კოლეგიის შემადგენლობა:

1. კონსტანტინე ვარძელაშვილი – სხდომის თავმჯდომარე, მომხსენებელი მოსამართლე;

2. ქეთევან ერემაძე – წევრი;

3. მაია კოპალეიშვილი - წევრი.

სხდომის მდივანი: დარეჯან ჩალიგავა.

საქმის დასახელება: საქართველოს მოქალაქეები - დავით კანდელაკი, ნატალია დვალი, ზურაბ დავითაშვილი, ემზარ გოგუაძე, გიორგი მელაძე და მამუკა ფაჩუაშვილი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ.

დავის საგანი: ,,„მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონში ცვლილებების შეტანის თაობაზე“ საქართველოს კანონის (N833-რს) მე-2 მუხლის მე-3 პუნქტის (ამ კანონის პირველი მუხლის მე-4 პუნქტით გათვალისწინებული „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონის 24-ე მუხლით განსაზღვრული სამეურვეო საბჭოს უფლებამოსილება იწყება საქართველოს პარლამენტის მიერ სამეურვეო საბჭოს არანაკლებ 7 წევრის არჩევისთანავე) (2013 წლის 20 ნოემბრის რედაქცია) კონსტიტუციურობა საქართველოს კონსტიტუციის 29-ე მუხლის პირველ პუნქტთან მიმართებით.

საქმის განხილვის მონაწილენი: მოსარჩელე - გიორგი მელაძე და მოსარჩელეთა წარმომადგენელი ტარიელ ჩოჩიშვილი; საქართველოს პარლამენტის წარმომადგენლები – თამარ კორძაია და ზურაბ მაჭარაძე; სპეციალისტები - ლაშა ტუღუში და ზვიად ქორიძე.

I
აღწერილობითი ნაწილი

1. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2013 წლის 11 დეკემბერს კონსტიტუციური სარჩელით (რეგისტრაციის N569) მიმართეს საქართველოს მოქალაქეებმა - დავით კანდელაკმა, ნატალია დვალმა, ზურაბ დავითაშვილმა, ემზარ გოგუაძემ, გიორგი მელაძემ და მამუკა ფაჩუაშვილმა. საკონსტიტუციო სასამართლოს პირველ კოლეგიას კონსტიტუციური სარჩელი განსახილველად გადაეცა 2013 წლის 12 დეკემბერს. კონსტიტუციური სარჩელის არსებითად განსახილველად მიღების საკითხის გადასაწყვეტად, საკონსტიტუციო სასამართლოს პირველი კოლეგიის განმწესრიგებელი სხდომა, ზეპირი მოსმენით, გაიმართა 2014 წლის 6 თებერვალს.

2. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს პირველი კოლეგიის 2014 წლის 19 თებერვლის №1/1/569 საოქმო ჩანაწერით, კონსტიტუციური სარჩელი მიღებულ იქნა არსებითად განსახილველად სასარჩელო მოთხოვნის იმ ნაწილში, რომელიც შეეხებოდა ,,„მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონში ცვლილებების შეტანის თაობაზე“ საქართველოს კანონის (N833-რს) მე-2 მუხლის მე-3 პუნქტის (ამ კანონის პირველი მუხლის მე-4 პუნქტით გათვალისწინებული „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონის 24-ე მუხლით განსაზღვრული სამეურვეო საბჭოს უფლებამოსილება იწყება საქართველოს პარლამენტის მიერ სამეურვეო საბჭოს არანაკლებ 7 წევრის არჩევისთანავე) (2013 წლის 20 ნოემბრის რედაქცია) კონსტიტუციურობას საქართველოს კონსტიტუციის 29-ე მუხლის პირველ პუნქტთან მიმართებით. ასევე, საოქმო ჩანაწერით შეჩერდა სადავო ნორმის მოქმედება საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ საბოლოო გადაწყვეტილების მიღებამდე.

3. საკონსტიტუციო სასამართლოს პირველი კოლეგიის არსებითი განხილვის სხდომა ზეპირი მოსმენით გაიმართა 2014 წლის 26 თებერვალს.

4. N569 კონსტიტუციური სარჩელის შემოტანის საფუძველია: საქართველოს კონსტიტუციის 89-ე მუხლის პირველი პუნქტის „ვ“ ქვეპუნქტი, „საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის მე-19 მუხლის პირველი პუნქტის „ე“ ქვეპუნქტი და 39-ე მუხლის პირველი პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტი, „საკონსტიტუციო სამართალწარმოების შესახებ“ საქართველოს კანონის პირველი მუხლის მე-2 პუნქტი და მე-10 მუხლის პირველი პუნქტი.

5. 2013 წლის 12 ივლისსა და 20 ნოემბერს „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონში განხორციელებული ცვლილებებით ჩამოყალიბდა საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოს დაკომპლექტების ახალი წესი. კერძოდ, წესის თანახმად, სამეურვეო საბჭო შედგება 9 წევრისგან - მეურვისგან, რომელთაგან საქართველოს პარლამენტი სიითი შემადგენლობის უმრავლესობით ირჩევს ორ მეურვეს საქართველოს სახალხო დამცველის წარდგინებით, სამს – საპარლამენტო უმრავლესობის (საპარლამენტო უმრავლესობის არარსებობის შემთხვევაში – საპარლამენტო ფრაქციების) წარდგინებით, სამს – საპარლამენტო უმრავლესობის გარეთ დარჩენილ პარლამენტის წევრთა არანაკლებ ერთი მეოთხედის წარდგინებით, ხოლო ერთს – აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს წარდგინებით. აღნიშნული ცვლილებების ამოქმედებიდან არა უგვიანეს 10 კალენდარულ დღეში საქართველოს პარლამენტის თავმჯდომარე აცხადებს კონკურსს ახალი სამეურვეო საბჭოს წევრების ასარჩევად. ახალი სამეურვეო საბჭოს უფლებამოსილების დაწყებამდე მოქმედი სამეურვეო საბჭო შეზღუდულია, მიიღოს რაიმე გადაწყვეტილება, გარდა სარეკომენდაციო გადაწყვეტილებისა.

6. სადავო ნორმის მიხედვით, ახალი სამეურვეო საბჭოს უფლებამოსილება იწყება საქართველოს პარლამენტის მიერ სამეურვეო საბჭოს არანაკლებ 7 წევრის არჩევისთანავე, რის შედეგადაც უფლებამოსილება უწყდებათ მოქმედი სამეურვეო საბჭოს წევრებს.

7. საქართველოს კონსტიტუციის 29-ე მუხლის პირველი პუნქტის თანახმად, „საქართველოს ყოველ მოქალაქეს უფლება აქვს დაიკავოს ნებისმიერი სახელმწიფო თანამდებობა, თუ იგი აკმაყოფილებს კანონმდებლობით დადგენილ მოთხოვნებს“.

8. მოსარჩელე მხარის მტკიცებით, საქართველოს კონსტიტუციის 29-ე მუხლის პირველი პუნქტი იცავს პირის უფლებას, დაიკავოს ნებისმიერი თანამდებობა, თავისუფლად განახორციელოს მისთვის მინიჭებული სამსახურებრივი ფუნქციები და არ გაათავისუფლონ დასაბუთების გარეშე. ამასთან, მოსარჩელე მხარე განმარტავს, რომ კონსტიტუციის აღნიშნული დებულება მიემართება სახელმწიფო თანამდებობის პირებს და, ასევე, იმ პირებს, რომლებიც სახელმწიფო ბიუჯეტიდან ფინანსდებიან.

9. მოსარჩელე მხარემ, საქმის არსებითი განხილვის სხდომაზე საქართველოს კონსტიტუციის 29-ე მუხლის პირველი პუნქტის შინაარსის განმარტებისას, დამატებით მიუთითა, რომ აღნიშნული კონსტიტუციური დანაწესი ყველა იმ თანამდებობას მიემართება, რომელიც სახელმწიფო დაფინანსებით მოქმედებს, შექმნილია კანონმდებლობის საფუძველზე, ასრულებს საჯარო უფლებამოსილებას და მის მიმართ არსებობს მაღალი საჯარო ინტერესი. მოსარჩელეთა განმარტებით, დიფერენცირება უნდა მოხდეს სახელმწიფო სამსახურის კონსტიტუციურ დეფინიციასა და „საჯარო სამსახურის შესახებ“ საქართველოს კანონით მოცემულ დეფინიციას შორის. იმის გათვალისწინებით, რომ საქართველოს კონსტიტუცია უფრო ადრე მიღებული იურიდიული ძალის მქონე აქტია, გვიან მიღებულ „საჯარო სამსახურის შესახებ“ საქართველოს კანონს არ შეუძლია კონსტიტუციით მოცემული დეფინიციის განმარტება. ყოველივე ეს, მოსარჩელე მხარის აზრით, საზოგადოებრივ მაუწყებელს სრულად აქცევს საქართველოს კონსტიტუციის 29-ე მუხლის პირველი პუნქტის დაცვის სუბიექტად.

10. მოსარჩელე მხარის მტკიცებით, მოქმედი სამეურვეო საბჭოს წევრების ვადაზე ადრე თანამდებობიდან გათავისუფლება, ყოველგვარი მოტივაციის გარეშე, წარმოადგენს საქართველოს კონსტიტუციის 29-ე მუხლის პირველი პუნქტის დარღვევას. სახელმწიფო თანამდებობის დაკავების უფლება, მოსარჩელეთა განმარტებით, გულისხმობს თანამდებობის დაკავების პროცესში პოლიტიკური ნიშნით დისკრიმინაციის აკრძალვას. მოცემულ შემთხვევაში კი სადავო ნორმა საქართველოს პარლამენტს ანიჭებს უფლებას, პოლიტიკური ნიშნით დააკომპლექტოს საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭო, რაც მიუღებელია და შორეულ პერსპექტივაში შესაძლოა გახდეს ქვეყანაში „იდეოლოგიური კორუფციის“ დამკვიდრების განმაპირობებელი ფაქტორი.

11. მოსარჩელე მხარემ ასევე მიუთითა, რომ, მართალია, სახელმწიფოს არ აქვს კონსტიტუციური ვალდებულება, შექმნას საზოგადოებრივი მაუწყებელი, მაგრამ, თუ შექმნის, მაშინ ვალდებულია, პატივი სცეს მის დამოუკიდებლობას კონსტიტუციით გათვალისწინებული უფლებების ფარგლებში. მოსარჩელეთა განმარტებით, საქართველოს პარლამენტის მიერ მიღებული საკანონმდებლო ცვლილებით განხორციელებული ჩარევა გაუმართლებელია, ვინაიდან იგი იწვევს „განგრძობადობის ტრადიციის“ დარღვევას სამეურვეო საბჭოში. აღნიშნული უმნიშვნელოვანეს ელემენტს წარმოადგენს საზოგადოებრივი მაუწყებლის დამოუკიდებლობის უზრუნველყოფის პროცესში, რის გარეშეც მაუწყებელი უფუნქციო ინსტიტუციად გადაიქცევა. მოსარჩელე მხარის მტკიცებით, კანონით განსაზღვრულ ვადაში მეურვის საქმიანობაში ჩაურევლობა საზოგადოებრივი მაუწყებლის დამოუკიდებლობის გარანტიის უმთავრეს ელემენტს წარმოადგენს, რასაც სადავო ნორმა, მოქმედი სამეურვეო საბჭოს წევრების ვადაზე ადრე თანამდებობიდან გათავისუფლებით, უპირობოდ არღვევს.

12. მოსარჩელე მხარის განცხადებით, საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოს დაკომპლექტების ახალი წესი ზოგადად მისაღებია. პრობლემას ტრანზიციის პროცესი იწვევს. კერძოდ ის, რომ ახალ სისტემაზე გადასვლის შემდეგ, ვადაზე ადრე შეუწყდებათ უფლებამოსილება სამეურვეო საბჭოს მოქმედ წევრებს, ხოლო ახალი წევრები პირდაპირ ვალდებული იქნებიან მოქმედი პარლამენტის პოლიტიკური გუნდის წინაშე. მოსარჩელეთა განმარტებით, საზოგადოებრივი მაუწყებლის არსებობის მთავარი პრინციპი არის სტაბილურობა, ტრადიცია და განგრძობადობა. მხოლოდ ეს შეიძლება გახდეს მისი ხარისხის გარანტი და წარმატების ინდიკატორი. პოლიტიკური ჩარევა არასტაბილურობას გამოიწვევს და საფრთხეს შეუქმნის ამ პრინციპის განხორციელებას.

