"საქართველოს მოქალაქეები - გიორგი კეკენაძე, ნინო კვეტენაძე და ბესიკი გვენეტაძე საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ. "
დოკუმენტის ტიპი | კონსტიტუციური სარჩელი |
ნომერი | 618 |
ავტორ(ებ)ი | გიორგი კეკენაძე, ნინო კვეტენაძე, ბესიკ გვენეტაძე |
თარიღი | 24 დეკემბერი 2014 |
თქვენ არ ეცნობით სარჩელის სრულ ვერსიას. სრული ვერსიის სანახავად, გთხოვთ, ვერტიკალური მენიუდან ჩამოტვირთოთ სარჩელის დოკუმენტი
განმარტებები სადავო ნორმის არსებითად განსახილველად მიღებასთან დაკავშირებით
არ არსებობს საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ წინამდებარე სარჩელის არსებითად განსახილველად არმიღების საფუძველი. კერძოდ, სარჩელი შემოტანილია უფლებამოსილი სუბიექტების მიერ: მოსარჩელეები არიან საქართველოს მოქალაქეები, რომლებიც აქტიურად ითხოვენ საჯარო ინფორმაციას სხვადასხვა საჯარო დაწესებულებიდან. ხოლო სზაკ-ის 27-ე და მე-2 მუხლის გასაჩივრებული სიტყვა და ნორმატიული შინაარსი ქმნიან ისეთ მდგომარეობას, რომელიც არ აძლევს მოსარჩელეებს უფლებას საჯარო სამართლის იურიდიული პირის სტატუსის მქონე რელიგიური და პოლიტიკური ორგანიზაციებიდან სახელმწიფო და ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოს მიერ დაფინანსების ფარგლებში გამოითხოვონ საჯარო ინფორმაცია. ამიტომ, არსებობს მიმართება სადავო ნორმებსა და კონსტიტუციის 41-ე მუხლით გარანტირებულ მოსარჩელეთა უფლებას შორის.
დაცულ სფეროში ჩარევის დასაბუთება: საქართველოს კონსტიტუციის 41-ე მუხლი იცავს ინფორმაციის თავისუფლებას, მათ შორის ინფორმაციის გამოთხოვის უფლებას სახელმწიფო დაწესებულებიდან. აღნიშნული მუხლი არამარტო ნეგატიური ,არამარტო პოზიტიური შინაარსის მატარებელია და აკისრებს სახელმწიფოს საჯარო ინფორმაციის გამოთხოვის გამჭირვალე, დემოკრატიული სამართლებრივი სივრცის შექმნის ვალდებულებას. უდავოა, რომ ზემოხსენებული ორგანიზაციები არ ახორციელებენ საჯარო ადმინისტრირებას, მაგრამ მათზე უნდა გავრცელდეს საჯარო ინფორმაციის თავისუფლების რეგულაციები სახელმწიფო და ადგილობრივი თვითმმართველობის დაფინანსების ფარგლებში. კონსტიტუციის 41-ე მუხლით განსაზღვრული ტერმინი სახელმწიფო დაწესებულება ფართოდ უნდა იყოს განმარტებული, რადგან იგი მიბმულია ინფორმაციის გამოთხოვის მიზანზე. ხოლო, როგორც სახელმწიფო ორგანოთა საქმიანობის, ისე სახელმწიფო დაფინანსების საზოგადოებრივი კონტროლი ინფორმაციის გამოთხოვის სახით, სწორედ ინფორმაციის თავისუფლების დაცულ სფეროში ექცევა. რელიგიური და პოლიტიკური ორგანიზაციების ადმინისტრაციული ორგანოს, შესაბამისად საჯარო დაწესებულების ცნებიდან ამოღება და უკრძალავს მოსარჩელეებს ასეთო ორგანიზაციებიდან სახელმწიფო და ადგილობრივი თვითმმართველობის დაფინანსების ფარგლებში საჯარო ინფორმაციის გამოთხოვას. ამიტომაც, გასაჩივრებული ნორმებით მოსარჩელეებს