თქვენ არ ეცნობით კონსტიტუციური სარჩელის/წარდგინების სრულ ვერსიას. სრული ვერსიის სანახავად, გთხოვთ, ვერტიკალური მენიუდან ჩამოტვირთოთ მიმაგრებული დოკუმენტი

1. სადავო ნორმატიული აქტ(ებ)ი

ა.საქართველოს პრეზიდენტის 2020 წლის 21 მარტის №1 დეკრეტი „საქართველოს მთელ ტერიტორიაზე საგანგებო მდგომარეობის გამოცხადებასთან დაკავშირებით გასატარებელ ღონისძიებათა შესახებ"

ბ.საქართველოს მთავრობის 2020 წლის 23 მარტის №181 დადგენილება „საქართველოში ახალი კორონავირუსის გავრცელების აღკვეთის მიზნით გასატარებელი ღონისძიებების დამტკიცების შესახებ“ (დადგენილების პირველი მუხლით დამტკიცებული „საქართველოში ახალი კორონავირუსის (COVID-19) გავრცელების აღკვეთის მიზნით გასატარებელი ღონისძიებები“)

2. სასარჩელო მოთხოვნა

3. საკონსტიტუციო სასამართლოსათვის მიმართვის სამართლებრივი საფუძვლები

საქართველოს კონსტიტუციის 60.4.“ა“ მუხლი, საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ ორგანული კანონის 39.1.“ა“ მუხლი, 19.1.“ე“ მუხლი

4. განმარტებები სადავო ნორმ(ებ)ის არსებითად განსახილველად მიღებასთან დაკავშირებით

კონსტიტუციური სარჩელი შედგენილია ამ სარჩელისათვის დადგენილი ყველა პირობის დაცვით და ფორმით, შედგენილია ქართულ ენაზე და ხელმოწერილია, ერთვის სადავო სამართლებრივი აქტების ტექსტი, წარმოდგენილია საბუთი სახელმწიფო ბაჟის გადახდის შესახებ და კონსტიტუციური სარჩელის ელექტრონული ვერსია.

კონსტიტუციური სარჩელი შტანილია უფლებამოსილი სუბიექტის, ფიზიკური პირის მიერ, რომელიც დაჯარიმებულია 3000 ლარით გასაჩივრებული ნორმატიული აქტების საფუძველზე. კონსტიტუციით გარანტირებული სამართლიანი განხილვის უფლება, გასაჩივრების უფლება, დაცვის უფლება არ არის გათვალისწინებული და უზრუნველყოფილი გასაჩივრებული აქტებით. მეტიც, რა წესით განიხილება საქმე, რა გარანტიების დაცვით იხილება საქმე, რა უფლებები აქვს „დამრღვევს“ ამ პროცესში, რა გარემოებები უნდა იქნეს გამოკვლეული პასუხისმგებლობის შეფარდებისას (მათ შორის, შემამსუბუქებელი გარემოებები), აქვს თუ არა გადაწყვეტილების გასაჩივრების უფლება და რომელ ორგანოში/რა წესით, სასამართლო კონტროლი რა ეტაპზე და როგორ ხორციელდება - ეს საკითხები საერთოდ არ არის განსაზღვრული.

ამასთანავე, საჯარო სამართალში აკრძალულია ნორმის/ნორმატიული აქტის ანალოგიით გამოყენება („ნორმატიული აქტების შესახებ“ ორგანული კანონის მე-5 მუხლის პირველი პუნქტი) თუ ეს პირდაპირ არ არის გათვალისწინებული კანონით პირდაპირ გათვალისწინებულ შემთხვევაში. საქართველოში არ არსებობს კანონი, რომელიც ითვალისწინებს ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის ან ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის მთლიანად ან მათი ნორმების ანალოგიით გამოყენებას. ეს კი ნიშნავს, რომ გასაჩივრებული ნორმატიული აქტებით განსაზღვრულ საკითხებთან დაკავშირებით კონსტიტუციით გარანტირებული უფლებების დაცვის მექანიზმები არ არსებობს, მეტიც ეს საკითხები დარჩენილია ეფექტურ საკანონმდებლო/საპარლამენტო და სასამართლო კონტროლს მიღმა.

