საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს პლენუმმა შემადგენლობით:

ჯონი ხეცურიანი (სხდომის თავმჯდომარე),

ბესარიონ ზოიძე (მომხსენებელი მოსამართლე),

ოთარ ბენიძე,

ვახტანგ გვარამია,

იაკობ ფუტკარაძე,

ნიკოლოზ შაშკინი,

ნიკოლოზ ჩერქეზიშვილი,

ლამარა ჩორგოლაშვილი,

ზაურ ჯინჯოლავა.

სხდომის მდივანი: ლილი მელაშვილი

ღია სასამართლო სხდომაზე, რომელშიც მონაწილეობდნენ მოსარჩელეების წარმომადგენლები – საქართველოს პარლამენტის წევრთა ჯგუფისა – შორენა ჯანხოთელი და თამაზ დიასამიძისა – სიმონ ჩხაიძე,

განიხილა საქმე: საქართველოს პარლამენტის წევრთა ჯგუფი (სულ 67 დეპუტატი) აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის პარლამენტის წინააღმდეგ და საქართველოს მოქალაქე თამაზ დიასამიძე აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის პარლამენტისა და აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის მეთაურის წინააღმდეგ".

დავის საგანია: (1) აჭარის ა/რ კონსტიტუციის მე-2 მუხლის მე-2 პუნქტის ,,ზ" ქვეპუნქტი, 45-ე მუხლის მეორე პუნქტის ,,ზ" ქვეპუნქტის, აჭარის ა/რ პარლამენტის რესპუბლკის საბჭოს რეგლამენტის მე-3 მუხლის პირველი პუნქტის ,,თ" ქვეპუნქტის, მე-9 მუხლის მე-2 პუნქტის ,,თ" ქვეპუნქტის, აჭარის ა/რ პარლამენტის რესპუბლიკის საბჭოსა და სენატის ერთობლივი სხდომების რეგლამენტის მე-6 მუხლის პირველი პუნქტის ,,ზ" ქვეპუნქტის, მე-9 მუხლის მე-2 პუნქტის ,,რ" ქვეპუნქტის კონსტიტუციურობა საქართველოს კონსტიტუციის 48-ე და 761-ე მუხლებთან მიმართებით, (2) აჭარის ა/რ კონსტიტუციის მე-2 მუხლის მე-2 პუნქტის ,,ი" ქვეპუნქტის კონსტიტუციურობა საქართველოს კონსტიტუციის მე-3 მუხლის პირველ პუნქტის ,,გ", “ჟ", “რ" ქვეპუნქტებთან და 48-ე მუხლთან მიმართებით, (3) აჭარის ა/რ კონსტიტუციის 56-ე მუხლის პირველი პუნქტის ,,დ" ქვეპუნქტის, ,,საგანგებო მდგომარეობის შესახებ" აჭარის ა/რ ორგანული კანონისა და “აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის ტერიტორიაზე საგანგებო მდგომარეობის გამოცხადების შესახებ" აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის მეთაურის 2004 წლის 7 იანვრის განკარგულების კონსტიტუციურობა საქართველოს კონსტიტუციის მე-3 მუხლის პირველ პუნქტის ,,დ" ქვეპუნქტთან, 46-ე და 48-ე მუხლებთან და73-ე მუხლის პირველ პუნქტის ,,თ" ქვეპუნქტთან მიმართებით, (4) აჭარის ა/რ პარლამენტის რესპუბლიკის საბჭოსა და სენატის ერთობლივი სხდომების რეგლამენტის მე-9 მუხლის მე-2 პუნქტის ,,უ" ქვეპუნქტის კონსტიტუციურობა საქართველოს კონსტიტუციის პირველი მუხლის პირველ პუნქტთან, მე-3 მუხლის პირველი პუნქტის ,,ბ" და ,,გ" ქვეპუნქტებთან, 69-ე მუხლის მე-2 პუნქტთან, 73-ე მუხლის მე-4 პუნქტთან და მე-100 მუხლის პირველ პუნქტთან მიმართებით, (5) აჭარის ა/რ კონსტიტუციის მე-40 მუხლის მე-3, მე-4 და მე-5 პუნქტების, მე-60 მუხლის პირველი და მე-5 პუნქტების, აჭარის ა/რ პარლამენტის რესპუბლიკის საბჭოს რეგლამენტის 73-ე და 90-ე მუხლების, აჭარის ა/რ პარლამენტის სენატის რეგლამენტის 82-ე და 90-ე მუხლების კონსტიტუციურობა საქართველოს კონსტიტუციის მე-3 მუხლის პირველი პუნქტის ,,ჟ" ქვეპუნქტთან და 48-ე მუხლთან მიმართებით, (6) აჭარის ა/რ კონსტიტუციის 89-ე მუხლის პირველი, მე-2 და მე-3 პუნქტების კონსტიტუციურობა საქართველოს კონსტიტუციის 48-ე მუხლთან და 97-ე მუხლის მე-2 და მე-4 პუნქტებთან მიმართებით, (7) აჭარის ა/რ კონსტიტუციის 71-ე მუხლის, აჭარის ა/რ პარლამენტის რესპუბლიკის საბჭოსა და სენატის ერთობლივი სხდომების რეგლამენტის მე-9 მუხლის მე-2 პუნქტის ,,ჟ" ქვეპუნქტის კონსტიტუციურობა საქართველოს კონსტიტუციის მე-14, 29-ე და 48-ე მუხლებთან და 73-ე მუხლის მე-4 პუნქტთან მიმართებით. (8) აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის კონსტიტუციის 110-ე მუხლის კონსტიტუციურობა საქართველოს კონსტიტუციის მე-6 მუხლის პირველ პუნქტთან, 48-ე, 66-ე და 102 მუხლებთან მიმართებით. (9) აჭარის ა/რ კონსტიტუციის მე-2 მუხლის მე-2 პუნქტის, “დ" ქვეპუნქტის, 34-ე მუხლის მე-2 პუნქტის, 45-ე მუხლის მე -2 პუნქტის “ვ" ქვეპუნქტის, 47-ე მუხლის მე-2 პუნქტის “ა" ქვეპუნქტის, 48-ე მუხლის, 49-ე მუხლის პირველი პუნქტის “გ" ქვეპუნქტის, 56-ე მუხლის პირველი პუნქტის “ი", “კ" ქვეპუნქტების, 65-ე მუხლის მე-2 პუნქტის, 66-ე მუხლის პირველი და მე-3 პუნქტების, 67-ე მუხლის პირველი პუნქტის და მე -2 პუნქტის “თ" ქვეპუნქტის, 58-ე – 63-ე მუხლების, მე -80 მუხლის პირველი პუნქტისა და მე-2 პუნქტის "გ" ქვეპუნქტის, 85-ე მუხლის მე-6 და მე-7 პუნქტების, 88-ე, 91-ე და 93-ე მუხლების, 95-ე მუხლის მე-2 პუნქტის, 103-ე მუხლის მე-2 პუნქტის, 106-ე მუხლის მე-2 პუნქტის და 107-ე მუხლის მე-2 პუნქტის "ა" ქვეპუნქტის კონსტიტუციურობა საქართველოს კონსტიტუციის მე-5 მუხლის მე-4 პუნქტთან, 28-ე მუხლთან, 42-ე მუხლის მე-2 პუნქტთან და 46-ე მუხლთან მიმართებით.

