საქართველოს სახალხო დამცველი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ
დოკუმენტის ტიპი | კონსტიტუციური სარჩელი |
ნომერი | 597 |
ავტორ(ებ)ი | საქართველოს სახალხო დამცველი |
თარიღი | 2 თებერვალი 2014 |
თქვენ არ ეცნობით სარჩელის სრულ ვერსიას. სრული ვერსიის სანახავად, გთხოვთ, ვერტიკალური მენიუდან ჩამოტვირთოთ სარჩელის დოკუმენტი
განმარტებები სადავო ნორმის არსებითად განსახილველად მიღებასთან დაკავშირებით
საქართველოს კონსტიტუციის 89–ე მუხლის პირველი პუნქტისა და "საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ" საქართველოს ორგანული კანონის 39–ე მუხლის პირველი პუნქტის "ბ" ქვეპუნქტის თანახმად, საქართველოს სახალხო დამცველს უფლება აქვს სარჩელით მიმართოს საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს, თუ მას მიაჩნია რომ სადავო ნორმატიული აქტი არღვევს კონსტიტუციის მეორე თავით დაცულ უფლებებს. ამასთან საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2007 წლის 4 დეკემბრის ნო. 12/6/418 განჩინებაში აღნიშნულია, რომ "საქართველოს სახალხო დამცველს არ ევალება იმის მტკიცება, რომ კონკრეტულად რომელიმე პირის უფლებები უკვე დაირღვა ან მომავალში არსებობს ამის რეალური და გარდაუვალი საფრთხე." აღნიშნულის გათვალისწინებით, საქართველოს სახალხო დამცველი კონსტიტუციური სარჩელის შეტანისთვის უფლებამოსილი სუბიექტია კონკრეტულ დარღვევაზე მითითების გარეშეც და აკმაყოფილებს "საკონსტიტუციო სამართალწარმოების შესახებ" საქართველოს კანონის მე–16 მუხლით დადგენილ მოთხოვნას, რომ სარჩელი შეტანილი იქნეს უფლებამოსილი სუბიექტის მიერ. წინამდებარე სარჩელი შინაარსობრივად და ფორმალურად შეესაბამება საქართველოს კანონმდებლობის სხვა მოთხოვნებსაც – საკითხი განსჯადია საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ და პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობის უფლება გარანტირებულია საქართველოს კონსტიტუციით და საკონსტიტუციო სასამართლოს მასთან დაკავშირებული გადაწყვეტილებებით. შესაბამისად, არ არსებობს "საკონსტიტუციო სამართალწარმოების შესახებ" საქართველოს კანონის მე–18 მუხლით გათვალისწინებული არც ერთი საფუძველი სარჩელის განსახილველად არმიღებისთვის. |
მოთხოვნის არსი და დასაბუთება
წარმოდგენილ კონსტიტუციურ სარჩელში სადავოდ არის გამხდარი „ოპერატიულ–სამძებრო საქმიანობის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე–14 მუხლის „ვ“ქვეპუნქტის პირველი წინადადება – „ჰქონდეთ კავშირგაბმულობისა და კომუნიკაციის ფიზიკურ ხაზებთან და მათ შემაერთებლებთან, მაილსერვერებთან, ბაზებთან, კავშირგაბმულობის ქსელებთან და კავშირგაბმულობის სხვა შემაერთებლებთან მუდმივი მიერთების, აგრეთვე სათანადო აპარატურისა და პროგრამული უზრუნველყოფის საშუალებების განთავსება-მონტაჟის შესაძლებლობა.“: მეორე წინადადების სიტყვები „აღნიშნული მიერთების შედეგად...“; ასევე მე–14 მუხლის ზ) ქვეპუნქტის პირველი წინადადება – „ტექნიკური მიზანშეწონილობის გათვალისწინებით, ახორციელებდნენ კავშირგაბმულობის არხში არსებულ მონაცემთა ბანკების კოპირებას.“. მიგვაჩნია, რომ ზემოაღნიშნული საკანონმდებლო ნორმები ეწინააღმდეგება საქართველოს კონსტიტუციის მე–20 მუხლის პირველ პუნქტს, რომლის თანახმად „ყოველი ადამიანის პირადი ცხოვრება, პირადი საქმიანობის ადგილი, პირადი ჩანაწერი, მიმოწერა, საუბარი სატელეფონო და სხვა სახის ტექნიკური საშუალებით, აგრეთვე ტექნიკური საშუალებებით მიღებული შეტყობინებანი ხელშეუხებელია. აღნიშნული უფლებების შეზღუდვა დაიშვება სასამართლოს გადაწყვეტილებით ან მის გარეშეც, კანონით გათვალისწინებული გადაუდებელი აუცილებლობისას.“ „ოპერატიულ–სამძებრო საქმიანობის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე–14 მუხლი განსაზღვრავს ოპერატიულ-სამძებრო საქმიანობის განმახორციელებელი ორგანოების უფლებებს. შესაბამისად, მასში ჩამოთვლილია აღნიშნული ორგანოების ერთმანეთისაგან დამოუკიდებელი უფლებამოსილებები. 2010–2011 წლებში განხორციელდა ამ მუხლში ცვლილებები, რის შედეგადაც მას დაემატა „ვ“ და „ზ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული უფლებამოსილებები. უპირველეს ყოვლისა, მხედველობაშია მისაღები კანონის მე–14 მუხლის „ვ“ ქვეპუნქტის პირველი წინადადება. ამ დებულების თანახმად, ოპერატიულ–სამძებრო საქმიანობის განმახორციელებელ ორგანოებს გააჩნიათ უფლება კავშირგაბმულობისა და კომუნიკაციის ფიზიკურ ხაზებთან და მათ შემაერთებლებთან, მაილსერვერებთან, ბაზებთან, კავშირგაბმულობის ქსელებთან და კავშირგაბმულობის სხვა შემაერთებლებთან ჰქონდეთ ე.წ. „მუდმივი მიერთების“, ანუ მუდმივი წვდომის რეჟიმში ყოფნის შესაძლებლობა. მხედველობაშია მისაღები ის გარემოება, რომ კანონი ცალკე, დამოუკიდებლად არ განმარტავს, თუ რა უნდა ვიგულისხმოთ ე.