თქვენ არ ეცნობით კონსტიტუციური სარჩელის/წარდგინების სრულ ვერსიას. სრული ვერსიის სანახავად, გთხოვთ, ვერტიკალური მენიუდან ჩამოტვირთოთ მიმაგრებული დოკუმენტი

1. სადავო ნორმატიული აქტ(ებ)ი

ა.სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსი

2. სასარჩელო მოთხოვნა

3. საკონსტიტუციო სასამართლოსათვის მიმართვის სამართლებრივი საფუძვლები

საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის 1-ლი პუნქტი; 60-ე მუხლის მე-4 პუნქტის ,,ა” ქვეპუნქტი; ,,საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ” საქართველოს ორგანული კანონის მე-19 მუხლის 1-ლი პუნქტის ,,ე” ქვეპუნქტი; 31-31¹- ე მუხლები, 39-ე მუხლის 1-ლი პუნქტის ,,ა” ქვეპუნქტი;

4. განმარტებები სადავო ნორმ(ებ)ის არსებითად განსახილველად მიღებასთან დაკავშირებით

- სარჩელის მიმართ არ არსებობს „საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ ორგანული კანონის 31³ მუხლის პირველი პუნქტით გათვალისწინებული რომელიმე გარემოება:

- სარჩელი შეესაბამება ამ კანონის 31^​1 მუხლით დადგენილ მოთხოვნებს.

- შეტანილია უფლებამოსილი პირის მიერ.

- სარჩელში მითითებული ყველა სადავო საკითხი არის საკონსტიტუციო სასამართლოს განსჯადი;

- სარჩელში მითითებული ყველა სადაო საკითხი არ არის გადაწყვეტილი საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ.

- კანონით არ არის დადგენილი სასარჩელო ხანდაზმულობის ვადა და შესაბამისად, არც მისი არასაპატიო მიზეზით გაშვების საკითხი დგება დღის წესრიგში;

- სადავო კანონქვემდებარე ნორმატიულ აქტის კონსტიტუციურობაზე სრულფასოვანი მსჯელობა შესაძლებელია ნორმატიული აქტების იერარქიაში, მასზე მაღლა მდგომი იმ ნორმატიული აქტის კონსტიტუციურობაზე მსჯელობის გარეშე, რომელიც კონსტიტუციური სარჩელით გასაჩივრებული არ არის;

5. მოთხოვნის არსი და დასაბუთება

1. მოთხოვნის არსი

კონსტიტუციურ სარჩელში სადავოდ არის გახდილი:

1.1. სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 180-ე მუხლის 1-ლი ნაწილის ის ნორმატიული შინაარსი, რომელიც გამორიცხავს შუამდგომლობის ზეპირი მოსმენით განხილვის შესაძლებლობას.

1.2. სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 180-ე მუხლის 1-ლი ნაწილის სიტყვები: ,,მიღებული გადაწყვეტილება არ საჩივრდება“

2. მოთხოვნის ფაქტობრივი გარემოებების აღწერა:

2.1. სისხლის სამართლის N041050719007 საქმეზე 2019 წლის 08 აგვისტოს, ქუთაისის საქალაქო სასამართლომ ბრალდებულ ლევან დარსალიას ოჯახური ძალადობის ბრალდების საქმეზე, ა/ღონისძიების სახით შეუფარდა პატიმრობა და დააპატიმრა სასამართლო დარბაზში.

2.2. 2019 წლის 12 აგვისტოს პროკურორმა ექსპერტიზის ჩასატარებლად პირის სახელმწიფო სამედიცინო დაწესებულებაში მოთავსების შესახებ შუამდგომლობით მიმართა სასამართლოს და მოითხოვა ნებართვის გაცემა, რათა ლევან ბუთხუზის ძე დარსალია 20 დღემდე ვადით იძულებით მოეთავსებინათ სსიპ ,,ლევან სამხარაულის სახელობის სასამართლო ექსპერტიზის ეროვნული ბიუროს“ ფსიქიატრიული ექსპერტიზის დეპარტამენტში, იმის დასადგენად იყო, თუ არა შეურაცხადი დანაშაულის ჩადენის დროს. შუამდგომლობის სამართლებრივ საფუძვლად მიუთითა სსსკ-ის 180-181-ე მუხლები, ხოლო ფაქტობრივ საფუძვლად მიუთითა შპს ,,ქუთაისის ფსიქიკური ჯანმრთელობის ცენტრიდან“ ამოღებული სამედიცინო ისტორია.

2.3. 2019 წლის 14 აგვისტოს ქუთაისის საქალაქო სასამართლოს მოსამართლემ ზეპირი მოსმენის გარეშე განიხილა პროკურორის შუამდგომლობა და გაიცა ნებართვა ლევან ბუთხუზის ძე დარსალია 20 დღემდე ვადით, იძულებით მოეთავსებინათ სსიპ ,,ლევან სამხარაულის სახელობის სასამართლო ექსპერტიზის ეროვნული ბიუროს“ ფსიქიატრიული ექსპერტიზის დეპარტამენტში. განჩინების საფუძვლად მიეთითა სსსკ-ის მე-11, 180-181-ე მუხლები, ხოლო განჩინების სარეზოლუციო ნაწილის ბოლო, მე-7 პუნქტში კი მიეთითა, რომ განჩინება საბოლოოა და არ საჩივრდება.

2.4. ყურადღებას გავამახვილებთ ერთ ფაქტობრივ გარემოებაზე, კერძოდ სასამართლოსათვის შუამდგომლობით მიმართვის შემდეგ, ადვოკატისათვის შემთხვევით ცნობილი გახდა აღნიშნულის შესახებ, რის გამოც ადვოკატმა განახორციელა საპატიმრო დაწესებულებაში ვიზიტი და პატიმრის ინფორმირება, რომელმაც ძალიან მწვავედ განიცადა ფსიქიატრიულ დაწესებულებაში მოთავსების ,,პერსპექტივა“ და დამცველის მხრიდან მოითხოვა ღონისძიებების გატარება აღნიშნულის თავიდან აცილების მიზნით. ბრალდებულის მწვავე განცდების საფუძველი იყო ოჯახური ძალადობის წინა ბრალდების საქმეზე, სტაციონარში იძულებით გატარებული დღეები, რა დროსაც მას უწევდა იმ არაადექვატური ქცევების და ხმების მოსმენა, რასაც გამოსცემდნენ ფსიქიატრიულ მკურნალობას/გამოკვლევას დაქვემდებარებული ადამიანები. (აქვე აღვნიშნავთ, რომ წინა ბრალდების საქმეზე იგი გამართლდა, ხოლო სტაციონარული გამოკვლევის შედეგად მიღებული დასკვნის თანახმად, იგი ფსიქიკურად დაავადებული არ იყო და არანებაყოფლობით იძულებით მკურნალობას არ საჭიროებდა. იხ. დანართი.) სასამართლო გადაწყვეტილების მიღებამდე, ადვოკატის მიერ წარდგენილი იქნა წერილობითი მოსაზრება, რომლითაც ეცნობა სასამართლოს ბრალდებულის მწვავე დამოკიდებულება სტაციონარში მოთავსებაზე, თუმცა რამდენად იყო ეს წერილობითი მოსაზრება პროცესუალური დოკუმენტი, ან შესაძლებლობა, ამაზე ქვემოთ გვექნება საუბარი. წერილობით მოსაზრებას თან ახლდა წინა ბრალდების საქმეზე მიღებული ფსიქიატრიული ექსპერტიზის დასკვნა, სადაც პაციენტის შეურაცხადობა არ დადგინდა.

