საქართველოს მოქალაქეები – ირმა ინაშვილი, დავით თარხან-მოურავი და იოსებ მანჯავიძე საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ
დოკუმენტის ტიპი | კონსტიტუციური სარჩელი |
ნომერი | 549 |
ავტორ(ებ)ი | ირმა ინაშვილი, დავით თარხან-მოურავი, იოსებ მანჯავიძე |
თარიღი | 4 იანვარი 2013 |
თქვენ არ ეცნობით სარჩელის სრულ ვერსიას. სრული ვერსიის სანახავად, გთხოვთ, ვერტიკალური მენიუდან ჩამოტვირთოთ სარჩელის დოკუმენტი
განმარტებები სადავო ნორმის არსებითად განსახილველად მიღებასთან დაკავშირებით
არ არსებობს სარჩელის საკონსტიტუციო სასამართლოში არსებითად განსახილველად არმიღების საფუძვლები, რადგან: ა) ფორმით და შინაარსით სარჩელი შეესაბამება "საკონსტიტუციო სამართალწარმოების შესახებ" საქართველოს კანონის მე–16 მუხლით დადგენილ მოთხოვნებს; ბ) სარჩელი შეტანილია უფლებამოსილი სუბიექტის მიერ: "საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ" საქართველოს ორგანული კანონის 39-ე მუხლის პირველი პუნქტის "ა" ქვეპუნქტის თანახმად, საკონსტიტუციო სასამართლოში ნორმატიული აქტის ან მისი ცალკეული ნორმების კონსტიტუციურობის თაობაზე კონსტიტუციური სარჩელის შეტანის უფლება აქვთ საქართველოს მოქალაქეებს, სხვა ფიზიკურ პირებს და იურიდიულ პირებს, თუ მათ მიაჩნიათ, რომ დარღვეულია ან შესაძლებელია უშუალოდ დაირღვეს საქართველოს კონსტიტუციის მეორე თავით აღიარებული მათი უფლებანი და თავისუფლებანი. სარჩელში მითითებული საკითხი უშუალოდ არღვევს საქართველოს კონსტიტუციის მეორე თავით აღიარებულ ჩვენ უფლებებსა და თავისუფლებებს; გ) სარჩელში მითითებული ყველა სადავო საკითხი არის საკონსტიტუციო სასამართლოს განსჯადი: საქართველოს კონსტიტუცია საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს ანიჭებს უფლებამოსილებას, განიხილოს ნორმატიული აქტების კონსტიტუციურობა საქართველოს კონსტიტუციის მეორე თავით აღიარებულ ადამიანის ძირითად უფლებებთან და თავისუფლებებთან მიმართებით. მიუხედავად იმისა, რომ კონსტიტუცია და კანონმდებლობა ხაზგასმით არ ადგენს საკონსტიტუციო სასამართლოს უფლებამოსილებას, განიხილოს საკონსტიტუციო ცვლილების (კონსტიტუციური კანონის) კონსტიტუციურობა კონსტიტუციის მეორე თავთან მიმართებით, სასამართლოს ამგვარი უფლებამოსილება გამომდინარეობს მისი უფლებამოსილებისა და მისიის საერთო ლოგიკიდან. საკონსტიტუციო სასამართლო მოწოდებულია, სრულფასოვნად შეასრულოს კონსტიტუციის დაცვისა და ქვეყანაში ადამიანის ძირითადი უფლებებისა და თავისუფლებების დაცვის გარანტის ფუნქცია. შესაბამისად, საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლომ ინდივიდი უნდა დაიცვას მისი ძირითადი უფლებებისა და თავისუფლებების არალეგიტიმური ხელყოფისგან, თუნდაც, ამგვარი დარღვევა საქართველოს პარლამენტის წევრთა ორი მესამედის მიერ იყოს მხარდაჭერილი (საკანონმდებლო აქტის საკონსტიტუციო უმრავლესობით მიღება არ ქმნის ამ აქტის საქართველოს კონსტიტუციის მეორე თავთან შესაბამისობის გარანტიას). ამ პრინციპით, მაგალითად, გერმანიაში