13. მოსარჩელე მხარემ თავისი არგუმენტაციის გასამყარებლად დამატებით მიუთითა სხვადასხვა საერთაშორისო ხასიათის შეთანხმებაზე, ევროპის საბჭოს რეზოლუციებსა და რეკომენდაციებზე, ევროპის უსაფრთხოებისა და თანამშრომლობის ორგანიზაციის (ეუთო) სპეციალური წარმომადგენლის მედია საკითხებში მოსაზრებაზე და, ასევე, ბრიტანული არასამთავრობო ორგანიზაციის ,,მე-19 მუხლი” რეკომენდაციებზე.

14. ზემოაღნიშნული არგუმენტაციის საფუძველზე, მოსარჩელე მხარის აზრით, სადავო ნორმა არაკონსტიტუციურად უნდა იქნეს ცნობილი საქართველოს კონსტიტუციის 29-ე მუხლის პირველ პუნქტთან მიმართებით.

15. მოპასუხე მხარემ აღნიშნა, რომ საზოგადოებრივი მაუწყებელი არ არის საქართველოს კონსტიტუციით უზრუნველყოფილი ინსტიტუცია და მისი არსებობა სახელმწიფოს თავისუფალ ნებაზეა დამოკიდებული. სახელმწიფოს აკისრია პოზიტიური ვალდებულება, უზრუნველყოს თავისუფალი მედია გარემო და მიუკერძოებელი ინფორმაციის გავრცელების არეალი ქვეყანაში, თუმცა ამას როგორ გააკეთებს, ეს მისი გადასაწყვეტია. შესაბამისად, ვინაიდან საზოგადოებრივი მაუწყებელი, ისევე როგორც მისი მმართველი ორგანოები, არ არიან საქართველოს კონსტიტუციით გათვალისწინებული ინსტიტუციები, ისინი უნდა მოექცნენ საქართველოს კონსტიტუციის 30-ე მუხლის პირველი პუნქტით გარანტირებულ - შრომის თავისუფლების დაცვის სფეროში. მიუხედავად ამისა, მოპასუხე მხარე არ უარყოფს, რომ სახელმწიფო უფლებამოსილია, შრომითი კანონმდებლობისგან განსხვავებული, უფრო მაღალი სტანდარტები დაუდგინოს მის მიერ შექმნილ სტრუქტურაში მომუშავე ადამიანებს.

16. მოპასუხე მხარემ, რომ კანონმდებლობის დონეზე განხორციელებული ცვლილებები განპირობებული იყო რეფორმის აუცილებლობით, რაც, თავის მხრივ, კანონის კონსტიტუციისადმი შესაბამისობაში მოყვანას ისახავდა მიზნად. კერძოდ, 2013 წლის საპრეზიდენტო არჩევნების შემდეგ ძალაში შევიდა საკონსტიტუციო ცვლილებები, რომელთა მიხედვითაც, inter alia, საქართველოს პრეზიდენტს მხოლოდ კონსტიტუციით პირდაპირ მინიჭებული უფლებამოსილებები აქვს. შესაბამისად, ძველი წესი, რომელიც პრეზიდენტის აქტიურ მონაწილეობას ითვალისწინებდა საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოს ფორმირების პროცესში, შეიცვალა და საქართველოს პრეზიდენტს კანონით მინიჭებული აღნიშნული უფლებამოსილება ჩამოერთვა.

17. მოპასუხე მხარემ ასევე მიუთითა, რომ საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოს ფორმირების ახალი წესის შემოღება განპირობებული იყო ძველი წესის მიხედვით არჩეული სამეურვეო საბჭოს არაეფექტურობით. კერძოდ, საქართველოს პარლამენტის წარმომადგენელთა განცხადებით, 15 წევრიანი სამეურვეო საბჭოს არსებობის მანძილზე საზოგადოებრივ მაუწყებელს არავითარი პოზიტიური ნაბიჯი არ გადაუდგამს განვითარებისკენ. პირიქით, უკანასკნელი წლების განმავლობაში მაუწყებელში გამუდმებით იყო კრიზისული სიტუაცია მართვის თვალსაზრისით, რამაც საქართველოს პარლამენტს უბიძგა, განეხორციელებინა მყისიერი რეფორმა.

18. მოპასუხე მხარის მტკიცებით, სადავო ნორმის მიღებისას კანონმდებელს ამოძრავებდა ერთი უმთავრესი მიზანი - უზრუნველეყო პლურალისტული საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოს ფორმირება, სადაც მაქსიმალურად მრავალფეროვანი წარმომადგენლობა ექნებოდა საზოგადოების ყველა ჯგუფს. კერძოდ, სადავო ნორმაში კანონმდებლის განზრახვას წარმოადგენს საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭო იყოს მაქსიმალურად გამჭვირვალე და თავისუფალი ერთი პოლიტიკური სუბიექტის დომინაციისგან. ძველი წესი, საქართველოს პარლამენტის წარმომადგენელთა განცხადებით, ამას ვერ უზრუნველყოფდა, ხოლო ახალი წესი ცალსახად უკეთესია და ამართლებს დასახულ მიზანს.

19. მოპასუხე მხარემ ასევე აღნიშნა, რომ საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოს არჩევის ახალი წესი არსებითად განსხვავდება ძველი წესისგან, ვინაიდან იგი სამეურვეო საბჭოს დაკომპლექტების უფრო წარმომადგენლობით ფორმას ადგენს. შესაბამისად, შეუძლებელია მოხდეს შერწყმა ახალი წესით არჩეულ წევრებსა და მოქმედ სამეურვეო საბჭოს წევრებს შორის. „მაუწყებლის შესახებ“ კანონში განხორციელებული ცვლილება ითვალისწინებს კვოტირების ისეთ უნიკალურ წესს, რომელიც მიმართულია საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოში პლურალისტული გარემოს შექმნისა და მრავალფეროვნების ასახვისაკენ. აღნიშნული გამორიცხავდა კანონმდებლის მიერ ისეთი გზის არჩევას, რომელიც ერთ სამეურვეო საბჭოში გააერთიანებდა ძველი და ახალი წესით არჩეულ მეურვეებს.

20. ყოველივე ზემოაღნიშნულის საფუძველზე, მოპასუხე მხარე მიიჩნევს, რომ სადავო ნორმა შეესაბამება საქართველოს კონსტიტუციას.

21. არსებითი განხილვის სხდომაზე მოპასუხე მხარემ დააყენა შუამდგომლობა საკონსტიტუციო სასამართლოს, სპეციალისტის სტატუსით, მოეწვიათ დამოუკიდებელი ექსპერტები ლაშა ტუღუში და ზვიად ქორიძე. მოპასუხე მხარის განმარტებით, აღნიშნული პირები ფლობენ ღრმა და ყოვლისმომცველ ცოდნას მედია საკითხებში. ამასთან, ისინი დასაწყისიდანვე ჩართული იყვნენ რეფორმის პროცესში და შეუძლიათ სასამართლოს საჭირო ინფორმაცია მიაწოდონ. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლომ შუამდგომლობა დააკმაყოფილა.

22. ლაშა ტუღუშმა საქმის არსებითი განხილვის სხდომაზე განაცხადა, რომ იგი თანამდებობის პირებად არ მიიჩნევს საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოს წევრებს სახელმწიფო. მისი აზრით, ამგვარი სამართლებრივი ლოგიკა დიდი ნონსენსია და საქმის ამ პრიზმიდან დანახვა, საზოგადოებრივი მაუწყებლის როგორც განსაკუთრებული მედია ინსტიტუციის არასწორ აღქმას გამოიწვევს.

23. სპეციალისტის განმარტებით, ადრე არსებული საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოს დაკომპლექტების წესი არ იყო კარგი და საჭიროებდა რეფორმას. ლაშა ტუღუშმა ხაზი გაუსვა იმ მთავარ მიზნებს, რომლებიც საფუძვლად უდევს „მაუწყებლობის შესახებ“ კანონში განხორციელებულ საკანონმდებლო ცვლილებებს. უპირველესად, ეს არის ფინანსური გამჭვირვალობის უფრო მაღალი სტანდარტის უზრუნველყოფა. კერძოდ, საკანონმდებლო ცვლილებებს შემოაქვს წესი, რომელიც გულისხმობს საზოგადოებრივი მაუწყებლის მიერ აუდიტის დასკვნის გამოქვეყნების ვალდებულებას და ამ აუდიტის ჩატარებას საერთაშორისო აუდიტორის მიერ. აღნიშნული ნოვაცია განპირობებული იყო საზოგადოებრივ მაუწყებელში არსებული მრავალწლიანი კრიზისული პრაქტიკით, რაც გამოიხატებოდა მაუწყებლის მიერ სახელმწიფო ბიუჯეტის მიმართ დაგროვილ მილიონობით ლარის ვალში. სპეციალისტის აზრით, ახალი წესი ფინანსური გამჭვირვალობისკენ გადადგმული უმნიშვნელოვანესი ნაბიჯია და ხელს შეუწყობს არსებული პრობლემების აღმოფხვრას.

24. ლაშა ტუღუშმა, რეფორმის მეორე მნიშვნელოვან მახასიათებლად მიიჩნია საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოს წევრების შესარჩევი პროცესის გამჭვირვალობის გაძლიერება. მანვე აღნიშნა, რომ ახალი წესით არჩეულმა ოთხმა კანდიდატმა რამდენიმე ეტაპიანი ურთულესი შესარჩევი პროცესი გაიარა. მათ მოუწიათ ონლაინ სისტემით პირდაპირ ეთერში დებატებში მონაწილეობა, სადაც ღიად წარმოაჩინეს საზოგადოებრივი მაუწყებლის განვითარების, საკუთარი თვალით დანახული კონცეფციები. ასევე, ისინი გამოვიდნენ საქართველოს პარლამენტში და გაიარეს მოსმენები შესაბამის კომიტეტებში. ამგვარად, სამეურვეო საბჭოს წევრობის კანდიდატების შესარჩევი კონკურსისადმი საზოგადოების ყურადღება მაღალი იყო, რაც, ლაშა ტუღუშის აზრით, პროცესის გამჭვირვალობას შეუქცევადს ხდის.

25. რეფორმის მნიშვნელობის მესამე ფაქტორზე საუბრისას სპეციალისტმა აღნიშნა, რომ სამეურვეო საბჭოს ფორმირების ახალი წესი კანდიდატების კომპეტენციასთან დაკავშირებით უფრო მაღალ მოთხოვნებს აყენებს, ვიდრე ეს ადრე მოქმედი წესით ხდებოდა. მაგალითად, ადრე არსებული მოთხოვნისგან განსხვავებით, შესაბამის სფეროში 5 წლის გამოცდილების ნაცვლად, ახლა 10 წელია. აქედან, 5 წლის გამოცდილება უნდა ჰქონდეს ჟურნალისტიკის, ადამიანის უფლებათა დაცვის, საფინანსო, ელექტრონული კომუნიკაციის, სახელოვნებო, სამწერლო, ანდა სამეცნიერო-პედაგოგიურ სფეროზე. აღნიშნული ნოვაცია, ლაშა ტუღუშის აზრით, შეუძლებელს ხდის ახალი სამეურვეო საბჭოს წევრების ინტეგრაციას მოქმედი სამეურვეო საბჭოს წევრებთან.

26. სპეციალისტმა ასევე ხაზი გაუსვა სამეურვეო საბჭოს ფორმირების თვისობრივად ახალი სისტემის შემოღების პოზიტიურ მხარეებს. ლაშა ტუღუშმა აღნიშნა, რომ საქართველოში არსებული რეალობიდან გამომდინარე, აღმასრულებელი ხელისუფლების გამოთიშვა საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოს ფორმირების პროცესიდან, სწორი ნაბიჯი იყო. მისი აზრით, ვინაიდან ჩვენს ქვეყანაში დემოკრატიული სისტემა ისევ განვითარების სტადიაშია და აღმასრულებელი ხელისუფლება ფლობს საზოგადოებრივი მაუწყებლის საქმიანობაში პოტენციური ჩარევის ბერკეტებს, პარლამენტისთვის სამეურვეო საბჭოს დაკომპლექტების სრული უფლებამოსილების მინიჭება უაღრესად გონივრული გზაა. ასევე, მნიშვნელოვანია პროცესში სახალხო დამცველის ჩართულობა ადამიანის უფლებებისთვის პრიორიტეტის მინიჭების კუთხით, რაც ეუთოს სპეციალურმა წარმომადგენელმაც პოზიტიურად შეაფასა. ლაშა ტუღუშის აზრით, ომბუდსმენის მონაწილეობა სამეურვეო საბჭოს ფორმირების პროცესში საქართველოს ევროინტეგრაციისკენ წინგადადგმული ნაბიჯი იქნება. მისივე განცხადებით, ახალი წესი მნიშვნელოვანია რეგიონალიზმის განვითარების მხრივაც ორი მიზეზის გამო. პირველი, ხდება აჭარის ტელევიზიის ინტეგრირება საზოგადოებრივ მაუწყებელში, რაც მის მუშაობას უფრო ეფექტურს გახდის და დაამკვიდრებს ევროპაში მიღებულ პრინციპს „ერთი სახელმწიფო, ერთი საზოგადოებრივი მაუწყებელი“. მეორე მხრივ, სამეურვეო საბჭოს ფორმირებაში ერთვება აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის უზენაესი საბჭო, რომელსაც ცენტრალურ დონეზე ექნება შესაძლებლობა, დაიცვას თავისი ინტერესები.

27. ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, ლაშა ტუღუში მიიჩნევს, რომ ყველაზე ოპტიმალური გამოსავალი შექმნილი სიტუაციიდან არის მოქმედი სამეურვეო საბჭოს უფლებამოსილების ვადაზე ადრე შეწყვეტა, ვინაიდან, პრაქტიკულად, წარმოუდგენელია ორმა განსხვავებულმა სისტემამ ერთდროულად იმუშაოს. სპეციალისტის აზრით, ახალი წესი და ამ წესით დასახული ამოცანები აშკარად პროგრესულია და იგი, პროპორციულობის შეფასებისას, გადაწონის მოსარჩელეთა ლეგიტიმურ ინტერესს. ამასთან, აუცილებელია, ეს წესი დაუყოვნებლივ ამოქმედდეს. მან მოიყვანა სლოვაკეთის მაგალითი, სადაც საზოგადოებრივი მაუწყებლის რეფორმის განხორციელებისას ვადაზე ადრე შეუწყდათ უფლებამოსილება სამეურვეო საბჭოს მოქმედ წევრებს.

28. არსებითი განხილვის სხდომაზე სპეციალისტმა ზვიად ქორიძემ აღნიშნა, რომ, მისი აზრით, აღნიშნული საქმე არ უნდა იყოს საკონსტიტუციო დავის საგანი. 1995 წელს საქართველოს კონსტიტუციის შემუშავებისას და ასევე 2004, 2006, 2010 წლებში განხორციელებული საკონსტიტუციო ცვლილებებისას, კანონმდებელს საზოგადოებრივი მაუწყებელი კონსტიტუციით არ გაუთვალისწინებია. შესაბამისად, ნორმები, რომლებიც მიემართება კონსტიტუციით რეგულირებულ სახელმწიფო ინსტიტუციებს, მაგალითად, სახალხო დამცველს, გენერალურ აუდიტორს და სხვა, არარელევანტურია საზოგადოებრივ მაუწყებელთან მიმართებით. საზოგადოებრივი მაუწყებელი არის არასახელმწიფო ორგანო, საზოგადოებრივი დემოკრატიული ინსტიტუტი, რომელსაც აბსოლუტურად სხვა სტატუსი აქვს მინიჭებული კანონით. ზვიად ქორიძის განმარტებით, აღნიშნული გამორიცხავს საკონსტიტუციო სასამართლოში მეურვეების, როგორ სახელმწიფო თანამდებობის პირების, დავის შესაძლებლობას.

29. სპეციალისტმა ასევე ისაუბრა საზოგადოებრივ მაუწყებელში განხორციელებულ რეფორმაზე. მისი განცხადებით, ახალი სისტემა გვთავაზობს დივერსიფიკაციის ისეთ მოდელს, რომელიც გაცილებით ნაკლებ რისკს შეიცავს იმისა, რომ მოხდეს პოლიტიკური ზემოქმედება სამეურვეო საბჭოზე. ზვიად ქორიძემ მოიშველია ეუთოს სპეციალური წარმომადგენლის მედია საკითხებში, დუნია მიატოვიჩის დასკვნა, სადაც ხაზგასმულია, რომ „დივერსიფიკაცია მაუწყებლის საზედამხედველო ორგანოების შექმნისას განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია იმ ქვეყნებში, სადაც არ არის მდგრადი დემოკრატია, სადაც ყოველთვის არის იმის რისკი, რომ ერთმა პოლიტიკურმა ძალამ მოიპოვოს უბრალო უმრავლესობა“. სპეციალისტის მითითებით, სწორედ ამგვარი მიდრეკილების გამოვლინება იყო 2008, 2012 წლებში საქართველოს პარლამენტში და ამის მცდელობა ჩანს ახლანდელ, 2012 წელს არჩეულ პარლამენტშიც.

30. ზვიად ქორიძემ საზოგადოებრივ მაუწყებელზე პოლიტიკური ზეწოლის განხორციელების რამდენიმე ქვეყნის მაგალითი მოიყვანა. მისი თქმით, ისეთი მაღალგანვითარებული დემოკრატიის ქვეყანაც კი, როგორიც გაერთიანებული სამეფოა, წარსულში რამდენჯერმე იდგა მსგავსი კრიზისული სიტუაციის წინაშე. უფრო კრიტიკული პოლიტიკური ზეწოლა საზოგადოებრივ მაუწყებელზე მოხდა პოლონეთსა და სლოვაკეთში, სადაც ავტორიტარული რეჟიმები ადვილად ახერხებდნენ გავლენის მოპოვებას მაუწყებელზე. შესაბამისად, პოლიტიკურ ინსტიტუციებს ყოველთვის თან ახლავს ანალოგიური რისკები. მათ ყოველთვის აქვთ სურვილი, მსგავსი ტიპის დამოუკიდებელ ინსტიტუციებზე მოიპოვონ ზემოქმედების უფლება. სპეციალისტის განმარტებით, საზოგადოებრივი მაუწყებელი როგორც დემოკრატიული ინსტიტუცია მაშინ არის შემდგარი, როდესაც პოლიტიკური კრიზისები არ ახდენს მასზე გავლენას. როგორც კი მაუწყებელში გადმოდის პოლიტიკური კრიზისი, მაშინ სახეზეა მატრიცა, რომ ასეთი საზოგადოებრივი მაუწყებელი წარმოადგენს პოლიტიკურ დანამატს, მის არსებით ინსტრუმენტს.

31. სპეციალისტმა ასევე ისაუბრა რეფორმის განმაპირობებელ ფაქტორებზე. მისი აზრით, პირველ რიგში, სამეურვეო საბჭოს ფორმირების ძველი წესი არ იყო მისაღები, ვინაიდან აღმასრულებელი ხელისუფლება მოქმედებდა ჩაკეტილ წრეში და თავისი დომინაციით ახერხებდა მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოზე გავლენის მოპოვებას. ამასთან, მას შემდეგ, რაც 2013 წლის სექტემბერში სამეურვეო საბჭომ დაკარგა გადაწყვეტილების მიღებისთვის საჭირო კვორუმი, შეიქმნა აუცილებლობა, არჩეულიყვნენ ახალი მეურვეები, ბუნებრივია, არსებული ვითარებიდან გამომდინარე, არჩევის ახალი წესის გამოყენება უნდა მომხდარიყო. ახალი სამეურვეო საბჭოს დროული ფორმირება იმითაც არის განპირობებული, რომ საზოგადოებრივი მაუწყებელი, არსებული ქმედუუნარო საბჭოთი, ვერ ამტკიცებს ბიუჯეტს, რაც იწვევს აჭარის ტელევიზიის დაფინანსებას მთავრობის სარეზერვო ფონდიდან. აღნიშნული წინააღმდეგობაში მოდის რეფორმის არსთან და აჭარის ტელევიზიას ცენტრალურ ხელისუფლებაზე დამოკიდებულს ხდის.

32. ზვიად ქორიძემ საკონსტიტუციო სასამართლოს ასევე მოახსენა ევროპის საბჭოს მინისტრთა კომიტეტის 1999 წლის რეკომენდაციაზე, რომლის მიხედვითაც, საზოგადოებრივი მაუწყებლის საზედამხედველო საბჭო არ არის ხელშეუვალი ორგანო და შესაძლოა მისი დაშლა, თუ იგი არ არის პლურალისტული და არ ასახავს საზოგადოების ყველა ჯგუფის ინტერესს. მისი აზრით, მოცემულ საქმეში არსებობს სადავო ნორმით დადგენილი საზოგადოების დემოკრატიული განვითარების ლეგიტიმური მიზანი, რომელიც გადაწონის მოსარჩელეთა ინტერესებს.

33. ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, სპეციალისტ ზვიად ქორიძეს მიაჩნია, რომ საკონსტიტუციო სასამართლომ არ უნდა დააკმაყოფილოს კონსტიტუციური სარჩელი.

II
სამოტივაციო ნაწილი

1. საქართველოს კონსტიტუციის 29-ე მუხლის პირველი პუნქტის თანახმად, „საქართველოს ყოველ მოქალაქეს უფლება აქვს დაიკავოს ნებისმიერი სახელმწიფო თანამდებობა, თუ იგი აკმაყოფილებს კანონმდებლობით დადგენილ მოთხოვნებს“, ხოლო მე-2 პუნქტის მიხედვით, „სახელმწიფო სამსახურის პირობები განისაზღვრება კანონით“. კონსტიტუციის ეს ნორმები განამტკიცებს საქართველოს მოქალაქის უფლებას, დაიკავოს როგორც არჩევითი, ასევე დანიშვნითი თანამდებობა და ადგენს სახელმწიფო სამსახურის განხორციელების კონსტიტუციურ საფუძვლებს. ამასთან, კონსტიტუციის აღნიშნული დებულება მოიცავს არა მხოლოდ კონკრეტული თანამდებობის დაკავების, არამედ ამ თანამდებობრივი უფლებამოსილების შეუფერხებლად განხორციელებისა და თანამდებობიდან უსაფუძვლოდ გათავისუფლებისაგან დაცვის გარანტიებს.

2. ამდენად, კონსტიტუციის 29-ე მუხლი სახელმწიფოს ავალდებულებს, დაადგინოს სახელმწიფო თანამდებობაზე საქმიანობის გონივრული პირობები და გაუმართლებლად არ შეზღუდოს მოქალაქის უფლება, მონაწილეობა მიიღოს სახელმწიფო მართვაში, განახორციელეოს საჯარო მნიშვნელობის ფუნქცია.

3. საკონსტიტუციო სასამართლოს განმარტებით ,,„სახელმწიფო თანამდებობა“ არის კონსტიტუციური ტერმინი, რომელიც უნდა განიმარტოს მისი ავტონომიური კონსტიტუციური მნიშვნელობით, მისი ბუნებისა და კონსტიტუციურ-სამართლებრივი დატვირთვის გათვალისწინებით“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2014 წლის 19 თებერვლის №1/1/569 საოქმო ჩანაწერი საქმეზე „საქართველოს მოქალაქეები - დავით კანდელაკი, ნატალია დვალი, ზურაბ დავითაშვილი, ემზარ გოგუაძე, გიორგი მელაძე და მამუკა ფაჩუაშვილი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II-25). კონსტიტუციის 29-ე მუხლის მიზნებისთვის სახელმწიფო სამსახური არის პროფესიული საქმიანობა სახელმწიფო და ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოებში, სხვა საჯარო ფუნქციის განხორციელების მიზნით ჩამოყალიბებულ ინსტიტუციებში.