2.5. სტაციონარული სასამართლო ფსიქიატრიულ-ფსიქოლოგიური ექსპერტიზის N041050719007 დასკვნის თანახმად,ლევან დარსალია ექსპერტიზის ბიუროს წარედგინა 2019 წლის 20 სექტემბერს და გაეწერა 2019 წლის 27 სექტემბერს, ანუ იძულებით, არანებაყოფლობით და მისთვის მწვავედ მიუღებელ თავისუფლების შეზღუდვის ქვეშ იმყოფებოდა 8 დღე. თავად დასკვნის თანახმად, ლევან დარსალიას კვლავ არ დაუდგინდა შეურაცხადობა და მიეთითა, რომ იგი იძულებით, ან არანებაყოფლობით სტაციონარულ ფსიქიატრიულ დახმარებას არ საჭიროებდა.

3. მიმართება კონსტიტუციის ნორმებთან:

3.1. სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 180-ე მუხლის 1-ლი ნაწილის მიმართება კონსტიტუციის 31-ე მუხლის 1-ელ პუნქტთან.

1. სსსკ-ის 180-ე მუხლის 1-ლი ნაწილის რედაქციით ,,თუ არსებობს დასაბუთებული ვარაუდი, რომ ბრალდებული დანაშაულის ჩადენისას შეურაცხი იყო ან მისი ჩადენის შემდეგ გახდა შეურაცხი, და საჯარო უსაფრთხოების ინტერესები მოითხოვს მის სამედიცინო დაწესებულებაში იზოლირებას, გამოძიების ადგილის მიხედვით სასამართლოს პროკურორის ან ადვოკატის შუამდგომლობით გამოაქვს პირის სახელმწიფო სამედიცინო დაწესებულებაში მოთავსების თაობაზე განჩინება. შუამდგომლობა განიხილება ზეპირი მოსმენის გარეშე, 48 საათის განმავლობაში, ხოლო მიღებული გადაწყვეტილება არ საჩივრდება.” ხოლო, სსსკ-ის 181-ე მუხლის 1-ლი ნაწილის რედაქციით ,,ბრალდებული შეიძლება სამედიცინო დაწესებულებაში ექსპერტიზისათვის მოთავსდეს არა უმეტეს 20 დღის ვადით”. აღსანიშნავია, რომ არც საკითხის მარეგულირებელი 180-181-ე მუხლები და არც საპროცესო კოდექსის სხვა მუხლი არ ითვალისწინებს ბრალდებულის/ადვოკატის შესაძლებლობას, პოზიცია გამოთქვას პროკურორის შუამდგომლობაზე, წარადგინოს საწინააღმდეგო/კრიტიკული მოსაზრებები, თუ მტკიცებულებები, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც თავად ადვოკატი არის შუამდგომლობის ავტორი.

2. ამდენად, მოცემულობა გვაქვს ასეთი - ბრალდებულის სტატუსის მქონე ადამიანისათვის 20 დღემდე თავისუფლების აღკვეთა შესაძლოა განხორციელდეს იმდაგვარად, რომ მას/მის ადვოკატს:

- არ აქვთ პროცესუალურად გარანტირებული უფლება, ინფორმირებული იყვნენ საკითხის განხილვის თაობაზე;

- არ აქვთ უფლება, გამოთქვან საწინააღმდეგო მოსაზრება და დააფიქსირონ პოზიცია;

- არ აქვთ უფლება, წარადგინონ მტკიცებულებები, რომლითაც დაარწმუნებენ სასამართლოს, რომ არ არსებობს შერაცხადობის საკითხის დადგენის მიზნით, სტაციონარში არანებაყოფლობითი მოთავსების საჭიროება;

- და უმთავარესი... არ აქვთ უფლება, ისარგებლონ ზედა ინსტანციაში გასაჩივრების მექანიზმით, რაც ემსახურება პირველ ინსტანციაში დაშვებული შეცდომების, კანონის არასწორად გამოყენების გამოსწორებას და ამ გზით უფლების დარღვევის საფრთხის თავიდან აცილებას.

3. გონივრულ ახსნას მოკლებულია, რას შეიძლება ემსახურებოდეს უფლებაში ჩარევის ასეთი უალტერნატივო და არათანაზომიერი იმპერატივიზმი, რის გამოც მოსარჩელეს, სავსებით ლეგიტიმურად მიაჩნია, რომ სსსკ-ის 180-ე მუხლის 1-ლი ნაწილის დანაწესი, ზეპირი მოსმენის გამორიცხვისა და გასაჩივრების შეუძლებლობის თაობაზე აშკარა წინააღდეგობაში მოდის კონსტიტუციით აღიარებულ საპროცესო უფლებებთან და შეუსაბამობაშია საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის 1-ელ პუნქტთან, რომლის თანახმადაც ყველა ადამიანს აქვს უფლება თავის უფლებათა დასაცავად მიმართოს სასამართლოს. საქმის სამართლიანი და დროული განხილვის უფლება უზრუნველყოფილია. ხოლო, დაცვის უფლება გარანტირებულია.

