაზე საქმის სასამართლოში განხილვის პროცესში და სარგებლობდნენ თავშესაფრის მაძიებლის სტატუსით.

სადავო ნორმები ეწინააღმდეგება არამხოლოდ საქართველოს კონსტიტუციის ზემოაღნიშნულ ნორმებს, არამედ, ასევე წარმოადგენს ევროპის სოციალური ქარტიის სისტემურ და ფუნდამენტურ დარღვევას. კერძოდ, ირღვევა სოციალური ქარტიის მე-11, მე- 13 და მე-17 მუხლები.

ევროპის სოციალურ უფლებათა ევროპული კომიტეტი (ECSR) არაერთხელ აღნიშნავდა, რომ სოციალური ქარტია უნდა განიმარტებოდეს და გამოიყენებოდეს ისე, რომ უზრუნველყოს რეალური და ეფექტიანი უფლებები, არა თეორიული ან ილუზორული. ECSR-მა ასევე ხაზგასმით აღნიშნა, რომ სახელმწიფოებს აკისრიათ პოზიტიური ვალდებულება - არა მხოლოდ თავი შეიკავონ დარღვევისგან, არამედ აქტიურად უზრუნველყონ უფლებების განხორციელება.

IV. დასკვნა

„საერთაშორისო დაცვის შესახებ" საქართველოს კანონის 32-ე მუხლის მე-6 და მე-7 პუნქტები წარმოადგენს საქართველოს კონსტიტუციის მრავალი მუხლის სისტემურ დარღვევას. ისინი არღვევენ თანასწორობის პრინციპს, უფლებას იურიდიული სუბიექტურობის აღიარებაზე( ეს უფლება დაცულია საერთაშორისო სამართლით, მათ შორის: ადამიანის უფლებათა საყოველთაო დეკლარაციის მე-6 მუხლით და სამოქალაქო და პოლიტიკური უფლებების საერთაშორისო პაქტის მე-16 მუხლით), არგაძევების საერთაშორისო სამართლებრივ იმპერატიულ ნორმას და აწესებენ დისკრიმინაციას თავშესაფრის მაძიებლებს შორის.

კანონმდებლის არგუმენტი, რომ საქმის სწრაფი განხილვა მოითხოვს ასეთ შეზღუდვებს, არ არის გონივრული ან პროპორციული. პროცედურის დაჩქარება არ შეიძლება მიიღწეოდეს ფუნდამენტური უფლებების ბუნების გაუქმების ხარჯზე. თუ პროცედურა აწესებს შეზღუდულ ვადებს, მაშინ სწორედ ამ შეზღუდული დროის განმავლობაში კიდევ უფრო მეტად არის საჭირო იურიდიული დახმარება, საპროცესო გარანტიები და არგაძევების პრინციპის დაცვა.

მოსარჩელეების შემთხვევაში, სადავო ნორმების გამოყენებამ ისინი რეალური საფრთხის წინაშე დააყენა. მოსარჩელეები იმყოფებიან ხანდაზმულ ასაკში, აქვთ ჯანმრთელობის სერიოზული პრობლემები და რუსეთში მათ ელით რეალური პოლიტიკური დევნა და უსაფუძვლო პატიმრობა. მაგრამ სადავო ნორმების მიხედვით, მათ არ აქვთ თავშესაფრის მაძიებლის სტატუსი, არ არიან დაცულნი არგაძევების პრინციპით და არ შეუძლიათ მიიღონ ეფექტიანი სასამართლო დაცვა, იყვნენ სამართლის სუბიექტები , რადგან არ აქვთ უფასო იურიდიული დახმარებისა და სახელმწიფო ბაჟისგან გათავისუფლების უფლება.

მოცემული სიტუაცია აჩვენებს სადავო ნორმების არაკონსტიტუციურობას არა მხოლოდ აბსტრაქტულად, არამედ მათი კონკრეტული, რეალური გამოყენების დროს.

V. სასარჩელო მოთხოვნა

ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, მომჩივნები თხოვენ საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს:

1. მიიღოს წინამდებარე კონსტიტუციური სარჩელი არსებითად განსახილველად;

2. ცნოს არაკონსტიტუციურად „საერთაშორისო დაცვის შესახებ" საქართველოს კანონის:

• 32-ე მუხლის მე-6 პუნქტი სრულად;

• 32-ე მუხლის მე-7 პუნქტი სრულად;

3. დადგინდეს, რომ სადავო ნორმები ეწინააღმდეგება:

• საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლს (სამართლიანი სასამართლო);

• საქართველოს კონსტიტუციის 11-ე მუხლს (თანასწორობა);

• საქართველოს კონსტიტუციის 33-ე მუხლს (უცხოელთა უფლებები და თავშესაფრის უფლება);

• საქართველოს კონსტიტუციის მე-4 მუხლის მე-5 პუნქტს (საერთაშორისო ხელშეკრულებების უზენაესობა);

• საქართველოს კონსტიტუციის მე-4 მუხლის მე-2 პუნქტს (უფლებათა ბუნების დაცვა).

4. შეჩერდეს სადავო ნორმების მოქმედება სარჩელის არსებითი განხილვის პერიოდზე, რათა თავიდან იქნეს აცილებული მოსარჩელეების გაძევება ან ექსტრადიცია და შეუქცევადი ზიანის მიყენება მათთვის.

6. კონსტიტუციური სარჩელით/წარდგინებით დაყენებული შუამდგომლობები

შუამდგომლობა სადავო ნორმის მოქმედების შეჩერების თაობაზე: კი

შუამდგომლობა პერსონალური მონაცემების დაფარვაზე: არა

შუამდგომლობა მოწმის/ექსპერტის/სპეციალისტის მოწვევაზე: არა

შუამდგომლობა/მოთხოვნა საქმის ზეპირი მოსმენის გარეშე განხილვის თაობაზე: არა

კანონმდებლობით გათვალისწინებული სხვა სახის შუამდგომლობა: არა