თქვენ არ ეცნობით კონსტიტუციური სარჩელის/წარდგინების სრულ ვერსიას. სრული ვერსიის სანახავად, გთხოვთ, ვერტიკალური მენიუდან ჩამოტვირთოთ მიმაგრებული დოკუმენტი

1. სადავო ნორმატიული აქტ(ებ)ი

ა. საქართველოს კანონი ,,ქალთა მიმართ ძალადობის ან/და ოჯახში ძალადობის აღკვეთის, ძალადობის მსხვერპლთა დაცვისა და დახმარების შესახებ“;

ბ. საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსი;

გ. საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსი.

2. სასარჩელო მოთხოვნა

3. საკონსტიტუციო სასამართლოსათვის მიმართვის სამართლებრივი საფუძვლები

საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე და მე-60 მუხლები, „საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის მე-19 მუხლის პირველი პუნქტის „ე“ ქვეპუნქტი, 31-ე და 31¹ მუხლები და 39-ემუხლის პირველი პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტი.

4. განმარტებები სადავო ნორმ(ებ)ის არსებითად განსახილველად მიღებასთან დაკავშირებით

ნებისმიერ პირს, რომელიც მიიჩნევს რომ მისი უფლება დაირღვა, უფლება აქვს მიმართოს სასამართლოს კანონოთ დადგენილი წესით. კონკრეტულ შემთხვევაში მითითებული სადავო ნორმები არღვევს ჩემს ულებებს და არ არსებობს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ 31^​3  გათვალისწინებული სარჩელის მიღებაზე უარის თქმის საფუძვლები.

ა) სარჩელი ფორმით და შინაარსით შეესაბამება „საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის 31¹ მუხლის მოთხოვნებს;

ბ) სარჩელი შეტანილია უფლებამოსილი პირის მიერ:
,,საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ” საქართველოს ორგანული კანონის 39-ე მუხლის პირველი პუნქტის ,,ა” ქვეპუნქტის შესაბამისად, საკონსტიტუციო სასამართლოში ნორმატიული აქტის ან მისი ცალკეული ნორმების კონსტიტუციურობის თაობაზე კონსტიტუციური სარჩელის შეტანის უფლება აქვთ საქართველოს მოქალაქეებს თუ მათ მიაჩნიათ, რომ დარღვეულია ან შესაძლებელია უშუალოდ დაირღვეს საქართველოს კონსტიტუციის მეორე თავით აღიარებული მათი უფლებანი და თავისუფლებანი.

გ) სარჩელში მითითებული საკითხი არის საკონსტიტუციო სასამართლოს განსჯადი;

დ) სარჩელში მითითებული საკითხი არ არის გადაწყვეტილი საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ;

ე) სარჩელში მითითებული საკითხი რეგულირდება კონსტიტუციის მე- 9 მუხლის პირველი პუნქტით, საქართველოს კონსტიტუციის მე-11 მუხლის პირველი და მესამე პუნქტებით, საქართველოს კონსტიტუციის მე 12-ე მუხლით, საქართველოს კონსტიტუციის მე 13 მუხლის პირველი და მეორე პუნქტებით, საქართველოს კონსტიტუციის მე-15 მუხლის პირველი პუნქტით, საქართველოს კონსტიტუციის მე 17 მუხლის პირველი პუნქტით, საქართველოს კონსტიტუციის 31- ე მუხლის პირველი, მე-2, მე-3 , მე-4 პუნქტებით, ასევე ამავე მუხლის მე -9 პუნქტის პირველი წინადადებით.