4. ისმის კითხვა... ისეთი, რა სიკეთე დგას სსსკ-ის 180-ე მუხლის 1-ლი ნაწილით დაწესებულ უფლებათა შეზღუდვის მიღმა, რაც ერთმნიშვნელოვნად გადაწონის სასამართლოსათვის მიმართვისა და სამართლიანი სასამართლოს უფლებას?! სწრაფი და ეფექტური გამოძიება?... მტკიცებულებათა განადგურების საფრთხე?... მიმალვის, თუ განაჩენის აღუსრულებლობის რისკი? თუკი გავაანალიზებთ, რა მიზანს ემსახურება სსსკ-ის 180-181-ე მუხლები, ნათლად დავინახავთ, რომ არც ერთი ზემოაღნიშნული ინტერესი არ არსებობს. უფრო მეტიც, 180-181-ე მუხლებით გათვალისწინებული საკითხი არ წარმოადგენს საგამოძიებო/საპროცესო მოქმედებასაც. საკითხის გასაანალიზებლად უნდა მოვიშველიოთ სისხლის სამართლის კოდექსის 34-ე მუხლის 1-ლი ნაწილი, რომლის თანახმადაც ამ კოდექსით გათვალისწინებული მართლსაწინააღმდეგო ქმედება არ შეერაცხება ბრალად იმას, ვისაც ამ ქმედების ჩადენის დროს ქრონიკული ფსიქიკური ავადმყოფობის, ფსიქიკის დროებითი აშლილობის, ჭკუასუსტობის ან სხვა ფსიქიკური დაავადების გამო არ შეეძლო გაეცნობიერებინა თავისი ქმედების ფაქტობრივი ხასიათი ან მართლწინააღმდეგობა ანდა ეხელმძღვანელა მისთვის. შესაბამისად, ფსიქიატრიული ექსპერტიზის ჩატარების მიზნით პირის სტაციონარში მოთავსების ინტერესს წარმოადგენს საკითხის დადგენა, არსებობს თუ არა ბრალის გამომრიცხავი გარემოება, ანდა სასჯელის დანიშვნის დროს გასათვალისწინებელი გარემოება.

5. თავის მხრივ, საქმის ზეპირი მოსმენის გარეშე განხილვის და გასაჩივრების აკრძალვის ინტერესს უნდა წარმოადგენდეს საკითხის მომეტებულად სწრაფად გადაწყვეტა, რაც შეიძლება გამართლებული იქნას მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუკი უფლებაში ჩარევა ემსახურება უფრო დიდ სიკეთეს, ვიდრე უფლების რეალიზაცია, ხოლო საკითხის ამდაგვარად გადაწყვეტა უნდა წარმოადგენდეს ლეგიტიმური მიზნის მიღწევისათვის აუცილებელ, გამოსადეგ და პროპორციულ საშუალებას, ურომლისოდაც, ნაკლებმზღუდავი საშუალებით შეუძლებელი იქნება ლეგიტიმური მიზნის მიღწევა. თუმცა, თანაზომიერების პრინციპი მოითხოვს, უფლებაში ჩარევის შესაძლებლობა ისე არ იქნას გაგებული, რომ თავად ამ უფლების არსებობას დაეკარგოს აზრი. ანუ, თანაზომიერების პრინციპი მოითხოვს ზღვრის ზღვარის დადგენას.

6. ზემოაღნიშნული მსჯელობების შემდეგ, კითხვის ნიშნის ქვეშ აღარაა ის გარემოება, რომსსსკ-ის 180-181-ე მუხლებით გადასაწყვეტი საკითხი იმდაგვარად არ არის ლიმიტირებული დროში, რომ გამართლებული იქნას დაინტერესებული მხარისათვის კონსტიტუციით გარანტირებული საპროცესო უფლებების აბსოლუტური წართმევა. კერძოდ, უფლების შეზღუდვის ინტენსივობა არ არის მიზნის მიღწევის პროპორციული. შეზღუდვა არ არის დაბალანსებული კანონმდებლობით პირდაპირ გაწერილი რაიმე საპირწონე უფლებით, რომელიც გაამართლებდა დაწესებულ შეზღუდვას და მთლიან სამართალწარმოებას გახდიდა სამართლიანს.

7. ზემოთ მოგახსენებდით, რომ სასამართლოს მიემართა წერილობითი მოსაზრებით, სადაც გამოხატული იყო ბრალდებულის მწვავე რეაქცია ფსიქიატრიული გამოკვლევის მიზნით სტაციონარში მოთავსების შესახებ. მოსაზრებას ერთვოდა წინა ბრალდების ფსიქიატრიული ექსპერტიზის დასკვნაც, რომლითაც ბრალდებული შეეცადა სასამართლოს დარწმუნებას, რომ სტაციონარულად მისი იძულებითი ფსიქიატრიული გამოკვლევის საჭიროება არ არსებობდა... საკითხი დგას შემდეგში: რამდენად შეიძლება განვიხილოთ აღნიშნული წერილობითი მოსაზრება შესაძლებლობად? პასუხი მარტივია, ეს იყო ადვოკატის კრეატივიზმი და ემსახურებოდა ბრალდებულის წინაშე ვალის მოხდას, ვინაიდან საპროცესო კანონმდებლობა 180-181-ე მუხლების მიზნებისათვის, მსგავს შესაძლებლობას არ იცნობს. მართალია, სასამართლომ თავის განჩინებაში აღნიშნა, რომ სასამართლოში შესული იყო დაცვის მხარის წერლობითი მოსაზრება, თუმცა აღნიშნული უნდა მივაწეროთ მოსამართლის ინდივიდუალიზმს, ან დაცვის მხარის მიმართ გამოხატულ პატივისცემის ჟესტს და ამას მოსამართლის კანონისმიერ ვალდებულებასთან საერთო არ აქვს. ამაზე მიუთითებს ის გარემოებაც, რომ მიუხედავად მოხსენიებისა, სასამართლოს არ ჰქონია მსჯელობის მცდელობაც კი შეეფასებინა, რატომ არ გაითვალისწინა დაცვის მხარის მოსაზრება, ანდა წარდგენილი მტკიცებულება. მაშინ, როდესაც ბრალდება აპელირებდა წლების უკანდელ მოვლენაზე, ხოლო დაცვამ წარადგინა თვეების უკანდელი ფსიქიატრიული ექსპერტიზის დასკვნა, სადაც ლევან დარსალია შერაცხადად იქნა მიჩნეული. ამდენად, კიდევ ერთხელ იქნა წარმოჩენილი, რომ მოქმედი საპროცესო კანონმდებლობით, ბრალდებულის სტატუსის მქონე პირისათვის, ყოველგვარი პროცესუალური გარანტიების გარეშე ხდება არანებაყოფლობითი თავისუფლების აღკვეთა 20 დღემდე ვადით.

8. მოსარჩელის სადავოდ გამხდარი უფლებები არამხოლოდ კონსტიტუციით არის გარანტირებული, არამედ ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის ევროპულ კონვენციითა და მისი დამატებითი ოქმით, კერძოდ: კონვენციის მე-6 მუხლის 1-ლი ნაწილის თანახმად (საქმის სამართლიანი განხილვის უფლება) ყოველი ადამიანი, მისთვის წარდგენილი სისხლისსამართლებრივი ბრალდების საფუძვლიანობის გამორკვევისას, აღჭურვილია გონივრულ ვადაში მისი საქმის სამართლიანი განხილვის უფლებით კანონის საფუძველზე შექმნილი დამოუკიდებელი და მიუკერძოებელი სასამართლოს მიერ. ამავე კონვენციის N7 დამატებითი ოქმის მე-2 მუხლის თანახმად გარანტირებულია სისხლის სამართლის საქმის გასაჩივრების/გადასინჯვის უფლება სულ მცირე ზემდგომი ინსტანციის სასამართლოში.

