1. აღნიშნული სარჩელი წარმოებაში უნდა იქნას მიღებული შემდეგ გარემოებათა გამო:

ა). საპროცესო სტატუსის მიხედვით, ორივე მოსარჩლე წარმოვადგენთ საქართველოს კონსტიტუციითა და მოქმედი კანონმდებლობით გათვალისწინებულ კონსტიტუციური სარჩელის შემტან უფლებამოსილ სუბიექტებს, ვინაიდან ერთის მიმართ 2008 წლის 24 იანვრიდან მიმდინარეობს სისხლის სამართლებრივი დევნა სსკ 315-ე მუხლით გათვალისწინებული დანაშაულის ჩადენისათვის, ხოლო მეორის მიმართ 2005 წლის 10 იანვრიდან მიმდინარეობს სისხლის სამართლებრივი დევნა სსკ 182-ე 220-ე მუხლით გათვალისწინებული დანაშაულის ჩადენის ბრალდებით; სისხლის სამართლის ორივე ბრალდების საქმე ამჟამად იმყოფება წინასასამართლო სტადიაზე და დღეისათვის სასამართლოს სხდომის თარიღი განსაზღვრული არ არის, სადაც უნდა განიხილონ და გადაწყდეს როგორც მტკიცებულებათა დასაშვებითობის საკითხი, ასევე ბრალდებულთა აღმკვეთი ღონისძიებებისა და სისხლის სამართლის დევნის შეწყვეტის საკითხი;

ამდენად, მოსარჩლეებს მიგვაჩნია, რომ ვიდრე დაიწყებოდეს წინასასამართლო სტადიის პროცედურები, მანამდე უნდა განიხილოს საკონსტიტუციო სასამართლომ ეს კონსტიტუციური სარჩელი, გაარკვიოს და გადაწყვიტოს საკითხი ირღვევა თუ არა ამჟამად მოქმედი საპროცესო კანონის გასაჩივრებული ნორმით ჩვენი კონსტიტუციური უფლებები და თავისუფლებები;

ბ). სარჩელი შედგენილია საკონსტიტუციო სამართალწარმოების შესახებ კანონის მე-15 და მე-16 მუხლების დაცვით;

გ). სადავო საკითხი განსჯადია საკონსტიტუციო სასამართლო წარმოებისათვის, ვინაიდან გასაჩივრებული სამართლის ნორმა არის ნორმატიული (საკანონმდებლო) აქტის ნაწილი, რომელიც უკავშირდება კონსტიტუციის მეორე თავის მე-14, 42-ე და 89-ე მუხლებით დაცულ ადამიანის უფლებებს და, შესაბამისად, სადაო ნორმით შეიქმნა კონსტიტუციური წინააღმდეგობა, რომელიც იწვევს ჩვენი ლეგიტიმური უფლებების დარღვევებს;

აღნიშნული საკითხების განსჯადობა მიეკუთვნება საკონსტიტუციო სასამართლოს კომპეტენციას, რომელიც განსაზღვრულია საქართველოს კონსტიტუციის 89-ე, საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ ორგანული კანონის მე-19 და 33-ე მუხლებით;

დ). ანალოგიური დავა საკონსტიტუციო სასამართლოში არ განხილულა, თუმცა 2014 წლის 13 ნოემბერს საკონსტიტუციო სასამართლომ გამოიტანა გადაწყვეტილება მსგავსი საკითხების დავაზე, რომლის საფუძველზე ანტიკონსტიტუციურად იქნა ცნობილი სსსკ 329-ე მუხლის მესამე ნაწილი და არა 329-ე მუხლის 3(1) ნაწილი; რომელიც მიღებული იქნა საკონსტიტუციო სასამართლოს გადაწყვეტილების ძალაში შესვლის შემდეგ;

ე). სადავო საკითხი არ არის გადაწყვეტილი საქართველოს კონსტიტუციით;

ვ). მოსარჩლეების მიერ არ არის დარღვეული კანონმდებლობით დადგენილი ხანდაზმულობის ვადა, ვინაიდან ჩვენი ბრალდების საქმე ამჟამად იმყოფება პირველი ინსტანციის წინასასამართლო სხდომის სტადიაზე, რომელიც ჯერ არ დაწყებულა და სწორედ ამ ეტაპზე დგება ის მომენტი, როდესაც ანტიკონსტიტუციურად საცნობი ნორმა იწყებს კონსტიტუციის საწინააღმდეგო მოქმედებას;

