ალიკა კუპრავა და თენგიზ თევზაძე საქართველოს ცენტრალური საარჩევნო კომისიის წინააღმდეგ
დოკუმენტის ტიპი | კონსტიტუციური სარჩელი |
ნომერი | N1544 |
კოლეგია/პლენუმი | I კოლეგია - , , |
ავტორ(ებ)ი | ალიკა კუპრავა, თენგიზ თევზაძე |
თარიღი | 26 ოქტომბერი 2020 |
თქვენ არ ეცნობით კონსტიტუციური სარჩელის/წარდგინების სრულ ვერსიას. სრული ვერსიის სანახავად, გთხოვთ, ვერტიკალური მენიუდან ჩამოტვირთოთ მიმაგრებული დოკუმენტი
1. სადავო ნორმატიული აქტ(ებ)ი
ა. საქართველოს ცენტრალური საარჩევნო კომისიის 2020 წლის 19 ოქტომბრის №45/2020 დადგენილება სტაციონარულ სამკურნალო დაწესებულებებსა და იზოლაციაში (კარანტინი, თვითიზოლაცია) მყოფი ამომრჩევლების 2020 წლის 31 ოქტომბრის არჩევნებში მონაწილეობის, საარჩევნო უბნებისა და სპეციალური ჯგუფების შექმნის, ზოგიერთი საარჩევნო ღონისძიებისა და სანიტარიულ-ჰიგიენური მოთხოვნების განსაზღვრის შესახებ
2. სასარჩელო მოთხოვნა
სადავო ნორმა | კონსტიტუციის დებულება |
---|---|
საქართველოს ცენტრალური საარჩევნო კომისიის 2020 წლის 19 ოქტომბრის №45/2020 დადგენილების მე-5 მუხლის მე-8 პუნქტის ის ნორმატიული შინაარსი, რომელიც ბლანკეტურად გამორიცხავს 26 ოქტომბრის 22:00 საათის შემდეგ, თვითიზოლაციაში გადასული ამომრჩევლის მიერ 31 ოქტომბრის არჩევნებში ხმის მიცემის შესაძლებლობას. |
საქართელოს კონსტიტუციის 24-ე მუხლის (საარჩევნო უფლება) პირველი პუნქტი: „საქართველოს ყოველ მოქალაქეს 18 წლის ასაკიდან აქვს რეფერენდუმში, სახელმწიფო, ავტონომიური რესპუბლიკისა და ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოების არჩევნებში მონაწილეობის უფლება. უზრუნველყოფილია ამომრჩევლის ნების თავისუფალი გამოვლენა“. |
3. საკონსტიტუციო სასამართლოსათვის მიმართვის სამართლებრივი საფუძვლები
საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის პირველი პუნქტი და მე-60 მუხლის მეოთხე პუნქტის ,,ა” ქვეპუნქტი, ,,საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ” საქართველოს ორგანული კანონის მე-19 მუხლის პირველი პუნქტის ,,ე” ქვეპუნქტი, 39-ე მუხლის პირველი პუნქტის ,,ა” ქვეპუნქტი, 31-ე და 311 მუხლები.
4. განმარტებები სადავო ნორმ(ებ)ის არსებითად განსახილველად მიღებასთან დაკავშირებით
ა) კონსტიტუციური სარჩელი ფორმით და შინაარსით შეესაბამება საქართველოს კანონმდებლობის მოთხოვნებს. წარმოდგენილია შესაბამისი სააპლიკაციო ფორმით, ერთვის ყველა აუცილებელი რეკვიზიტი და დანართი;
ბ) კონსტიტუციური სარჩელი შემოტანილია უფლებამოსილი სუბიექტების მიერ. შესაბამისად, სადავო ნორმის ნორმატიულმა შინაარსმა შესაძლოა უშუალო გავლენა მოახდინოს მათ უფლებებზე და შეიცავს მათი, კონსტიტუციით გარანტირებული აქტიური საარჩევნო უფლების დარღვევის აშკარა საფრთხეს. ამიტომ, „საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის 39-ე მუხლის პირველი პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტის საფუძველზე ისინი უფლებამოსილნი არიან, იდავონ სადავო აქტების კონსტიტუციურობის თაობაზე.
გ) კონსტიტუციურ სარჩელი დასმული საკითხის საკონსტიტუციო სასამართლოს განსჯადია, საქართველოს კონსტიტუციის მე-60 მუხლის მე-4 პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტის საფუძველზე.