წ. „მუდმივი მიერთების“ შესაძლებლობაში. თუმცა, „ვ“ ქვეპუნქტის მეორე წინადადებაში მითითებულია, რომ „აღნიშნული მიერთების შედეგად ამ კანონის მე-7 მუხლის მე-2 პუნქტის „თ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული ოპერატიული ღონისძიებები უფლებამოსილმა ოპერატიულმა თანამშრომელმა უნდა განახორციელოს მოსამართლის ბრძანების საფუძველზე, ამ კანონით დადგენილი წესის შესაბამისად.“ აღნიშნული კი, იმას ნიშნავს, რომ ზუსტად დასახელებული მიერთება უფლებამოსილ ორგანოებს აძლევს შესაძლებლობას განახორციელონ მე–7 მუხლის მე–2 პუნქტის „თ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული ღონისძიებები. იმისათვის, რომ უფრო ნათლად წარმოვიდგინოთ თუ რა შეიძლება მოიაზრებოდეს ე.წ. „მუდმივი მიერთების“ შესაძლებლობაში, მიზანშეწონილად მიგვაჩნია მივუთითოთ „ოპერატიულ–სამძებრო ღონისძიებათა შესახებ“ საქართველოს კანონის მე–7 მუხლის მე–2 პუნქტის „თ“ ქვეპუნქტის შინაარსიც. კერძოდ, აღნიშნული ნორმის თანახმად, ოპერატიულ-სამძებრო ღონისძიებათა სახეს განეკუთვნება „მოსამართლის ბრძანებით სატელეფონო საუბრის ფარული მიყურადება და ჩაწერა; ინფორმაცის მოხსნა და ფიქსაცია კავშირგაბმულობის არხიდან (კავშირგაბმულობის საშუალებებთან, კომპიუტერულ ქსელებთან, სახაზო კომუნიკაციებთან და სასადგურო აპარატურასთან მიერთებით), კომპიუტერული სისტემიდან (როგორც უშუალოდ, ისე დისტანციურად) და ამ მიზნით კომპიუტერულ სისტემაში შესაბამისი პროგრამული უზრუნველყოფის საშუალებების ინსტალაცია; საფოსტო-სატელეგრაფო გზავნილთა (გარდა დიპლომატიური ფოსტისა) კონტროლი;“. ამრიგად, შინაარსობრივი თვალსაზრისით, ზემოაღნიშნული ნორმა შეიცავს სამ მოქმედებას, კერძოდ, ა) სატელეფონო საუბრის ფარული მიყურადება და ჩაწერა; ბ) ინფორმაცის მოხსნა და ფიქსაცია კავშირგაბმულობის არხიდან (კავშირგაბმულობის საშუალებებთან, კომპიუტერულ ქსელებთან, სახაზო კომუნიკაციებთან და სასადგურო აპარატურასთან მიერთებით), კომპიუტერული სისტემიდან (როგორც უშუალოდ, ისე დისტანციურად) და ამ მიზნით კომპიუტერულ სისტემაში შესაბამისი პროგრამული უზრუნველყოფის საშუალებების ინსტალაცია; გ) საფოსტო-სატელეგრაფო გზავნილთა კონტროლი. მე–7 მუხლის მე–2 პუნქტის „თ“ ქვეპუნქტის მეორე წინადადებაში საუბარია ზუსტად კავშირგაბმულობის საშუალებებთან, კომპიუტერულ ქსელებთან, სახაზო კომუნიკაციებთან და სასადგურე აპარატურასთან მიერთებით, ანუ მიერთების შედეგად, ინფორმაციის მოხსნასა და ფიქსაციაზე, როგორც ოპერატიულ-სამძებრო ღონისძიების ერთ-ერთ სახეზე. ამრიგად, მე–14 მუხლის „ვ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებულია მე–7 მუხლის ზემოაღნიშნული ოპერატიულ–სამძებრო ღონისძიება, რომელიც ძირითადად უკავშირდება ელექტრონული კომუნიკაციების მონიტორინგს და მათგან შესაბამისი ინფორმაციის მოხსნასა და შენახვას. გასათვალისწინებელია ის გარემოებაც, რომ 2010 წლის 24 სექტემბრის საკანონმდებლო ცვლილებამდე, „ოპერატიულ–სამძერო საქმიანობის შესახებ“ საქართველოს კანონი არ ითვალისწინებდა ე.წ. „მუდმივი მიერთების“ შესაძლებლობას. ცვლილებების განხორციელებამდე მე–7 მუხლის მე–2 პუნქტის „თ“ ქვეპუნქტი აცხადებდა, რომ მხოლოდ მოსამართლის ბრძანებით ხდება „...ინფორმაციის მოხსნა და ფიქსაცია კავშირგაბმულობის არხიდან (კავშირგაბმულობის საშუალებებთან, კომპიუტერულ ქსელებთან, სახაზო კომუნიკაციებთან და სასადგურო აპარატურასთან მიერთებით).“. ამრიგად, 2010 წლის პირველ ოქტომბრამდე (ზუსტად ამ დროს ამოქმედდა 24 სექტემბერს მიღებული ცვლილებები), „ოპერატიულ–სამძებრო საქმიანობის შესახებ“ საქართველოს კანონი ითვალისწინებდა მხოლოდ კავშირგაბმულობის საშუალებებთან, კომპიუტერულ ქსელებთან, სახაზო კომუნიკაციებთან და სასადგურო აპარატურასთან არა მუდმივ, არამედ მოსამართლის ბრძანების საფუძველზე მიერთებას და მის შედეგად ინფორმაციის მოხსნასა და ფიქსაციას. 2010 წლის პირველი ოქტომბრიდან კი, მას შემდეგ, რაც ძალაში შევიდა შესაბამისი ცვლილებები, „ოპერატიულ–სამძებრო ღონისძიებათა შესახებ“ საქართველოს კანონის მე–14 მუხლის „ვ“ ქვეპუნქტმა, შემოიღო ე.წ. „მუდმივი მიერთების“ ცნება, რამაც ოპერატიულ–სამძებრო ღონისძიებათა მწარმოებელ ორგანოს მისცა უფლება, ამჯერად უკვე სასამართლოს სანქციის გარეშე, განახორციელოს არა მხოლოდ მიერთება, არამედ ე.წ. „მუდმივი მიერთება“. ამრიგად, შეიძლება ითქვას, რომ კანონმდებელმა სასამართლო კონტროლის სფეროდან გამოიყვანა ოპერატიულ–სამძებრო ღონისძიების ისეთი ფორმა, როგორიც არის შესაბამის ხაზებზე, მაილსერვერებზე, ბაზებზე და ა.შ. სახელმწიფოს შესაბამისი ორგანოების „მუდმივი მიერთება“, ანუ მუდმივი წვდომა. ყოველივე ზემოაღნიშნული დაახლოვებით იმგვარ მდგომარეობას ქმნის, როგორიც არის, მაგალითად, სატელეფონო საუბრის მუდმივი ფარული მიყურადების რეჟმში ყოფნა, ერთი მხრივ, და მისი ჩაწერა – ე.წ. გადაცემული ინფორმაციის მოხსნა და ფიქსაცია, მეორე მხრივ. მე–14 მუხლის „ვ“ ქვეპუნქტის შინაარსის ამგვარად გაგების შესაძლებლობას გასაჩივრებული ნორმა უდავოდ იძლევა, ვინაიდან, ხდება კომუნიკაციის ხაზების, მაილსერვერების, ბაზების, კავშირგაბმულობის ქსელების „მუდმივი მიერთების“ რეჟიმში ყოფნა, რაც საბოლოო ჯამში მიმართულია, შესაბამისი მონაცემების, ანუ ოპერატიული ორგანოებისათვის მნიშვნელობის მქონე ინფორმაციის მოხსნისა და ფიქსაციისაკენ. აქვე გასათვალისწინებელია ის გარემოება, რომ ე.