კოლეგიის შემადგენლობა:

ვასილ როინიშვილი – სხდომის თავმჯდომარე;

ევა გოცირიძე – წევრი;

გიორგი თევდორაშვილი – წევრი, მომხსენებელი მოსამართლე;

გიორგი კვერენჩხილაძე – წევრი.

სხდომის მდივანი: სოფია კობახიძე.

საქმის დასახელება: თამარი მენაბდიშვილი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ.

დავის საგანი: საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 151-ე მუხლის პირველი ნაწილის პირველი და მე-2 წინადადებების კონსტიტუციურობა საქართველოს კონსტიტუციის მე-19 მუხლის პირველ და მე-2 პუნქტებთან მიმართებით.

I
აღწერილობითი ნაწილი

1. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2022 წლის 11 იანვარს კონსტიტუციური სარჩელით (რეგისტრაციის №1669) მომართა თამარ მენაბდიშვილმა. №1669 კონსტიტუციური სარჩელი საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს პირველ კოლეგიას, არსებითად განსახილველად მიღების საკითხის გადასაწყვეტად, გადმოეცა 2022 წლის 13 იანვარს. №1669 კონსტიტუციური სარჩელის არსებითად განსახილველად მიღების საკითხის გადასაწყვეტად, საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს პირველი კოლეგიის განმწესრიგებელი სხდომა, ზეპირი მოსმენის გარეშე, გაიმართა 2023 წლის 14 დეკემბერს.

2. №1669 კონსტიტუციურ სარჩელში საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოსადმი მომართვის სამართლებრივ საფუძვლებად მითითებულია: საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის პირველი პუნქტი და მე-60 მუხლის მე-4 პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტი, „საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის მე-19 მუხლის პირველი პუნქტის „ე“ ქვეპუნქტი, 31-ე, 31¹, 31² და 31³ მუხლები და 39-ე მუხლის პირველი პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტი.

3. საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 151-ე მუხლის პირველი ნაწილის თანახმად, სისხლის სამართლის საპროცესო იძულების ღონისძიების, ქონების შესაძლო ჩამორთმევის უზრუნველსაყოფად სასამართლოს შეუძლია, მხარის შუამდგომლობის საფუძველზე, ყადაღა დაადოს ბრალდებულის, მისი მოქმედებისათვის მატერიალურად პასუხისმგებელი პირის ან/და მასთან დაკავშირებული პირის ქონებას, მათ შორის, საბანკო ანგარიშებს, თუ არსებობს მონაცემები, რომ ქონებას გადამალავენ ან დახარჯავენ ან/და ქონება დანაშაულებრივი გზით არის მოპოვებული. თუ არსებობს მონაცემები, რომ ქონება დანაშაულებრივი გზით არის მოპოვებული, მაგრამ მისი მოძიება ვერ ხერხდება, სასამართლო უფლებამოსილია, ყადაღა დაადოს ამ ქონების ეკვივალენტური ღირებულების ქონებას.

4. საქართველოს კონსტიტუციის მე-19 მუხლის პირველი პუნქტის შესაბამისად, „საკუთრებისა და მემკვიდრეობის უფლება აღიარებული და უზრუნველყოფილია“. აღნიშნული მუხლის მე-2 პუნქტის თანახმად კი, „საჯარო ინტერესებისათვის დასაშვებია ამ უფლების შეზღუდვა კანონით განსაზღვრულ შემთხვევებში და დადგენილი წესით“.

5. №1669 კონსტიტუციური სარჩელიდან ირკვევა, რომ მიმდინარეობს გამოძიება საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 214-ე მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებული დანაშაულის ჩადენის ფაქტზე, რის საფუძველზეც, სისხლისსამართლებრივი დევნის ან/და გამოძიების შეწყვეტამდე, თბილისის საქალაქო სასამართლოს 2021 წლის 20 აგვისტოს განჩინებით, ყადაღა დაედო მოსარჩელის საკუთრებაში არსებულ ქონებას. აღნიშნული განჩინება სააპელაციო სასამართლომ ძალაში დატოვა. ორივე ინსტანციის სასამართლომ გადაწყვეტილების მიღებისას იხელმძღვანელა საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 151-ე მუხლით და განმარტა, რომ არსებობდა საკმარისი მონაცემები, ფაქტებისა და ინფორმაციის ერთობლიობა, რომელიც დასაბუთებული ვარაუდის სტანდარტის შესაბამისად ასაბუთებდა, რომ საქმე უკავშირდებოდა დანაშაულებრივ გზებს, არსებობდა ქონების გადამალვის საშიშროება და მათი ჩამორთმევის უზრუნველყოფისათვის იკვეთებოდა აღნიშნული ყველა ქონების დაყადაღების აუცილებლობა.