საკონსტიტუციო ცვლილების კონსტიტუციურობა ფედერალური საკონსტიტუციო სასამართლოს განსჯად საკითხად განიხილება, მიუხედავად იმისა, რომ გერმანული კანონმდებლობა ფედერალური საკონსტიტუციო სასამართლოს ამგვარ უფლებამოსილებას გარკვევით არ აწესებს და საქართველოს კანონმდებლობის ანალოგიურად, მხოლოდ ზოგადი სახით ადგენს, რომ საკონსტიტუციო სასამართლო უფლებამოსილია განიხილოს საჯარო ხელისუფლების აქტების კონსტიტუციურობა ადამიანის ძირითად უფლებებთან დაკავშირებულ საკონსტიტუციო ნორმებთან მიმართებით (იხ. Christian Hillgruber, Christoph Goos, Verfassungsprozessrecht, Heidelberg, 2004, Rn. 135; Christoph Degenhart, Staatsrecht I: Staatsorganisationsrecht, 18. neu bearb. Aufl., Heidelberg, 2002, Rn. 37 f., 666a); დ) სარჩელში მითითებული არც ერთი სადავო საკითხი არ არის გადაწყვეტილი საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ; ე) სარჩელში მითითებული არც ერთი სადავო საკითხი არ არის გადაწყვეტილი საქართველოს კონსტიტუციით: საქართველოს კონსტიტუციით არ არის გადაწყვეტილი საკითხი, არის თუ არა კანონმდებელი უფლებამოსილი, კონსტიტუციური კანონით გაახანგრძლივოს მოქმედი პრეზიდენტის უფლებამოსილების ვადა. ამგვარი კონსტიტუციური კანონის მიღების დაუშვებლობა მხოლოდ არაპირდაპირ გამომდინარეობს საქართველოს კონსტიტუციის პრინციპებიდან და დებულებებიდან. შესაბამისად, სარჩელში მითითებული საკითხი საჭიროებს გადაწყვეტას საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ; ვ) არ არის დარღვეული სარჩელის შეტანის კანონით დადგენილი ვადა: საქართველოს კონსტიტუცია და კანონმდებლობა არ ადგენს რაიმე ვადას ჩვენს მიერ წარმოდგენილი სარჩელის შეტანისთვის; ზ) სადავო ნორმატიული აქტის კონსტიტუციურობაზე სრულფასოვანი მსჯელობა არ საჭიროებს ნორმატიული აქტების იერარქიაში მასზე მაღლა მდგომი ისეთი ნორმატიული აქტის კონსტიტუციურობაზე მსჯელობას, რომელიც გასაჩივრებული არ არის. |
მოთხოვნის არსი და დასაბუთება
2006 წლის 27 დეკემბერს საქართველოს პარლამენტმა მიიღო საქართველოს კონსტიტუციური კანონი „საქართველოს კონსტიტუციაში დამატებებისა და ცვლილებების შეტანის შესახებ“ (№4133–რს), რომლის პირველი მუხლის მე-2 პუნქტის „გ“ ქვეპუნქტით შევიდა ცვლილება საქართველოს კონსტიტუციის 70-ე მუხლის მე-9 პუნქტში. კონსტიტუციური კანონის აღნიშნული ქვეპუნქტი ამოქმედდა გამოქვეყნებისთანავე, 2007 წლის იანვარში. საქართველოს კონსტიტუციის 70-ე მუხლის მე-9 პუნქტის პირვანდელი რედაქციის თანახმად, საქართველოს პრეზიდენტის მორიგი არჩევნების პირველი ტური უნდა გამართულიყო „წინა არჩევნების ჩატარებიდან მეხუთე წლის აპრილის მეორე კვირა დღეს“. რადგან საქართველოს პრეზიდენტის არჩევნები ჩატარდა 2004 წლის 4 იანვარს, საქართველოს კონსტიტუციის 70-ე მუხლის მე-9 პუნქტში ცვლილების განუხორციელებლობის შემთხვევაში, საქართველოს პრეზიდენტის მორიგი არჩევნები ჩატარდებოდა 2008 წლის აპრილში. თუმცა, 2006 წლის 27 დეკემბრის საქართველოს კონსტიტუციური