თქვენ არ ეცნობით კონსტიტუციური სარჩელის/წარდგინების სრულ ვერსიას. სრული ვერსიის სანახავად, გთხოვთ, ვერტიკალური მენიუდან ჩამოტვირთოთ მიმაგრებული დოკუმენტი

1. სადავო ნორმატიული აქტ(ებ)ი

ა. საქართველოს სამოქალაქო კოდექსი

2. სასარჩელო მოთხოვნა

3. საკონსტიტუციო სასამართლოსათვის მიმართვის სამართლებრივი საფუძვლები

საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის პირველი პუნქტი და მე-60-ე მუხლის მე-4-ე მუხლის ,,ა“ ქვეპუნქტი, ,,საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის მე-19-ე მუხლის პირველი პუნქტის ,,ე“ ქვეპუნქტი, 31-ე მუხლი, 31¹-ე მუხლი და 39-ე მუხლის პირველი პუნქტის ,,ა“ ქვეპუნქტი;

4. განმარტებები სადავო ნორმ(ებ)ის არსებითად განსახილველად მიღებასთან დაკავშირებით

ა) სარჩელი ფორმით და შინაარსით შეესაბამება „ საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის 31¹ მუხლის მოთხოვნებს;

ბ) შეტანილია უფლებამოსილი სუბიექტის მიერ

მოგახსენებთ, რომ გიორგი არსენიძე მამკვიდრებლის ზეინაბ ქარუმიძის გარდაცვალების მომენტიდან შეუდგა ზეინაბ ქარუმიძის სამკვიდრო ქონების ფლობას. ზეინაბ ქარუმიძე, პ/ნ 01017015174, დაბადებული 1944 წლის 8 მაისს თბილისში, საქართველოში, გარდაიცვალა 2022 წლის 17 ოქტომბერს, თბილისში საქართველოში.

გიორგი არსენიძის ბებია, ქსენია კლიმენტის ასული იოსელიანი და ზეინაბ ქარუმიძის ბებია ეკატერინე კლიმენტის ასული იოსელიანი იყვნენ დები.

ზეინაბ ქარუმიძის დედის თინათინ მერმანიშვილის დედა გახლდათ ეკატერინე კლიმენტის ასული იოსელიანი.

გიორგი არსენიძის დედის თინა იოსელიანის დედა გახლდათ ქსენია კლიმენტის ასული იოსელიანი.

აღნიშნული დასტურდება ჩვენს მიერ წარმოდგენილი ქსენია იოსელიანისა და ეკატერინე იოსელიანის დაბადების მოწმობებით. ასევე გიორგი არსენიძის დაბადების მოწმობით, გიორგი არსენიძის დედის, თინათინ იოსელიანის დაბადების მოწმობებით. საქმეს თან ერთვის ზეინაბ ქარუმიძის დაბადების მოწმობა, ასევე მისი დედის, თინათინ მერმანიშვილის დაბადების მოწმობა.

გიორგი არსენიძის ბებიის ქსენია იოსელიანის და ზეინაბ ქარუმიძის ბებიის ეკატერინე იოსელიანის მშობლები იყვნენ კლიმენტი კონსტანტინეს ძე იოსელიანი და ნადია გლახუას ასული შუბლაძე. კლიმენტი იოსელიანსა და ნადია შუბლაძეს ყავდათ ოთხი ქალიშვილი: ნატალია, ეკატერინე, ოლია და ქსენია.

ქსენია იოსელიანს ყავდა მეუღლე აბესალომ იოვიძე, ორი ქალიშვილი ნუნუ იოსელიანი და თინა იოსელიანი, რომლის მეუღლეც გახლდათ აკაკი არსენიძე. თინა იოსელიანის და აკაკი არსენიძის შვილები არიან გიორგი არსენიძე და მისი გარდაცვლილი ძმა კახა არსენიძე.

ეკატერინე იოსელიანს ჰყავდა მეუღლე ვლადიმერ მერმანიშვილი და ორი შვილი თინათინ მერმანიშვილი და ოთარ მერმანიშვილი. თინათინ მერმანიშვილის ქალიშვილი გახლდათ მამკვიდრებელი ზეინაბ ქარუმიძე.

ნატალია იოსელიანს და მის მეუღლეს თედორე ჩუდეცკის ჰყავდათ ერთი ქალიშვილი ნერა ჩუდეცკაია, რომლის მეუღლეც იყო სიმონ ხადური, ხოლო შვილი გახლავთ ბიძინა ხადური.

მამკვიდრებლის, ზეინაბ ქარუმიძის გარდაცვალების მომენტში, მისი ნათესავებიდან ცოცხლები იყვნენ მხოლოდ გიორგი არსენიძე და ბიძინა ხადური, რომლის ბებიაც ნატალია კლიმენტის ასული იოსელიანი, ასევე გიორგი არესენიძის და ზეინაბ ქარუმიძის ბებიების და გახლდათ.

აღნიშნული გარემოებები დასტურდება ჩვენს მიერ წარმოდგენილი გარდაცვალების მოწმობებით.

მამკვიდრებელსა და გიორგი არსენიძეს შორის, ასევე მათ ოჯახებს შორის, არსებობდა მრავალწლიანი ოჯახური მჭიდრო კავშირი. გიორგი არსენიძე მთლიანად განაგებდა ზეინაბ ქარუმიძის საოჯახო მეურნეობას. წლების განმავლობაში ზრუნავდა მამკვიდრებლის ჯანმრთელობის მდგომარეობაზე, საყოფაცხოვრებო საჭიროებებზე და მის კეთილდღეობაზე.

გიორგი არსენიძე, მამკვიდრებლის ზეინაბ ქარუმიძის გარდაცვალების მომენტიდან შეუდგა სამკვიდრო ქონების ფლობას, რაც ჩვენს მიერ წარმოდგენილი კომუნალური გადასახადების გადახდის ქვითრებით დასტურდება.

ზეინაბ ქარუმიძის სამკვიდრო ქონებას წარმოადგენს:

1. საცხოვრებელი, სახლი ქალაქ თბილისში, ქუჩა პეტრიაშვილი, N 13, ფართი 19.00კვ.მ., დამხარე ფართი 32.68 კვ.ნ. სამზარეულო 13.54 კვ.მ. თანასაკუთრება კიბის უჯრედი, თანასაკუთრება შესასვლელი , საკადასტრო კოდით 01.15.02.026.00301.507;

2. სხვენი, ქალაქი თბილისი, ქუჩა პეტრიაშვილი N 13, სხვენი 56,65 კვ.მ., საკადასტრო კოდი 01.15.02.026.003.01.519.

