თქვენ არ ეცნობით კონსტიტუციური სარჩელის/წარდგინების სრულ ვერსიას. სრული ვერსიის სანახავად, გთხოვთ, ვერტიკალური მენიუდან ჩამოტვირთოთ მიმაგრებული დოკუმენტი

1. სადავო ნორმატიული აქტ(ებ)ი

ა. საქართველოს მთავრობის 2016 წლის 28 იანვრის #41-ე დადგენილების „ტექნიკური რეგლამენტის „შენობა ნაგებობების უსაფრთხოების წესების“ დამტკიცების თაობაზე“ და „საქართველოს მთავრობის 2017 წლის 20 ნოემბრის #498-ე დადგენილება „ 2016 წლის 28 იანვრის #41-ე დადგენილებაში „ტექნიკური რეგლამენტის „შენობა-ნაგებობების უსაფრთხოების წესების შესახებ“ ცვლილების შეტანის შესახებ“

ბ. საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსი

გ. საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსი

2. სასარჩელო მოთხოვნა

3. საკონსტიტუციო სასამართლოსათვის მიმართვის სამართლებრივი საფუძვლები

საქართველოს კონსტიტუციის მე-60 მუხლის მე-2 ნაწილის „ა“ პუნქტი , საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ ორგანული კანონის მე-19 მუხლის პირველი პუნქტის „ე“, 25-ე მ უხლის მე-5 პუნქტი, 31-ე პირველი პრიმ მუხლი, 31-ე მეორე სექუნდა მუხლი, 31-ე მესამე სექუნდა მუხლი და 39-ე მუხლის პირველი პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტი;

4. განმარტებები სადავო ნორმ(ებ)ის არსებითად განსახილველად მიღებასთან დაკავშირებით

წინამდებარე სარჩელი წარმოებაში უნდა იქნას მიღებული შემდეგ გარემოებათა გამო:

ა) საპროცესო სტატუსის მიხედვით, მოსარჩელე წარმოადგენს საქართველოს კონსტიტუციითა და მოქმედი კანონმდებლობით გათვალისწინებულ კონსტიტუციური სარჩელის შეტანის უფლებამოსილ სუბიექტებს, ვინაიდან სამეწარმეო სუბიექტის მიმართ მიმდინარეობს გამოძიება და შეჩერებულია მათი სამეწარმეო-ეკონომიკური საქმიანობა, რითაც ირღვევა მისი კონსტიტუციით გარანტირებული უფლებები; აქედან გამომდინარე, „საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ „ ორგანული კანონის 39-ე მუხლის თანახმად, ვინაიდან მოსარჩელის კონსტიტუციის დაცული უფლებები დარღვეულია და ამჟამად საერთო სასამართლოში მიმდინარეობს სისხლის სამართლის საქმის სასამართლო განხილვები, ამიტომ მისი კონსტიტუციით დაცული უფლებების დარღვევა კვლავ გრძელდება ( მიმდინარეობს ) და მხოლოდ საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ მიღებული გადაწყვეტილებით უნდა იქნეს უზრუნველყოფილი მოსარჩელის დარღვეული უფლებების შეჩერება და სამართლებრივი რეაბილიტაცია; ამავე დროს, მოსარჩელე წარმოადგენს „საკონტიტუციო სასამართლოის შესახებ“ კორგანული კანონით გათვალისწინებულ სამართალწარმოების სუბიექტს სასარჩელო მოთხოვნის იმ ნაწილებში , რომლებიც შეეხებიან სადავო ნორმების მოსარჩელის კონსტიტუციით დაცულ უფლებასთან კონსტიტუციურობის შესაბამისობას;

ბ) სარჩელი შედგენილია საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ ორგანული 31 -ე პრიმ მუხლისა და 31-ე მეორე სექუნდა მუხლების მოთხოვნათა დაცვით;

გ) სადაო საკითხი განსჯადია საკონსტიტუციო სასამართლო წარმოებისათვის , ვინაიდან გასაჩივრებული სამართლის ნორმები წარმოადგენენ ნორმატიული აქტების შემადგენელ ნაწილებს , რომლებიც პირდაპირ უკავშირდებიან დავის წარმოშობის მომენტისათვის მოქმედი კონსტიტუციის 60-ე, მე-11, მე-19 და 26-ე მუხლებით დაცულ და გარანტირებულ უფლებათა სამართლებრივ უზრუნველყოფას, მაგრამ მათი ამ სახით მოქმედება ეწინააღმდეგება კონსტიტუციის დასახელებულ ფუნდამენტურ დებულებებს და საერთო საფრთხეს ქმიან ბიზნესის ამ სფეროში მონაწილე სამეწარმეო სუბიექტების ლეგიტიმური უფლებების ხელყოფაში; დასახელებული საკითხების განსჯადობა მიეკუთვნება საკონსტიტუციო სასამართლოს კომპეტენციას, რომელიც განსაზღვრულია საქართველოს კონსტიტუციის მე-60 მუხლითა და საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ ორგანული კანონის მე-19 და 33-ე მუხლებით; ამასთან ხაზი უნდა გაესვას იმ გარემოებას, რომ 2018 წლის 17 დეკემბრიდან ძალაში შევიდა საქართველოს ახალი კონსტიტუცია, მაგრამ ვინაიდან სადავო ნორმები ამოქმედდა , მაშინ როდესაც ჯერ კიდევ მოქმედებდა 1995 წლის საქართველოს კონსტიტუციის შესაბამისი ნორმები, ამიტომ წინამდებარე სარჩელში გამოყენებულია 1995 წლის საქართველოს კონსტიტუციის რედაქციის შსაბამისი ნორმები;

დ) ანალოგიური დავა განხილული არა აქვს საკონსტიტუციო სასამართლოს და შესაბამისად არ არსებობს ანალგიურ ან მსგავს საქმეზე საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს გადაწყვეტილება ( ანა ჯიქურიძის და სხვათა კონსტიტუციური სარჩელის მოთხოვნა იყო სსსკ 151-ე მუხლის მე-3 ნაწილის ანტიკონსტიტუციურად ცნობა , ხოლო ე.წ. „კაბელების საქმეზე“ საკონსტიტუციო სასამართლომ იმსჯელა მხოლოდ სსკ 182-ე მუხლით განსაზღვრული სასჯელის ზომის ანტიკონსტიტუციურობაზე, მაგრამ საკონსტიტუციო სასამართლოსათვის უცნობია ისეთი პრაქტიკა, რომელიც ამ ნორმის მთლიანად ანტიკონსტიტუციურ ბუნებას უკავშირდება ) ;

ე) სადავო საკითხი გადაწყვეტილი არ არის საქართველოს კონსტიტუციით;

ვ) მოსარჩელის მიერ დარღვეული არ არის კანონით განსაზღვრული და დადგენილი ხანდაზმულობის ვადა, ვინაიდან მოსარჩელის ბიზნეს-საქმიანობა ფაქტიურად შეჩერდა სადავო აქტის ამოქმედების შემდეგ, ხოლო გამოძიება ამ მომენტამდე მიმდინარეობს და ჯერ-ჯერობით განსაზღვრული არ არის ბრალდების საბოლოო კვალიფიკაცია , ისევე როგორც სისხლის სამართლის საქმეზე ამ მომენტამდე გადაცემული არ არის არსებითი განხილვის სასამართლო სხდომისათვის;

ძ) ოთხივე სადავო აქტი ნორმატიული ბუნებისაა, საიდანაც ერთი ( სსს კოდექსი ) საკანონმდებლო აქტია, ხოლო მეორე ( მთავრობის დადგენილება ) მრავალჯერადი გამოყენებისა და დანიშნულების კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტია;

5. მოთხოვნის არსი და დასაბუთება

ანტიკონსტიტუციურად იქნეს ცნობილი საქართველოს მთავრობის 2016 წლის 26 იანვრის #41-ე „ტექნიკური რეგლამენტის „შენობა-ნაგებობების უსაფრთხოების წესების დამტკიცების თაობაზე“ დაგენილებაში საქართველოს მთავრობის 2017 წლის 20 ნოემბრის #498-ე დადგენილებით შეტანილი ცვლილების პირველი მუხლის პირველი პუნქტი ; ანტიკონსტიტუციურად იქნეს ცნობილი საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 182-ე მუხლის ნორმატიული შინაარსი; ანტიკონსტიტუციურად იქნეს ცნობილი საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 180-ე მუხლის ნორმატიული შინაარსი; ანტიკონსტიტუციურად იქნეს ცნობილი საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 158-ე მუხლის ნორმატიული შინაარსი;

სადავო ნორმები წინააღმდეგობაში მოდიან საქართველოს კონსტიტუციის მე-11 , მე-19 და 26 -ე მუხლებთან, ასევე ევროპის ადამიანის უფლებათა კონვენციის მეორე დამატებითი ოქმის პირველი მუხლთან; ( დავის წარმოშობისას მოქმედი კონსტიტუციის მე-14, 21-ე და 30-ე მუხლები ) ;

კერძოდ , წინააღმდეგობა კონსტიტუციის მე-11 მუხლთან ( დავის წარმოშობისას მოქმედი კონსტიტუციის მე-14 მუხლთან ) დაკავშირებით:

1. 1. კონსტიტუციის დასახელებული ნორმა ითვალისწინების თავისუფლებისა და თანასწორობის ფუნდამენტურ პრინციპს და კრძალავს ყოველგვარი სახის დისკრიმინაციულ მიდგომას; სადავო ნორმატიული აქტი კი აწესებს სამეწარმეო სუბიექტების არათანაბარ ( დისკრიმინაციურ ) მდგომარეობას და ზიანს აყენებს მათ ეკონომიკურ საქმიანობას;

მთავრობის სადავო დადგენილების პირველი მუხლის მეორე პუნქტში ჩაწერილია, რომ „დადგენილება არ ვრცელდება იმ ობიექტებზე, რომელთა მიმართაც 2017 წლის 16 ნოემბრამდე შეთანხმებულია არქიტექტურული პროექტი ან წარდგენილია განაცხადი არქიტექტურული პროექტის შეთანხმების თაობაზე ან/და გაცემულია შეთანხმების ნებართვა , მაგრამ შენობა-ნაგებობა არ არის ექასპლოატაში მიღებული , გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც წინამდებარე წესები უფრო ხელსაყრელ პირობებს ითვალისწინებს და მის გამოყენებაზე მოთხოვნას აყენებს განმცხადებელი , აღნიშნულ ობიექტზე გავრცელდება ამ დადგენილების ამოქმედებამდე მოქმედი კანონმდებლობა“; საქართველოს მთავრობის 2016 წლის 28 იანვრის #41-ე დადგენილების ანალოგიურ მუხლში ( რომელიც სადავო აქტმა შეცვალა ) ჩაწერილი იყო, რომ „ ამ დადგენილების მოქმედება ვრცელდება მხოლოდ კანონმდებლობის შესაბამისად განსაზღვრულ III, IV და V კლასს დაქვემდებარებულ შენობებისა და ნაგებობების დაგეგმარებაზე , მშენებლობასა და მოვლა-პატრონობაზე „; მთავრობის დასახელებული დადგენილება ძალაში შევიდა 2017 წლის 1 იანვარს, ხოლო ამავე წლის ბოლოს კი შეიცვალა მშენებლობის წესები და გავრცელდა ყველა იმ მშენებარე და მშენებლობის მოსამზადებელ ეტაპზე მყოფი დეველოპერული კომპანიების საქმიანობაზე, რომლებსაც არ გააჩნდათ არც შეთანხმებული სამშენებლო პროექტი და არც სამშენმებლო ნებართვა, მაგრამ გააჩნდათ ყველა დანარჩენი სამშენებლო დოკუმენტაცია და გადახდილი ჰქონდათ სოლიდური თანხები, ანუ გაწეული ჰქონდათ ხარჯები; როგორც წესი, ნებისმიერი სახელმწიფოს მთავრობა , როდესაც ერთი წლის განმავლობაში დიამეტრალურად ცვლის ბიზნესის რომელიმე სფეროში მოქმედ რეგულაციებს, ასეთ შემთხვევებში მთავრობა ვალდებულია შემოსაღებ შეზღუდვებზე გაითვალისწინოს კონსტიტუციური დებულებიბითა და მოქმედი სამართლით დაცული უფლებები, ისე, რომ არ გასცდეს კონსტიტუციით გათვალისწინებული შეზღუდვების ფარგლებს, რომელიც არათუ უკვე არღვევს ფუნდამენტურ ნორმებს, არამედ განუჭვრეტელს ხდის ამ სფეროს ბიზნესში დასაქმებული სუბიექტების სავარაუდოდ გაზრდილ ხარჯებს და ასევე განუჭვრეტლად ზრდის იმ რისკებს, რომლებიც ამ ბიზნეს-სუბიექტების კომერციულ ინტერესებს უკავშირდება;

მაშასადამე, სადავო ნორმატიულმა აქტმა ნაცვლად მე-3, მე-4 და მე-5 კლასს დაქვემდებარებული შენობა-ნაგებობების დაგეგმარებისა და მოვლა-პატრონობის ახალი რეგულაციების შემოღებისა, დააწესა ახალი მოთხოვნები დეველოპერული კომპანიებისათვის , რომელიც არ გაავრცელა მხოლოდ სანებართვო უფლების მქონე მშენებელ კომპანიებზე და გაავრცელა იმ კომპანიენზე, რომლებსაც უარი ჰქონდათ ნათქვამი მშენებლობის ნებართვაზე და ასევე არქიტექტურული პროექტის შეთანხმებაზე, თუმცა კვლავ გრძელდებოდა ადმინისტრაციული სამართალწარმოება და მათ დაუწესა ისეთი პირობები, რომლებიც დაწყებული პროექტების დიამეტრალურად შეცვლა-გადაკეთებას მოითხოვდა და დაკავშირებული იყო ახალ-დამატებით და აბსოლუტურად გაუთვალისწინებელ ხარჯებთან; უფრო მეტი თვალსაჩინოებისათვის მოვუხმობთ ერთი ნორმის შედარებითი ანალიზის მეთოდს; მაგალითად, 2016 წლის 28 იანვრის #41-ე დადგენილების 602-ე მუხლი ეხება ამგვარ კლასს დაქვემდებარებულ ობიექტებს და ამ ნორმაში ჩაწერილი იყო, რომ „ აგებული ან ასაგები , გადაკეთებული ან სიმაღლე ან ფართობმომატებული შენობები და ნაგებობები 602.2-602.5 ქვეთავებში განსაზღვრული ხუთი კონსტრუქციული ტიპიდან ერთ-ერთს უნდა მიეკუთვნებოდეს შენობის ნაწილების ცეცხლმედეგობის ხარისხი 601-ე მუხლში ცხრილში განსაზღვრულზე ნაკლები არ უნდა იყოს, ხოლო გარე კედლების ცეცხლმედეგობის ხარისხი -602-ე ცხრილში განსაზღვრულზე ნაკლები, სადაც ცეცხლმედეგობა 601-ე ცხრილის მიხედვით უნდა განისაზღვროს , შენობის ელემენტები 703.2 ქვეთავის დებულებებს უნდა შეესაბამებოდეს .შენობის ელემენტების ღიობების , არხებისა და ჰაერცვლის ღიობების დაცვა აუცილებელი არ არის, თუ ამას წესების დებულებები არ მოითხოვს“; სადავო აქტით განხორციელებული ახალი რეგულაციების მიხედვით, დასახელებული ნორმის ტექსტი შემდეგი რედაქციით შეიცვალა: „602.1-რეგულირების საგანი. ამ თავის დებულებები არეგულირებს შენობების კლასიფიცირებას კონსტრუქციის ტიპების მიხედვით, 602.3. ტიპი III. ამ ტიპის კონსტრუქციაში გარე კედლები არაწვადი მასალებისაა, ხოლო შენობის სივრცის ელემენტები ნებისმიერი მასალის , რომლის გამოყენება ნებადართულია წესებით 2303.2. ქვეთავის შესაბამისად აგებული ცეცხლმედეგობისავის დამუშავებული ხის კარკასი დასაშვებია ორ ან ნაკლებ საათიანი ხარისხის მქონე გარე კედლის ანაწყობის საზღვრებში“; როგორც ვხედავთ, ახალმა ცვლილებებმა მანამდე მოქმედი დასახელებული დებულების შინაარსიდან საერთოდ ამოიღო ასაგები ან გადაკეთებული შენობის ცნება და ახალი სამშენებლო კედლების სრულიად ახალი სტანდარტები დაადგინა, რომლებიც არამწვადი მასალებისაგან უნდა იყოს დამზადებული; ამ შემთხვევაში, მოსარჩელე სწორედ იმ სამშენებლო კომპანიას წარმოადგენს, რომელსაც დაწყებული აქვს ასაგები შენობა-ნაგებობის სამშენებლო საქმიანობა ( მაშინ როდესაც, მოსარჩელეს დამტკიცებული აქვს გრგ-ს პროექტი, შეძენილი აქვს სამშენებლო მიწის ფართობები , 5 პროექტზე აგებული აქვს 4 და 5 სართული, ხოლო დანარჩენ 10 პროექტზე ამოღებული აქვს მიწის მასა და ჩატარებული ნაგებობის ფუნდამენტის სამუშაოები); ახალი რეგულაციების მიხედვით კი მოსარჩელეს გადასაკეთებელი აქვს სამშენებლო პროექტები, დასამატებელი აქვს ხარჯები ახალი კონსტრუქციების სტანდარტებზე და ხელახლა აქვს დასამტკიცებელი გრგ-ს პროექტი;

სადავო ნორმატიული აქტით მთლიანად შეცვლილია მანამდე მოქმედი სამშენებლო რეგულაციების თითქმის ყველა დებულება ახალი პირობებით, რომელიც ჯამში მოიცავს 2111 მუხლს და ბუნებრივია შეუძლებელია ასეთი მოცულობის ნორმატივების ანუ ყველა ნორმის შედარებითი ანალიზის წარმოდგენა წინამდებარე სარჩელში, თუმცა ზემოთ მოხმობილი ერთი მაგალითის მიხედვითაც ნათელი ხდება , რომ ახალი პირობების წაყენება უკვე დაწყებულ მშენებლობაზე , თავისთავად უმძიმეს მდგომარეობაში აყენებს სამშენებლო კომპანიას და გაცილებით დიდი მოცულობის ფინანსურ ხარჯებს უკავშირდება, ვიდრე 2016 წლის მთავრობის #41 -ე დადგენილებით ჰქონდა მშენებელ კომპანიას გათვალისწინებული;

კონსტიტუციის მე-14 მუხლთან შეუსაბამობა იმაში გამოიხატება, რომ გასაჩივრებული ნორმატიული აქტით ძველი ანუ მთავრობის #41-ე დადგენილების მოქმედება გავრცელდა იმ სამშენებლო კომპანიებზე, რომელსაც ახალი რეგულაციების გამოცემამდე ჰქონდათ დამტკიცებული სამშენებნლო პროექტი ან სამშენებლო ნებართვა, მაგრამ სადავო ნორმა არ გავრცელდა იმ დაწყებულ მშენებლობებზე,. რომლებსაც დამტკიცებული ჰქონდათ გრგ-ს პროექტი, მოწყობილი ჰქონდათ სამშენებლო მოედნები, წარდგენილი ჰქონდათ დასამტკიცებლად სამშენებლო პროექტები და მოითხოვდნენ მშენებნლობის ნებართვას, რაზეც არქიტექტურის სამსახურს გამოხატული ჰქონდა უარყოფითი პოზიცია ან დადგენილი ჰქონდა ხარვეზი, თუმცა მოსარჩელეს წამოწყებული ჰქონდა ადმინისტრაციული სამართალწარმოება, რომელიც დასრულებული არ იყო გასაჩივრებული ნორმატიული აქტის გამოცემის დროისათვის და რომელიც არც ამჟამად არ არის დასრულებული; ამდენად, გასაჩივრებული ნორმატიული აქტი ერთი და იგივე პროფილის სამეწარმეო სუბიექტების ერთ წრეს აძლევს უფლებას , რომ გააგრძელოს ეკონომიკური საქმიანობა ახალი რეგულაციების გამოცემამდე მოქმედი კანონმდებლობით, ხოლო იმავე პროფილის სამეწარმეო სუბიექტების მეორე წრეს კი უზღუდავს ეკონომიკურ საქმიანობას და არათანაბარ პირობებში ამყოფებს, რაც კონსტიტუციის მე-14 მუხლით აკრძალულია და კონსტიტუციის დასახელებული ნორმა ყველა პირის კანონთან თანასწორობის გარანტიებს უზრუნველყოფს;

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს არაერთი განმარტება აქვს გაკეთებული კონსტიტუციის მე-14 მუხლის ( ამჟამად მოქმედი კონსტიტუციის მე-11 მუხლის ) სწორად გაგებისა და სამართლიანად მისი გამოყენების თაობაზე ( 2011 წლის 18 მარტის , 2010 წლის 27 დეკემბრის, 2013 წლის 11 ივნისის, 2014 წლის 4 თებერვლის, 2015 წლის 28 ოქტომბრის, 2017 წლის 28 დეკემბრის გადაწყვეტილებები ) , რომლებიც უპირობოდ ადგენენ, რომ „კონსტიტრუციის მე-14 მუხლით დადგენილი მოთხოვნების შეზღუდვა სახეზე იქნება იმ შემთხვევაში, თუ ნორმა არსებითად თანასწორ პირებს მიანიჭებს განსხვავებულ შესაძლებლობებს, აღჭურავს განსხვავებული უფლებებით“; ,, „მე-14 მუხლზე მსჯელობისას პირთა არსებითად თანასწორობის საკითხი უნდა შეფასდეს არა ზოგადად, არამედ კონკრეტულ სამართალურთიერთობასთან კავშირში; დისკრიმინაციულ მოპყრობაზე მსჯელობა შესაძლებელია , მხოლოდ მაშინ თუ პირები კონკრეტულ სამართლებრივ ურთიერთობასთან დაკავშირებით შეიძლება განხილული იქნენ , როგორც არსებითად თანასწორი სუბიექტები“; სასამართლო გადამწყვეტ მნიშვნელობას ანიჭებს, თუ „ არსებითად თანასწორი პირები რამდენად მნიშვნელოვნად განსხვავებულ პირობებში იმყოფებიან, დიფერენცირება რამდენად მკვეთრად დააცილებს ამ უკანასკნელთ კონკრეტულ საზოგადოებრივ ურთიერთობებში მონაწილეობის თანაბარი შესაძლებლობიდან“;