წ. „მუდმივ მიერთება“, რის შედეგადაც ხდება ინფორმაციის მოხსნა და ფიქსაცია, ტექნიკურად, მთლიანად სახელმწიფო ორგანოების ხელშია. შესაბამისად, რთულია იმის განსაზღვრა, რომ, თუნდაც ინფორმაციის მოხსნა და ფიქსაცია, აუცილებლად, ყოველთვის სასამართლოს სანქციით განხორციელდება. ყოველ შემთხვევაში, კანონი არ შეიცავს ამ ე.წ. „მუდმივი მიერთების“ შესაძლებლობის არაკეთილსინდისიერად გამოყენების შემაკავებელ, ან მაკონტროლებელ რამენაირ მექანიზმს. მხედველობაშია მისაღები ისიც, რომ „ოპერატიულ–სამძებრო საქმიანობის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე–14 მუხლის „ვ“ ქვეპუნქტის პირველი წინადადება ე.წ. „მუდმივი მიერთების“ პარალელურად, სასამართლო ნებართვის გარეშე, ითვალისწინებს კავშირგაბმულობისა და კომუნიკაციის ფიზიკურ ხაზებთან და მათ შემაერთებლებთან, მაილსერვერებთან, ბაზებთან და კავშირგაბმულობის სხვა შემაერთებლებთან, აგრეთვე სათანადო აპარატურისა და პროგრამული უზრუნველყოფის საშუალებების განთავსება-მონტაჟის შესაძლებლობას. კანონი არც ამ შემთხვევაში იძლევა ზემოაღნიშნული მოქმედების სრულყოფილ განმარტებას, საიდანაც ზუსტად შეგვეძლებოდა განგვესაზღვრა, თუ რა უნდა ვიგულისხმოთ სიტყვებში, „...აგრეთვე სათანადო აპარატურისა და პროგრამული უზრუნველყოფის საშუალებების განთავსება-მონტაჟის შესაძლებლობა.“ კერძოდ, წარმოადგენს იგი ე.წ. „მუდმივი მიერთების“ ტექნიკური უზრუნველყოფის, თუ უკვე განხორციელებული „მუდმივი მიერთების“ შედეგად, შესაბამისი მანიპულაციების განხორციელების საშუალებას. ზემოაღნიშნულ პროგრამულ უზრუნველყოფასთან დაკავშირებით, მხედველობაშია მისაღები „ოპერატიულ–სამძებრო საქმიანობის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე–7 მუხლის მე–2 პუნქტის „თ“ ქვეპუნქტი. კერძოდ, მისი ის ნაწილი, რომელშიც საუბარია კომპიუტერული სისტემიდან (როგორც უშუალოდ, ისე დისტანციურად) ინფორმაციის მოხსნასა და ფიქსაციაზე „...და ამ მიზნით კომპიუტერულ სისტემაში შესაბამისი პროგრამული უზრუნველყოფის საშუალებების ინსტალაცია“–ზე. ამრიგად, თუ მხედველობაში მივიღებთ, კანონის მე–7 მუხლის მე–2 პუნქტის „თ“ ქვეპუნქტის შესაბამის დებულებას, ასევე იმ გარემოებას, რომ მე–14 მუხლის „ვ“ ქვეპუნქტის პირველი წინადადება საუბრობს კომუნიკაციის ხაზებზე, მაილსერვერებზე, ბაზებზე და ა.შ. შესაბამისი პროგრამული უზრუნველყოფის საშუალებების მონტაჟის თაობაზე, მე–14 მუხლის „ვ“ ქვეპუნქტში ნახსენები პროგრამული უზრუნველყოფისა და შესაბამისი აპარატურის დაყენება–მონტაჟი უნდა ნიშნავდეს ამ ობიექტების მონიტორინგის, სათანადო ინფორმაციის მოხსნისა და ფიქსაციის ტექმინურ საშუალებებს. აღნიშნულ მოსაზრებას კიდევ უფრო ამყარებს ის გარემოება, რომ „ოპერატიულ–სამძებრო საქმიანობის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე–14 მუხლის „ვ“ ქვეპუნქტის მეორე წინადადება მითითებას აკეთებს უშუალოდ მე–7 მუხლის მე–2 პუნქტის „თ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული ღონისძიებების განხორციელების შესაძლებლობაზე და წარმოადგენს მისი განხორციელების ტექნიკურ შესაძლებლობას. ამრიგად, ამ შემთხვევაშიც, შესაბამის სახელმწიფო ორგანოებს გააჩნიათ ელექტრონული კომუნიკაციის საშუალებათა, მაილსერვერების, ბაზების, კომპიუტერული ქსელების და ა.შ. იმგვარი მონიტორინგის, შესაბამისი ინფორამციის მოხსნისა და ფიქსაციის სასამართლო კონტროლის სფეროდან გასული უფლებამოსილება, რომელიც წინააღმდეგობაში მოდის საქართველოს კონსტიტუციის მე–20 მუხლის პირველი პუნქტით გარანტირებულ ადამიანის პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობის უფლებასთან. იმისათვის, რომ კონსტიტუციურ უფლებასთან წინააღმდეგობა უფრო თვალსაჩინო იყოს, მიზანშეწონილად მიგვაჩნია, „ოპერატიულ–სამძებრო საქმიანობის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე–14 მუხლის „ვ“ ქვეპუნქტთან ერთად განვიხილოთ, მისი მომდევნო „ზ“ ქვეპუნქტიც. მიუხედავად იმისა, რომ მე–14 მუხლი განსაზღვრავს ოპერატიულ-სამძებრო საქმიანობის განმახორციელებელი ორგანოების ერთი შეხედვით, ერთმანეთისაგან დამოუკიდებელ უფლებებს, მიგვაჩნია, მე–14 მუხლის „ზ“ ქვეპუნქტი უნდა იქნეს განხილული „ვ“ ქვეპუნქტთან ერთობლიობაში, რათა თვალნათელი იყოს ის უფლება, რომელიც მიენიჭა შესაბამის ორგანოებს 2010–2011 წლებში განხორციელებული ცვლილებებით. მე–14 მუხლის „ზ“ ქვეპუნქტში, კერძოდ, აღნიშნულია, რომ შესაბამის ორგანოებს უფლება აქვთ „ტექნიკური მიზანშეწონილობის გათვალისწინებით, ახორციელებდნენ კავშირგაბმულობის არხში არსებულ მონაცემთა ბანკების კოპირებას. ასეთ შემთხვევაში კავშირგაბმულობის არხიდან ინფორმაციის მოხსნისა და ფიქსაციის ოპერატიული ღონისძიებები ხორციელდება აღნიშნული კოპირებული მონაცემთა ბანკებიდან, ამ კანონის მე-7 მუხლის მე-3, 31 და მე-4 პუნქტებით დადგენილი წესის შესაბამისად.