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოში 2004 წლის 5 მაისს შემოვიდა საქართველოს პარლამენტის წევრთა ჯგუფის კონსტიტუციური სარჩელი (რეგისტრაციის N 290), რომელიც არსებითად განსახილველად მიღებისა და მოქალაქე თამაზ დიასამიძის 266-ე ნომრით რეგისტრირებულ კონსტიტუციურ სარჩელთან გაერთიანების საკითხის გადაწყვეტის მიზნით გადაეცა საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს პლენუმს.

კონსტიტუციური სარჩელის შემოტანის საფუძველია საქართველოს კონსტიტუციის 89-ე მუხლის პირველი პუნქტის “ა" ქვეპუნქტი, „საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის მე-19 მუხლის პირველი პუნქტის “ა" ქვეპუნქტი, 33-ე მუხლი, „საკონსტიტუციო სამართალწარმოების შესახებ“ საქართველოს კანონის პირველი მუხლის მე-2 პუნქტი, მე-15 მუხლის პირველი პუნქტი და მე-16 მუხლის პირველი და მეორე პუნქტები.

საკონსტიტუციო სასამართლოს პლენუმის 2004 წლის 7 მაისის N 15\290 საოქმო ჩანაწერით პარლამენტის წევრთა ჯგუფის სარჩელთან ერთად არსებითად განხილვის მიზნით გაერთიანდა საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს მეორე კოლეგიის 2004 წლის 3 იანვრის N2\3\226 საოქმო ჩანაწერით ასევე არსებითად განსახილველად მიღებული საქართველოს მოქალაქის თამაზ დიასამიძის 266-ე ნომრით რეგისტრირებული კონსტიტუციური სარჩელი. ამ სარჩელის შემოტანის საფუძველია საქართველოს კონსტიტუციის 89-ე მუხლის პირველი პუნქტის "ვ" ქვეპუქტი, "საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ" საქართველოს ორგანული კანონის მე-19 მუხლის პირველი პუნქტის "ე" ქვეპუნქტი, 39-ე მუხლის პირველი პუნქტის "ა" ქვეპუნქტის, "საკონსტიტუციო სამართალწარმოების შესახებ" საქართველოს კანონის პირველი მუხლის მე-2 პუნქტი და მე-16 მუხლი.

საქმის არსებითი განხილვის დაწყებამდე პარლამენტის წევრთა ჯგუფის წარმომადგენელმა შორენა ჯანხოთელმა ისარგებლა რა "საკონსტიტუციო სამართალწარმოების შესახებ" საქართველოს კანონის მე-13 მუხლის მე-2 პუნქტით, დააზუსტა დავის საგანი. კერძოდ, მან აღნიშნა, რომ "აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის კონსტიტუციაში ცვლილებების შეტანის შესახებ" აჭარის ავტიონომიური რესპუბლიკის 2004 წლის 6 მაისისა და "აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის კონსტიტუციაში ცვლილებებისა და დამატებების შეტანის შესახებ" აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის 2004 წლის 9 მაისის კონსტიტუციურმა კანონებმა საფუძველი გამოაცალა დავის საგანს იმ ნაწილში, რომელიც შეეხება აჭარის ა\რ კონსტიტუციისა და აჭარის ა/რ პარლამენტის რეგლამენტების სადავო ნორმებს. ამ გარემოებათა გათვალისწინებით, მოსარჩელე სადავოდ მიიჩნევს მხოლოდ აჭარის ა\რ კანონს "საგანგებო მდგომარეობის შენსახებ" საქართველოს კონსტიტუციის მე-3 მუხლის პირველი პუნქტის "დ" ქვეპუნქტთან, 46-ე და 48-ე მუხლებთან და 73-ე მუხლის პირველი პუნქტის "თ" ქვეპუნქტთან მიმართებით.

მოსარჩელე თამაზ დიასამიძის წარმორმადგენელმა სიმონ ჩხაიძემაც დააზუსტა დავის საგანი და მოითხოვა მხოლოდ "საგანგებო მდგომარეობის შესახებ" აჭარის ა\რ კანონისა და "აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის ტერიტორიაზე საგანგებო მდგომარეობის გამოცხადების შესახებ" აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის მეთაურის 2004 წლის 7 იავნრის განკარგულების არაკონსტიტუციურად ცნობა საქართველოს კონსტიტუციის 42-ე მუხლის მე-2 პუნქტთან და 46-ე მუხლთან მიმართებით.

ამრიგად, სასარჩელო მოთხოვნის დაზუსტების შემდეგ დავის საგანს წარმოადგენს "საგანგებო მდგომარეობის შესახებ" აჭარის ა\რ ორგანული კანონისა და "აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის ტერიტორიაზე საგანგებო მდგომარეობის გამოცხადების შესახებ" აჭარის ა\რ მეთაურის 2004 წლის 7 იანვრის განკარგულების კონსტიტუციურობა საქართველოს კონსტიტუციის მე-3 მუხლის პირველი პუნქტის "დ" ქვეპუნქტთან, 46-ე, 48-ე მუხლებთან და 73-ე მუხლის პირველი პუნქტის "თ" ქვეპუნქტთან მიმართებით.