ვ) კანონით არ არის დადგენილი სასარჩელო ხანდაზმულობის ვადა აღნიშნული ტიპის დავისათვის და შესაბამისად, არც მისი არასაპატიო მიზეზით გაშვების საკითხი დგება დღის წესრიგში;

ზ) შესაძლებელია მსჯელობა კანონის სადავოდ ქცეული ნორმების კონსტიტუციურობაზე;

5. მოთხოვნის არსი და დასაბუთება

შემაკავებელი ორდერის არაკონსტიტუციურობა მხოლოდ მამაკაცის მიმართ:

საქართველოს კანონი ,, ქალთა მიმართ ძალადობის ან/და ოჯახში ძალადობის აღკვეთის, ძალადობის მსხვერპლთა დაცვისა და დახმარების შესახებ“ სათაურშივე დისკრიმინაციულია, ვინაიდან ის არეგულირებს მხოლოდ ქალთა მიმართ ძალადობის აღკვეთის და ოჯახში ძალადობის აღკვეთის საკითხებს. სათაურში, ისევე როგორც სრულიად კანონში დისკრიმინაციულად მივიჩნევთ ქალთა მხრიდან კაცთა მიმართ ფსიქოლოგიური ძალადობის აღკვეთის რეგულირების არ არსებობის ფონზე საპირისპიროდ რეგულირების საკითხს, რომლის მიხედვითაც ქალთა მიმართ ფსიქოლოგიური ძალადობის ფაქტზე, ქალის დაცვის მიზნით, არის დასაშვები შემაკავებელი ორდერის გამოცემა - ,,არა ოჯახის წევრის“, ან/და ,,ინტიმური პარტნიორი“ მამაკაცის მიმართ იმ საკანონმდებლო რეგულაციის არსებობის პერიოდში, როდესაც ამ კანონით, ასეთივე დაცვის გრანტიებით ვერ სარგებლობს მამაკაცი, კერძოდ მამაკაცი ვერ სარგებლობს ,,არა ოჯახის წევრი“ ან/და ინტიმური პარტნიორი ქალის მიმართ შემაკავებელი ორდერის გამოცემის მოთხოვნის უფლებით. მიგვაჩნია, რომ ასეთ დროს მხოლოდ კაცის მიმართ შემაკაებელი ორდერის გამოცემის შესაძლებლობის ამართლბრივი რეგულაცია უნდა გაუქმდეს მისი არაკონსტიტუციურად ნობის გზით.

თითქმის ყველა მუხლში მეორდება სათაურში არსებული ტექსტი, შესაბამისად ვფიქრობთ რომ თვითონ სრულიად სამართლებრივი აქტის - კანონის შინაარსი უნდა გაუქმდეს, ვინაინ ცალკეული უხლების გაუქმებით ვერ გაუქმდება კანონის შინაარსი და მიზნები.

ხსენებული კანონის 4-ე მუხლის ,,ვ“ და ,,თ“ პუნქტები, 6 -ე მუხლი, 7-ე მუხლი, 9, 9.1, მე-10 მუხლი, 10.1 მუხლი და აგრეთვე სხვა მუხლების ნორმატიული შინაარსი ( დაშვება) , რომლს მიხედვითაც ქალთა მიმართ ფსიქოლოგიური ძალადობის ფაქტზე, მხოლოდ ქალის ან ოჯახის წევრის დაცვის მიზნით, არის დასაშვები შემაკავებელი ორდერის გამოცემა, მიმაჩნია კონსტიტიციის 11 მუხლის 1 და 3-ე პუნქტების საწინაააღმეგოდ, ვინაიდან, კონსტიტუციის თანახმად ყველა ადამიანი სამართლის წინაშე თანასწორია. აკრძალულია დისკრიმინაცია რასის, კანის ფერის, სქესის, წარმოშობის, ეთნიკური კუთვნილების, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური ან სხვა შეხედულებების, სოციალური კუთვნილების, ქონებრივი ან წოდებრივი მდგომარეობის, საცხოვრებელი ადგილის ან სხვა ნიშნის მიხედვით.