დ) კონსტიტუციურ სარჩელში მითითებული საკითხი არ არის გადაწყვეტილი საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ.
ე) კონსტიტუციურ სარჩელში მითითებული საკითხი გადაწყვეტილი/მოწესრიგებულია საქართველოს კონსტიტუციით, კერძოდ საქართველოს კონსტიტუციის 24-ე მუხლით.
ვ) კანონით არ არის დადგენილი სასარჩელო ხანდაზმულობის ვადა;
ზ) სადავო კანონქვემდებარე ნორმატიულ აქტის კონსტიტუციურობაზე სრულფასოვანი მსჯელობა შესაძლებელია ნორმატიული აქტების იერარქიაში მასზე მაღლა მდგომი იმ ნორმატიული აქტის კონსტიტუციურობაზე მსჯელობის გარეშე, რომელიც კონსტიტუციური სარჩელით გასაჩივრებული არ არის.
თ) მოსარჩელეების მიმართ საქართველოს კონსტიტუციით აღიარებული აქტიური საარჩევნო უფლების შეზღუდვის საფრთხე აბსტრაქტული არ არის. COVID-19 ვირუსით გამოწვეული პანდემიის პირობებში ნებისმიერი ადამიანი, ვისაც ეს ვირუსი არ მოუხდია, დგას ამ ვირუსით დაავადების საფრთხის წინაშე. მოსარჩელეებს ვირუსი გადატანილი არ აქვთ, შესაბამისად, რეალურია რისკი იმისა, რომ ისინი 31 ოქტომბრამდე დაინფიცირდნენ. შესაბამისად, მათ მიმართ უფლების შესაძლო შეზღუდვის საფრთხე არ არის აბსტრაქტული და მოსარჩელეები, არსებულ ვითარებაში უშუალოდ დგანან აქტიური საარჩევნო უფლების შეზღუდვის საფრთხის წინაშე.
5. მოთხოვნის არსი და დასაბუთება
1. სადავო ნორმების შინაარსი და უფლების შეზღუდვის იდენტიფიცირება
ა. სადავო ნორმების შინაარსი
მსოფლიო მასშტაბით შექმნილი უპრეცენდენტო მდგომარეობიდან გამომდინარე, საქართველოში კორონავირუსის გავრცელებისა და სხვა მსგავსი საფრთხეების ასაცილებლად, ინფიცირებული ან ინფიცირებულ ადამიანთან კონტაქტში მყოფი პირების იზოლაციაში ( კარანტინი, თვითიზოლაცია) მოთავსება აუცილებელია. 2020 წლის 23 აპრილს საქართველოს პარლამენტმა ადმინისტრაციულ სამართალდარღვეთა კოდექსი 4210 მუხლით ფიზიკური პირის მიერ იზოლაციის ან/და კარანტინის წესის დარღვევისთვის 2000 ლარიანი ჯარიმა დააწესა. აღსანიშნავია, რომ ინფიცირებულთა რაოდენობა ყოველდღე მატულობს, შესაბამისად იზრდება იმ ადამიანთა რაოდენობა ვინც იზოლაციაში (კარანტინი, თვითიზოლაცია) გადადის.
პანდემიის კრიზისულ პერიოდში არჩევნების ჩატარება განსაკუთრებულ სირთულეებთან არის დაკავშირებული. არჩევნები აქამდე რისკი იყო პოლიტიკოსების, მაგრამ არა თავად ამომრჩევლისთვის; პანდემიით გამოწვეულმა რისკებმა ადამიანების ჯანმრთელობისთვის კი, ვითარება შეცვალა. ეუთოს სახელმძღვანელო წესებში გათვალისწინებული უნდა იყოს არამხოლოდ უბანზე მისული ამომრჩევლის უსაფრთხოების დაცვის მექანიმები, არამედ კარანტინსა და იზოლაციაში მყოფი პირების მიერ ხმის მიცემის პროცედურა[1].