კანონის პირველი მუხლის მე-2 პუნქტის „გ“ ქვეპუნქტით შეიცვალა საქართველოს კონსტიტუციის 70-ე მუხლის მე-9 პუნქტის რედაქცია და განისაზღვრა, რომ „პრეზიდენტის მორიგი არჩევნები ტარდება პრეზიდენტის უფლებამოსილების ვადის ამოწურვის კალენდარული წლის ოქტომბერში“. აღნიშნული ცვლილების საფუძველზე, საქართველოს პრეზიდენტის მორიგი არჩევნების ჩატარების დროდ, ნაცვლად 2008 წლის აპრილისა, განისაზღვრა 2009 წლის ოქტომბერი. შესაბამისად, საქართველოს კონსტიტუციაში შეტანილი ცვლილებით, მოქმედი პრეზიდენტის უფლებამოსილების ვადა გახანგრძლივდა წელიწადით და ექვსი თვით. სახალხო სუვერენიტეტის პრინციპის თანახმად, სახელმწიფო ხელისუფლების წყაროა ხალხი. საქართველოს კონსტიტუციის მე-5 მუხლის პირველი პუნქტით აღიარებული ამ ფუნდამენტური პრინციპის შესაბამისად, ქართველი ამომრჩეველი აღჭურვილია საარჩევნო ხმის უფლებით და შესაძლებლობით, არჩეული წარმომადგენლების მეშვეობით თავად განსაზღვროს ქვეყნის საშინაო და საგარეო პოლიტიკის ძირითადი მიმართულებები და განახორციელოს ქვეყნის საშინაო და საგარეო პოლიტიკა. ამომრჩევლის მიერ თანამდებობის პირებისა და წარმომადგენლობითი ორგანოებისათვის მინიჭებული დემოკრატიული მანდატი მოიცავს ორ ძირითად ასპექტს - უფლებამოსილების შინაარსს და უფლებამოსილების ვადას. შესაბამისად, არჩეული წარმომადგენლებისთვის ხალხის მიერ მინიჭებული დემოკრატიული მანდატი შეზღუდულია ამ წარმომადგენლებისთვის კონსტიტუციით წინასწარ განსაზღვრული უფლებამოსილებით და უფლებამოსილების წინასწარ განსაზღვრული ვადით. დემოკრატიული მანდატის ხელშეუვალობის პრინციპის თანახმად, დაუშვებელია უკვე არჩეული თანამდებობის პირის ან წარმომადგენლობითი ორგანოს უფლებამოსილების შინაარსის თვისებრივი გადასინჯვა ან მისი უფლებამოსილების ვადის გახანგრძლივება, თუნდაც, ეს განხორციელდეს კონსტიტუციაში ცვლილების შეტანის გზით. ხალხის მიერ მიღებული გადაწყვეტილების შინაარსი შეიძლება გადაისინჯოს მხოლოდ ხალხის - სახელმწიფო ხელისუფლების წყაროს გადაწყვეტილებით! საქართველოს პრეზიდენტის უფლებამოსილების ვადის წელიწადნახევრით გახანგრძლივებით, საქართველოს პარლამენტმა უხეშად ხელყო დემოკრატიის, სახალხო სუვერენიტეტისა და დემოკრატიული მანდატის ხელშეუვალობის პრინციპები. კერძოდ, საქართველოს პარლამენტმა ხალხის მიერ საქართველოს პრეზიდენტისთვის მინიჭებული მანდატი post factum, უკუძალით დატვირთა თვისებრივად სხვა შინაარსით, ვიდრე ის იყო დატვირთული ხალხის მიერ საქართველოს პრეზიდენტისთვის მანდატის მინიჭებისას. ამრიგად, საქართველოს პარლამენტის მიერ 2006 წლის 27 დეკემბერს კონსტიტუციური კანონის (კერძოდ, მისი პირველი მუხლის მე-2 პუნქტის „გ“ ქვეპუნქტის) მიღებით და საქართველოს პრეზიდენტის მიერ ამ კანონის ხელმოწერით, სახელმწიფო ხელისუფლების ეს ორი ორგანო გასცდა საკუთარი უფლებამოსილების ფარგლებს და უხეშად შეიჭრა ხალხის, როგორც სუვერენის, სახელმწიფო ხელისუფლების წყაროს, უფლებამოსილების სფეროში. კონსტიტუციური კანონით დარეგულირდა