6. მოსარჩელის განმარტებით, სასამართლოს ზემოაღნიშნული გადაწყვეტილება ლახავს მისი საკუთრების უფლებას. მოსარჩელე მხარე აღნიშნავს, რომ საქმეში არ არსებობს ბრალდებული პირი, შესაბამისად, მისთვის გაუგებარია, თუ რა სახით არის იგი დაკავშირებული სავარაუდო ბრალდებულ პირთან, რაც აუცილებელ წინაპირობას წარმოადგენს, სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 151-ე მუხლის პირველი ნაწილით, ქონებაზე ყადაღის დადებისას. ამავდროულად, სასამართლო თავის გადაწყვეტილებაში მიუთითებს, რომ სავარაუდო ბრალდებულთან დაკავშირებული დანაშაულებრივი გზით მოპოვებული ქონების მოძიება ვერ მოხერხდა. ამდენად, მოსარჩელე მხარისთვის გაუგებარია, თუ როგორ განსაზღვრა სასამართლომ დანაშაულებრივი გზით მოპოვებული ქონების ეკვივალენტური ქონება მაშინ, როდესაც არ არის დადგენილი, თუ ვინ ჩაიდინა დანაშაული და რა ოდენობის ეკვივალენტური ქონებაა მისი შესატყვისი.

7. წარმოდგენილ არგუმენტაციაზე დაყრდნობით, მოსარჩელე მხარე არაკონსტიტუციურად მიიჩნევს საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 151-ე მუხლის პირველი ნაწილის იმ ნორმატიული შინაარსს, რომელიც იძლევა შესაძლებლობას, ბრალდებულთან დაკავშირებულად ჩაითვალოს პირი, რომელიც არ მონაწილეობს და არც შეიძლება მონაწილეობდეს სისხლის სამართლის საქმეში საპროცესო კანონით დადგენილი სტატუსით ან რაიმე პირდაპირ, ნათესაურ, მეგობრულ, სახელშეკრულებო და ა.შ. კავშირში იმყოფება ბრალდებულ პირთან (მით უმეტეს, რომ მოცემულ საქმეზე არ არსებობს ბრალდებული პირი). მოსარჩელე მხარის განმარტებით, ასევე არაკონსტიტუციურია აღნიშნული მუხლის ის ნორმატიული შინაარსი, რომელიც იძლევა შესაძლებლობას, ყადაღა იქნეს გამოყენებული იმ ქონების მიმართ, რომელიც არ არის ბრალდებულის ან ბრალდებულ პირთან კავშირში მყოფი პირის ქონება ან/და ქონება, რომლის წარმომავლობაც აშკარად ვერ იქნება დანაშაულთან რაიმე კავშირში. ასევე, მოსარჩელე მხარეს პრობლემურად მიაჩნია, თავის მხრივ, ეკვივალენტური ქონების განსაზღვრებაც, ვინაიდან არ არის დადგენილი, თუ ვინ ჩაიდინა დანაშაული და რა ოდენობის ეკვივალენტური ქონებაა მისი შესატყვისი, რის გამოც დაყადაღებულია მოსარჩელის როგორც მოძრავი, ასევე უძრავი ქონება.

8. საკუთარი არგუმენტაციის გასამყარებლად, მოსარჩელე მხარე მიუთითებს საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს პრაქტიკაზე.