ამ ფონზე განსაკუთრებული მნიშვნელობა ენიჭება ცენტრალური საარჩევნო ადმინისტრაციის მზადყოფნას უზრუნველყოს არჩევნების საყოველთაობის პრინციპის დაცვა. სტაციონარულ სამკურნალო დაწესებულებებსა და იზოლაციაში (კარანტინი, თვითიზოლაცია) მყოფი ამომრჩევლების 2020 წლის 31 ოქტომბრის არჩევნებში მონაწილეობის მიზნით ცენტრალურმა საარჩევნო კომისიამ 2020 19 ოქტომბერს გამოსცა №45/2020 დადგენილება. დადგენილების მე-5 მუხლი განსაზღვრავს ამომრჩეველთა სპეციალური და გადასატანი საარჩევნო ყუთის სიების შედგენის და დამტკიცების წესს. ამავე მუხლის მე-8 პუნქტი ადგენს თვითიზოლაციაში მყოფი პირებისთვის სპეციალური და გადასატანი საარჩევნო ყუთის სიებში მოხვედრის პროცედურას „თვითიზოლაციაში მყოფმა ამომრჩეველმა 2020 წლის 31 ოქტომბრის არჩევნებში მონაწილეობის მიზნით, გადასატანი საარჩევნო ყუთის მეშვეობით ხმის მიცემის მოთხოვნით, სატელეფონო ზეპირი განცხადებით უნდა მიმართოს ცესკოს სატელეფონო/საინფორმაციო ცენტრს (+995 32 251-00-51; შიდა ნომერი „0“), 2020 წლის 24 ოქტომბრიდან 2020 წლის 26 ოქტომბრის ჩათვლით, 10:00 საათიდან 22:00 საათამდე. ამ პუნქტით განსაზღვრული განცხადებების შესახებ ინფორმაცია დაუყოვნებლივ გადაეცემა ცესკოს ამომრჩეველთა სიებისა და საარჩევნო პროცესების მართვის დეპარტამენტს, გადასატანი საარჩევნო ყუთის სიების შედგენის მიზნით“[2]
სადავო ნორმის შინაარსი ბლანკეტურად გამორიცხავს 2020 31 ოქტომბრის საპარლამენტო არჩევნებში იმ ამომრჩევლების მონაწილეობას, რომლებსაც 26 ოქტომბრის 22:00 საათის შემდეგ მოუწევთ თვითიზოლაციაში გადასვლა. სადავო ნორმა 26 ოქტომბრის 22:00 საათის შემდეგ თვითიზოლაციაში გადასული ამომრჩევლს სპეციალური და გადასატანი საარჩევნო ყუთის სიაში მოხვედრის შესაძლებლობას ართმევს, ვინაიდან ცხელი ხაზი მხოლოდ 2020 წლის 24 ოქტომბრიდან 2020 წლის 26 ოქტომბრის ჩათვლით, 10:00 საათიდან 22:00 საათამდე მოქმედებს.
უფლებით დაცული სფერო და მისი შეზღუდვის იდენტიფიცირება
საარჩევნო უფლება დემოკრატიული და სამართლებრივი სახელმწიფოს არსებობის და ფუნქციონირების საფუძველია. საქართველოს კონსტიტუციის 24-ე მუხლით დაცულია საქართველოს მოქალაქის უფლება მონაწილეობა მიიღოს რეფერენდუმში, ადგილობრივი და სახელმწიფო ორგანოების არჩევნებში. აღნიშნული თავისთავში მოიაზრებს ადამიანის შესაძლებლობას, ნების თავისუფალი გამოვლინების საშუალებით აირჩიოს ხელისუფლება. „საქართველოს ყოველ მოქალაქეს 18 წლის ასაკიდან აქვს აქტიური საარჩევნო უფლება. მას, როგორც ამომრჩეველს, შეუძლია მონაწილეობა მიიღოს არჩევნებში – მისცეს ხმა და აირჩიოს სახელმწიფო და თვითმმართველობის ორგანოები. საკონსტიტუციო სასამართლოს განმარტებით ეს უფლება „პირდაპირ გამომდინარეობს საქართველოს კონსტიტუციის მე-5 მუხლის პირველი და მე-2 პუნქტებიდან ( ძვ. რედაქცია) რომელთა ძალითაც, საქართველოში სახელმწიფო ხელისუფლების წყაროა ხალხი“, ხოლო „ ხალხი თავის ძალაუფლებას ახორციელებს რეფერენდუმის, უშუალო დემოკრატიის სხვა ფორმებისა და თავისი წარმომადგებლების მეშვეობით“[3]
არჩევნები არის ინსტიტუციური მექანიზმი, რომელსაც მოქმედებაში მოჰყავს დემოკრატია. დემოკრატიული მმართველობა და ფუნქციონირება მჭიდროდ არის დაკავშირებული ხალხის ნებასთან. იმისათვის, რომ შედგეს «ხალხის მმართველობა», ხალხმა უნდა მიიღოს მონაწილეობა პოლიტიკაში და ამის საუკეთესო გზა არჩევნებია. არჩევნები თავისთავად აჩენს განცდას და რწმენას ადამიანებში, რომ ისინი უშუალოდ იღებენ მონაწილეობას სახელმწიფოს მართვაში[4]. დემოკრატიული საზოგადოებრივი წესწყობილება ეფუძნება თითოეული მოქალაქის თავისუფალი თვითგამორკვევისა და ღირსების პატივისცემის იდეას. თანამედროვე სახელმწიფოში ხალხის სახელით მოქმედი სახელმწიფო ორგანოების ლეგიტიმაცია უშუალოდ ხალხის ნებიდან უნდა მომდინარეობდეს. არჩევნები არის ის მექანიზმი, რომელიც სახალხო სუვერენიტეტის რეალიზაციის შესაძლებლობას ქმნის. სწორედ კონსტიტუციური სტანდარტების შესაბამისი, თავისუფალი, საყოველთაო და თანასწორი არჩევნები წარმოადგენს დემოკრატიული სისტემის საყრდენს.