ურთიერთობა, რომლის დარეგულირების უფლებამოსილებით არ იყო აღჭურვილი საკანონმდებლო ორგანო (იხ. მაგ. Christoph Degenhart, Staatsrecht I: Staatsorganisationsrecht, 18. neu bearb. Aufl., Heidelberg, 2002, Rn. 37 f., 666a). კონსტიტუციური კანონის მიღებით, უხეშად დაირღვა არსი დემოკრატიული ლეგიტიმაციის პრინციპისა, რომელიც დემოკრატიის ქვაკუთხედად განიხილება. გარდა ამისა, უხეშად დაირღვა საქართველოს კონსტიტუციის მე-5 მუხლის მე-3 პუნქტი, რომლის თანახმად, „არავის არა აქვს უფლება მიითვისოს ან უკანონოდ მოიპოვოს ხელისუფლება“. საქართველოს პრეზიდენტმა, კონსტიტუციური კანონის ხელმოწერით, წელიწადნახევრით მიითვისა ხელისუფლება, რითაც უხეშად დაირღვა საქართველოს კონსტიტუციის ფუნდამენტური დებულებები. აღსანიშნავია, რომ საქართველოს 2004 წელს არჩეული პრეზიდენტი თანამდებობიდან გადადგა 2007 წლის ნოემბერში და შესაბამისად, მან თავისი უფლებამოსილების პირველი ვადის განმავლობაში ვერ ისარგებლა 2006 წლის 27 დეკემბრის კონსტიტუციური კანონით მინიჭებული არალეგიტიმური პრივილეგიით. თუმცა, მან ამ პრივილეგიით სრულად ისარგებლა 2008 წლის რიგგარეშე საპრეზიდენტო არჩევნების შემდეგ, როდესაც მას, მის მიერვე ხელმოწერილი არალეგიტიმური კონსტიტუციური კანონის საფუძველზე, საშუალება მიეცა წელიწადნახევრით გაეხანგრძლივებინა თავისი უფლებამოსილების მეორე ვადა. კონსტიტუციური კანონის პირველი მუხლის მე-2 პუნქტის „გ“ ქვეპუნქტი და მის საფუძველზე ამოქმედებული საქართველოს კონსტიტუციის 70-ე მუხლის მე-9 პუნქტის ახალი რედაქცია წინააღმდეგობაში მოდის საქართველოს კონსტიტუციის ამავე მუხლის პირველ პუნქტთან, რომლის თანახმად საქართველოს პრეზიდენტი აირჩევა 5 წლის ვადით. კონსტიტუციური კანონით განხორციელებული ცვლილების თანახმად, საქართველოს პრეზიდენტი შეიძლება არჩეულ იქნეს 4 წლისა და 10 თვიდან 5 წლისა და 10 თვემდე ვადით. აღსანიშნავია, რომ ტექნიკური სახის წინააღმდეგობა კონსტიტუციის 70-ე მუხლის პირველ და მე-9 პუნქტებს შორის საკონსტიტუციო ცვლილების ამოქმედებამდეც არსებობდა. კერძოდ, მე-9 პუნქტის პირვანდელი რედაქციის თანახმად, საქართველოს პრეზიდენტის მორიგი არჩევნები ტარდებოდა „წინა არჩევნების ჩატარებიდან მეხუთე წლის აპრილის მეორე კვირა დღეს“. შესაბამისად, კონსტიტუცია ითვალისწინებდა საქართველოს პრეზიდენტის არა უმეტეს 4 წლისა და 1 თვის ვადით არჩევის შესაძლებლობასაც. თუმცა, მე-9 პუნქტის პირვანდელი რედაქცია სათანადოდ იცავდა სამართლიანობის პრინციპს და არ უშვებდა პრეზიდენტის არჩევას 5 წელზე უფრო ხანგრძლივი ვადით. ზოგადად, პრეზიდენტის უფლებამოსილების განმსაზღვრელი ნორმა არის ფუნდამენტური პოლიტიკურ-სამართლებრივი მნიშვნელობის მქონე კონსტიტუციური დებულება. სახელმწიფოს მეთაურის უფლებამოსილების ვადა უშუალო და არსებით გავლენას ახდენს ურთიერთდამოკიდებულების სისტემაზე ხელისუფლების განშტოებებს შორის და მოწოდებულია უზრუნველყოს სათანადო ბალანსის დაცვა სახელწიფოს უმაღლესი ხელისუფლების ორგანოების სისტემაში. მსოფლიო