განსახილველ საქმეში ხელოვნური დიფერენცირების სამართლებრივი პრობლემა წარმოშვა სადავო ნორმატიული აქტის ახალი რეგულაციების უკუქცევითი ძალის მიცემის საკითხმა; როგორც წესი, ახალი ნორმატიული აქტის ამოქმედება უნდა არეგულირებდეს იმ კონკრეტულ სამართალურთიერთობებს, რომლებიც ამ ახალი ნორმების ამოქმედების შემდეგ წარმოიშობა, ხოლო თუ იგი ხელს უშლის, ზღუდავს და არ აუმჯობესებს მომხმარებლისათვის მანამდე მოქმედი კანონმდებლობით დადგენილ პირობებს, მაშინ საქართველოს კონსტიტუციის 42-ე მუხლის მე-5 პუნქტის თანახმად, ასეთი ნორმატრიული აქტი ეწინააღმდდეგება კონსტიტუციურ პრინციპს; გასაჩივრებული ნორმატიული აქტი აშკარა შეუსაბამობაში მოექცა დასახელებულ კონსტიტუციურ პრინციპთან და არსებითად თანასწორი სამეწარმეო სუბიექტები დიფერენცირებულ და დისკრიმინაციულ მდგომარეობაში ჩააყენა; კერძოდ, ის დეველოპერული კომპანიები, რომლებსაც 2017 წლის 16 ნოემბრამდე დაწყებული ჰქონდათ მშენებლობები და შეთანხმებული ჰქონდა არქიტექტურული პროექტი ან წარდგენილი ჰქონდა განაცხადი არქიტექტურული პროექტის შეთანხმების თაობაზე, აღმოჩნდა პრივილიგებულ მდგომარეობაში და მათზე არ გავრცელდა სადაო ნორმატიული აქტით დაწესებული რეგულაციები, ხოლო აშკარად დისკრიმინაციულ მდგომარეობაში აღმოჩნდა ის დეველოპერული კომპანიები და მათ შორის მოსარჩელეები, რომლებსაც ასევე დაწყებული ჰქონდათ მშენებლობები, მაგრამ შეთანხმებული არ ჰქონდათ არქიტექტურული პროექტები მერიის არქიტექტურული სამსახურის მიერ უარის თქმის გამო, რომლის საფუძველი პროექტის რეკრეაციული სტატუსის მინიჭების პროცედურასთან იყო დაკავშირებული; მოსარჩელე ისეთივე დეველოპერული კომპანია იყო, როგორც „აქსისი“ , ბალავარი“, არქი ჯგუფი“, „მონოლით ჯგუფი“, „ორბი ჯგუფი“, „ალიანს ჯგუფი“ და სხვა კომპანიები და მათ სამშენებლო ბაზარზე თანაბარი და თავისუფალი მდგომარეობა ეჭირათ; მოსარჩელეს 2015 წლიდან დაწყებული ჰქონდა მრავალი სამშენებლო პროექტის მშენებლობა, მათ შორის , თბილისში მირცხულავას ქუჩაზე უნდა აეშენებია მრავალსართულიანი საცხოვრებელი სახლები, რომელთა პროექტები მოსარჩელემ 2016 წელს შესათანხმებლად წარადგინა თბილისის მერიის მუნიციპალიტრეტის არქიტექტურულ სამსახურში, მაგრამ ამ უკანასკნელმა უარი განაცხადა პროექტის დამტკიცებაზე იმ საფუძვლით, რომ სამშენებლო ობიექტის მიმართ ჯერ უნდა განსაზღვრულიყო რეკრიაცული ზონის სტატუსი და შემდეგ უნდა განხილულიყო პროექტის დამტკიცების პროცედურა, რეკრეაციული ზონის სტატუსის განსაზღვრა კი არ მიეკუთვნებოდა არქიტექტურის სამსახურის პრეროგატივას და იგი ჯერ უნდა განეხილა მუნიციპალიტეტის საკრებულოს, ხოლო შემდეგ კი უნდა დაემტკიცებია მერიას’; მოსარჩელემ დაიწყო შესაბამისი სტატუსის მისაღებად კანონით გათვალისწინებული პროცედურები საკრებულოსა და მერიასთან, მაგრამ ამ პერიოდში გამოიცა გასაჩივრებული ნორმატიული აქტი და რადგან ამ მომენტისათვის მოსარჩელეს არ გააჩნდა შეთანხმებული არქიტექტურული პროექტი და შესაბამისი განაცხადიც აღარ ჰქონდა წარდგენილი ზონის სტატუსის მინიჭებამდე, ამიტომ მასზე არ გავრცელდა 2017 წლის 20 ნოემბრამდე მოქმედი კანონმდებლობა და გავრცელდა ახალი რეგულაციები, რომლებიც უმძიმეს პირობებში აყენებდა მოსარჩელე დაწყებულ მშენებლობებს და შეუძლებელს ხდიდა იმ კომპანიებთან კონკურენციას, რომლებსაც არ შეეხოთ ახალი რეგულაციები; ქვემოთ, წარმოდგენილი იქნება არგუმენტები იმის თაობაზე , თუ რა ხარჯები ჰქონდა გაწეული მოსარჩელეს სადაო ნორმატიული აქტის გამოცემამდე და რა რაოდენობნის ზიანი განიცადა მისი იურისდიქციის გავრცელებამ მოსარჩელის სამშენებლო კომპანიაზე;

ამდენად, გასაჩივრებული ნორმატიული აქტის სადაო ნორმით დადგენილია დიფერენციული მიდგომა, რომელიც ატარებს დისკრიმინაციულ ხასიათს, რომლის გამოცემისა და განხორციელების სამართლებრივი მიზანი ვერ ეტევა რაიმე გონივრული კრიტერიუმის ფარგლებში და პირდაპირ იძლევა ნორმის დისკრიმინაციული გამოყენების შესაძლებლობას, რის გამოც სადაო ნორმა ეწინააღმდეგება საქართველოს კონსტიტუციის მე-11 მუხლს და იგი უნდა გამოცხადდეს ანტიკონსტიტუციურად;

1.2.წინააღმდეგობა საქართველოს კონსტიტუციის მე-19 და 26-ე მუხლებთან ( დავის წარმოშობისას მოქმედი კონსტიტუციის 21-ე და 30-ე მუხლებთან )

ა) გასაჩივრებული ნორმატიული აქტი არღვევს საქართველოს კონსტიტრუციის მე-19 მუხლით დაცულ საკუთრების უფლებას ; საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს ბევრჯერ აქვს ნამსჯელი დავის წარმოშობისას მოქმედი კონსტიტუციის 21-ე მუხლის სამართლებრივ ბუნებაზე და მისი დაცულობის პრობლემებზე და შესაბამისად ძალიან მნიშვნელოვანი გადაწყვეტილებები აქვს გამოტანილი, რომლებიც როგორც წესი უნდა ემსახურებოდნენ სამართლის განვითარებას, მაგრამ პრაქტიკაში კონსტიტუციურ ნორმათა სამართალშეფარდების პროცესში, კვლავ ადგილი აქვს საკუთრების უფლების ხელყოფის ფაქტებს და სახელმწიფო ორგანოთა მხრიდან ანტიკონსტიტუციური მოქმედებების განხორციელებას;

საკონსტიტუციო სასამართლოს 2007 წლის 2 ივლისის გადაწყვეტილებაში განმარტებულია, რომ საკუთრების უფლება ადამიანის არამარტო არსებობის ელემენტარული საფუძველია, არამედ უზრუნველყოფს მის თავისუფლებას, მისი უნარისა და შესაძლებლობების ადექვატურ რეალიზაციას , ცხოვრების საკუთარი პასუხისმგებლობით წარმართვას; ყოველივე ეს კანონზომიერად განაპირობებს ინდივიდის კერძო ინიციატივებვს ეკონომიკის სფეროში, რაც ხელს უწყობს ეკონომიკური ურთიერთობების , თავისუფალი მეწარმეობის , საბაზრო ეკონომიკის განვითარებასა და ნორმალურ და სტაბილურ სამოქალაქო ბრუნვას; ამავე სასამართლოს 2012 წლის 26 ივნისის გადაწყვეტილებაში ვკითხულობთ, რომ მარტო აბსტრაქტული უფლებრივი გარანტიების გაცხადება, საკმარისი არ არის საკუთრების უფლების პრაქტიკული და ეფექტური სარგებლობისათვის, რომლებიც შესაბამისად მოითხოვენ კერძო-სამართლებრივი და საჯარო წესრიგის არსებობას; მიუხედავად იმისა, რომ საქართველოს კონსტიტუცია ცალკეულ შემთხვევაში უშვებს საკუთრების შეზღუდვის შესაძლებლობას ( აუცილებელი საზოგადოებრივი საჭიროება ) , ეს იმას არ ნიშნავს, რომ დაირღვეს საკუთრების უფლების არსი; დასახელებულ გადაწყვეტილებაში ხაზგასმითაა განმარტებული, რომ „ საკუთრების უფლება, რომელიც კანმონმდებლის მიერ განსაზღვრებად უფლებას წარმოადგენს, კანონმდებლის მიერ საკუთრების შინაარსისა და ფარგლების განსაზღვრის შედეგად არ უნდა გადაიქცეს უფლებად, რომელიც უმეტესწილად სწორედ საკანონმდებლო რეგულირებაზე იქნება დამოკიდებული . საბოლოო ჯამში, თავიდან უნდა იქნეს აცილებული თავად უფლებით დაცული სფეროს ძირითადი არსის გამოფიტვა“;

სადავო ნორმა სწორედ, რომ ნათელი დადასტურებაა იმისა, რომ სახელმწიფოს ადმინისტრაციულ ორგანოს ენიჭება უფლება განახორციელოს საკუთრების სამართლებრივი რეგულირება ; კონკრეტულ შემთხვევაში, მოსარჩელემ შეიძინა მიწის ნაკვეთი იმ მიზნით, რომ ეწარმოებია სამშენებლო ბიზნესი , რის გამოც ჩაატარა შესაბამისი საინჟინრო-გეოლოგიური ექსპერტიზა მიწის მშენებლობისათვის ვარგისიანობის დასადგენად, ადმინისტრაციული წესით დაამტკიცებია განაშენიანების რეგულირების გეგმა, დაუკვეთა და მოამზადა სამშენებლო არქიტექტურული პროექტები 18 საცხოვრებელ სახლზე და შესათანხმებლად წარადგინა შესაბამის ადმინისტრაციულ ორგანოში, სადაც შემაფერხებელ გარემოებად მიეთითა რეკრეაციული ზონის განსაზღვრის ფაქტორი, რაც მუნიციპალურ ორგანოებთან აღძრულ სხვა პროცედურებთან იყო დაკავშირებული; ამასობაში გამოიცა გასაჩივრებული ნორმატიული აქტი, რომლის სადაო ნორმამ ახლებური რეგულაცია დაადგინა მოსარჩელის საკუთრების უფლების რეალიზაციაზე და ფაქტიურად არათუ შეეზღუდა საკუთრების სარგებლობის უფლება, არამედ საერთოდ პარალიზება მოხდა იმ ბიზნესის საქმიანობისა, რომელშიც საკუთრებითი ობიექტები განსაზღვრავდნენ ბიზნესის მომავალს და შესაბამის კომერციულ ინტერესებს უზრუნველყოფდნენ;

როდესაც კანონმდებელი მიზნად ისახავს საკუთრების შეზღუდვას, იგი ამ დროს ხელმძღვანელობს აუცილებელი საზოგადოებრივი საჭიროების ინტერესებიდან, რომელიც განსაზღვრულია როგორც ცალკე კანონით, ასევე საკონსტიტუციო სასამართლოს 2007 წლის 18 მაისის გადაწყვეტილებით; კონკრეტულ შემთხვევაში გასაჩივრებული ნორმატიული აქტი და კერძოდ კი სადავო ნორმა, არ იძლევა იმ მინიმალურ შესაძლობასაც კი, რომ მომხმარებელმა ან სამართალშემფარდებელმა დაინახოს თუ რა აუცილებლობიდან და რომელი საზოგადოებრივი საჭიროებიდან გამომდინარეობდა გასაჩივრებული აქტის მიღება-გამოცემა; აქედან გამომდინარე, საკონსტიტუციო სასამართლომ კონსტიტუციური კონტროლის ფარგლებში უნდა შეამოწმოს, თუ რამდენად სწორად ახდენს ან ახორციელებს სახელმწიფოს აღმასრულებელი ხელისუფლება აუცილებელი საზოგადოებრივი საჭიროების ინტერესებისა და მესაკუთრის კონსტიტუციურად დაცული უფლებების ბალანსისა და ინტერესებების შესაბამისობის რეგულაციას, რაც თავისთავად არ გულისხმობს სახელმწიფოს სრულ თავისუფლებას აუცილებელი საზოგადოებრივი ინტერესის საბაბით შეზღუდოს საკუთრების უფლება;

საკონსტიტუციო სასამართლოს მხრიდან ყურადღებაა მისაქცევი სახელმწიფოს არასტაბილურ საკანონმდებლო გარემოზეც, ვინაიდან, ყოველ მესაკუთრეს და ყველა ბიზნეს სამეწარმეო სუბიექტს ესაჭიროება გარანტია სახელმწიფოს მხრიდან, რომ ბიზნესს ჰქონდეს კანონმდებლობის მყარი სტაბილურობის პირობა, რათა საკანონმდებლო ან რეგულაციურმა ცვლილებებმა უარყოფითი გავლენა არ მოახდინოს ბიზნეს და საერთოდ ეკონომიკურ გარემოზე ; კონკრეტულ შემთხვევაში, 2016 წლის 28 იანვარს საქართველოს მთავრობამ მიიღო #41-ე დადგენილება ტექნიკური რეგლამენტის „შენობა-ნაგებობების უსაფრთხოების წესების“ დამტკიცების თაობაზე, რომელიც იმდენად მოცულობითია, რომ შეიცავს 2111 მუხლისაგან შემდგარ სამშენებლო რეგულაციებს; ამ დადგენილებიდან გამომდინარე და ამ სამართლებრივი საფუძვლით, საქართველოში მოქმედმა ყველა სამშენებლო კომპანიამ დააგეგმარა თავისი დეველოპერული ბიზნესი და შესაბამისად ყველა სამშენებლო დოკუმენტაცია შეადგინა ახალი პარამეტრების მიხედვით; მთავრობის ამ დადგენილების გამოცემიდან ერთი წლის გასვლის შემდეგ, , 2017 წლის 20 ნოემბერს , იმავე მთავრობამ, ცვლილებები განახორციელა დასახელებულ დადგენილებაში და გამოსცა #498-ე დადგენილება , რომელმაც დიამეტრალურად შეცვალა ამ ერთი წლის განმავლობაში მოქმედი სამშენებლო რეგულაციები; ამ ცვლილებათა ანალიზი ცხადყოფს, რომ ყველა ნორმამ განიცადა სრულიად ახალი მოცემულობის ნორმატიული შინაარსი და ფაქტიურად სრულიად შეცვალა მოქმედი სამშენებლო ნორმატივები; მაგალითად, ცვლილებები შეეხო 202-ე მუხლიდან 2111-ე მუხლამდე მოქმედ ნორმებს და სულ ჯამში, ახალი რეგულაციები 63 ქვეთავისაგან შემდგარ 113 მუხლში განხორციელებული ცვლილებებისაგან შედგება ; დასახელებული მოცემულობა უტყუარი და საყოველთაოდ აღიარებული ფაქტია , რომელიც აშკარად ცხადყოფს , რომ სამშენებლო სფეროში კანონმდებლობის ცვალებადობა დროის ძალიან მცირე პერიოდში განხორციელდა, რაც ამ მდგომარეობას ვერ მისცემს საკანონმდებლო სტაბილიზაციის კვალიფიკაციას; ასეთ ვითარებაში, ზედმეტია იმაზე მსჯელობა, რომ დეველოპერს ანუ მოსარჩელეს წინასწარ განეჭვრიტა ის მოსალოდნელი ცვლილებები, რომლებიც შეაჩერებდა ან შეაფერხებდა მისი ბიზნეს-გეგმის განხორციელებას, ისევე როგორც ვერგანჭვრეტდა , თუ რა ზიანს აყენებს არასტაბილური საკანონდებლო გარემო ეკონომიკასა და ამ სფეროში დასაქმებულ ბიზნეს-სუბიექტებს, რომლებიც ეკონომიკურ საქმიანობას ეწევიან სწორედ თავიანთი საკუთრებითი ობიექტებით, ფულადი კაპიტალით და ძირითადი საშუალებებით;

მოსარჩელეები მიიჩნევენ, რომ სადავო ნორმას პირდაპირი შემხებლობა გააჩნია მათ საკუთრებასთან და მათ ეკონომიკურ საქმიანობასთან, ვინაიდან ახალი რეგულაციების შედეგად სახეზეა გაჩერებული ( პარალიზებული ) და ქონებაზე ყადაღადადებული ბიზნესი , რომელმაც ხელყო მათი კონსტიტუციის მე-19 მუხლით დაცული საკუთრების უფლება; აღსანიშნავია, რომ სადავო ნორმით განსაზღვრული მოქმედების სფეროს სისტემა არამარტო შემზღუდველი, არამედ საკუთრების გასხვისების უფლების გაუქმების საყოველთაო დანიშნულებისაა, რაც იმთავითვე ატარებს ანტიკონსტიტუციურობის შემცველ ელემენტებს; იმ შემთხვევაში, თუ სახელმწიფო დაადგენდა, რომ ახალი ცვლილებები იწვევს ვალდებულების წარმოშობას იმ სამართლებრივ ურთიერთობებზე, რომლებიც მისი ამოქმედების შემდეგ წარმოიშობიან , ან კიდევ ბიზნეს-მომხმარებლებს მისცემდა ალტერნატიული არჩევანის შესაძლებლობას , მაშინ სახელმწიფო დაიცავდა ბალანსის შენარჩუნების პროპორციას იმ საზოგადოებრივი აუცილებლობის ინტერესსა და კერძო მესაკუთრეთა ინტერესთა შორის, რომლებიც უზრუნველყოფდა საქართველოს კონსტიტუციის მე-19 მუხლით გაცხადებული სიკეთის დაცულობას;

ამდენად, აშკარაა, რომ სადავოდ გამხდარი მთავრობის დადგენილების ნორმა მიმართულია სამეწარმეო სუბიექტის ქონებრივი უფლებების შეზღუდვისა და გაუარესებისაკენ , რომლის მიზანი არ წარმოადგენს სახელმწიფოს მხრიდან იმ სამართლებრივი ფარგლების დაცვას, რომელიც გარანტირებულია კონსტიტუციის მე-19 მუხლით; ამავე დროს სადავო ნორმით დადგენილი რეგულირება არის მაღალი ალბათობის მატარებელი, რომელიც უშვებს შემზღუდავი და ზიანის მომტანი საშუალების გამოყენების შესაძლებლობას; აქედან გამომდინარე, სადავო ნორმა არის არაგონივრული სამშენებლო რეგულაცია, რომელიც ხელყოფს საკუთერების უფლებას და მისი ძალაში დატოვება უფრო დიდი ზიანის მომტანია, ვიდრე ერთი კომპანიის გაკოტრება; მაშასადამე, ვინაიდან სადავო ნორმა ატარებს დაურიგულირებელ, გაუმართლებლად ფართო, თვითნებურ ხასიათს , რაც განაპირობებს არამარტო მის გამოყენებას დისკრიმინაციულად, არამედ საკუთრების უფლების ხელყოფის შესაძლებლობასაც , ამდენად სადავო ნორმა ეწინააღმდეგება კონსტუიტუციას და რადგან იგი არღვევს კონსტიტუციურ წესრიგს, ამიტომ ანტიკონსტიტუციურ ნორმას წარმოადგენს;

1.3. სადავო ნორმა ეწინააღმდეგება საქართველოს კონსტიტუციის 26-ე მუხლს ( დავის წარმოშობისას მოქმედი კონსტიტუციის 30-ე მუხლს ) ;