საქართველოს პარლამენტის წევრთა ჯგუფისა და თამაზ დიასამიძის გაერთიანებული სასარჩელო მოთხოვნის თანახმად, არაკონსტიტუციურად უნდა იქნეს ცნობილი "საგანგებო მდგომარეობის შესახებ" აჭარის ა\რ 2003 წლის 22 დეკემბრის კანონი. აჭარის ა\რ ხელისუფლება, საქართველოს კონსტიტუციიდან გამომდინარე, არ იყო უფლებამოსილი დაედგინა ავტონომიური რესპუბლიკის ტერიტორიაზე საგანგებო მდგომარეობის გამოცხადების რეჟიმი. შესაბამისად, არც აჭარის ა\რ მეთაური იყო უფლებამოსილი თავისი განკარგულებით აღნიშნულ კანონზე დაყრდნობით შემოეღო საგანგებო მდგომარეობა.

მოსარჩელეთა აზრით, საგანგებო მდგომარეობის რეჟიმის შემოღება განეკუთვნება მხოლოდ საქართველოს უმაღლეს სახელმწიფო ორგანოთა გამგებლობას. მისი გამოცხადების უფლებამოსილება გააჩნია მხოლოდ საქართველოს პრეზიდენტს, რომლის გადაწყვეტილებასაც ამტკიცებს საქართველოს პარლამენტი.

სადავო კანონი ავტონომიური რესპუბლიკის მეთაურის უფლებამოსილებას ანიჭებდა მოქალაქეებისათვის შეეზღუდა საქართველოს კონსტიტუციის მეორე თავით აღიარებული ძირითადი უფლებანი, მაშინ, როცა ასეთი შეზღუდვები დასაშვებია მხოლოდ საქართველოს პრეზიდენტის გადაწყვეტილებით საგანგებო და საომარი მდგომარეობის დროს.

მოსარჩელე თამაზ დიასამიძის განცხადებით, სადავო ნორმატიული აქტის მოქმედებამ უშუალოდ ხელყო მისი, როგორც ავტონომიური რესპუბლიკის მკვიდრის, კონსტიტუციური უფლებები. ავტონომიური რესპუბლიკის მეთაურმა სადავო კანონზე დაყრდნობით 2003 წლის 23 ნოემბერს, შემდგომ კი, 2004 წლის 7 იანვარს გამოსცა ასევე არაკონსტიტუციური განკარგულება "აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის ტერიტორიაზე საგანგებო მდგომარეობის გამოცხადების შესახებ" რითაც უშუალოდ შეიზღუდა მოსარჩელის კონსტიტუციური უფლებები.

მოსაჩრელეთა განმარტებით, სადავო აქტები კვლავაც ძალაშია და მას საკონსტიტუციო სასამართლომ შეფასება უნდა მისცეს.
საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს პლენუმმა საქმის არსებითად განხილვის შედეგად, კონსტიტუციური სარჩელის მონაცემების, საკონსტიტუციო სამართალწარმოების მონაწილეთა გამოსვლების და საქმეში არსებული მტკიცებულებების გაანალიზების საფუძველზე დაადგინა გადაწყვეტილების მისაღებად საჭირო გარემოებანი.

I. საქართველოს კონსტიტუციის მე-2 მუხლის მე-3 პუნქტის თანახმად, "საქართველოს ტერიტორიული სახელმწიფოებრივი მოწყობა განისაზღვრება კონსტიტუციური კანონით უფლებამოსილებათა გამიჯვნის პრინციპის საფუძველზე ქვეყნის მთელ ტერიტორიაზე საქართველოს იურისდიქციის სრულად აღდგენის შემდეგ".

მე-3 მუხლის მე-3 პუნქტის თანახმად "აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის სტატუსი განისაზღვრება საქართველოს კონსტიტუციური კანონით" , ხოლო ამავე მუხლის მე-2 პუნქტის თანახმად, "ერთობლივ გამგებლობას მიკუთვნებული საკითხები ცალკე განისაზღვრება".

საქართველოს კონსტიტუციის ზემოთ დასახელებული ნორმების ამოქმედებამდე, ბუნებრივია, საქართველოს ცენტრალურ ხელისუფლებასა და ავტონომიური რესპუბლიკის ხელისუფლებას შორის ბოლომდე არ არის გამიჯნული უფლებამოსილებები, ანუ არ არსებობს საქართველოს სრულყოფილი საკანონმდებლო ბაზა, რომელიც მოგვცემდა ამომწურავ პასუხს ორ უმნიშვნელოვანეს კითხვაზე: 1) რომელი საკითხები განეკუთვნება ქვეყნის ცენტრალური ხელისუფლებისა და ავტონომიური რესპუბლიკის ხელისუფლების საერთო გამგებლობას და 2) რომელი საკითხები განეკუთვნება ავტონომიური რესპუბლიკის გამგებლობას.

აღნიშნული საკითხების სრულყოფილად მოწესრიგებამდე, საქართველოს მთელ ტერიტორიაზე სავალდებულოა საქართველოს კონსტიტუტიითა და მის საფუძველზე მიღებული საკანონმდებლო აქტებით ამის თაობაზე არსებული ნორმების დაცვა, კერძოდ, საქართველოს კონსტიტუციის მე-3 მუხლის პირველი პუნქტით დადგენილია საქართველოს უმაღლეს სახელმწიფო ორგანოთა განსაკუთრებულ გამგებლობას მიკუთვნებული საკითხები, ეს ნიშნავს იმას, რომ ამ პუნქტით გათვალისწინებული არც ერთი საკითხის გადაწყვეტა არ შეიძლება მოექცეს ავტონომიური რესპუბლიკის გამგებლობაში. იმავდროულად, მიუხედავად ამ საკითხების საკმაოდ ვრცელი ჩამონათვალისა, არც იმის ვარაუდი შეიძლება, რომ ამ პუნქტით გაუთვალისწინებელი ნებისმიერი საკითხი შესაძლებელია ავტონომიური რესპუბლიკის ხელისუფლებამ თავის გამგებლობას მიაკუთვნოს და დამოუკიდებლად, საკუთარი შეხედულებისამებრ გადაწყვიტოს, რადგან: 1) როგორც უკვე აღვნიშნეთ, ჯერ კიდევ არ არის გადაწყვეტილი ერთობლივ გამგებლობას მიკუთვნებული საკითხები; 2) გარდა ამისა, საქართველოს კონსტიტუციაში არის ბევრი მითითებითი ნორმა, რომელიც ითვალისწინებს მთელი რიგი საკითხების მხოლოდ და მხოლოდ საქართველოს საკანონმდებლო აქტებით გადაწყვეტას. მაგალითად, საქართველოს კონსტიტუციის 761-ე მუხლი, 83-ე მუხლის პირველი პუნქტი და ა.შ.