ზ). სადავო აქტი არ არის ქვენორმატიული (კანონქვემდებარე) სამართლებრივი აქტი და იგი წარმოადგენს საკანონმდებლო ნორმას;

2.სასარჩელო მოთხოვნაა საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 329-ე მუხლის 3(1) ნაწილის არაკონსტიტუციურად ცნობა, რომლის წინააღმდეგობრიობა საქართველოს კონსტიტუციის ნორმებთან გამოიხატება შემდეგში:

ა). სასარჩელო მოთხოვნა მიმართულია არა საკანონმდებლო აქტის მთლიანად არაკონსტიტუციუ-რად ცნობაზე, არამედ, მხოლოდ მისი ერთი ნორმის, კერძოდ 329-ე მუხლის 3(1) ნაწილის არაკონსტიტუციურად ცნობაზე

2015 წლის 30 აპრილს, საქართველოს პარლამენტმა მიიღო ანტიკონსტიტუციურად ცნობილი ნორმის ახალი რედაქცია და იმ სახით შეიტანა ცვლილება ამჟამად მოქმედ 2009 წლის საპროცესო კოდექსში, რომლის მიხედვითაც 2009 წელს მიღებული საპროცესო კანონით განსაზღვრული ახალი რეგულაციები არ ვრცელდდება იმ სისხლის სამართლის საქმეების სამართალწარმოებაზე, რომლებიც დაწყებულია 2009 წლის საპროცესო კოდექსის ამოქმედებამდე; და სამართალწარმოება ასეთ საქმეებზე ხორციელდება 1998 წლის 20 თებერვლის საპროცესო კოდექსის მიხედვით;

ბ). სადავო ნორმის შემოღებით კანონმდებელმა დაარღვია კონსტიტუციის მე-14 მუხლით გარანტირებული თანასწორობის უფლება და ფაქტიურად ორ ნაწილად გაჰყო ბრალდებული პირები, რომელთაგან ერთ ნაწილზე გაავრცელა 2009 წელს მიღებული საპროცესო კოდექსი, ხოლო მეორე ნაწილზე კი, 1998 წელს მიღებული კოდექსი;

ამდენად, დისკრიმინაციის მაკვალიფიცირებელ ნიშნად დრო და სივრცე იქნა გამოყენებული; ფორმალური თვალსაზრისით, კონსტიტუციის მე-14 მუხლი პირდაპირ არ ითვალისწინებს არც დროს და არც სივრცეს დისკრიმინაციის ან უთანასწორობის მაკვალიფიცირებელ ნიშნად, მაგრამ ვინაიდან ამ ფუნდამენტალური დებულების კონსტიტუციური წესრიგის ამოცანა ზოგადად კანონის წინაშე თანასწორობის უზრუნველყოფაა, ამდენად ორივე ზემოთ დასახელებული კანონი (2009 წლის და 1998 წლის კოდექსები) ერთსა და იმავე დროში და სივრცეში, ერთდროულად არ უნდა ქმნიდნენ ერთი წრის პირებისათვის განსხვავებულ პირობებს და წესს, ხოლო მეორე პირთა წრისათვის კი არ უნდა აწესებდეს მისგან განსხვავებულ რეგულაციას; ამაშია სწორედ გამოხატული უთანასწორობის ფაქტობრივი და იურიდიული ვითარება და სახეზეა სადავო ნორმის დისკრიმინაციული ბუნების არსებობა;

გ). იგივე კონტექსტშია განსახილვევლი კონსტიტუციის მე-14 მუხლთან წინააღმდეგობა, რომელიც გამომდინარეობს კანონის უკუქცევის კონსტიტუციური პრინციპიდან; საქმე იმაშია, რომ 2009 წლის 9 ოქტომბერს მიღებული სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის მე-6 მუხლი დაუშვებლად მიიჩნევს ადამიანის კონსტიტუციურ უფლებათა და თავისუფლებათა შეზღუდვას, ისევე როგორც, ამ კოდექსის მეორე მუხლის მეორე ნაწილი შეიცავს ისეთ რეგულაციას, რომელიც გამორიცხავს სხვადასხვა ნორმატიული რეგულაციების ისე გამოყენებას, რომ შესაძლებელი გახდეს პირთა გარკვეული წრის უთანასწორო მდგომარეობაში ჩაყენება;