საქართველოს კონსტიტუციის 26-ე მუხლით დადგენილია სახელმწიფოს ვალდებულება ხელი შეუწყოს მეწარმეობის თავისუფლებას და კონკურენციის განვითარებას, რაც იმთავითვე იმას გულისხმობს, რომ სახელმწიფო ხელისუფლების ნებისმიერ სტრუქტურას ეკრძალება სამეწარმეო საქმიანობაში ჩარევა და ხელის შეშლა; საკონსტიტრუციო სასამართლოს 2008 წლის 19 დეკემბრის გადაწყვეტილებაში განმარტებულია, რომ ჩვენს ქვეყანაში საბაზრო ეკონომიკის საფუძველს თავისუფალი მეწარმეობა წარმოადგენს; ამავე გადაწყვეტილებაში ნათქვამია, რომ მეწარმეობის განვითარების ხელშეწყობა გულისხმობს არამხოლოდ თავისუფალი ბაზრის მოქმედებაში სახელმწიფოს გაუმართლებელი ჩარევის შეზღუდევას, არამედ ასევე მოიცავს სახელმწიფოს მიერ აქტიური საკანონმდებვლო თუ აღმასრულებელი ღონისძიებების გატარებას; „სახელმწიფო ვალდებულია შექმნას ისეთი ნორმატიული გარემო, რომელიც წაახალისებს და ბაზრიდან არ განდევნის სიცოცხლის უნარიან სუბიექტებს ; იზრუნებს მათი გაჯანსაღებისათვის ; სახელმწიფოს მიერ გაცხადებული ნორმატიული სანდოობა სუბიექტს სამოქალაქო ბრუნვის მიღმა კი არ ტოვებს, არამედ უძლიერებს მას ამ ბრუნვაში ჩართვის ინტერესებს;“

მოსარჩელე ითვალისწინებს საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2017 წლის 28 დეკემბრის გადაწყვეტილების 63-ე პუნქტში მოცემულ განმარტებას და აქედან გამომდინარე , არ შეეცდება ერთმანეთთან დააკავშიროს კონსტიტრუციის მე-14 და 21-ე მუხლებით დაცული სფეროები ამავე კონსტიტუციის 30-ე მუხლის დარღვევასთან, ვინაიდან საკონსტიტუციო სასამართლოს 2016 წლის 14 აპრილის გადაწყვეტილებაში ცალსახადაა განმარტებული, რომ „საქართველოს კონსტიტუციის სულისკვეთება მოითხოვს, რომ თითოეული უფლების დაცული სფერო შესაბამის კონსტიტუციურ ფარგლებში იქნეს ამოკითხული. კონსტიტუციის განმარტების პროცესში საკონსტიტუციო სასამართლომ უნდა უზრუნველყოს კონსტიტუციით დადგენილი წესრიგის დაცვა , კონსტიტუციის დებულებების გააზრება მათი მიზნებისა და ღირებულებების შესაბამისად;“

მიუხედავად ზემოთ მოხმობილი სამართლებრივი არგუმენტებისა, „მეწარმეთა დიფერენციულ მდგომარეობაში ჩაყენებამ ან/და საკუთრების უფლებით სარგებლობის შეზღუდვამ, ხშირ შემთხვევაში, შეიძლება პირდაპირი გავლენა მოახდინოს სამეწარმეო საქმიანობის განხორციელებაზე, იმისათვის, რომ საკუთრების თავისუფალი სარგებლობის , დისკრიმინაციის ან და სხვა ფაქტორებზე დაყრდნობით დადგინდეს კონსტიტრუციის 30-ე მუხლის მე-2 პუნქტში ჩარევა ( საკონსტიტუციო სასამართლოს 2017 წლის 28 დეკემბრის #2/7/667 გადაწყვეტილება );„ წინამდებარე დავა სწორედ ამ შემთხვევას წარმოადგენს;

დადგენილი ფაქტია, რომ მოსარჩელე სამეწარმეო სუბიექტს წარმოადგენს ( იხ. სამეწარმეო რეესტრიდან ამონაწერი ) , რომელიც ეწევა სამშენებლო ეკონომიკურ საქმიანობას, რომელმაც 2015 წელს თბილისში მირცხულავას ქუჩაზე წამოიწყო საცხოვრებელი სახლის მშენებლობა და შესაბამისად ხელშეკრულებები გააფორმა ბინის შეძენის მსურველ მოქალაქეებზე ( შემდგომში „მენაშენეებზე“ ); საცხოვრებელ ბინებზე საკუთრების უფლების სამომავლო უფლების შეძენისათვის მენაშენეებმა სამშენებლო კომპანიაში შეიტანეს ფულადი შენატანები, რომლებიც ჯამში დაახლოებით 25%-ს წარმოაგენს იმ თანხებისას, რაც საბოლოოდ გადასახდელი აქვთ ბინის ფართის რეალურად შესაძენად; დადებული ხელშეკრულებებისა და მიღებული თანხის საფუძველზე, მოსარჩელეს მენაშენეებთან წარმოეშვა ვალდებულება, რომელიც გულისხმობდა 2018 წლის ბოლომდე საცხოვრებელი სახლების აშენებას, მის ექსპლოატაციაში მიღებასა და გაპიროვნებული ბინების მესაკუთრეებზე რეგისტრაციას; თავისი ვალდებულებების შესასრულებლად, მოსარჩელემ „მირცხულავას“ პროექტის განხორციელებისათვის შეისყიდა მიწის ნაკვეთი, მოამზადა და წარადგინა არქიტექტურული პროექტები , 2 კორპუსზე აწარმოვა სამშენებლო სამუშაოები ( აშენებულია 4 და 5 სართული ) , დააზღვია მშენებლობა, ჩაატარა ექსპერტიზები ( გრგ-ს დასკვნა, ტექნიკურ რეგლამენტთან შესაბამისობის დასკვნა ) , გასცა ხელფასები და გასწია სხვადასხვა ფინანსური სახის ხარჯები; ამდენად , 2016-17 წლებში მოსარჩელე შეუფერხებლად ახორციელებდა მის ვალდებულებას, მაგრამ 2017 წლის ნოემბერში სადავო ნორმის შემოღების საფუძველზე შეიცვალა სამშენებლო რეგლამენტაცია , რის გამოც დამტკიცებული არ იქნა მშენებლობის არქიტექტურული პროექტი და შესაბამისად, ზედამხედველობის სამსახურის მიერ , მოსარჩელე დაჯარიმდა უნებართვო მშენებლობის წარმოებისათვის;

ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის ( მე-9 მუხლი ) თანახმად მოსარჩელეს გააჩნდა კანონიერი ნდობა და იგი აღჭურვილი იყო ამ უფლებით სამშენებლო წარმოების ადმინისტრაციული დაპირების ფარგლებში ( პროექტის დაუმტკიცებლობის ერთ-ერთი საფუძველი იყო რეკრეაციული ზონის შეცვლა, რაზედაც მოგვიანებით მოსარჩელემ თანხმობა მიიღო მერიის მუნიციპალიტეტისაგან ) და აქედან გამომდინარე , მიმდინარეობდა ადმინისტრაციული წარმოება, მიუხედავად ამისა, სადავო ნორმის მოქმედება შეიჭრა სწორედ კანონიერი ნდობის ფარგლებში და ფაქტიურად გააუქმა ის ადმინისტრაციული წარმოება, რომელიც მოსარჩელის მიერ იყო დაწყებული გასაჩივრებული ნორმატიული აქტის გამოცემამდე; მოსარჩელის სამეწარმეო სუბიექტის ეკონომიკური საქმიანობის შეფერხება-შეჩერების ფაქტი საკმარისი აღმოჩნდა მენაშენეებისათვის, რომლებსაც გაუჩნდათ საფუძვლიანი პრეტენზიები მშენებელი კომპანიისადმი და სამართლიანად მოეთხოვეს მშენებლობის გაგრძელება და მათ წინაშე აღებული სახელშეკრულებო ვალდებულებების შესრულება; მოსარჩელეს ობიექტურად არ შეეძლო თვითნებურად გაეგრძელებია მშენებლობა სათანადო ნებართვების მიღების გარეშე, ვინაიდან გასაჩივრებულმა ნორმატიული აქტით დადგენილმა ახალმა რეგულაციებმა მოითხოვა სამშენებლო პროექტების გადაკეთება და იმ სამშენებლო ტექნოლოგიური სტანრდატების შესრულება , რომლებიც გათვალისწინებული არ იყო მანამდე მოქმედი კანონმდებლობით; ეს გარემოება უიმედო აღმოჩნდა მენაშენეებისათვის, რის გამოც მათ მიმართეს ფინანსთა სამინისტროს პოლიციის საგამოძიებო სამსახურს, რომლებმაც აღძრეს სისხლის სამართლის საქმე და დაიწყეს გამოძიება სსკ 182-ე მუხლით, თითქოსდა მოსარჩელეს მითვისებული ჰქონდა მენაშენეების მიერ მშენებლობაში ჩადებული ფულადი სახსრები; ამრიგად, სახელმწიფო პირდაპირ და უხეშად ჩაერია მოსარჩელის ბიზნეს საქმიანობაში , მაშინ როდესაც ადგილი ჰქონდა წმინდა წყლის სამოქალაქო გარიგებას, ვინაიდან მხარეებს შორის დადებული იყო წინარე ხელშეკრულებები და ვალდებულების შესრულების შეფერხება არ წარმოადგენდა სისხლის სამართლის კოდექსით გათვალისწინებული დანაშაულის შემადგენლობას; ასეთ შემთხვევაში, როდესაც ხელშეკრულების ერთ მხარეს წარმოეშობა არაჯეროვანი შესრულების ან ვალდებულების შეუსრულებლობის გამო კანონიერი პრეტენზია, მაშინ მან სარჩელით უნდა მიმართოს სამოქალაქო სასამართლოს და მოითხოვოს ვალდებულების ჯეროვნად შესრულება ან კიდევ კომპენსაციისა და ზარალის ანაზღაურების დაკისრება; კონსტიტუციური და სამართლებრივი წესრიგი დადგენილია საქართველოს მოქმედი კანონმდებლობით და მკვეთრად არის გამიჯნული სისხლის სამართლის დანაშაული სამოქალაქო პასუხისმგებლობისაგან, მაგრამ როგორც წინამდებარე შემთხვევა ადასტურებს, არ არის დადგენილი ფინანსური პოლიციის საგამოძიებო სამსახურის მოქმედების ფარგლები, რომელიც უფრო თვითნებობის ნიშნებს შეიცავს, ვიდრე კონსტიტუციური წესრიგის დამცავ ელემენტებს;

გასაჩივრებული ნორმატიული აქტის სადავო ნორმა არათუ უშვებს ბიზნესის ხელიშეშლის შესაძლებლობას, არამედ ვერ უზრუნველყოფს საქართველოს კონსტიტუციის 26-ე მუხლის ვალდებულების შესრულებას, რომელიც სახელმწიფო ხელისუფლების ორგანოებს ერთის მხრივ აკისრებს იმის ვალდებულებას , რომ ხელი შეუწყოს თანასწორ პირობებს და ბიზნესის განვითარებას, ხოლო მეორეს მხრივ კი უკრძალავს მის ეკონომიკურ საქმიანობაში ჩარევას; კონკრეტულ შემთხვევაში, სახეზეა კლასიკური პრეცენდენტი იმისა, რომ სამეწარმეო სუბიექტის უკვე დაწყებული ეკონომიკური საქმიანობა შეჩერდა იმ მარტივი მიზეზის გამო, რომ ადმინისტრაციასთან კანონიერ ნდობაში შესული სამეწარმეო სუბიექტი, რომელიც ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსით დადგენილი წესით ახორციელებდა ადმინისატრაციულ სამართალწარმოებას , ამ დროს, ახალი კანონქვემდებარე აქტის რეგულაციის უკანონო უკუგავრცელების იურისდიქციამ შთანთქა საკანონმდებლო აქტით დადგენილი პროცედურის მთლიანი სამართლებრივი ციკლი ( ნორმატიული აქტების კონკურენციისა და იურიდიული ძალის უპირატესი პრინციპის საწინააღმდეგოდ ), რითაც სადავო ნორმა მთლიანად შეიჭრა მოსარჩელის სამეწარმეო საქმიანობაში და დაარღვია კონსტიტუციით დაცული და გარანტირებული პრინციპი ;

სწორედ სადავო ნორმა გახდა არამარტო ბიზნესში უხეში ჩარევის მიზეზი, არამედ ამ ფაქტორით გამოწვეულმა მენაშენეთა უკმაყოფილების დასაბალანსებლად, სახელმწიფო კიდევ უფრო შორს წავიდა კონსტიუტუციის 26-ე მუხლის ფარგლებიდან და ბიზნესში ჩარევას, მისი ეკონომიკურად განადგურება და სრული დეფოლტი მიუმატა, ვინაიდან აღძრა სისხლის სამართლის საქმე სხვისი ქონების უკანონო მითვისების დანაშაულებრივ ფაქტზე , ხოლო მოსარჩელეები კი მისცა სისხლის სამართლის პასუხისგებაში სსკ 180-ე მუხლით და საერთო სასამართლოებმა უყოყმანოდ დააკმაყოფილა გამოძიების უკანონო მოთხოვნა მოსარჩელეთათვის აღმკვეთი ღონისძიების სახით პატიმრობის შეფარდების თაობაზე; გარდა ამისა, გამოძიებამ და სასამართლომ ყადაღა დაადო არამარტო სამეწარმეო სუბიექტის ქონებას, არამედ ამ სამეწარმეო სუბიექტების ხელმძღვანელ პირთა და მათი ოჯახის წევრების პირად ქონებას, რისი სამართლებრივი უფლებამოსილება არ გააჩნდა არც გამოძიებას და არც სასამართლოს;

ამდენად, გასაჩივრებული ნორმატიული აქტის სადავო ნორმა დისკრიმინაციული დიფერენციის დადგენისა და საკუთრების უფლების შეზღუდვის გარდა, ასევე უხეშად არღვევს კონსტიტუციის 26-ე მუხლით დადგენილ ფარგლებს და სახელმწიფოს მხრიდან ამავე ფუნდამენტური ნორმის მე-2 პუნქტის ჩარევას ადასტურებს;

2.სისხლის სამართლის კოდექსის 182-ე მუხლის ნორმატიული შინაარსის ანტიკონსტიტუციურობა ; აქვე მივუთითებთ, რომ ე.წ. „კაბელების საქმეზე“ საკონსტიტუციო სასამართლომ იმსჯელა თავის გადაწყვეტილებაში სსკ 182-ე მუხლის ანტიკონსტიტუციურობის თემაზე და მოთხოვნა არ დააკმაყოფილა, თუმცა მოსარჩელე ითხოვდა არა სადაო ნორმის შეუსაბამობას კონსტიტუციის დასახელებულ მუხლებთან და შესაბამისად მისი ნორმატიული შინაარსის ანტიკონსტიტუციურად ცნობას, არამედ, მხოლოდ ამ ნორმით გათვალისწინებული სასჯელის ზომის არათანაზომიერ ანტიკონსტიტუციურ ბუნებასთან მიმართებას; ,

2.1 სადავო ნორმათა წინააღმდეგობა კონსტიტუციის მე-19 მუხლთან ( დავის წარმოშობისას მოქმედი კონსტიტუციის 21-ე მუხლთან ) ;

კონსტიტუციის დასახელებული მუხლის, როგორც სამართლებრივი სიკეთის არსებობაზე მსჯელობას აღარ შევუდგებით, თუმცა აღვნიშნავთ, რომ საკუთრების უფლება გათანაბრებულია სიცოცხლის უფლებასთან , რადგან ადამიანი, როგორც ფასეულობა ამ სიკეთის გარეშე არც თავისუფალ ინდივიდს წარმოადგენს და ვერც საკუთარი შესაძლებლობის რეალიზაციას უზრუნველყოფს; მხოლოდ საკუთრება იძლევა თავისუფლებას და როცა ეს უფლება იზღუდება, იქ მთავდება თავისუფლების ტრაქტატის არსებობა; ეხლა შევადაროთ კონსტიტუციით აღიარებული ჭეშმარიტება რამდენად რეალურად არსებობს და ვნახოთ როგორია ჩვენი სახელმწიფოს მიდგომა საკუთრებასთან და თავისუფლებასთან მიმართებაში;

მანამდე , ვიდრე ამ უაღრესად მნიშვნელოვანი პრობლემის სამართლებრივ ფრჩხილებს გავხსნიდეთ, უინტერესო არ იქნება ორიოდე სიტყვა ითქვას კელზენისტური პოზიტივიზმის თეორიის მისაღებობაზე და მიზანშეწონილობაზე; სამართლის თეორიაში დიდი ხნის წინ დასრულდა მეცნიერული დებატები იმის თაობაზე, რომ კელზენის მიერ შემოთავაზებული პოზიტიური სამართალი მიუღებელია დემოკრატიული და სამართლებრივი სახელმწიფოებისათვის, მაგრამ თუ ამ თეორიას ექნება სამართლიანობისა და საზოგადოების ინტერესების გამომხატველი ბუნება და შესაბამისად ასეთივე მიზნები, მაშინ პოზიტიური სამართალი ცივილიზებული სამყაროს მეცნიერულ და პრაქტიკული იდეალების შერწყმას შეწყობს ხელს და ამ ამოცანის სამსახურში იქნება ჩაყენებული; სხვა შემთხვევაში პოზიტიური სამართალი მიჩნეულია სამართლებრივი ნიჰილიზმის ნაირსახეობად და სრული აბსურდია მის სისტემურ აღიარებაზე მსჯელობა; ცხადია ასეთი სამართლებრივი თემატიკა წინამდებარე სარჩელის ფარგლებს არ შეესაბამება, მაგრამ როდესაც სადავო ნორმის კონსტიტუციასთან წინააღმდეგობაზე მივუთითებთ, მაშასადამე არსებობს საფუძველი ვიფიქროთ, რომ სადავო ნორმა წარმოადგენს ნიჰილისტური პოზიტიური სამართლის გადმონაშთურ მემკვიდრეობას და აუცილებელია დღის წესრიგში დადგეს მისი ანტიკონსტიტუციურად აღიარების საკითხი; ამავე დროს, პოზიტიურ სამართალს აქვს არსებობის საფუძველი, მაშინ თუ იგი რამდენიმე ნიშანს მაინც შეიცავს, რომელიც მის იურიდიულ ბუნებას და სამართლებრივი ძალას ლეგიტიმურობის ხარიხს შესძენს, კერძოდ: ა) თუ ნორმა ან მათი ერთობლიობა მიღებულია სახელმწიფოს მიერ კონსტიტუციით დადგენილი წესის დაცვითა და მიხედვით; ბ) თუ მას აქვს სოციალური დანიშნულება და უზრუნველყოფილია ქმედითი და ეფექტური ( ხელმისაწვდომი ) სამართლებრივი მექანიზმებით; გ) თუ მას აღიარებენ მოქალაქეები და სახელმწიფო ორგანოები უზრუვნელყოფენ მის საყოველთაოობისა და თანასწორობის გარანტიებს;

კონკრეტულ შემთხვევაში, სადავო ნორმებს ეს ნიშნმები არ ახასიათებს და ზოგადად ტოტალიტარული მმართველობის პოზიტივიზვის ნიშნები ახლავს, რომელიც გამომდინარეობს არა ხალხის თუ საზოგოებრივი წესრიგის დაცვის ინტერესებიდან, არამედ სახელმწიფო ძალაუფლების განმტკიცებისა და ბიზნესზე კონტროლის ლატენტური ამოცანებიდან; თუ დავსვავთ რიტორიკულ კითხვას იმის თაობაზე, თუ როგორია სახელმწიფოს ყველაზე მძლავრი იარაღი, რომლითაც ბიზნესი უნდა გააკონტროლოს, მაშინ მატერიალური კოდექსიდან მთელი სიკაშკაშით მოსჩანს 180-ე და 182-ე მუხლები, ხოლო საპროცესო კოდექსიდან კი 158-ე მუხლი; როგორც წესი, სახელმწიფო არ უნდა ერეოდეს კერძო-სამართლებრივ ეკონომიკურ და სამეურნეო ურთიერთობებში, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც კერძო სამართლებრივ სუბიექტს ვალდებულებები წარმოეშობა სახელწიფოსთან; სსკ 182-ე მუხლის რედაქციის მიხედვით: „ სხვისი ნივთის ან ქონებრივი უფლების მართლსაწინააღდეგო მითვისება ან გაფლანგვა, თუ ეს ნივთი ან ქონებრივი უფლება იმყოფებოდა მიმთვისებლის ან გამფლანგველის მართლზომიერ მფლობელობაში ან გამგებლობაში, ისჯება ჯარიმით ან თავისუფლების შეზღუდვით სამ წლამდე, ანდა თავისუფლების აღკვეთიით ვადით სამიდან ხუთ წლამდე“; ძალიან მარტივი ენით რომ ითქვას, მატერიალური კოდექსის დასახელებულ ნორმებში დისპოზიციური შინაარსი დაახლოებით იმას აცხადებს, რომ თითქოს , მნიშვნელობა არა აქვს ვის შორისაა დავა და რა მიზეზით, მთავარია სახელმწიფოს გააჩნდეს ნება და იგი მას შეაფასებს, როგორც სხვისი ნივთის მითვისებას; ამის საილუსტრაციოთ ერთმანეთს შევადაროთ ამ სფეროში მოქმედი ორივე მატერიალური კოდექსის შესაბამისი სამართლის ნორმები ( სამოქალაქო და სისხლის სამართლის კოდექსები ); ცნობილია, რომ სამოქალაქო კოდექსის ერთ-ერთი კერძო სამართლებრივი ინსტიტუტია საკუთრების მინდობა, რომლის 724-ე მუხლის ნორმატიული შინაარსი ადგენს, რომ „ საკუთრების მინდობის ხელშეკრულებით საკუთრების მიმნდობი გადასცემს ქონებას მინდობილ მესაკუთრეს , რომელიც იღებს და მართავს მას საკუთრების მიმნდობის ინტერესების შესაბამისად“; იგივე კოდექსი ითვალისწინებს თხოვების სამოქალაქო -სამართლებრივ ინსტიტუტს, რომლის 615-ე მუხლი ადგენს, რომ „ თხოვების ხელშეკრულებით გამნათხოვბელი კისრულობს ვალდებულებას გადასცეს მონათხოვრეს ქონება დროებითი უსასყიდო სარგებლობისათვის“ ; ეს კოდექსი ასევე ითვალისწინებს ისეთ ინსტიტუტს, როგორიცაა დავალება; 709-ე მუხლის ნორმატიული შინაარსით მიხედვით „ დავალების ხელშეკრულებით რწმუნებული ვალდებულია შეასრულოს მისთვის დავალებული ( მინდობილი ) ერთი ან რამდენიმე მოქმედება მარწმუნებლის სახელით და ხარჯზე“; ამ ნორმატიული მასალის ფონზე კვლავ უნდა დაისვას რიტორიკული კითხვა: რა ხდება მაშინ, თუ პირი მართლზომიერად მინდობილ ქონებას ( ნივთს ) არ მოუვლის ან მართლსაწინააღმდეგოდ მიითვისებს ან კიდევ არაჯეროვნად შეასრულებს ხელშეკრულებით ნაკისრ ვალდებულებას??? სამოქალაქო კოდექსმა ამ კითხვას მრავალი საუკუნის წინ გასცა პასუხი და დაადგინა, რომ ასეთ შემთხვევაში დგება პირის სამოქალაქო პასუხისმგებლობის საკითხი და არა სისხლის სამართლებრივი პასუხისმგებლობის საკითხი, როგორც ეს ჩვენს კონკრეტულ შემთხვევაშია მოცემული;