3. საცხოვრებელი ფართი, ქალაქი თბილისი, ქუჩა ოთარ ჭილაძის, N 166, კორუსი 2, ბინა 26, ფართი 16.05 კვ.მ. საკადასტრო კოდი 01.10.14.002.002.01.026.

გიორგი არსენიძე, როგორც ზეინაბ ქარუმიძის სისხლით ნათესავი, ასევე მის ჯანმრთელობასა და საჭიროებებზე მზრუნველი ერთადერთი პირი ვერ ხვდება სამოქალაქო კოდექსის 1336-ე მუხლით განსაზღვრულ მემკვიდრეთა ვერც ერთ რიგში. იმ ფაქტის გათვალისწინებით, რომ მამკვიდრებლის გარდაცვალების მომენტში ხუთი რიგიდან არც ერთი რიგის მემკვიდრე არ გვყავს სახეზე, შესაბამისად, არცერთი კერძო პირის ინტერესი არ იზღუდება, აბსოლუტურად გაუმართლებლად, მოცემული ნორმით უპირატესობა ენიჭება საჯარო ინტერესს და სამოქალაქო კოდექსის 1343-ე მუხლით სამკვიდრო ქონება გადაეცემა სახელმწიფოს, ან მზრუნველობით დაწესებულებას.

შესაბამისად, იგნორირება ხდება, როგორც მამკვიდრებელსა და მემკვიდრეს შორის არსებული სისხლით ნათესაური კავშირისა, ასევე იმ ფაქტის, რომ გიორგი არსენიძესა და ზეინაბ ქარუმიძეს შორის არსებობდა მრავალი წლის განმავლობაში ნათესაური, ოჯახური ურთიერთ პატივისცემაზე დამყარებული კავშირი, რაც გიორგი არსენიძის მხრიდან გამოიხატებოდა სიცოცხლეში მამკვიდრებლის ჯანმრთელობაზე და საჭიროებებზე ზრუნვაში-პატრონობაში.

შესაბამისად, მეკვიდრეთა რიგების ასეთი კონკრეტიკა, რომელიც ზღუდავს კერძო საკუთრების გადასვლას მემკვიდრეთა რიგებს მიღმა დარჩენილ პირებზე და უპირატესობას ანიჭებს სალმწიფოს როგორც სუვერენს, წარმოადგენს საბჭოთა სამართლმემკვიდრეობას და იწვევს საკუთრების და მემკვიდრეობის უფლების ფაქტობრივ მფლობელობამდე დაყვანას.

მოცემულ შემთხვევაში იზღუდება გიორგი არსენიძის კონსტიტუციის მე-19 მუხლის პირველი პუნქტით აღიარებული საკუთრების და მემკვიდრეობის უფლება.

ამასთანავე, 1343-ე მუხლის მეორე დანაწესი, რომლის თანახმადაც, იმ შემთხვევაში, როდესაც მამკვიდრებელი იმყოფებოდა მზრუნველობის განმახორციელებელი ორგანიზაციის კმაყოფაზე, მისი კუთვნილი ქონება გადაეცემა სწორედ აღნიშნულ ორგანიზაციას.

მოცემულ შემთხვევაშიც ნორმა არათანაბარ პირობებში აყენებს მზრუნველობის განმახორციელებელ ორგანიზაციებსა და მამკვიდრებლის სისხლით ნათესავს, რომელსაც უზღუდავს მემკვიდრეობის მიღების უფლებას.

აღნიშნული ნორმა ეწინააღმდეგება კონსტიტუციის 11-ე მუხლის პირველ პუნქტს.

გ)სარჩელში მითითებული საკითხი არის საკონსტიტუციო სასამართლოს განსჯადი;

დ) სარჩელში მითითებული საკითხი არ არის გადაწყვეტილი საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ;

ე) სარჩელში მითითებული საკითხი რეგულირდება კონსტიტუციის მე-19-ე მუხლის პირველი და მეორე პუნქტებით, ასევე მე-11-ე მუხლის პირველი პუნქტით;

ვ) კანონით არ არის დადგენილი სასარჩელო ხანდაზმულობის ვადა აღნიშნული ტიპის დავისათვის და შესაბამისად, არც მისი არასაპატიო მიზეზით გაშვების საკითხი დგება დღის წესრიგში;

ზ) გასაჩივრებულია კანონი, რომელის კონსტიტუციურობაზე მსჯელობაც შესაძლებელია ზემდგომი ნორმატიული აქტის გასაჩივრებისაგან დამოუკიდებლად;

5. მოთხოვნის არსი და დასაბუთება

საკუთრების და მემკვიდრეობა უფლება

სამოქალაქო კოდექსის 1336-ე მუხლში განსაზღვრულია კანონით მემკვიდრეთა რიგები: კანონით მემკვიდრეობის დროს თანასწორი უფლებით მემკვიდრეებად ითვლებიან:

I. პირველ რიგში – გარდაცვლილის შვილები, გარდაცვლილის შვილი, რომელიც მისი სიკვდილის შემდეგ დაიბადა, მეუღლე, მშობლები (მშვილებლები).

ნაშვილები და მისი შთამომავლები, როგორც მშვილებლის ან მისი ნათესავების მემკვიდრეები, გათანაბრებული არიან მშვილებლის შვილებთან და მათ შთამომავლებთან. ნაშვილები აღარ მიიჩნევა კანონით მემკვიდრედ მისი მშობლებისა და აღმავალი ხაზის სხვა ბიოლოგიური ნათესავების, აგრეთვე დებისა და ძმების გარდაცვალების შემდეგ.

შვილიშვილები, შვილიშვილის შვილებისა და ამ უკანასკნელთა შვილები კანონით მემკვიდრეებად ჩაითვლებიან, თუ სამკვიდროს გახსნის დროისათვის ცოცხალი აღარ არის მათი მშობელი, რომელიც მამკვიდრებლის მემკვიდრე უნდა ყოფილიყო, და თანასწორად იღებენ იმ წილს, რომელიც კანონით მემკვიდრეობის დროს მათ გარდაცვლილ მშობელს ერგებოდა.

შვილიშვილები, შვილიშვილის შვილებისა და ამ უკანასკნელთა შვილები ვერ გახდებიან მემკვიდრეები, თუ მათმა მშობლებმა უარი თქვეს სამკვიდროს მიღებაზე. მშვილებელი და მისი ნათესავები, როგორც ნაშვილებისა და მისი შთამომავლობის მემკვიდრეები, გათანაბრებული არიან ნაშვილების მშობლებსა და სხვა ბიოლოგიურ ნათესავებთან. ნაშვილების მშობლებს, აღმავალი ხაზის სხვა ბიოლოგიურ ნათესავებსა და და-ძმებს აღარ ეკუთვნით კანონით მემკვიდრეობა ნაშვილების ან მისი შთამომავლების გარდაცვალების შემდეგ.