მასშტაბით, არც ერთი ტრადიციული დემოკრატიული სახელმწიფოს კონსტიტუცია არ ადგენს საპრეზიდენტო უფლებამოსილების 5 წელზე უფრო ხანგრძლივ ვადას, რასაც საფუძვლად უდევს საპრეზიდენტო ძალაუფლების დაბალანსებისა და ავტოკრატიული რეჟიმის ჩამოყალიბების პრევენციის სამართლებრივ-პოლიტიკური მიზანი. დემოკრატიის პრინციპის თანახმად, უზრუნველყოფილი უნდა იყოს სახელმწიფოს უმაღლესი ხელისუფლების ორგანოების პერიოდული ლეგიტიმაცია და უნდა განისაზღვროს გონივრული ინტერვალი ამ ორგანოების მორიგ არჩევნებს შორის. ამ დოგმას თვისებრივად ეწინააღმდეგება პრეზიდენტის უფლებამოსილების ვადად 5 წელზე მეტის დადგენა. შესაბამისად, საქართველოს კონსტიტუციის 70-ე მუხლის პირველი და მე-9 პუნქტების მოქმედ რედაქციებს შორის აღინიშნება არა მხოლოდ ტექნიკური სახის წინააღმდეგობა, არამედ პრინციპული მნიშვნელობის შინაარსობრივ-სამართლებრივი კოლიზიაც. 5 წლით არჩეული პრეზიდენტისა და თითქმის 6 წლით არჩეული პრეზიდენტის პოლიტიკურ ძალაუფლებას შორის არის არსებითი და პრინციპული განსხვავება. შესაბამისად, შინაარსობრივ-სამართლებრივი კოლიზია 2006 წლის 27 დეკემბრის კონსტიტუციური კანონის პირველი მუხლის მე-2 პუნქტის „გ“ ქვეპუნქტის საფუძველზე ამოქმედებულ საქართველოს კონსტიტუციის 70-ე მუხლის მე-9 პუნქტსა და ამავე მუხლის პირველ პუნქტს შორის, კონსტიტუციური კანონის ნორმის არაკონსტიტუციურად ცნობის კიდევ ერთ მყარ საფუძვლად გვევლინება. როგორც უკვე აღინიშნა, 70-ე მუხლის პირველი პუნქტი ადგენს ფუნდამენტური საკონსტიტუციო მნიშვნელობის მქონე ნორმას, ხოლო ამავე მუხლის მე-9 პუნქტი აწესებს არსებითად ტექნიკური მნიშვნელობის რეგულაციას და შესაბამისად, ეს უკანასკნელი თვისებრივად უნდა შეესაბამებოდეს პირველი პუნქტის არსსა და მიზანს. ყოველივე ზემოაღნიშნული ადასტურებს, რომ „საქართველოს კონსტიტუციაში დამატებებისა და ცვლილებების შეტანის შესახებ“ 2006 წლის 27 დეკემბრის საქართველოს კონსტიტუციური კანონის პირველი მუხლის მე-2 პუნქტის „გ“ ქვეპუნქტი უხეშად არღვევს არა მხოლოდ საქართველოს კონსტიტუციით აღიარებულ დემოკრატიისა და სახალხო სუვერენიტეტის პრინციპებს, არამედ, აგრეთვე, თითოეული ამომრჩევლის საარჩევნო უფლებას (საქართველოს კონსტიტუციის 28-ე მუხლის პირველი პუნქტი) და ადამიანის ღირსების ძირითად უფლებას (საქართველოს კონსტიტუციის მე-17 მუხლის პირველი პუნქტი): - საქართველოს კონსტიტუციის 28-ე მუხლის პირველი პუნქტის თანახმად, „საქართველოს ყოველ მოქალაქეს 18 წლის ასაკიდან აქვს რეფერენდუმში, სახელმწიფო და თვითმმართველობის არჩევნებში მონაწილეობის უფლება“. კონსტიტუციის ეს ჩანაწერი ადგენს დემოკრატიისა და სახალხო სუვერენიტეტის ობიექტურ-სამართლებრივი პრინციპების რეალიზების სუბიექტურ-სამართლებრივ გარანტიას. კონსტიტუციის 28-ე მუხლის პირველი პუნქტი უზრუნველყოფს თითოეული ამომრჩევლის უფლებას, მონაწილეობა მიიღოს დემოკრატიულ არჩევნებში და თავისი წვლილი შეიტანოს არჩეული თანამდებობის პირებისა და წარმომადგენლობითი ორგანოების მეშვეობით