9. ყველა ზემოაღნიშნული ფუნდამეტური უფლება მოსარჩელეს წაერთვა სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 180-ე მუხლით შექმნილი, არათანაზომიერად მზღუდავი დანაწესების საფუძველზე. ის, რომ ეს არ არის მხოლოდ მოსარჩელის მოსაზრება, ამაზე მეტყველებს ევროსასამართლოსა და საკონსტიტუციო სასამართლოს არაერთი გადაწყვეტილება, სადაც ანალოგიურ შემთხვევებში დადგინდა ჩარევა სამართლიანი სასამართლოსა და გასაჩივრების უფლებებში. მაგალითისათვის:

10. საქმეზე „კაკაბაძე და სხვები საქართველოს წინააღმდეგ“ (საჩივარი no. 1484/07, 02/01/2013 წლის გადაწყვეტილება) მომჩივანი მიიჩნევდა, რომ დაირღვა კონვენციით დაცული მისი უფლება, ვინაიდან არ მიეცა განკარგულების გასაჩივრების უფლება, რომლითაც სასამართლომ, სსსკ-ის 208-ე მუხლის საფუძველზე (ძვ. რედაქციით), შენობაში წესრიგის დარღვევის მოტივით 30 დღით დააპატიმრა. ევროპულმა სასამართლო განმარტა, რომ სიტუაცია მოცემულ შემთხვევაში იდენტურია სასამართლოს მიერ განხილული 2 მნიშვნელოვანი საქმისა - Gurepka v. Ukraine (no 61406/00, §§ 59-61, 6 September 2005) და Galstyan (ხსენებული ზემოთ, §§ 124-127). აღსანიშნავია, რომ წინამდებარე საქმეში, იმ ფაქტის მიუხედავად, რომ მომჩივანთა სააპელაციო სარჩელი განიხილა უზენაესი სასამართლოს მოსამართლემ, ასკ-ის 279-ე მუხლის თანახმად, შიდა კანონმდებლობაში არსებობს უჩვეულო კონტროლის პროცედურა, რომლის გამოყენება დამოკიდებულია შესაბამის ორგანოთა დისკრეციაზე, არ გააჩნია ნათლად განსაზღვრული პროცედურა ან ვადის ლიმიტი და წარმოადგენს არაეფექტიან შიდასამართლებრივ საშუალებას №7 ოქმის მე-2 მუხლის მიზნებისთვის (შეად. Galstyan, ხსენებული ზემოთ, §126, და Gurepka, აგრეთვე ხსენებული ზემოთ, §§ 60-61). უფრო მეტიც, სამართალდარღვევა, რომლისთვისაც მომჩივნები დაისაჯნენ 2006 წლის 29 ივნისს, ამ სასჯელის სიმძიმის გათვალისწინებით, არ შეიძლება ჩაითვალოს „უმნიშვნელოდ“ და შესაბამისად, არ განეკუთვნება ამ დებულების მე-2 პარაგრაფით გათვალისწინებულ გამონაკლის შემთხვევებს (ibid.). შესაბამისად, ადგილი ჰქონდა №7 დამატებითი ოქმის მე-2 მუხლის დარღვევას. ($. 97-98.)

11. საქმეზე რუსლან იაკოვენკო უკრაინის წინააღმდეგ (საჩივარი # 5425/11, 04/09/2015 წლის გადაწყვეტილება) მომჩივანი დაობდა მისი პატიმრობის უკანონობაზე და სისხლის სამართალწარმოების პროცესში გასაჩივრების უფლების დარღვევაზე. გადაწყვეტილების გასაჩივრების შემთხვევაში მომჩივანს მოუწევდა გაურკვეველი ვადით დარჩენილიყო პატიმრობაში. გასაჩივრებაზე უარის თქმამ კი, მისცა შესაძლებლობა გასაჩივრების 15 დღიანი ვადის ამოწურვის შემდეგ გათავისუფლებულიყო. შესაბამისად, კანონმა იძულებული გახადა უარი ეთქვა გასაჩივრების უფლებაზე. აღნიშნულ საქმეში სასამართლომ განმარტა, რომ გადაწყვეტილების გასაჩივრებაში დაბრკოლება უტოლდება გასაჩივრების უფლების არარსებობას და დაადგინა, რომ ადგილი ჰქონდა კონვენციის #7 დამატებითი ოქმის მე-2-ე მუხლის დარღვევას.

12. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2006 წლის 15 დეკემბრის 1/3/393,397 გადაწყვეტილებაში (საქართველოს მოქალაქეები - ვახტანგ მასურაშვილი და ონისე მებონია საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ) - საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს მიაჩნია, რომ საქართველოს კონსტიტუციის 42-ე მუხლის პირველ პუნქტს სასამართლოს განკარგულების ზეპირი მოსმენით განხილვისა და გასაჩივრების უფლების შეზღუდვის თვალსაზრისით განავრცობდა კონვენციის არა მხოლოდ მე-6 მუხლი და მე-5 მუხლის მე-4 პუნქტი, არამედ მე-7 დამატებითი ოქმის მე-2 მუხლიც.

მე-7 ოქმის მე-2 მუხლის თვალსაზრისით, საინტერესოა ევროპული სასამართლოს 2005 წლის 6 სექტემბრის გადაწყვეტილება საქმეზე “გურეპკა უკრაინის წინააღმდეგ”. განმცხადებელს სასამართლოს უპატივცემულობის საფუძველზე, შეეფარდა ადმინისტრაციული პატიმრობა შვიდი დღის ვადით, რომლის გასაჩივრებასაც მას მოქმედი კანონმდებლობა უკრძალავდა. ევროპულმა სასამართლომ მიიღო და განიხილა საქმე კონვენციის მე-7 ოქმის მე-2 მუხლთან მიმართებით, რაც ასე დაასაბუთა: პრეცედენტული სამართლის თანახმად, სანქციის სიმკაცრის თვალსაზრისით, ეჭვგარეშეა, რომ მოცემული საქმე, თავისი ბუნებით, არის სისხლისსამართლებრივი და გასაჩივრებული სამართალდარღვევა, ფაქტობრივად სისხლისსამართლებრივია, რომელიც მოიცავს კონვენციის მე-6 მუხლის და, შესაბამისად, მე-7 ოქმის მე-2 მუხლის გარანტიებს სრული მოცულობით.

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს აზრით, სადავო ნორმებით ირღვევა მე-7 ოქმის მე-2 მუხლიც, ვინაიდან კონვენციის მიზნებიდან გამომდინარე, სამართალდარღვევა, რომლისთვისაც გათვალისწინებულია თავისუფლების აღკვეთა 30 დღე-ღამემდე ვადით, არ შეიძლება ჩაითვალოს ისეთ გამონაკლისად, რომელიც დაშვებულია ამავე მუხლის მე-2 პუნქტით.