II. მეორე რიგში – გარდაცვლილის დები და ძმები. მამკვიდრებლის დისწულები და ძმისწულები და მათი შვილები კანონით მემკვიდრეებად ითვლებიან, თუ სამკვიდროს გახსნის დროისათვის ცოცხალი აღარ იყო მათი მშობელი, რომელიც მამკვიდრებლის მემკვიდრე იქნებოდა. ისინი თანასწორად იღებენ სამკვიდროს იმ წილს, რომელიც კანონით მემკვიდრეობის დროს მათ გარდაცვლილ მშობლებს ერგებოდა.

III. მესამე რიგში – ბებია და პაპა, ბებიის დედ-მამა და პაპის დედ-მამა, როგორც დედის, ისე მამის მხრიდან. ბებიის დედ-მამა და პაპის დედ-მამა კანონით მემკვიდრეებად ითვლებიან, თუ სამკვიდროს გახსნის დროისათვის ბებია და პაპა ცოცხლები აღარ არიან.

IV. მეოთხე რიგში – ბიძები (დედის ძმა და მამის ძმა), დეიდები და მამიდები.

V. მეხუთე რიგში – ბიძაშვილები, დეიდაშვილები და მამიდაშვილები, ხოლო თუ ეს უკანასკნელნი არ არიან, მაშინ მათი შვილები.

სამოქალაქო კოდექსის 1337-ე მუხლში განსაზღვრულია რიგირთობა კანონით მემკვიდრეობისას: წინა რიგის თუნდაც ერთ-ერთი მემკვიდრის არსებობა გამორიცხავს შემდგომი რიგის მემკვიდრეობას.

მამკვიდრებლის, ზეინაბ ქარუმიძის გარდაცვალების მომენტში, მისი ნათესავებიდან ცოცხლები იყვნენ მხოლოდ გიორგი არსენიძე და ბიძინა ხადური, რომლის ბებიაც ნატალია კლიმენტის ასული იოსელიანი ასევე გიორგი არესენიძის და ზეინაბ ქარუმიძის ბებიების და გახლდათ.

შესაბამისად, როდესაც სამოქალაქო კოდექსი 1336-ე მუხლით მემკვიდრეთა რიგებით განსაზღვრული პირები სახეზე არ გვყავს, ქონება ცხადდება უმკვიდროდ და გადადის სახელმწიფო, ან მზრუნველობის განმახორციელებელი დაწესებულიბების საკუთრებაში.

რაც შეეხება უმკვიდრო ქონების სახელმწიფოზე გადასვლის წესს, აღნიშნული განსაზღვრულია სამოქალაქო კოდექსის 1343-ე მუხლში: 1. თუ არც კანონით და არც ანდერძით მემკვიდრეები არ არიან, ან არც ერთმა მემკვიდრემ არ მიიღო სამკვიდრო, ანდა, როცა ყველა მემკვიდრეს ჩამოერთვა მემკვიდრეობის უფლება, უმკვიდრო ქონება გადადის სახელმწიფოზე; ხოლო თუ მამკვიდრებელი მოხუცთა, ინვალიდთა, სამკურნალო, აღმზრდელობით და სოციალური დაცვის სხვა დაწესებულებათა რჩენაზე იმყოფებოდა, მაშინ – მათ საკუთრებაში.

2.უმკვიდრო ქონება სამეწარმეო საზოგადოებაში ან კოოპერატივში წილის, აქციის ან პაის სახით გადადის მათ ხელში, თუ კანონით სხვა რამ არ არის გათვალისწინებული.

ამრიგად, მამკვიდრებლის ნების გამოვლინების გარეშე სახელმწიფოს გადაეცემა ქონება. მამკვიდრებლის სისხლით ნათესავი, ოჯახის წევრი, ერთადერთი პირი, ვინც მის ჯანმრთელობაზე, საყოფაცხოვრებო საჭიროებებზე და კეთილდღეობაზე ზრუნავდა, რჩება ყოველგვარი შესაძლებლობის გარეშე მიიღოს მემკვიდრეობა.

მეკვიდრეთა რიგების ასეთი კონკრეტიკა, უზღუდავს კერძო საკუთრების გადასვლას მემკვიდრეთა რიგებს მიღმა დარჩენილ პირებს და უპირატესობას ანიჭებს სალმწიფოს როგორც სუვერენს.

მოცემულ შემთხვევაში, სახეზე გვაქვს ერთი შეხედვით აღმჭურველი ნორმა, რომელიც შემზღუდველ წესსაც შეიცავს. შემზღუდველია ნორმა, რომელიც უფლებათა განხორციელებისას ამცირებს ადამიანის თავისუფალი მოქმედების ფარგლებს.

კონსტიტუციურ სარჩელში N1395, 4 თებერვალი 2019, გიორგი ხურგუაშვილი საქართველოს პარლამენტის წიააღმდეგ, სწორედ აღნიშნული პრობლემებია ხაზგასმული, კერძოდ: „სამოქალაქო კოდექსის 1336-ე მუხლს აღმჭურველი ხასიათი გააჩნია კანონით მემკვიდრეობის ხუთ რიგში შემავალ სუბიექტებთან მიმართებაში. თუმცა იმის გათვალისწინებით, რომ სამოქალაქო კოდექსის 1336-ე მუხლი ამომწურავად განსაზღვრავს კანონით მემკვიდრეთა წრეს და ამ ჩამონათვლის მიღმა ტოვებს მამკვიდრებლის გერებს, მაშინ როდესაც სახეზე არ არის ხუთი რიგიდან არც ერთი კანონით მემკვიდრე, სადავო ნორმას ამით შემზღუდველი ხასიათი გააჩნია მამკვიდრებლის გერის მიმართ. გერი სადავო ნორმით დადგენილი ჩამონათვლიდან აშკარად გამორიცხულია. ამით აღმჭურველი ნორმა იქცევა შემზღუდველად იმ სუბიექტის მიმართ, ვინც აღმჭურველი ნორმის ზუსტ ჩამონათვალში არ ხვდება“.

ზემოთ აღნიშნული საქმისგან განსხვავებით, მოცემულ შემთხვევაში გერის ნაცვლად რომელიც ასევე მემკვიდრეობის რიგებს მიღმა იმყოფება, იზღუდება მამკვიდრებლის სისხლის ნათესავის გიორგი არსენიძის კონსტიტუციის 19-ე მუხლის პირველი პუნქტით გათვალისწინებული საკუთრებისა და მემკვიდრეობის უფლება.