"საქართველოს კონსტიტუციაზე დაყრდნობით ნორმატიული აქტების შესახებ" საქართველოს კანონის მე-10 მუხლმა დააკონკრეტა მხოლოდ საქართველოს საკანონმდებლო აქტებით გადასაწყვეტ საკითხთა წრე, კერძოდ, ესენია: ა) საკითხები, რომელთა გადაწყვეტაც კონსტიტუციის თანახმად, ორგანული კანონით ან კანონით არის გათვალისწინებული; ბ) ადამიანის ძირითად უფლებათა და თავისუფლებათა განხორციელებისა და დაცვის პირობები და წესი, ადამიანის იურიდიული პასუხისმგებლობისა და იძულების ზომების გამოყენების საკითხები; გ) სამოქალაქო რეესტრში შესატანი მოქალაქეთა პერსონალური მონაცემების ჩამონათვალი; დ) საჯარო სამართლის იურიდიულ პირთა შექმნის პირობები და მათი საქმიანობის ზოგადი წესი; ე) საკანონმდებლო, აღმასრულებელი და სასამართლო ხელისუფლების ორგანოთა შექმნისა და საქმიანობის წესი; ვ) საქართველოში მოქმედი გადასახადებისა და მოსაკრებლების სახეები, სტრუქტურა, ოდენობა, მათი შემოღებისა და გადახდის წესი; ზ) მასობრივი ინფორმაციის საშუალებათა სამართლებრივი სტატუსი; თ) სახელმწიფო ხელისუფლებისა და ადგილობრივი თვითმმართველობის წარმომადგენლობით ორგანოთა არჩევის წესი; ი) სისხლის, სისხლის სამართლის საპროცესო, სამოქალაქო, სამოქალაქო სამართლის საპროცესო, ადმინისტრაციული, სასჯელაღსრულებითი კანონმდებლობა; კ) საქართველოს აღმასრულებელი, ხელისუფლების სტრუქტურისა და საქმიანობის წესი; ლ) საქართველოს სამინისტროების, აღმასრულებელი ხელისუფლების სხვა სახელმწიფო უწყებების და სახელმწიფო კონტროლის უმაღლესი და სხვა ორგანოების შექმნა; სამხედრო ძალების რაოდენობის დამტკიცება.

აღსანიშნავია, რომ "ნორმატიული აქტების შესახებ" საქართველოს კანონის მე-5 მუხლის პირველი პუნქტის თანახმად, საქართველოს საკანონმდებლო აქტებს განეკუთვნება: საქართველოს კონსტიტუცია, კონსტიტუციური კანონი, ორგანული კანონი, კანონი, საქართველოს პარლამენტის რეგლამენტი, საქართველოს პრეზიდენტის დეკრეტი (მუხ.5.1). მაშასადამე, ამ ჩამონათვალში არ არის აჭარის ა/რ კონსტიტუცია, კანონი და სხვა აქტები.

ზემოაღნიშნული ნორმების შეჯერების საფუძველზე შეიძლება ითქვას, რომ საქართველოს კანონმდებლობით ზუსტად არის განსაზღვრული საკითხები, რომლებიც კატეგორიულად მხოლოდ საქართველოს საკანონმდებლო აქტებით წესრიგდება, რომელთა მოქმედება, განხორციელება და დაცვა ერთნაირად სავალდებულოა ქვეყნის მთელ ტერიტორიაზე. ამასთან, დაუშვებელია აღნიშნული საკითხების სხვა ნორმატიული აქტებით, მათ შორის, აჭარის ა/რ კონსტიტუციით, კანონით და სხვა აქტებით მოწესრიგება.

აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის პარლამენტის მიერ საკანონმდებლო ფუნქციის განხორციელებისას აუცილებელია ორი ძირითადი პირობის დაცვა:

1) აჭარის ა/რ პარლამენტმა არ უნდა გადაწყვიტოს საქართველოს პარლამენტის მიერ გადასაწყვეტი საკითხები; 2) მის მიერ მიღებული კანონები უნდა შეესაბამებოდეს საქართველოს საკანონმდებლო აქტებს, რადგან საქართველოს კონსტიტუციის მე-6 მუხლის პირველი პუნქტის თანახმად, "საქართველოს კონსტიტუცია სახელმწიფოს უზენაესი კანონია. ყველა სხვა სამართლებრივი აქტი უნდა შეესაბამებოდეს კონსტიტუციას". "ნორმატიული აქტების შესახებ" საქართველოს კანონის მე-7 მუხლის პირველი პუნქტის თანახმად, "საქართველოს ნორმატიული აქტი მოქმედებს საქართველოს მთელ ტერიტორიაზე, თუ თვით ამ ნორმატიული აქტით სხვა რამ არ არის დადგენილი და სავალდებულოა შესასრულებლად". ამავე კანონის 23-ე მუხლის პირველი პუნქტის თანახმად, "უფლებამოსილებათა გამიჯვნის პრინციპის გათვალისწინებით საქართველოს ნორმატიულ აქტებს აქვთ უპირატესი ძალა აფხაზეთისა და აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკების ნორმატიული აქტების მიმართ". 24-ე მუხლის თანახმად კი "თითოეული ნორმატიული აქტი უნდა შეესაბამებოდეს საქართველოს კონსტიტუციასა და კონსტიტუციით დადგენილი უფლებამოსილების ფარგლებში მიღებულ (გამოცემულ) იმ ნორმატიულ აქტებს, რომლებსაც მასთან შედარებით აქვთ უპირატესი იურიდიული ძალა".

II.საქართველოს კონსტიტუციის მე-3 მუხლის პირველი პუნქტის "დ" ქვეპუნქტის თანახმად, "მხოლოდ საქართველოს უმაღლეს სახელმწიფოთა ორგანოთა განსაკუთრებულ გამგებლობას მიეკუთვნება ... საგანგებო და საომარ მდგომარეობათა სამართლებრივი რეჟიმის დადგენა და შემოღება".