სამართლებრივი სახელმწიფოს პრინციპის შესაბამისად, ქმედების სამართალდარღვევად გამოცხადება და ამ ქმედებისთვის პასუხისმგებლობა დგინდება კანონით. ამდენად, კონსტიტუციით დაცულია პირის უფლება არ აგოს პასუხი იმ ქმედებისათვის რომელიც არ არის განსაზღვრული კანონით, უმაღლესი წარმომადგენლობითი ორგანის-პარლამენტის ნორმატიული აქტით. გასაჩივრებული ნორმატიული აქტით დადგენილია როგორც ქმედება ასევე პასუხისმგებლობა/ჯარიმა, თუმცა ეს არ არის კანონით დადგენილი ქმედება და პასუხისმგებლობა. მე კი პასუხისმგებლობა დამეკისრა არა კანონით დადგენილი ქმედებისთვის, არამედ დეკრეტით განსაზღვრული ქმედებისთვის, რაც ნიშნავს, რომ დარღვეულია კონსტიტუციით დაცული უფლება.

ზემოაღნიშნული წარმოადგენს საქართველოს კონსტიტუციით დაცულ, სამართლიანი ადმინისტრაციული წარმოებისა და სამართლიანი სასამართლოს უფლებებში ჩარევის შემთხვევებს, რომლის კონსტიტუციურობის შემოწმებისთვისაც მოსარჩელემ წარმოადგინა კონსტიტუციური სარჩელი.

კონსტიტუციურ სარჩელში მითითებული სადავო საკითხები არის საკონსტიტუციო სასამართლოს განსჯადი.

ამასთან, კონსტიტუციურ სარჩელში მითითებული სადავო საკითხები არ არის გადაწყვეტილი საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ.

კონსტიტუციურ სარჩელში მითითებული სადავო საკითხები არის გადაწყვეტილი საქართველოს კონსტიტუციით.

კონსტიტუციური სარჩელის შეტანისთვის კანონით არ არის დადგენილი რაიმე ვადა, შესაბამისად მისი შეტანის ვადა არ არის დარღვეული.

კონსტიტუციური სარჩელით გასაჩივრებულია საკანონმდებლო აქტის ნორმები და მის საფუძველზე გამოცემული კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტის ნორმები, შესაბამისად არ არის საჭირო ნორმატიული აქტების იერარქიაში ზემდგომი ნორმატიული აქტის კონსტიტუციურობაზე მსჯელობა.

5. მოთხოვნის არსი და დასაბუთება

შ ე ს ა ვ ა ლ ი

1. 2020 წლის 2 აპრილს შსს სამინისტროს პოლიციელმა საჯარიმო ქვითარი/ოქმი #000003630-ით დამაკისრა ჯარიმის, 3000 ლარის გადახდა. აღნიშნული გადაწყვეტილების სამართლებრივ საფუძველს წარმოადგენს (რაც მითითებულია ოქმშიც) გასაჩივრებული ნორმატიული აქტები, საქართველოს პრეზიდენტის დეკრეტი და საქართველოს მთავრობის დადგენილება.

2. საჯარო სამართალში კანონის ანალოგიის გამოყენება აკრძალულია თუ ამის შესახებ პირდაპირ არ არის მითითებული კანონში (იხ.: „ნორმატიული აქტების შესახებ“ ორგანული კანონის 5.1. მუხლი). საქართველოში არ არსებობს კანონი, რომელიც ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის და ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის ან მათი რომელიმე ნორმის ანალოგიით გამოყენების უფლებას/შესაძლებლობას ითვალისწინებს.

3. საქართველოში ადმინისტრაციული სამართალდარღვევები ანუ ქმედებები რომლებიც ითვლება მართლსაწინააღმდეგოდ და რომელთა ჩადენისთვის დაწესებულია პასუხისმგებლობა დადგენილია მხოლოდ კანონით, პარლამენტის მიერ მიღებული საკანონმდებლო აქტით.