“. ამრიგად, ზემოაღნიშნული უნდა გავიგოთ, როგორც „ვ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული ე.წ. „მუდმივი მიერთების“, აგრეთვე შესაბამისი აპარატურისა და პროგრამული უზრუნველყოფის საშუალებათა დაყენება–მონტაჟის შემდგომი ეტაპი, როდესაც განხორციელებული მოქმედებების შედეგად ოპერატიული ორგანოები ახდენენ კავშირგაბმულობის არხში (რომელიც, პრინციპში შეესაბამება „ვ“ ქვეპუნქტში მოხსენიებულ კავშირგაბმულობისა და კომუნიკაციის ფიზიკურ ხაზებს და ქსელებს) არსებული მონაცემთა ბანკების, ანუ საინფორმაციო ბაზების ერთობლიობის კოპირებას. მხოლოდ აღნიშნული კოპირების შემდეგ, უკვე სასამართლოს ნებართვით არის შესაძლებელი კოპირებული მონაცემთა ბანკებიდან შესაბამისი ინფორმაციის ე.წ. მოხსნა და ფიქსაცია. ამდენად, მე–14 მუხლის „ზ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული ღონისძიების შედეგად, სახელმწიფოს ოპერატიული ორგანოები უშუალოდ კავშირგაბმულობის არხებში არსებული ინფორმაციის ჩაწერას ახორციელებენ ყოველგვარი სასამართლო ან სხვა სახის კონტროლის გარეშე, რომლის დროსაც არ არსებობს არანაირი დაცვის მექანიზმი ან გარანტია, რომ სახელმწიფოს ეს უფლებამოსილება არ იქნება გამოყენებული არაკეთილსინდისიერად და მათ შორის, იგივე ინფორმაციის მოხსნა და ფიქსაცია, აუცილებლად განხორციელდება სასამართლოს ნებართვით. ამგვარად, ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, შეიძლება განვსაზღვროთ „ოპერატიულ–სამძებრო საქმიანობის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე–14 მუხლის „ვ“ და „ზ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებულ ღონისძიებათა, როგორც შინაარსი, ისე მათში გათვალისწინებულ მოქმედებათა სავარაუდო თანმიმდევრობა. ყოველ შემთხვევაში, კანონის სადავო დებულებების ლოგიკური განმარტებიდან გამომდინარეობს შემდეგი სქემა, კერძოდ, ა) მე–14 მუხლის „ვ“ ქვეპუნქტი აძლევს შესაბამის სახელმწიფო ორგანოებს უფლებას, გააჩნდეთ ე.წ. „მუდმივი მიერთების“, ანუ მუდმივი წვდომის უფლება იმ კავშირგაბმულობისა და კომუნიკაციის ხაზებთან, მაილსერვერებთან, ბაზებთან, კომპიუტერულ ქსელებთან და ა.შ., რომლებშიც თავს იყრის, მათ შორის, საქართველოს კონსტიტუციის მე–20 მუხლის პირველი პუნქტით დაცულ სფეროსთან დაკავშირებული ინფორმაცია (მხედველობაშია მისაღები, რომ ამ სფეროდან არ უნდა გამოვრიცხოთ ასევე სატელეფონო კავშირიც); ბ) ე.წ. „მუდმივი მიერთების“ გარდა, სახელმწიფოს შეუძლია იგივე ობიექტებზე განახორციელოს შესაბამისი აპარატურისა და პროგრამული უზრუნველყოფის საშუალებათა დაყენება–მონტაჟი; და ბოლოს, გ) განხორციელებული მოქმედებების შედეგად, მოახდინონ შესაბამისი საინფორმაციო ბაზების კოპირება, მათი შემდგომი გამოყენების მიზნით. ყოველივე აღნიშნული კი, ხორციელდება ადამიანის პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობის უფლების შეზღუდვისადმი კონსტიტუციით დადგენილი მოთხოვნების უგულვებელყოფით,კანონიერი საფუძვლისა და სასამართლო ნებართვის გარეშე. ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, „ოპერატიულ–სამძებრო საქმიანობის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე–14 მუხლის „ვ“ ქვეპუნქტი გულისხმობს, რომ შესაბამის ორგანოებს აქვთ უფლება, ჰქონდეთ „მუდმივი მიერთების“ შესაძლებლობა კავშირგაბმულობისა და კომუნიკაციის ნებისმიერ ფორმაზე. გარდა ამისა, მათ ასევე უფლება გააჩნიათ კავშირგაბმულობისა და კომუნიკაციის კონტროლის მიზნით განათავსონ და დაამონტაჟონ სათანადო აპარატურა და პროგრამული უზრუნველყოფის საშუალებები ყოველგვარი შეზღუდვის გარეშე. თავისთავად, ამგვარი მოქმედებების განხორციელება მხოლოდ იმ შემთხვევაშია მისაღები, თუ კანონში დეტალურად იქნებოდა გაწერილი ამ ე.წ. „მუდმივი მიერთების“ ზუსტი განმარტება, თუ რა იგულისმება მასში და მის საფუძველზე არსებული შესაძლებლობების არაკეთილსინდისიერად გამოყენების თავიდან აცილებისა და მისი შეკავების შესაბამისი მექანიზმი. ამგვარი მექანიზმის არარსებობის პირობებში, ე.წ. „მუდმივი მიერთება“, სათანადო აპარატურისა და პროგრამული უზრუნველყოფის მონტაჟი და საინფორმაციო ბანკების კოპირების შეუზღუდავი უფლება გულისხმობს იმის შესაძლებლობას, რომ შესაბამის სახელმწიფო ორგანოებს გააჩნიათ კონსტიტუციურ–სამართლებრივი რეგულირებისა და დაცვის სივრციდან გასული და შეუზღუდავი უფლება, მუდმივად მიუწვდებოდეთ ხელი კომუნიკაციის და პირადი მონაცემების დაცულ სფეროზე, ანუ, პირადი მონაცემების შემცველ ინფორმაციაზე და ახორციელებდნენ მის მუდმივ მონიტორინგს, ვინაიდან კანონი არ ითვალისწინებს რაიმე სახის კონტროლის ან ამ ძალაუფლების შეზღუდვის მექანიზმს. შემდეგი საკითხი, რომელიც, ჩვენი აზრით უნდა გაირკვეს, წარმოადგენს იმას, თუ რამდენად იწვევს გასაჩივრებული ნორმები პირად ცხოვრებაში ჩარევას და საქართველოს კონსტიტუციის მე–20 მუხლით დაცული უფლების შეზღუდვას. უპირველეს ყოვლისა, „ოპერატიულ–სამძებრო ღონისძიებათა შესახებ“ საქართველოს კანონის მე–14 მუხლის, როგორც „ვ“, ისე „ზ“ ქვეპუნქტები უშუალოდ უკავშირდებიან იმგვარი ტექნიკური მოქმედებების განხორციელების უფლებამოსილებებს, რომლებიც უზრუნველყოფენ პირდაპირ წვდომას კავშირგაბმულობისა და კომუნიკაციის ხაზებთან და მათ შემაერთებლებთან, მაილსერვერებთან (ანუ, ე.