4. ხაზგასმით უნდა აღინიშნოს, რომ კონსტიტუციის მიზნებისთვის, პრინციპულად არასწორი იქნებოდა „სახელმწიფო თანამდებობის“ ცნებაში მხოლოდ სახელმწიფო-პოლიტიკური თანამდებობის პირებისა და კანონით განსაზღვრული საჯარო მოხელეების მოაზრება. კონსტიტუციური ტერმინის ამგვარი ვიწრო განმარტება კონსტიტუციურ-სამართლებრივი გარანტიების მიღმა დატოვებდა საჯარო ფუნქციის განმახორციელებელ სხვა პირებს, ადეკვატური კონსტიტუციური რეგულირების გარეშე დატოვებდა საჯარო ხასიათის საქმიანობის მნიშვნელოვან სეგმენტს, რომელიც სხვადასხვა მიზეზის გამო მოქმედი კანონმდებლობის მიხედვით არ მიეკუთვნება საჯარო სამსახურს. ამით გაუმართლებლად გაფართოვდებოდა ხელისუფლების დისკრეცია საჯარო ხასიათის ამოცანების შემსრულებელ პირთა დანიშვნის (არჩევის) და საქმიანობის მომწესრიგებელი ნორმების მიღების პროცესში, რაც აშკარა წინააღმდეგობაში მოვიდოდა კონსტიტუციის 29-ე მუხლის მიზნებთან.

5. სახელმწიფო თანამდებობაზე საქმიანობა, თავისი შინაარსით, წარმოადგენს შრომითი ურთიერთობის განსაკუთრებულ, სპეციფიკურ სეგმენტს. მისი სპეციფიკურობა უპირველესად განპირობებულია იმ გარემოებით, რომ ამ შემთხვევაში დამსაქმებელს წარმოადგენს სახელმწიფო. დასაქმებულ პირთა შრომის ანაზღაურება ხდება სახელმწიფო ბიუჯეტიდან და, როგორც სახელმწიფოს მიერ დაფინანსებული შრომითი ურთიერთობების ერთობლიობა, გარკვეულწილად წარმოადგენს სახელმწიფო რესურსს, რომელზე წვდომაც თითოეულ მოქალაქეს თანაბრად უნდა გააჩნდეს.

6. სახელმწიფო თანამდებობის პირები ახორციელებენ და ხელს უწყობენ საჯარო ხასიათის საქმიანობას. ისინი საჯარო მმართველობის განხორციელების პროცესში, საკუთარი კომპეტენციის ფარგლებში ამზადებენ, იღებენ გადაწყვეტილებებს ან/და ზედამხედველობას უწევენ მათ აღსრულებას და, ამგვარად, ემსახურებიან საჯარო ინტერესებს. საჯარო მიზნების განხორციელებაზე ორიენტირებული, საჯარო ფუნქციის განმახორციელებელი პირები, დამოუკიდებლად იმისგან, წარმოადგენენ თუ არა ისინი კანონით განსაზღვრულ საჯარო მოხელეებს ან სახელმწიფო-პოლიტიკურ თანამდებობის პირებს, საჯარო ფუნქციის ეფექტურად და სრულყოფილად განხორციელებისთავის აუცილებელია სარგებლობდნენ საქართველოს კონსტიტუციის 29-ე მუხლით გათვალისწინებული კონსტიტუციური გარანტიებით.

7. სახელმწიფო თანამდებობის დაკავების უფლების დაცვით, საქართველოს კონსტიტუცია ესწრაფვის, ერთი მხრივ, უზრუნველყოს მოქალაქეთა თანაბარი დაშვება სახელმწიფო სამსახურში გონივრული და კონსტიტუციური მოთხოვნების შესაბამისად, ხოლო, მეორე მხრივ, დაიცვას სახელმწიფო მოსამსახურე მის საქმიანობაში გაუმართლებელი ჩარევისგან, რათა მან შეძლოს კონსტიტუციითა და კანონით მასზე დაკისრებული მოვალეობების ჯეროვნად შესრულება.

8. როგორც აღინიშნა, სახელმწიფო თანამდებობის პირების საქმიანობა ემსახურება სახელმწიფოს ფუნქციების და მნიშვნელოვანი საჯარო ინტერესების განხორციელებას. სახელმწიფოს ფუნქციებისა და საჯარო ინტერესების დივერსიფიცირებული ბუნებიდან გამომდინარე, მრავალგვარია სახელმწიფო თანამდებობა და, შესაბამისად, შეიძლება განსხვავებული იყოს სახელმწიფო თანამდებობის დაკავების და თანამდებობიდან გათავისუფლების პირობები და წესი.

9. ამა თუ იმ სახელმწიფო თანამდებობის სტატუსს განაპირობებს შესაბამისი საქმიანობის ბუნება, მისი არსი. კერძოდ, მნიშვნელოვანია, დადგინდეს მოცემული თანამდებობა განეკუთვნება საკანონმდებლო, აღმასრულებელ, სასამართლო ხელისუფლებას, წარმოადგენს სხვა კონსტიტუციურ ორგანოს, თუ არ გააჩნია პირდაპირ განსაზღვრული კონსტიტუციური სტატუსი. სახელმწიფო თანამდებობების სტატუსის განსაზღვრისას მხედველობაშია მისაღები ასევე განსახორციელებელი ფუნქციების ხასიათი. ბუნებრივია, განსხვავებულია სხვადასხვა სტატუსის მქონე სახელმწიფო თანამდებობის პირთა მიმართ წარდგენილი საკვალიფიკაციო მოთხოვნები და მათ საქმიანობაში ჩაურევლობის კონსტიტუციური გარანტიები. მაგალითისთვის, მოსამართლის, სახალხო დამცველის, პარლამენტის წევრისა და მთავრობის წევრის (მინისტრის) სხვადასხვაგვარი ფუნქციისა და კონსტიტუციურ-სამართლებრივი როლის შესაბამისად, აღნიშნული სუბიექტები უნდა იქნენ განხილული, როგორც განსხვავებული დაცვის გარანტიებით აღჭურვილი სახელმწიფო თანამდებობის პირები.

10. სწორედ ამიტომ, საქართველოს კონსტიტუციის 29-ე მუხლით დაცულ უფლებაში ჩარევის შესაფასებლად, მნიშვნელოვანია, განისაზღვროს მოსარჩელეთა კონსტიტუციურ-სამართლებრივი სტატუსი, მათი საქმიანობის სფეროს, სპეციფიკისა და დანიშნულების გათვალისწინებით, დადგინდეს წარმოადგენენ თუ არა ისინი კონსტიტუციის 29-ე მუხლით დაცულ სუბიექტებს და განხორციელდა თუ არა ჩარევა მათ უფლებაში.

11. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლომ 2014 წლის 19 თებერვლის №1/1/569 საოქმო ჩანაწერში განმარტა სამეურვეო საბჭოს სამართლებრივი ბუნება და მისი წევრები საქართველოს კონსტიტუციის 29-ე მუხლით დაცულ პირებად მიიჩნია. თუმცა არსებითი განხილვის სხდომაზე მოპასუხის, საქართველოს პარლამენტის წარმომადგენლის მიერ, ეს საკითხი ეჭვის ქვეშ იქნა დაყენებული. მოპასუხემ მიიჩნია, რომ სადავო ნორმას, სავარაუდოდ, საქართველოს კონსტიტუციის 30-ე მუხლთან უნდა ჰქონოდა შემხებლობა. მიუხედავად იმისა, რომ აღნიშნული საკითხი საკონსტიტუციო სასამართლომ სარჩელის არსებითად განსახილველად მიღების ეტაპზე გადაწყვიტა, სასამართლოს მიზანშეწონილად მიაჩნია მოპასუხის არგუმენტების შემოწმება.

12. საკონსტიტუციო სასამართლო განმარტავს, რომ შრომითი საქმიანობის განხორციელების უფლება ასევე დაცულია საქართველოს კონსტიტუციის 30-ე მუხლის პირველი პუნქტით, რომლის თანახმადაც „შრომა თავისუფალია“. კონსტიტუციის 30-ე მუხლის, ისევე როგორც 29-ე მუხლის ძირითადი მიზანია, უზრუნველყოს პირთა შესაძლებლობა, კანონით გათვალისწინებული წესით დასაქმდნენ, დაიკავონ ესა თუ ის თანამდებობა საკუთარი უნარის, კვალიფიკაციის, შესაძლებლობების ადეკვატურად და შეუფერხებლად განახორციელონ შრომითი საქმიანობა. ამავე დროს, ამ ორ მუხლს შორის არსებობს პრინციპული სხვაობა, რაც განსაზღვრავს მათი მოქმედების ფარგლებს.

13. საქართველოს კონსტიტუციის 29-ე და 30-ე მუხლებით გათვალისწინებული უფლებების შინაარსი, მათი ფარგლები განსხვავებულია. საქართველოს კონსტიტუციის დასახელებული დებულებებიდან, რომლის დაცვის ქვეშ ექცევა ესა თუ ის სამართლებრივი ურთიერთობა, დამოკიდებულია პირის საქმიანობის სფეროსა და სამუშაოს სპეციფიკაზე. ამავე დროს, უნდა აღინიშნოს, რომ მოცემული კონსტიტუციური დავის გადაწყვეტისთვის სასამართლო არ დგას აღნიშნული მუხლების ფარგლების ამომწურავი განმარტების საჭიროების წინაშე. ასევე, არ არის გამორიცხული, რომ ზოგიერთ შემთხვევაში, ნორმატიულ აქტს შემხებლობა ჰქონდეს ერთდროულად კონსტიტუციის ორივე ზემოაღნიშნული მუხლით გარანტირებულ უფლებასთან.

14. როგორც აღინიშნა, საქართველოს კონსტიტუციის 29-ე მუხლი უკავშირდება პირის კონსტიტუციურ უფლებას, განახორციელოს საქმიანობა საჯარო სფეროში, დაიკავოს სახელმწიფო თანამდებობა, განახორციელოს სახელმწიფო ინსტიტუტების მიერ დელეგირებული ესა თუ ის უფლებამოსილება. ამ თვალსაზრისით, კონსტიტუციის 29-ე მუხლი, 30-ე მუხლისგან განსხვავებულ, განსაკუთრებულ მოთხოვნებს აწესებს და მისი მოქმედების არეალი შემოიფარგლება სახელმწიფო სამსახურით, საჯარო სფეროთი, იგი არ უკავშირდება კერძო სექტორს. ამის საპირისპიროდ, კონსტიტუციის 30-ე მუხლი ადგენს კერძო სექტორში წარმოშობილი შრომითი ურთიერთობების დაცვის კონსტიტუციურ-სამართლებრივ სტანდარტებს. შესაბამისად, იმისთვის რომ განისაზღვროს, მეურვის უფლებები კონსტიტუციის რომელი მუხლით არის დაცული, აუცილებელია გაირკვეს, როგორი ხასიათის ფუნქციის (საჯარო თუ კერძო) განხორციელებას ემსახურება სამეურვეო საბჭო და რა როლი აკისრიათ მეურვეებს ამ ამოცანების შესრულების პროცესში.

15. საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად, საზოგადოებრივი მაუწყებელი არის სახელმწიფო ქონების საფუძველზე ტელერადიომაუწყებლობისათვის შექმნილი, საჯარო დაფინანსებით მოქმედი, ხელისუფლებისაგან დამოუკიდებელი და საზოგადოების წინაშე ანგარიშვალდებული საჯარო სამართლის იურიდიული პირი. იგი არ ექვემდებარება რომელიმე სახელმწიფო უწყებას.

16. საზოგადოებრივი მაუწყებლის ძირითადი ფუნქციაა პოლიტიკური და კომერციული გავლენისაგან თავისუფალი, მრავალფეროვანი პროგრამების საზოგადოებისთვის მიწოდება საზოგადოებაში არსებულ მოსაზრებათა პლურალიზმის, ეთნიკური, კულტურული, ენობრივი, რელიგიური, ასაკობრივი და გენდერული მრავალფეროვნების გათვალისწინებით, აუდიტორიის დროული და ყოველმხრივი ინფორმირება საქართველოს ოკუპირებულ ტერიტორიებთან დაკავშირებული მოვლენების შესახებ დ ა.შ.