ეხლა იგივე სამოქალაქო ნორმატიული მოცემულობები შევადაროთ სიასხლის სამართლის მატერიალური კოდექსის შესაბამის მუხლებს და ამ ანალიზის შემდეგ გავაკეთოთ შესაბამისი სამართლებრივი შეფასებები; 182-ე მუხლის დისპოზიცია „ „სხვისი ნივთის ან ქონებრივი უფლების მართლსაწინააღმდეგო მითვისება ან გაფლანგვა , თუ ეს ნივთი ან ქონებრივი უფლება იმყოფებოდა მიმთვისებლის ან გამფლანგველის მართლზომიერ მფლობელობაში ან გამგებლობაში „ და სამოქალაქო კოდექსის 724-ე მუხლის შინარსის დებულება, რომ „საკუთრების მიმნდობი გადასცემს ქონებას მინდობილ მესაკუთრეს“ -არის ერთი და იგივე შინაარსი და იგივე სამართლებრივი მოცემულობის მატარებელი ნორმები , ანუ ის, რაც სსკ 182-ე მუხლის დისპოზიციაშია ჩამოყალიბებული, თითქმის იგივეა სამოქალაქო კოდექსის დასახელებულ მუხლებში და არ ჩანს არავითარი განსხვავება ამ ორ ერთმანეთისაგან თითქოსდა დიამეტრალურად განსხვავებულ ნორმატიულ შინაარსებთან; ეხლა შევადაროთ, თუ რით განსხვავდება იურიდიული პასუხისმგებლობა ხელშეკრულების შეუსრულებლობის დროს და „მართლსაწინააღმდეგო მითვისებასა და გაფლანგვის“ შემთხვევისას; სამოქალაქო კოდექსის 394-ე მუხლი განსაზღვრავს სამოქალაქო პასუხისმგებლობას ზიანის მიყენებისას და ადგენს, რომ „მოვალის მიერ ვალდებულების დარღვევისას კრედიტორს შეუძლია მოითხოვოს ამით გამოწვეული ზიანის ანაზღაურება ; ეს წესი არ ვრცელდება მაშინ, როცა მოვალეს არ ეკისრება პასუხისმგებლობა ვალდებულების დარღვევისათვის „; ნათელია, რომ იმ პირს, რომლის მიმართ ვალდებულება ისე დაირღვა, რომ მისთვის ზიანის მიყენება გამოიწვია, კანონმდებელი არ აძლევს უფლებას მიმართოს გამოძიებას , არამედ უდგენს წესს, რომლითაც სამოქალაქო სასამართლოს უნდა მიმართოს; სამოქალაქო კოდექსის 361-ე მუხლის თანახმად, „ვალდებულება უნდა შესრულდეს ჯეროვნად, კეთილსინდისიერად, დათქმულ დროსა და ადგილას“; მაშასადამე, სამოქალაქო კანონმდებლობა სამი სახის პასუხისმგებლობას უწესებს ხელშეკრულების პირობის დამრღვევს: ა) არაჯეროვანი შესრულებისათვის, ბ) არაკეთუილსინდისიერი შესრულებისათვის და ვადის დარღვევისათვის; ამ შემთხვევაში თუ მოვიშველიებთ სისხლის სამართლის კოდექსის 182-ე მუხლის ნორმატიულ შინაარსში გამოყენებულ ტერმინს -„ მართლსაწინააღდეგო მითვისებას“ ,მაშინ მივიღებთ იმავე სამართლებრივ შედეგს, რასაც სამოქალაქო კოდექსის 361-ე მუხლი მიუთითებს ანუ არაჯეროვანი შესრულება მართლსაწინაამდეგო ქმედებაა, ასევე არაკეთილსინდისიერი ან ვადის გადაცილებით შეუსრულებლობაც არის „მართლსაწინააღმდეგო „ქმედებები; თავად ტერმინი „მართლსაწინააღდეგო“ ძალიან მოცულობითი და მრავალასპექტიანი იურიდიული შინაარსისაა და გულისხმობს ნებისმიერ და მათ შორის სამოქალაქო ვალდებულების შეუსრულებლობას; ამ ლოგიკით სახელმწიფოს მიერ პირდაპირ ცხადდება, რომ ნებისმიერი სამოქალაქო ვალდებულების დარღვევა სისხლის სამართლის კოდექსის 182-ე მუხლით გათვალისწინებული დანაშაულია, რადგან თუნდაც ისეთი მაგალითი როგორიცაა საბანკო სესხის დაუბრუნებლობა- მითვისებაა და მაშასადამე ყველა სამოქალაქო დავა, რომელიც სამოქალაქო სასამართლოში მიმდინარეობს, უნდა შეფასდეს, როგორც ბანკის ფულის „მართლსაწინააღმდეგო მითვისება“;

რაც შეეხება სამართლებრივ დეფინიციას არაკეთილსინდისიერების თაობაზე, იგივე ლოგიკით სავსებით შესაძლებელია, რომ ასევე ჩაითვალოს „მართლწინააღმდების“ შინაარსში , თუმცა ამის შესახებ სამოქალაქო კოდექსის 346-ე მუხლი ძალიან გასაგები ხაზგასმით აცხადებს, რომ თუ ერთი მხარის მოქმედება „ ნდობისა და კეთილსინდისიერების პრინციპების საწინააღმდეგოდ საზიანოა ხელშეკრულების მეორე მხარისათვის“ , მაშინ ასეთი ხელშეკრულების ნებისმიერი პირობა ბათილია; მაშასადამე კანონმდებლის ნება ცხადზე ცხადია, რომლის მიხედვითაც, თუ ხელშეკრულების ერთი მხარის მოქმედება „მართლსაწინააღმდეგოა „ მაშინ მეორე მხარეს უფლება აქვს დააყენოს ამ ხელშეკრულების ბათილობის საკითხი და შესაბამისად მოითხოვოს სამოქალაქო პასუხისმგებლობის დაკისრება; იგივეს აცხადებს სამოქალაქო კოდექსის 54-ე მუხლიც. მაგრამ კონკრეტულ შემთხვევასთან ყველაზე იდენტურადაა მისადაგებული სამოქალაქო კოდექსის 81-ე მუხლის ნორმატიული შინაარსი, რომელიც განსაზღვრავს, რომ „თუ პირი გარიგების დადების მიზნით მოატყუეს, იგი უფლებამოსილია მოითხოვოს ამ გარიგების ბათილობა .ეს ხდება მაშინ , როცა აშკარაა, რომ მოტყუების გარეშე გარიგება არ დაიდებოდა. თუ ერთი მხარე დუმს იმ გარემოებათა გამო, რომელთა გამჟღავნების დროსაც მეორე მხარე არ გამოავლენდა თავის ნებას , მაშინ მოტყუებულს შეუძლია მოითხოვოს გარიგების ბათილობა ; გამღავნების ვალდებულება არსებობს ,მხოლოდ მაშინ , როცა მხარე ამას ერიდებოდა კეთილსინდისიერად“;

ამდენად, ზემოთ შედარებული ნორმატიულ შინაარსთა შედარებითი ანალიზი იძლევა ისეთი სამართლებრივი შეფასების საფუძველს, რომ მოქმედ სამოქალაქო კანონმდებლობას კერძო-სამართლებრივ ურთუიერთობებში წარმოშობილი ყველა დავა, რომელიც ვალდებულების არაჯეროვან, არაკეთილსინდისიერ, ვადის გადაცილებით შესრულებას, ზიანის მიყენებას ან მართლსაწინააღმდეგო მოქმედებას ან კიდევ მოტყუებით დადებულ გარიგებებს უკავშირდება- არის სამართლებრივად ზუსტად და კონკრეტულად მოწესრიგებული სფერო , რომლებზედაც წესდება სამოქალაქო პასუხისმგებლობა და არ შეიძლება იგივე შინაარსის და იმავე ფორმის ქმედება ამავედროულად იურიდიულად იქნეს შეფასებული დანაშაულებრივ ქმედებად; აქედან გამომდინარე, სსკ 182 ( ისევე როგორც 180-ე მუხლი ) არ პასუხობს საქართველოს სახელმწიფოში დადგენილ კონსტიტუციური წესრიგის მოთხოვნებს , მართლმსაჯულების იმ ამოცანების შესრულებას, რომელიც დამნაშავეობის ბრძოლისა და საზოგადოებრივი წესრიგის დამყარებასთან არის დაკავშირებული და სრულიად ეწინააღმდეგება სამოქალაქო კანონდებლობით დადგენილ წესრიგს ; ასეთი ანტისამართლებრივი პოზიცია მიანიშნებს, რომ საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსი ინარჩუნებს ნიჰილისტური პოზიტივიზმის ნეგატიურ ელემენტებს, რომლის მიხედვითაც მთავარია სახელმწიფომ მიიღოს კანონი და მნიშვნელობა არა აქვს იგი არის თუ არა სამართლიანი და აყენებს თუ არა ზიანს კონსტიტუციურ, სამართლებრივ და სამოქალაქო წესრიგს; ერთადერთი ახსნა , რომელიც შეიძლება მოეძებნოს ამ ანტიკონსტიტრუციური ნორმის შემოტანას სისხლის სამართლის კოდექსში ის არის, რომ სახელმწიფოს ჰქონდეს რეალური ბერკეტი იმისათვის, რომ როდესაც მოისურვებს და ვის მიმართაც მოისურვებს, მაშინ ჩაერიოს სამეწარმეო სუბიექტის საქმიანობაში და შეუფასოს ნებისმიერი ხარჯი, როგორც მითვისება ან როგორც გაფლანგვა;

საერთოდ, იურიდიული პასუხისმგებლობის დეფინიციურ იერარქიაში „მართლსაწინააღმდეგო „ ქცევა ანუ ქმედება ( მოქმედება ან უმოქმედება ) ყველაზე დაბალი დოზის სოციალური საფრთხის შემცველია, რის გამოც პასუხისმგებლობათა სისტემაში ქვედა საფეხურზე იმყოფება; ამ ტერმინის ( ცნების ) მეცნიერულ წიაღსვლას, რომ ყურადღებაც არ მივაქციოთ, უბრალო დონის იურიდიულ ლექსიკონებში იკითხება, რომ „მართლსაწინააღმდეგო“ ქცევა არის მსუბუქ დარღვევათა ( სოციალურ ანომალიათა ) მომიჯნავე ქცევების ნაირსახეობა , რომელიც მისი ბუნებისა და ხასიათის მიხედვით, ახლოსაა სამართალდარღვევის ფორმასთან , მაგრამ არ ატარებს იმ იურიდიული პასუხისმგებლობის ფუნქციას, რომელსაც გადაცდომითი ან დანაშაულებრივი ქცევები ატარებენ; სწორედ სოციალური საფრთხის სიმძიმის ხარისხით განასხვავებენ გადაცდომასა და დანაშაულს ერთმანეთისაგან; მაგალითად გადაცდომები ანუ სამართალდარღვევები სამ ნაირსახეობად არის დაყოფილი, საიდანაც პირველია დისციპლინური გადაცდომა ( სამართალდარღვევა), რომლის მიმართ დაწესებულია შესაბამისი იურიდიული პასუხისმგებლობის დაკისრების სახეები ( გაფრთხილება, საყვედური, თანამდებობრივი დაქვეითება, ხელფასის დაქვითვა და სამსახურიდან გათავისუფლება ) ; გადაცდომის ანუ სამართალდარღვევის მეორე ნაირსახეობაა ადმინისტრაციული სამართალდარღვევა, რომელიც გულისხმობს საზოგადოებრივი წესრიგის დარღვევასა და სახელმწიფოს მიერ დადგენილი ან განსაზღვრული წესის დარღვევას ; ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევაზე წესდება როგორც ჯარიმა, ასევე სხვა სახის ზემოქმედების ღონისძიებები, მათ შორის ადმინისტრაციული პატიმრობა; გადაცდომის მესამე საფეხურის დარღვევაა სამოქალაქო-სამართლებრივი ქმედებები, რომლებზედაც წესდება ქონებრივი და ფინანსური სანქციები;

საქართველოს ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა ( გადაცდომის ) სამართლებრივი ცნება განმარტებულია ამავე დასახელების კოდექსის მე-10 მუხლში, კერძოდ: „ ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევად ( გადაცდომად ) ჩაითვლება სახელმწიფო ან საზოგადოებრივი წესრიგის, საკუთრების, მოქალაქეთა უფლებებისა და თავისუფლებების, მმართველობის დადგენილი წესის ხელმყოფი მართლსაწინააღმდეგო , ბრალეული ( განზრახი ან გაუფრთხილებელი ) მოქმედება ან უმოქმედება, რომლისთვისაც კანონმდებლობით გათვალისწინებულია ადმინისტრაციული პასუხისმგებლობა“; როგორც ვხედავთ , იმისათვის, რომ „მართლწინააღმდეგობა“ ჩაითვალოს „სამართალდარღვევად“ , კანონმდებელი სავალდებულო შემადგენელ ნიშნად მიუთითებს იმას, რომ მართლსაწინააღმდეგო ქმედება აუცილებლად უნდა იყოს ბრალეული და ეს ქმედება ასევე აუცილებლად უნდა არღვევდეს საზოგადოებრივ წესრიგს, ან მოქალაქეთა უფლებებსა და თავისუფლებებს , ან ხელყოფდეს სხვისი საკუთრების უფლებას, ან არღვევდეს იმ წესს, რომელიც მმართველობის ორგანოების მიერ არის დადგენილი და შესასრულებლად სავალდებულოა; მაშასადამე, კანონმდებელი აცხადებს, რომ „მართლსაწინააღმდეგო „ ქმედება ( ქცევა) მხოლოდ მაშინ ადის სამართლადარღვევის საფეხურზე , თუ იგი იძენს ისეთ იურიდიულ ნიშნებს, რომლებიც მოცემულია ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსიოს მე-10 მუხლის დისპოზიციურ განმარტებაში;

აქედან გამომდინარე, აშკარაა, რომ მხოლოდ ზოგადი ტერმინი „მართლსაწინააღმდეგო“ ქმედება , არ არის საკმარისი იურიდიული პასუხისმგებლობის დაკისრებისათვის , იმდენად, რამდენადაც ფიზიკურ ქცევათა იმ იერარქიაში, რომლებზედაც იურიდიული პასუხისმგებლობა წესდება „მართლსაწინააღმდეგო „ ქცევა ყველაზე დაბალი საფეხურის და ყველაზე ნაკლები სოციალური საშიშროების შემცველი ქცევაა, რომელსაც საზოგადოებისათვის საფრთხის სიმძიმის ხარისხი იმდენად უმნიშვნელოდაა მიჩნეული, რომ უმრავლეს შემთხვევაში პასუხისმგებლობა არ დგება და იურიდიული პასუხისმგებლობის მხოლოდ ფორმალურ შემადგენლობას წარმოადგენს; როგორც აღინიშნა „მართლსაწინააღმდეგო“ ქცევის მეორე საფეხურს წარმოადგენს ე.წ „გადაცდომითი“ ქცევები, რომელთა წრეში შედიან გადაცდომები შრომით-სამართლებრივ ურთიერთობებში, ადმინისტრაციულ -სამართლებრივ ურთიერთობებში და სამოქალაქო-სამართლებრივ ურთიერთობებში; თვითოეულ მათგანზე, თავიანთი რეგულირების სფეროში მოქმედებს შესაბამისი ნორმატიული ბაზა და საჯარო სამართლის მეშვეობით მოწესრიგებულია ამ სფეროებში არსებული სამართლებრიივი ურთიერთობები შესაბამისი სამართლის სუბიექტებს შორის; უფრო რბილად და მარტივად, რომ ავხსნათ, ყველა სახის თუ ფორმის გადაცდომის შეფასების სამართლებრივი კრიტერიუმის საფუძველია შესაბამისი სპეციალური კანონი; მაგალითად, შრომით-სამართლებრივ ურთიერთობებში -„შრომის კოდექსი“და „საჯარო სამს ახურის შესახებ „ კანონი, ადმინისტრტაციულ-სამართლებრივ ურთიერთობებში კი „ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსი ‘’, ხოლო სანივთო (ქონებრივ-არაქონებრივ ) და ვალდებულებით სამართლებრივ ურთიერთობებში კი „სამოქალაქო კოდექსი“;

ყოველივე აღნიშნულიდან გამომდინარე, აშკარაა, რომ ტერმინი „სამართალდარღვევა „ ნორმის დისპოზიციურ კონსტრუქციაში მხოლოდ მაშინ გამოიწვევს შესაბამის იურიდიულ პასუხისმგებლობას , თუ ასეთი ანტისოციალური ქცევა საზოგადოებისათვის დიდი საფრთხის შემცეველ დანაშაულებრივ მოვლენაში ბრალეულობისა და ობიექტური მხარის ნიშნებით უშუალო კავშირში იქნება იმ სამართლებრივ შედეგთან, რომლის მიზეზს და საფუძვლეს ასეთი ქცევა წარმოადგენს;

ამგვარი ანალიზის შემდეგ, აუცილებელი ხდება კვლავ სსკ182-ე მუხლის დისპოზიციაში გამოყენებულ „მართლსაწინააღმდეგო“ ტერმინის იურიდიულ მნიშვნელობას დავუბრუნდეთ და გავარკვიოთ ხომ არა აქვს ადგილი მოქმედი სამართლით უკვე მოწესრიგებულ სამოქალაქო-სამართლებრივ ურთიეერთობებში შეჭრას და ორმაგი პასუხისმგებლობის კონსტიტუციით აკრძალულ ვითარების შექმნას; აქ ალბათ , პირველ რიგში ყურადღება უნდა მიექცეს სსკ 182-ე მუხლის ფორმულაში სამოქალაქო ინსტიტუტის შემოტანის ფაქტორს, ვინაიდან სადაო ნორმის შინაარსში პირდაპირ არის მითითებული სხვისი ნივთის ან ქონებრივი უფლების მითვისება-გაფლანგვა იმ პირის მიერ ვისაც მართლზომიერად ჰქონდა უფლება ამ ნივთის ან უფლების მართვაზე; ამ შემთხვევაში აღარ დავუბრუნდებთ იმაზე მსჯელობას, რომლებიც სამოქალაქო კოდექსის 54-ე, 81-ე, 361-ე, 394-ე და 724-ე მუხლებით მყარად დამკვიდრებულ სამოქალაქო ინსტიტუტებს წარმოადგენენ და რომლის დარღვევაზე ( თუნდაც მითვისება ან გაფლანგვაზე ) დაწესებულია შესაბამისი სამოქალაქო პასუხისმგებლობა; ამიტომ ამ სამართლებრივი ასპექტის გათვალისწინების გარეშე, შეუძლებელია შეფასდეს სადაო ნორმის მართებულობისა და მიზანშეწონილობის საკითხი; ამ კონტექსში უფრო საგანგაშო სამართლებრივ საფთხეს ორმაგი დასჯის ანტიკონსტიტუციური პრინციპის არსებობა წარმოადგენს; საქართველოს კოსტიტუციის 42-ე მუხლის მე-4 პუნქტი კრძალავს ერთი და იგივე ქმედებაზე ორმაგ დასჯას; ამასვე მიუთითებს ევროპის ადამიანის უფლებათა სასამართლოს უამრავი გადაწყვეტილება, მაგრამ , მიუხედავად ასეთი მაღალი ხარისხის ნორმატიული დეკლარირებისა, ჩვენს კონრეტულ შემთხვევაში ადგილი აქვს კანონიერი ( ნორმატიული ) ინსტრუმენტის მეშვეობით ორმაგი დასჯის ანტიკონსტიტუციური სამართლებრივი რეჟიმის არსებობას ; საილუსტრაციოდ რამდენიმე შედარებითი მაგალითის მოყვანაც შეიძლება : ა) საფინანსო ორგანიზაციამ ( ბანკმა ) ასესხა ფული ფიზიკურ პირს, რომელმაც დახარჯა , ანუ მიითვისა სხვისგან ნასესხები ფული და ბანკს არაფერი გადაუხადა; ამ შემთხვევაში ფული ნივთია , რომელიც დროებითი სარგებლობისათვის გადავიდა ფიზიკური პირის მართლზომიერ სარგებლობაში ( მფლლობელობაში ) და ფიზიკური პირი ვალდებული იყო დაებრუნებია ბანკისთვის ფული სარგებლიანად; ; ამის თაობაზე ბანკმა მიმართა საგამოძიებო ორგანოს, რომელმაც ჩათვალა, რომ ადგილი ჰქონდა ფიზიკური პირისაგან სხვისი ნივთის მითვისებას და ბრალი წაუყენა ამ პირს სსკ 182-ე მუხლით; პარარელურად ბანკმა სარჩელი შეიტანა სასამართლოში და მოითხოვა ამ პირისათვის მითვისებული ფულის გადახდის დაკისრება და ასევე ზიანის ანაზღაურება პროცენტის, საურავისა და ჯარიმის ჯამური ოდენობით გადახდის დაკისრება; სამოქალაქო სასამართლომ დააკმაყოფილა ბანკის მოთხოვნა, ხოლო სისხლის სამართლის სასამართლომ მიუსაჯა სასჯელი პირს მითვისებისათვის; მაშასადამე , ფიზიკური პირი დაისაჯა ორჯერ ერთი და იგივე ქმედებისათვის და მაშასადამე ადგილი აქვს ორმაგი დასჯის ანტიკონსტიტუციურ პრაქტიკის დამკვიდრების შესაძლებლობას, რომელიც გამორიცხული არ არის საწინააღმდეგო სამართლებრივი მექანიზმებით; ბ ) იურიდიულმა პირმა-შპს“ იქს-იგრეკმა“ ხელშეკრულება დადო ასევე იურიდიულ პირ-შპს „ალფაიგრეკთან“; ხელშეკრულების საგანი იყო საკუთრების მინდობა, რომლის მიხედვითაც მინდობილი მესაკუთრე მესამე პირებთან საგებლობდა მესაკუთრის უფლებამოსილებით; ხელშეკრულების პირობის მიხედვით მინდობილ მესაკუთრეს ყოველთვიურად უნდა გადაეხადა ის სარგებელი, რომელსაც იგი მიიღებდა გადაცემული ქონების სარგებლობიდან; საკუთრების მიმნდობმა მესაკუთრის ინტერესების საწინააღმდეგოდ მიითვისა ყველა შემოსავალი, რაც მინდობილი საკუთრების სარგებლობიდან ჰქონდა მიღებული და დაარღვია ვალდებულება; სამოქალაქო კოდექსის 725-ე მუხლი მიმნდობის ასეთ ქმედებას აკვალიფიცირებს, როგორც სახელშეკრულებო ვალდებულების დარღვევას და იურიდიული პასუხისმგებლობის სახით გათვალისწინებული აქვს ზიანის ანაზღაურების დაკისრება; ეხლა იგივე შემთხვევას მივუდგეთ სსკ 182-ე მუხლის კრიტერიუმით; მაშასადამე, ვინაიდან მიმნდობმა პირმა მიითვისა მისთვის მართლზომიერ მფლობელობაში მყოფი სხვა პირის ნივთი ან სარგებელი, ამდენად იურიდიული პასუხისმგებლობის შემადგენლობა სახეზეა და ამდენად ის ექვემდებარება სისხლის სამართლებრივი წესით იურიდიულ პასუხისმგებლობას; ამ შემთხვევაშიც სახეზეა ერთი და იგივე ქმედებისათვის ორმაგი დასჯა;