ეზღუდებათ კონსტიტუციის 41-ე მუხლით დაცული უფლება-ინფორმაციის თავისუფლება. ბოლოს, სარჩელში მითითებული სადავო საკითხი საკონსტიტუციო სასამართლოს განსჯადია, საქართველოს კონსტიტუციის 89-ე მუხლის 1-ლი პუნქტის ,,ვ” ქვეპუნქტის საფუძველზე. აამსთანავე, აღნიშნული სარჩელის შემოტანისათვის კანონი არანაირ ვადას არ აწესებს; დავის საგანია კანონის და არა კანონქვედებარე ნორმატიული აქტის შესაბამისი ნორმის კონსტიტუციურობა. ასევე, სარჩელში მითითებული სადავო საკითხი ჯერ არ გადაუწყვეტია საკონსტიტუციო სასამართლოს და სარჩელში მითითებული სადავო საკითხი გადასაწყვეტია საქართველოს კონსტიტუციის 41-ე მუხლით. შესაბამისად, სარჩელი აკმაყოფილებს "საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ" საქართველოს ორგანული კანონის მოთხოვნებს, სარჩელი შეტანილია უფლებამოსილი სუბიექტის მიერ. ასევე, არ არსებობს საკონსტიტუციო სამართალწარმოების მომწესრიგებელი კანონმდებლობით გათვალისწინებული სარჩელის არსებითად განსახილველად მიღებაზე უარის თქმის სხვა საფუძველი. |
მოთხოვნის არსი და დასაბუთება
მნიშვნელობა:
სქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს განმარტებით, ,,ინფორმაციის თავისუფლებას საქართველოს კონსტიტუცია გამორჩეულ ადგილს ანიჭებს და დიდ ყურადღებას უთმობს. ინფორმაციის თავისუფლების გარეშე წარმოუდგენელია აზრის თავისუფლებისა და თავისუფალი საზოგადოებისათვის დამახასიათებელი სასიცოცხლო დისკუსიისა და აზრთა ჭიდილის პროცესის უზრუნველყოფა. აზრის ჩამოყალიბებისათვის აუცილებელია, რომ მოპოვებულ იქნეს ინფორმაცია. ინფორმაციის გავრცელების თავისუფლება კი უზრუნველყოფს, რომ აზრი მივიდეს ავტორიდან ადრესატამდე. გარდა საზოგადოებრივი დატვირთვისა, ინფორმაციის თავისუფლებას დიდი მნიშვნელობა აქვს ცალკეული ინდივიდის პიროვნული და ინტელექტუალური განვითარებისათვის" (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2008 წლის 30 ოქტომბერის #2/3/406,408 გადაწყვეტილება, II.პ.10.). ინფორმაციის თავისუფლების უფლება ასევე წარმოადგენს დემოკრატიული სახელმწიფოსათვის ფუნდამენტური მნიშვნელობის მქონე უფლებას. იგი უზრუნველყოფს გამჭვირვალობისა და სახელმწიფოს მიერ ხალხისადმი ანგარიშვალდებულების გრძნობის ჩამოყალიბებას.
I. მოთხოვნის არსი:მოსარჩელეები ითხოვენ: 1) საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის მე-2 მუხლის პირველი ნაწილის „ა“ ქვეპუქნტის სიტყვების „გარდა პოლიტიკური და რელიგიური გაერთინებისა“ იმ ნორმატიული შინაარსის გაუქმებას, რომელიც კრძალავს სახელმწიფო და ადგილობრივი თვითმართველობის დაფინანსების ფარგლებში რელიგიური და პოლიტიკური გაერთიანებიდან საჯარო ინფორმაციის გამოთხოვას; 2) ამავე კოდექსის 27-ე მუხლის "ა" პუნქტის სიტყვების „კერძო სამართლის“ გაუქმებას საქართველოს კონსტიტუციის 41-ე მუხლთან მიმართებით.