საბოლოოდ, შეიძლება ითქვას, რომ სადავო ნორმებით გასაჩივრების უფლების აკრძალვა ეწინააღმდეგება საქართველოს კონსტიტუციის 42-ე მუხლის პირველ პუნქტს, რომლის შინაარსს, ამ შემთხვევაში, განავრცობენ კონვენციის ზემოაღნიშნული დებულებები.

გარდა ამისა, საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს მიაჩნია, რომ მოცემულ შემთხვევაში, პირისათვის პატიმრობის კანონიერებისა და დასაბუთებულობის შემოწმების უფლებაზე უარის თქმა არღვევს საქართველოს კონსტიტუციის მე-18 მუხლით აღიარებულ თავისუფლებისა და პირადი ხელშეუხებლობის უფლებასაც, რადგან ადამიანს არ შეიძლება წაერთვას თავისუფლება და უკანონოდ აღმოჩნდეს პატიმრობაში. “დაპატიმრების კანონიერების გარანტიას წარმოადგენს აღკვეთის ღონისძიების შეფარდების საფუძვლიანობის სასამართლო შემოწმების მოთხოვნის უფლება”

ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, საკონსტიტუციო სასამართლოს აზრით, თავისუფლების აღკვეთის შეფარდებისას პირისთვის პირადად ან დამცველის მონაწილეობით საკუთარი დაცვის შესაძლებლობის მინიჭება და ასეთი გადაწყვეტილების გასაჩივრების უფლების დაშვება, ხელს არ შეუშლის კონკრეტული კანონიერი მიზნის მიღწევას.

ზეპირი მოსმენის გარეშე ან ადგილზე თათბირით თავისუფლების აღკვეთის შესახებ გადაწყვეტილების მიღება, თუ პირს არ აქვს დაცვით სარგებლობის შესაძლებლობა, ამასთან, როდესაც შეუძლებელია გადაწყვეტილების კანონიერების შემოწმება, ანუ როდესაც კანონმდებლობა ვერ უზრუნველყოფს იმ შესაძლებლობათა მინიმუმს, რომელიც უფლების არსს განსაზღვრავს, ირღვევა თანაზომიერების პრინციპი. შესაბამისად, საკონსტიტიციო სასამართლოს მიაჩნია, რომ პირადი ხელშეუხებლობის უფლების და სამართლიანი სასამართლოს უფლების სადავო ნორმებით დადგენილი შეზღუდვები ამავე ნორმებით დაცული მიზნის მიღწევის არათანაზომიერი, არაპროპორციულია.

ყურადსაღებია კოლეგიის ორი წევრის მიერ გამოთქმული მოსაზრებები, იმის შესახებ, რომ პირისათვის თავისუფლების აღკვეთის საკითხის ზეპირი მოსმენის გარეშე გადაწყვეტა ხელყოფს სამართლიანი და მიუკერძოებელი სასამართლოს უფლებას:

სასამართლო კოლეგიის წევრთა მეორე ნაწილის - ბესარიონ ზოიძისა და ვახტანგ გვარამიას აზრით, სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის სადავო 208-ე მუხლის მე-7 ნაწილი (2010წ. მდე მოქ. რედ.) განსაზღვრავდა სხდომის თავმჯდომარის (მოსამართლის) და სასამართლოს თავმჯდომარის მიერ განკარგულების გამოტანის წესს, კერძოდ, იგი მიიღება ადგილზე თათბირით ან ზეპირი მოსმენის გარეშე. ეს კი გულისხმობს სამართალდარღვევის ჩადენიდან გადაწყვეტილების მომენტალურად (დაუყოვნებლივ) მიღებას, რაც ამავე მუხლის მე-6 ნაწილის მიხედვით, ექვემდებარება ასევე დაუყოვნებლივ აღსრულებას. ამრიგად, ადგილი აქვს დაუყოვნებლივ მიღებული გადაწყვეტილების დაუყოვნებლივ აღსრულებას. ეს აზრი იკითხება სადავო მუხლის მე-6 ნაწილში მოცემული დისპოზიციის გონივრული განმარტებიდან, მისი მე-7 ნაწილისაგან დამოუკიდებლადაც. არსებული ნორმატიული წესრიგის პირობებში სამართალგამოყენებისას მთელი მზერა მიპყრობილია სადავო მუხლის მე-7 ნაწილის მიმართ, როგორც გარკვეული წესის აშკარად გამომხატველი ნორმის მიმართ, და ამით, გარკვეულწილად, იჩრდილება ანალოგიური სინამდვილის სხვაგან დანახვის აუცილებლობა. იმ შემთხვევაში, როცა უქმდება სადავო მუხლის მე-7 ნაწილი, მასთან ერთად, აუცილებლად დგება მე-6 ნაწილის გაუქმების საკითხი, იმის გამო, რომ არ დარჩეს შესაძლებლობა ფაქტობრივად მან შეცვალოს არაკონსტიტუციურად ცნობილი ნორმის მოქმედება.

სხდომის თავმჯდომარის მიერ გადაწყვეტილების მიღება “შემჭიდროებული” (გამარტივებული) სამართალწარმოების გზით ხდება, რაც გულისხმობს არა მარტო გადაწყვეტილების დაუყოვნებლივ, არამედ იმავე სასამართლოს (ჩვენს შემთხვევაში სხდომის თავმჯდომარის) მიერ მიღებას. ასეთ ვითარებაში, სადავო მუხლის მარტო მე-7 ნაწილის გაუქმება მხოლოდ ერთი სერიოზული ნაბიჯი იქნება ამგვარი სამართალწარმოების ტრანსფორმირების მიმართულებით. “შემჭიდროებული” სამართალწარმოება კი მოთხოვნის ფარგლებში 208-ე მუხლის მე-6 და მე-7 ნაწილების ორგანული ერთიანობით წარმოჩინდება.

სადავო 208-ე მუხლის მე-6 ნაწილი არ პასუხობს მიუკერძოებელი სასამართლოს მოთხოვნებს. როცა საქართველოს კონსტიტუციის დასახელებულ ნორმებში საუბარია სასამართლოზე, ივარაუდება, რომ აქ სახეზეა მიუკერძოებელი და სამართლიანი სასამართლო. თუკი რომელიმე ნორმატიული აქტით ირღვევა ეს პრინციპები, ასეთი აქტი არაკონსტიტუციურად უნდა გამოცხადდეს. სასამართლო ამ შემთხვევაში არ აფასებს თავად პატიმრობის ხანგრძლივობის კონსტიტუციურობას. სადავო ნორმა არაკონსტიტუციურად უნდა გამოცხადდეს სწორედ იმიტომ, რომ თავისუფლების აღკვეთის წესია კონსტიტუციასთან შეუსაბამო. წესის ორგანული ნაწილი კი არის არა მარტო ის, რომ აუცილებელი პროცედურების დაცვით უნდა მოხდეს პატიმრობის შეფარდება, არამედ ის, რომ ნორმატიულად სწორად განისაზღვროს სანქციის გამომყენებელი სასამართლო, როგორც მიუკე-რძოებელი სასამართლო. როცა სახეზეა სასამართლოს მიკერძოების ნორმატიული საფუძველი, ამით ირღვევა ადამიანის თავისუფლების დაცვის სასამართლო გარანტიები.