17. საზოგადოებრივი მაუწყებელი წარმოადგენს საჯარო დაფინანსებით ფუნქციონირებად ორგანიზაციას, ამავე დროს, იგი არის როგორც კერძო პირებისგან, ისე სახელმწიფოსგან დამოუკიდებელი, საზოგადოების ინტერესებზე ორიენტირებული და საზოგადოების წინაშე ანგარიშვალდებული საჯარო სამართლის იურიდიული პირი. სახელმწიფოს მონაწილეობა საზოგადოებრივი მაუწყებლის შექმნასა და ფუნქციონირებაში მხოლოდ ამ მიზნებს ემსახურება და მათი მიღწევის ამოცანით შემოიფარგლება.

18. სამეურვეო საბჭოს წევრი არის საზოგადოების ნდობით აღჭურვილი პირი, მისი ამოცანაა უზრუნველყოს საზოგადოებრივი მაუწყებლის კანონით განსაზღვრული ვალდებულებების შესრულება. სამეურვეო საბჭოს ერთ-ერთ მთავარ ფუნქციას საჯარო დაფინანსებით მოქმედი საზოგადოებრივი მაუწყებლის ხელისუფლებისაგან, პოლიტიკური და კომერციული გავლენისაგან თავისუფალი, საზოგადოებრივი ინტერესების შესაბამისი და საზოგადოების წინაშე ანგარიშვალდებული მაუწყებლობის უზრუნველყოფა წარმოადგენს. მეურვეები აღნიშნული საქმიანობის განხორციელებისას აღასრულებენ კანონმდებლობას, ახორციელებენ კანონმდებლობის აღსრულების კონტროლს, საკუთარი კომპეტენციის ფარგლებში იღებენ გადაწყვეტილებებს და, ამგვარად, მნიშვნელოვანი საჯარო ინტერესის დაცვას ემსახურებიან.

19. ამასთან ერთად, სამეურვეო საბჭოს კანონით დადგენილი ფუნქციების ანალიზი ცხადყოფს, რომ მეურვეები კანონმდებლობის შესაბამისად ახორციელებენ კანონის საფუძველზე შექმნილი საჯარო სამართლის იურიდიული პირის, საზოგადოებრივი მაუწყებლის ხელმძღვანელობასა და ადმინისტრირებას. კანონმდებლობის თანახმად, სამეურვეო საბჭო განსაზღვრავს საზოგადოებრივი მაუწყებლის პროგრამულ პრიორიტეტებს; გენერალური დირექტორის წარდგინებით ამტკიცებს მაუწყებლის დებულებას; სტრუქტურული ერთეულების სარედაქციო დამოუკიდებლობის უზრუნველყოფის გათვალისწინებით, უფლებამოსილია გენერალური დირექტორის წარდგინებით შეიტანოს ცვლილებები საზოგადოებრივი მაუწყებლის დებულებაში და ბიუჯეტში; ამტკიცებს მაუწყებლის ბიუჯეტსა და მისი შესრულების ანგარიშს; ისმენს მაუწყებლის საქმიანობის ყოველკვარტალურ ანგარიშს; გენერალურ დირექტორს თანხმობას აძლევს ისეთი გარიგების დადებაზე, რომლის ღირებულებაც აღემატება მაუწყებლის ბიუჯეტის 1% და განსაზღვრავს გენერალური დირექტორის შრომის ანაზღაურების პირობებსა და ოდენობას; გენერალური დირექტორის წარდგინებით ამტკიცებს საზოგადოებრივი მაუწყებლის საშტატო განრიგს და თანამშრომელთა თანამდებობრივ სარგოებს, სახელფასო ფონდს, მათ შორის, საპრემიო ფონდს და ადგენს საზოგადოებრივი მაუწყებლის თანამშრომლების შრომითი ხელშეკრულებების ძირითად პირობებს.

20. ასევე მნიშვნელოვანია აღინიშნოს, რომ სამეურვეო საბჭოს წევრს, მეურვეს ირჩევს საქართველოს პარლამენტი (უკანასკნელი ცვლილებების განხორციელებამდე, მეურვის არჩევა ხდებოდა პარლამენტის მიერ საქართველოს პრეზიდენტის წარდგინებით). საქართველოს პარლამენტის გადაწყვეტილებით ხდება სამეურვეო საბჭოს წევრებისათვის საჯარო ხასიათის ფუნქციების დაკისრება. შესაბამისად, აღნიშნული საქმიანობის განხორციელების პროცესში, საქართველოს პარლამენტი არ შეიძლება განხილულ იქნეს როგორც კერძო დამსაქმებელი საქართველოს კონსტიტუციის 30-ე მუხლის მიზნებისათვის. ამდენად, სამეურვეო საბჭოს წევრის თანამდებობაზე არჩევის კანონით განსაზღვრული წესი, ასევე ის გარემოება, რომ სამეურვეო საბჭოს წევრი მასზე კანონით დაკისრებულ მოვალეობას საქართველოს პარლამენტის გადაწყვეტილების შედეგად ახორციელებს, სამეურვეო საბჭოს წევრის საქმიანობას საქართველოს კონსტიტუციის 29-ე მუხლით დაცულ სფეროში აქცევს და, ამავე დროს, გამორიცხავს მის მიმართებას საქართველოს კონსტიტუციის 30-ე მუხლთან.

21. საკონსტიტუციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ მცდარია მოპასუხე მხარის და საქმეზე მოწვეული სპეციალისტების მოსაზრებები იმასთან დაკავშირებით, რომ საქართველოს კონსტიტუციის 29-ე მუხლი მხოლოდ სახელმწიფო-პოლიტიკური თანამდებობის პირებს და საჯარო მოხელეებს იცავს და რომ საბჭოს წევრების საქართველოს კონსტიტუციის 29-ე მუხლით დაცულ პირთა წრეში მოქცევა, მათი სახელმწიფო თანამდებობის პირებად მოაზრება, მათი დამოუკიდებლობის ხარისხს აკნინებს და საზოგადოებრივი მაუწყებლის სახელმწიფო ტელევიზიად გარდაქმნის საფრთხეს წარმოშობს.

22. როგორც ზემოთ აღინიშნა, მოსარჩელეები სადავოდ ხდიან ,,„მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონში ცვლილებების შეტანის თაობაზე“ საქართველოს კანონის (N833-რს) მე-2 მუხლის მე-3 პუნქტის (ამ კანონის პირველი მუხლის მე-4 პუნქტით გათვალისწინებული „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონის 24-ე მუხლით განსაზღვრული სამეურვეო საბჭოს უფლებამოსილება იწყება საქართველოს პარლამენტის მიერ სამეურვეო საბჭოს არანაკლებ 7 წევრის არჩევისთანავე) (2013 წლის 20 ნოემბრის რედაქცია) კონსტიტუციურობას.

23. სადავო ნორმის თანახმად, 2013 წლის 12 ივლისს და 2013 წლის 20 ნოემბერს „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონში განხორციელებული ცვლილებებით გათვალისწინებული წესის საფუძველზე არჩეული ახალი სამეურვეო საბჭოს უფლებამოსილება იწყება საქართველოს პარლამენტის მიერ სამეურვეო საბჭოს არანაკლებ 7 წევრის არჩევისთანავე. ახალარჩეული სამეურვეო საბჭოს უფლებამოსილების ცნობა თავისთავად გამოიწვევს მოქმედი სამეურვეო საბჭოს უფლებამოსილების ვადამდე შეწყვეტას. ამ მოსაზრებას იზიარებს მოპასუხის, საქართველოს პარლამენტის წარმომადგენელი.

24. შესაბამისად, სადავო ნორმა წარმოადგენს მოსარჩელეთა უფლებამოსილების ვადამდე შეწყვეტის სამართლებრივ საფუძველს. სადავო ნორმის მოქმედების შედეგად, სამეურვეო საბჭოს მოქმედი წევრები ვერ შეძლებენ სამსახურებრივი უფლებამოსილების განხორციელებას. ამგვარად, სადავო ნორმა წარმოადგენს ჩარევას საქართველოს კონსტიტუციის 29-ე მუხლით დაცულ მოსარჩელეთა უფლებაში და საჭიროებს კონსტიტუციურ-სამართლებრივ შემოწმებას.

25. სახელმწიფო თანამდებობაზე საქმიანობის კონსტიტუციურ უფლებაში ჩარევის დადგენის შემდეგ მნიშვნელოვანია განისაზღვროს ჩარევის კონსტიტუციურ-სამართლებრივი ფარგლები და საფუძვლები.

26. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს განმარტებით, სამართლებრივი სახელმწიფოს პრინციპი „სახელმწიფო ხელისუფლების, მათ შორის საკანონმდებლო ხელისუფლების, მოქმედებას მკაცრ კონსტიტუციურ-სამართლებრივ ჩარჩოებში აქცევს“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2007 წლის 26 ოქტომბრის N2/2-389 გადაწყვეტილება საქმეზე „საქართველოს მოქალაქე მაია ნათაძე და სხვები საქართველოს პარლამენტისა და საქართველოს პრეზიდენტის წინააღმდეგ“, II-18). საკანონმდებლო ხელისუფლების კონსტიტუციურ-სამართლებრივი შეზღუდვა გულისხმობს, რომ ნებისმიერი საკანონმდებლო აქტი უნდა შეესაბამებოდეს კონსტიტუციის მოთხოვნებს, როგორც ფორმალური, ისე მატერიალური კონსტიტუციურობის თვალსაზრისით. მოცემულ შემთხვევაში, კანონი, რომელიც განსაზღვრავს სახელმწიფო სამსახურის პირობებს, ფორმალური და მატერიალური შინაარსით უნდა შეესაბამებოდეს საქართველოს კონსტიტუციის 29-ე მუხლის მოთხოვნებს.

27. ამა თუ იმ სახელმწიფო თანამდებობის მიმართ მოქმედი უფლების დაცვის კონსტიტუციური სტანდარტები შეიძლება გამომდინარეობდეს მისი კონსტიტუციური სტატუსიდან. ამასთან, მაღალი კონსტიტუციური სტანდარტის აუცილებლობა შეიძლება განსახორციელებელი საქმიანობის თავისებურებას უკავშირდებოდეს, რამდენადაც განსაზღვრული ტიპის სახელმწიფო თანამდებობა, მისი შინაარსით და დანიშნულებით განსაკუთრებულ კონსტიტუციურ დაცვას საჭიროებს. ამგვარი გარანტიების არარსებობის შემთხვევაში ზოგიერთი სახელმწიფო სამსახურის კონსტიტუციურ-სამართლებრივი გარანტიები ფიქტიურ ხასიათს მიიღებდა.

28. თანამდებობის პირის საქმიანობის დამოუკიდებლობის უზრუნველყოფის მოთხოვნა გამომდინარეობს, ერთი მხრივ, საქმიანობის ეფექტიანობის ინტერესიდან, ხოლო, მეორე მხრივ, პირის კონსტიტუციური უფლებიდან, ყოველგვარი ჩარევის გარეშე განახორციელოს საქმიანობა დაკავებულ თანამდებობაზე.

29. მიუხედავად იმისა, საქართველოს კონსტიტუციით პირდაპირ არის თუ არა განსაზღვრული პირის მიერ სახელმწიფო თანამდებობაზე საქმიანობის განხორციელების კონკრეტული ვადა, უფლებამოსილების ვადამდე შეწყვეტის შემთხვევაში, კანონმდებელმა უნდა დაასაბუთოს ის საჯარო ინტერესი, რომელიც უფლების შეზღუდვის აუცილებლობას განაპირობებს. განსახილველ საქმეზე უფლებამოსილების ვადის შეზღუდვა, მეურვის დამოუკიდებლობის კონსტიტუციური გარანტიის ჭრილში უნდა შეფასდეს, რომელიც საქართველოს კონსტიტუციის 24-ე მუხლის მეორე პუნქტის პირველი წინადადებიდან გამომდინარეობს. აღნიშნული კონსტიტუციური ნორმა განამტკიცებს მედიის თავისუფლებას, მის დამოუკიდებლობას, კრძალავს ნებისმიერ ქმედებას, რომელიც მედიის საქმიანობას გაუმართლებლად შეზღუდავს. ამდენად, კონსტიტუციით დაცულ სიკეთეს წარმოადგენს არა მხოლოდ საზოგადოებრივი მაუწყებლის გამოხატვის თავისუფლების უფლება, არამედ მისი მმართველობითი ორგანოს დამოუკიდებლობა. ამდენად, სამეურვეო საბჭოს დანიშნულების განმსაზღვრელი ფაქტორი სწორედ მისი წევრების დამოუკიდებლობაა.

30. საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭო, კანონმდებლობით დადგენილი წესით ახორციელებს ხელმძღვანელობით და ადმინისტრაციულ ფუნქციებს. ამასთან, სამეურვეო საბჭოს საზოგადოებრივი მაუწყებლის სარედაქციო, მმართველობითი და ფინანსური დამოუკიდებლობის უზრუნველყოფის პირდაპირი ვალდებულება აკისრია. ამგვარად, სამეურვეო საბჭოს წევრთა განსაკუთრებული სტატუსი და დაცვის გარანტიები საზოგადოებრივი მაუწყებლის დამოუკიდებლობის დაცვას ემსახურება. მეურვეთა დამოუკიდებლობა საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოს არსის განმსაზღვრელი ერთ-ერთი ელემენტია. აქედან გამომდინარე, მეურვეების საქმიანობის განხორციელების უფლების შეზღუდვა, მკაცრი კონსტიტუციური სტანდარტების გამოყენებით შეფასდება.

31. სტაბილურობა, სახელმწიფო თანამდებობის პირების საქმიანობის დამოუკიდებლობის აუცილებელი პირობაა, ხოლო უფლებამოსილების განსაზღვრული ან განუსაზღვრელი ვადით განხორციელება, საქმიანობის სტაბილურობისა და დამოუკიდებლობის ერთ-ერთი არსებითი კომპონენტია. ამ თვალსაზრისით, განსხვავებულ კონსტიტუციურ-სამართლებრივ შეფასებას საჭიროებს კონსტიტუციითა და კანონით ამა თუ იმ თანამდებობისთვის განსაზღვრული უფლებამოსილების ვადა. მაგალითისთვის, საქართველოს კონსტიტუციით საქართველოს სახალხო დამცველის უფლებამოსილება განსაზღვრულია 5 წლის ვადით, ხოლო მოსამართლე, რომლის უფლებამოსილების ვადა შესაბამის კონსტიტუციურ ცვლილებებამდე 10 წლით განისაზღვრებოდა, უვადოდ ინიშნება. ასეთ შემთხვევაში უფლებამოსილების ვადის ბოლომდე თანამდებობაზე ყოფნას განსაკუთრებული კონსტიტუციურ-სამართლებრივი მნიშვნელობა ენიჭება. სახელმწიფო თანამდებობის პირის განთავისუფლება კონსტიტუციით დადგენილი უფლებამოსილების ვადის გასვლამდე მკაცრი კონსტიტუციურ-სამართლებრივი სტანდარტით უნდა შემოწმდეს კონსტიტუციის იმ ნორმებთან კავშირში, რომლებიც უფლებამოსილების ვადას და ფარგლებს განსაზღვრავს.

32. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლო ამა თუ იმ კონსტიტუციურ დებულებას ასევე განმარტავს კონსტიტუციური პრინციპების გამოყენებით. „მართალია, კონსტიტუციური პრინციპები არ აყალიბებს ძირითად უფლებებს, მაგრამ გასაჩივრებული ნორმატიული აქტი ასევე ექვემდებარება გადამოწმებას კონსტიტუციის ფუძემდებლურ პრინციპებთან მიმართებით, კონსტიტუციის ცალკეულ ნორმებთან კავშირში და, ამ თვალსაზრისით, მსჯელობა უნდა წარიმართოს ერთიან კონტექსტში. საკონსტიტუციო სასამართლომ უნდა დაადგინოს, რამდენად თავსდება გასაჩივრებული აქტი იმ კონსტიტუციურ-სამართლებრივ წესრიგში, რომელსაც კონსტიტუცია ადგენს” (საქართველოს საკოსტიტუციო სასამართლოს 2007 წლის 26 ოქტომბრის №2/2-389 გადაწყვეტილება საქმეზე „საქართველოს მოქალაქე მაია ნათაძე და სხვები საქართველოს პარლამენტისა და საქართველოს პრეზიდენტის წინააღმდეგ”, II-16). განსახილველ საქმეზე სასამართლო მიიჩნევს, რომ კონსტიტუციის 29-ე მუხლის სტანდარტები ასევე უნდა განიმარტოს სამართლებრივი ნდობის კონსტიტუციურ პრინციპთან კავშირში.

33. განსაზღვრული ან განუსაზღვრელი ვადით სახელმწიფო თანამდებობაზე განწესება მოქალაქეს უჩენს ლეგიტიმურ მოლოდინს, რომ იგი ამ თანამდებობაზე საქმიანობას განახორციელებს უფლებამოსილების ვადით - განსაზღვრული ვადით ან - უვადოდ. შესაბამისად, კანონით განსაზღვრული ვადის ფარგლებში საქმიანობის განხორციელების უფლების შეზღუდვა დასაშვებია მხოლოდ მნიშვნელოვანი საჯარო ინტერესის არსებობის შემთხვევაში, იმგვარად, რომ გაუმართლებლად და დაუსაბუთებლად არ შეიზღუდოს სახელმწიფო თანამდებობის პირთა ლეგიტიმური მოლოდინები და არ შეირყეს მათი ნდობა არსებული კანონმდებლობის მიმართ.

34. საქართველოს კონსტიტუციის მოთხოვნაა, რომ სახელმწიფო თანამდებობა, მისი სპეციფიკურობისა და მრავალფეროვნების გათვალისწინებით, წარმოადგენდეს სტაბილურ და დამოუკიდებელ სტრუქტურულ ერთეულს, რომლის მეშვეობითაც შესაძლებელი იქნება კანონითა და კონსტიტუციით დაკისრებული ფუნქციების შეუფერხებელი განხორციელება. ამ თვალსაზრისით, განსახილველ საქმეზე უნდა დადგინდეს, არსებობს თუ არა ლეგიტიმური საჯარო მიზანი, რომლის მისაღწევადაც შეეზღუდათ მეურვეებს საქმიანობის განხორციელების უფლება უფლებამოსილების ვადის ამოწურვამდე და რამდენად სამართლიანად განისაზღვრა ბალანსი პირთა უფლებებსა და საჯარო ინტერესებს შორის.

35. სადავო ნორმის ლეგიტიმური მიზნის დადგენის პროცესში მნიშვნელოვანია, სადავო ნორმით მოწესრიგებული სამართლებრივი ურთიერთობების თავისებურებების გათვალისწინება. როგორც აღინიშნა, ნორმა ითვალისწინებს საზოგადოებრივი მაუწყებლის მოქმედი სამეურვეო საბჭოს უფლებამოსილების ვადამდე შეწყვეტასა და ახალი წესით არჩეული სამეურვეო საბჭოს უფლებამოსილების ცნობას.

36. 2013 წლის 12 ივლისს და 2013 წლის 20 ნოემბერს, „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონში ცვლილებების შეტანამდე, საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოს წევრების არჩევაში მონაწილეობდნენ საქართველოს პრეზიდენტი და საქართველოს პარლამენტი. კერძოდ, ღია კონკურსის წესით შერჩეულ კანდიდატთაგან, საქართველოს პრეზიდენტი საქართველოს პარლამენტს მეურვის 1 ვაკანტურ თანამდებობაზე წარუდგენდა არანაკლებ 3 კანდიდატურას. საქართველოს პარლამენტი მეურვის დანიშვნაზე საქართველოს პრეზიდენტს თანხმობას აძლევდა ფარული კენჭისყრით.

37. 2013 წლის 12 ივლისს და 2013 წლის 20 ნოემბერს „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონში ცვლილებების შეტანის შედეგად, საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოს დაკომპლექტების წესი ახლებურად ჩამოყალიბდა. ახალი წესის მიხედვით, სამეურვეო საბჭო შედგება 9 წევრისაგან. საქართველოს პარლამენტი სიითი შემადგენლობის უმრავლესობით საქართველოს სახალხო დამცველის წარდგინებით ირჩევს ორ მეურვეს, სამს - საპარლამენტო უმრავლესობის (საპარლამენტო უმრავლესობის არარსებობის შემთხვევაში - საპარლამენტო ფრაქციების) წარდგინებით, სამს - საპარლამენტო უმრავლესობის გარეთ დარჩენილ პარლამენტის წევრთა არანაკლებ ერთი მეოთხედის წარდგინებით, ხოლო ერთს - აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს წარდგინებით.

38. საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოს ფორმირების წესთან ერთად, შეიცვალა მეურვეთა საკვალიფიკაციო მოთხოვნები. „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონის 25-ე მუხლის მე–3 პუნქტის (2004 წლის 23 დეკემბრის რედაქცია) თანახმად, მეურვეობის კანდიდატი უნდა ყოფილიყო საზოგადოებრივი აღიარებისა და ნდობის მქონე პირი, უნდა ჰქონოდა უმაღლესი განათლება და არანაკლებ 5 წლის მუშაობის გამოცდილება (ძველი წესი). „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონის 24–ე მუხლის მე–3 პუნქტის (2013 წლის 12 ივლისის რედაქცია) შესაბამისად, მეურვეობის კანდიდატი უნდა იყოს საქართველოს მოქალაქე, საზოგადოებრივი აღიარებისა და ნდობის მქონე პირი. მას უნდა ჰქონდეს მაგისტრის ან მასთან გათანაბრებული აკადემიური ხარისხი და არანაკლებ 10 წლის მუშაობის გამოცდილება, მათ შორის, სულ ცოტა 5 წლისა ჟურნალისტიკის, ადამიანის უფლებათა დაცვის, საფინანსო, ელექტრონული კომუნიკაციების, სახელოვნებო, სამწერლო ან/და სამეცნიერო-პედაგოგიურ სფეროში (ახალი წესი). შესაბამისად, ახალი წესით, გამკაცრდა მეურვეობის კანდიდატის საკვალიფიკაციო მოთხოვნები. ძველი წესისაგან განსხვავებით, მეურვეებს მოეთხოვებათ მაგისტრის ან მასთან გათანაბრებული აკადემიური ხარისხის ქონა და არანაკლებ 10 წლის მუშაობის გამოცდილება, ამასთან, არანაკლებ 5 წლის გამოცდილება სპეციფიკურ სფეროში.

39. სადავო ნორმა განსაზღვრავს, რომ ახლადრჩეული სამეურვეო საბჭოს წევრთა უფლებამოსილება იწყება 7 წევრის არჩევისთანავე. მოქმედი სამეურვეო საბჭოს წევრების ნაწილის კანონით დადგენილი უფლებამოსილების ვადა გადის 2015 წელს, ნაწილის – 2017 წელს. ამდენად, სადავო ნორმით, უნდა მოხდეს ახლადარჩეული საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოს უფლებამოსილების ცნობა და, შესაბამისად, სამეურვეო საბჭოს დაკომპლექტების ახალი წესის იმპლემენტაცია მოქმედი სამეურვეო საბჭოს უფლებამოსილების ვადის გასვლამდე.

40. საქართველოს პარლამენტის წარმოდგენილი პოზიციის თანახმად, სამეურვეო საბჭოს დაკომპლექტების ახალი წესის მიზანია საზოგადოებრივი მაუწყებლის ხელმძღვანელობითი ორგანოს – სამეურვეო საბჭოს წარმომადგენლობითობისა და ეფექტიანობის გაზრდა და სამეურვეო საბჭოს წევრების არჩევა უფრო მეტი სუბიექტის მონაწილეობით. მოპასუხე მიიჩნევს, რომ ახალი წესი ქმნის სამეურვეო საბჭოში განსხვავებული საზოგადოებრივი ინტერესების უფრო ფართო სპექტრის წარმოდგენის შესაძლებლობას და უზრუნველყოფს სამეურვეო საბჭოს დაკომპლექტების პროცესში მეტ საზოგადოებრივ ჩართულობას. ამდენად, იზრდება სამეურვეო საბჭოს ლეგიტიმურობა და საზოგადოების წინაშე ანგარიშვალდებულება, რაც ხელს შეუწყობს საზოგადოებრივი მაუწყებლის მართვის გამჭვირვალობასა და ეფექტიანობას.