წ. საფოსტო სერვერებთან – კომპიუტერულ პროგრამასთან, რომელიც უზრუნველყოფს ელექტრონული ფოსტის გადატანას ერთი კომპიუტერიდან მეორეში. მაგ. ე.წ. „outlook“–ის პროგრამა), ბაზებთან, კავშირგაბმულობის ქსელებთან და კავშირგაბმულობის სხვა შემაერთებლებთან, აგრეთვე სათანადო აპარატურისა და პროგრამული უზრუნველყოფის საშუალებების დაყენება–მონტაჟს, კავშირგაბმულობის არხში არსებული მონაცემთა ბანკების – ანუ საინფორმაციო ბაზების კოპირებას. გარდა ამისა, თითოეული ზემოაღნიშნულ მოქმედებას, „ოპერატიულ–სამძებრო საქმიანობის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე–14 მუხლის „ვ“ და „ზ“ ქვეპუნქტები პირდაპირ უკავშირებენ მე–7 მუხლის მე–2 პუნქტის „თ“ და „ი“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებულ ისეთ მოქმედებებს, რომლებიც წარმოადგენენ პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობის უფლების შეზღუდვის იმგვარ ფორმებს, როგორებიცაა, სატელეფონო საუბრების ფარული მიყურადება და ჩაწერა, ინფორმაციის მოხსნა და ფიქსაცია კავშირგაბმულობის არხიდან, კომპიუტერული სისტემიდან (იგულისხმება, მათ შორის, პერსონალური კომპიუტერები), ფარულ ვიდეო– და აუდიოჩაწერა, კინო– და ფოტოგადაღება, ელექტრონული თვალყურის დევნება თექნიკური საშუალებებით და ა.შ. შეიძლება ითქვას, რომ თითქმის ყველა ზემოაღნიშნული მოქმედება წარმოადგენს საქართველოს კონსტიტუციის მე–20 მუხლის პირველი პუნქტით დაცული სფეროს შეზღუდევას. იგივეს ადასტურებს, საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს პრაქტიკაც. ასე, მაგალითად, საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლომ, საქმეზე „საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია და საქართველოს მოქალაქე – ეკატერინე ლომთათიძე საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, განაცხადა, რომ „სატელეფონო და სხვა სახის ტექნიკური საშუალებებით წარმოებული შეტყობინების ხელშეუხებლობის უფლების ფარგლებში დაცულია როგორც ზეპირი, ისე წერილობითი ურთიერთობა ტელეფონის, ფაქსის, ინტერნეტის, ელექტრონული და ჩვეულებრივი ფოსტის, პეიჯერისა და ნებისმიერი სხვა ტექნიკური საშუალებით. კონსტიტუციის მიზანი, ამ შემთხვევაში, არის დაიცვას პირებს შორის ნებისმიერი საშუალებით საუბრისა და მიმოწერის შესაძლებლობა. ამ უფლების უზრუნველყოფის ფარგლებში სახელმწიფოს ზოგადად ეკრძალება, გაეცნოს სატელეფონო და სხვა სახის ტექნიკური საშუალებით წარმოებული საუბრებისა და შეტყობინებების შინაარსს, აგრეთვე, დააწესოს კონტროლი, ვისთან და რა ინტენსივობით შედგა ასეთი ურთიერთობები.“ გარდა ამისა, საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლომ, საქმეზე „საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია და საქართველოს მოქალაქე თამარ ჩუგოშვილი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“ მიღებულ გადაწყვეტილებაში ხაზი გაუსვა იმას, რომ ინტერნეტით კომუნიკაცია ექცევა ადამიანის პირადი ჩანაწერის, მიმოწერის, ტექნიკური საშუალებით საუბრისა და ტექნიკური საშუალებით მიღებული შეტყობინების უფლებით დაცულ სფეროში. როგორც საკონსტიტუციო სასამართლომ განმარტა, კონსტიტუციის მე–20 მუხლის პირველი პუნქტის აღნიშნული უფლებრივი კომპონენტის მიზანია, „...დაიცვას პირებს შორის, ნებისმიერი საშუალებით, საუბრისა და მიმოწერის შესაძლებლობა. დემოკრატიული საზოგადოების არსებობა და განვითარება წარმოუდგენელი და შეუძლებელია ინფორმაციის თავისუფლების, აზრთა გაცვლისა და ადამიანების ნებისმიერ სფეროში თავისუფალი გარანტირებული კომუნიკაციის გარეშე.“ საკონსტიტუციო სასამართლომ, იგივე გადაწყვეტილებაში ხაზი გაუსვა ინტერნეტის მნიშვნელობას კომუნიკაციისა და ინფორმაციის გაცვლის სფეროში. კერძოდ, საკონსტიტუციო სასამართლოს აზრით, „ინტერნეტის მნიშვნელობა თანამედროვე დემოკრატიული საზოგადოების განვითარებისათვის ძალიან დიდია და ყოველდღიურად მზარდი. ის ადამიანთა კომუნიკაციის, მოსაზრებების გაცვლის, გაზიარების ყველაზე ეფექტური და მოსახერხებელი საშუალებაა.“ საკონსტიტუციო სასამართლომ, ასევე აღნიშნა, რომ „ინტერნეტი არის ერთ–ერთი შესაძლებლობა... საჯარო ან კერძო ურთიერთობისთვის. ამიტომ, თუ არ იქნება ინფორმაციის დაცულობის და პირთა ანონიმურობის დაცვის შესაბამისი გარანტია, ეს კითხვის ნიშნის ქვეშ დააყენებს პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობას, ამასთან დააბრკოლებს, გაართულებს ამ გზით კომუნიკაციას ნებისმიერ სფეროში. რაც, საბოლოო ჯამში, ხელს შეუშლის დემოკრატიული პროცესების განვითარებას.