ეხლა გავარკვიოთ გააჩნიათ თუ არა რაიმე სახის სამართლებრივი დისკრეცია სსკ 182-ე მუხლის შეფასებისას ისეთ საპროცესო პირებს, როგორებიც არიან პროკურორი და გამოძიებელი; ვინაიდან ამ მუხლის დისპოზიციაში „მართლსაწინააღმდეგო“ ტერმინის ცნება დატვირთული არ არის არც დანაშაულის ობიექტური მხარის ნიშნებით და არც ბრალეულობის განმსაზღვრელი ელემენტებით, ამიტომ იგი უნდა გავიგოთ სწორედ ისე, როგორც კანონმდებელი წერს და „მართლსაწინააღმდეგო“ ტერმინის შინაარსში უნდა ვიგულისხმოთ ყველა სახის მართლწინააღმდეგობა, რომელიც მიმართულია მართლწესრიგის დარღვევისაკენ და მნიშვნელობა არ ენიჭება ეს „სამართალდარღვევა ისეთი არამართლზომიერი ქცევაა, რომელზედაც არ წესდება იურიდიული პასუხისმგებლობა, თუ ისეთი როგორიცაა შრომითი წესრიგის დარღვევა, ადმინისტრაციული სამართალდაღრვევა თუ სამოქალაქო სამართლებრივი წესრიგით დადგენილი ურთიერთობის წესები; სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 33-ე მუხლის თანახმად, პროკურორს არა აქვს უფლება აღძრას სისხლის სამართლის საქმე და დაიწყოს გამოძიება, მაგრამ უფლება აქვს შეწყვიტოს დაუსაბუთებელი სისხლის სამართლებრივი დევნა და თავისი უფლებამოსილების განხორციელების დროს იგი ემორჩილება მხოლოდ კანონს; აქედან გამომდინარე, პროკურორს არანაირი სახის დისკრეციული უფლებამოსილება არ გააჩნია საქმის აღძვრის სტადიაზე; პროკურორს კანონი ანიჭებს დისკრეციის მსგავს უფლებას, როდესაც მან უნდა შეარჩიოს ბრალდებულის მიმართ გამოსაყენებელი აღმკვეთი ღონისძიება, ასევე აქვს შერჩევის თავისუფლება საპროცესო შეთანხმების გამოყენებისა და ასევე განრიდების გამოყენების თაობაზე; ამავე კოდექსის 37-ე მუხლის მიხედვით, არც გამომძიებელს არა აქვს უფლება აღძრას სისხლის სამართლის საქმე და დაიწყოს გამოძიება, ანუ დანაშაულებრივი მოვლენის იურიდიულოი შეფასება არ წარმოადგენს გამომძიებლის კომპეტენციას; მიუხედავად ამ სპეციალური ნორმებით განსაზღვრული უფლებამოსილებისა, საპროცესო კოდექსის მე-100 მუხლი მიუთითებს, რომ დანაშაულის შესახებ ინფორმაციის შემთხვევაში გამომძიებელი, პროკურორიო ვალდებნულნი არიან დაიწყონ გამოძიება; მაშასადამე, ეს ნორმა აცხადებს, რომ არც გამომძიებელს და არც პროკურორს არავითარი დისკრეციული უფლებამოსუილება არ გააჩნიათ და ისინი ვალდებულნი არიან დაიწყონ გამოძიება შეტყობინების არსებობისას’; მაშასადამე, საქმის აღძვრაში არავითარი დისკრეცია არ არსებობს და არსებობს პირდაპირი ვალდებულება, მაგრამ ამის საპირისპიროდ, ამავე კოდექსის მე-16 მუხლი ადასტურებს, რომ სისხლის სამართლის დევნის დაწყებისა და შეწყვეტის დროს, პროკურორი სარგებლობს დისკრეციული უფლებამოსილებით , რა დროსაც საჯარო ინტერესებით ხელმძღვანელობს; აი სწორედ აქ არის სადავო ნორმის კვანძი გახსნილი და აქ ჩანს სახელმწიფოს ჩარევის შესაძლებლობა ბიზნესში და კონსტიტუციის 21-ე და 30-ე მუხლების ხელყოფის რეალური მექანიზმის არსებობა; მაშასადამე , გამოდის, რომ თუ საჯარო ინტერესი გამოხატულია, ანუ საზოგადოებრივი ხმაური გამოხატა ამა თუ იმ ფაქტმა ან მოვლენამ, მაშინ პროკურორს შეუძლია გაითვალისწინოს ეს ინტერესი და პირს წაუყენოს ისეთი ბრალდება, რომელიც შეიძლებოდა არ წაეყენებია თუ ამ ფაქტის ან მოვლენის მიმართ არ იარსებებდა საჯარო ინტერესი; ამდენად, აშკარაა, რომ პროკურორს კანონმა მიანიჭა საპროცესო ექსკულზივი იმ დისკრეციის სახით, რომელიც მას უფლებას ანიჭებს, რომ როცა უნდა მაშინ მიიჩნევს სსკ 182-ე მუხლით გათვალისწინებულ დანაშაულად ისეთ მარტივ იურიდიულ შემადგენლობასაც კი, როგორიცაა მართლსაწინააღმდეგო ქცევა და ძალიან მარტივად ახსნის, რომ ეს გამოწვეული იყო საზოგადოებრივი ან საჯარო ინტერესიდან გამომდინარე; ასეთ მოცემულობაში, როცა პროკურორს ასეთი ექსკულზივი გააჩნია , არ არსებობს ისეთი გამომრიცხავი სამართლებრივი მექანიზმი, რომელიც შესაძლებლობას არ მისცემს საგამოძიებო ორგანოს და პროკურორს, რომ განახორციელოს უკანონო და მიუკერძოებელი სამართლებრივი დევნა; ჩვენს კონკრეტულ შემთხვევაში, სწორედ ასეთ კაზუსთან გვაქვს საქმე, როდესაც რამოდენიმე მენაშენემ იჩივლა საგამოძიებო ორგანოში და ეს ჩაითვალა საჯარო ინტერესის საფუძვლად, თუმცა კონსტიტუციური თვალსაზრისით არც პროკურორის ასეთი დისკრეცია და არც საჯარო ინტერესი არ წარმოადგენს სისხლის სამართლის დევნის დაწყების და პირის დამნაშავედ ცნობის საფუძველს და შესაბამისად , ტოტალურად ირღვევა კონსტიტუციური წესრიგი;

საქართველოს სახელმწიფოს გაცხადებული აქვს, რომ ჩვენ ვართ დემოკრატიული და სამართლებრივი სახელმწიფო, რომელიც იღწვის ევროპული ოჯახის წევრობისათვის და ევროპული სამართლებვრივი სისტემის შემადგენელ ნაწილად აღიარებისათვის, რომლის ფუნდამენტი აგებულია ადამიანის საყოველთაოდ აღიარებული უფლებების დაცვისა და თავისუფლებაზე; თუ ეს სინამდვილეა და ჩვენს სახელმწიფოს მართლა სურს ამ ამოცანის გადაწყვეტა, მაშინ რით აიხსნება, რომ ხელისუფლება კვლავ იტოვებს ბიზნესზე ზემოქმედების ისეთ სისხლის სამართლებრივ მექანიზმს, რომელიც დამახასიათებელია რუსული პოლიტიკურ-სამართლებრივი რეჟიმის და მსგავსი რეჟიმის პოსტსაბჭოთა სახელმწიფოებისათვის; მაგალითად, რუსეთის ფედერაციის სისხლის სამართლის კოდექსის 160-ე მუხლი სათაურით და დისპოზიციური ფაბულით ერთი ერთზეა იდენტური წერტილ-მძიმით და ქართული ვარიანტი ( სსკ 182-ე მუხლი ) მის სრულ კალკას წარმოადგენს; ამდენად, უდავოა, რომ საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 182-ე მუხლი იდენტურია რუსეთის ფედერაციის სისხლის სამართლის კოდექსის 160-ე მუხლისა და შესაბამისად, რუსული სამართლის იმ მექანიზმის გადმოტანას წარმოადგენს, რომელიც ხელისუფლების მიერ გამოყენებულია ბიზნესის კონტროლისა და ბიზნესში სახელმწიფოს ჩარევის ინსტრუმენტად;

ეხლა შევადაროთ თუ როგორ სამართლებრივ ბერკეტებს ფლობს დემოკრატიული დასავლეთის სახელმწიფოთა სამართლებრივი სისტემები ბიზნესთან მიმართებაში და აქვთ თუ არა მათი ხელისუფლების ორგანოებს ამგვარი უხეში მექანიზმებით ბიზნესში ჩარევის შესაძლებლობა; შედარებითი ანალიზისთვის ავიღოთ გერმანია; ამ ასპეტთან მიმართებაში, უპირველეს ყოვლისა უნდა აღინიშნოს, რომ სახელმწიფო, რომელიც სარგებლობს კერძო სამართლის ინსტრუმენტებით, ვალდებულია გაითვალისწინოს კონსტუტუციური შეზღუდულობა კანონმდებლობაში, რაც იმას ნიშნავს, რომ კონსტიტუციური ნორმები ბოჭავენ საჯარო სამართლის კანონებს და ამ შემთხვევაში, სამართლებრივი პრინციპი საჯარო ხელისუფლებას აკავშირებს მისი საქმიანობის ნებისმიერ ფორმასთან ; მაგალითად, კანონმდებელი დაკავშირებულია კონსტიტუციასთან , იმდენად რამდენადაც მნიშვნელობა არა აქვს რომელ სფეროს არეგულირებს ესა თუ ის კანონი; ეს არის მაიძულებელი დამოკიდებულება კონსტიტუციასთან, რადგან კანონები , რომლებსაც საჯარო მიზნები გააჩნიათ , კერძო-სამართლებრივი ურთიერთობების რეგულირების გზით, ვალდებული არიან პასუხობდნენ კონსტიტუციის მოთხოვნებს , კერძოდ, იყონ კონსტიტუციურად თანაზომიერნი; კერძო-სამართლებრივი ხელშეკრულერბის დადებისას აღმასრულებელი ხელისუფლება შებოჭილია და არ შეუძლია განახორციელოს ისეთი მოქმედება, რომელიც მოქმედებს მხარეთა ნების ავტონომიაზე და აქედან გამომდინარე, კონტრაგენტის არჩევის თავისუფლებაზე იმ ზომით, რომლებიც შეიძლება გააკეთოს კერძო პირმა; ეს სამართლებრივი აქსიომა საქართველოს საკანონმდებლო შემოქმედებითი პროცესისთვისაც სავალდებულო მოთხოვნაა და კონსტიტუციური კონტროლი სწორედ ამ გვარი შებოჭილობის ფარგლების დარღვევაზე ვრცელდება;

გერმანია მთელს ევროპაში სამართლის განვითარების ერთგვარი აკვანია და კონტინენტალურ სამართლებრივ სისტემაში წამყვანი ადგილი უკავია; ჩვენი კანონმდებლობა და ძირითადად სამოქალაქო და საჯარო სამართალი სწორედ გერმანული სამართლის კონსტრუქციის მიხედვითაა აგებული და არქიტექტურულად აწყობილი; გერმანიაში კერძო-სამართლებრივ ურთიერთობებს მხოლოდ სამოქალაქო კოდექსი არ აწესრიგებს და ბიზნეს-ეკონომიკურ ურთიერთობებში უმნიშვნელოვანეს როლს ასრულებს კორპორატიული კანონმდებლობა ( კანონი აქციონერული საზოგადოების შესახებ, კონცერნის შესახებ, შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოების შესახებ, საწარმოო და სამეურნეო ამხანაგობის შესახებ) და სავაჭრო კოდექსი; სამეწარმეო სუბიექტის ბიზნეს-ეკონომიკურ და ვალდებულებით სამართლებრივ ურთიერთობებს აწესრიგებს დებულება შეზღუდული პასუხისმგებლობის შესახებ ( GmbH ) და სავაჭრო კოდექსი ( HGB ); დასახელებულ სამართლის წყაროებში სპეციალური ნორმები ვალდებულებისა და პასუხისმგებლობის საკითხებს არეგულირებენ ისეთ სამართლებრივ ურთიერთობებში, როდესაც კომპანია იმყოფება კრიზისულ ვითარებაში; საერთოდ, კორპორაციული სამართლის მიხედვით, ნებისმიერი სამართლებრივ-ორგანიზაციული ფორმის საწარმოში მართველ თანამდებობის პირებს ( დირექტორები ) გააჩნიათ ფიდუციარული ვალდებულებები , რომელიც განსაზღვრულია როგორც კანონით, ასევე სასამართლო პრაქტიკით; დირექტორის მთავარ ფიდუციარულ ვალდებულებად ითვლება საზოგადოების ინტერესების დაცვა , რომელიც დირექტორს ეკისრება მისი თანამდებობაზე განმწესების მომენტიდან; დირექტორის ვალდებულება მარტო საწარმოს ინტერესების დაცვა არ არის, არამედ მას არ შეუძლია და ეკრძალება საკუთარი ინტერესებით სარგებლობა საწარმოში , ასევე კონკურენტი საწარმოს ინტერესების გათვალისწინება და საწარმოს ნებისმიერი ზიანი, რომელიც მისი ბრალეული მოქმედებით წარმოიშობა’; დასახელებული ნორმატიული აქტის პირველი მუხლის 30-ე პარაგრაფის მიხედვით, იმ შემთხვევაში, როდესაც საწარმოს საგადასახადო ბალანსი დაირღვევა , მაშინ დირექტორმა უნდა გადაიხადოს ის სხვაობა, რაც ამ ბალანსშია ნაჩვენები, მაგრამ გადახდა არ დაიშვება საზოგადოების მონაწილეებისათვის თუ საწარმოს ქონების ღირებულების ან წმინდა მოგების ოდენობა დაბალია საწარმოს კაპიტალის მოცულობის ოდენობაზე; უფრო მეტიც, დირექტორი შეზღუდულია და არ შეუძლია განახორციელოს საზოგადოების მონაწილეთა მოთხოვნა მათ მიერ ასეთი ქონების გამოყენებაზე საკუთარი წილის გასხვისების, შემცირების ან გაზრდისათვის, აგრეთვე სესხის გაცემზე, თუნდაც ეს სესხი გამიზნული იყოს სამოქალაქო-სამართლებივიო მიზნების განხორციელებისათვის;

იმ შემთხვევაში, თუ დირექტორის მიერ დარღვეული იქნა ფიდუციარული ვალდებულებების ზოგადი წესები, მაშინ დირექტორს წარედგინება მოთხოვნა ზიანის სრულად ანაზღაურების ან ხელფასიდან ნაწილ-ნაწლ გადახდის თაობაზე , ასევე შესაძლებელია იგი გაფრთხილებული იქნეს მომავალში ასეთი ქმედებისაგან თავის შეკავებაზე, მაგრამ არ არის გამორიცხული, რომ ეს დარღვევა შეიძლება გახდეს დირექტორის გათავისუფლებისა და მასთან ხელშეკრულების შეწყვეტის საფუძველი; 64-ე პარაგრაფის თანახმად, საწარმოს დირექტორი ვალდებულია აუნაზღაუროს ზიანი საზოგადოებას იმ შემთხვევაშიც, თუ მან განახორციელა დაუსაბუთებელი გადახდები , მათ შორის კომუნალურ გადასახადებზე, ხელფასებზე, დაზღვევაზე და ა.შ.