4. საქართველოს ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის მე-2 მუხლის შესაბამისად „ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა შესახებ საქართველოს კანონმდებლობა შედგება ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა შესახებ ამ კოდექსისა და საქართველოს სხვა საკანონმდებლო აქტებისაგან.“

4.1. უნდა განვმარტოთ „სხვა საკანონმდებლო აქტები“-ში ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის და პასუხისმგებლობის დადგენის თვალსაზრისით შედის თუ არა პრეზიდენტის დეკრეტი, როგორც საკანონმდებლო აქტი.

4.1.1. საქართველოს კონსტიტუციის 4.4. მუხლის შესაბამისად „სახელმწიფო ხელისუფლება ხორციელდება კონსტიტუციითა და კანონით დადგენილ ფარგლებში."

4.1.2. საქრთველოს პრეზიდენტის დეკრეტი, არის რა საკანონმდებლო აქტი „ნორმატიული აქტების შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის 11.5. შესაბამისად შეზღუდულია რეგულაციის საკითხების განსაზღვრაში და დეკრეტით შეიძლება მხოლოდ საქართველოს კონსტიტუციით გათვალისწინებული საკითხების მოწესრიგება.

4.1.3. საქართველოს კონსტიტუცია (71.3. და 71.4. მუხლები) პრეზიდენტის დეკრეტის გამოცემას მხოლოდ 2 საკითხზე ითვალისწინებს: კონსტიტუციით გათვალისწინებული (ანუ უკვე არსებული/კანონით დადგენილი) 8 უფლების შეზღუდვა ან შეჩერება.

4.2. აღნიშნულის გათვალისწინებით საქართველოს პრეზიდენტის დეკრეტით არ შეიძლება ქმედების მართლსაწინააღმდეგოდ/სამართალდარღვევად გამოცხადება/დადგენა და ამ ქმედებისთვის პასუხისმგებლობის/სასჯელის/სახდელის დადგენა, ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის მე-2 მუხლის შესაბამისად ეს შეიძლება დადგინდეს მხოლოდ თვით ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსით ან სხვა კანონით. პრეზიდენტი არ არის კონსტიტუციით უფლებამოსილი ინსტიტუტი დაადგინოს სამართალდარღვევა და პასუხისმგებლობა ანუ პრეზიდენტის დეკრეტი (შესაბამისი ნაწილი, გასაჩივრებული ნორმები) არაუფლებამოსილი ორგანოს მიერ გამოცემული ნორმატიული აქტია.

5. იმის გათვალისწინებით, რომ საქართველოს პრეზიდენტს კონსტიტუციით არ აქვს მინიჭებული უფლება დეკრეტით დაადგინოს ახალი ნორმები, მას ამ უფლების მთავრობისთვის დელეგირების უფლებაც არ აქვს. მითუმეტეს, არც პრეზიდენტს და არც საქართველოს მთავრობას არ აქვს კანონქვემდებარე აქტებით, მოქმედი საკანონმდებლო აქტებისაგან განსხვავებული, ახალი ნორმების დადგენის/დელეგირების უფლება. აღნიშნულს კრძალავს სამართლებრივი სახელმწიფოს კონსტიტუციური პრინციპი (მუხლი 4.4.) და „ნორმატიული აქტების შესახებ“ ორგანული კანონის 11.5. და მე-12 მუხლები.