საკონსტიტუციო სასამართლო განმარტავს, რომ :მემკვიდრეობის უფლების ფუნქციას წარმოადგენს იმის უზრუნველყოფა, რომ მესაკუთრის გარდაცვალებასთან ერთად არ მოხდეს კერძო საკუთრების, როგორც საკუთარი ცხოვრების დამოუკიდებლად წარმართვის საფუძვლის დაკარგვა, არამედ ის შენარჩუნდეს სამართალმემკვიდრეობის გზით. იმ შემთხვევაში, თუ არ იარსებებდა მემკვიდრეობის უფლება, კერძო საკუთრება ავტომატურად გადავიდოდა სახელმწიფოს ხელში, რაც, საბოლოო ჯამში, გამოიწვევდა კერძო საკუთრების ინსტიტუტის დასუსტებას. მემკვიდრეობის უფლების გარეშე თავად საკუთრების უფლების არსი დაიყვანება მფლობელობამდე, რომელიც ადამიანის სიცოცხლის ვადით შემოიფარგლება და რომელსაც ფაქტობრივი დასასრული აქვს და არა სამართლებრივი. მემკვიდრეობის უფლების გარანტია განამტკიცებს პირთა მიერ საკუთრების შეძენის სპეციფიკურ შესაძლებლობას. ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, მემკვიდრის უფლება, შეიძინოს შესაბამისი საკუთრება მემკვიდრეობის გზით, წარმოადგენს ძირითადი უფლების სახით რეგლამენტირებული თავისუფლების გარანტიის განუყოფელ შემადგენელ ნაწილს. ამასთანავე, მემკვიდრეობის უფლება წარმოადგენს პიროვნული თავისუფლების უზრუნველყოფის მნიშვნელოვან ასპექტს. მემკვიდრეობა წარმოადგენს საკუთრების შეძენის ან მისი განკარგვის ერთ-ერთ ფორმას. (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2012 წლის 26 ივნისის გადაწყვეტილება N3/1/512.)

მამკვიდრებელს ზეინაბ ქარუმიძეს, როგორც მოგეხსენებათ ანდერძი შედგენილი არ ჰქონია. აღნიშნული გარემოება გამოიწვია იმ ფაქტმა, რომ მამკვიდრებელი გარდაიცვალა უეცრად, რისი მოლოდინიც არ არსებობდა, ასევე იმ ფაქტმა, რომ ჩვენი საზოგადოება ნაკლებად არის ინფორმირებული აღნიშულ სამართლებრივ საკითხებთან მიმართებაში, არ არის შესაბამისი სამართლებრივი კულტურა ჩამოყალიბებული, რაც თავის მხრივ განპირობებულია საბჭოთა სამართლებრივი სისტემით, რომელიც პირდაპირ ებრძოდა კერძო საკუთრების ცნებას და მხოლოდ მემკვიდრეობის ორ რიგს აღიარებდა.

როგორც ყველა განვითარებულ ქვეყანაში, ამ შემთხვევაშიც წინ უნდა წამოიწიოს პიროვნების კერძო ინტერესი, როგორც მამკვიდრებლის კონსტიტუციური უფლებები, ასევე მემკვიდრეობის მიმღები პირის კონსტიტუციით დაცული უფლებები საჯარო ინტერესთან მიმართებით.

მაგალითად, გერმანიის სამოქალაქო კოდექსი პარაგრაფებში : 1924-ე, 1925-ე, 1926-ე, 1928-ე ადგენს მემკვიდრეთა რიგების ფართო და ვრცელ ჩამონათვალს, ხოლო 1929-ე მუხლის პირველი ნაწილის თანახმად, მეხუთე და შემდგომი რიგის კანონით მემკვიდრეებს მიეკუთვნებიან სულაც მამკვიდრებლის შორეული წინაპრები და მათი შთამომავლები.

ფლორიდის შტატის 2012 წლის კანონის თანახმად, ქონების ნაწილი გადაეცემა გარდაცვლილის მეუღლეს კანონით მემკვიდრეობის ძალით. თუ გარდაცვლილის მეუღლე ცოცხალი არ არის მამკვიდრებლის გარდაცვალების მომენტისათვის, სამკვიდრო ქონება მთლიანად გადაეცემა:

1) გარდაცვლილის შთამომავლებს

2) თუ გარდაცვლილის შთამომავლები არ არიან, გარდაცვლილის დედას და მამას თანაბრად;

3) თუ დედ-მამა არ არის, გარდაცვლილის და-ძმას ან და-ძმის შთამომავლებს

4) თუ და-ძმა ან მათი შთამომავლები არ არიან სამკვიდრო ქონება თანაბრად ნაწილდება დედ-მამის მშობლებზე (ბებიასა და ბაბუაზე)

5) თუ ბებია და ბაბუა არ არიან, ბიძაზე, მამიდაზე და დეიდაზე ან მათ შთამომავლებზე;

6) თუ დედის ან მამის მხრიდან არ არიან არავითარი ნათესავები, ქონება გადადის გარდაცვლილის სხვა ნათესავზე

7) თუ გარდაცვლილს არავითარი სისხლით ნათესავი არ ჰყავს, ქონება გადადის გარდაცვლილის ბოლო ცოლის/ქმრის შვილზე. ამ დროს გამოიყენება პრეზუმფცია, თითქოს მეუღლე მამკვიდრებლის შემდეგ გარდაიცვალა, მიიღო მამკვიდრებლის ქონება და ეს ქონება მემკვიდრეობით გადასცა თავის შვილს.