მიგვაჩნია, რომ სადავო ნორმის შინაარსი წარმოადგენს ჩარევას ჩვენს საქართველოს კონსტიტუციის 24-ე მუხლით გარანტირებულ უფლებაში. საქართველოში ეპიდემიოლოგიური სიტუაცია ყოველდღე უარესდება. დაინფიცირების ან ინფიცირებულთან კონტაქტის რისკი არის მაღალი და ამ რისკისგან არც ჩვენ ვართ დაზღვეული. ცენტრალური საარჩევნო კომისიის დადგენილების სადავო რეგულაცია, 2020 წლის 26 ოქტომბრის შემდეგ, ჩვენი თვითიზოლაციაში გადასვლის შემთხვევაში ბლანკეტურად გვისპობს შესაძლებლობას აღმოვჩნდეთ გადასატანი საარჩევნო ყუთის სიაში და მონაწილეობა მივიღოთ 2020 წლის 31 ოქტომბრის საპარლამენტო არჩევნებში.
აქტიური საარჩევნო უფლების შეზღუდვის საფუძვლები
დემოკრატიული და სამართლებრივი სახელმწიფოების კანონმდებლობა საარჩევნო უფლების განხორციელებაზე შეზღუდვების დადგენის ფართო შესაძლებლობებს იძლევა. დასაშვებია შეზღუდვას დაექვემდემდებაროს როგორც აქტიური, ისე პასიური საარჩევნო უფლება, თუმცა, ეს შეზღუდვები თვითნებური არ უნდა იყოს. თავისუფალი არჩევნების უფლების განხორციელებაზე შეზღუდვები დასაშვები უნდა იყოს, მხოლოდ მაშინ, თუ ისინი გონივრულია.
გამონაკლისს არც საქართველო წარმოადგენს. საქართველოს კონსტიტუციის 24-ე მუხლი, არც პასიური და არც აქტიური საარჩევნო უფლების თვალსაზრისით, შეუზღუდავ უფლებას არ წარმოადგენს. იგი შეიძლება დაექვემდებაროს ისეთ შეზღუდვას, რომელიც აუცილებელია დემოკრატიული საზოგადეობისათვის მნიშვნელოვანი, ლეგიტიმური კონსტიტუციური მიზნების მისაღწევად.