ეს კონსტიტუციური ნორმა მოიცავს ორ პირობას და მოითხოვს მათ სავალდებულო დაცვას. სახელდობრ: 1. მხოლოდ საქართველოს უმაღლეს სახელმწიფო ორგანოთა კომპეტენციაში შედის საგანგებო და საომარი მდგომარეობა სამართლებრივი რეჟიმის დადგენა – ანუ საომარი და საგანგებო მდგომარეობის არსის, მისი შემოღების საფუძველების, გამოცხადებისა და გაუქმების წესის, პროცედურების, ასეთი მდგომარეობის გამოცხადებაზე უფლებამოსილი სუბიექტების, ამ დროს შესაძლო ღონისძიებათა განხორციელების და მასთან დაკავშირებული ყველა სხვა საკითხის განსაზღვრა. აქედან გამომდინარე, საომარი და საგანგებო მდგომარეობის სამართლებრივი რეჟიმის დამდგენი სამართლებრივი ბაზა შეიძლება შექმნას მხოლოდ საქართველოს უმაღლესმა სახელმწიფო ორგანოებმა. უფრო ზუსტად კი ეს საქართველოს უმაღლესი წარმომადგენლობითი ორგანოს საკანონმდებლო პრეროგატივაა; 2. საგანგებო და საომარი მდგომარეობის შემოღება, საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი სამართლებრივი რეჟიმის შესაბამისად, შეუძლია მხოლოდ საქართველოს უმაღლეს სახელმწიფო ორგანოებს.

ზუსტად ზემოაღნიშნული მოთხოვნების შესაბამისად, საგანგებო მდგომარეობის სამართლებრივი რეჟიმი დაადგინა საქართველოს კანონმდებლობამ, კერძოდ, საქართველოს კონსტიტუციის სათანადო ნორმებმა (46-ე მუხლი და 73-ე მუხლის პირველი პუნქტის "თ" ქვეპუნქტი) და საქართველოს კანონმა "საგანგებო მდგომარეობის შესახებ". დასახელებულ ნორმატიულ ბაზაზე დაყრდნობით, მხოლოდ საქართველოს პრეზიდენტს მიენიჭა ქვეყნის მთელ ტერიიტორიაზე ან მის რომელიმე ნაწილში საგანგებო მდგომარეობის გამოცხადების უფლება, ამასთან, ამ გადაწყვეტილების საქართველოს პარლამენტში დასამტკიცებლად შეტანის ვალდებულებით.

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს პლენუმს მიაჩნია, რომ ზუსტად ზემოაღნიშნულ პირობებთან მიმართებით უნდა შეფასდეს როგორც "საგანგებო მდგომარეობის შესახებ" აჭარის ა/რ ორგანული კანონის მიღება, ისე მისი შინაარსი.

აჭარის ა/რ პარლამენტის მიერ დასახელებული კანონის მიღების უფლებასთან დაკავშირებით უნდა აღინიშნოს, რომ: "ნორმატიული აქტების შესახებ" საქართველოს კანონის მე-3 მუხლის პირველი პუნქტის თანახმად, "ნორმატიული აქტის მიღების (გამოცემის) უფლება აქვთ სახელმწიფო და ადგილობრივი თვითმმართველობის (მმართველობის) ორგანოებს კონსტიტუციითა და სხვა საკანონმდებლო აქტებით მათთვის მინიჭებული უფლებამოსილების ფარგლებში". აქედან გამომდინარე, აჭარის ა/რ პარლამენტს სადავო ნორმატიული აქტის მიღებაზე უნდა ჰქონოდა საქართველოს კონსტიტუციითა და კანონმდებლობით მინიჭებული შესაბამისი უფლებამოსილება. საქართველოს კონსტიტუციამ კი, როგორც უკვე ითქვა, ამ საკითხის გადაწყვეტის უფლებამოსილება მიანიჭა მხოლოდ საქართველოს უმაღლეს სახელმწიფო ორგანოებს. ეს ავტომატურად გამორიცხავს ამ უფლებამოსილების დელეგირებასაც კი ავტონომიური რესპუბლიკის პარლამენტისათვის. მით უფრო, რომ "ნორმატიული აქტების შესახებ" საქართველოს კანონის მე-8 მუხლის პირველი და მე-2 პუნქტების თანახმად. დაუშვებელია საქართველოს უმაღლეს სახელმწიფო ორგანოთა მიერ თავიანთ უფლებამოსილებათა გადაცემა იმ საკითხების გადასაწყვეტად, რომელთა მოწესრიგებაც საქართველოს კონსტიტუციის თანახმად მათ განსაკუთრებულ გამ

გებლობას მიეკუთვნება. ასევე დაუშვებელია საქართველოს პარლამენტის მიერ თავის უფლებამოსილებათა გადაცემა იმ საკითხების გადასაწყვეტად, რომელთა მოწესრიგებაც საქართველოს კონსტიტუციის თანახმად საქართველოს ორგანული კანონით არის გათვალისწინებული, ან კონსტიტუციისა და ორგანული კანონის თანახმად საქართველოს კანონით არის გათვალისწინებული.
ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, რადგან საქართველოს მთელ ტერიტორიაზე ან მის რომელიმე ნაწილში საგანგებო მდგომარეობის რეჟიმის განსაზღვრა საქართველოს კონსტიტუციის შესაბამისად საქართველოს კანონმდებლობის პრეროგატივად განისაზღვრა, აჭარის ა/რ პარლამენტის მიერ ამ საკითხის გადაწყვეტა ნიშნავს საქართველოს უმაღლესი სახელმწიფო ორგანოს კომპეტენციის მითვისებას და წარმოადგენს საქართველოს კონსტუტციის დარღვევას.

"ნორმატიული აქტების შესახებ" საქართველოს კანონის 51-ე მუხლის მე-2 პუნქტის თანახმად, თუ ნორმატიული აქტი მიღებულია (გამოცემულია) საკითხზე, რომელიც საქართველოს კოენსტუტციისა და საქართველოს ორგანული კანონის თანახმად სახელმწიფო ან ადგილობრივი თვითმმართველობის (მმართველობის) სხვა ორგანოს (თანამდებობის პირის) უფლებამოსილებაშია, ასეთ ნორმატიულ აქტს არა აქვს იურიდიული ძალა. ამავე მუხლის მე-3 პუნქტის თანახმად კი აღნიშნულ საკითხს განიხილავენ და წყვეტენ ნორმატიული აქტის მიმღები (გამომცემი) ორგანოს (თანამდებობის პირის) ზემდგომი ორგანო (თანამდებობის პირი), საქართველოს საკონსტიტუიციო სასამართლო და საერთო სასამართლოები მათი უფლებმოსილების ფარგლებში.
აქედან გამომდინარე, საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს პლენუმს მიაჩნია, რომ "საგანგებო მდგომარეობის შესახებ" აჭარის ა\რ ორგანული კანონი მიღებულია საქართველოს კონსტიტუციის მე-3 მუხლის პირველი პუნქტის "დ" ქვეპუნქტის დარღვევით, არაუფლებამოსილი ორგანოს მიერ, ამიტომ ის ძალადაკარგულად უნდა იქნეს ცნობილი.