სახელმწიფო უზრუნველყოფს თანაბარ უფლებებსა და შესაძლებლობებს მამაკაცებისა და ქალებისათვის. სახელმწიფო იღებს განსაკუთრებულ ზომებს მამაკაცებისა და ქალების არსებითი თანასწორობის უზრუნველსაყოფად და უთანასწორობის აღმოსაფხვრელად. აღნიშნული კანონი თავდაპირველად არეგულირებდა არა მხოლოდ ქალის, არამედ ოჯახში მსხვერპლთა დაცვის საკითხებს, კერძოდ: ევროპის საბჭოს მიერ 2011 წლის 11 მაისს მიღებულ იქნა კონვენცია „ქალთა მიმართ ძალადობისა და ოჯახში ძალდობის პრევენციისა და აღკვეთის შესახებ“ (ე.წ. სტამბოლის კონვენცია). აღნიშნულ კონვენციას საქართველომ ხელი მოაწერა 2014 წლის 19 ივნისს და რატიფიკაცია მოახდინა 2017 წლის აპრილში, რასაც, სტამბოლის კონვენციის მოთხოვნათა გათვალისწინებით, მოჰყვა მნიშვნელოვანი საკანონმდებლო და ინსტიტუციური ცვლილებები. მათ შორის აღსანიშნავია 2017-2019 წლებში მიღებული საკანონმდებლო ცვლილებები, რომლის მიხედვით “ოჯახში ძალადობის აღკვეთის, ოჯახში ძალადობის მსხვერპლთა დაცვისა და დახმარების შესახებ“ საქართველოს კანონის მოქმედების სფეროში მოექცა გენდერული ნიშნით ქალთა მიმართ ძალადობაზე რეაგირების და მსხვერპლთა დაცვის/დახმარების საკითხებიც და შესაბამისად მოხდა საქართველოს კანონის სათაურის ცვლილებაც და ჩამოყალიბდა როგორც „ქალთა მიმართ ძალადობის ან/და ოჯახში ძალადობის აღკვეთის, ძალადობის მსხვერპლთა დაცვისა და დახმარების შესახებ“ საქართველოს კანონი. შესაბამისად, კანონის მოქმედების სფერომ მოიცვა არამარტო ოჯახის ფარგლები, არამედ, ზოგადად, გენდერული ნიშნით ქალის მიმართ გამოვლენილი ძალადობაც ოჯახის ფარგლებს გარეთ - იქნება ეს საზოგადოებრივ თუ პირად ცხოვრებაში. (იხილეთ კანონპროექტი ხსენებულ კანონში ცვლილებების კანონპროექტო ,, ინტიმური პარტნიორის“ ცნების დამკვიდრების შესახებ, სადაც მითითებულია რომ ინტიმური პარტნიორის მიმართ შემაკავებელი ორდერის გამოცემა ვერ ხდება. (იგულისხმება, რომ ინტიმური პარტნიორი მამაკაცის მოთხოვნის საფუძველზე ვერ ხდება ინტიმური პარტნიორი ქალის მიმართ შემაკავებელი ორდერის გამოცემა, ვინაიდან სასამართლო პრაქტიკის თანახმად ქალთა მიმართ ძალადობის ფაქტზე ხსენებული კანონით ხშირად ხდება შემაკავებელი ორდერის გამოცემა და ამაზე არის სასამართლო პრაქტიკაც). რაც შეეხება ინტიმური პარტნიორი მამაკაცის მოთხოვნის საფუძველზე ქალბატონის მიმართ შემაკავებელი ორდერის გამოცემას, ის პრაქტიკაში არ ხორციელდება და ამას ხელს უშლის სწორედ სადავო კანონი სრულად. განსაკუთრებით 4 დან მე-10 მუხლამდე ნორმების შინაარსი, რაც ასევე აისახა თბილისის პოლიციის დეპრტამენტის 10-ე განყოფილების პასუხში ( იხილეთ დანართის სახით). საქმე შემდეგში მდგომარეობდა: ჩემი ყოფილი მეგობარი (ადრე გარკვეულ სასიყვარულო ურიერთობაში მყოფი), თ. ს., რომელთანაც 4 თვის ურთიერთობის შემდეგ 6-7 თვის მანძილზე გაწყვეტილი მქონდა ურთიერთობა , შერიგების და ურთიერთობის აღდგენის სურვილით მოვიდა ჩემთან, ჩემს საკუთრებაში არსებულ სახლში, მაშინ, როდესაც ვიყავი კოვიდდადასტურებული (მაქვს სამედიცინო ცნობა) და ვიმყოფებოდი შესაბამის იზოლაციაში. აღნიშნული ვიზიტი განხორციელდა თ. ს.-სგან ორჯერ 2022 წლის 12 და 14 იანვარს, მას შემდეგ რაც კატეგორიულად განვუცხადე ჩემი ახალი ურთიერთობის შესახებ. მისი მხრიდან ხოციელდებოდა პროვოკაციული ქმედებები, ხოლო დროის გასვლის შემდეგ მასთან ქუჩაში შემთხვევითი გადაკვეთისას, 2022 წის 02 მარტს ვცადე გასაუბრება და ვეკითხებოდი თუ რატომ არ წყვეტდა პროვოკაციულ ქმედებებს, რა დროსაც მან მეგობრის რჩევით გამოიყენა ჩემი მასთან ერთად ყოფნის შანსი, დარეკა პოლიციაში და ჩემს მიმართ გამოაწერინა შემაკავებელი ორდერი, რაც ჩემს მიერ გასაჩივრდა სასამართლოში და დღემდე მიდის საქმის წარმოება. პირველმა ინსტანციამ არ დააკმაყოფილა ჩემი სარჩელი, სააპელაციო სასამართლომ გააუქმა პირველი ინსტანციის გადაწყვეილება და საქმე დაუბრუნა პირველ ინსტანციას ხელახლა განსახილველად (იხ. გადაწყვეტილებები დანართში). სწორედ ჩემს მიერ სასამართლო დავის წამოწყების პერიოდში გამძაფრდა თ. ს.-ის მხრიდან პროვოკაციები და ბრალდებები. ღამის საათებში მისი დავალებით მირეკავდნენ მისი მეგობარი მამაკაცები რის თაობაზეც, მეც მივმართე პოლიციას და მოვითხოვე თ. ს.-ის მიმართ შემაკავებელი ორდერის გამოცემა, რაზეც პოლიციიდან მივიღე წერილობითი უარი შემაკავებელი ორდერის გამოცემაზე, სადაც დასაბუებულია, რომ შემაკავებელი ორდერის გამოცემას სამართლერივი საფუძველი არ ჰქონდა, კერძოდ ხსენებული კანონის თანახმად ქალის მიმართ არ არის შესაძლებელი შემაკავებელი ორდერის გამოცემა თუ ის არ არის ოჯახის წევრი ან მუდმივად თანაცხოვრებაში მყოფი პირი (რაც ოჯახის წევრის განმარტებაში ჩაჯდებოდა). პოლიციისგან ასევე მივიღე წერილობითი პასუხი, რომ გაფრთხილებული იქნა თ. ს. შეწყვიტოს ჩემთან ყველანაირი სახის კომუნიკაცია. ამგვარად თეორიულადაც და პრაქტიკაშიც ყოფილი მეგობრის ან /და ინტიმური პარტნიორი ქალბატონის მიმართ შემაკავებელი ორდერი არ გამოიცემა მაშინ როდესაც ჩემს მიმართ გამოიცა შემაკავებელი ორდერი როგორც ყოფილი ,, ინტიმური პარტნიორი“ მამაკაცის მიმართ, თანაც იმ დროს, როდესაც ეს ცნება -,,ინტიმური პარტნიორი“ არცერთ ნორმატიულ აქტში არ იყო განმარტებული/მითითებული, გარდა შემაკავებელი ორდერის ნიმუშისა.