კონსტიტუციის 24-ე მუხლის მე-2 პუნქტი ექსპლიციტურად განსაზღვრავს საარჩევნო უფლებაში ჩარევის საფუძვლებს. ამავდროულად საარჩევნო უფლებაში ჩარევა შესაძლებელია განხორციელდეს სხვა საფუძვლებითაც, რაც პირდაპირ არ არის მოხსენიებული კონსტიტუციის 24-ე მუხლის მეორე პუნქტში. ასეთი შეზღუდვები კონსტიტუციაში დაწესებულია პირდაპირ და არაპირდაპირი გზითაც არის გათვალისწინებული.[5]
ადამიანის უფლების შეზღუდვა შესაძლებელი არის მხოლოდ შესაბამისი ლეგიტიმური მიზნის არსებობის შემთხვევაში. ადამიანის უფლებაში ჩარევა არ უნდა იყოს თვითმიზანი. საკონსტიტუციო სასამართლოს არაერთხელ აღუნიშნავს, რომ „ლეგიტიმური მიზნის არარსებობის პირობებში, ადამიანის უფლებაში ნებისმიერი ჩარევა თვითნებურ ხასიათს ატარებს და უფლების შეზღუდვა საფუძველშივე გაუმართლებელი, არაკონსტიტუციურია ნორმის შემდგომი შემოწმების გარეშე.“[6]
ადამიანის ჯანმრთელობის მდგომარეობა დაუშვებელია გახდეს არჩევნებში მონაწილეობაზე უარის თქმის საფუძველი. სადავო ნორმით დაწესებული შეზღუდვის ლეგიტიმურ საჯარო მიზანს არც პანდემიის გავრცელების საფრთხის შემცირება ან მისი თავიდან არიდება წარმოადგენს, სულ მცირე ორი გარემოების გამო:
1. თვითიზოლაციაში მყოფი პირები ხმას გადასატანი ყუთის მეშვეობით და არა საარჩევნო უბანზე აძლევენ.
2. თუ პანდემიის გავრცელების საფრთხის შემცირება ან მისი თავიდან არიდება არის სადავო ნორმით დაწესებული შეზღუდვის ლეგიტიმური მიზანი, მაშინ გაურკვეველია რატომ არსებობს ვირუსის გავრცელების მეტი საფრთხე 26 ოქტომბრის შემდეგ თვითიზოლაციაში გადასული ამომრჩევლის არჩევნებში მონაწილეობით, ვიდრე 26 ოქტომბრამდე თვითიზოლაციაში მყოფი პირების შემთხვევაში.
სადავო ნორმით დაწესებული შეზღუდვის ლეგიტიმური საჯარო მიზანი შეიძლება იყოს თვითიზოლაციაში მყოფი პირებისთვის გადასატანი ყუთით ხმის მიცემის ადმინისტრირებასთან დაკავშირებული პრობლემების დროში მოწესრიგება.
სადავო ნორმები ვერ გადის საარჩევნო თავისუფლების შეზღუდვის ტესტის აუცილებლობის საფუძველს
კონსტიტუციური უფლებების შეზღუდვის შეფასების საზომი თანაზომიერების პრინციპია. აღნიშნული პრინციპი წარმოადგენს ადამიანის უფლების შეზღუდვისას კანონმდებლის შებოჭვის მექანიზმს და, შესაბამისად, კონსტიტუციური კონტროლის ელემენტს. თანაზომიერების პრინციპის მოთხოვნაა, რომ უფლების მზღუდავი საკანონმდებლო რეგულირება უნდა წარმოადგენდეს ღირებული საჯარო (ლეგიტიმური) მიზნის მიღწევის გამოსადეგ და აუცილებელ საშუალებას. ამავე დროს, უფლების შეზღუდვის ინტენსივობა მისაღწევი საჯარო მიზნის პროპორციული, მისი თანაზომიერი უნდა იყოს. დაუშვებელია ლეგიტიმური მიზნის მიღწევა განხორციელდეს ადამიანის უფლების მომეტებული შეზღუდვის ხარჯზე.
ინფიცირების მზარდი მაჩვენებლის პირობებში დიდია რისკი, რომ 26 ოქტომბრის შემდეგ, მოსარჩელეებსაც მოგვიწიოს თვითიზოლაციაში გადასვლა. მსგავს შემთხვევაში სადავო ნორმის შინაარსი კონსტიტუციური უფლების განხორციელების გარეშე გვტოვებს და შეიძლება გამოუსწორებელი შედეგი გამოიწვიოს.
არსებული ინსტიტუციური მოწყობის პირობებში არ არსებობს მექანიზმი სადავო ნორმით მიყენებული ზიანი დავაზღვიოთ სხვა საშუალებებით, შემდეგ გარემოებათა გამო:
1. დადგენილების სადავო ნორმის შინაარსით განსაზღვრულ ვადაში, გადასატანი საარჩევნო ყუთის მეშვეობით ხმის მიცემის მოთხოვნით, ცესკოს სატელეფონო/საინფორმაციო ცენტრს ვერ ვერ მიმვმართავთ, რადგან ამ მომენტისთვის თვითიზოლაციაში არ ვართ.