III. საკონსტიტუციო სასამართლოს პლენუმს მიაჭნია, რომ "საგანგებო მდგომარეობის შესახებ" აჭარის ა\რ ორგანული კანონი ეწინააღმდეგება საქართველოს კონსტიტუციის 73-ე მუხლის პირველი პუნქტის "თ" ქვეპუნქტსა და 46-ე მუხლს შემდეგ გარემოებათა გამო:

საქართველოს კონსტიტუციის 73-ე მუხლის პირველი პუნქტის "თ" ქვეპუნქტი ადგენს საგანგებო მდგომარეობის სამართლებრივ რეჟიმს. კერძოდ: "საქართველოს პრეზიდენტი... ომიანობის თუ მასობრივი არეულობის, ქვეყნის ტერიტრიული მთლიანობის ხელყოფის, სამხედრო გადატრიალებისა და შეიარაღებული ამბოხების, ეკოლოგიური კატასტროფების და ეპიდემიების დროს, ან სხვა შემთხვევებში, როცა სახელმწიფო ხელისუფლების ორგანოები მოკლებულნი არიან კონსტიტუციურ უფლებამოსლებათა ნორმალური განხორციელების შესაძლებლობას, აცხადებს საგანგებო მდგომარეობას ქვეყნის მთელ ტერიტორიაზე ან მის რომელიმე ნაწილში და ეს გადაწყვეტილება არა უგვიანეს 48 საათისა შეაქვს პარლამენტში დასამტკიცებლად. საგანგებო მდგომარეობის დროს გამოსცემს კანონის ძალის მქონე დეკრეტებს, რომლებიც მოქმედებს საგანგებო მდგომარეობის დამთავრებამდე, ახორციელებს საგანგებო ღონისძიებებს. დეკრეტები წარედგინება პარლამენეტს, როცა იგი შეიკრიბება. საგანგებო უფლებამოსილებანი ვრცელდება მხოლოდ იმ ტერიტორიაზე, სადაც ამ პუნქტში აღნიშენულ მიზეზთა გამო გამოცხადებულია საგანგებო მდგომარეობა".
საკონსტიტუციო სასამართლოს აზრით, "საგანგებო მდგომარეობის შესახებ" აჭარის ა\რ ორგანული კანონი ეწინააღმდეგება საქართველოს კონსტიტუციით დადგენილ მოთხოვნებს. კერძოდ:

ხელყოფილია საქართველოს კონსტიტუციის მოთხოვნა იმის თაობაზე, რომ საქართველოს ნებისმიერ ნაწილში საგანგებო მდგომარეობის გამოცხადების უფლება აქვს მხოლოდ საქართველოს პრეზიდენტს, რაც გამორიცხავს ნებისმიერი სხვა სუბიექტისათვის ამ უფლების მინიჭებას. ამის საწინააღმდეგოდ, სადავო კანონი აჭარის ა\რ ტერიტორიაზე საგანგებო მდგომარეობის გამოცხადების უფლებას აძლევს აჭარის ა\რ მეთაურს და იმავდროულად ადგენს აჭაპრის ა/რ ტერიტორიაზე საგანგებო მდგომარეობის შემოღების პროცედურას. კერძოდ აჭარის ა/რ მმეთაურის განკარგულება საგანგებო მდგომარეობის გამოცხადების თაობაზე აჭარის ა\რ უშიშროების საბჭოს მიერ განსახილველად წარედგინება აჭარის ა\რ პარლამენტის სენატს, რომელიც საგანგებო მდგომარეობის გამოცხადებიდან 24 საათის განმავლობაში შესაბამისი დადგენილებით ადასტურებს აღნიშნულ განკარგულებას. თუ ა\რ პარლამენტის სენატი არ დაადასტურებს ამ განკარგულებას, მაშინ იმ ამის შესახებ აცნობებს უშიშროების საბჭოს. ამის შემდეგ აღნიშული საკითხის ა\რ პარლამენტის სენატში ხელმეორედ შეტანამდე საგანგებო მდგომარეობის მოქმედებაზე სრულ პასუხისმგებლობას იღებს ა/რ უშიშროებ

ის საბჭო. საგანგებო მდგომარეობის შეწყვეტა ხდება ავტონომიური რესპუბლიკის მეთაურის განკარგულებით პარლამენტის სენატის დადასტურების შემდეგ.

საკონსტიტუციო სასამართლოს პლენუმი მიიჩნევს, რომ ისეთ ვითარებაში, როდესაც არაკონსტიტუციურია, ერთის მხრივ, აჭარის ა\რ პარლამენტის მიერ აჭარის ა\რ ტერიტორიაზე საგანგებო მდგომარეობის რეჟიმის დადგენა და, მეორე მხრივ, აჭარის ა\რ ტერიტორიაზე საგანგებო მდგომარეობის გამოცხადება საქართველოს კონსტიტუციით გაუთვლისწინებელი სუბიექტების მიერ, ბუნებრივია, არაკონსტიტუციურია "საგანგებო მდგომარეობის შესახებ" აჭარის ა\რ ორგანული კანონით გათვალისწინებული ნებისმიერი ღონისძიებაც, რადგან მათი განხორციელება უნდა მოხდეს არაკონსტიტუციურად დადგენილი და შემოღებული რეჟიმის პირობებში.