41. საკონსტიტუციო სასამართლო აღნიშნავს, რომ საზოგადოებრივი მაუწყებლის მართვის უფრო წარმომადგენლობითი, ეფექტიანი და გამჭვირვალე მოდელის დანერგვა, წარმოადგენს მნიშვნელოვან ლეგიტიმურ საჯარო მიზანს. ამასთან, ცხადია, რომ სადავო ნორმა წარმოადგენს ამ მიზნის მიღწევის ერთ-ერთ საშუალებას. მიუხედავად ამისა, ასევე უნდა შეფასდეს, რამდენად პროპორციულია ლეგიტიმური მიზნის მისაღწევად გამოყენებული ღონისძიება და რამდენად წონადია ეს ლეგიტიმური მიზანი იმ კონსტიტუციურ სიკეთესთან შედარებით, რომლის შეზღუდვაც ხდება.

42. საკონსტიტუციო სასამართლოს განმარტებით, თანაზომიერების პრინციპის მოთხოვნაა, რომ „უფლების მზღუდავი საკანონმდებლო რეგულირება უნდა წარმოადგენდეს ღირებული საჯარო (ლეგიტიმური) მიზნის მიღწევის გამოსადეგ და აუცილებელ საშუალებას. ამავე დროს, უფლების შეზღუდვის ინტენსივობა მისაღწევი საჯარო მიზნის პროპორციული, მისი თანაზომიერი უნდა იყოს. დაუშვებელია ლეგიტიმური მიზნის მიღწევა განხორციელდეს ადამიანის უფლების მომეტებული შეზღუდვის ხარჯზე” (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2012 წლის 26 ივნისის N3/1/512 გადაწყვეტილება „დანიის მოქალაქე ჰეიკე ქრონქვისტი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ” II-60).

43. საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოს წევრების უფლებამოსილების ვადამდე შეწყვეტა უკავშირდება და განაპირობებს ახლადარჩეული სამეურვეო საბჭოს უფლებამოსილების ცნობას. კერძოდ, სადავო ნორმით ხდება, ერთი მხრივ, მოქმედი საბჭოს უფლებამოსილების შეწყვეტა, ხოლო, მეორე მხრივ, ახალი საბჭოს უფლებამოსილების ცნობა და ახალი წესის იმპლემენტაციის დაწყება. ამგვარად, სადავო ნორმით განსაზღვრული ღონისძიება ლეგიტიმური მიზნის მიღწევისთვის გამოსადეგ საშუალებას წარმოადგენს.

44. პირის უფლების შემზღუდველი ნებისმიერი ღონისძიება უნდა წარმოადგენდეს ლეგიტიმური მიზნის მიღწევის აუცილებელ, ყველაზე ნაკლებად მზღუდველ საშუალებას. შესაბამისად, ყოველ კონკრეტულ შემთხვევაში, სახელმწიფომ უნდა დაასაბუთოს, რომ არ არსებობს სხვა უფრო ნაკლებად მზღუდველი ღონისძიების გამოყენებით ლეგიტიმური მიზნის მიღწევის შესაძლებლობა. განსახილველ შემთხვევაში უნდა დადგინდეს, შეეძლო თუ არა საქართველოს პარლამენტს საზოგადოებრივი მაუწყებლის მმართველობის რეფორმირება, სამეურვეო საბჭოს პლურალიზმისა და საზოგადოებრივი ჩართულობის უზრუნველყოფა სამეურვეო საბჭოს მოქმედი წევრების უფლებამოსილების ვადამდე შეწყვეტის გარეშე.

45. აღსანიშნავია, რომ კანონით გათვალისწინებული ახალი წესი არ იწვევს ისეთი სამეურვეო საბჭოს ჩამოყალიბებას, რომელიც კომპეტენციების თვალსაზრისით, თვისობრივად განსხვავებული იქნებოდა მოქმედი სამეურვეო საბჭოსგან. მნიშვნელოვანი სხვაობა შეიმჩნევა მხოლოდ საბჭოს ფორმირების წესში. ახალი რეგულაციით, არ არის განსაზღვრული მეურვეთა იმდენად განსხვავებული ფუნქციები, რომ შეუძლებელი იყოს მოქმედი და ახალი წესის შესაბამისად არჩეული სამეურვეო საბჭოს წევრების ერთ ორგანოში საქმიანობა. სამეურვეო საბჭოს მოქმედი წევრები საქართველოს პარლამენტის მიერ არიან არჩეული და სარგებლობენ მაღალი ლეგიტიმაციით. უნდა აღინიშნოს, რომ ეს საკითხი არც მოპასუხეს დაუყენებია ეჭვქვეშ. მხოლოდ ის გარემოება, რომ ახალი წესის შესაბამისად, საქართველოს პარლამენტს მეურვეთა კანდიდატურებს წარუდგენენ სხვა სუბიექტები, არ წარმოადგენს საკმარის მტკიცებულებას იმის დასადასტურებლად, რომ შეუძლებელია ძველი და ახალი წესით არჩეული სამეურვეო საბჭოს წევრების თანაარსებობა. ეს გარემოება ვერ გამორიცხავს სამეურვეო საბჭოს მოქმედი წევრების მიერ სამეურვეო საბჭოს განახლებულ ფორმატში უფლებამოსილებების სრულფასოვნად განხორციელების შესაძლებლობას.

46. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლო არ იზიარებს მოპასუხის მოსაზრებას იმასთან დაკავშირებით, რომ საზოგადოებრივი მაუწყებლის მოქმედი წევრების უფლებამოსილების ვადამდე შეწყვეტა აუცილებელია, რადგან ახალი წესის თანახმად, სამეურვეო საბჭო 15-ის ნაცვლად შედგება 9 წევრისაგან და შეუძლებელი იქნებოდა სამეურვეო საბჭოს მოქმედი წევრების უფლებამოსილების ვადამდე შეწყვეტის გარეშე, ახალი წესით არჩეულ სამეურვეო საბჭოში წარმდგენი სუბიექტების (საპარლამენტო უმრავლესობა, უმცირესობა, სახალხო დამცველი და ა.შ.) კვოტების შესაბამისი გადანაწილება. საქართველოს პარლამენტი ნებისმიერი ნორმატიული აქტის შემუშავებისას შებოჭილია ძირითადი უფლებების პატივისცემისა და თანაზომიერების პრინციპების მოთხოვნებით და ის გარემოება, რომ სამეურვეო საბჭოს მოქმედი წევრების უფლებამოსილების განხორციელება შეუთავსებელია ახალი წესით განსაზღვრულ კვოტებთან, არ გამოდგება სადავო ნორმით გათვალისწინებული ღონისძიების აუცილებლობის სამტკიცებლად. საქართველოს პარლამენტს აქვს შესაძლებლობა, სამეურვეო საბჭოს წევრების რაოდენობაც და კვოტებიც დაადგინოს იმგვარად, რომ, ერთი მხრივ, მიღწეული იყოს დასახული ლეგიტიმური მიზანი და, მეორე მხრივ, არ შეზღუდოს მოსარჩელეთა კონსტიტუციით გარანტირებული უფლებები.

47. სასამართლო ასევე არ იზიარებს მოპასუხის არგუმენტაციას იმასთან დაკავშირებით, რომ საქართველოს კონსტიტუციაში შეტანილი ცვლილებების შედეგად, საქართველოს პრეზიდენტი აღარ არის უფლებამოსილი, კანდიდატები წარუდგინოს საქართველოს პარლამენტს და სწორედ ამ გარემოებით არის განპირობებული სამეურვეო საბჭოს მოქმედი წევრების უფლებამოსილების ვადამდე შეწყვეტის აუცილებლობა. აღნიშნული გარემოება შეიძლება გამოდგეს მეურვის არჩევის წესის შეცვლის და არა უკვე არჩეული მეურვის უფლებამოსილების შეწყვეტის კონსტიტუციურ-სამართლებრივ საფუძვლად. საქართველოს კონსტიტუციით გათვალისწინებული საპრეზიდენტო უფლებამოსილებების ცვლილება არ აკნინებს საქართველოს პრეზიდენტის მიერ წარსულში, კონსტიტუციითა და კანონით მინიჭებული უფლებამოსილებების ფარგლებში განხორციელებული სამართლებრივი ღონისძიებების ლეგიტიმაციას. ბუნებრივია, დაუშვებელია აღნიშნულ საფუძველზე მითითებით, კითხვის ნიშნის ქვეშ იქნეს დაყენებული თანამდებობის პირთა ლეგიტიმაციის საკითხი და დღის წესრიგში დადგეს იმათი უფლებამოსილების ვადამდე შეწყვეტა, რომლებიც თანამდებობაზე განწესებული არიან უშუალოდ საქართველოს პრეზიდენტის ან მისი წარდგინების საფუძველზე შესაბამისი უფლებამოსილი ორგანოს მიერ.

48. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლო ასევე არ იზიარებს საქმეზე სპეციალისტად მოწვეული ლაშა ტუღუშის მოსაზრებას, რომ შეუძლებელია განსხვავებული ინტერესებისა და გამოცდილების მქონე ძველი და ახალი წესით არჩეული სამეურვეო საბჭოს წევრების ერთობლივი საქმიანობა სამეურვეო საბჭოში. განსხვავებული შეხედულებები ამა თუ იმ საკითხთან დაკავშირებით არ წარმოადგენს დაბრკოლებას კოლეგიურ ორგანოში ერთობლივი საქმიანობის თვალსაზრისით, თავისთავად, კოლეგიურ ორგანოში ხშირად არიან წარმოდგენილი განსხვავებული შეხედულებების მქონე ჯგუფები. კოლეგიური ორგანოს ერთ-ერთ მახასიათებელ ელემენტს, მათ შორის სხვადასხვა ინტერესთა ჯგუფების მიერ გადაწყვეტილებების ერთობლივად მიღება წარმოადგენს. სწორედ განსხვავებული შეხედულებებისა და ინტერესების მქონე პირთა თანამშრომლობა ქმნის პლურალიზმისა და მრავალმხრივი საზოგადოებრივი ჩართულობის საფუძველს.

49. აღსანიშნავია, რომ მოპასუხე არ უკავშირებს სამეურვეო საბჭოს მოქმედი წევრების უფლებამოსილების შეწყვეტას სამეურვეო საბჭოს წევრების მიმართ ახალი წესით დადგენილ საკვალიფიკაციო მოთხოვნებს. მით უფრო, მოპასუხე კითხვის ნიშნის ქვეშ არ აყენებს სამეურვეო საბჭოს მოქმედი წევრების კომპეტენტურობას, თავსებადობას განსხვავებულ, ახალ საკვალიფიკაციო მოთხოვნებთან და მათ უნარს, განახორციელონ ახალი წესით განსაზღვრული მეურვის ფუნქციები.

50. ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, საქართველოს პარლამენტმა საკონსტიტუციო სასამართლოს ცხადად ვერ დაანახვა, რომ საზოგადოებრივი მაუწყებლის რეფორმირება, სამეურვეო საბჭოს პლურალიზმისა და საზოგადოებრივი ჩართულობის უზრუნველყოფა შეუძლებელი იყო განხორციელებულიყო სამეურვეო საბჭოს მოქმედი წევრების მონაწილეობით. შესაბამისად, ვერ გამოირიცხა, რომ ლეგიტიმური საჯარო მიზნები მიიღწეოდა სხვა ღონისძიების გამოყენებით. მაშასადამე, სადავო ნორმით განსაზღვრული რეგულირება, საზოგადოებრივი მაუწყებლის მოქმედ მეურვეთა უფლებამოსილების შეწყვეტა, არ წარმოადგენდა მიზნის მიღწევის უკიდურესად აუცილებელ საშუალებას.