8) თუკი გარდაცვლილს არც გერები ჰყავს, ქონება გადაეცემა იმ პირებს, რომელთა დიდი ბებია-ბაბუები იყვნენ ჰოლოკოსტის მსხვერპლი. (სარჩელი N1395, 4 თებერვალი 2019, გიორგი ხურგუაშვილი საქართველოს პარლამენტის წიააღმდეგ)

საქართველოს კონსტიტუციის მე-19 მუხლი, ერთი მხრივ, ადგენს კერძო საკუთრების ინსტიტუტის კონსტიტუციურსამართლებრივ გარანტიას, ხოლო, მეორე მხრივ, განამტკიცებს ძირითად უფლებას. მისი ფუნქციაა, ცალკეულ პირს შეუნარჩუნოს თავისუფალი სივრცე ქონებრივ-სამართლებრივ სფეროში და ამით შესაძლებლობა მისცეს პიროვნული განვითარებისა და ცხოვრებისეული პასუხისმგებლობის გამოვლენისთვის. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს განმარტების თანახმად, „საკუთრების უფლება ადამიანის არა მარტო არსებობის ელემენტარული საფუძველია, არამედ უზრუნველყოფს მის თავისუფლებას, მისი უნარისა და შესაძლებლობების ადეკვატურ რეალიზაციას, ცხოვრების საკუთარი პასუხისმგებლობით წარმართვას. ყოველივე ეს კანონზომიერად განაპირობებს ინდივიდის კერძო ინიციატივებს ეკონომიკურ სფეროში, რაც ხელს უწყობს ეკონომიკური ურთიერთობების, თავისუფალი მეწარმეობის, საბაზრო ეკონომიკის განვითარებას, ნორმალურ, სტაბილურ სამოქალაქო ბრუნვას“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2007 წლის 2 ივლისის №1/2/384 გადაწყვეტილება საქმეზე „საქართველოს მოქალაქეები – დავით ჯიმშელეიშვილი, ტარიელ გვეტაძე და ნელი დალალიშვილი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II-5).

გიორგი არსენიძე, როგორც ზეინაბ ქარუმიძის სისხლით ნათესავი ასევე მის ჯანმრთელობასა და საჭიროებებზე მზრუნველი ერთადერთი პირი, ვერ ხვდება სამოქალაქო კოდექსის 1336-ე მუხლით განსაზღვრულ მემკვიდრეთა ვერც ერთ რიგში. იმ ფაქტის გათვალისწინებით, რომ მამკვიდრებლის გარდაცვალების მომენტში ხუთი რიგიდან არც ერთი რიგის მემკვიდრე არ გვყავს სახეზე, შესაბამისად, არცერთი კერძო პირის ინტერესი არ იზღუდება, აბსოლუტურად გაუმართლებლად, მოცემული ნორმით უპირატესობა ენიჭება საჯარო ინტერესს და სამოქალაქო კოდექსის 1343-ე მუხლით სამკვიდრო ქონება გადაეცემა სახელმწიფოს, ან მზრუნველობით დაწესებულებას.

აღნიშნული წარმოადგენს სამართლის განვითარებისათვის მნიშვნელოვან საკითხს. კანონით მემკვიდრეთა რიგების ასეთმა განსაზღვრებამ, უმკვიდრო ქონების კანონმდებლობაში ასეთი ფორმით ჩამოყალიბებამ და ამათ ურთიერთკავშირმა წარმოქმნა უამრავი დაურეგულირებელი პრობლემა პრაქტიკაში.

სარჩელისათვის, როგორც სხვა მსგავსი სარჩელებისათვის, პრობლემურია ის გარემოება, რომ სამოქალაქო კოდექსი მეხუთე რიგის მემკვიდრეების არარსებობის შემთხვევაში, არ ადგენს მეექვსე რიგს, რომლითაც მოსარჩელეს, ან მის მსგავს მდგომარეობაში მყოფ პირებს, შესაძლებლობას მისცემდა, წინა ხუთი რიგის არარსებობის შემთხვევაში მიეღოთ სამკვიდრო ქონება.

ცხადია, საკონსტიტუციო სასამართლოს პრაქტიკის თანახმად, საკუთრების უფლება მისი მაღალი კონსტიტუციური მნიშვნელობის მიუხედავად, არ არის აბსოლუტური ხასიათის. საქართველოს კონსტიტუცია არ ადგენს იმგვარ საკუთრებით წესრიგს, რომელშიც მესაკუთრის კერძო ინტერესი საჯარო ინტერესებთან მიმართებით აბსოლუტური, უპირობო უპირატესობით სარგებლობს (იხ. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2007 წლის 2 ივლისის №1/2/384 გადაწყვეტილება საქმეზე „საქართველოს მოქალაქეები – დავით ჯიმშელეიშვილი, ტარიელ გვეტაძე და ნელი დალალიშვილი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II-8). ყოველ კონკრეტულ შემთხვევაში, სამოქალაქოსამართლებრივი წესრიგის შექმნისას აუცილებელია, მიღწეულ იქნეს სწორი ბალანსი საკუთრების უფლებასა და სხვა უფლებებს/საჯარო ინტერესებს შორის. აუცილებელია, „მესაკუთრემ გაითავისოს, რომ არა მხოლოდ მას აქვს ინტერესები, არამედ იმყოფება სხვა ინტერესთა გარემოცვაში, რომელთაგანაც ის იზოლირებული არ არის და სადაც აუცილებელია ინტერესთა გონივრული ბალანსის დაცვა. ამ ფონზე კანონმდებელი უფლებამოსილია, კონსტიტუციურ-სამართლებრივი ნორმებისა და პრინციპების დაცვით, დაადგინოს ნორმები, რომლებიც განსაზღვრავენ საკუთრების შინაარსსა და ფარგლებს“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2007 წლის 18 მაისის №2/1-370,382,390,402,405 გადაწყვეტილება საქმეზე „საქართველოს მოქალაქეები − ზაურ ელაშვილი, სულიკო მაშია, რუსუდან გოგია და სხვები და საქართველოს სახალხო დამცველი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II-8). შესაბამისად, საკუთრების უფლების რეგულირებისას აუცილებელია, მოხდეს, ერთი მხრივ, ძირითადი უფლებიდან მომდინარე, ხოლო, მეორე მხრივ, საპირისპიროდ არსებულ საჯარო ინტერესთა სამართლიანი დაბალანსება. (საქართველოს საკონსტიტუციო სასაამართლოს მეორე კოლეგიის გადაწყვეტილება N2/1/1434,1466. 2022 წლის 25 თებერვალი. ოთარ მარშავა და მიხეილ ნოზაძე საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ).

ამ პროცესში, სახელმწიფოს მიერ დასახული საჯარო მიზნისთვის დაუსაბუთებელი უპირატესობის მინიჭება, არ შეესაბამება საკუთრების შესახებ დადგენილ კონსტიტუციურსამართლებრივ წესრიგს.

სახელმწიფო ინტერესი უმკვიდრო ქონების დაუფლებასთან დაკავშირებით, შესაძლებელია ჩაითვალოს ლეგიტიმურ მიზნად. თუმცა კონკრეტულ შემთხვევაში აბსოლუტურად გაუმართლებლად იზღუდება კერძო პირის ინტერესი, სადაც სამოქალაქო კოდექსის 1336-ე მუხლის მსგავსი კონკრეტიკა შეუძლებელს ხდის, რომ სისხლის ნათესავმა გიორგი არსენიძემ ისარგებლოს საკუთრების და მემკვიდრეობის უფლებით. აღნიშნულით ასევე იზღუდება ზოგადად სამოქალაქო ბრუნვის განვითარება.