II. ნორმატიული შინაარსი და უფლების შეზღუდვასზაკ-ის მე-2 I “მ” ქვეპუნქტისა და 37-ე მუხლების მიხედვით, საჯარო ინფორმაციის გამოთხოვა შეიძლება საჯარო დაწესებულებიდან. საჯარო დაწესებულების ცნება უფრო ფართოა, ვიდრე ადმინისტრაციული ორგანოსი და იგი მოიცავს თვით ადმინისტრაციულ ორგანოსაც. სზაკ-ის 27-ე მუხლის მიხედვით, საჯარო დაწესებულებაა ადმინისტრაციული ორგანო, სახელმწიფო ან ადგილობრივი ბიუჯეტის სახსრებიდან დაფინანსებული კერძო სამართლის იურიდიული პირი ასეთი დაფინანსების ფარგლებში. სზაკ-ის მე-2 მუხლის პირველი ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტის მიხედვით კი, რელიგიური და პოლიტიკური გაერთიანებები არ მიიჩნევიან ადმინისტრაციულ ორგანოებად, მათ შორის, არც ინფორმაციის თავისუფლების ნაწილში. შესაბამისად, საჯარო ინფორმაციის გამოთხოვა შესაძლებელია ადმინისტრაციული ორგანოებიდან, სახელმწიფო ან ადგილობრივი ბიუჯეტის სახსრებიდან დაფინანსებული კერძო სამართლის იურიდიული პირებიდან, თუმცა არა ისეთი რელიგიური ორგანიზაციებიდან და პოლიტიკური გაერთიანებიდან, რომლებიც წარმოადგენენ საჯარო სამართლის იურიდიულ პირებს. ასეთი იურიდიული პირები არ მოიაზრებიან სზაკ-ის 27-ე მუხლში, რადგან ისი ამოღებულნი არიან ადმინისტრაციული ორგანოს ცნებიდან [სზაკ-ის მე-2 მუხლის პირველი ნაწილის „ა“ ქვეპუქნტი] და ისინი არც აიპ-ებს წარმოადგენენ. აქედან გამომდინარე, სახელმწიფო ბიუჯეტის დაფინანსების ფარგლებშიდაც მათგან ინფორმაციის გამოთხოვა არ დაიშვება. შესაბამისად, გასაჩივრებული ნორმები ქმნიან ისეთ ნორმატიულ შინაარს, რომელიც არ აძლევს მოსარჩელეებს უფლებას ასეთი დაწესებულებიდან მიიღონ საჯარო ინფორმაცია სახელმწიფო და ადგილობრივი თვითმმართველობის ბიუჯეტიდან დაფინანსების ფარგლებში. სადავო ნორმების მეშვეობით რელიგიური ორგანიზაციებიდან და პოლიტიკური გაერთიანებებიდან საჯარო ინფორმაციის გამოთხოვის ბლანკეტური შეუძლებლობით ჩნდება გაუმჭვირვალობის სივრცე. ასეთი ორგანიზაციების დაფინანსება ვერ ექცევა მოქალაქეთა კონტროლს ქვეშ, რაც გამორიცხავს პირთა მიერ სათანადო დისკუსიების გამართვასაც. საზოგადოების მიერ იმის გაკონტროლება, თუ რა მიზნით დაიხარჯა სახელმწიფო და ადგილობრივი თვითმმართველობის ბიუჯეტიდან გაცემული თანხა, უზრუნველყოფს სწორედ დემოკრატიული პროცესების წარმართვას. ბოლო წლების განმავლობაში სახელმწიფო აფინანსებდა სხვადასხვა პოლიტიკურ და რელიგიურ ორგანიზაციას. მაგალითისათვის, 2002 წლიდან 2013 წლამდე საქართველოს ავტოკეფალური მართლმადიდებელი ეკლესიისადმი სახელმწიფოს მიერ გაწეული დაფინანსება აღწევს 200 მილიონს ლარს: 2002-2013 წლებში ფინანსთა სამინისტროს მიერ საქართველოს საპატრიარქოსათვის გამოყოფილმა პირდაპირმა დაფინანსებამ 160,672,200 ლარი შეადგინა; 2013 წელს ამავე ეკლესიამ სახელმწიფოსაგან 25 მილიონამდე დაფინანსება მიიღო; 2002 წლიდან 2013 წლამდე ადგილობრივი მუნიციპალიტეტების მიერ საქართველოს საპატრიარქოსათვის გამოყოფილი თანხა 16 მილიონამდე ლარს შეადგენს [http://transparency.ge/blog/mokle-mimokhilva-sakartvelos-sapatriarkos-dapinansebis-shesakheb]. სახელმწიფო ბიუჯეტიდან დაფინანსებას იღებენ სხვა რელიგიური ორგანიზაციები და პოლიტიკური პარტიებიც. არსებული რეგულაციით, მოქალაქეებს უწევთ სპეკულაცია, თუ რაში დაიხარჯა სახელმწიფო ბიუჯეტიდან გამოყოფილი თანხები, რადგან მათ სზაკ-ის მე-2 მუხლის პირველი ნაწილის „ა“ ქვეპუქნტის ჩანაწერის გამო (გარდა პოლიტიკური და რელიგიური გაერთინებისა) და საჯარო დაწესებულების ცნებიდან ამ ორგანიზაციათა ამორიცხვით არ აქვთ შესაძლებლობა, მიიღონ ინფორმაცია აღნიშნული თანხის დახარჯვის შესახებ.