6. გასაჩივრებული დეკრეტით დადგინდა სამართალდარღვევაც და პასუხისმგებლობაც, უფლებამოსილი ორგანოს განსაზღვრისა და განხილვის პროცედურების დადგენის უფლებამოსილების დელეგირება მოხდა მთავრობაზე და მთავრობამ დაადგინა განხილვის წესიც (გასაჩივრებული დადგენილების ნორმა „თუ შესაბამისი სამართალდარღვევა ადმინისტრაციულ გამოკვლევას არ საჭიროებს, აღნიშნული უწყებების უფლებამოსილი პირები ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის საქმეს ადგილზე განიხილავენ და სამართალდამრღვევს ადგილზევე შეუფარდებენ ადმინისტრაციულ სახდელს, საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესის შესაბამისად.“), მაშინ როდესაც ეს ყველაფერი მხოლოდ საკანონმდებლო აქტის რეგულაციის სფეროს განეკუთვნება საქართველოს კონსტიტუციის 4.4. მუხლითა და „ნორმატიული აქტების შესახებ“ ორგანული კანონის მე-8 მუხლის „ბ“ პუნქტის შესაბამისად პასუხისმგებლობა და სანქცია/იძულების ზომა განისაზღვრება მხოლოდ საკანონმდებლო აქტით. ამავე კანონის მე-10 მუხლის მე-6 პუნქტის შესაბამისად კი „საქართველოს კანონი შეიძლება მიღებულ იქნეს საქართველოს გამგებლობაში არსებულ ნებისმიერ საკითხზე, თუ საქართველოს კონსტიტუციით სხვა რამ არ არის დადგენილი.“ საქართველოს კონსტიტუციით კი არც ერთი სხვა თანამდებობის პირის თუ ინსტიტუტის, მათ შორის არც პრეზიდენტის და მთავრობის კომპეტენციად არ არის განსაზღვრული იურიდიული პასუხისმგებლობის და სანქციის დადგენა. ეს არის მხოლოდ პარლამენტის კომპეტენცია, რომელიც ფორმდება კანონით.

7. პრობლემას ვერ წყვეტს და გასაჩივრებული ნორმების ანტიკონსტიტუციურობის საკითხს დღის წესრიგიდან არ ხსნის გასაჩივრებულ ნორმებში მოხმობილი შემდეგი ტერმინები „საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით“ და „საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესის შესაბამისად“ (იხ.: ზემოთ მე-3 და მე-4 გასაჩივრებული ნორმა). როგორც ზემოღ აღინიშნა, საჯარო სამართალში კანონის ანალოგიის გამოყენება დაუშვებელია თუ ეს პირდაპირ არ არის დადგენილი კანონით და ამ კანონითვე არ არის განსაზღვრული ანალოგიის გამოყენების წესი. ამდენად, სამართალდარღვევის და პასუხისმგებლობის დადგენა, შემფარდებელი ინსტიტუტის/ორგანოს განსაზღვრა, განხილვის წესი/პროცედურა (ადგილზე განხილვა, მხოლოდ) დადგინდა გასაჩივრებული ნორმებით და არ არსებობს ნორმა ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსში ან სხვა კანონში, რომელიც პრეზიდენტის დეკრეტით დადგენილი ქმედების/“სამართალდარღვევის“ და პასუხისმგებლობის საკითხზე გადაწყვეტილების მიმღებ ორგანოებს ან პროცედურებს და უფლებათა გარანტიებს არეგულირებს. ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსი ითვალისწინებს მხოლოდ ამავე კოდექსით დადგენილი დარღვევების განხილვა-გასაჩივრების საკითხებს (მაგალითისთვის იხილეთ ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის 209-ე მუხლი, 219-ე მუხლი, 239-ე მუხლი და ამ მუხლებში ჩამოთვლილი ნორმები/მუხლები და ინსტიტუტები).

8. პრეზიდენტის უფლებამოსილების კონსტიტუციურ შეზღუდვასთან დაკავშირებით, შინაარსობრივი ანალოგის სახით უნდა გავითვალისწინოთ 2019 წლის 1 ოქტომბერს საქართველოს პრეზიდენტის მიერ საქართველოს პარლამენტისთვის წარდგენილი საქართველოს ენერგეტიკისა და წყალმომარაგების კომისიის თავმჯდომარის კანდიდატურის განხილვის პროცედურებისას დასმული პრეზიდენტის ამ გადაწყვეტილების კონსტიტუციასთან შეუსაბამობის საკითხი და საპარლამენტო განხილვის პროცედურის შეწყვეტა. აღნიშნულის საფუძველი იყო ის გარემოება, რომ საქართველოს კონსტიტუცია საქართველოს პრეზიდენტს არ ანიჭებდა სემეკის თავმჯდომარის კანდიდატურის პარლამენტისათვის წარდგენის უფლებამოსილებას. მიუხედავად იმისა, რომ საკითხის ინიცირებაში ჩართული იყო ყველა კონსტიტუციური ორგანო, მთავრობა, პრეზიდენტი და პარლამენტიც, რომლის კომიტეტმა განიხილა და მხარიც დაუჭირა კანდიდატურას, ყველას გამორჩა რომ პრეზიდენტის მიერ სემეკის კანდიდატირის ინიცირება იყო ანტიკონსტიტუციური. მხოლოოდ პლენარულ სხდომაზე მომზადებისას მიაქცია უმაღლესმა საკანონმდებლო ორგანომ პრეზიდენტის არაუფლებამოსილებისა და საკითხის/ქმედების ანტიკონსტიტუციურობას ყურადღება და შეწყვიტა პროცედურები და ეს დეპუტატებმაც დაადასტურეს (მაგალითისთვის იხილეთ პარლამენტის კომიტეტის თავმჯდომარის გიორგი კახიანის ინტერვიუ: https://www.bpn.ge/article/61085-giorgi-kaxiani-adasturebs-rom-semekis-tavmjdomaris-archevis-taobaze-konstitucia-da-shesabamisi-kanoni-ertmanettan-cinaagmdegobashi-modis).