II
სამოტივაციო ნაწილი

1. კონსტიტუციური სარჩელი არსებითად განსახილველად მიიღება, თუ იგი აკმაყოფილებს კანონმდებლობით დადგენილ მოთხოვნებს. კონსტიტუციური სარჩელისადმი კანონმდებლობით წაყენებულ პირობათაგან ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესია დასაბუთებულობის მოთხოვნა. „საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის 31-ე მუხლის მე-2 პუნქტის თანახმად, „კონსტიტუციური სარჩელი ან კონსტიტუციური წარდგინება დასაბუთებული უნდა იყოს“. ამავე ორგანული კანონის 31¹ მუხლის პირველი პუნქტის „ე“ ქვეპუნქტით კი განისაზღვრება კონსტიტუციურ სარჩელში იმ მტკიცებულებათა წარმოდგენის ვალდებულება, რომლებიც ადასტურებენ სარჩელის საფუძვლიანობას. ამასთან, „სარჩელში მოყვანილი არგუმენტები უნდა ცხადყოფდეს, რომ მოსარჩელის კონკრეტული უფლების სავარაუდო დარღვევა სწორედ გასაჩივრებული ნორმიდან მომდინარეობს“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2013 წლის 20 დეკემბრის №1/7/561,568 საოქმო ჩანაწერი საქმეზე „საქართველოს მოქალაქე იური ვაზაგაშვილი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II-3). წინააღმდეგ შემთხვევაში, კონსტიტუციური სარჩელი ჩაითვლება დაუსაბუთებლად და არ მიიღება არსებითად განსახილველად.

2. №1669 კონსტიტუციურ სარჩელში მოსარჩელე მხარე სადავოდ ხდის საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 151-ე მუხლის პირველი ნაწილის პირველი წინადადების კონსტიტუციურობას საქართველოს კონსტიტუციის მე-19 მუხლის პირველ და მე-2 პუნქტებთან მიმართებით. საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 151-ე მუხლის პირველი ნაწილის პირველი წინადადების თანახმად, „სისხლის სამართლის საპროცესო იძულების ღონისძიების, ქონების შესაძლო ჩამორთმევის უზრუნველსაყოფად სასამართლოს შეუძლია მხარის შუამდგომლობის საფუძველზე ყადაღა დაადოს ბრალდებულის, მისი მოქმედებისათვის მატერიალურად პასუხისმგებელი პირის ან/და მასთან დაკავშირებული პირის ქონებას, მათ შორის, საბანკო ანგარიშებს, თუ არსებობს მონაცემები, რომ ქონებას გადამალავენ ან დახარჯავენ ან/და ქონება დანაშაულებრივი გზით არის მოპოვებული“. მოსარჩელე მხარეს არაკონსტიტუციურად მიაჩნია ტერმინ „დაკავშირებული პირის“ იმგვარი განმარტება, რომელიც იძლევა შესაძლებლობას, ბრალდებულთან დაკავშირებულად ჩაითვალოს პირი, რომელიც არ მონაწილეობს და არც შეიძლება მონაწილეობდეს სისხლის სამართლის საქმეში საპროცესო კანონით დადგენილი სტატუსით ან რაიმე პირდაპირ, ნათესაურ, მეგობრულ, სახელშეკრულებო და ა.შ. ურთიერთობაში იმყოფებოდეს ბრალდებულ პირთან (მით უმეტეს, რომ მოცემულ საქმეზე არ არსებობს ბრალდებული პირი). შესაბამისად, მოსარჩელე მხარე მიიჩნევს, რომ სადავო ნორმის საფუძველზე, შესაძლოა, ყადაღა დაედოს კეთილსინდისიერი შემძენის (პირის, რომელიც დანაშაულებრივ კავშირში არ იმყოფება ბრალდებულთან) ქონებას.