2. მოსარჩელეები ვერც საქართველოს ორგანული კანონის 33-ე მუხლით მონიჭებული შესაძლებლობებით ვისარგებლებთ, ვინაიდან არ ვაკმაყოფილებთ შესაბამის კრიტერიუმებს. ამასთან გაუგებარია 33-ე მუხლით მონიჭებული შესაძლებლობა რატომ ეზღუდებათ ამომრჩევლებს არჩევნებამდე ორი, ხოლო თვითიზოლაციაში მყოფ პირებს 5 დღით ადრე
3. საქართველოს კანონმდებლობა არ ითვალისწინებს ხმის მიცემის ალტერნატიულ საშუალებებს, მაგალითად: ელეტრონული მოწყობილობის ან ფოსტის მეშვეობით აქტიური საარჩევნო უფლების რეალიზებას
4. არჩევნები ტარდება 2020 წლის 31 ოქტომბერს, კანონმდებლობა არ ითვალისწინებს გამონაკლისს, შესაბამისად 26 ოქტომბრის შემდეგ თვითიზოლაციაში მყოფი ამომრჩეველი (პოტენციურად ჩვენ) ვერანაირად ვერ მოახდენს კონსტიტუციის 24 -ე მუხლის რეალიზებას.
არსებული ვითარება მოსარჩელეებისთვის შეიძლება გაუთანაბრდეს საგანგებო ან საომარი მდგომარეობის მოქმედების პერიოდში დაწესებულ შეზღუდვებს, იმ განსხვავებით , რომ არჩევნები ჩატარდება მათი მონაწილეობის გარეშე.
კანონმდებლისთვის პროგნოზირებადი იყო ეპიდემიოლოგიური სიტუაციის გართულება, მათ ჰქონდათ საკმარისი დრო გაეთვალისწინებინათ მოსალოდნელი საფრთხეები და გამონაკლისის სახით, ამომრჩევლის ინტერესის გათვალისწინების მიზნით ხმის მიცემის ალტერნატიული მექანიზმი შეექმნათ.
სადავო ნორმის შინაარსმა, მოსარჩელეების გარდა, ათეულობით ათასი ამომრჩეველი შეიძლება დატოვოს აქტიური საარჩევნო უფლების გარეშე.
მიგვაჩნია, რომ შეზღუდვა არ წარმოადგენს მიზნის მიღწევის ნაკლებად მზუდავ საშუალებას, რადგან ის აბსოლუტურად გამორიცხავს 26 ოქტომბრიდან თვითიზოლაციაში/კარანტინში გადასული ყველა/თითოეული მოქალაქის არჩევნებში მონაწილოების შესაძლებლობას. მართალია, დარჩენილი რამოდენიმე დღის განმავლობაში არარეალისტურად მიგვაჩნია კანონმდებლობით ხმის მიცემის რიგი სხვა ალტერნატიული გზების მოწესრიგება/შეთავაზება, თუმცა, მაინც შესაძლებელია ნაკლებად მზღუდავი რეგულაციის მიღება. კერძოდ, სადავო ნორმით გათვალისწინებული ვადის 26 ოქტომბრიდან 29-30 ოქტომბრამდე გაზრდის შემთხვევაში, მნიშვნელოვნად შემცირდება იმ ამომრჩევლების რიცხვი, ვისაც სადავო ნორმა ართმევს საარჩევნო უფლებას. ამასთან, სავარაუდოდ 10000-მდე ამომრჩეველს (ან მეტს) მიეცემა არჩევნებში მონაწილეობის შესაძლებლობა. მიგვაჩნია, რომ ასეთი რეგულაცია, ასევე მნიშვნელოვნად გაზრდის ჩვენს შესაძლებლობას, დაინფიცირების შემთხვევაში, არ დავრჩეთ საარჩევნო უფლებით სარგებლობის შესაძლებლობის გარეშე. იმავდროულად, მიგვაჩნია, რომ დამატებითი სიების შედგენა არ არის დაკავშირებული ისეთ სირთულეებთან (დროის, სახსრების, ადმინისტრაციული რესურსის ჩათვლით), რაც გადაულახავ დაბრკოლებას შექმნიდა ცენტრალური საარჩევნო კომისიისთვის არჩევნებამდე 1 (მაქსიმუმ 2) სამუშაო დღის განმავლობაში უზრუნველეყო რამოდენიმე ათასი დაინფიცირებული ამომრჩეველთა სიის შედგენა. საკონსტიტუციო სასამართლოს არაერთ გადაწყვეტილებაში აღუნიშნავს, რომ ადმინისტრაციული სირთულეები არ შეიძლება გახდეს უფლების შეზღუდვის თვითკმარი საფუძველი. კერძოდ, „სასამართლო კვლავაც იმეორებს, რომ ტექნიკური/ადმინისტრაციული სირთულეები არ შეიძლება ქმნიდეს საკმარის საფუძველს უფლების ბლანკეტურად და, მით უმეტეს, უვადოდ შეზღუდვისთვის. ადმინისტრაციული სირთულეების ზიდვის ტვირთი ეკისრება სახელმწიფოს.“[7] მოცემულ შემთხვევაშიც, მართალია, თვითიზოლაციაში მყოფი ამომრჩევლებისთვის გადასატანი საარჩევნო ყუთის მეშვეობით ხმის მიცემის პროცესის ორგანიზება შესაძლებელია დაკავშირებული იყოს გარკვეულ პროცედურულ სირთულეებთან, ადმინისტრაციული რესურსის გადატვირთვასთან, მაგრამ ეს არ უნდა გახდეს უფლებაში არაპროპორციული ჩარევის საფუძველი.