ყოველივე აღნიშნულიდან გამომინარე, საკანონმდებლო დაშვება იმის, რომ ერთი და იმავე წყვილის, - ქალის და მამაკაცის ურთიერთობაში, ქალბატონის მიმართ არ გამოიცემოდეს შემაკავებელი ორდერი და მხოლოდ მამაკაცის მიმართ იყოს დასაშვები, პირდაპირ ეწინააღმდეგება საქართველოს კონსტიტუციის 11 მუხლის 1 და 3 პუნქტებს. ამიტომ არაკონსტიტუციურად უნდა იქნეს მიჩნეული ხსენებული კანონის ყველა ნორმის ის შინაარსი, რომელიც მოცემულ საკანონმდებლო ფონზე დასაშვებს ხდის ინტიმური პარტნიორი მამაკაცის, ან სხვა, არა ოჯახის წევრი მამაკაცის მიმართ შემაკავებელი ორდერის გამოცემას.

რაც შეეხება იმას, რომ კონკრეტულად მოთხოვნაში არ არის მითითებული სადავო ნორმების ჩამონათვალი, ეს იმით არის განპირობებული, რომ სრულიად კანონი არის არაკონსტიტუციური თავისი სათაურიდან და მიზნებიდან გამომდინარე - ფსიქოლოგიური ძალადობის ფაქტზე, მხოლოდ ინტიმური პარტნიორი მამაკაცის მიმართ შემაკაებელი ორდერის გამოცემის შესაძლებლობის კუთხით. კერძოდ, თუ მამაკაცის მოთხოვნით ქალის მიმართ არ შეიძლება ფსიქოლოგიური ძალადობის ფაქტზე შემაკავებელი ორდერის გამოცემა (ჩემს შემთხვევაში ამ საფუძვლით არ გამოიცა და ზეპირადაც ასე განმიმარტეს), მაშინ მამაკაცის მიმართ შემაკავებელი ორდერის გამოცემის შესაძლებლობა არაკონსტიტუციურია და გაუქმებული უნდა იქნეს ეს რეგულაცია. არანაირ ლოგიკაში და ლეგიტიმაციაში არ ჯდება ქალთა მიმართ ფსიქოლოგიური ძალადობის ფაქტზე პრივილეგიის მინიჭება, ვინაიდან ქალებს, მსგავსად კაცებისა, შეუძლიათ განახორციელონ ფსიქოლოგიური ძალადობა. შესაძლებელია საკამათო საკითხი იყოს მხოლოდ სექსუალური ან ფიზიკური ძალადობის საკითხში განსხვავება, მაგრამ ფსიქოლოგიური ძალადობის განხორციელება გენდერზე არ არის დამოკიდებული. ამ ქალბატონის ქმედებებით თვეების მანძილზე ვერ ვმუშაობდი, დავხურე საადვოკატო ოფისი, განვიცადე ეკონომიური ზიანი, განვიცადე გარკვეული ფსიქოლოგიური სტრესი და ეს აისახა მთელს ჩემს ცხოვრებაზე, საქმიან რეპუტაციაზე და ყველაფერზე თუ რამე გამაჩნდა ( აღნიშნულზე მაქვს ფსიქოლოგის დასკვნაც და საჭიროების შემთხვევაში წარმოვადგენ) თ. ს. აღმოჩნდა ფსიქოლოგიურად მანიპულაციის უნარის მქონე, ის ბოლოს მეუბნებოდა რომ მის გამო სხვა მამაკაცმა თავი მოიკლა და რამის მეც ამ ზომამდე მიმიყვანა თავისი ქმედებებით. ამგვარად იმ რეგულაციამდე, სანამ ქალის მიმართაც არ იქნება კანონით შესაძლებელი შემაკავებელი ორდერის გამოცემა, არსებული რეგულაცია უნდა გაუქმდეს ვინაიდან ეს არის ძალიან თვალსაჩინო, პირდაპირი და უხეში დისკრიმინაცია, თუმცა ამჟამად ჩემ მოთხოვნის საფუძველზე თ. ს.-ის მიმართ ვეღარ იქნება გამოცემული შემაკავებელი ორდერი, რის გამოც უთანასწორობის აღმოსაფვრელად არსებული რეგულაია უნდა გაუქმდეს, რაც საფუძვლად დაედო ჩემს მიმართ შემაკავებელი ორდერის გამოცემას.