3. მოსარჩელის მოთხოვნის დასაბუთებულობის შემოწმებისას, პირველ რიგში, უნდა დადგინდეს, რამდენად იძლევა სადავო ნორმა კეთილსინდისიერი შემძენის ქონებაზე ყადაღის დადების შესაძლებლობას. ამისათვის კი მნიშვნელოვანია, განიმარტოს საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 151-ე მუხლის პირველი ნაწილის ტერმინის ბრალდებულთან დაკავშირებული პირის შინაარსი. საკონსტიტუციო სასამართლოს დამკვიდრებული პრაქტიკის თანახმად, „სადავო ნორმის შინაარსის განსაზღვრისას საკონსტიტუციო სასამართლო, სხვადასხვა ფაქტორებთან ერთად, მხედველობაში იღებს მისი გამოყენების პრაქტიკას. საერთო სასამართლოები, თავისი კომპეტენციის ფარგლებში, იღებენ საბოლოო გადაწყვეტილებას კანონის ნორმატიულ შინაარსთან, მის პრაქტიკულ გამოყენებასთან და, შესაბამისად, მის აღსრულებასთან დაკავშირებით. აღნიშნულიდან გამომდინარე, საერთო სასამართლოების მიერ გაკეთებულ განმარტებას აქვს დიდი მნიშვნელობა კანონის რეალური შინაარსის განსაზღვრისას. საკონსტიტუციო სასამართლო, როგორც წესი, იღებს და იხილავს საკანონმდებლო ნორმას სწორედ იმ ნორმატიული შინაარსით, რომლითაც იგი საერთო სასამართლომ გამოიყენა“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2015 წლის 4 მარტის №1/2/552 გადაწყვეტილება საქმეზე: „სს „ლიბერთი ბანკი“ საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II-16).

4. უნდა აღინიშნოს, რომ საკონსტიტუციო სასამართლოს პრაქტიკაში უკვე შეფასებული აქვს ზემოაღნიშნული საკითხი. კერძოდ, №1269 კონსტიტუციური სარჩელის განხილვისას საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლომ საერთო სასამართლოებიდან გამოითხოვა საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 151-ე მუხლის პრაქტიკაში გამოყენების ამსახველი განჩინებები. წარმოდგენილი დოკუმენტებიდან არ იკვეთება, რომ საქართველოს სისხლის სამართის კოდექსის 151-ე მუხლის პირველი პუნქტის პირველი წინადადების საფუძველზე, შესაძლებელია, სხვა დამატებითი გარემოებების არსებობის გარეშე, დაედოს ყადაღა ბრალდებულისგან შეძენილ მესამე პირის ქონებას. თავის მხრივ, საერთო სასამართლოების მიერ გაკეთებული ტერმინის „დაკავშირებული პირის“ განმარტება მნიშვნელოვნად განსხვავდება მოსარჩელის მიერ სადავოდ გამხდარი ნორმატიული შინაარსისაგან. სასამართლოს შესაბამის განჩინებებში მითითებულია, რომ „ბრალდებულთან დაკავშირებული პირის ქონებას ყადაღა უნდა დაედოს იმ შემთხვევაში, თუ არსებობს დასაბუთებული ვარაუდი, რომ ეს ქონება მიღებულია ბრალდებულის მიერ დანაშაულის ჩადენის შედეგად (შეძენილი ან მოპოვებულია დანაშაულებრივი გზით) ან/და ეკუთვნის ბრალდებულს და მხოლოდ ფორმალურად არის აღრიცხული მასთან დაკავშირებული პირის სახელზე“ (იხ. მაგალითად, თბილისის სააპელაციო სასამართლოს საგამოძიებო კოლეგიის 2017 წლის 04 მაისის №1გ/620-17 განჩინება). აღნიშნულიდან გამომდინარე, საერთო სასამართლოების პრაქტიკა არ მიუთითებს სადავო ნორმის მოსარჩელის მიერ არაკონსტიტუციურად მიჩნეული შინაარსით გამოყენების შესაძლებლობაზე.