კერძოდ, “სისხლის სამართლის საპროცესო კანონში შეტანილი ცვლილებები იწვევს წინათ გამოტანილი საპროცესო აქტის გაუქმებას ან შეცვლას, თუ ამით უმჯობესდება ბრალდებულის მდგომარეობა“ (სსსკ მე-2 მუხლის მე-2 ნაწილი). მაშასადამე თავად მოქმედი სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის ძირითადი ნორმა, ამ შემთხვევაში წარმოადგენს სპეციალურ სამართლის ნორმას, რომელსაც უპირატესობის თვალაზრისით უფრო გამოყენებითი მნიშვნელობა აქვს, ვიდრე ამავე კანონში არსებულ გარდამავალ ნორმას. აქედან გამომდინარე, კანონის შეფარდებისას მართლმსაჯულობის ორგანოები უნდა ხედლმძღვანელობდნენ ძირითადი და სპეციალური ნორმით და არა გარდამავალი დებულებით. როგორც ვხედავთ სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის მე-2 მუხლის შინაარსსა და სადაო აქტის შინაარსს შორის არსებითი და ურთიერთგამომრიცხავი წინააღმდეგობებია, რომელიც კანონის შეფარდებისას გადაწყვეტილი უნდა იქნას ძირიტადი ნორმის გამოყენების სასარგებლოდ. ამ ნაწილში აუცილებლად მიგვაჩნია, რომ აუთენტური განმარტება გააკეთოს საკონსტიტუციო სასამართლომ და ასახოს გადაწყვეტილებაში.

კონსტიტუციის მე-14 მუხლთან წინააღმდეგობა დასტურდება იმითაც, რომ ევროკონვენციის მე-14 მუხლი პირდაპირ კრძალავს ყოველგვარ დისკრიმინაციას, როგორც ლეგალურს, ასევე არალეგალურს, მაგრამ სადაო ნორმა აკანონებს ასეთ დისკრიმინაციას და უფლებაშეზღუდულ მდგომარეობაში აყენებს იმ ბრალდებულ პირებს, რომლებიც 2009 წლამდე იყვნენ ცნობილი ბრალდებულებად, ხოლო უპირატესობის მდგომარეობაში აყენებს იმ პირებს, რომლებიც 2009 წლის შემდეგ გახდნენ ბრალდებულები. ამდენად, ერთი კანონის გამოყენება სხვადასხვაგვარად და პროცესში მონაწილე მხარის სამართლებრივი მდგომარეობის გაუარესების მიზნით, არის ჩვენს მიმართ განხორციელებული პირდაპირი ფორმის დისკრიმინაცია და კანონთან უთანასწორო მდგომარეობაში ჩაყენება, რაც ევროკონვენციის მე-14 მუხლისა და საქართველოს კონსტიტუციის მე-14 მუხლის უხეშ დარღვევას წარმოადგენს.

დ). საქართველოს კონსტიტუციის 42-ე და მე-14 მუხლებთან ერთობლიობაში სადაო ნორმა ეწინააღმდეგება საქართველოს კონსტიტუციით გარანტირებულ უფლებებს. კერძოდ, კონსტიტუციის პრეზუმფციული ნორმაა, რომ ბრალდებული პირი საპროცესო უფლებამოსილებების მიხედვით გათანაბრებულია ბრალდების მხარის უფლებამოსილებებთან და ისევე, როგორც ბრალდების მხარეს, ბრალდებულსაც აქვს გარანტირებული უფლება, რომ დამოუკიდებლად მოიპოვოს მტკიცებულება და მოითხოვოს მოწმეების დაკითხვა და გამოძახება სასამართლოში.