9. არ არსებობს რაიმე ლეგიტიმური მიზანი, რომლის მისაღწევადაც გამოსადეგი იქნება კონსტიტუციით დაცულ უფლებებში ასეთი ჩარევა. საგანგებო მდგომარეობისას პარლამენტი საგანგებო სესიის რეჟიმში მუშაობს (პარლამენტის რეგლამენტის 83ე მუხლი) და კონსტიტუციური მანდატის ფარგლებში შეუძლია დაჩქარებული წესით კანონების მიღება.

ეს გახლავთ გასაჩივრებული ნორმების/ყველა ნორმის ანტიკონსტიტუციურობის საერთო სამართლებრივი საფუძვლები და არგუმენტაცია.

გასაჩივრებული ნორმების ანტიკონსტიტუციურობის დამატებითი საფუძვლები და არგუმენტაცია

10. საქართველოს მთავრობას მიეცეს უფლება, დადგენილებით განსაზღვროს (…) ადმინისტრაციული საქმისწარმოების განხორციელების საქართველოს მოქმედი კანონმდებლობისაგან განსხვავებული წესები. მუხლი 1. პუნქტი 4. საქართველოს პრეზიდენტის №1 დეკრეტი

საქართველოს კონსტიტუციის მე-18 მუხლის პირველი პუნქტი. ყველას აქვს ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ მასთან დაკავშირებული საქმის (...) სამართლიანად განხილვის უფლება.

ადმინისტრაციული საქმისწარმოება ადმინისტრაციულ ორგანოსა და სასამართლოში დადგენილია კანონით, ეს პარლამენტის ექსკლუზიური კონსტიტუციური უფლებამოსილებაა. პრეზიდენტს არ აქვს ამის უფლებამოსილება და რაც არ აქვს იმ უფლებამოსილების დელეგირება ასევე ანტიკონსტიტუციურია. მეტიც, პრეზიდენტმა დელეგირება რომ მოახდინოს, არსებული კანონმდებლობისაგან, საკანონმდებლო აქტებისაგან (ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევატა კოდექსი, ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსი) განსხვავებული წესების დადგენა არც მას და არც მთავრობას შეუძლია, ამას სამართლებრივი სახელმწიფოს კონსტიტუციური პრინციპი კრძალავს. საქმის სამართლიანად განხილვა სხვა საკითხებთან ერთად ნიშნავს ქმედების და პასუხისმგებლობის კანონთან შესაბამისობის დადგენას და არა პრეზიდენტის დეკრეტთან ან სხვა კანონქვემდებარე აქტთან შესაბამისობას. თუკი ქმედება სამართალდარღვევად არ არის დადგენილი/კვალიფიცირებული კანონით, პასუხისმგებლობაც არ არის დადგენილი კანონით, განხილვის პროცედურები და დაცვის უფლების უზრუნველყოფის გარანტიები არ არის დადგენილი კანონით, სახეზეა საქმის სამართლიანად განხილვის უფლების დარღვევა.

საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის პირველი პუნქტი. ყოველ ადამიანს აქვს უფლება თავის უფლებათა დასაცავად მიმართოს სასამართლოს. საქმის სამართლიანი (...) განხილვის უფლება უზრუნველყოფილია.