ქვეყნის საშინაო და საგარეო პოლიტიკის ძირითადი მიმართულებების განსაზღვრასა და ქვეყნის საშინაო და საგარეო პოლიტიკის განხორციელებაში. საქართველოს კონსტიტუციის 28-ე მუხლის პირველი პუნქტის დაცვის სფერო მოიცავს აქტიური და პასიური საარჩევნო უფლების ყველა ასპექტს, მათ შორის საარჩევნო ხმის საფუძველზე მინიჭებული დემოკრატიული მანდატის ხელშეუვალობას. თითოეული ამომრჩევლის საარჩევნო ხმის უფლებისთვის, დემოკრატიული მანდატის ანალოგიურად, აქტუალურია ორი ასპექტი - არჩეული თანამდებობის პირის ან წარმომადგენლობითი ორგანოსთვის მინიჭებული უფლებამოსილების შინაარსი და ამ უფლებამოსილების ვადა. თითოეული ამომრჩეველი თავის დემოკრატიულ არჩევანს აკეთებს უფლებამოსილების იმ შინაარსისა და ვადის გათვალისწინებით, რომელსაც ხმის მიცემის დროს მოქმედი კანონმდებლობა განსაზღვრავს. უფლებამოსილების შინაარსისა და ვადის ყოველგვარი post factum ცვლილება არღვევს საარჩევნო ხმის უფლების არსს და უხეშად ლახავს საქართველოს კონსტიტუციის 28-ე მუხლის პირველი პუნქტით აღიარებულ საარჩევნო ძირითად უფლებას. შესაბამისად, საქართველოს პარლამენტის მიერ 2006 წლის 27 დეკემბერს მიღებული კონსტიტუციური კანონის პირველი მუხლის მე-2 პუნქტის „გ“ ქვეპუნქტის საფუძველზე საქართველოს პრეზიდენტის უფლებამოსილების ვადის წელიწადნახევრით გახანგრძლივებით, უხეშად დაირღვა როგორც საქართველოს კონსტიტუციის მე-5 მუხლის პირველი, მე-2 და მე-3 პუნქტებით განმტკიცებული დემოკრატიისა და სახალხო სუვერენიტეტის პრინციპები, ისე საქართველოს კონსტიტუციის 28-ე მუხლის პირველი პუნქტით აღიარებული ჩვენი საარჩევნო ძირითადი უფლება; - საქართველოს კონსტიტუციის მე-17 მუხლის პირველი პუნქტი აღიარებს ადამიანის ღირსების ძირითად უფლებას, როგორც საქართველოს კონსტიტუციის უმნიშვნელოვანეს პრინციპს. კონსტიტუციის მე-17 მუხლის შესაბამისად, „ადამიანი მიჩნეულია ინდივიდად, რომელსაც აქვს თავისი ცხოვრების დამოუკიდებლად და საკუთარი პასუხისმგებლობით ჩამოყალიბების შესაძლებლობა და უნარი. ამ უნარიდან გამომდინარე, ყველა უნდა იყოს უზრუნველყოფილი საკუთარი პიროვნების თავისუფალი განვითარების შესაძლებლობით. საზოგადოებრივ-პოლიტიკური და სოციალური სფეროებისათვის ეს ნიშნავს იმას, რომ ადამიანებმა შეძლებისდაგვარად ფართოდ უნდა მიიღონ მონაწილეობა სახელმწიფოს მიერ გადაწყვეტილებების მიღების პროცესში [...] სწორედ აქ არის თვითმმართველობისა და დემოკრატიის ფესვები“ (იხ. კონსტანტინე კუბლაშვილი, ძირითადი უფლებები, თბილისი, 2003, გვ. 85. იხ. აგრეთვე Bodo Pieroth, Bernhard Schlink, Grundrechte: Staatsrecht II, 18., neubearb. Aufl., Heidelberg, 2002, Rn. 355, 361). სამართლებრივი სახელმწიფოს და დემოკრატიის პრინციპებთან ადამიანის ღირსების ძირითადი უფლების მჭიდრო კავშირის გათვალისწინებით, აღიარებულია, რომ კონსტიტუციონალიზმის ამ ორი ფუნდამენტური პრინციპის ნებისმიერი არსებითი ხელყოფა უშუალოდ არღვევს ადამიანის ღირსების ძირითად უფლებას. საქართველოს პარლამენტმა 2006 წლის 