5. ხსენებულ საკითხზე ასევე აღსანიშნავია, №1269 კონსტიტუციური სარჩელის განხილვისას, მოწმის სახით, მოწვეული დასავლეთ საქართველოს საოლქო პროკურატურის შინაგან საქმეთა სამინისტროს ორგანოებში გამოძიების საპროცესო ხელმღვანელობის განყოფილების პროკურორის, თამარ მესხიას პოზიცია. მოწმემ მიუთითა, რომ დაკავშირებული პირის ცნება საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 151-ე მუხლის მიზნებისათვის განიმარტება საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 356¹ მუხლის „კ“ ქვეპუნქტის საფუძველზე. დასახელებული დებულების შესაბამისად, დაკავშირებული პირი არის სუბიექტი, რომელსაც იურიდიული დოკუმენტაციის საფუძველზე, საკუთრებაში აქვს ქონება და არსებობს საფუძვლიანი ეჭვი, რომ იგი მიღებულია რეკეტის შედეგად ან მოპოვებულია რეკეტირის, თანამდებობის პირის, ქურდული სამყაროს წევრის, ადამიანით მოვაჭრის, ნარკოტიკული საშუალების გავრცელების ხელშემწყობის ან საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 194-ე ან/და 331¹ მუხლით გათვალისწინებული დანაშაულისათვის მსჯავრდებული პირის მიერ ან/და ამ ქონებით სარგებლობს, მას განკარგავს (ან განკარგა) რეკეტირი, თანამდებობის პირი, ქურდული სამყაროს წევრი, ადამიანით მოვაჭრე, ნარკოტიკული საშუალების გავრცელების ხელშემწყობი ან საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 194-ე ან/და 331¹ მუხლით გათვალისწინებული დანაშაულისათვის მსჯავრდებული პირი.

6. აგრეთვე აღსანიშნავია, რომ მოსარჩელე მხარეს არ წარმოუდგენია ავტორიტეტული განმარტება, რომელიც გაიზიარებდა, სადავო ნორმის შინაარსთან დაკავშირებით, მის მიერ გამოთქმულ პოზიციას და მიუთითებდა, რომ დაკავშირებული პირის ცნება, ბრალდებულთან დანაშაულებრივ კავშირში მყოფი პირების გარდა, მოიცავს სხვაგვარი ურთიერთობით დაკავშირებულ სუბიექტებსაც, მათ შორის, დასაყადაღებელი ქონების კეთილსინდისიერ შემძენს. უფრო მეტიც, №1669 კონსტიტუციურ სარჩელზე დართული სასამართლოს განჩინებების ანალიზით დასტურდება, რომ მოსარჩელის ქონებაზე ყადაღის დადებისას სასამართლო საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 151-ე მუხლის მე-3 ნაწილს (2022 წლის 28 სექტემბრამდე მოქმედი რედაქცია) დაეყრდნო და არა სადავო ნორმას. აღსანიშნავია, რომ საკონსტიტუციო სასამართლოს პრაქტიკაში, საერთო სასამართლოთა რელევანტური საქმეების ანალიზის საფუძველზე, დადგენილი აქვს, რომ მოსარჩელის მსგავს შემთხვევებში (როდესაც კონკრეტული პირის მიმართ ჯერ კიდევ არ არის დაწყებული სისხლისსამართლებრივი დევნა და საქმეზე არ არის ბრალდებული პირი), ქონებაზე ყადაღის დადების სამართლებრივ საფუძველს საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 151-ე მუხლის მე-3 ნაწილი (2022 წლის 28 სექტემბრამდე მოქმედი რედაქცია) ქმნის და არა სადავო ნორმა (იხ. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2022 წლის 25 თებერვლის №2/1/1434,1466 გადაწყვეტილება საქმეზე „ოთარ მარშავა და მიხეილ ნოზაძე საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“). ამასთან, საწინააღმდეგო პრაქტიკა არ იკვეთება არც მოსარჩელის მიმართ გამოტანილ განჩინებებში.

7. ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, აშკარაა, რომ მოსარჩელის მიერ საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 151-ე მუხლის პირველი ნაწილის პირველი წინადადების არაკონსტიტუციურად ცნობა ეფუძნება სიტყვების „ან/და მასთან დაკავშირებული პირის ქონების“ შინაარსის არასწორ აღქმას. საერთო სასამართლოების პრაქტიკა, მათ შორის, სადავო საკითხზე მოსარჩელის მიმართ მიღებული საერთო სასამართლოების განჩინება არ მიუთითებს სადავო ნორმის, მოსარჩელის მიერ მითითებული შინაარსით გამოყენების შესაძლებლობაზე. ამდენად, მოსარჩელის მიერ წარმოდგენილი არგუმენტაცია არ მიემართება სადავო ნორმის რეალურ შინაარსს.