ვინაიდან, ეს ნორმა გარანტირებულია კონსტიტუციით და უზრუნველყოფილია 2009 წლის საპროცესო კოდექსის შესაბამისი ნორმებით, ამდენად, 1998 წლის საპროცესო კოდექსის მიხედვით განხორციელებული სისხლის სამართლის პროცესი ამ კონტექსტში გამორიცხავს მხარეთა საპროცესო თანასწორობას და მტკიცებულებათა დასახელებული წესის გამოყენებას; ცნობილია, რომ ახალი საპროცესო კოდექსი აწესებს სხვა რეგულაციებს. კერძოდ: ითვალისწინებს გამოძიების ეტაპზე მხარეებს შორის შესაძლო მტკიცებულებათა შესახებ ინფორმაციის გაცვლას, დაცვის მხარის მიერ მტკიცებულებათა დამოუკიდებლად მოპოვებას და მათ წარდგენას, წინასასამართლო სხდომამდე 5 დღით ადრე მტკიცებულებათა გადაცემას და გაცვლას, რის შემდეგაც დაუშვებელია რაიმე ახალი მტკიცებულების მოპოვება და წარდგენა (გარდა განსაკუთრებული შემთხვევებისა).

ასეთ ინსტიტუციურ რეგულაციას არ ითვალისწინებს 1998 წლის კოდექსი და ამდენად ამ ნაწილში შეზღუდულია ჩვენი, როგორც ბრალდებული პირების, საპროცესო უფლებები და თავისუფლებები, რომლებიც განსაზღვრულია საქართველოს კონსტიტუციის 42-ე მუხლის მე-6 პუნქტით და 2009 წლის საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 83-ე, 219-224-ე მუხლებით.

3. სადაო აქტის მიღებით უხეშად დაირღვა საქართველოს კონსტიტუციის 89-ე მუხლის მე-2 პუნქტით დადგენილი წესი, რომელიც მართალია იმპერატიულ ხასიათს ატარებს, მაგრამ საკანონმდებლო ორგანომ მაინც დასაშვებად მიიჩნია ამ წესის შეცვლა. კერძოდ: “საკონსტიტუციო სასამართლოს გადაწყვეტილება საბოლოოა. არაკონსტიტუციურად ცნობილი ნორმატიული აქტი ან მისი ნაწილი კარგავს იურიდიულ ძალას საკონსტიტუციო სასამართლოს შესაბამისი გადაწყვეტილების გამოქვეყნების მომენტიდან“.

კონსტიტუციის ამ დებულებიდან გამომდინარე, საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 329-ე მუხლის მე-3 ნაწილი გამოცხადდა ანტიკონსტიტუციურად 2014 წლის 13 ნოემბერს საკონსტიტუციო სასამართლოს გადაწყვეტილებით. აქედან გამომდინარე, საქართველოს პარლამენტს არ გააჩნდა უფლებამოსილება იმის თაობაზე, რომ ანტიკონსტიტუციურად გამოცხადდებული ნორმა კვლავ აღედგინა იმავე ნორმატიული შინაარსით და კონსტიტუციის საწინააღმდეგოდ შეეყვანა იურიდიულ მოქმედებაში.

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ ორგანული კანონის 25-ე მუხლის მე-4 ნაწილის მიხედვით: “საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ სამართლებრივი აქტის ან მისი ნაწილის არაკონსტიტუციურაც ცნობის შემდეგ არ შეიძლება ისეთი სამართლებრივი აქტის მიღება-გამოცემა, რომელიც შეიცავს იმავე შინაარსის ნორმებს, რომლებიც არაკონსტიტუციურად იქნა ცნობილი“. სადაო ნორმა პრაქტიკულად იგივე შინაარსისაა, რომელიც ანტიკონსტიტუციურად იქნა ცნობილი.

აღნიშნულიდან გამომდინარე, ვიანიდან სადაო ნორმა ეწინააღმდეგება საქართველოს კონსტიტუციის მე-5 მუხლის მე-2 პუნქტს და საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ ორგანული კანონის 25-ე მუხლს, ამდენად იგი წარმოადგენს ანტიკონსტიტუციურ სამართლებრივ ნორმას და დაუყოვნებლივ უნდა გაუქმდეს.

4. სადაო ნორმა პარლამენტის მიერ მიღებულია სამი მოსმენით, მაგრამ დარღვეულია საქართველოს პარლამენტის რეგლამენტის და „ნორმატიული აქტების შესახებ“ საქართველოს კანონის მოთხოვნები, ვინაიდან მეორე მოსმენის დროს მხარდაჭერილი ნორმის შინაარსი არ შეიძლება შეიცვალოს მესამე მოსმენით მიღების დროს.