27 დეკემბრის კონსტიტუციური კანონის (კერძოდ, მისი პირველი მუხლის მე-2 პუნქტის „გ“ ქვეპუნქტის) მიღებით სრულად უგულებელყო ხალხის და შესაბამისად, თითოეული ამომრჩევლის უფლება, შეასრულოს სახელმწიფო ხელისუფლების წყაროს კონსტიტუციური მისია და სარგებლობდეს სახელმწიფო ხელისუფლების უმაღლესი ორგანოებისათვის ლეგიტიმაციის მინიჭების ექსკლუზიური უფლებამოსილებით. აქედან გამომდინარე, უხეშად შეიზღუდა ამომრჩევლის შესაძლებლობა, თავად განსაზღვროს ქვეყნის განვითარების მიმართულებები და მონაწილეობა მიიღოს სახელმწიფოებრივი გადაწყვეტილებების მიღების პროცესში. არჩეული წარმომადგენლების უფლებამოსილების ვადის არაკონსტიტუციური გახანგრძლივების უშუალო კავშირს ადამიანის ღირსების ძირითადი უფლების დარღვევასთან ცხადყოფს საქართველოს დედაქალაქში 2007 წლის ნოემბერში გამართული მასობრივი საპროტესტო გამოსვლები, რომლის ერთ-ერთ ძირითად საფუძვლად 2006 წელს საქართველოს პარლამენტის უფლებამოსილების ვადის არაკონსტიტუციური გახანგრძლივება გვევლინებოდა. 2007 წელს ქართველმა ამომრჩეველმა ერთგვარი არაფორმალური პლებისციტით დაადასტურა, რომ იგი მოქმედი პარლამენტის უფლებამოსილების ვადის თვითნებურ გახანგრძლივებას მისი ღირსების შემლახველ აქტად განიხილავდა. აქვე უნდა აღინიშნოს, რომ საქართველოს პარლამენტმა 2006 წლის 27 დეკემბრის კანონი მიიღო საზოგადოებისთვის მისი გაცნობის გარეშე (კანონპროექტი მხოლოდ ფორმალურად იქნა გამოქვეყნებული ე.წ. საყოველთაო-სახალხო განხილვისთვის). ხალხის მიერ საქართველოს პრეზიდენტისთვის მინიჭებული უფლებამოსილების ვადა გადაისინჯა უჩუმრად, ისე, რომ საქართველოს პარლამენტმა ხალხი ამასთან დაკავშირებით საქმის კურსშიც კი არ ჩააყენა. წლების განმავლობაში, საზოგადოებას არავითარი ინფორმაცია არ ჰქონდა მისთვის ესოდენ მნიშვნელოვანი საკონსტიტუციო ცვლილების შესახებ და ვარაუდობდა, რომ საქართველოს პრეზიდენტი არა თითქმის 6 წლით, არამედ 5 წლით ჰყავდა არჩეული, რაც კიდევ უფრო მძაფრად წარმოაჩენს ამომრჩევლის ღირსების უფლების დარღვევის ფაქტს. ყოველივე ზემოაღნიშნული მყარად ადასტურებს, რომ საქართველოს პრეზიდენტის უფლებამოსილების ვადის წელიწადნახევრით გახანგრძლივებით, თითოეული ამომრჩევლის და მათ შორის ჩვენს მიმართ დაირღვა საქართველოს კონსტიტუციის მე-17 მუხლის პირველი პუნქტით აღიარებული ღირსების ძირითადი უფლება. „საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის 26-ე მუხლის მე-3 პუნქტის თანახმად, საკანონმდებლო აქტის კონსტიტუციურობის განხილვისას, საკონსტიტუციო სასამართლო არკვევს, დაცულია თუ არა მისი მიღების, გამოცემის, ხელმოწერის, გამოქვეყნებისა და ამოქმედების კონსტიტუციით დადგენილი წესი. საკანონმდებლო აქტის ფორმალური შესაბამისობის დადგენა საჭიროებს სამი ასპექტის - უფლებამოსილების, პროცედურისა და ფორმის შემოწმებას. ამასთან, ფორმალური შესაბამისობის თითოეული ეს ასპექტი უნდა შემოწმდეს არა მხოლოდ ფორმალური, არამედ მატერიალური თვალსაზრისითაც. როგორც უკვე აღინიშნა, საქართველოს