III. დაცული სფერო:საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლომ ფართოდ განმარტა 41-ე მუხლით დაცულ პირთა წრე ინფორმაციის თავისუფლების მნიშვნელობიდან გამომდინარე: „საქართველოს კონსტიტუციის 41-ე მუხლი ღიად მიიჩნევს სახელმწიფო დაწესებულებებში დაცულ ოფიციალურ ინფორმაციას და ყველა [მოქალაქეობის მიუხედავად] ფიზიკურ თუ იურიდიულ პირს აძლევს მათი გაცნობის შესაძლებლობას" (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2006 წლის 14 ივლისის #2/3/364 გადაწყვეტილება). აღნიშნულთან შესაბამისობაში იქნება 41-ე მუხლის პირველ პუნქტში მოცემული ტერმინის, "სახელმწიფო დაწესებულების" ფართოდ განმარტებაც, რადგან, წინააღმდეგ შემთხვევაში, ამა თუ იმ ორგანიზაციის სახელმწიფო დაწესებულებათა რიცხვიდან ამოღებით მოქალაქეები რეალურად ვერ ისარგებლებენ ინფორმაციის თავისუფლების უფლებით. თუ სახელმწიფო კანონით შეავიწროებს სახელმწიფო დაწესებულების ცნებას კონსტიტუციის 41-ე მუხლის მიზნებისთვის, მაშინ საფრთხე შეექმნება თვით დემოკრატიული სახელმწიფოს პრინციპს, რადგან მოქალაქეები ვერ განახორციელებენ სახელმწიფო კონტროლს. ამიტომ, ტერმინი „სახელმწიფო დაწესებულება“, უნდა განიმარტოს ფართოდ, თავისი ავტონომიური კონსტიტუციური მნიშვნელობით, მსგავსად ტერმინისა "სახელმწიფო თანამდებობა". ამ უკანასკნელთან დაკავშირებით სასამართლომ განმარტა, რომ „სახელმწიფო თანამდებობა“ არის ის კონსტიტუციური ტერმინი, რომელიც უნდა განიმარტოს მისი ავტონომიური კონსტიტუციური მნიშვნელობით, მისი ბუნებისა და კონსტიტუციურ-სამართლებრივი დატვირთვის გათვალისწინებით“ [საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2014 წლის 19 თებერვლის №1/1/569 საოქმო ჩანაწერი საქმეზე „საქართველოს მოქალაქეები - დავით კანდელაკი და სხვები საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II-25]. საკონსტიტუციო სასამართლომ 2014 წლის 11 აპრილის №1/2/569 გადაწყვეტილებაში საქმეზე საქართველოს მოქალაქეები - დავით კანდელაკი, ნატალია დვალი და სხვები საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ, განმარტა, რომ „დასაქმებულ პირთა შრომის ანაზღაურება ხდება სახელმწიფო ბიუჯეტიდან და, როგორც სახელმწიფოს მიერ დაფინანსებული შრომითი ურთიერთობების ერთობლიობა, გარკვეულწილად წარმოადგენს სახელმწიფო რესურსს, რომელზე წვდომაც თითოეულ მოქალაქეს თანაბრად უნდა გააჩნდეს.“ შესაბამისად, ამ საქმეში „სახელმწიფო თანამდებობის“ ფართოდ განმარტების ერთ-ერთ წინაპირობა სწორედ „სახელმწიფო რესურსის“ გამოყენება იყო. საქართველოს კონსტიტუციის 41-ე მუხლით გათვალისწინებულ ტერმინ „სახელმწიფო დაწესებულების“ შემთხვევაშიდაც უმნიშვნელოვანესია სახელმწიფო დაფინანსების [რესურსის განკარგვის] ელემენტი. სწორედ ინფორმაციის საჯაროობა და მასზე წვდომა წარმოადგენს ერთ - ერთ უმნიშვნელოვანეს საზომს ამა თუ იმ ქვეყნის შიგნით დემოკრატიის ხარისხისას. საჯარო ინფორმაციის ხელმისაწდომობა მისი თანამედროვე მნიშვნელობიდან გამომდინარე უზრუნველყოფს ქვეყნებში სახელმწიფო ბიუჯეტის ხარჯზე კორუფციული გაგირიგებების