ერთ-ერთ ასეთ ღონისძიებას წარმოადგენს აჭარის ა\რ მეთაურისათვის სადავო კანონით მინიჭებული უფლება მოქალაქეთა კონსტიტუციური უფლება-თავისუფლებების შეზღუდვის თაობაზე. კერძოდ, სადავო კანონის მე-4 მუხლის მე-2 პუნქტის თანახმად, "საგანგებო მდგომარეობის გამოცხადების შესახებ აჭარის ა\რ მეთაურის განკარგულებით შეიძლება შეიზღუდოს აჭარის ა\რ კონსტიტუციის მე-15, მე-16, მე-17, მე-20, 22-ე, 24-ე, 29-ე, 32-ე მუხლებში ჩამოთვლილი უფლებები და თავისუფლებები".

საქართველოს კონსტიტუციის 46-ე მუხლის პირველი პუნქტის თანახმად, "საგანგებო ან საომარი მდგომარეობის დროს საქართველოს პრეზიდენტს უფლება აქვს ქვეყანაში ან მის რომელიმე ნაწილში შეზღუდოს კონსტიტუციის მე-18, მე-20, 21-ე, 22-ე, 24-ე, 25-ე, 30-ე, 33-ე და 41-ე მუხლებში ჩამოთვლილი უფლებანი და თავისუფლებანი. საქართველოს პრეზიდენტი ვალდებულია არა უგვიანეს 48 საათისა ეს გადაწყვეტილება შეიტანოს პარლამენტში დასამტკიცებლად".

კონსტიტუციის დასახელებული ნორმის რეალიზაციისას ადამიანის უფლებათა დაცვის გარანტიებს წარმოადგენს სამი პირობა 1) ამ უფლებით სარგებლობს მხოლოდ საქართველოს პრეზიდენტი; 2) პრეზიდენტი ვალდებულია გადაწყვეტილება უფლებათა შეზღუდვის შესახებ არა უგვიანეს 48 საათისა შეიტანოს პარლამენტში დასამტკიცებლად. ეს უკანასკნელი გადაწყვეტილებას იღებს სრული შემადგენლობის უმრავლესობით.

მაშასადამე, საქართველოს კონსტიტუციის კატეგორიული მოთხოვნა, რომ უფლებების შეზღუდვის შესაძლებლობით სარგებლობდეს მხოლოდ საქართველოს პრეზიდენტი, ამ გადაწყვეტილების პარლამენტში დასამტკიცებლად წარდგენის ვალდებულებით, რაც გამორიცხავს ნებისმიერი სხვა ორგანოს თუ თანამდებობის პირის მსგავს შესაძლებლობებს.
3) საქართველოს პრეზიდენტის ეს უფლება შეზღუდულია კიდევ ერთი გარემოებით. მას შეუძლია მხოლოდ საქართველოს კონსტიტუციის 46-ე მუხლით გათვალისწინებულ უფლებათა შეზღუდვა, რაც გამორიცხავს სხვა უფლებების შეზღუდვას.
საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს მიაჩნია, რომ სადავო კანონით დარღვეულია საქართველოს კონსტიტუციის 46-ე მუხლის სამივე მოთხოვნა. კერძოდ, დადგენილია, როგორც ამ უფლებით მოსარგებლე საქართველოს კონსტიტუციით გაუთვალისწინებელი სუბიექტები, ისე გაზრდილია შესაზღუდავ უფლებათა წრეც – სადავო კანონი შესაძლებლად მიიჩნევს საქართველოს კონსტიტუციის 45-ე და 47-ე მუხლებით გათვალისწინებული უფლებების შეზღუდვასაც.

ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, სადავო კანონი არა მხოლოდ კომპეტენციის დარღვევით არის მიღებული და აჭარის ა\რ ხელისუფლების ორგანოებს ანიჭებს საქართველოს უმაღლეს სახელმწიფო ორგანოთა განსაკუთრებულ გამგებლობას მიკუთვნებული საკითხების გადაწყვეტის შესაძლებლობას, არამედ იმავდროულად არღვევს საქართველოს მოქალაქეთა კონსტიტუციურ უფლებებსა და თავისუფლებებს.

IV. საქართველოს კონსტიტუციის 48-ე მუხლის თანახმად, "საქართველოს პარლამენტი არის ქვეყნის უმაღლესი წარმომადგენლობითი ორგანო, რომელიც ახორციელებს საკანონმდებლო ხელისუფლებას, განსაზღვრავს ქვეყნის საშინაო და საგარეო პოლიტიკის ძირითად მიმართულებებს, კონსტიტუციით განსაზღვრულ ფარგლებში კონტროლს უწევს მთავრობის საქმიანობას და ახორციელებს სხვა უფლებამოსილებებს".

საკანონმდებლო საქმიანობა საქართველოს პარლამენტის ერთ-ერთი ძირითადი ფუნქციაა. მრავალი სხვა ქვეყნის კონსტიტუციებისაგან განსხვავებით, საქართველოს კონსტიტუციის 48-ე მუხლით არ არის გათვალისწინებული პარლამენტის უფლებამოსილებათა ამომწურავი ჩამონათვალი, მათ შორის არც საკანონმდებლო საქმიანობის ფარგლებში გადასაწყვეტი საკითხები. თუმცა, როგორც უკვე აღინიშნა გადაწყვეტილების სამოტივაციო ნაწილს პირველ პუნქტში, კონსტიტუციაში არის მითითებითი ნორმები, რომლებიც მთელი რიგი საკითხების მხოლოდ საქართველოს კანონმდებლობით მოწესრიგებას ითვალისწინებს. ამ თვალსაზრისით, უფრო კონკრეტულია "ნორმატიული აქტების შესახებ" საქართველოს კანონი. ეს ნორმები სწორედ საქართველოს კონსტიტუციის 48-ე მუხლის დაზუსტებას ემსახურება და შესაბამისად, აღნიშნული საკითხების გადაწყვეტა კატეგორიულად მხოლოდ საქართველოს კონსტიტუციის 48-ე მუხლით გათვალისწინებული საკანონმდებლო საქმიანობის სფეროში ექცევა. ამიტომ საქართველოს პარლამენტის მიერ გადასაწყვეტი საკითხების სხვა ორგანოების მიერ გადაწყვეტა ეწინააღმდეგება საქართველოს კონსტიტუციის 48-ე მუხლს. აქედან გამომდინარე, აჭარ

ის ა\რ პარლამენტის, როგორც ამაზე არაუფლებამოსილი ორგანოს, მიერ მიღებული ორგანული კანონი "საგანგებო მდგომარეობის შესახებ" არღვევს საქართველოს კონსტიტუციის დასახელებული მუხლის მოთხოვნებს.