მაშასადამე, სადავო რეგულაცია ეწინააღმდეგება საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს ჩამოყალიბებულ სტანდარტს. საკონსტიტუციო სასამართლომ არაერთხელ განმარტა, რომ უფლების შეზღუდვა უნდა წარმოადგენდეს მიზნის მიღწევის არა მხოლოდ გამოსადეგ, არამედ ყველაზე ნაკლებად მზღუდველ, თანაზომიერ საშუალებასაც[8]
თვითიზოლაციაში მყოფი ამომრჩევლებისთვის გადასატანი საარჩევნო ყუთის მეშვეობით ხმის მიცემის პროცესის ორგანიზების ადმინისტრირების მიზნით არჩევნებამდე 5 დღით ადრე თვითიზოლაციაში გადასული პირებისთვის საარჩევნო ხმის შეზღუდვა წარმოადგენს უფლებაში არაპროპორციულ ჩარევას, უფლების დარღვევას.
[1] http://parliament.ge/ge/ajax/downloadFile/138379/12_Viewpoint_2020-06-16_Pandemic_and_elections_challenge [გვ. 4 პ. 13].
[2] https://www.matsne.gov.ge/ka/document/view/5019260?publication=0
[3]საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2005 24 იანვარის N1/1/257, 268 გადაწყვეტილება საქმეზე საქართველოს მოქალაქეები – გურამ სანაძე და ირაკლი კოტეტიშვილი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ
[4] საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2010 წლის 27 დეკემბრის N1/1/493 გადაწყვეტილება საქმეზე „მოქალაქეთა პოლიტიკური გაერთანებები „ახალი მემარჯვენეები“ და „საქართველოს კონსერვატიული პარტია“ საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II-8).
[5] საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2005 24 იანვარის N1/1/257, 268 გადაწყვეტილება საქმეზე საქართველოს მოქალაქეები – გურამ სანაძე და ირაკლი კოტეტიშვილი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ
[6] საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2013 წლის 11 ივნისის გადაწყვეტილება №1/3/534, საქმეზე საქართველოს მოქალაქე ტრისტან მამაგულაშვილი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ,
[7] საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2015 წლის 28 ოქტომბრის №2/2/558 გადაწყვეტილება საქმეზე საქართველოს მოქალაქე ნოდარ მუმლაური საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ:
[8] საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2014 წლის 27 თებერვლის №2/2/558 გადაწყვეტილება საქმეზე საქართველოს მოქალაქე ილია ჭანტურაია საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ
6. კონსტიტუციური სარჩელით/წარდგინებით დაყენებული შუამდგომლობები
შუამდგომლობა სადავო ნორმის მოქმედების შეჩერების თაობაზე: კი
შუამდგომლობა პერსონალური მონაცემების დაფარვაზე: არა
შუამდგომლობა მოწმის/ექსპერტის/სპეციალისტის მოწვევაზე: არა
შუამდგომლობა/მოთხოვნა საქმის ზეპირი მოსმენის გარეშე განხილვის თაობაზე: არა
კანონმდებლობით გათვალისწინებული სხვა სახის შუამდგომლობა: არა