51. საკონსტიტუციო სასამართლოს არაერთხელ განუმარტავს, რომ კონსტიტუციური უფლებების შეზღუდვისას კანონმდებელი ვალდებულია, დაიცვას გონივრული ბალანსი კერძო და საჯარო ინტერესებს შორის. საკონსტიტუციო სასამართლოს კი ევალება, რომ მისთვის მინიჭებული უფლებამოსილების ფარგლებში, კერძო და საჯარო ინტერესებს შორის კონფლიქტის დროს, გაავლოს ზღვარი, რომელიც ამ ინტერესებს შორის კონსტიტუციურ ბალანსს ასახავს. განსახილველ საქმეზე მკაფიოდ იკვეთება, ერთი მხრივ, სამეურვეო საბჭოს წევრების, როგორც საჯარო ფუნქციის შემსრულებელი სახელმწიფო თანამდებობის პირების საქმიანობაში ჩაურევლობის ინტერესი, ხოლო მეორე მხრივ, საზოგადოებრივი მაუწყებლის უფრო წარმომადგენლობითი, ეფექტიანი და გამჭვირვალე მოდელის შექმნის ლეგიტიმური მიზანი. დამატებით უნდა აღინიშნოს, რომ, მოცემულ შემთხვევაში, მოსარჩელეთა ინტერესი ასევე კავშირშია საზოგადოებრივი მაუწყებლის, მისი სამეურვეო საბჭოს დამოუკიდებლობის უზრუნველყოფის საჯარო ინტერესთან.

52. მოცემული დავის ფარგლებში საკონსტიტუციო სასამართლო ზოგადად არ აფასებს იმას, თუ რამდენად უმჯობესია სამეურვეო საბჭოს დაკომპლექტების ახალი მოდელი ძველ მოდელთან შედარებით, რამდენადაც ეს საკითხი არ წარმოადგენდა დავის საგანს და არც მხარეთა მიერ აღნიშნულ საკითხთან მიმართებით არ ყოფილა აზრთა სხვადასხვაობა. მხარეები თანხმდებიან, რომ სამეურვეო საბჭოს არჩევის ახალი წესი ადგენს უფრო მაღალ სტანდარტს, როგორც მეურვეების საკვალიფიკაციო მოთხოვნებთან მიმართებაში, ასევე დაკომპლექტების პროცესში სხვადასხვა ინტერესთა ჯგუფების მონაწილეობის ხარისხის მხრივ. ასევე უნდა აღნიშნოს, რომ მხარეთა მიერ არც ის გამხდარა სადავო, რომ სამეურვეო საბჭოს წევრების არჩევის როგორც ახალი, ასევე ძველი წესი შეესაბამება კონსტიტუციის მოთხოვნებს. ამავე დროს, საკონსტიტუციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ საზოგადოების განსხვავებული ჯგუფების, მაგალითად, უმცირესობების ინტერესების უკეთესად ასახვის მიზნით, არ არის გამორიცხული, აღნიშნულმა წესმა მომავალში გარკვეული გაუმჯობესება, სახეცვლილება განიცადოს.

53. სასამართლო ასევე აღნიშნავს, რომ მხოლოდ საზოგადოებრივი მაუწყებლის მართვის უკეთესი მოდელი, სამეურვეო საბჭოს წევრთათვის გაზრდილი საკვალიფიკაციო მოთხოვნებით და უფრო მონაწილეობითი დაკომპლექტების წესით, არ არის საკმარისი საფუძველი სამეურვეო საბჭოს მოქმედი წევრების უფლებამოსილების ვადის შესაზღუდად. სადავო ნორმით გათვალისწინებული შეზღუდვის კონსტიტუციურობის შეფასებისას მხედველობაშია მისაღები სამეურვეო საბჭოს წევრის როგორც კონსტიტუციური უფლების მატარებელი სუბიექტის ინტერესი, ასევე ის საჯარო ინტერესი, რომელიც ამა თუ იმ სახელმწიფო თანამდებობის პირის საქმიანობაში ჩაურევლობას უკავშირდება. ასე მაგალითად, მოსამართლე, სახალხო დამცველი, სახელმწიფო აუდიტის სამსახურის გენერალური აუდიტორი და დამოუკიდებელი მარეგულირებელი ორგანოს წევრები სახელმწიფო თანამდებობის პირთა იმ კატეგორიას განეკუთვნებიან, რომელთა საქმიანობაში ჩაურევლობის, მათი დამოუკიდებლობის უზრუნველყოფის აუცილებელი პირობა კანონით დადგენილი უფლებამოსილების ვადაა. აღნიშნულ სახელმწიფო თანამდებობის პირთა უფლებამოსილების ვადამდე შეწყვეტისათვის, აუცილებელია კონსტიტუციის მოთხოვნების შესაბამისი მომეტებული საჯარო ინტერესი არსებობდეს. მოსამართლის საკვალიფიკაციო მოთხოვნების გაზრდა ან სახალხო დამცველის ინსტიტუტის საქმიანობის გაუმჯობესება, თავისთავად, ვერ ჩაითვლება საკმარის საფუძვლად ამ თანამდებობის პირთა უფლებამოსილების ვადამდე შეწყვეტისთვის. კანონმდებლის ამგვარი გადაწყვეტილება შეიძლება მხოლოდ მნიშვნელოვანი საჯარო ინტერესის არსებობის დროს იყოს გამართლებული, მაშინ, როდესაც აღნიშნულ თანამდებობის პირთა უფლებამოსილების ვადაზე ადრე შეწყვეტა შესაბამისი ლეგიტიმური მიზნის მიღწევის აუცილებელ, ეფექტურ და ნაკლებად მზღუდავ საშუალებას წარმოადგენს. წინააღმდეგ შემთხვევაში, ამან შეიძლება მიიღოს პერმანენტული, შეუქცევადი ხასიათი, რაც არა მხოლოდ პირთა თანამდებობაზე გარკვეული ვადით განწესებას დაუკარგავს აზრს, არამედ ეჭვქვეშ დააყენებს ამ ორგანოთა ინსტიტუციურ დამოუკიდებლობას.

54. ზოგიერთი სახელმწიფო თანამდებობის არსის განმსაზღვრელი ელემენტი ხელისუფლების აღმასრულებელი ან/და საკანონმდებლო შტოსგან მისი დამოუკიდებლობის ხარისხია. მათი დამოუკიდებლობის უზრუნველყოფის ინტერესი კი შეიძლება მხოლოდ განსაკუთრებულ შემთხვევაში შეიზღუდოს საჯარო სამსახურის მართვის გაუმჯობესების ლეგიტიმური მიზანით. ასეთ განსაკუთრებულ შემთხვევას ექნება ადგილი, როდესაც მოქმედი ნორმები იმდენად ხარვეზიანია, რომ ამა თუ იმ სახელმწიფო თანამდებობის მიზანს და დანიშნულებას ეწინააღმდეგება და მათი შეცვლა გადაუდებელ აუცილებლობას წარმოადგენს.

55. განსახილველ საქმეზე მოპასუხემ უნდა ამტკიცოს, თუ რატომ ვერ უზრუნველყოფს სამეურვეო საბჭოს წევრების არჩევის არსებული მოდელი იმ მიზანს, რომლის მისაღწევადაც ეს კონკრეტული სახელმწიფო თანამდებობა შეიქმნა და რაში გამოიხატება სამეურვეო საბჭოს მოქმედი წევრების უფლებამოსილების ვადამდე შეწყვეტის გადაუდებელი აუცილებლობა. როგორც უკვე აღინიშნა, მოპასუხეს არ წარმოუდგენია არგუმენტები, რომლებიც აჩვენებდა, რომ სადავო ნორმით გათვალისწინებული შეზღუდვა, სამეურვეო საბჭოს წევრების უფლებამოსილების ვადამდე შეწყვეტა, სასიცოცხლოდ აუცილებელია საზოგადოებრივი მაუწყებლის მიერ კანონით განსაზღვრული ფუნქციის შესასრულებად. მან ვერ დაასაბუთა, რომ არსებობს განსაკუთრებული გარემოებები, რაც ამართლებს სამეურვეო საბჭოს წევრების უფლებამოსილების ვადამდე შეწვეტას.

56. მოპასუხემ ვერ დაასაბუთა, რომ სამეურვეო საბჭოს უფლებამოსილების ვადამდე შეწყვეტა, მაუწყებლის დამოუკიდებლობის, მისი მიუკერძოებლობისა და მისთვის კანონით განსაზღვრული ფუნქციის შესასრულებლად სასიცოცხლოდ აუცილებელია. მხოლოდ ის გარემოება, რომ სამეურვეო საბჭოს დაკომპლექტების ახალი მოდელი არსებულ მოდელთან შედარებით უკეთესია, ვერ გამოდგება საკმარის არგუმენტად, რომელიც გაამართლებდა კონსტიტუციის 29-ე მუხლით დაცული პირების - სამეურვეო საბჭოს მოქმედი წევრების უფლების შეზღუდვას, რამდენადაც, მოცემულ შემთხვევაში, საფრთხის ქვეშ მნიშვნელოვანი საჯარო ინტერესი დგება. ასეთ მნიშვნელოვან საჯარო ინტერესს კი სამეურვეო საბჭოს წევრის ინდივიდუალური და საბჭოს ინსტიტუციური დამოუკიდებლობის უზრუნველყოფა წარმოადგენს.

57. ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, საკონსტიტუციო სასამართლო ადგენს, ვინაიდან სადავო ნორმა, არ წარმოადგენს მოსარჩელეთა უფლებაში ჩარევის ნაკლებად მზღუდავ და პროპორციულ საშუალებას, იგი ეწინააღმდეგება საქართველოს კონსტიტუციის 29-ე მუხლის პირველ პუნქტს.

III
სარეზოლუციო ნაწილი

საქართველოს კონსტიტუციის 89-ე მუხლის პირველი პუნქტის `ვ~ ქვეპუნქტის და მე-2 პუნქტის, `საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ~ საქართველოს ორგანული კანონის მე-19 მუხლის პირველი პუნქტის `ე~ ქვეპუნქტის, 21-ე მუხლის მე-2 პუნქტის, 23-ე მუხლის პირველი პუნქტის, 25-ე მუხლის პირველი, მე-2 და მე-3 პუნქტების, 27-ე მუხლის მე-5 პუნქტის, 39-ე მუხლის პირველი პუნქტის `ა~ ქვეპუნქტის, 43-ე მუხლის მე-2, მე-4, მე-7, მე-8 პუნქტების, 45-ე მუხლის, `საკონსტიტუციო სამართალწარმოების შესახებ~ საქართველოს კანონის მე-7 მუხლის პირველი და მე-2 პუნქტების, 30-ე, 31-ე, 32-ე და 33-ე მუხლების საფუძველზე,

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლო
ა დ გ ე ნ ს:

1. დაკმაყოფილდეს საქართველოს მოქალაქეების - დავით კანდელაკის, ნატალია დვალის, ზურაბ დავითაშვილის, ემზარ გოგუაძის, გიორგი მელაძის და მამუკა ფაჩუაშვილის კონსტიტუციური სარჩელი N569 საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ. არაკონსტიტუციურად იქნეს ცნობილი ,,„მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონში ცვლილებების შეტანის თაობაზე“ საქართველოს კანონის (N833-რს) მე-2 მუხლის მე-3 პუნქტი (ამ კანონის პირველი მუხლის მე-4 პუნქტით გათვალისწინებული „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონის 24-ე მუხლით განსაზღვრული სამეურვეო საბჭოს უფლებამოსილება იწყება საქართველოს პარლამენტის მიერ სამეურვეო საბჭოს არანაკლებ 7 წევრის არჩევისთანავე) (2013 წლის 20 ნოემბრის რედაქცია) საქართველოს კონსტიტუციის 29-ე მუხლის პირველ პუნქტთან მიმართებით.

2. არაკონსტიტუციური ნორმა ძალადაკარგულად იქნეს ცნობილი ამ გადაწყვეტილების გამოქვეყნების მომენტიდან.

3. გადაწყვეტილება ძალაშია საკონსტიტუციო სასამართლოს სხდომაზე მისი საჯაროდ გამოცხადების მომენტიდან.

4. გადაწყვეტილება საბოლოოა და გასაჩივრებას ან გადასინჯვას არ ექვემდებარება.

5. გადაწყვეტილების ასლი გაეგზავნოს მხარეებს, საქართველოს პრეზიდენტს, საქართველოს უზენაეს სასამართლოს და საქართველოს მთავრობას.

6. გადაწყვეტილება გამოქვეყნდეს `საქართველოს საკანონმდებლო მაცნეში 15 დღის ვადაში.

კოლეგიის წევრები:

კონსტანტინე ვარძელაშვილი

ქეთევან ერემაძე

მაია კოპალეიშვილი