„კონსტიტუციური უფლებების, მათ შორის საკუთრების უფლების, შეზღუდვის შეფასების საზომი, თანაზომიერების პრინციპია. აღნიშნული პრინციპი წარმოადგენს ადამიანის უფლების შეზღუდვისას კანონმდებლის შებოჭვის მექანიზმს და შესაბამისად, კონსტიტუციური კონტროლის ელემენტს. თანაზომიერების პრინციპის მოთხოვნაა, რომ უფლების მზღუდავი საკანონმდებლო რეგულირება უნდა წარმოადგენდეს ღირებული საჯარო (ლეგიტიმური) მიზნის მიღწევის გამოსადეგ და აუცილებელ საშუალებას. ამავე დროს, უფლების შეზღუდვის ინტენსივობა მისაღწევი საჯარო მიზნის პროპორციული, მისი თანაზომიერი უნდა იყოს. დაუშვებელია ლეგიტიმური მიზნის მიღწევა განხორციელდეს ადამიანის უფლების მომეტებული შეზღუდვის ხარჯზე.“ (დანიის მოქალაქე ჰეიკე ქრონქვისტი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ, №3/1/512, 26 ივნისი, 2012)

მოცემულ შემთხვევაში არ არის დაცული პროპორციულობის პრინციპი და მსგავსი შეზღუდვა არც აუცილებელ (ყველაზე ნაკლებადშემზღუდველ) საშუალებას წარმოადგენს.

იმისათვის, რომ სადავო ნორმით გათვალისწინებული შეზღუდვა მიჩნეულ იქნეს საქართველოს კონსტიტუციასთან შესაბამისად, აუცილებლობის კომპონენტთან ერთად, იგი უნდა აკმაყოფილებდეს პროპორციულობას ვიწრო გაგებით. აღნიშნული კომპონენტის მოთხოვნაა, რომ „უფლების შეზღუდვისას კანონმდებელმა დაადგინოს სამართლიანი ბალანსი შეზღუდულ და დაცულ ინტერესებს შორის“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2017 წლის 17 ოქტომბრის №3/4/550 გადაწყვეტილება საქმეზე „საქართველოს მოქალაქე ნოდარ დვალი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II-43).

შესაბამისად, აბსოლუტურად გაუმართლებლად იზღუდება, როგორც მამკვიდრებლის საკუთრების უფლება, რადგან მემკვიდრეობის უფლების ფუნქციას წარმოადგენს იმის უზრუნველყოფა, რომ მესაკუთრის გარდაცვალებასთან ერთად არ მოხდეს კერძო საკუთრების როგორც საკუთარი ცხოვრების დამოუკიდებლად წარმართვის საფუძვლის დაკარგვა, არამედ ის შენარჩუნდეს სამართალმემკვიდრეობის გზით, ასევე იზღუდება მემკვიდრის უფლება, შეიძინოს შესაბამისი საკუთრება მემკვიდრეობის გზით, რაც წარმოადგენს ძირითადი უფლების სახით რეგლამენტირებული თავისუფლების გარანტიის განუყოფელ შემადგენელ ნაწილს.

მსგავსი შეზღუდვა, როგორც აღინიშნა 1336-ე მუხლის მსგავსი კონკრეტიკა, იწვევს სამოქალაქო ბრუნვის შეზღუდვას, კერძოდ, როდესაც მემკვიდრეთა რიგებს მიღმა დარჩენილი კერძო პირის, სისხლით ნათესავის საკუთრებაში ქონება ვერ გადადის, იზღუდება საზოგადოებრივი სიკეთე, სამოქალაქო კეთილდღეობა, რადგან აღნიშნული პირდაპირპროპორციულად დაკავშირებულია სამოქლაქო ბრუნვის განვითარებასთან. სახელმწიფოს მიერ ქონების მიღების საჯარო ინტერესიც ხომ სწორედ მოქალაქეთა ინტერესების გათვალისწინებით არის განპირობებული. თუმცა, აბსულუტურად გაუმართლებელ და ძველ სოციალისტურ გადმონაშთს წარმოადგენს მუხლის მსგავსი ფორმულირება. საკუთრების უფლების ასეთი შეზღუდვა ვერ იქნება მოქალაქეთა ინეტერესიბის შესაბამისი. მსგავსი მოცემულობა პირიქით, დამაზიანებელია როგორც ინდივიდისათვის, ასევე მთლიანად სახელმწიფოსათვის. სახელმწიფოს მიერ გამოყენებული შეზღუდვა არ წარმოადგენს ღირებული საჯარო (ლეგიტიმური) მიზნის მიღწევის გამოსადეგ და აუცილებელ საშუალებას.

ჩვენს ინტერესს არ წარმოადგენს სადავო ნორმის არაკონსტიტუციურად ცნობა, ან შეცვლა იმ მნიშვნელობით, რომ შეიზღუდოს პირველიდან მეხუთე რიგში მკაფიოდ განსაზღვრული პირების უფლებები. როგორც სხვა მსგავს სარჩელებში, მოცემული სარჩელის მიზანია, იმ გარემოების გათვალისწინებით, როდესაც სახეზე არ გვყავს პირველიდან მეხუთე რიგის მემკვიდრეები, არ არის მამკვიდრებლის მიერ გამოხატული ნება, არ არის ანდერძი, დადგინდეს რამდენად კონსტიტუციურია სისხლის ნათესავის, ოჯახის წევრის, ერთადერთი მზრუნველისათვის, სამკვიდროს გაცემაზე უარის თქმა და ქონების უმკვიდროდ ცნობა.

ამრიგად, ვთვლით, რომ სამოქალაქო კოდექსის 1336-ე მუხლით და სამოქალაქო კოდექსის 1343-ე მუხლის პირველი პუნქტით იზღუდება მოსარჩელის საქართველოს კონსტიტუციის მე-19-ე მუხლის პირველ და მე-2 პუნქტებში განსაზღვრული უფლებები.