“. ამრიგად, ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, შეიძლება ითქვას, რომ „ოპერატიულ–სამძებრო საქმიანობის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე–14 მუხლის „ვ“ და „ზ“ ქვეპუნქტები პირდაპირ ზემოქმედებენ, კომუნიკაციისა და ინფორმაციის მიღება–გადაცემის ისეთ სფეროებზე, რომელიც უშუალოდ არის დაცული საქართველოს კონსტიტუციის მე–20 მუხლის პირველი პუნქტით. შემდეგი საკითხი, რომელის გარკვევაც მნიშვნელოვანია მოცემული კონსტიტუციური დავის ფარგლებში არის ის, თუ რამდენად დაცულია სადავო ნორმებით ადამიანის პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობის უფლების შეზღუდვისადმი კონსტიტუციით დადგენილი მოთხოვნები. როგორც საქართველოს კონსტიტუციის მე–20 მუხლის პირველ პუნქტშია აღნიშნული, „ყოველი ადამიანის პირადი ცხოვრება, პირადი საქმიანობის ადგილი, პირადი ჩანაწერი, მიმოწერა, საუბარი სატელეფონო და სხვა ტექნიკური საშუალებით, აგრეთვე ტექნიკური საშუალებით მიღებული შეტყობინებანი ხელშეუხებელია. აღნიშნული უფლებების შეზღუდვა დაიშვება სასამართლოს გადაწყვეტილებით ან მის გარეშეც, კანონით გათვალისწინებული გადაუდებელი აუცილებლობისას.“ კონსტიტუციის ზემოაღნიშნული მუხლიდან ირკვევა, რომ ადამიანის პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობის უფლება არ არის აბსოლიტური. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლომ საქართველოს კონსტიტუციის მე–20 მუხლის პირველი პუნქტით გათვალისწინებული უფლებასთან დაკავშირებით, საქმეზე „საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია და საქართველოს მოქალაქე ეკატერინე ლომთათიძე საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, განაცხადა, რომ „...ეს უფლება არ არის აბსოლიტური.“ სასამართლოს განცხადებით, „არაერთი ძირითადი უფლების მსგავსად, პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობის უფლების შეზღუდვაც თავად კონსტიტუციით არის გათვალისწინებული, ამასთან კონკრეტულადაა დადგენილი სახელმწიფოს მხრიდან უფლებაში ჩარევის დასაშვები ფარგლები.“ საკონსტიტუციო სასამართლო, იგივე გადაწყვეტილებაში, ასევე საუბრობს, რომ „ეს უფლება, ერთ–ერთი თვალსაჩინოა იმ უფლებებს შორის, რომელთა შინაარსის განსაზღვრისას, ხელისუფლება დემოკრატიული და პოლიციური სახელმწიფოების ზღვარზე გადის“, „ზოგადად ადამიანებზე ფარული დაკვირვება პოლიციური სახელმწიფოსთვისაა დამახასიათებელი...“. თუმცა, სასამართლოს განცხადებით, „...ქვეყნის კონსტიტუციური წყობის, სახელმწიფო და ეროვნული უსაფრთხოების, საზოგადოებრივი წესრიგის დაცვა, დანაშაულის თავიდან აცილება, რაც საბოლოო ჯამში ემსახურება ადამიანთა უფლებების ეფექტურ დაცვას, დემოკრატიული და სამართლებრივი სახელმწიფოს ვალდებულებაა. ზუსტად ამ საჯარო ინტერესების უზრუნველყოფას ემსახურება დასახელებული უფლების შეზღუდვა.“ საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს განცხადებით, ზემოაღნიშნული „საჯარო ინტერესის ფარგლები დადგენილია ადამიანის უფლებათა ევროპული კონვენციის მე–8 მუხლითაც, რომლის თანახმად, უფლებაში ჩარევა დასაშვებია, როდესაც ეს აუცილებელია: დემოკრატიულ საზოგადოებაში ეროვნული უშიშროების, საზოგადოებრივი უსაფრთხოების, ქვეყნის ეკონომიკური კეთილდღეობის ინტერესებისათვის, უწესრიგობის ან დანაშაულის თავიდან ასაცილებლად, ჯანმრთელობის ან მორალის თუ სხვათა უფლებებისა და თავისუფლებების დასაცავად.“ საკონსტიტუციო სასამართლოს აზრით, „ამ ძირითადი მიზნების ფარგლებში სახელმწიფოთა უმრავლესობის პოზიცია მეტ–ნაკლები სხვაობით მსგავსია კანონმდებლობაში უფლების შეზღუდვის ამოცანებისა და საფუძვლების შინაარსთან დაკავშირებით. ამ თვალსაზრისით, კერძო ინტერესის საპირწონე საჯარო ინტერესი დაკონკრეტებულია „ოპერატიულ–სამძებრო საქმიანობის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე–2 მუხლში, ხოლო საფუძვლები მოცემულია მე–8 მუხლში.“ (იხ. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს გადაწყვეტილება საქმეზე „საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია და საქართველოს მოქალაქე – ეკატერინე ლომთათიძე საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“). როგორც „ოპერატიულ–სამძებრო საქმიანობის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე–2 მუხლში ის საჯარო ინტერესები, რომლებიც კონსტიტუციურ–სამართლებრივად გაამართლებდა საქართველოს კონსტიტუციის მე–20 მუხლის პირველი დაცული სიკეთის შეზუდვას. კერძოდ, ესენია „ა) დანაშაულის ან სხვა მართლსაწინააღმდეგო ქმედების გამოვლენა, აღკვეთა და თავიდან აცილება; ბ) იმ პირის დადგენა, რომელიც ამზადებს, სჩადის ან რომელსაც ჩადენილი აქვს დანაშაული ან სხვა მართლსაწინააღმდეგო ქმედება; გ) იმ პირის ძებნა და შესაბამის სახელმწიფო ორგანოში წარდგენა, რომელიც ემალება გამოძიებას, სასამართლოს, თავს არიდებს სასამართლოს მიერ დანიშნული სასჯელის ან იძულებითი ხასიათის სხვა ღონისძიებათა მოხდას; (24.09.2010. N3619 ამოქმედდეს 2010 წლის 1 ოქტომბრიდან) დ) დანაშაულებრივი ან სხვა მართლსაწინააღმდეგო ხელყოფის შედეგად დაკარგული ქონების ძებნა და დადგენა; ე) უგზო-უკვლოდ დაკარგული პირის ძებნა; ვ) სისხლის სამართლის საქმეზე აუცილებელი ფაქტობრივი მონაცემების მოპოვება. ზ) დანაშაულის ან სხვა მართლსაწინააღმდეგო ქმედების ჩამდენი პირისიდენტიფიცირება (სახელის, გვარის, ასაკის, მოქალაქეობის დადგენა).