გენდერული ნიშნით დისკრიმინაცია გულისხმობს სქესის ნიშნით ნებისმიერი განსხვავებას, გამიჯვნას ან/და შეზღუდვას, რაც გამოხატულია უფლებებისა და ძირითადი თავისუფლებების განსხვავებული აღიარებით, შესაძლებლობების არათანაბარი წარმოჩენით, შესუსტებით ან სრული უარყოფით, რაზეც ასევე არსებოს ევროპული სასამართლოს პრაქიკა. არც სტამბოლის ოქმის მიხედვით არის მამაკაცი დაცვის გარეშე და არცერთი საერთაშორისო სამართლებრივი ბალანსის ინსტრუმენტი არ აღიარებს გენდერული უთანასწორობის გამართლებას, თუმცა ასეც რომ იყოს მოქმედებს კონსტიტუცია, სადაც პირდაპირი ჩანაწერი გვაქვს გენდერული თანასწორობის თვალსაზრისით.

შემაკავებელი ორდერის მოთხოვნათა შეუსრულებლობის ქმედების სისხლის სამართლებრივ დანაშაულად კალიფიკაციის და შესაბამისი პასუხისმგებლობის არსებობის არაკონსტიტუციურობა:

მოქმედი, საქართველოს სისხლის სამართის კოდექსის XLIV თავი ეხება დანაშაულს სასამართლო აქტების აღსრულების წინააღმდეგ. კანონმდებელმა სპეციალურ თავში მოაქცია ის მუხლები, რომლებიც სასამართლოს აქტის აღსრულების წინაღმდეგ მიმართულ დანაშაულებს შეეხებოდა.

,,შემაკაებელი ორდერის“ ინსტიტუტის შემოღების დროს ის თავდაპირველად გამოიცემოდა პოლიციის მოთხოვნის საფუძველზე სასამართლოს მიერ, ადმინისტრაციული წარმოების წესით და გაიცემოდა შესაბამისი სააღსრულებო ფურცელი. ამგვარად, უკვე დამტკიცებული შემაკავებელი ორდერით გათვალისწინებული მოთხოვნები გავლილი იყო სასამართლოს კონტროლის ქვეშ, წარმოადგენდა სასამართლო აქტს და მისი შეუსრულებლობა ისჯებოდა ისევე, როგორც ნებისმიერი სახის სასამართლო აქტის შეუსრუებლობა (გარდა მაგალითად ფინანსური სანქციისა). სისხლის სამართლის კოდექსის 381​​¹ მუხლის დამატება ხსენებულ თავში, სწორედ სასამართლოს აქტის აღსრულების დაცვას ემსახურებოდა, ვინაიდან ისევ და ისევ, როგორც მივუთითე, ადმინისტრაციული წარმოების წესით სასამართლო გადაწყვეტილების შედეგად გამოცემული შემაკავებელი ორდერი წარმოადგენდა აღსრულებას დაქვემებარებულ სასამართლო აქტს.