208-ე მუხლის მე-6 ნაწილის კონსტიტუციურობას ვერ ამართლებს ის აზრი, რომ სხდომის თავმჯდომარის მიკერძოებისა თუ შეცდომის გამო გამოწვეული შედეგები შეიძლება გამოსწორდეს ზემდგომი ინსტანციის სასამართლოს მიერ მისი გასაჩივრების გზით. გასაჩივრების უფლება, მართლაც რომ სერიოზული შესაძლებლობაა მიუკერძოებელ და სამართლიან სასამართლოზე მოთხოვნილების დაკმაყოფილებისა. თუმცა გასათვალისწინებელია ის მნიშვნელოვანი გარემოება, რომ ასეთ სასამართლოზე უფლება, უპირველეს ყოვლისა, გულისხმობს თავად მიუკერძოებელი და სამართლიანი გადაწყვეტილების გამოტანის უფლებას და არა მარტოოდენ სასამართლოს გადაწყვეტილების გასაჩივრების შესაძლებლობას. მოქალაქემ მიუკერძოებელი და სამართლიანი სასამართლო უნდა ეძიოს იმ სასამართლოში, სადაც არსებითად იხილება მისი საქმე. კანონმდებელი ვალდებულია, საქმის განხილვის (გადაწყვეტილების მიღების) ისეთი მექანიზმი შექმნას, რომელიც დაინტერესებულ პირს მართლმსაჯულებასთან პირველი შეხებისთანავე მისცემს შესაძლებლობას, თავისი უფლების დასაცავად უზრუნველყოფილი იყოს ნორმატიულად სრულფასოვანი სასამართლოთი და შესაბამისი საპროცესო უფლებებით. მართლმსაჯულების განხორციელების ისტორიულად ნაცადი გზა ქვემდგომი ინსტანციის სასამართლოებიდან ზემდგომისაკენ ისე უნდა იყოს გარანტირებული, რომ ყოველი ზევით გადადგმული ნაბიჯი, მხოლოდ მიკერძოებისა თუ შეცდომის გამოსწორება იქნება და არა მითვისება იმ სასამართლოს ფუნქციისა, რომელიც არსებითად განიხილავს ამა თუ იმ საქმეს, ამ კონკრეტულ შემთხვევაში, კი პატიმრობის საკითხს.

არ შეიძლება ამ კონკრეტულ ვითარებაში სადავო ნორმას ამართლებდეს მართლმსაჯულების დაუბრკოლებლად განხორციელების მიზანი. ამ მიმართებით გამოყენებული ნებისმიერი მოქმედება თავად უნდა ჯდებოდეს მიუკერძოებელი და სამართლიანი სასამართლოს ორგანიზმში. შეცდომა იქნებოდა ამგვარი ინტერესის საგანში არ დაგვენახა დაპატიმრების თაობაზე გადაწყვეტილების მიღება. მართლმსაჯულება არ გულისხმობს უბრალოდ მოსამართლის მიერ სამართლის გაჩენის უფლებამოსილებას. პრინციპულად აუცილებელია, რომ ყველა შემთხვევაში, ეს უფლებამოსილება კონსტიტუციურად იყოს გამართლებული. საკანონმდებლო ნორმა არ უნდა იძლეოდეს მიკერძოებული გადაწყვეტილების შესაძლებლობას, მოსამართლის როგორც მართლმსაჯულების განმახორციელებელი პირის “შეცდენის” შესაძლებლობას. მოსამართლე, როგორც ადამიანი, შეიძლება შეცდეს, მაგრამ არ შეიძლება ამაში მას ხელს უწყობდეს თავად ნორმატიული სინამდვილე. არ შეიძლება კანონმა მოსამართლე ჩააყენოს ისეთ მდგომარეობაში, რომ მან თავისი თავი გამოავლინოს არა როგორც მოსამართლემ, არამედ, როგორც მანტიაშემოცლილმა სუბიექტმა. არსებულ ვითარებაში მოსამართლემ შეიძლება ბოროტად გამოიყენოს თავისი სამოსამართლეო უფლებამოსილება, ვინაიდან იგი მომეტებულად დიდი უფლებებით (ვალდებულებებით) არის აღჭურვილი.

ამდენად, მიუკერძოებელი და უშეცდომო სასამართლოს გარანტიას წარმოადგენს არა მარტო საამისოდ მოსამართლის პიროვნული და პროფესიული მზაობა, არამედ თავად კანონმდებლობის ხასიათი. სამართლიანი სასამართლო გულისხმობს კანონმდებლობის მიერ მოსამართლის გონივრულ ბოჭვასაც. დაუშვებელია, შეიქმნას მიკერძოების ობიექტური საფუძველი.

მოსამართლის მიუკერძოებლობის საფუძვლიან განმარტებებს იძლევა ევროპული სასამართლოს პრეცედენტული სამართალი. იგი ძირითადად სასამართლოს მიუკერძოებლობის არანორმატიული სინამდვილის შეფასებით შემოიფარგლება. თუმცა იშვიათად, მაგრამ მაინც დასტურდება მინიშნებები მიკერძოების ხელშემწყობ ნორმატიულ მიზეზებზე.

აქედან გამომდინარე, სადავო ნორმა ვერ პასუხობს ევროპულ პრეცედენტულ სამართალში აღიარებულ თანაზომიერების პრინციპს. ეს პრინციპი გულისხმობს გარკვეული მართლზომიერი მიზნის მისაღწევად არა მარტო გონივრული და ადეკვატური საშუალებებით სარგებლობას, არამედ მისი გამოყენებისათვის ისეთი წინა პირობების შექმნას, რაც მაქსიმალურად გამორიცხავდა, მისი შემფარდებელი სუბიექტის მხრიდან, შეცდომისა თუ მიკერძოების დაშვების შესაძლებლობას. ამდენად, უზრუნველყოფილი უნდა იყოს თანაზომიერების პრინციპის როგორც ობიექტური, ისე სუბიექტური პირობები. სამართლიანი მიზნის მიღწევის ადეკვატური საშუალების არჩევა მაშინ არის გარანტირებული, როცა, როგორც უკვე ითქვა, თავად სამართალშემფარდებელი სუბიექტია სწორად განსაზღვრული.