თანასწორობის უფლება

საქართველოს კონსტიტუციის მე-11-ე მუხლის პირველი პუნქტის თანახმად, „ყველა ადამიანი სამართლის წინაშე თანასწორია. აკრძალულია დისკრიმინაცია რასის, კანის ფერის, სქესის, წარმოშობის, ეთნიკური კუთვნილების, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური ან სხვა შეხედულებების, სოციალური კუთვნილების, ქონებრივი ან წოდებრივი მდგომარეობის, საცხოვრებელი ადგილის ან სხვა ნიშნის მიხედვით.“

სამოქალაქო კოდექსის 1343-ე მუხლის პირველი ნაწილი, ზოგადი წესის სახით, ნორმით გათვალისწინებული წინაპირობების დაკმაყოფილებისას, ითვალისწინებს უმკვიდრო ქონების გადაცემას სახელმწიფოსთვის. ხოლო ამავე ნაწილის მე-2 დანაწესი ეხება საგამონაკლისო წესს, რომლის თანახმადაც, იმ შემთხვევაში, როდესაც მამკვიდრებელი იმყოფებოდა მზრუნველობის განმახორციელებელი ორგანიზაციის კმაყოფაზე, მისი კუთვნილი ქონება გადაეცემა სწორედ აღნიშნულ ორგანიზაციას.

მოცემულ შემთხვევაშიც ნორმა არათანაბარ პირობებში აყენებს მზრუნველობის განმახორციელებელ ორგანიზაციებსა და მამკვიდრებლის სისხლით ნათესავს, რომელიც კანონის შესაბამისად ერთადერთი ადამიანი გახლდათ, ვინც მამკვიდრებლის ზეინაბ ქარუმიძის ჯანმრთელობაზე და საჭიროებებზე ზრუნავდა.

კონსტიტუციის მე-11 მუხლს შეიძლება მიემართებოდეს ისეთი ნორმა, რომელიც მოსარჩელეს უზღუდავს რაიმეს, ან სხვას აღჭურავს მისგან განსხვავებული უფლებით, რის საფუძველზეც იგი ექცევა უთანასწორო რეჟიმში.

სამართლის წინაშე თანასწორობის უფლება იზღუდება,როდესაც კანონმდებელი დიფერენცირებულ მდგომარეობაში აყენებს არსებითად თანასწორ პირებს, ან/და არსებითად უთანასწორო პირთა მიმართ ადგენს თანასწორ მოპყრობას.

მოსარჩელეს კონსტიტუციის მე-11 მუხლის დარღვევაზე დავის უფლებამოსილება აქვს მაშინ, როდესაც სადავო ნორმის საფუძველზე იგი ჩაყენებულია განსხვავებულ, უარეს რეჟიმში, არსებითად თანასწორ პირებთან შედარებით(საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2015 წლის 27 მაისის No2/6/623 საოქმო ჩანაწერი საქმეზე „შპს სადაზღვევო კომპანია „უნისონი“ საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II-7).

აღნიშნული საკითხია ხაზგასმული კონსტიტუციურ სარჩელში №1395 („გიორგი ხორგუაშვილი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ)“: საკონსტიტუციო სასამართლოს პრაქტიკის თანახმად: „მე-14 მუხლზე მსჯელობისას პირთა არსებითად თანასწორობის საკითხი უნდა შეფასდეს არა ზოგადად, არამედ კონკრეტულ სამართალურთიერთობასთან კავშირში. დისკრიმინაციულ მოპყრობაზე მსჯელობა შესაძლებელია მხოლოდ მაშინ, თუ პირები კონკრეტულ სამართლებრივ ურთიერთობასთან დაკავშირებით შეიძლება განხილულ იქნენ როგორც არსებითად თანასწორი სუბიექტები“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2014 წლის 4 თებერვლის №2/1/536 გადაწყვეტილება საქმეზე „საქართველოს მოქალაქეები - ლევან ასათიანი, ირაკლი ვაჭარაძე, ლევან ბერიანიძე, ბექა ბერუჩაშვილი და გოჩა გაბოძე საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის მინისტრის წინააღმდეგ“, II-19). შესაბამისად, მოცემულ შემთხვევაში ფიზიკური და იურიდული პირები არიან თუ არა არსებითად თანასწორები, უნდა გადაწყდეს დიფერენცირების დამდგენი სამართლებრივი ურთიერთობის ბუნებიდან და აგრეთვე, შესადარებელ ჯგუფებსა და დიფერენცირების ფაქტს შორის ურთიერთდამოკიდებულებიდან გამომდინარე. ამავე დროს, აღსანიშნავია, რომ ზოგადად პირები არსებითად თანასწორი სუბიექტები არიან, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც ამა თუ იმ სამართლებრივი ურთიერთობის ბუნება მათ განსხვავებულად განხილვას მოითხოვს (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2016 წლის 29 დეკემბრის გადაწყვეტილება №2/6/623 საქმეზეშპს „სადაზღვევო კომპანია უნისონი“ საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ II-6).

მოცემულ შემთხვევაში, როგორც არაერთხელ აღინიშნა გიიორგი არსენიძეს და ზეინაბ ქარუმიძეს შორის განსაკუთრებული ურთიერთობა, სისხლით ნათესაური კავშირის გარდა, განაპირობა მრავალი წლის განმავლობაში მათი მშობლებისა და ბებიების მჭიდრო ოჯახურმა ურთიერთობებმა.

ზეინაბ ქარუმიძისა და გიორგი არსენიძის ბებიები, დები ეკატერინე და ქსენია იოსელიანები გახლდნენ ცნობილი საზოგადო მოღვაწეები. ქალბატონი ქსენია იოსელიანი გახლდათ იაკობ გოგებაშვილის სახელობის სახელმწიფო სამეცნიერო- პედაგოგიური ბიბლიოთეკის დამფუძნებელი, ამავე ბიბლიოთეკის თანამშრომლები გახლდნენ გიორგი არსენიძისა და ზეინაბ ქარუმიძის დედები თინათინ იოსელიანი და თინათინ მერმანიშვილი. სწორედ მსგავსმა მჭიდრო ოჯახურმა კავშირმა, კონკრეტულად მამკვიდრებელსა და მოსარჩელეს შორის არსებულმა ურთიერთობამ, განაპირობა გიორგი არსენიძის მიერ მამკვიდრებლის მიმართ განსაკუთრებული ზრუნვა, როგორც მის ჯანმრთელობის მდგომარეობაზე, ასევე მის სხვა საჭიროებებზე.

გიორგი არსენიძის აღნიშნული ქმედება ატარებდა როგორც, ნებაყოფლობით ხასიათს, ასევე მისთვის მამკვიდრებლის სიცოცხლეში და გარდაცვალების შემდგომ საჭიროებებზე ზრუნვის აუცილებელ ვალდებულებას წარმოადგენდა.