მოგვიანებით კანონმდებელმა შემაკავებელი ორდერის გამოცემა ამოიღო სასამართლოს მიერ გამოსაცემი აქტების სიიდან და ის გადაეცა გარკვეულ ორგანოებს სწრაფი რეაგირებისათვის, მათ შორის შინაგან საქმეთა სამინისტროს, რა დროსაც შემაკავებელი ორდერის გამოცემამ სრულიად დაკარგა მანამდე არსებული კანონიერი სახე და ხშირ შემთხვევაში სამართალდამცავთა მხრიდან ცალმხრივი ნების გამოვლენის სახედ იქცა. პრაქტიკაში ქალთა მოთხოვნა შემაკავებელი ორდერის გამოცემაზე 99 % -ში კმაყოფილდება და ხშირად ეს ხდება ყოველგვარი მტკიცებულების გარეშე. ამგვარად თვითონ შემაკავებელი ორდერის კანონიერების მიმართ ნდობის ხარისხი დაქვეთებულია, ვინაიდან ის გამოცემის პერიოდში გასულია სასამართლოს კონტროლის არეალიდან. ყოველივე აღნიშნულიდან გამომდინარე, შინაგან საქმეთა სამინისტროს მიერ გამოცემული შემაკაებელი ორდერის მოთხოვნათა შეუსრულებლობისთვის ქმედების სისხლის სამართლებრივ დანაშაულად კალიფიკაცია და შესაბამისი პასუხისმგებლობა, როგორც დანაშაული სასამართლო აქტების აღსრულების წინააღმდეგ, არის არაკონსტიტუციური, ვინაიდან არ არსებობს დანაშაულებრივი ქმედება. კერძოდ პირი რომელიც არღვევს შემაკავებელი ორდერის მოთხოვნას, ის არ არღვევს სასამართლო აქტს და ვერ დაისჯება შესაბამისი მუხლით. არც ადმინისრაციული სამართლის პრაქტიკა არ არის ისეთი, რომ ადმინისრაციულ სამათლებრივი აქტის დარღვევა იწვევდეს სისხლის სამართლებრივ პასუხისმგებლობას. საქართველოს კონტიტუციის მე 13 მუხლი ადგენს : 1. ადამიანის თავისუფლება დაცულია. 2. თავისუფლების აღკვეთის ან თავისუფლების სხვაგვარი შეზღუდვის შეფარდება დასაშვებია მხოლოდ სასამართლოს გადაწყვეტილებით. საქართველოს კონტიტუციის 31 -ე მუხლის 9-ე პუნქტი განსაზღვრავს : ,,არავინ აგებს პასუხს ქმედებისათვის, რომელიც მისი ჩადენის დროს სამართალდარღვევად არ ითვლებოდა“. სამართალდარვევად არ უნდა განიმარტოს , არ უნდა დაწესდეს ხოლო დაწესებული სამართალდარღვევა უნდა გაუმდეს თუ სმართალდარღვევად ქმედება ჩაითვალა კონკრეტული მიზნის მისაღწევად . მოცემულ შემთხვევაში სასამართლოს აქტის აღსრულების საწინააღმდეგო ქმედება მართალია ითვლებოდა დანაშაულად მაგრამ ვინაიდან არ არსებობს სასამართლო აქტი, შესაბამისად აღარ არსებობს უფლების დაცვის ობიექტი. მართალია დაცვას საჭიროებს შემაკავებელი ორდერის მოთხოვნათა შესრულების საკითხი, მაგრამ ვინაიდან ის გამოიცემა ადმინისრაციული ორგანოს მიერ და ვერ ჩაითვლება სასამართლო აქტად, შესაძლოა დაწესდეს ან ადმინისტრაციული პატიმრობა ან სხვა სახის სანქცია მხოლოდ სპეციალურად. აღსანიშნავია, რომ კანონმდებლობაში დარჩა დამცავი ორდერის გამოცემა, რომელიც გამოიცემა 9 თვის ვადით მხარის მოთხოვნის საფუძველზე სასამართლოს მიერ. აღნიშნულ შემთხვევაში გასაჩივრებული ნორმის მოქმედება უნდა დარჩეს ძალაში ვინაიდან ის კვლავ ემსახურება სასამართლო აქტის აღსრულების დაცვას. ამგვარად, სისხლის სამართლის კოდექსის 381​​¹ მუხლის - ის ნორმატიული შინაარსი , რომელიც ითვალისწინებს სასამართლოს გადაწყვეტილების გარეშე გამოცემული აქტით გათვალისწინებული მოთხოვნებისა და ვალდებულებების დარღვევისათვის ქმედების სისხლის სამართლლევრივი დანაშაულად კვალიფიკაციას და შესაბამის პასუხისმგებლობას, როგორც დანაშაულთა კატეგორიას ,, სასამართლო აქტების აღსრულების წინააღმდეგ“ - არაკონსტიტუცურად უნდა იქნეს ცნობილი. აქვე უნდა განიმარტოს თუ რატომ შელახა ჩემი