პარლამენტის მიერ 2006 წლის 27 დეკემბერს კონსტიტუციური კანონის (კერძოდ, მისი პირველი მუხლის მე-2 პუნქტის „გ“ ქვეპუნქტის) მიღებით და საქართველოს პრეზიდენტის მიერ ამ კანონის ხელმოწერით, სახელმწიფო ხელისუფლების ეს ორი ორგანო გასცდა საკუთარი უფლებამოსილების ფარგლებს და უხეშად შეიჭრა ხალხის, როგორც სახელმწიფო ხელისუფლების წყაროს უფლებამოსილების სფეროში. საქართველოს პარლამენტმა და საქართველოს პრეზიდენტმა გადაწყვეტილება მიიღეს საკითხზე, რომლის მოწესრიგება შინაარსობრივად სცილდებოდა მათი კონსტიტუციური უფლებამოსილების სფეროს. გარდა ამისა, კონსტიტუციური კანონით მოქმედი პრეზიდენტის უფლებამოსილება განისაზღვრა და შესაბამისი ურთიერთობა მოწესრიგდა უკუძალით, რითაც საქართველოს პარლამენტმა უხეშად ხელყო საჯარო სამართლის ელემენტარული პრინციპები. შესაბამისად, დაირღვა საკანონმდებლო აქტის მიღებისა და ხელმოწერის კონსტიტუციით დადგენილი წესი, რასაც საქართველოს კანონმდებლობა ნორმატიული აქტის ძალადაკარგულად ცნობის უპირობო საფუძვლად განიხილავს. ყოველივე ზემოაღნიშნული ადასტურებს, რომ 2006 წლის 27 დეკემბრის კონსტიტუციური კანონის პირველი მუხლის მე-2 პუნქტის „გ“ ქვეპუნქტის ამოქმედებით უხეშად დაირღვა საქართველოს კონსტიტუციის, მათ შორის მისი მეორე თავის პრინციპები და დებულებები. კერძოდ, შუა აზიის სახელმწიფოების ნეგატიური გამოცდილების მიბაძვით საქართველოს მოქმედი პრეზიდენტის უფლებამოსილების ვადის წელიწადნახევრით გახანგრძლივებით, უხეშად დაირღვა საქართველოს კონსტიტუციის პრეამბულითა და მე-5 მუხლის პირველი, მე-2 და მე-3 პუნქტებით განმტკიცებული დემოკრატიისა და სახალხო სუვერენიტეტის პრინციპები, 70-ე მუხლის პირველი პუნქტით დადგენილი ფუნდამენტური საკონსტიტუციო მნიშვნელობის ნორმა, 28-ე მუხლის პირველი პუნქტით აღიარებული საარჩევნო ძირითადი უფლება და მე-17 მუხლით აღიარებული ადამიანის ღირსების ძირითადი უფლება. ამასთან, კონსტიტუციური კანონის მიღებისას, კონკრეტული სამართლებრივი ურთიერთობა მოწესრიგდა არაუფლებამოსილი სუბიექტის მიერ, რითაც უხეშად დაირღვა საკანონმდებლო აქტის ფორმალური შესაბამისობის პრინციპი. გარდა ამისა, საჯარო უფლებამოსილების მომწესრიგებელ ნორმას საქართველოს პარლამენტმა მიანიჭა უკუძალა, რითაც უხეშად იქნა დარღვეული საჯარო სამართლის ელემენტარული პრინციპები. რადგან საკონსტიტუციო ცვლილებამ უშუალოდ განაპირობა, ჩვენი, როგორც ამომრჩევლის ძირითადი უფლებების - საარჩევნო ძირითადი უფლებისა და ადამიანის ღირსების ძირითადი უფლების დარღვევა, მოვითხოვთ, ძალადაკარგულად იქნეს ცნობილი 2006 წლის 27 დეკემბრის საქართველოს კონსტიტუციური კანონის (№4133–რს) პირველი მუხლის მე-2 პუნქტის „გ“ ქვეპუნქტი. |
სარჩელით დაყენებული შუამდგომლობები
შუამდგომლობა სადავო ნორმის მოქმედების შეჩერების თაობაზე: არა
შუამდგომლობა პერსონალური მონაცემების დაფარვაზე: არა
შუამდგომლობა მოწმის/ექსპერტის/სპეციალისტის მოწვევაზე: არა
კანონმდებლობით გათვალისწინებული სხვა სახის შუამდგომლობა: კი