8. მოსარჩელე მხარეს აგრეთვე არაკონსტიტუციურად მიაჩნია საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 151-ე მუხლის პირველი ნაწილის მე-2 წინადადება, რომელიც ადგენს, რომ „თუ არსებობს მონაცემები, რომ ქონება დანაშაულებრივი გზით არის მოპოვებული, მაგრამ მისი მოძიება ვერ ხერხდება, სასამართლო უფლებამოსილია ყადაღა დაადოს ამ ქონების ეკვივალენტური ღირებულების ქონებას“. მოსარჩელე მხარეს არაკონსტიტუციურად მიაჩნია სადავო ნორმის ის ნორმატიული შინაარსი, რომელიც იძლევა შესაძლებლობას, ყადაღა იქნეს გამოყენებული იმ ქონების მიმართ, რომელიც არ არის ბრალდებულის ან ბრალდებულ პირთან კავშირში მყოფი პირის ქონება და ქონება რომლის წარმომავლობაც აშკარად ვერ იქნება დანაშაულთან რაიმე კავშირში ანდა მისი ეკვივალენტური. ამდენად, ამ მხრივ, მოსარჩელის პრობლემა, ერთი მხრივ, უკავშირდება სუბიექტთა წრეს, რომელთა ქონებასაც შესაძლებელია, დაედოს ყადაღა და, მეორე მხრივ, დაყადაღებული ქონების კავშირს ჩადენილ დანაშაულთან.

9. საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 151-ე მუხლის პირველი ნაწილის მე-2 წინადადება არ განსაზღვრავს იმ სუბიექტთა წრეს, რომელთა ქონებასაც შესაძლებელია, დაედოს ყადაღა, არამედ მისი რეგულირების სფერო შემოიფარგლება დასაყადაღებელი ქონების განსაზღვრით. დასაყადაღებელი ქონების სუბიექტთა წრეს აწესრიგებს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 151-ე მუხლის პირველი ნაწილის პირველი წინადადება, რომელიც სახელდებით მიუთითებს იმ პირებზე, თუ ვის ქონებასაც შესაძლებელია, დაედოს ყადაღა. ამავდროულად, უკვე დადგინდა, რომ „ბრალდებულთან დაკავშირებული პირი“ არ განიმარტება მოსარჩელის მიერ მითითებული შინაარსით. ამდენად, ამ მხრივ, მოსარჩელის მოთხოვნა ეფუძნება სადავო ნორმის შინაარსის არასწორ აღქმას.