ამრიგად, გერმანული სამოქალაქო, კომერციული და კორპორაციული კანონმდებლობა სამეწარმეო სუბიექტის მიერ ვალდებულებათა დარღვევისათვის აწესებს დისციპლინურ ან სამოქალაქო პასუხისმგებლობას და გამორიცხავს რაიმე სახის სისხლის სამართლებრივი პასუხისმგებლობის დაკისრებას;

გერმანიის სავაჭრო კოდექსის 334-ე პარაგრაფი და მოსაკრებლებისა და გადასახადების კანონის 369-ე და 370-ე მუხლები ითვალისწინებენ საწარმოს ადმინისტრაციულ და სისხლის სამართლის პასუხისმგებლობას, რომელიც წესდება საწარმოს ხელოვნური გაკოტრებისათვის , ან ყოველწლიური ბუღალტრული დოკუმენტების შეგნებულად ისე შედგენისათვის, რომელიც საწარმოს გაკოტრებას იწვევს ( ადმინისტრაციული სამართალდარღვევა ) და სახელმწიფო გადასახადების შემცირებაზე ( დამახინჯებული საფინანსო დეკლარაციების წარდგენით ) , ასევე გადასახადისაგან თავის არიდების შემთხვევაში;

როგორც ვხედავთ, გერმანული კანონმდებლობა არც ერთ შემთხვევაში არ მიიჩნევს არც ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევად და არც დანაშაულებრივ ქმედებად საწარმოს კუთვნილი თანხების ან მატერიალური აქტივების მითვისებას ან გაფლანგვას; პირიქით, შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოების შესახებ კანონის 30-ე პარაგრაფი პირდაპირ მიუთითებს, რომ საკუთარი ინტერესების მიხედვით საწარმოდან სარგებლის მიღების შემთხვევაში, დირექტორის მაქსიმალური დასჯის ღონისძიება ანუ იურიდიული პასუხისმგებლობაა-მისი თანამდებობიდან გათავისუფლება, ხოლო ამავე კანონის 64-ე მუხლი აცხადებს, რომ ე.წ გაფლანგვის ანუ არამიზნობრივი ან დაუსაბუთებელი ხარჯების გაწევის შედეგად მიღებული ზიანისათვის, დირექტორს მხოლოდ ფინანსური სანქციები ანუ სამოქალაქო პასუხისმგებლობა ეკისრება; აქედან ნათელია, რომ საქართველოს სსკ 182-ე მუხლისაგან განსხვავებით, არც ამ შემთხვევაში აგებს დირექტორი პასუხს სისხლის სამართლებრივი წესით; ასევე საყურადღებოა, რომ სახელშეკრულებო სამართლებრივ ურთიერთობებში, გერმანიის სამოქალაქო კოდექსი უმთავრეს პრინციპად მიიჩნევს მხარეთა ნების ავტონომიურობას ( პარაგრაფი 154 ) , სადაც მხარეები მოქმედებენ საკუთარი რისკებითა და თავიანთი თვითდამზღვევი მოლოდინებით; ამავე კოდექსის 242-ე პარაგრაფი მიუთითებს კეთილსინდისიერების პრინციპის დარღვევაზე ( თუნდაც ბრალეული ქმედებით ამ მიზინის მიღწევისათვის ) , რომელიც იწვევს სამოქალაქო პასუხისმგებლობის დაკისრებას ხელშეკრულების შეწყვეტის სახით და ზიანის ანაზღაურების დაკისრების სახით ( პარაგრაფი 155-ე, 241-ე, 280-ე და 311-ე ;

ეხლა შევადაროთ იგივე სამართლებრივი მოცემულობა საქართველოს კანონს „მეწარმეთა შესახებ“ ; ამ კანონის მე-9 მუხლის მიხედვით, საწარმოს დირექტორის უფლებამოსილება მოიცავს როგორც საწარმოს ხელმძღვანელობით ( მართვა და მენეჯმენტი ), ასევე წარმომადგენლობით ( საწარმოს სახელით შეაასრულოს და დადოს კონტრაქტები ) ფუნქციებს; კანონს და მისგან გამომდინარე საწარმოს წესდებას გამიჯნული აქვს კომპეტენციების ფარგლები დირექტორისა და პარტნიორთა კრების უფლებამოსილებებს შორის; მე-9 მუხლის მე-5 პუნქტი აცხადებს, რომ თუ დირექტორმა პარტნიორთა თანხმობის გარეშე განახორციელა ისეთი ქმედება, რომელიც მიეკუთვნება პარტნიორთა კრების კომპეტენციას, ან კიდევ დირექტორმა დაარღვია კანონითა და წესდებით დაკისრებული ვალდებულების ფარგლები, მაშინ მას უნდა მოეთხოვოს ასეთი საქმიანობის შეწყვეტა ან კიდევ დადგეს მისი დისციპლინური ან სამოქალაქო პასუხისმგებლობის საკითხი; თუ დირექტორის მიერ დაირღვა ინტერესთა კონფლიქტის წესები და ამით საზოგადოებას ზიანი მიადგა, მაშინ „დამრღვევი ვალდებულია დათმოს ამ საზოგადოებიდან გასამრჯელოს მიღების მოთხოვნის უფლება და აანაზღაუროს ზიანი; ამ პირის ( ან პირების ) მიერ საზოგადოებისათვის მიყენებული ზიანის ანაზღაურების მოთხოვნის უფლება აქვს საზოგადოებაში აქციის 5%-ის მფლობელ აქციონერს ან აქციონერთა ჯგუფს, ხოლო ყველა დანარჩენ საზოგადოებაში , თვითოეულ პარტნიორს“; ისევე, როგორც გერმანულ კორპორაციულ სამართალში , ამ კანონის მ,ე-9 მუხლის მე-6 პუნქტისა და 65-ე მუხლების თანახმად, „დირექტორი საზოგადოების საქმეებს უნდა გაუძღვეს კეთილსინდისიერად , კერძოდ ზრუნავდნენ ისე, როგორც ზრუნავს ანალოგიურ თანამდებობაზე და ანალოგიურ პირობებში მყოფი ჩვეულებრივი , საღად მოაზროვნე პირი, და მოქმედებდნენ იმ რწმენით, მათი ეს მოქმედება ყველაზე ხელსაყრელია საზოგადოებისათვის ; თუ ისინი არ შეასრულებენ ამ მოვალეობას , საზოგადოების წინაშე წარმოშობილი ზიანისათვის პასუხს აგებენ სოლიდარულად, მთელი თავისი ქონებით, პირდაპირ და უშუალოდ; „;

მაშასადამე, სრულიად ნათელია კანონმდებლის ამოცანა იმასთან დაკავშირებით, რომ საწარმოს შიგნით გამოვლენილი ნებისმიერ დარღვევის ან ვალდებულების შეუსრულებლობის შემთხვევისას დაუშვებელია სახელმწიფო ანუ საჯარო-სამართლებრივი კონტროლი; კერძოდ: საქართველოს კანონმდებლობა ( როგორც სამოქალაქო, ასევე შრომითი, ასევე ადმინისტრაციულსამართალდარღვევათა კოდექსები და ასევე „მეწარმეთა შესახებ“კანონი ) ყოველგვარი ალტერნატივებისა და დისკრეციების გარეშე ადგენს და განსაზღვრავს, რომ საწარმოს შიგნით კონტროლი და ნებისმიერი სახის დარღვევაზე რეაგირება მიეკუთვნება მხოლოდ საწარმოს ხელმძღვანელობის და პარტნიორთა კომპეტენციას; რაც შეეხება მესამე პირებთან და კონტრაქტორებთან წარმოშობილ დავებს , მათი გადაწყვეტის წესი და განსჯადობა განსაზღვრულია იმ ხელშეკრულებებით, რომლებიც მხარეს მითითებული აქვს და ეს შეიძლება იყოს მხოლოდ სამოქალაქო სასამართლო ან საარბიტრაჟო სასამართლო;

ამრიგად, საქართველოს კონსტიტუციის 30-ე მუხლის ის შინაარსი, რომელიც სახელმწიფო ხელისუფლებას უწესებს ბიზნესის ( საწარმოს ) ხელისშეწყობისა და განვითარების ვალდებულებას, ამავე დროს გამორიცხავს მასზედ საჯარო-სამართლებრივი წესრიგის მიზნით რაიმე სახის კონტროლის დამყარებას და ამისათვის ქმნის შრომით, ადმინისტრაციულ, სამოქალაქო და სამეწარმეო კანონმდებლობას, რომლებშიც გათვალისწინებულია, როგორც ორგანიზაციულ-სამართლებრივი, ასევე მმართველობითი და წარმომადგენლობითი, ასევე ვალდებულებითი სამართლებრივი ურთიერთობები და შესაბამისად განსაზვრულია იურიდიული პასუხისმგებლობის ფორმები და სახეები;

აქედან გამომდინარე, საქართველოში კერძო საწარმოს საქმიანობის მარეგულირებელი და კანონიერი ინტერესების დამცავი სამართლებრივი სისტემა შექმნილია და კონსტიტუციური მართლწესრიგის სამართლებრივი წრედი შეკრულია, მაგრამ ვიდრე სისხლის სამართლის კოდექსში იარსებებებს სადავო ნორმა ანუ სსკ 182-ე მუხლი, რომელიც ბიზნეს-ეკონომიკურ საქმიანობაში სახელმწიფოს ჩარევის ინსტრუმენტს წარმოადგენს, მანამდე კონსტიტუციას, შრომის კანონმდებლობას, ადმინისტრაციულ, სამოქალაქო და სამეწარმეო კანონების მთელ სისტემას, ექნება მხოლოდ დეკლარირებული და ფორმალური ხასიათი და არ იარსებებს ხელისუფლების შემაკავებელი რაიმე სამართლებრივი მექანიზმი, რომელიც გამორიცხავს პირდაპირ და უხეშ ჩარევას კერძო ბიზნესის ეკონომიკურ საქმიანობაში; მოსარჩელე კიდევ ერთხელ უსვამს ხაზს იმ უკონტროლო და შეუზღუდავ უფლებამოსილებაზე, რომელიც სსკ 182-ე მუხლით აქვს მინიჭებული სახელმწიფოს საგამოძიებო ორგანოს, რომლებსაც არც ერთი შემბოჭავი ან შემზღუდავი ნორმა არ უშლის ხელს იმაში, რომ როცა მოესურვებათ და ვის მიმართაც მოუნდებათ, ყველა სამეწარმეო სუბიექტის ეკონომიკურ საქმიანობაში ჩაერიონ, დაიწყონ დევნა და დააყადაღონ ამ ბიზნესის ყველა ქონება და ფინანსური ანგარიშები; ასეთი ყოვლისმომცველი უფლებამოსილება საბჭოთა დროს თვით ე.წ,. „ობხს“-ს არ გააჩნდა , რომელიც საწარმოთა რისხვად და ქონებრივი ტერორის ბოლშევიკურ იარაღად გამოიყენებოდა, მაგრამ , მიუხედავად ტოტალიტარული სახელმწიფო რეჟიმისა, იმ პერიოდში „ობხს“ -ს აკრძალული ჰქონდა ჩარეულიყო კერძო, ანუ სამოქალაქო -სამართლებრივ ურთიერთობებში და მათი იურისდიქცია მხოლოდ სახელმწიფო საკუთრებაში მყოფ საწარმოებზე ვრცელდებოდა; საბჭოთა სისტემის დანგრევას და ე.წ. „ობხს“-ის გაუქმების მიუხედავად, დემოკრატიულ საქართველოს სისხლის სამართლის კანონმდებლობას თან გადმოჰყვა მენტალური მემკვიდრეობა, რომლის ერთ-ერთი ნაირსახეობა სწორედ სადავო ნორმაა და რომლის მეშვეობითაც სახელმწიფო ხელისუფლება ხელიდან არ უშვებს ბიზნესში ჩარევისა და ბიზნესის კონტროლის ამგვარ ბერკეტს; უფრო მეტიც, თუ საბჭოთა სისტემის დროს „ობხს“-სს და საგამოძიებო ორგანოს აკრძალული ჰქონდა კერძო-სამართლებრივ ურთიერთობებში ჩარევა, სრულიად საპირისპირო პოზიცია აირჩია ე.წ. დემოკრატიული საქართველოს იმდროინდელმა ხელისუფლებამ და საწარმოთა საქმიანობის კონტროლის ყველაზე ეფექტურ ამ მექანიზმს კიდევ უფრო გაუფართოვა ზემოქმედების არეალი და ეხლა უკვე მათი იურისდიქცია კერძო-სამართლებრივ ურთიერთობებზეც ვრცელდება, რაც ძირშივე ეწინააღმდეგება თავისუფალი ეკონომიკისა და საქართველოს კონსტიტუციური წესრიგის ძირითად და ფუნდამენტურ პრინციპებს;

ასეთ ვითარებაში ცხადია, სახელმწიფო უყურადღებოდ და უარეგირებოდ ვერ ვერ დატოვებს მითვისების ან გაფლანგვის დანაშაულებრივ ფაქტებს და ვერ მოარღვევს იმ სამართლებრივ ზღუდეებს, რომლებიც თანამდებობის პირებს და ზოგადად მოხელეებს უნდა დაუწესდეს, მაგრამ არც ისეა უპრიანი და გამართლებული, რომ „მგლის შიშით ცხვარიც მოვსპოთ“ და თეთრსაყელოიანთა დამნაშავეობის შიშით საშუალო თუ დაბალი სიმძლავრის ბიზნეს საქმიანობაც სახელმწიფო კონტროლის ქვეშ მოექცეს; ამიტომ, სახელმწიფოს სჭირდება დაბალანსებული, შეწონილი, თანაზომიერი და სამართლიანი ეკონომიკური და ანტიკრიმინალური პოლიტიკის შემუშავება და განხორციელება და არა პირდაპირი, უკიდეგანო უფლებამისილებით აღჭურვილი და უხეში ჩარევის საგამოძიებო თავდასხმის მექანიზმების არსებობა; მაგალითად, თუ სადავო ნორმის დისპოზიციურ კონსტრუქციაში ჩადებული იქნებოდა, რომ მითვისებად ან გაფლანგვად ჩაითვლება ქმედება , რომელიც ჩადენილია საბიუჯეტო ორგანიზაციებში და დაწესებულებებში, ან საჯარო სამართლებრივი ფორმის ისეთ დაწესებულებებში, რომელთა დაფინანსების წყარო ან მისი ნაწილი სახელმწიფო ბიუჯეტს უკავშირდება, აგრეთვე ისეთი კერძო სამართლის იურიდიული პირები, სადაც სახელმწიფოს წილი სცდება მისი ქონების 50%-ს, მაშინ აბსოლუტურად გამორიცხული იქნებოდა სახელმწიფოს მხრიდან კერძო ბიზნესში ჩარევის და ბიზნესზე ამ გზით დაწესებული კონტროლის შესაძლებლობა;

ამრიგად, მოსარჩელე თვლის, რომ ვინაიდან ის არის კერძო სამართლებრივი ურთიერთობის სუბიექტი ( სამეწარმეო სუბიექტი ) და ამჟამად იგი დაპატიმრებულია, ამიტომ ის არის უკანონოდ ( ანტიკონსტიტუციურად ) მოქმედი სისხლის სამართლის კოდექსის 182-ე მუხლის მსხვერპლი, რომლის მიმართ განხორციელდა არამარტო უკანონო პატიმრობის ღონისძიება, არამედ განადგურდა ბიზნესი და გაიყინა მისი ეკონომიკური საქმიანობა, რომელიც ფორმალურად დაცული იყო კონსტიტუციის 21-ე და 30-ე მუხლებით და ვიდრე სადავო ნორმა ამ სახით მოქმდებს, ამიტომ იგი ხელისუფლების მიერ ყოველთვის იქნება გამოყენებული შერჩევით, არასასურველი ბიზნესმენის დევნის ინსტრუმენტად და ყოველთვის ექნება ქვეყანაში ბიზნესში სახელმწიფოს უხეში ჩარევის ანტიკონსტიტრუციურ ფაქტებს ადგილი;

3.საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 180-ე მუხლის ნორმატიული შინაარსის ანტიკონსტიტუციურობა;

3.1 . საქართველოს ამჟამად მოქმედი 31-ე მუხლის მე-9 ნაწილი და დავის წარმოშობისას მოქმედი კონსტიტუციის 42-ე მუხლის მე-5 ნაწილი უპირობოდ ადგენენ, რომ „არავინ აგებს პასუხს იმ ქმედობისათვის, რომელიც მისი ჩადენის დროს სამართალდარღვევად არ ითვლებოდა“; 1963 წლის 16 სექტემბერს მიღებული იქნა ევროპის ადამიანის უფლებათა კონვენციის მეორე დამატებითი ოქმი , რომლითაც აიკრძალა პირის სისხლის სამართლებრივი დევნა-დაპატიმრება, თუ მისი ვალაუვალი გადახდის უუნარობა გამომდინარეობდა სახელშეკრულებო ვალდებულებიდან; უფრო მარტივად, რომ ითქვას , ამ დოკუმენტით გამოირიცხა პირის თავისუფლების აღკვეთის საფუძველი, რომელიც დაკავშირებული იყო ხელშეკრულებით ნაკისრი ვალდებულებიდან და ასეთი დავა მხოლოდ სამოქალაქო სამართლებრივი ურთიერთობის სფეროს მიეკუთვნა; მაშასადამე , 1963 წლის სექტემბრიდან სისხლის სამართლებრივი კატეგორიის სამართალდარღვევად აღარ ითვლება საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 180-ე მუხლით გათვალისწინებული , თუნდაც ფორმალური ნიშნის შემცველი ( მატარებელი ) ისეთი ფიზიკური ქცევის იურიდიული შემადგენლობა, რომელიც ხელშკრულებით ნაკისრი ვალდებულების შეუსრულებლობას უკავშირდება და მისგან გამომდინარეობს; საქართველოს სახელმწიფო ევროპული კონვენციის მეორე დამატებით ოქმს შეუერთდა 2000 წელს და ქვეყნის პარლამენტმა მიიღო შესაბამისი დადგენილება, რაც იმას ადასტურებს, რომ 2000 წლიდან საქართველოს სახელმწიფო ვალდებული იყო სისხლის სამართლის კოდექსში განეხორციელებია ევროკონვენციით ნაკისრი ვალდებულების შესატყვისი შესაბამისობის ცვლილებები, ვინაიდან ამ მომენტიდან ყველანაირმა „ თაღლითობამ“, რომელიც მხარეებს შორის დადებული ხერლშეკრულების ვალდებულებიდან გამომდინარეობდა , დაკარგა იურიდიული ძალა და იგი დანაშაულად აღარ ითვლებოდა; ისიც უნდა აღინიშნოს , რომ ამჟამად მოქმედი სისხლის სამართლის კოდექსი მიღებულია უფრო ადრე, ვიდრე მოხდებოდა ევროკონვენციის მეორე დამატებითი ოქმის იურიუსდიქციაში შემოსვლა და გავრცელება საქართველოს მოქმედ კანონმდებლობაზე; ამ შემთხვევაში, თუნდაც ის ფაქტი, რომ ქვეყნის საკანონმდებლო ორგანომ დღემდე არ მოიყვანა შესაბამისობაში მოქმედი სამართალი ევროკონვენციასთან და სისხლის სამართლის ნორმატიულ შინაარსში, შესაბამისად არ განახორციელა სათანადო ცვლილება, რათა შემდგომში აღკვეთილიყო უკანონო ბრალდებები და თავიდან ყოფილიყო აცილებული მოსალოდნელი მძიმე სამართლებრივი შედეგების დადგომა; მიუხედავად ამისა, ეს სამართლებრივი შეუსაბამობა სრულიადაც არ უშლის ხელს კონვენციური სამართლის ნორმების გამოყენებას საქართველოს სამართლებრივ სივრცეში, ვინაიდან პირველ რიგში ამჟამად მოქმედი და დავის წარმოშობისას მოქმედი საქართველოს კონსტიტუციური ნორმები ცალსახად და ერთმნიშვნელოვნად ადგენენ, რომ „ საქართველოს კანონმდებლობა შეესაბამება საერთაშორისო სამართლის საყოველთაოდ აღიარებულ პრინციპებსა და ნორმებს. საქართველოს საერთაშორისო ხელშეკრულებას, თუ იგი არ ეწინააღმდეგება საქართველოს კონსტიტუციას ან კონსტიტუციურ შეთანხმებას, აქვს უპირატესი იურიდიული ძალა შიდასახელმწიფოებრივი ნორმატიული აქტის მიმართ“ ( ამჟამად ვმოქმედი კოსტიტუციის მე-4 და დავის წარმოშობისას მოქმედი მე-6 მუხლები ); ნორმატიული აქტების კონკურენციისა და იურიდიული ძალის უპირატესი პრინციპის თაობაზე თითქმის იგივე მოცემულობა აქვს განსაზღვრული საქართველოს კანონს „ნორმატიული აქტების შესახებ“, რომლის მე-7 მუხლის მე-4 და მე-6 ნაწილები ასევე ერთმნიშვნელოვანად ადგენენ, რომ ევროპულ კონვენციას აქვს უპირატესი იურიდიული ძალა ნებისნმიერი სახის საქართველოს კანონზე ; აქედან გამომდინარე, ვინაიდან საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსი არის შიდასახელმწიფოებრივი ნორმატიული აქტი, ხოლო ადამიანის უფლებათა ევროპული კონვენცია კი საერთაშორისო სამართლის და საყოველთაოდ აღიარებული სამართლის პრინციპების დამდგენი ნორმატიული აქტი, ამდენად სსკ 180-ე მუხლის გამოყენებისას სამართლის წყაროა არა მარტო სისხლის სამართლის კოდექსი, არამედ საერთაშორისო სამართლის ნორმა, რომელსაც აქვს უფრო მეტი იურიდიული ძალა ვიდრე სს კოდექსს;

მოცემულ შემთხვევაში დადგენილია, რომ მხარეებს შორის ( დეველოპერული კომპანია ერთის მხრივ და უფლების მყიდველი მენაშენეები, მეორეს მხრივ ) დადებული იყო წინარე ხელშეკრულებები სამომავლო უფლების ნასყიდობის თაობაზე, რომლებიც დარეგისტრირებული იყო საჯარო რეესტრში; აღნიშნული ხელშეკრულებებით გამყიდველი მხარე იღებდა ვალდებულებას, რომ მშენებლობას დაასრულებდა 2018 წლის თებერვალში ან უკიდურეს შემთხვევაში კი 2018 წლის ივლისში, მაგრამ ვიანაიდან ხელშეკრულებით დადგენილ ვადაში ვერ შესრულდა ვალდებულება, ამიტომ ხელშეკრულების ვადის გასვლამდე, ანუ 2018 წლის აპრილში საგამოძიებო ორგანომ დაიწყო სისხლის სამართლებრივი დევნა, რის გამოც ჯერ ყადაღა დაედო კომპანიის მთელ უძრავ ქონებას და ფინანსურ ანგარიშებს, ხოლო შემდეგ დაპატიმრებული იქნა კომპანიის დირექტორი და დამფუძნებელი ორი პირი, რომლებიც ხელს აწერდნენ ხელშეკრულებებს; ზემოთ აღნიშნული იყო, რომ შესაბამისი ექსპერტიზით დადგენილია, რომ კომპანიამ გაიღო სერიოზული ხარჯები ( დაახლოებით 8 მილიონი ლარი) იმისათვის, რომ დაემზადებია სამშენებლო პროექტები, შეესყიდა მიწის ნაკვეთები, მოემზადებია სამშენებლო მოედნები, ხელშეკრულება დაედო სადაზღვევო კომპანიასთან , მიეღო ადმინისტრაციული ორგანოსაგან განაშენიანების გეგმა ( რომელიც მშენებლობის დაწყების საფუძველია ) , დაედო ხელშეკრულებები კლიენტებთან და დაერიგისტრირებია ისინი საჯარო რეესტრში და ამასთანავე დაეწყო სამშენებლო სამუშაოები რამოდენიმე საცხოვრებელ კორპუსზე თბილისში მირცხულავას ქუჩაზე მდებარე მიწის ნაკვეთზე; ამდენად, სამშენებლო კომპანიამ მიმართა ყველა ლეგიტიმურ საშუალებას და მოქმედებდა კანონმდებლობით გათვალისწინებული და სამართლებრივი საშუალებებით დადგენილ ფარგლებში, ანუ კანონიერად; სასამართლო განხილვების დროს, მოწმე-დაზარალებულმა პირებმა დაადასტურეს, რომ ხელშეკრულებათა დადებისას ისინი თავისუფლად გამოხატავდნენ საკუთარ ნებას , რა დროსაც რაიმე სახის ზეწოლას ან შეცდომით დადებულ ( ბოროტად გამოიყენეს მათი ნდობა და შეცდომაში შეიყვანეს ხელშეკრულების დადებისას) გარიგებას ადგილი არ ჰქონია; მათ პრეტენზია გაუჩნდათ მას შემდეგ , როდესაც ხელშეკრულებით გათვალისწინებულ ვადებში და დათქმულ დროს არ აშენდა საცხოვრებელი სახლები; ამრიგად, არც ერთი იურიდიული ნიშანი არ ახლდა მხარეებს შორის დადებულ ხელშეკრულებას იმ შთაბეჭდილების შესაქმნელად, რომელიც საფუძვლიან ეჭვს გააჩენდა იმისათვის რომ სამშენებლო კომპანიას წინასწარ ჰქონდა განზრახული მენაშენეების კუთვნილი თანხების მოტყუებით დაუფლება; ამდენად, მხარეებს შორის არსებობდა წმინდა სამოქალაქო სამართლებრივი ურთიერთობები და მხარეები აღმოჩნდნენ არაჯეროვანი და შეუსრებელი ვალდებულების წიბნაშე;