ზემოთ მოცემული, კონსტიტუციის 18.1. პუნტთან დაკავშირებით გადმოცემული პოზიცია, ასევე ადექვატურია საქმის სამართლიანი განხილვის უფლების უზრუნველყოფის თვალსაზრისით. აღნიშნულზე დამატებით, აღვნიშნავთ, იმის გათვალისწინებით, რომ საჯარო სამართალში კანონის ანალოგიის გამოყენების საფუძველი არ არსებობს და ვერ იქნება გამოყენებული მოქმედი კანონები (ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსი, ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსი, ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსი), რომლებითაც მოცემულია გასაჩივრებისა და სასამართლოსადმი მიმართვის უფლების დაცვის უზრუნველყოფის მექანიზმები, გასაჩივრებული ნორმით კანონით განუსაზღვრელ ინსტიტუტს მიეცა ასევე კანონით განუსაზღვრელი პასუხისმგებლობის დაკისრების უფლებამოსილებარაც კონსტიტუციით დაცულ სასამართლოსადმი მიმართვის უფლებაში არალეგიტიმური ჩარევაა.

საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის მე-3 პუნქტის პირველი წინადადება. დაცვის უფლება გარანტირებულია. ზემოაღნიშნულზე დამატებით მივუთითებთ, რომამ გასაჩივრებული ნორმით პრეზიდენტმა თავად არ ჰქონდა რა მოქმედი კანონმდებლობისგან და კანონებისგან განსხვავებული წესების დადგენის უფლებამოსილება, მოახდინა მთავრობისთვის დელეგირება. ეს სხვა საკითხების გარდა, ასევე მოიცავს, რომ არ არის უზრუნველყოფილი დაცვის უფლება, დეკრეტითა და დადგენილებით საერთოდ არ არის მოცემული დაცვის უფლების უზრუნველყოფის არც ერთი მექანიზმი და საშუალება.

11. ამ დეკრეტითა და საქართველოს მთავრობის დადგენილებით განსაზღვრული საგანგებო მდგომარეობის რეჟიმის დარღვევა გამოიწვევს:

1. ადმინისტრაციულ პასუხისმგებლობას – ჯარიმას ფიზიკური პირებისათვის 3 000 ლარის ოდენობით(…). მუხლი 8. საქართველოს პრეზიდენტის №1 დეკრეტი

საქართველოს კონსტიტუციის მე-18 მუხლის პირველი პუნქტი. ყველას აქვს ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ მასთან დაკავშირებული საქმის (...) სამართლიანად განხილვის უფლება.

ქმედების მართლწინააღმდეგობა და სამართალდარღვევად გამოცხადება, აგრეთვე მისი ჩადენისთვის პასუხისმგებლობის დადგენა პარლამენტის ექსკლუზიური კონსტიტუციური უფლებამოსილებაა. პირის პასუხისმგებლობაც სწორედ და მხოლოდ კანონის, კანონით გათვალისწინებული დარღვევისთვის დგება. არც პრეზიდენტს და არც მთავრობას არ აქვს ამის, დამოუკიდებელი და კანონისაგან განსხვავებული ან კანონით გაუთვალისწინებელი საკითხზე ნორმათშემოქმედების უფლებამოსილება, ამას სამართლებრივი სახელმწიფოს კონსტიტუციური პრინციპი კრძალავს. საქმის სამართლიანად განხილვა სხვა საკითხებთან ერთად ნიშნავს ქმედების და პასუხისმგებლობის კანონთან შესაბამისობის დადგენას და არა პრეზიდენტის დეკრეტთან ან სხვა კანონქვემდებარე აქტთან შესაბამისობას. თუკი ქმედება სამართალდარღვევად არ არის დადგენილი/კვალიფიცირებული კანონით, პასუხისმგებლობაც არ არის დადგენილი კანონით, განხილვის პროცედურები და დაცვის უფლების უზრუნველყოფის გარანტიები არ არის დადგენილი კანონით, სახეზეა საქმის სამართლიანად განხილვის უფლების დარღვევა.

საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის პირველი პუნქტი. საქმის სამართლიანი (...) განხილვის უფლება უზრუნველყოფილია.

ზემოთ მოცემული, კონსტიტუციის 18.1. პუნტთან დაკავშირებით გადმოცემული პოზიცია, ასევე ადექვატურია საქმის სამართლიანი განხილვის უფლების უზრუნველყოფის თვალსაზრისით. აღნიშნულზე დამატებით, აღვნიშნავთ, იმის გათვალისწინებით, რომ საჯარო სამართალში კანონის ანალოგიის გამოყენების საფუძველი არ არსებობს და ვერ იქნება გამოყენებული მოქმედი კანონები (ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსი, ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსი, ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსი), რომლებითაც მოცემულია გასაჩივრებისა და სასამართლოსადმი მიმართვის უფლების დაცვის უზრუნველყოფის მექანიზმები, გასაჩივრებული ნორმით კანონით განუსაზღვრელ ინსტიტუტს მიეცა ასევე კანონით განუსაზღვრელი პასუხისმგებლობის დაკისრების უფლებამოსილება რაც კონსტიტუციით დაცულ სასამართლოსადმი მიმართვის უფლებაში არალეგიტიმური ჩარევაა.

საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის მე-9 პუნქტის პირველი წინადადება. არავინ აგებს პასუხს ქმედებისათვის, რომელიც მისი ჩადენის დროს სამართალდარღვევად არ ითვლებოდა.

როგორც უკვე აღინიშნა სამართალდარღვევად კანონით გათვალისწინებული ქმედების ჩადენა ითვლება. ჩემთვის შერაცხული ქმედება კი არ არის გათვალისწინებული კანონით. გასაჩივრებულ ნორმაში პირდაპირ არის აღნიშნული რომ, არა კანონით, არამედ ამ დეკრეტითა და მთავრობის დადგენილებით (კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტი) გათვალისწინებული ქმედება არის სამართალდარღვევა. უნდა გავითვალისწინოთ სამართლებრივი სახელმწიფოს კონსტიტუციური პრინციპი (მუხლი 4.4.) და „ნორამატიული აქტების შესახებ ორგანული კანონის მე-12 მუხლის პირველი პუნქტით მთავრობისთვის დადგენილი ფარგლები - საქართველოს მთავრობა მოქმედებს პარლამენტის მიერ დადგენილ ფარგლებში, კონსტიტუციის/კანონის შესაბამისად და მის შესასრულებლად. განსახილველ შემთხვევაში არც კონსტიტუცია და არც კანონი უშვებს რომ მთავრობამ დაადგინოს ქმედების სამართალდარღვევად კვალიფიცირება და სასჯელის დაწესება. ამდენად, სახეზეა ამ ნორმის წინააღმდეგობა კონსტიტუციის 31.9. მუხლით დაცულ უფლებასთან, „პასუხისმგებლობა“ დამეკისრა არა კანონით, არამედ არაუფლებამოსილი ინსტიტუტის მიერ განსაზღვრული ქმედებისთვის.

12. ამ დეკრეტის მე-8 მუხლით გათვალისწინებული პასუხისმგებლობა დააკისრონ საქართველოს მთავრობის დადგენილებით განსაზღვრულმა პირებმა საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით. მუხლი 9. საქართველოს პრეზიდენტის №1 დეკრეტი

საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის პირველი პუნქტი. ყოველ ადამიანს აქვს უფლება თავის უფლებათა დასაცავად მიმართოს სასამართლოს. საქმის სამართლიანი (...) განხილვის უფლება უზრუნველყოფილია.