10. მოსარჩელე მხარისთვის ასევე პრობლემურია იმ ქონებაზე ყადაღის დადების შესაძლებლობა, რომლის წარმომავლობაც აშკარად ვერ იქნება დანაშაულთან რაიმე კავშირში ან/და მისი ეკვივალენტური. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს დადგენილი პრაქტიკის თანახმად, თავის მხრივ, იმისათვის, რომ საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლომ გასაჩივრებულ ნორმაში ამოიკითხოს მოსარჩელის მიერ მითითებული სადავო ნორმატიული შინაარსი, იგი „ან ცხადად უნდა გამომდინარეობდეს სადავო ნორმის ტექსტიდან ან/და ამას უნდა ადასტურებდეს სამართალშემფარდებლის ავტორიტეტული განმარტება“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2018 წლის 19 ოქტომბრის №3/4/858 განჩინება საქმეზე „საქართველოს მოქალაქეები – ლაშა ჩალაძე, გივი კაპანაძე და მარიკა თოდუა საქართველოს პარლამენტისა და საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიებიდან დევნილთა, შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის მინისტრის წინააღმდეგ“, II-4). სადავო ნორმა მიუთითებს, რომ „თუ არსებობს მონაცემები, რომ ქონება დანაშაულებრივი გზით არის მოპოვებული, მაგრამ მისი მოძიება ვერ ხერხდება, სასამართლო უფლებამოსილია, ყადაღა დაადოს ამ ქონების ეკვივალენტური ღირებულების ქონებას“. საკონსტიტუციო სასამართლოს პრაქტიკაში მოუწია აღნიშნული საკითხის შეფასება და, საერთო სასამართლოთა რელევანტური გადაწყვეტილებების ანალიზის საფუძველზე, სასამართლომ დაადგინა, რომ სადავო ნორმაში მოხსენიებული ტერმინი „მონაცემები“ გამოყენებულია საქმისათვის მნიშვნელოვანი ინფორმაციის კრებსითი ერთობლიობის აღსანიშნავად და მოიაზრებს დასაბუთებული ვარაუდის სტანდარტისთვის აუცილებელ მტკიცებულებათა ერთობლიობას (იხ., საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2016 წლის 18 აპრილის №2/1/631 გადაწყვეტილება საქმეზე „საქართველოს მოქალაქეები - თეიმურაზ ჯანაშია და გიული ალანია საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II-53-54; საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2022 წლის 25 თებერვლის №2/1/1434,1466 გადაწყვეტილება საქმეზე „ოთარ მარშავა და მიხეილ ნოზაძე საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II-29). ამდენად, სადავო ნორმა ყადაღის დადების შესაძლებლობას უშვებს იმ შემთხვევაში, როდესაც არსებობს დასაბუთებული ვარაუდი (საკმარისი მონაცემები), რომ ქონების მიმართ ჩადენილია დანაშაული ან/და იგი დანაშაულებრივი გზით არის მოპოვებული. მათ შორის, მოსარჩელესთან მიმართებით, ეკვივალენტურ ქონებაზე ყადაღის გამოყენების საკითხის გადაწყვეტისას საერთო სასამართლომ შეისწავლა საქმეზე წარმოდგენილი მონაცემები რამდენად ქმნიდა დასაბუთებული ვარაუდის სტანდარტს. მოსარჩელეს არ მოუყვანია არგუმენტი რომელიც წარმოაჩენდა, რომ საერთო სასამართლოს ამგვარი პრაქტიკა აშკარად არაგონივრულია და თუნდაც, დასაბუთებული ვარაუდის სტანდარტის საფუძველზე ეკვივალენტური ქონების დაყადაღება არღვევს მის კონსტიტუციურ უფლებას.

11. ამდენად, საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ №1669 კონსტიტუციური სარჩელი დაუსაბუთებელია და არ უნდა იქნეს მიღებული არსებითად განსახილველად „საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის 31¹ მუხლის პირველი პუნქტის „ე“ ქვეპუნქტისა და 31³ მუხლის პირველი პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტის საფუძველზე.

III
სარეზოლუციო ნაწილი

საქართველოს კონსტიტუციის მე-60 მუხლის მე-4 პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტის, „საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის მე-19 მუხლის პირველი პუნქტის „ე“ ქვეპუნქტის, 21-ე მუხლის მე-2 პუნქტის, 27¹ მუხლის მე-2 პუნქტის, 31-ე მუხლის პირველი და მე-2 პუნქტების, 31¹ მუხლის პირველი პუნქტის „ე“ ქვეპუნქტის, 31² მუხლის მე-8 პუნქტის, 31³ მუხლის პირველი პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტის, 31⁵ მუხლის პირველი, მე-3, მე-4 და მე-7 პუნქტების, 31⁶ მუხლის მე-2 პუნქტის, 39-ე მუხლის პირველი პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტის, 43-ე მუხლის პირველი, მე-2, მე-5, მე-7, მე-8, მე-10 და მე-13 პუნქტების საფუძველზე,

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლო
ა დ გ ე ნ ს:

1. არ იქნეს მიღებული არსებითად განსახილველად №1669 კონსტიტუციური სარჩელი („თამარი მენაბდიშვილი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“).

2. განჩინება საბოლოოა და გასაჩივრებას ან გადასინჯვას არ ექვემდებარება.

3. განჩინება გამოქვეყნდეს საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს ვებგვერდზე 15 დღის ვადაში, გაეგზავნოს მხარეებს და „საქართველოს საკანონმდებლო მაცნეს“.

კოლეგიის შემადგენლობა:

ვასილ როინიშვილი

ევა გოცირიძე

გიორგი თევდორაშვილი

გიორგი კვერენჩხილაძე