საქართველოს კონსტიტუციის 48-ე მუხლის თანახმად, საქართველოს პარლამენტი ამ მუხლით გათვალისწინებული უფლებამოსილებების გარდა ახორციელებს ასევე სხვა უფლებამოსილებებსაც, რომლებიც კონსტიტუციის მთელი რიგი ნორმებით აქვს მინიჭებული. საქართველოს პარლამენტის ასეთ უფლებამოსილებებს შორის არის საქართველოს კონსტიტუციის 46-ე მუხლითა და 73-ე მუხლის პირველი პუნქტის "თ" ქვეპუნქტით გათვალისწინებული უფლებამოსილება, დაამტკიცოს საქართველოს პრეზიდენტის გადაწყვეტილებები საგანგებო მდგომარეობის გამოცხადებისა და ამ დროს კონსტიტუციურ უფლება-თავისუფლებათა შეზღუდვის თაობაზე.

გადაწყვეტილების სამოტივაციო ნაწილის III პუნქტში დადგინდა "საგანგებო მდგომარეობის შესახებ" აჭარის ა/რ ორგანული კანონის კონსტიტუციის დასახელებულ მუხლებთან შეუსაბამობა, რითაც დამატებით დასტურდება სადავო კანონის წინააღმდეგობა საქართველოს კონსტიტუციის 48- მუხლთანაც.

V. "აჭარის ა/რ ტერიტორიაზე საგანგებო მდგომარეობის გამოცხადების შესახებ" აჭარის ა/რ მეთაურის 2004 წლის 7 იანვრის განკარგულების თაობაზე საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს პლენუმი აღნიშნავს:

სადავო განკარგულება გამოცემულია "საგანგებო მდგომარეობის შესახებ" აჭარის ა/რ ორგანული კანონის საფუძველზე. გადაწყვეტილების სამოტივაციო ნაწილის II და III პუნქტებში დადგინდა აღნიშნული კანონის საქართველოს კონსტიტუციის რიგ მუხლებთან შეუსაბამობა. აქედან გამომდინარე, საკონსტიტუციო სასამართლოს მიაჩნია, რომ შეუძლებელია არაკონსტიტუციურად მიჩნეული ნორმატიული აქტის საფუძველზე მიღებული ნორმატიული აქტი იყოს კონსტიტუციური, რადგან ის ზუსტად კანონის არაკონსტიტუციური დებულებების რეალიზაციის კონკრეტულ შემთხვევას წარმოადგენს.

ყოველივე ზემოაღნიშნულის გათვალისწინებით, იხელმძღვანელა რა საქართველოს კონსტიტუციის 89-ე მუხლის პირველი პუნქტის "ა" და "ვ" ქვეპუნქტებით,"საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ" საქართველოს ორგანული კანონის მე-19 მუხლის პირველი პუნქტის "ა" და "ე" ქვეპუნქტებით, 21-ე მუხლის პირველი და მე-4 პუნქტებით, 33-ე მუხლით, 39-ე მუხლის პირველი პუნქტის "ა" ქვეპუნქტითა და მე-2 პუნქტით, 43-ე მუხლის მე-2, მე-4, მე-7 და მე-8 პუნქტებით, "საკონსტიტუციო სამართალწარმოების შესახებ" საქართველოს კანონის 32-ე და 33- მუხლებით,

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლო
ადგენს:

I. დაკმაყოფილდეს საქართველოს პარლამენტის წევრთა ჯგუფის (სულ 67 დეპუტატი) და საქართველოს მოქალაქე თამაზ დიასამიძის კონსტიტუციური სარჩელები და ცნობილ იქნეს არაკონსტიტუციურად (1) აჭარის ა/რ 2003 წლის 22 დეკემბრის ორგანული კანონი "საგანგებო მდგომარეობის შესახებ" (ა) მოსარჩელეთა ერთობლივი სასარჩელო მოთხოვნით – საქართველოს კონსტიტუციის 46-მუხლთან მიმართებით, (ბ) საქართველოს პარლამენტის წევრთა ჯგუფის სასარჩელო მოთხოვნით-აგრეთვე საქართველოს კონსტიტუციის მე-3 მუხლის პირველი პუნქტის "დ" ქვეპუნქტთან, 48-ე მუხლთან და 73-ე მუხლის პირველი პუნქტის "თ" ქვეპუნქტთან მიმართებით, (2) აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის მეთაურის 2004 წლის 7 იანვრის განკარგულება "აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის ტერიტორიაზე საგანგებო მდგომარეობის გამოცხადების შესახებ" - საქართველოს მოქალაქის თამაზ დიასამიძის სასარჩელო მოთხოვნით საქართველოს კონსტიტუციის 46-მუხლთან მიმართებით;

II. არაკონოსტიტუციურად ცნობილი აქტები- აჭარის ა/რ 2003 წლის 22 დეკემბრის ორგანული კანონი "საგანგებო მდგომარეობის შესახებ" და აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის მეთაურის 2004 წლის 7 იანვრის განკარგულება "აჭარის ავტონომიური რესპუბუბლიკის ტერიტორიაზე საგანგებო მდგომარეობის გამოცხადების შესახებ" იურიდიულ ძალას კარგავს ამ გადაწყვეტილების გამოქვეყნების მომენტიდან;

III. გადაწყვეტილება ძალაშია საკონსტიტუციო სასამართლოს სხდომაზე მისი საჯაროდ გამოცხადების მომენტიდან;

IV. გადაწყვეტილება საბოლოოა და გასაჩივრებას ან გადასინჯვას არ ექვემდებარება;

V. გადაწყვეტილების ასლი გაეგზავნოს მხარეებს, საქართველოს პრეზიდენტს და საქართველოს უზენაეს სასამართლოს;

VI. გადაწყვეტილება "საქართველოს საკანონმდებლო მაცნეში" გამოქვეყნდეს 7 დღის ვადაში.

1. ჯონი ხეცურიანი (თავმჯდომარე);

2. ბესარიონ ზოიძე (მომხსენებელი მოსამართლე);

3. ოთარ ბენიძე;

4. ვახტანგ გვარამია;

5. იაკობ ფუტკარაძე;

6. ნიკოლოზ შაშკინი;

7. ნიკოლოზ ჩერქეზიშვილი;

8. ლამარა ჩორგოლაშვილი;

9. ზაურ ჯინჯოლავა.