ზემოთ მოცემული, კონსტიტუციის 18.1. პუნტთან დაკავშირებით გადმოცემული პოზიცია, ასევე ადექვატურია საქმის სამართლიანი განხილვის უფლების უზრუნველყოფის თვალსაზრისით. პასუხისმგებლობა და მისი ზომა განსაზღვრული უნდა იყოს კანონით, ეს პარლამენტის ექსოკლუზიური კონსტიტუციური უფლებამოსილებაა. ანალოგიურად, საქმის განმხილველი ადმინისტრაციული თუ სასამართლო დაწესებულებებიც კანონით არის განსაზღვრული, ესეც პარლამენტის კონსტიტუციური უფლებამოსილებაა. ამ გასაჩივრებულ ნორმაში კი მითითებულია რომ გამოყენებულ უნდა იყოს არა კანონით, არამედ დეკრეტით „დადგენილი“ პასუხისმგებლობა. ამასთან, კანონით განსაზღვრულისაგან განსხვავებული საქმის განმხილველი ინსტიტუტების/პირების განსაზღვრის ფართო, შეუზღუდავი და უკონტროლო უფლებამოსილება მთავრობას „მიენიჭა“. იმის გათვალისწინებით, რომ საჯარო სამართალში კანონის ანალოგიის გამოყენების საფუძველი არ არსებობს და ვერ იქნება გამოყენებული მოქმედი კანონები (ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსი, ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსი, ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსი), რომლებითაც მოცემულია გასაჩივრებისა და სასამართლოსადმი მიმართვის უფლების დაცვის უზრუნველყოფის მექანიზმები, გასაჩივრებული ნორმით კანონით განუსაზღვრელ ინსტიტუტს მიეცა ასევე კანონით განუსაზღვრელი პასუხისმგებლობის დაკისრების უფლებამოსილება რაც კონსტიტუციით დაცულ სასამართლოსადმი მიმართვის უფლებაში არალეგიტიმური ჩარევაა.

საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის მე-3 პუნქტის პირველი წინადადება. დაცვის უფლება გარანტირებულია.

ზემოაღნიშნულზე დამატებით მივუთითებთ, რომ ამ გასაჩივრებული ნორმით პრეზიდენტმა თავად არ ჰქონდა რა მოქმედი კანონმდებლობისგან და კანონებისგან განსხვავებული წესების დადგენის უფლებამოსილება, მოახდინა მთავრობისთვის განუსაზღვრელი, შეუზღუდავი და უკონტროლო უფლებამოსილების დელეგირება. მთავრობის გასაჩივრებულ დადგენილებაში საქმის განხილვის საკითხთან მიმართებაში საერთოდ არ არის გათვალისწინებული დაცვის უფლების უზრუნველყოფის გარანტიები და მექანიზმები. ეს სხვა საკითხების გარდა, ასევე მოიცავს, რომ არ არის უზრუნველყოფილი დაცვის უფლება, დეკრეტითა და დადგენილებით საერთოდ არ არის მოცემული დაცვის უფლების უზრუნველყოფის არც ერთი მექანიზმი და საშუალება.

13. თუ შესაბამისი სამართალდარღვევა ადმინისტრაციულ გამოკვლევას არ საჭიროებს, აღნიშნული უწყებების უფლებამოსილი პირები ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის საქმეს ადგილზე განიხილავენ და სამართალდამრღვევს ადგილზევე შეუფარდებენ ადმინისტრაციულ სახდელს, საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესის შესაბამისად. მუხლი 14. პუნქტი 2. საქართველოს მთავრობის №181 დადგენილება

ამ ნორმის საქართველოს კონსტიტუციის მე-18 მუხლის პირველი პუნქტთან, 31-ე მუხლის პირველ პუნქტთან, 31-ე მუხლის მე-3 პუნქტის პირველ წინადადებასთან და 31-ე მუხლის მე-9 პუნქტის პირველ წინადადებასთან შეუსაბამობა და არგუმენტაცია ანალოგიურია რაც გადმოცემულია დეკრეტთან მიმართებაში მე-10 - მე-12 პუნქტებში.

6. კონსტიტუციური სარჩელით/წარდგინებით დაყენებული შუამდგომლობები

შუამდგომლობა სადავო ნორმის მოქმედების შეჩერების თაობაზე: არა

შუამდგომლობა პერსონალური მონაცემების დაფარვაზე: არა

შუამდგომლობა მოწმის/ექსპერტის/სპეციალისტის მოწვევაზე: არა

შუამდგომლობა/მოთხოვნა საქმის ზეპირი მოსმენის გარეშე განხილვის თაობაზე: არა

კანონმდებლობით გათვალისწინებული სხვა სახის შუამდგომლობა: კი