გამოვლენას და მის მინიმუმამდე დაყვანას, გარდა ამისა საჯარო ინფომრაციის ინტიტუტი ქმნის ერთ-ერთ შესაძლებლობას სახელმწიფოში ხელისუფლების განხორციელებისას, ხელისუფლების სხვადასხვა შტოს წარმომადგენლები მუდმივი კონტროლის ქვეშ იმყოფებოდეს ხალხის მიერ. ყოველივე ამის გათვალისწინებით ნიშანდობლივია აღინიშნოს დემოკრატიული სახელმწიფოების თანამედროვე მიდგომა ინფორმაციის ხელმისაწვდომობის უზრუნველსაყოფის მიზნით, ,,საჯარო დაწესებულების" ცნების ფარგლების მიმართ. 2009 წლის 18 ივნისს ევროპის საბჭოს მიერ შემუშავებულ იქნა და ხელმოსაწერად ღიად გამოცხადდა ,,ევროპის საბჭოს კონვენცია ოფიციალური დოკუმენტების ხელმისაწვდომობის შესახებ" (http://conventions.coe.int/Treaty/EN/Treaties/Html/205.htm) აღნიშნული კონვენციის პირველი მუხლის მე-2 პარაგრაფის ,,a" პუნქტის ,,ii" ქვეპუნქტის მე-3 ნაწილის მიხედვით ,, საჯარო ხელისუფლება" ნიშნავს ,,ფიზიკურ ან იურიდიულ პირს იმდენად, რამდენადაც ისინი ასრულებენ საჯარო ფუნქციებს ან ფინანსდებიან სახელმწიფო ბიუჯეტიდან ნაციონალური კანონმდებლობით" ამ კონვენციით ევროპის საბჭოს წევრმა ქვეყნებმა გამოხატეს თანამედროვე მიდგომა და მზადყოფნა შეცვალონ ნაციონალური კანონმდებლობა და გააფართოვონ არეალი საჯარო ხელისუფლების მნიშვნელობისა. აღსანიშნავია ის ფაქტი, რომ საქართველოს სახელმწიფომ 18.06.2009 წელს გამოხატაა ნება და მზადყოფნა შესაბამისობაში მოიყვანოს ეროვნული კანონმდებლობა, რაც დადასტურდა ამ კონვენციაზე ხელმოწერით. ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, კონსტიტუციის 41-ე მუხლის მიზნებისთვის სახელმწიფო დაწესებულებად არ უნდა მიიჩნეოდეს მხოლოდ ის პირი, რომელიც ახორციელებს ადმინისტრაციულ ფუნქციას, საჯარო უფლებამოსილებას, ან არის სახელმწიფო სტრუქტურული ერთეული. კონსტიტუციის 41-ე მუხლის მიზნებისთვის ‘სახელმწიფო დაწესებულებად’ მიჩნევისთვის ამოსავალი წერტილი უნდა იყოს სახელმწიფო ბიუჯეტიდან დაფინანსების ფაქტორი. ,,საქართველოს კონსტიტუცია ინფორმაციის თავისუფლების უზრუნველყოფის მეტ გარანტიას იძლევა ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის ევროპული კონვენციისგან განსხვავებით [საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2006 წლის 14 ივლისის #2/3/364 გადაწყვეტილება; ადამიანის უფლებები და საქართველოს საკონსტიტუციო სასაამრთლოს სამართალწარმოების პრაქტიკა გვ. 574] და სახელმწიფოს აკისრებს არა მხოლოდ ნეგატიურ ვალდებულებას, ხელი არ შეუშალოს პიროვნებას ინფორმაციის მიღებაში, არამედ პოზიტიურ ვალდებულებას გასცეს მის ხელთ არსებული ინფორმაცია. აღნიშნული ვალდებულება კი უნდა მოიცავდეს ისეთი სამართლებრივი სივრცის შექმნას, რომელიც უზრუნველყოფს ინფორმაციის გამჭვირვალობასა და ხალხის მიმართ ანგარიშვალდებულების უზრუნველყოფას. იგი უნდა მოიცავდეს არა მარტო საჯარო უფლებამოსილების განხორციელების თანმდევი ინფორმაციის, არამედ მისი განხორციელების გარეშეც გაცემული დაფინანსების საჯაროობას. წინააღმდეგ შემთხვევაში, კონტროლს გარეშე, სახელმწიფო ბიუჯეტის თანხების არამიზნობრივი ხარჯვის საფრთხე შეიქმნება. ამიტომ, კონსტიტუციის 41-ე მუხლი განსაკუთრებით მნიშვნელოვანი ბუნებისა და დატვირთვის მქონეა. ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, კონსტიტუციის 41-ე მუხლის საფუძველზე, სახელმწიფომ უნდა შექმნას ინფორმაციის თავისუფლებისთვის ხელსაყრელი საკანონმდებლო სივრცე. „სახელმწიფო დაწესებულების“ ცნებაში, ინფორმაციის თავისუფლების მიზნებისათვის, სახელმწიფო და ადგილობრივი თვითმმართველობის სახსრებიდან დაფინასებული ყველა საჯარო სამართლის იურიდიული პირი (მათ შორის, პოლიტიკური და რელიგიური გაერთიანებები, რომლებიც საჯარო სამართლის იურიდიული პირები) უნდა მოიაზრებოდეს. სწორედ აღნიშნული უზრუნველჰყოფს 41-ე მუხლის მიზნების ეფექტიან განხორციელებას, საჯარო ინფორმაციის ხელმისაწვდომობასა და ბიუჯეტის განკარგვის საზოგადოებრივ კონტროლს. ამასთანავე, გასათვალისწინებელია, რომ კანონი კონსტიტუციის 41-ე მუხლით დაკისრებულ ვალდებულებას მხოლოდ ნაწილობრივ ახორციელებს. იგი ავრცელებს სზაკ-ის 27-ე მუხლის ინფორმაციის თავისუფლების რეგულაციებს იმ კერძო სამართლის იურიდიულ პირებზე, რომლებიც ფინანსდებიან სახელმწიფო ან ადგილობრივი თვითმმართველობის ბიუჯეტებიდან და აღიარებს, რომ სახელმწიფო დაწესებულება ამ მუხლის მიზნებისათვის არ მოიცავს მხოლოდ სახელმწიფო სტრუქტურული ერთეულებისა და ადმინისტრაციული ორგანოს. თუმცა ეს ჩანაწერი უფრო ვიწროა, ვიდრე კონსტიტუციის 41-ე მუხლით გათვალისწინებული ტერმინი-„სახელმწიფო დაწესებულება“ მოიცავს თავისი ავტონომიური შინაარსის, კონსტიტუციური მნიშვნელობის გათვალისწინებით. შესაბამისად, კონსტიტუციის 41-ე მუხლით გათვალისწინებული დაცული სფერო მოიცავს საჯარო ინფორმაციის გამოთხოვას სსიპ-ის სტატუსის მქონე რელიგიური და პოლიტიკური გაერთიანებიდან, სახელმწიფო და ადგილობრივი თვითმმართველობის დაფინანსების ფარგლებში.
IV. კონსტიტუციის 41-ე მუხლით დაცულ სფეროში გაუმართლებელი ჩარევა:საქართველოს კონსტიტუცის 41-ე მუხლი იმ შემთხვევაში ზღუდავს ინფორმაციის თავისუფლებას, თუ მოთხოვნილი ინფორმაცია შეიცავს სახელმწიფო, პროფესიულ ან კომერციულ საიდუმლოებას. სადავო ნორმები ყველა შემთხვევაში ათავისუფლებს ინფორმაციის გაცემისგან იმ საჯარო სამართლის იურიდიულ პირებს, რომლებიც წარმოადგენენ პოლიტიკურ გაერთიანებებს ან რელიგიურ ორგანიზაციებს და ფინანსდებიან სახელმწიფო ან ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოს ბიუჯეტიდან. თუ სხვა შემთხვევაში ფასდება, რამდენად არსებობს ინფორმაციის გაუცემლობის სხვადასხვა საფუძველი, გასაჩივრებული რეგულაციით თავიდანვე, საფუძვლის მითითების გარეშე გამოირიცხება დასახელებულ ორგანიზაციებიდან ინფორმაციის გამოთხოვა. ამიტომ, კონსტიტუციის 41-ე მუხლით მოსარჩელეთა დაცულ სფეროში ჩარევა ინტენსიურ ხასიათს ატარებს. მოსარჩელეების მიერ საქართველოს პარლამენტიდან გამოთხოვილ იქნა საჯარო ინფორმაცია ,,საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსში ცვლილებების და დამატებების შეტანის შესახებ" საქართველოს კანონის (N772-II 02.03.2001წლის) განმარტებითი ბარათი და პლენარულ სხდომაზე, განხილვის სტენოგრაფიული ჩანაწერი სადაც არ არის დასახელებული 2001 წლის 02 მარტის ცვლილების (რომლითაც გაჩნდა გასაჩივრებული ჩანაწერი) მიღების აუცილებელი ლეგიტიმური მიზანი. თუმცა რა ლეგიტიმური მიზანიც არ უნდა დაასახელოს მოპასუხემ, ასეთი ბლანკეტური ხასიათის აკრძალვა თავისთავად არაპროპორციულია. პროპორციული რეგულაცია იქნებოდა, როდესაც კოდექსი დაუშვებდა ინფორმაციის გამოთხოვას, მაგრამ მას სხვა შემთხვევების მსგავსად არ ექნებოდა აბსოლუტური ხასიათი და დაწესებული იქნებოდა გარკვეული შეზღუდვები. მოცემულ შემთხვევაში, საერთოდ არ ფასდება, არსებობს თუ არა ინფორმაციის გაუცემლობის საფუძველი და მოსარჩელეებს ნებისმიერ შემხვევაში ეკრძალებათ საჯარო ინფორმაციის გამოთხოვა. მოსარჩელეები სადავო ნორმის გაუქმებით არ ითხოვენ, რომ ზემოხსენებული ორგანიზაციები სრულად დაექვემდებარონ ადმინისტრაციული ორგანოების რეგულაციებს. მოსარჩელეები სადავო ნორმების მხოლოდ იმ ნორმატიული შინაარსის და სიტყვის გაუქმებას მოითხოვენ, რომელიც არ ავრცელებს ნორმებს რელიგიურ და პოლიტიკური გაერთიანებებზე საჯარო ინფორმაციის მიზნებისათვის, სახელმწიფო და ადგილობრივი თვითმმართველობის დაფინანსების ფარგლებში. ადმინისტრაციული ორგანოს და, შესაბამისად, საჯარო დაწესებულების ცნებაში მათი მოაზრება უნდა მოხდეს სწორედ საჯარო ინფორმაციის მიზნებისათვის. წინააღმდეგ შემთხვევაში, ჩნდება ბიუჯეტიდან ფინანსების გადინების ისეთი შესაძლებლობა, როდესაც საქართველოს მოქალაქეს არ აქვს უფლება გაეცნოს ინფორმაციას ამ თანხების მიზნობრივი დახარჯვის შესახებ. მოქალაქის უფლებაა, მიიღოს ინფორმაცია ამ თანხის დახარჯვის შესახებ. აღნიშნული ინფორმაციის ცოდნა მოქალაქეს მიანიჭებს შესაძლებლობას, შემდეგ იმსჯელოს მთლიანად ამ დახმარების/დაფინანსების გაცემის აუცილებლობაზე, მათი ოდენობის გაზრდასა თუ შემცირებაზე. ამ ორგანიზაციებიდან ინფორმაციის გამოთხოვის შესაძლებლობით საქართველოს მოქალაქეები შეძლებენ საზოგადებრივი დისკუსიების გამართვას აღნიშნული საკითხის შესახებ, რაც დემოკრატიული პროცესების განუყოფელი ნაწილია. დასკვნა: ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, მოსარჩელეები ითხოვენ საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის მე-2 მუხლის პირველი ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტის სიტყვების „გარდა პოლიტიკური და რელიგიური გაერთინებისა“ იმ ნორმატიული შინაარსის გაუქმებას, რომელიც კრძალავს სახელმწიფო და ადგილობრივი თვითმართველობის დაფინანსების ფარგლებში რელიგიური და პოლიტიკური გაერთიანებიდან საჯარო ინფორმაციის გამოთხოვას; ასევე ამავე კოდექსის 27-ე მუხლის "ა" პუნქტის სიტყების „კერძო სამართლის“ გაუქმებას კონსტიტუციის 41-ე მუხლის პირველ პუნქტთან წინააღმდეგობის გამო. |
სარჩელით დაყენებული შუამდგომლობები
შუამდგომლობა სადავო ნორმის მოქმედების შეჩერების თაობაზე: არა
შუამდგომლობა პერსონალური მონაცემების დაფარვაზე: არა
შუამდგომლობა მოწმის/ექსპერტის/სპეციალისტის მოწვევაზე: არა
კანონმდებლობით გათვალისწინებული სხვა სახის შუამდგომლობა: არა