“. რაც შეეხება „ოპერატიულ–სამძსებრო საქმიანობის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე–8 მუხლით გათვალისწინებულ ოპერატიულ–სამძებრო ღონისძიების ჩატარების კონსტიტუციურ–სამართლებრივ საფუძვლებს, ისინი შემდეგნაირად არინ განსაზღვული. კერძოდ, „ა) პროკურორის ან პროკურორის თანხმობით გამომძიებლის, დავალება მათ წარმოებაში არსებულ სისხლის სამართლის საქმეზე ოპერატიულ-სამძებრო ღონისძიების ჩატარების შესახებ. (ოპერატიულ-სამძებრო ღონისძიება ტარდება სისხლის სამართლის საქმეზე საბოლოო გადაწყვეტილების მიღების ან დავალების მიმცემი თანამდებობის პირის – გამომძიებლის ან პროკურორის მითითებით); ბ) დანაშაულის შესახებ დადგენილი წესით მიღებული განცხადების ან შეტყობინების განხილვის მიზნით პროკურორის დავალება იმის შესახებ, რომ მზადდება, ხდება ან მოხდა დანაშაული ან სხვა მართლსაწინააღმდეგო ქმედება, რომლის გამოც აუცილებელია გამოძიების ჩატარება, მაგრამ სახეზე არ არის დანაშაულის ან სხვა მართლსაწინააღმდეგო ქმედების ნიშნების დამადასტურებელი მონაცემები (ამ შემთხვევაში ოპერატიულ-სამძებრო ღონისძიების ჩატარების ვადა არ უნდა აღემატებოდეს 7 დღეს); (24.09.2010. N3619 ამოქმედდეს 2010 წლის 1 ოქტომბრიდან) გ) დადგენილება იმ პირის ძებნის შესახებ, რომელიც ემალება გამოძიებას, სასამართლოს ან თავს არიდებს სასჯელის მოხდას; დ) პირის უგზო-უკვლოდ გაუჩინარება, ამოუცნობი გვამის ან უპატრონო ქონების აღმოჩენა; ე) ოპერატიულ-სამძებრო საქმიანობის განმახორციელებელი ორგანოს თხოვნა-შეკითხვა;“. ამრიგად, ზემოაღნიშნულში, საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლომ განსაზღვრა ის ძირითადი კონსტიტუციურ–სამართლებრივი მიზნები და საფუძვლები, რომელთა სასარგებლოდაც აღნიშნული უფლებების შეზღუდვა დაიშვება სასამართლოს გადაწყვეტილებით ან მის გარეშეც, კანონით გათვალისწინებული გადაუდებელი აუცილებლობისას. მიზანშეწონილად მიგვაჩნია, სასამართლოს დავუსაბუთოთ, თუ რამდენად შეესაბამება ჩვენს მიერ გასაჩივრებული ნორმები იმ სტანდარტებს, რომლებიც გამომდინარეობს საქართველოს კონსტიტუციიდან და საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს პრეცენდეტული სამართლიდან. მოცემული კონსტიტუციური დავის ფარგლებში მნიშვნელოვანია იმის გასაზღვრა თუ რამდენად შეესაბამება კანონის მე–14–ე მუხლის სადავო დებულებები ზემოაღნიშნულ ოპერატიულ–სამძებრო ღონისძიებათა განხორციელების ამოცანებსა და საფუძვლებს, როლებიც, საკონსტიტუციო სასამართლოს განმარტებით, წარმოადგენენ კონსტიტუციის მე–20 მუხლის პირველი პუნქტის შეზღუდვის საპირწონე საჯარო ინტერესს. როგორც ზემოთ იქნა ჩამოთვლილი „ოპერატიულ–სამძებრო საქმიანობის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე–2 მუხლი განსაზღვრავ ოპერატიულ–სამძებრო ღონისძიებათა ამოცანებს, მნიშვნელოვანია იმის განსაზღვრა თუ რამდენად შეესაბამება ამ ამოცანებს ჩვენს მიერ გასაჩივრებული ნორმები. როგორც დასახელებულ მე–2 განსაზღვრავს, ოპერატიულ–სამძებრო ღონისძიებები და მათ შორის, კანონის მე–14 მუხლით გათვალისწინებულ შესაბამის სახელმწიფო ორგანოთა უფლებამოსილებების განხორციელებისათვის სავალდებულო ამოცანებს. აღნიშნული ამოცანებით, ძირითადად გასაზღვრულია დანაშაულის ან სხვა მართლსაწინააღმდეგო ქმედების გამოვლენა, აღკვეთა და თავიდან აცილება; იმ პირის დადგენა, რომელიც ამზადებს, სჩადის ან რომელსაც ჩადენილი აქვს დანაშაული ან სხვა მართლსაწინააღმდეგო ქმედება; იმ პირის ძებნა და შესაბამის სახელმწიფო ორგანოში წარდგენა, რომელიც ემალება გამოძიებას, სასამართლოს, თავს არიდებს სასამართლოს მიერ დანიშნული სასჯელის ან იძულებითი ხასიათის სხვა ღონისძიებათა მოხდას; დანაშაულებრივი ან სხვა მართლსაწინააღმდეგო ხელყოფის შედეგად დაკარგული ქონების ძებნა და დადგენა; უგზუ–უკვლოდ დაკარგული პირის ძებნა; სისხლის სამართლის საქმეზე აუცილებელი ფაქტობრივი მონაცემების მოპოვება და დანაშაულის ან სხვა მართლსაწინააღმდეგო ქმედების ჩამდენი პირის იდენტიფიცირება. ამრიგად, „ოპერატიულ–სამძებრო საქმიანობის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე–14 მუხლის „ვ“ და „ზ“ ქვეპუნქტები, გამომდინარე იქიდან, რომ მათში გათვალისწინებული უფლებამოსილებების განხორციელება – ე.წ. „მუდმივი მიერთება“, „...აგრეთვე სათანადო აპარატურისა და პროგრამული უზრუნველყოფის საშუალებების განთავსება-მონტაჟის შესაძლებლობა." მუდმივი მიერთების რეჟიმში, და ბოლოს „ტექნიკური მიზანშეწონილობის გათვალისწინებით, ....კავშირგაბმულობის არხში არსებულ მონაცემთა ბანკების კოპირება...“ მუდმივ რეჟიმში და პირთა განუსაზღვრელი რაოდენობის მიმართ განხორციელების გამო, არ ემსახურება „ოპერატიულ–სამძებრო სამქიანობის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე–2 პუნქტით გათვალისწინებულ და საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ აღიარებული საჯარო ინტერესის და მასთან მოდის წინააღმდეგობაში. ანალოგიური მდგომარეობაა საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ, შესაბამის გადაწყვეტილებაში (იხ. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს გადაწყვეტილება საქმეზე „საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია და საქართველოს მოქალაქე – ეკატერინე ლომთათიძე საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“) მითითებულ „ოპერატიულ–სამძებრო საქმიანობის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე–8 მუხლზე, როგორც ოპერატიულ–სამძებრო ღონისძიებათა განხორციელების კონსტიტუციურ–სამართლებრივ საფუძვლებზე. როგორც, ზემოთ იქნა განხილული, იმისათვის, რომ მოხდეს საქართველოს კონსტიტუციის მე–20 მუხლის პირველი პუნქტით გათვალისწინებული უფლების შეზღუდვა, საქართველოს კონსტიტუციის შესაბამისი მუხლის შინაარსისა და საკონსტიტუციო სასამართლოს პრაქტიკის თანახმად, უნდა არსებობდეს კერძო ინტერესის საპირწონე საჯარო ინტერესი, რომელიც დადასტურებული იქნება სასამართლოს გადაწყვეტილებით, ან საჯარო ინტერესის დაკმაყოფილება უნდა ხორციელდებოდეს გადაუდებელი აუცილებლობის რეჟიმში, ყოველივე ამას კი, გასაჩივრებული ნორმები სრულებით გამორიცხავენ. შესაბამისად, მე–14 მუხლის „ვ“ და „ზ“ ქვეპუნქტებით სახელმწიფო ორგანოებს მინიჭებული აქვსთ უფლება შესაბამისი პირის უფლება შეზღუდონ, შეზღუდვისათვის ყოველგვარი საპირწონე საჯარო ინტერესების მიღწევის მიზნის გარეშე. „ოპერატიულ–სამძებრო საქმიანობის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე–14 მუხლის ჩვენს მიერ გასაჩივრებული დებულებებიდან ირკვევა, რომ ოპერატიულ–სამძებრო ღონისძიების ისეთი ფორმები, როგორებიცაა კავშირგაბმულობისა და კომუნიკაციის ფიზიკურ ხაზებთან და მათ შემაერთებლებთან, მაილსერვერებთან, ბაზებთან, კავშირგაბმულობის ქსელებთან და კავშირგაბმულობის სხვა შემაერთებლებთან, აგრეთვე სათანადო აპარატურისა და პროგრამული უზრუნველყოფის საშუალებათა განთავსება–მონტაჟის შესაძლებლობა, ისევე, როგორც კავშირგაბმულობის არხში არსებულ მონაცემთა ბანკების კოპირება, კანონის შესაბამისად, არ საჭიროებს სასამართლოს სანქციას. კანონი, ასევე არ უთითებს ოპერატიული ორგანოების ზემოაღნიშნული უფლებამოსილებების მხოლოდ გადაუდებელი აუცილებლობის რეჟიმში გამოყენების თაობაზე, რაც ჩვენი აზრით, წარმოადგენს ადამიანის პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობის უფლების დარღვევას და წინააღმდეგობაში მოდის საქართველოს კონსტიტუციის მე–20 მუხლის პირველი პუნქტთან. ზემოაღნიშნულთან მიმართებით, მხედველობაშია მისაღები, რომ ადამიანის უფლებათა ევროპულმა სასამართლომ საქმეში კლასსი და სხვები გერმანიის წინააღმდეგ (Klass and Others v. Germany), კერძოდ, 59–ე პარაგრაფში განაცხადა: „სასამართლომ უნდა მიიღოს დამაკმაყოფილებელი დადასტურება იმისა, რომ არსებობს ბოროტად გამოყენების წინააღმდეგ ადექვატური და ეფექტური გარანტიების სისტემა, ვინაიდან ფარული თვალთვალის სისტემა, რომელიც მოწოდებულია ეროვნული უსაფრთხოების დასაცავად, შეიცავს დემოკრატიის დაცვის მიზნით დემოკრატიისავე დანგრევის მაღალ რისკს.“. გარდა ამისა, იგივე გადაწყვეტილებაში აღნიშნულია, რომ „იმისათვის, რომ ფარული საგამოძიებო მოქმედებები შეესაბამებოდნენ ვეროპული კონვენციის მე–8 მუხლს, იგი უნდა შეიცავდეს კანონით გათვალისწინებულ იმგვარ გარანტიებს, რომლებიც გამოიყენება სპეციალური სასმსახურების საქმიანობის ზედამხედველობასათვის. საზედამხედველო პროცედურები უნდა შეესაბამებოდეს დემოკრატიული საზოგადოების ღირებულებებს, კერძოდ, სამართლის უზენაესობის პრინციპს, რომლის თაობაზეც გასაგებად მიუთითებს ევროკონვენციის პრეამბულა, სამართლის უზენაესობა, inter alia, ავალდებულებს, ადამიანის უფლებებში აღმასრულებელი ორგანოების მხრიდან ჩარევა იყოს ეფექტური ზედამხედველობის საგანი, რაც ჩვეულებრივ უნდა განხორციელდეს სასამართლოს მიერ.“. ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს მივმართავთ თხოვნით, არსებითად განიხილოს წარმოდგენილი კონსტიტუციური სარჩელი და არაკონსტიტუციურად სცნოს „ოპერატიულ–სამძებრო საქმიანობის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე–14 მუხლის „ვ“ ქვეპუნქტის პირველი წინადადება და მეორე წინადადების სიტყვები – „აღნიშნული მიერთების შედეგად....“, ასევე „ზ“ ქვეპუნქტის პირველი წინადადება საქართველოს კონსტიტუციის მე–20 მუხლის პირველ პუნქტთან მიმართებით. |
სარჩელით დაყენებული შუამდგომლობები
შუამდგომლობა სადავო ნორმის მოქმედების შეჩერების თაობაზე: არა
შუამდგომლობა პერსონალური მონაცემების დაფარვაზე: არა
შუამდგომლობა მოწმის/ექსპერტის/სპეციალისტის მოწვევაზე: არა
კანონმდებლობით გათვალისწინებული სხვა სახის შუამდგომლობა: არა