ჩვენ წარმოგიდგენთ სადაო ნორმის კანონპროექტის სამივე მოსმენის ვარიანტებს და დავადასტურებთ, რომ სადაო ნორმის მიღების დროს დარღვეული იქნა, როგორც საქართველოს კონსტიტუციის 66-ე მუხლით გათვალისწინებული, ასევე „ნორმატიული აქტების შესახებ“ საქართველოს კანონისა და საქართველოს პარლამენტის რეგლამენტის მიერ დადგენილი კანონის მიღების წესი.

5. წინამდებარე სარჩელის მეორე მოთხოვნაა საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ აღნიშნულ საკითხზე საბოლოო გადაწყვეტილების გამოტანამდე სადაო ნორმის მოქმედების შეჩერება.

საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ ორგანული კანონის 25-ე მუხლის მე-5 პუნქტის მიხედვით: “თუ საკონსტიტუციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ ნორმატიული აქტის მოქმედებას შეუძლია გამოიწვიოს ერთ-ერთი მხარისათვის გამოუსწორებელი შედეგები, მას შეუძლია საბოლოო გადაწყვეტილების მიღებამდე შეაჩეროს სადაო აქტის ან მისი სათანადო ნაწილის მოქმედება“; როგორც ვხედავთ, კანონმდებელმა გაითვალისწინა სწორედ ისეთი შემთხვევები, რომლებიც უპირობოდ იწვევენ მძიმე სამართლებრივ შედეგებს და სწორედ ასეთი ვითარების აღმოფხვრის ან თავიდან აცილების მიზნით შემოიღო სპეციალური ნორმა, რომელმაც უნდა უზრუნველყოს სადაო ნორმატიული აქტის შეჩერება;

საკონსტიტუციო სასამართლომ მხედველობაში უნდა მიიღოს და გაითვალისწინოს ის გარემოება, რომ ჩვენი ბრალდების სისხლის სამართლის საქმეები, სხვა ასობით საბრალდებო საქმეებთან ერთად, საგამოძიებო ორგანოების მიერ განსახილველად არის გადაგზავნილი საერთო სასამართლოების პირველ ინსტანციებში და ყოველდღიურად არის მოსალოდნელი სასამართლო სხდომების დაწყება და სისხლის სამართლის პროცესის განხორციელება 1998 წლის 20 თებერვლის სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის მიხედვით. იმ შემთხვევაში, თუ ანტიკონსტიტუციური სადაო ნორმა არ იქნება შეჩერებული, მაშინ საკონსტიტუციო სასამართლო გამოდის ხელშემწყობ ფაქტორად, რატა ანტიკონსტიტუციურმა ნორმამ გამოიწვიოს არაკონსტიტუციური სამართლებრივი და გამოუსწორებელი შედეგები.

იმდენად, რამდენადაც, საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ ორგანული კანონის 25-ე მუხლის მე-4 ნაწილით აკრძალულია პატლამენტის მიერ ისეთი ნორმატიული აქტის ან სამართლებრივი ნორმის მიღება, რომელიც თავის შინაარსით არ განსხვავდება საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ 2014 წლის 13 ნოემბრის გადაწყვეტილებით არაკონსტიტუციურად ცნობილ სამართლის ნორმასთან, ამდენად საკონსტიტუციო სასამართლო ვალდებულია აღასრულოს მის მიერ გამოტანილი გადაწყვეტილება და წინამდებარე სარჩელის განხილვისა და საბოლოო გადაწყვეტილების გამოტანამდე დაუყოვნებლივ უნდა უზრუნველყოს სადაო ანტიკონსტიტუციური ნორმის მოქმედების შეჩერება და გაუთვალისწინებელი შედეგების თავიდან აცილება.

6. ვინაიდან, სასარჩელო მოთხოვნა არის განსაკუთრებული ვითარებიდან გამომდინარე და განხილვის დროის მონაკვეთს აქვს უაღრესად დიდი მნიშვნელობა, ამიტომ საკონსტიტუციო სასამართლოს წინაშე ვაყენებთ შუამდგომლობას, რომ დაჩქარებული წესით იქნას განხილული წინამდებარე სარჩელი.

სასარჩელო მოთხოვნის არსი და მისი სამართლებრივი დასაბუთება წარმოდგენილია სასარჩელო ფორმის მეორე ნაწილში: პირველი, მეორე, მესამე, მეოთხე და მეხუთე პუნქტების სახით (იხ. გვ. 7-12)