ამავე გადაწყვეტილებაში, საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლომ გაიზიარა მოსარჩელის მოსაზრება სადავო ნორმების “ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის კონვენციის” მე-6 მუხლთან, მე-5 მუხლის მე-4 პუნქტთან და მე-7 ოქმის მე-2 მუხლთან შეუსაბამობის თაობაზე და განმარტა, რომ მართალია მე-6 მუხლი არ ითვალისწინებს სასამართლო გადაწყვეტილების გასაჩივრების უფლებას. თუმცა ევროპულმა კომისიამ “დემოკრატიისთვის სამართლის მეშვეობით” (ვენეციის კომისიამ) 2004 წლის N277/2004 დასკვნაში მიუთითა, რომ გასაჩივრების შესაძლებლობის გამორიცხვამ შეიძლება გამოიწვიოს მე-6 მუხლით გათვალისწინებული სასამართლოს ხელმისაწვდომობის უფლება.

ამდენად, „საკონსტიტუციო სასამართლოს მიაჩნია, რომ პირისათვის მოსამართლის განკარგულების გასაჩივრების შესაძლებლობის ჩამორთმევა არსებითად არღვევს დაპატიმრებული პირის უფლებას სამართლიან სასამართლოზე. თავისუფლებაშეზღუდული პირის მდგომარეობა არ იცვლება იმის მიხედვით, თავისუფლება შეეზღუდა სასამართლოს განაჩენის, ბრძანების თუ განკარგულების საფუძველზე. ამიტომ მას უნდა ჰქონდეს შესაძლებლობა, ერთნაირად გაასაჩივროს თავისუფლების შეზღუდვის კანონიერება, მიუხედავად შეზღუდვის საფუძვლისა.“

13. იგივე აზრია გადმოცემული სასამართლოს გადაწყვეტილებაში - საქართველოს მოქალაქე ილია ჭანტურაია საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ, №2/2/558, 27 თებერვალი, 2014, სადაც ზეპირი მოსმენის გარეშე გადაწყვეტილების მიღებასთან დაკავშირებით სასამართლო განმარტვას, რომ საკონსტიტუციო სასამართლოს დადგენილი პრაქტიკის თანახმად, საქმის ზეპირი მოსმენა სამართლიანი სასამართლოს უფლების ერთ-ერთ უმთავრეს ელემენტს წარმოადგენს. იგი აძლევს პირს შესაძლებლობას საკუთარი ინტერესების დასაცავად გამოთქვას მოსაზრებები. საქმის ზეპირი განხილვა, ერთი მხრივ, ხელს უწყობს მხარეებს უკეთ დაასაბუთონ საკუთარი კანონიერი მოთხოვნები, ხოლო, მეორე მხრივ, ეხმარება მოსამართლეს საქმის ყოველმხრივი გამოკვლევის საფუძველზე გამოიტანოს ობიექტური, სამართლიანი და დასაბუთებული გადაწყვეტილება. მხარის მიერ საკუთარი მოსაზრებების წარდგენის უფლება ხელს უწყობს გადაწყვეტილების დასაბუთებულობას, აძლიერებს მომავალში მხარის გასაჩივრების უფლების რეალიზაციის შესაძლებლობას და ამცირებს გასაჩივრებისათვის კანონით დადგენილი საფუძვლების დაუსაბუთებლობის ან/და უკანონობის არსებობას/არსებობის ალბათობას.

ხოლო, სასამართლოს გადაწყვეტილების გასაჩივრების აკრძალვასთან დაკავშირებით „საკონსტიტუციო სასამართლო ხაზგასმით აღნიშნავს, რომ ისეთი უმნიშვნელოვანესი მიზნების მიღწევაც კი, როგორიცაა სასამართლო ინსტიტუტებისადმი პატივისცემა და მართლმსაჯულების შეუფერხებელი განხორციელება, პროცესის მონაწილეთა ღირსების, წესრიგის და დადგენილი ეთიკის დაცვა არ უნდა განხორციელდეს ადამიანის ფუნდამენტური უფლების შელახვის ხარჯზე. სამართალწარმოება, რომელიც ითვალისწინებს მოსამართლის უფლებამოსილებას, გაასამართლოს პირი, მათ შორის სასამართლოსადმი უპატივცემულობისათვის გამოტანილი განკარგულების გასაჩივრების შესაძლებლობის გარეშე, არათანაზომიერად ზღუდავს სამართლიანი სასამართლოს უფლებას“

14. საქმეში საქართველოს მოქალაქე გიორგი უგულავა საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ, №3/1/574, 23 მაისი, 2014 სასამართლო განმარტვს - „ზოგადად, პირველი ინსტანციის სასამართლოს ნებისმიერი გადაწყვეტილების ზედა ინსტანციაში გასაჩივრების მექანიზმი ემსახურება პირველ ინსტანციაში დაშვებული შეცდომების, კანონის არასწორად გამოყენების გამოსწორებას და ამ გზით უფლების დარღვევის საფრთხის თავიდან აცილებას. რაც, თავისთავად, არ ნიშნავს პირველ ინსტანციაში უფლების დარღვევის კანონით გათვალისწინებული შესაძლებლობის დაშვებას და, მით უფრო, გამართლებას. მოცემულ შემთხვევაში, თანამდებობიდან გადაყენების თაობაზე სასამართლოს განჩინების გასაჩივრების შესაძლებლობა ვერც გამორიცხავს და ვერც გაამართლებს პირველ ინსტანციაში უფლების დარღვევის კანონით გათვალისწინებულ ალბათობას. მით უფრო, რომ როგორც უკვე აღინიშნა, ასეთ შემთხვევებში არც სააპელაციო სასამართლოა კანონით შებოჭილი, საქმის ფაქტობრივი გარემოებები განიხილოს ზეპირი მოსმენით.“ ($. 91.)