სასამართლოში არსებითი განხილვის შესავალ სტადიაზე ბრალმდებელმა მხარემ განმარტა, რომ სამშენებლო კომპანიას წინასწარ ჰქონდა განზრახული დანაშაულებრივი გზით ( თაღლითობით ) დაუფლებოდა მენაშენეების კუთვნილ ფულად ნივთს , რისთვისაც წინარე ხელშეკრულება- ნასყიდობის შესახებ გამოყენებული იქნა როგორც დანაშაულებრივი ხერხი; თუმცა ამ არგუმენტის ფაქტობრივი ან სამართლებრივი მტკიცებულება არ წარმოუდგენია; ამდენად, ნასყიდობის ხელშეკრულებები დადებული და რეგისტრირებულია კანონიერად და მათი ნამდვილობა პროცესის არც ერთი მონაწილისაგან ეჭვს არ იწვევს, რაც უტყუარად ადასტურებს იმ იურიდიულ ფაქტს, რომ დასახელებული ხელშეკრულებები არ წარმოადგენენ იმ მტკიცებულებას რაზეც სიტყვიერად აპელირებს ბრალდების მხარე, პირიქით , ისინი წარმოადგენენ ბრალდების უსაფუძვლობის დამადასტურებელ მტკიცებულებას; უბრალო ლოგიკითაც კი ნათელია, რომ მეწარმის კომერციული ინტერესია მოგების მიღება და როგორც ეს ინტერესი ამოძრავებდა მოსარჩელეებსაც; საქმეში არსებობს მტკიცებულებები, რომლებიც ადასტურებენ, რომ საპროექტო დოკუმენტებით განსაზღვრული მშენებლობის დასრულებისას კომპანიას მოგების სახით უნდა მიეღო 15 მილიონი აშშ დოლარი, აქედან გამომდინარე, სრულიად უპასუხოდ რჩება რიტორიკული კითხვა იმის თაობაზე, თუ რატომ უნდა მიეთვისებია მოსარჩელეს 1.600 000 აშშ დოლარი დანაშაულებრივად, მაშინ როდესაც მას სრულიად კანონიერად შეეძლო მიეღო 15 მილიონი აშშ დოლარის ოდენობის მოგება; როგორც ზემო აღინიშნა, დაწყებული მშენებლობის შეფერხების პრობლემა შექმნა თბილისის მერიის საქალაქო სამსახურებმა და მთავრობის მიერ გამოცემულმა სადავო ნორმატიულმა აქტმა, რაც ობიექტურ გარემოებას წარმოადგენდა და სამშენებლო კომპანიის ნებიდან არ გამომდინარეობდა და რომ არა ადმინისტრაციის მხრიდან განხორციელებული დაჯარიმებებისა და მშენებლობის ნებართვის გაცემაზე თავის შეკავება , წინააღმდეგ შემთხვევაში , დაწყებული მშენებლობები არ შეჩერდებოდა და მენაშენეებსაც პრეტენზიები არ გაუჩნდებოდათ; ამრიგად , ბრალმდებელი მხარის არგუმენტი მიმართულია მხოლოდ დანაშაულის შემადგენელი სტრუქტურის ერთ ელემენტზე ანუ ობიექტურ მხარეზე, თუმცა დანაშაულის შემადგენლობის სხვა ნიშნების არ არსებობა ( არ არსებობს დანაშაულის ობიექტი, ვინაიდან ხელშეკრულების საგანი სამომავლო უფლების წინარე პირობით ნასყიდობა იყო, ხოლო სუბიექტური მხარის დამახასიათებელი ნიშანი მოტივისა განზრახვის მიხედვით გამორიცხული იყო, რადგან მშენებლობა გაცილებით დიდ მოგებას ითვალისწინებდა, ვიდრე მოტყუებით განხორციელებული სხვისი ქონების უკანონო დაუფლება ) ერთმნიშვნელოვნად ადასტურებს, რომ მოცემულ შემთხვევაში არც დანაშაულებრივი მოვლენა არსებობს და არც კონკრეტულად ჩადენილი სისხლის სამართლის დანაშაული;

ევროპული კონვენციის მეორე დამატებითი ოქმის ნორმატიული შინაარსის მიხედვით, არავის შეიძლება აღეკვეთოს თავისუფლება მხოლოდ იმის გამო, რომ არ შესწევს უნარი შეასრულოს სახელშეკრულებო ვალდებულება; აქედან გამომდინარე, ნათელია, რომ კონვენცია ხელშეკრულებიდან წარმოშობილ ვალდებულებათა შეუსრულებლობას არ მიიჩნევს სისხლის სამართლის დანაშაულად და რამდენადაც ამ ნორმას აქვს უპირატესი იურიდიული ძალა საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსთან, ამიტომ სსკ 180-ე მუხლის ნორმატიული შინაარსი არ შეებამება და ეწინააღმდეგება საერთაშორისო სამართლის ნორმას, საქართველოს კონსტიტუციას და „ნორმატიული აქტების შესახებ“ საქართველოს კანონმდებლობის მოთხოვნებს; მეორეს მხრივ, საერთაშორისო სამართლის დასახელებული ნორმა სამართალდარღვევად არ მიიჩნევს იმ ქმედებას, რაც განახორციელეს მოსარჩელეებმა, რადგან საქართველოს პარლამენტის მიერ დამტკიცებული იქნა საქართველოს მიერთება ევროპული კონვენციის მეორე დამატებითი ოქმის შესრულების ვალდებულებასთან და აქედან გამომდინარე, საქართველოში 2000 წლიდან სამართალდარღვევად აღარ ითვლება ის ქმედება, რაც მოსარჩელეებმა განახორციელეს; საქართველოს მოქმედი კონსტიტუციის 39-ე და დავის წარმოშობისას მოქმედი 42-ე მუხლებით დადგენილი პრინციპის მიხედვით , არავის შეიძლება ბრალი დაედოს ან დამნაშავედ იქნას ცნობილი რომელიმე პირი, რომლის ქმედება ჩადენის მომენტისათვის აღარ ითვლება სამართალდარღვევად; 2000 წლის შემდეგ სამართლებრივი პრობლემა არ შეიქმნებოდა იმ შემთხვევაში თუ საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 180-ე მუხლის შინაარსში გაჩნდებოდა დეფინიცია , სადაც დისპოზიციის ძირითადი ტექსტი დასრულებოდა სიტყვებით : „ გარდა სახელშეკრულებო ვალდებულების შეუსრულებლობიდან წარმოშობილი ურთიერთობებისა „; ასეთ შემთხვევაში, სადავო ნორმის ნორმატიული შინაარსი შეივსებოდა იმგვარად, რომ ევროკონვენციასთან წინააღდეგობა და შეუსაბამობა თავიდან იქნებოდა აცილებული;

რაც შეეხება კონვენციის ნორმის იმ შინაარსს, რომელიც სახელშეკრულებო ვალდებულების შესრულების უუნარობას უკავშირდება, აქაც ნათელია , რომ მოცემულ შემთხვევაში, მოსარჩელეების პატიმრობაში ყოფნის, მათი პირადი ქიონებისა და ანგარიშების დაყადაღების და საწარმოს უძრავი ქონებისა და ანგარიშების დაყადაღების ფაქტები, ობიექტურად ქმნის ვალდებულების შესრულების სრულიად უუნარო შესაძლებლობას, რაც მათ ინტერესებს და ლეგიტიმურ სურვილებს უკავშირდება; მეორეს მხრივ, მენაშენეებთან დადებული ნასყიდობის ყველა ხელშეკრულება დღემდე კანონიერ ძალაშია და ისინი არავის გაუუქმებია, რაც იმას ადასტურებს, რომ მოსარჩელეებს მშენებლობის დასრულების ვალდებულება კვლავ აკისრიათ და მენაშენეები საერთო სასამართლოს დღემდე სთხოვენ, რომ დაპატიმრებულმა პირებმა ააშენონ სახლები და მათ გადასცენ ხელშეკრულებით განსაზღვრული საცხოვრებელი ბინები; ეს გარემოებები სრულიად ესადაგება კონვენციის მეორე დამატებითი ოქმის ნორმატიულ შინაარსს და ამდენად სადავო ნორმა ეწინააღმდეგება როგორც საქართველოს კონსტიტუციას, ასევე ევროპის ადამიანის უფლებათა კონვენციის მეორე დამატებითი ოქმის მოთხოვნებს;

;

4. საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 158-ე მუხლის ანტიკონსტიტუციურობა;

სადავო ნორმის შინაარსის თანახმად , „ქონებას ყადაღა ედება განაჩენის აღსასრულებლად მიქცევამდე, სისხლის სამართლის დევნის ან/და გამოძიების შეწყვეტამდე“; დასახელებული ნორმა პირდაპირ წინააღმდეგობაშია საქართველოს კონსტიტუციის მე-19 მუხლით გათვალისწინებულ საკუთრების დაცვის გარანტიებთან და სამართლებრივ საფრთხეს ქმნის საბაზრო ეკონომიკის , დემოკრატიის და პირადი ცხოვრების თავისუფლად განხორციელებაში;

სადავო ნორმა პირდაპირი გაგრძელება და ე.წ სამართლებრივი ტექნოლოგიაა მატერიალური კოდექსის 182-ე მუხლისა, ვინაიდან თუ მატერიალური ნორმის მიზანი უდანაშაულო ადამიანის გადანაშაულებაა, მაშინ მას ასევე სჭირდება პროცესუალური გამყარება და აუცილებელი ხდება მის მიმართ სხვა უფრო მაღალი ხარისხის შემბოჭავი და გამანადგურებელი მნიშვნელობის საპროცესო ღონისძიების გამოყენება, რომელთაგან ერთია ასეთი პირის პატიმრობა, ხოლო მეორე მის პირად ქონებაზე, ანგარიშებზე და იმ საწარმოს მთელ აქტივებზე ყადაღის დადება სადაც იგი მუშაობს; ტოტალიტარიზმის მამხილებელი ნიშანი სწორედ ამ კომბინაციაში იკვეთება და ეს ნორმები თავისთავად არიან ამისი დამადასტურებელი მტკიცებულებანი; დავუშვათ, რომ რომელიმე გავლენიანმა თანამდებობის პირმა ( მინისტრმა, დეპუტატმა, პროკურორმა და ა.შ. ) მოისურვა მისთვის არასასურველი მეწარმისათვის ანგარიშსწორება და სრულიად უდანაშაულო პირის სამართლებრივად განადგურება; საპროცესო კოდექსის ფორმალური მოთხოვნის გამო, ამისათვის საჭიროა თუნდაც ანონიმიური შეტყობინება , რათა გამოძიება დაიწყოს და ამგვარი ანონიმიური შეტყობინების ფიქსაცია ელემენტარული სატელეფონო ზარითაც შესაძლებელია; ამის შემდეგ იწყება გამოძიება და საწარმოს ბუღალტერიიდან ამოიღებს ყველა საფინანსო დოკუმენტებს, ყველა ხელშეკრულებას და იქ არსებულ სხვა დოკუმენტაციას; შემდეგ მიმართავს სასამართლოს, რომ ყადაღა იქნეს დადებული საწარმოს აქტივებზე და ბიზნესმენის პირად ქონებაზე და ანგარიშებზე, ხოლო ბრალდების საფუძვლად მიუთითებს რომელიმე ხელშეკრულებას, სადაც გამოძიება მიიჩნევს, რომ ასეთი ხელშეკრულება არ უნდა დადებულიყო, რადგან არამიზნობრივ ხარჯვასთან იყო დაკავშირებული და ამით ზიანი ადგებოდა საწარმოს ინტერესებსო; მაგალითად , მოსარჩელის ბრალდებაში ვკითხულობთ, რომ საწარმოს დირექტორმა თორნიკე ჯანელიძემ გააფორმა ფიქტიური ხელშეკრულება მეორე დირექტორთან გივი ჯიბლაძესთან, რომელიც ამავე დროს არის ამ საწარმოს 46% წილის მფლობელი და დამფუძნებელი; ამ შემთხვევაში გამოძიება წინასწარ დადგენილად მიიჩნევს და მას სასამართლოც ეთანხმება, რომ ხელშეკრულება ფიქტიურია, მაშინ როდესაც ამჟამადაც მოქმედი ხელშეკრულებაა და იგი ბათილად არც ერთ სასამართლოს არ უცვნია; მეორე „მარგალიტი“ ამ საქმის ბრალდებიდან შეეხება „თი ბი სი „ ბანკთან გაფორმებულ დაზღვევის ხელშეკრულებას და შესაბამისად დაზღვევისათვის გადარიცხული თანხების მიზნობრიობას, სადაც გამოძიება მიიჩნევს, რომ უკანონო და არამინზობრივი ხარჯვის ანუ გაფლანგვის ფაქტს ჰქონდა ადგილიო; მესამე მაგალითი ამ ბრალდებიდან ის ეპიზოდი გახლავთ, სადაც გამოძიება დანაშაულად უთვლის გივი ჯიბლაძეს მენაშენე კლიენტებთან ხელშეკრულების გაფორმებას, ვინაიდან მან , როგორც ფიზიკურმა პირმა და არა როგორც საწარმოს დირექტორმა საკუთრების უფლების ყიდვა-გაყიდვის ხელშეკრულება გააფორმა და შეგნებულად არ მიუთითებს გამოძიება, რომ გივი ჯიბლძე ამ დროს მხოლოდ ფიზიკური პირი კი არა , არამედ დირექტორთან დადებული ხელშეკრულების მიხედვით იყო გაყიდვების უფლებამოსილი პირი, რომელიც ამავე საწარმოს წილის 46%-ის მფლობელია და მის ძირითად დამფუძნებელს წარმოადგენს; ამრიგად, უდანაშაულო მეწარმე შესაძლებელია იქცეს დამნაშავე მეწარმედ და ამის ლეგიტიმური საფუძველია სსკ 182-ე და სსსკ 158-ე მუხლების კომბინაციური ერთობლიობა; ეს სურათი ვრცელდება მთლიანად ყველა მეწარმეზე და არა მხოლოდ მოსარჩელეზე და ამდენად საქართველოს თავისუფალი საბაზრო ეკონომიკა, სინამდვილეში კონტროლირებადი შეზღუდული ეკონომიკაა , ვინაიდან მატერიალურ და საპროცესო კოდექსებში ჩადებულია ისეთი სამართლებრივი მექანიზმები, რომლებიც შესაძლებელს ხდიან უდანაშაულო ბიზნესმენის დამნაშავედ გამოცხადებას და თუნდაც პირადი ანგარიშსწორების მოტივით ბიზნესის განადგურებას; აქედან გამომდინარე, საქართველოს მოქმედი კანონმდებლობა არ იძლევა ასეთი თვითნებობის გამორიცხვის სამართლებრივ შესაძლებლობას და არა მარტო ბიზნესი არ არის დაცული სამართელებრივად, არამედ კონსტიტუციით აღიარებული საკუთრების უფლება ხდება ამგვარი თვითნებობის ხელყოფის ობიექტი;

წინამდებარე სარჩელს ერთვის სასამართლოს განჩინებები საწარმოსა და მოსარჩელის პირად ქონებაზე ყადაღის დადების თაობაზე, რომელთა გამოყენება ახსნილია სასამართლოს მიერ ისეთი არგუმენტით, როგორიცაა: „ ვინაიდან არსებობს საკმარისი მონაცემები , რომ ქონების მიმართ ჩადენილია დანაშაული ან/და იგი დანაშაულებრივი გზითაა მოპოვებული „ ; აქ ყურადსაღებია და ალბათ საგანგაშოა სასამართლოს მიერ გამოყენებული ტერმინი „ქონების მიმართ ჩადენილია დანაშაული“ ან კიდევ იგი „მოპოვებულია დანაშაულებრივი გზით“; გამოდის, რომ წინასწარი გამოძიების სტადიაზე სასამართლო მიიჩნევს დადგენილად დანაშაულის ჩადენას, მაშინ როდესაც სამეწარმეო კანონმდებლობის მიხედვით, საწარმოს ქონება შედგება როგორც საწარმოს საწესდებო კაპიტალისაგან, ასევე საწარმოს აქტივებისაგან და მათ შორის საინვესტიციო კაპიტალისაგან; როდესაც ხელშეკლრულება ფორმდება მხარეების მიერ და ორმხრივი ვალდებულებით იტვირთება მათი პირობები , ასეთ დროს ქონებრივი უფლების სამომავლოდ ყიდვისათვის გადახდილი თანხა ამავე დროს არის ამ საწარმოს საინვესტიციო კაპიტალი; საგანგაშო ამ შემთხვევაში სწორედ ის ფაქტია, რომ სამოქალაქო კოდექსით გათვალისწინებულ გარიგებას და სამეწარმეო კანონით ნებადართულ საქმიანობას, მოსამართლე მიიჩნევს დადგენილ-დადასტურებულ დანაშაულის ჩადენად და ამის მიზეზი და საფუძველი ის ნორმატიული გარემოებაა, რაც შექმნა სსკ 182-ე და სსსკ 158-ე მუხლმა;

მოსარჩელე მიიჩნევს, რომ გასაჩივრებული ნორმის წარმოშობა თავის დროზე დაკავშირებული იყო კორუფციასთან ბრძოლის წინააღმდეგ სახელმწიფოს მიერ ინიცირებულ კამპანიასთან, რის გამოც ძველ საპროცესო კოდექსში გაჩნდა ქონების ჩამორთმევისა და სახელმწიფოსათვის გადაცემის ნორმები , კერძოდ: საპროცესო ოდექსის 37-ე პრიმ ( სექუნდა ) და და 44-ე მუხლის 47-ე ნაწილის მიხედვით, პროკურორს მიენიჭა უფლება ყადაღა დაედო საეჭვო ქონებისათვის და მიემართა სარჩელით სასამართლოსათვის აღნიშნული ქონების მესაკუთრისათვის ჩამორთმევისა და სახელმწიფოზე გადაცემის თაობაზე, მაგრამ ამ ქონების მესაკუთრეებში შედიოდა არა ყველა პირი, მათ შორის სამეწარმეო სუბიექტი, არამედ მხოლოდ „საჯარო სამსახურში ინტერესთა შეუთავსებლობისა და კორუფციის შესახებ“ კანონის მე-2 მუხლში ჩამოთვლილი თანამდებობის პირები; ამ კანონის შემდეგ უამრავი ცვლილებები განხორციელდა ქვეყანაში და მათ შორის შეიცვალა საპროცესო კოდექსი, რომელმაც აღარ გაითვალისწინა არც პროკურორის უფლება სარჩელის სასამართლოში შეტანაზე და აღარც ქონების ჩამორთმევა და სახელმწიფოსათვის გადაცემა, მაგრამ ყადაღის ინსტიტუტი უცვლელი დატოვა; მიუხედავად ამისა, აუხსნელი რჩება თუ რა არის ქონებაზე საგამოძიებო ყადაღის დადების ნამდვილი მიზანი და ამოცანა; ძველი საპროცესო კოდექსის 190-ე მუხლი ამ საფუძვლად მიუთითებს „ქონების გადამალვას, გახარჯვას ან/და დანაშაულებრივი გზით მოპოვებას“, ამჟამად მოქმედი კოდექსის 151-ე მუხლი კი აცხადებს, რომ ყადაღის მიზანი „ქონების შესაძლო ჩამორთმევის უზრუნველყოფაა“, მაშასადამე , მოქმედი კოდექსი უფრო შორს წავიდა და ისეთი მიზანი დაასახელა, რომელიც არ შედის სასამართლოს უფლებამოსილებაში ; ფაქტია, რომ მოქმედი სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსი არ ითვალისწინებს ქონების ჩამორთმევის არც პროცედურას და არც წესს; ამის თაობაზე მხოლოდ კონსტიტუციის მე-19 ( დავის წარმოშობისას მოქმედი კონსტიტუციის 21-ე ) მუხლი მიუთითებს , რომელიც მხოლოდ იმ შემთხვევაშია შესაძლებელი, თუ აუცილებელი საზოგადოებრივი საჭიროება სახეზეა ან/და კიდევ ქონების ჩამორთმევის წესს განსაზღვრავს ორგანული კანონი და თუ არსებობს ამ კანონის საფუძველზე გამოტანილი კანონიერ ძალაში შესული სასამართლოს გადაწყვეტილება; თვალნათლივი და დადასტურებულია, რომ არც ერთი ჩამოთვლილი კონსტიტუციური და სამართლებრივი საფუძველი არ უკავშირდება და შემხებლობაში არ არის სსკ 182-ე მუხლით გათვალისწინებულ დანაშაულთან, ვინაიდან ამ ნორმის სანქცია ქონების ჩამორთმევას არ ითვალისწინებს;