ორივე შემთხვევაში, როგორც მოხუცთა, ინვალიდთა, სამკურნალო, აღმზრდელობით და სოციალური დაცვის სხვა დაწესებულების და გიორგი არსენიძის მიერ მამკვიდრებლის სისხლით ნათესავის რჩენა, საჭიროებს მატერიალური ხარჯების გაღებას ორივე სუბიექტის მიერ. აღნიშნული ქმედება შესაძლებელია განპირობებული იყოს, როგორც კეთილი ნებით ასევე, მორალური ვალდებულებით, ან პირდაპირ კანონით განსაზღვრულ შემთხვევებში კონკრეტულად გაწერილი ვალდებულებებით.

შესაბამისად, თუ მოხუცთა, ინვალიდთა, სამკურნალო, აღმზრდელობით და სოციალური დაცვის სხვა დაწესებულებას უჩნდება ინტერესი ბენეფიციარის უმკვიდრო ქონების მიმართ, ბუნებრივია მამკვიდრებელზე მზრუნველ სისხლით ნათესავსაც გააჩნია აღნიშნული ინტერესი.

მოცემულ შემთხვევაში, სახეზე გვაქვს სამართლებრივი ურთიერთობიდან გამომდინარე თანასწორ პირებს შორის უთანასწორო მოპყობა. გიორგი არსენიძესთვის სადავო ნორმის მსგავსი ფორმულირების პირობებში, არსებული დიფერენცირების აღმოფხვრა შეუძლებელია, მას შეზღუდული აქვს სამკვიდროს მიღების ყველანაირი შესაძლებლობა. შესაბამისად, მოცემული საკითხიც უნდა განვიხილოთ, როგორც ინტენსიური უთანასწორო მოპყრობა და საკითხთან მიმართებით გამოყენებულ უნდა იქნეს შეფასების მკაცრი ტეტსტი, ისევე როგორც კლასიკური ნიშნების შემთხვევაში.

ცხადია, მოხუცთა, ინვალიდთა, სამკურნალო, აღმზრდელობით და სოციალური დაცვის სხვა დაწესებულებისთვის მსგავსი პრივილეგიის მინიჭება წარმოადგენს ლეგიტიმურ ინტერესს, რაც გულისხმობს თავად ორგანიზაციების ფინანსურ გაძლიერებას და მათი მომსახურების გაუმჯობესებას, ასევე ბენეფიციარებისათვის უკეთესი მომსახურების უზრუნველყოფას. თუმცა, აღნიშნული შესაძლებელია გახდეს წინაპირობა იმისა, რომ მემკვიდრეთა რიგებს მიღმა დარჩენილ პირებს დაეკარგოთ მოტივაცია და ინტერესი მოხუცთა, მარტოხელა პირებზე ზრუნვის. მოცემულმა გარემოებამ შესაძლოა გამოიწვიოს მსგავსი დაწესებულებების გადატვირთვა და ასევე მომსახურების ხარისხის გაუარესება, რაც პირდაპირ აისისახება თავად მზრუნველობას დაქვემდებარებულ პირებზე, მათ მდგომარეობაზე და ჯანმრთელობაზე.

„ლეგიტიმური მიზნის არსებობის პირობებში აუცილებელია, კანონმდებელმა მიზნის მისაღწევად უფლებაში ჩარევის თანაზომიერი გზა აირჩიოს. ამისთვის კი კანონმდებლის მიერ შერჩეული რეგულაცია უნდა იყოს დასაშვები, აუცილებელი და პროპორციული… კანონმდებლის მიერ შერჩეული რეგულაციით ლეგიტიმური მიზნის მიღწევა შესაძლებელი უნდა იყოს, ანუ ის (რეგულაცია) რეალურად უნდა იყოს ორიენტირებული ლეგიტიმური მიზნის დაცვასა და უზრუნველყოფაზე, უფლების შემზღუდავი ღონისძიება მიზნის მიღწევის ვარგის, მისაღებ საშუალებას უნდა წარმოადგენდეს. მას გარდაუვლად, ნამდვილად უნდა შეეძლოს კონკრეტული მიზნების, ინტერესების უზრუნველყოფა. წინააღმდეგ შემთხვევაში, ერთნაირად მიადგება ზიანი როგორც საჯარო, ისე კერძო ინტერესებს.“ საქართველოს მოქალაქე ტრისტან მამაგულაშვილი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ, №1/3/534, 11 ივნისი, 2013

ამრიგად, სახელმწიფოს მიერ მინიჭებული პრივილეგია შესაბამის მიზანს ლოგიკურად არ უკავშირდება,

რადგან აღნიშნულმა მდგომარეობამ შესაძლებელია გააუარესოს ასაკოვანი პირების ცხოვრების ხარისხი. აბსოლუტურად გაუმართლებლად, ხშირ შემთხვევაში მათი ნების საწინააღმდეგოდ მოწყდნენ თავიანთ საცხოვრებელ გარემოს, სახლს, ოჯახურ გარემოცვას, და ამავდროულად მზრუნველობის დაწესებულების გადატვირთვის გამო სულაც შესაბამისი მომსახურების გარეშე დარჩნენ. შესაბამისად მემკვიდრეთა რიგებს გარეთ დარჩენილი პირის, სიხლით ნათესავის ან განსაკუთრებულ ურთიერთობაში მყოფი სხვა მასზე მზრუნველი პირის უფლების მსგავსი შეზღუდვა გაუმართლებელია და არ წარმოადგენს ლეგიტიმური მიზნის აუცილებელ მიღწევის საშუალებას.

აღნიშნული გარემოების გათვალისწინებით ვითხოვთ სამოქალაქო კოდექსის 1343-ე მუხლის პირველი პუნქტის სიტყვების „ხოლო თუ მამკვიდრებელი მოხუცთა, ინვალიდთა, სამკურნალო, აღმზრდელობით და სოციალური დაცვის სხვა დაწესებულებათა რჩენაზე იმყოფებოდა, მაშინ – მათ საკუთრებაში.“ არაკონსტიტუციურად ცნობას საქართველოს კონსტიტუციის მე-11 მუხლის პირველ პუნქტთან მიმართებაში.

6. კონსტიტუციური სარჩელით/წარდგინებით დაყენებული შუამდგომლობები

შუამდგომლობა სადავო ნორმის მოქმედების შეჩერების თაობაზე: არა

შუამდგომლობა პერსონალური მონაცემების დაფარვაზე: არა

შუამდგომლობა მოწმის/ექსპერტის/სპეციალისტის მოწვევაზე: არა

შუამდგომლობა/მოთხოვნა საქმის ზეპირი მოსმენის გარეშე განხილვის თაობაზე: არა

კანონმდებლობით გათვალისწინებული სხვა სახის შუამდგომლობა: არა