15. საქმეში საქართველოს უზენაესი სასამართლოს კონსტიტუციური წარდგინება საქართველოს 1998 წლის 20 თებერვლის სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 546-ე მუხლის და ამავე კოდექსის 518-ე მუხლის პირველი ნაწილის კონსტიტუციურობის თაობაზე, №3/3/601, 24 დეკემბერი,2014. ზეპირი მოსმენის გარეშე გადაწყვეტილების მიღებასთან დაკავშირებით სასამართლო განმარტვას, რომ ,,საკონსტიტუციო სასამართლოს არაერთხელ აღუნიშნავს სასამართლოსადმი მიმართვის კონსტიტუციური უფლების მნიშვნელობის თაობაზე „სასამართლოს ხელმისაწვდომობის უფლება ინდივიდის უფლებების და თავისუფლებების დაცვის, სამართლებრივი სახელმწიფოსა და ხელისუფლების დანაწილების პრინციპების უზრუნველყოფის უმნიშვნელოვანესი კონსტიტუციური გარანტიაა. ის ინსტრუმენტული უფლებაა, რომელიც, ერთი მხრივ, წარმოადგენს სხვა უფლებებისა და ინტერესების დაცვის საშუალებას, ხოლო, მეორე მხრივ, ხელისუფლების შტოებს შორის შეკავებისა და გაწონასწორების არქიტექტურის უმნიშვნელოვანეს ნაწილს” (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2009 წლის 10 ნოემბრის გადაწყვეტილება #1/3/421,422 საქმეზე „საქართველოს მოქალაქეები – გიორგი ყიფიანი და ავთანდილ უნგიაძე საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ”, II-1). საკონსტიტუციო სასამართლომ აგრეთვე აღნიშნა, რომ „სამართლიანი სასამართლოს უფლება ... უზრუნველყოფს კონსტიტუციური უფლებების ეფექტურ რეალიზაციას და უფლებებში გაუმართლებელი ჩარევისაგან დაცვას” (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2008 წლის 19 დეკემბრის გადაწყვეტილება #1/1/403,427 საქმეზე „კანადის მოქალაქე ჰუსეინ ალი და საქართველოს მოქალაქე ელენე კირაკოსიანი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ”, II-1).“ ($. 3-4.)

ხოლო, სასამართლოს გადაწყვეტილების გასაჩივრების აკრძალვასთან დაკავშირებით საკონსტიტუციო სასამართლო განმარტავს, რომ ,,სამართლიანი სასამართლოს უფლების მნიშვნელოვანი უფლებრივი კომპონენტია სასამართლოს გადაწყვეტილების გასაჩივრების შესაძლებლობა. სასამართლოსადმი მიმართვა არ იქნება სრულყოფილი უფლებადაცვითი საშუალება, თუ პირი არ იქნება აღჭურვილი სასამართლოს გადაწყვეტილების გადასინჯვის შესაძლებლობით. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს პრაქტიკის თანახმად, „საქართველოს კონსტიტუციის 42-ე მუხლის პირველი პუნქტი მოიცავს არა მარტო პირველი ინსტანციის სასამართლოს მიერ საქმის განხილვას, არამედ ზემდგომ ინსტანციებში საჩივრის შეტანის უფლებასაც (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2005 წლის 17 მარტის N2/3/286 გადაწყვეტილება საქმეზე „მოქალაქე ოლეგ სვინტრაძე საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“). კონსტიტუციის 42-ე მუხლი პირს აღჭურავს გარანტიით, რომ გაასაჩივროს პირველი ინსტანციის სასამართლოს მიერ მიღებული გადაწყვეტილება და ამ გზით იცავს მას დაუსაბუთებელი და უკანონო სასამართლო გადაწყვეტილებების შედეგად უფლების დარღვევისაგან.“ ($. 7.)

16. საქმეში საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2005 წლის 17 მარტის გადაწყვეტილება “ოლეგ სვინტრაძე საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ”- საკონსტიტუციო სასამართლო განმარტავს, რომ ,,თავისუფლების ნებისმიერ შეზღუდვას, მათ შორის კანონიერი საფუძვლების არსებობის დროსაც, უნდა დაუპირისპირდეს ზემდგომ სასამართლოში გასაჩივრების უფლება.“ ($. 2.)

17. საქმეში (საქართველოს მოქალაქე ნუგზარ კანდელაკი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ. №2/1/598 , 21 ივლისი, 2017) „საქმის განხილვის პროცესში გადაწყვეტილების მიმღები ორგანოს მიერ შეცდომების დაშვების პრევენციასა და კანონიერი გადაწყვეტილების მიღების ალბათობის ზრდასთან ერთად, გასაჩივრების უფლება უზრუნველყოფს პირის განცდის ჩამოყალიბებას, რომ მას სამართლიანად მოექცნენ. კონკრეტული გადაწყვეტილების გასაჩივრება პირს შესაძლებლობას აძლევს, დამოუკიდებელი და მიუკერძოებელი ორგანოს წინაშე კიდევ ერთხელ წარმოადგინოს საკუთარი პოზიციები და დაუპირისპირდეს მოპასუხე მხარეს, რაც ზრდის პირის სანდოობის აღქმას სასამართლო გადაწყვეტილების შედეგისადმი. ამდენად, თუ გასაჩივრების უფლების მთავარი დანიშნულება ზემოაღნიშნული ასპექტების დაკმაყოფილებაა, რაც, საბოლოო ჯამში, უზრუნველყოფს პირის სამართლიანი სასამართლოს უფლების ეფექტურ დაცვას, სადავო ნორმით პირისთვის ეთიკის კომისიის გადაწყვეტილების საქართველოს უზენაეს სასამართლოში გასაჩივრების შესაძლებლობის მინიჭება სწორედ ამ მიზნების მიღწევას უნდა ემსახურებოდეს.“ ($. 45.)

18. ამდენად, სადავო ნორმა აშკარად და გაუმართლებლად ახდენს ჩარევას კონსტიტიციით აღიარებულ საპროცესო უფლებაში, კერძოდ მოსარჩელეს აღნიშნული ნორმის საფუძველზე შეეზღუდა შუამდგომლობის განხილვაში მონაწილეობისა და ზემდგომ ინსტანციაში საქმის გადასინჯვის უფლება. გარდა ამისა, უფლებაში ჩარევამ არალეგიტიმურად დაასუსტა მოსარჩელის პროცესუალურ გარანტიები, შეზღუდვა იყო გაუმართლებელი, არაპროპორციული და ლეგიტიმური მიზნის მიღწევისათვის გადამატებული საშუალება, რაც გამოჩნდაც კიდეც ექსპერტიზის დასკვნით.

ყოველივე ზემოაღნიშნული მიუთითებს, თუ რაოდენ არაკონსტიტუციური მდგომარეობაა შექმნილი სისხლის სამართლის საპროცესო კანონმდებლობაში 180-ე მუხლით გათვალისწინებული შუამდგომლობის მხოლოდ ზეპირი მოსმენის გარეშე განხილვით და გასაჩივრების შესაძლებლობის არარსებობით, რაც ვფიქრობთ მხედველობაში იქნება მიღებული საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ და იმედს გამოვთქვამთ, რომ აღნიშნული გამოსწორდება ჩვენი სარჩელის დაკმაყოფილებით.

6. კონსტიტუციური სარჩელით/წარდგინებით დაყენებული შუამდგომლობები

შუამდგომლობა სადავო ნორმის მოქმედების შეჩერების თაობაზე: არა

შუამდგომლობა პერსონალური მონაცემების დაფარვაზე: არა

შუამდგომლობა მოწმის/ექსპერტის/სპეციალისტის მოწვევაზე: არა

შუამდგომლობა/მოთხოვნა საქმის ზეპირი მოსმენის გარეშე განხილვის თაობაზე: არა

კანონმდებლობით გათვალისწინებული სხვა სახის შუამდგომლობა: არა