დასახელებულ ნორმაში ერთი რამ აშკაა და ინტერპრეტაცია არ ესაჭიროება იმას, რომ ქონებაზე ყადაღის გამოყენება მხოლოდ ნებადართული პროცედურაა მაშინ , თუ შესაძლებელია ამ ქონების კანონით გათვალისწინებული წესით ჩამორთმევა, სხვა შემთხვევას სსსკ 151-ე მუხლი არ ითვალისწინებს და ამიტომ საერთო სასამართლოებმა ნორმის ეს სტანდარტული მოთხოვნა უნდა შეასრულონ, მაგრამ სასამართლო პრაქტიკა აჩვენებს, რომ მოთხოვნის არსებობისას , სასამართლოები ყველა დანაშაულზე უყოყმანოდ ადებენ ყადაღას ქონებაზე და ამას აქვს მასიური ხასიათი; აქედან გამომდინარე, საკონსტიტუციო სასამართლო დგას იმ აუცილებლი გარემოების წინაშე, რომ განმარტოს სსსკ 151-ე მუხლის ნორმატიული შინაარსი და საერთო სასამართლოებს მიეცემათ სამართლებრივად სწორი ( კანონისმიერი ) საფუძველი, თუ როგორ უნდა იქნეს გამოყენებული დასახელებული ნორმა;

ეხლა დავუბრუნდეთ გასაჩივრებულ ნორმას ანუ სსსკ 158-ე მუხლის ანტიკონსტიტუციურობას და იმ საკითხს თუ რა ზიანს აყენებს ეს ნორმა მოსარჩელის კონსტიტუციით და კანონით დაცულ სიკეთეს; წინამდებარე სარჩელის დასაწყისში მსჯელობა გვქონდა პირველ მოთხოვნაში სადაო ნორმად მიჩნეული საგნის საქართველოს კონსტიტუციის მე-19 ( 21-ე ) მუხლის მიმართებაში ამავე კონსტიტუციის მე-11 ( მე-14 ) მუხლის ასპექტიდან; აქედან გამომდინარე, საკუთრების უფლების შეზღუდვის ნაწილში, იგივე არგუმენტები რჩება ძალაში, რაც პირველ მოთხოვნაში იყო ჩამოყალიბებული ;

საკონსტიტუციო სასამართლოს განუმარტავთ , რომ მოსარჩელის ბიზნეს-ეკონომიკური საქმიანობის პროფილია დეველოპერული საქმიანობა, რომელიც მოიცავს მრავალჯერად სამშენებლო პროექტების განხორციელებას; კერძოდ, მოსარჩელე ახორციელებდა საცხოვრებელი სახლების მშენებლობებს თბილისში და ბათუმში ოთხ ლოკაციაზე , რომელიც მოიცავდა 18 ერთეული საცხოვრებელი სახლის აშენების ვალდებულებას; ამ ბიზნესის სპეციფიკა იმაში მდგომარეობს, რომ პროექტის განხორციელების ფრინანსური წყარო ძირითადად იმ ინვესტიციებზეა დამოკიდებული, რომლებსაც კონტრაქტის საფუძველზე ახორციელებს მენაშენე -კლიენტურა , ანუ იმ პირთა ფინანსები, რომლებიც არიან საცხოვრებელი ბინების მომავალი მესაკუთრეები; მოსარჩელემ სასამართლოს წარმოუდგინა აუდიტორული დასკვნა, რომლის მიხედვითაც მოსარჩელის საწარმოს მენაშენეების შენატანების სახით მიღებული აქვს 1 600 000 აშშ დოლარი, ხოლო თბილისში, მირცხულავას ქუჩაზე დაწყებულ მშენებლობაზე დახარჯული აქვს 8 მილიონი ლარი; ეს ფაქტი ადასტურებს, რომ მოსარჩელეს მენაშენეების ფული კი არ მიუთვისებია ან გაუფლანგია, არამედ იმაზე მეტი ფულის რაოდენობა დახარჯა სწორედ ხელშეკრულების საფუძველზე გათვალისწინებული ვალდებულების შესასრულებლად; მოსარჩელეს ასევე წარმოდგენილი აქვს სასამართლოსათვის მტკიცებულება იმის თაობაზე, რომ მან მიმართა თბილისის მერიის არქიტექტურის სამსახურს პროექტის დამტკიცებისა და შესაბამისი ნებართვის მისაღებად, რაზედაც უარი კი არ მიიღეს, არამედ გადავადება მოხდა იმ საბაბით, რომ სამშენებნლო პროექტს ესაჭიროებოდა რეკრეაციული ზონის განსაზღვრა, რომელიც უნდა განეხორციელებია თბილისის მერიის მუნიციპალიტეტს და ამგვარად გაჭიანურდა როგორც სამშენებლო ნებართვის გაცემა, ასევე ამ პერიოდში შეჩერებული იქნა მშენებლობები, ამის შემდეგ, მხოლოდ ექვს თვიანი პროცედურების გასვლისას , გაირკვა , რომ თურმე პროექტის შეთანხმებისათვის საჭირო არ იყო რეკრეაციული ზონის განსაზღვრა და ეს დრო მშენებლობისათვის მოცდენილი დროის მონაკვეთი აღმოჩნდა; ამის შემდეგ გამოიცა ახალი რეგულაციები, რომლებიც ყველა სამშენებლო სტანდარებს ცვლიდა და მოითხოვდა პროექტების გადაკეთებას, რაც პრაქტიკულად შეუძლებელ ობიექტურ გარემოებას წარმოადგენდა; ამრიგად, მოსარჩელემ მენაშენეებთან დადებული ხელშეკრულებების შემდეგ დაიწყო მისი ვალდებულებებვის შესრულება და ერთის მხრივ აწარმოებდა სამშენებლო პროექტის მოსამზადებველ სამუშაოებს ( გრგ-ს დასკვნა და ადმინისტრაციულ ორგანოში დარეგისტრირება, სამშენებლო პროექტების შეკვეთა არქიტექტურულ ( კონსტრუქტორულ ) დაწესებულებაში, სამშენებლო მოედნის მომზადება, საძირკვლის გათხრა და ა.შ ) მეორეს მხრივ, ობიექტების მშენებლობა და არქიტექტურული პროექტის წარდგენა ადმინსტრაციულ ორგანოში, ანუ ადმინტრაციული სამართალწარმოების დაწყება-განხორციელება; მაგალითად, თბილისში, მირცხულავას ქუჩაზე მშენებლობა უნდა დასრულებულიყო 2018 წლის იანვრამდე, მაგრამ მიუხედავად იმისა, რომ 2017 წლის დასაწყისისათვის , ორ მშენებარე ობიექტზე აშენებული იყო 4 და 5 სართული , ამ დროს ზედამხედველობის სამსახურმა მოსარჩელე დააჯარიმა და მშენებლობა შეუჩერა იმ საფუძვლით, რომ მას არ გააჩნდა ოფიციალურად დამტკიცებული სამშენებლო პროექტი; ამ დროს პროექტი წარდგენილი იყო ადმინისტრაციულ ორგანოში, მაგრამ იგი რეკრეაციული ზონის განსაზღვრისათვის გადაეცა თბილისის მუნიციპალიტეტს; აქედან გამომდინარე, მშენებლობა შეჩერდა და მენაშენეებმა, რომლებსაც ინვესტიციის სახით შეტანილი ჰქონდათ შესაბამისი თანხები, მშენებლობის ვადების დარღვევის გამო, გამოთქვეს უკმაყოფილების პროტესტი , რომელიც გახდა გამოძიების დაწყებისა და სისხლის სამართლებრივი დევნის მიზეზი და საბაბი;

მოსარჩელე საკონსტიტუციო სასამართლოს სთხოვს, რომ ყურადღებით შეფასდეს ობიექტურად და არა ბრალეულად წარმოქმნილი ხელისშემშლელი ფაქტობრივი გარემოებები, რომლებმაც გამოიწვია სახელშეკრულებო ვალდებულების დარღვევა; ამ გარემოებაზე იმიტომ მახვილდება ყურადღება, რომ სისხლის სამართლებრივი დევნის მომენტიდან განხორციელდა საწარმოს აქტივებზე ყადაღის დადების ვითომდა უზრუნველყოფის ღონისძიებები; ამ შემთხვევაში, დეველოპერისათვის უძრავ ქონებაზე ყადაღის დადება იმას ნიშნავს, რომ ბლოკირებული იქნეს სამშენებლო ეკონომიკური საქმიანობა, ვინაიდან როდესაც მიმდინარე მშენებლობის ობიექტს ედება ყადაღა მისი განკარგვის ნაწილში, ეს იმას ნიშნავს, რომ მან ვერ უნდა შეძლოს საკუთრების უფლების გასხვისება ახალ მენაშენეებზე და ამით ვერ უზრუნველყოს ვერც მუშაობის გაგრძელებისათვის საჭირო ფინანსების მოზიდვა და ვერც ის პროექტები დაიწყოს, რომლებიც სამომავლოდ აქვს ასაშენებელი; ცოტა სხვა მაგალითის მიხედვით რომ ვთქვათ, ეს იგივეა, რაც ის შემთხვევა, როცა ქარხანა რომელიც უშვებს პურ-ფუნთუშეულის პროდუქციას და ყადაღა დაედოს არა ქარხნის ქონებას, არამედ გამოშვებული პროდუქტის რეალიზაციას; ასეთ დროს ქარხნის ეკონომიკური საქმიანობა ავტომატურად ჩერდება და იგი პრაქტიკულად გაკოტრებულია; სწორედ ასეთი შედეგი გამოიწვია მოსარჩელის ქონებაზე ყადაღის დადებამ;

აქვე უნდა ითქვას, რომ საგამოძიებო ორგანო წარმოადგენს სახელმწიფო ხელისუფლების ნაწილს და მის მიერ განხორციელებული ქმედება არის სახელმწიფოს გამოხატული ნება; კონკრეტულ შემთხვევაში სახელმწიფო ნება აცხადებს, რომ მას არც იმ მენაშენეების დარღვეული უფლების რეაბილიტაცია ( ანუ მშენებლობის გაგრძელება და მათი სახელშეკრულებო ვალდებულებების შესრულება ) აინტერესებს და არც კონსტიტუციური შეზღუდვა, არამედ მისი ინტერესი არის საზოგადოებისა და სახელმწიფოს ინტერესი და მეწარმეს სჯის უმკაცრესი ზომით ვალდებულების არაჯეროვანი შეუსრულებლობისათვის, რაც შედეგობრივად გამოიხატება არამარტო საწარმოს ქონების უვადოდ დაყადაღებაში , არამედ საწარმოს დაღუპვაში;

სადავო ნორმაში მითითებული ყადაღის ვადა სრულიად ეწინააღმდეგება კონსტიტუციის მე-19 ( 21-ე ) მუხლის ნორმატიულ გაგებას, ვინაიდან მოსარჩელის კონსტიტუციით დაცული საკუთრება წლობით ( 9 თვე პირველი ინსტანციის სასამართლოს პროცედურა, ამდენივე კიდევ ცალკე სააპელაციო და ცალკე საკასაციო ინსტანცია ) და გამოდის, რომ მინიმუმ ორ წელიწადნახევარი დროის განმავლობაში, მისი საკუთრება არათუ შეზღუდულია, არამედ განადგურებულია;

ასეთ ვითარებაში გაუგებარი ხდება ყადაღის შეჭმარიტი მიზნის სამართლიანობისა და გამართლებული ამოცანის საკითხი, ანუ აუხსნელი რჩება ამ ღონისძიების გამოყენების მართლზომიერება; იმ შემთხვევაში, თუ ყადაღა ემსახურება ქონების ჩამორთმევას, როგორც ეს სსსკ 151-ე მუხლშია მითითებული , მაშინ რატომ უნდა დაელოდოს სასამართლო ორწელიწადნახევარს, ანუ განაჩენის კანონიერ ძალაში შესვლის მომენტს და რატომ არ უნდა იქნეს აღსრულებული განაჩენის გამოტანისთანავე, მაგრამ ამავე დროს ხომ უნდა არსებობდეს მატერიალურ კოდექსში ისეთი ნორმა, რომელიც უძრავი ქონების ჩამორთმევას ( კონფისკაციას ) ითვალისწინებს; ამ ორი დებულებიდან რომელიღაც სწორია, მაგრამ თუ რომელია სწორი , მოსარჩელემ არ იცის და ამიტომაც საკონსტიტუციო სასამართლომ უნდა განმარტოს თუ რა სამართლებრივ მოვლენასთან გვაქვს საქმე;

კვალიფიკაცია რომლითაც საქმე აღიძრა მოსარჩელის საწარმოს წინააღმდეგ და ბრალდება რომელიც წარედგინა მოსარჩელეს, არც ერთი მათგანი არ ითვალისწინებს „ქონების შესაძლო ჩამორთმევას“, რაც იმას ადასტურებს, რომ არ არსებობს არავითარი კანონით გათვალისწინებული სამართლებრივი საფუძველი იმისა, რომ საწარმოს ან პიროვნების მიმართ გამოყენებულიყო ქონებაზე ყადაღის დადების უზრუნველყოფის ღონისძიება; ამ ასპექტითაც აშკარაა, რომ მოსარჩელის მიმართ გამოყენებული ყადაღა უკანონო და არაკონსტიტუციურია და პირდაპირ აღვევს მისი კოსტიტუციით დაცულ საკუთრების უფლებას;

ეხლა გავარკვიოთ ყადაღის ის მიზანი, რომელიც საპროცესო იძულების ღონისძიებას უკავშირდება; მოქმედი სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსი არც ტერმინთა განმარტების ნაწილში ( მე-3 მუხლი ) და არც სპეციალურ თავში ან ნორმაში , არ ითვალისწინებს ისეთ სამართლებრიოვ ინსტიტუტს, როგორიცაა საპროცესო იძულების ღონისძიება, მაგრამ როგორც ჩანს, იგულისხმება ქონებაზე ყადაღის დადება, თანამდებობის პირის თანამდებობიდან გადაყენება , სასამართლო სხდომაზე წესრიგის დამრღვევის მიმართ იძულებითი ზომების გამოყენება, მაგრამ ცალკე აღებული ნორმა ან საკანონმდებლო ჩანაწერი არ არსებობს; ამრიგად, არ არსებობს ყადაღა, როგორც იძულებითი ღონისძიება, მაგრამ არსებობს ყადაღა, როგორც უზრუნველყოფის ღონისძიება; იძულება და უზრუნველყოფა კი იურიდიულად სრულიად სხვადასხვა სამართლებრივი ინსტიტუტებია; როგორც სსსკ 151-ე მუხლი გვეუბნევა, ქონებაზე ყადაღის დადება არ შეიძლება ყველა შემთხვევაში, თუ ამ ღონისძიების მიზანი არ უკავშირდება ამ ქონების საბოლოოდ ჩამორთმევას; მართალია ჩვენს კონკრეტულ შემთხვევას ეს არ უკავშირდება, მაგრამ , რომც უკავშირდებოდეს, იგი მაინც არ იქნებოდა საპროცესო იძულების ღონისძიება;

რაც შეეხება ქონებაზე ყადაღის დადებას, როგორც უზრუნველყოფის ღონისძიებას, ამ საკითხს ისევ სსსკ 151-ე მუხლის მე-2 და მე-3 ნაწილები სცემენ პასუხს, სადაც ჩაწერილია, რომ სისხლის სამართლის კოდექსის 323-ე, 330-ე , 331 -ე პრიმ და 194-ე მუხლით გათვალისწინებული დანაშაულის კვალიფიკაციისას, ასევე კორუფციული, რეკეტული, ან ქურდული სამყაროს წევრობისათვის ჩადენილი დანაშაულის დროს, ქონებაზე ყადაღის დადება გამოიყენება, როგორც უზრუნველყოფის საშუალება; აშკარაა, რომ არც ერთ ამ ჩამონათვალში არ შედის სსკ 182-ე მუხლით გათვალისწინებული დანაშაული და მაშასადამე, საპროცესო კოდექსის 151-ე მუხლი გამორიცხავს სსკ 182-ე მუხლის კვალიფიკაციის საქმეზე საწარმოს ან პირის მიმართ ქონებაზე ყადაღის ღონისძიების გამოყენებას;

სადავო ნორმის ანუ სსსკ 158-ე მუხლის ანტიკონსტიტუციურად ცნობის საფუძვლად მხოლოდ ისაა საკმარისი არგუმენტი, რომ ამ ნორმის უვადოდ ( მინიმუმ 2,5 წელი ) ან შეუზღუდავად გამოყენება ხელყოფს მოსარჩელის კანონიერ და კონსტიტუციის 21-ე მუხლით გათვალისწინებული საკუთრების უფლებას; ამ ნორმის უკანონობის შედეგი სახეზეა და ამ პერიოდისათვის უკვე საწარმო უშუალოდ განიცდის უზარმაზარ ზარალს ( შესაბამისი დოკუმენტი სარჩელს თან ერთვის ); გარდა ამისა, რომელი საფრთხის უზრუნველყოფაზეა ეს ნორმა ამ ვადით გათვლილი, არც ნორმის შინაარსში ჩანს და არც კოდექსში არ არის ამის თაობაზე არაფერი ნათქვამი; თუ დავუშვებთ ვარაუდს იმისას, რომ ასეთ დროს გამოძიებას ან კანონმდებელს მხედველობაში აქვს, რომ ყადაღის დადება დაზარალებულისათვის მიყენებული ზიანის ანაზღაურების უზრუნველყოფის საშუალებას წარმოადგენს, მაშინ საპროცესო კოდექსში ან სხვა ნორმატიულ აქტში უნდა არსებობდეს შესაბამისი სამართლებრივი მექანიზმი იმის თაობაზე, რომ სისხლის სამართლის პროცესში გამოძიებას ან სასამართლოს გააჩნიათ იმის საპროცესო უფლებამოსილება, რომ სარჩელი შეიტანოს სამოქალაქო სასამართლოში ამ მოთხოვნის მისაღწევად და ასეთ დროს ის უნდა იყოს მოსარჩელე და არა საქმეში დაზარალებულად ცნობილი მენაშენე; როგორც ცნობილია, სისხლის სამართლის მოქმედი კანონმდებლობა ამგვარ სამართლებრივ მექანიზმს ან საშუალებას არ იცნობს და ამდენად, გაუგებარი, დაუსაბუთებელი და სრულიად უკანონოა, რომ სისხლის სამართლის პროცესში ქონებაზე ყადაღის დადებას გააჩნდეს ზიანის ანაზღაურების უზრუნველყოფის დანიშნულება;

იმ შემთხვევაში, თუ კანონში იქნებოდა ისეთი დისპოზიცია, რომელიც ვადიან ყადაღის ღონისძიებას გაითვალისწინებდა, მაგალითად ერთ თვეს ( თუმცა სამოქალაქო პროცესი ათ დღიან ვადას ითვალისწინებს სარჩელის შეტანამდე ) გაითვალისწინებდა სამოქალაქო სასამართლოში დაზარალებულის მიერ სარჩელის შესატანად და შემდგომი პროცედურა დამოკიდებული იქნებოდა სამოქალაქო სასამართლოს გადაწყვეტილებაზე, მაშინ კიდევ მოეძებნებოდა მოქმედ საპროცესო ნორმას სამართლებრივი დასაბუთება, მაგრამ როგორც ცნობილია , არავითარი უზრუნველყოფის მიზანი სადავო ნორმას არ გააჩნია და ამ ნორმაში მითითებული მოქმედების ვადა არ ეტევა არც ერთი სამართლებრივი შეზღუდულობის ფარგლებში

კვლავ გავიმეორებთ კონსტუტუციურ ფორმულას იმის თაობაზე, რომ საქართველოში საკუთრების შეზღუდვა შესაძლებელია მხოლოდ ისეთ დროს , როდესაც არსებობს აუცილებელი საზოგადოებრივი საჭიროება, რომლის პირობებს მოქმედი კანონი განსაზღვრავს და ამ კანონში არ არის ისეთი მექანიზმი, რომელიც სისხლის სამართლის პროცესში უზრუნველყოფის მიზნით, საკუთრების უფლების შეზღუდვის შესაძლებლობას უშვებდეს; ვინაიდან, მოსარჩელის სამართლებრივ მოცემულობას საერთოდ არ შეესაბამება არსებული რეალობა, ამიტომ ამ კონტექსტში, სრულიად ზედმეტი და უადგილოა იმაზე მსჯელობა თუ რა ხდება მაშინ, როდესაც კონსტიტუცია მიუთიებს ქონების ჩამორთმევაზე;

ზემოთ აღნიშნულიდან გამომდინარე, სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 158-ე მუხლის ნორმატიული შინაარსი ეწინააღმდეგება საქართველოს კონსტიტუციის მე-19 ( 21-ე ) მუხლით დაცულ საკუთრების უფლების შინაარსს და არღვევს საქართველოს კონსტიტუციის სულისკვეთებას, ამიტომ საკონსტიტუციო სასამართლომ ანტიკონსტიტუციურად უნდა სცნოს მოსარჩელის მიერ სადავოდ გამხდარი მუხლის ნორმატიული შინაარსი;

6. კონსტიტუციური სარჩელით/წარდგინებით დაყენებული შუამდგომლობები

შუამდგომლობა სადავო ნორმის მოქმედების შეჩერების თაობაზე: არა

შუამდგომლობა პერსონალური მონაცემების დაფარვაზე: არა

შუამდგომლობა მოწმის/ექსპერტის/სპეციალისტის მოწვევაზე: არა

შუამდგომლობა/მოთხოვნა საქმის ზეპირი მოსმენის გარეშე განხილვის თაობაზე: არა

კანონმდებლობით გათვალისწინებული სხვა სახის შუამდგომლობა: კი