უფლებები სამართალდამცავების მხრიდან ჩემს მიერ უკანონოდ მიჩნეულმა შემაკავებელმა ორდერმა და შესაბამისმა სისხლისსამართლებრივმა პასუხისმგებლობამ. მოგეხსენებათ სასამართლოში შემაკავებელი ორდერის გასაჩივრებისას მოპასუხეა აქტის გამომცემი სამართალდამცავი ორგანო, რომელიც იცავს თავის ინტერესებს აქტის გამოცემასთან დაკავშირებით და ამავდროულად მათვე მინიჭებული აქვთ გამოძიების ფუნქცია. ჩემს მიერ შემაკავებელი ორდერის გასაჩივრების შემდეგ მათ დაიწყეს გამოძიება შემაკავებელი ორდერის დარღვევის ცრუ ფაქტზე, ჩემს მიმართ, თითქოს და 2022 წლის 02 მარტს გამოცემული შემაკავებელი ორდერის მოთხოვნები დავარღვიე იმავე თვის 12 მარტს სმს შეტყობინების ( შინაარსით ,, დამირეკე“) გაგზავნით თ. ს.-სთან. აღნიშნულის გასაქარწლებლად, ადინისრაციულ სასამართლოშიც და გამოძიებაშიც წარვადგინე დეტალური ამონაწერი მობილური ოპერატორიდან, ასევე სქრინი იმის შესახებ, რომ ეს სმს შემაკავებელი ორდერის გამოცემამდე მქონდა გაგზავნილი, ხოლო როდესაც ეს არ აღმოჩნდა საკმარისი გამოძიების შესაწყვეტად, წარვადგინე მაგთიკომის მიერ გაცემული ცნობა, რომელიც ასევე გამორიცხავდა ამ სადავო ფაქტის არსებობას, რამაც ასევე შედეგ არ გამოიღო. აღნიშნულის შემდეგ, როდესაც სააპელაციო სასამართლომ დავა საჩემოდ გადაწყვიტა და საქმე პირველ ინსტანციას დაუბრუნა, სამართალდამცავებმა დაუყოვნებლივ სცნეს თ. ს. დაზარალებულად 3 ეპიზოდში, მათ შორის შემაკავებელი ორდერის მოთხოვნათა დარღვევის ფაქტზე. ამგვარი საკანომდებლო რეგულაციის ფონზე, სისხლის სამართლის საქმეში აღმოჩნდა მხოლოდ ტელეფონის ე.წ სქრინი, რომელიც სამართალდამცავების აზრით მეტი სანდოობით გამოირჩევა ვიდრე მობილური ოპერატორიდან გამოთხოვილი ინორმაცია.როგორც აღმოჩნდა პოლიციის მიერ გამოცემული შემაკავებელი ორდერი შემდგომში ხდება უკანონოდ მანიპულაციის საფუძველი გამოძიების დასაწყებად დ ადამიანები ისჯებიან სასამართლო აქტის შეუსრულებლობისათვის მაშინ, როდესაც სასამართლო აქტი სახეზე არ არის. შესაბამისად მტკიცებულებების თვალსაზრისით საქმეზე სასამართლოშიც მაქვს პერსპექტივა, თუმცა ნორმის არაკონსტიტუციურად ცნობით ავცდები რამოდენიმე წლიან სასამართლო განხილვას, რაც ალბათ ჩემი გამართლებით, მაგრამ ჩემი ნერვული სისტემის სრული განადგურების შემდეგ უნდა დასრულდეს.

ამ საკითხს შეესაბამება საქართველოს საკონსტიტუციო საამართლოს 2021 წლის 15 ივლისის გადაწყვეტილება №2/1/1289 – ვებგვერდი, 19.07.2021.

ქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს განმარტებით, საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის მე-9 პუნქტის პირველი წინადადება „ადგენს პირის პასუხისგებაში მიცემის საფუძვლებს, განამტკიცებს გარანტიას, რომ ნებისმიერი დანაშაული და სასჯელი მკაფიოდ უნდა იყოს განსაზღვრული სისხლის სამართლის კანონში“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2011 წლის 11 ივლისის №3/2/416 გადაწყვეტილება საქმეზე „საქართველოს სახალხო დამცველი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ, II-38).

3. დასახელებული კონსტიტუციური დებულების ერთ-ერთ უმთავრეს მოთხოვნას წარმოადგენს პასუხისმგებლობის დამდგენი კანონის განსაზღვრულობა, რაც გამომდინარეობს კონსტიტუციით განმტკიცებული ისეთი ღირებულებებიდან, როგორებიცაა სამართლებრივი სახელმწიფოს, სამართლებრივი უსაფრთხოების, კანონიერებისა და ხელისუფლების დანაწილების პრინციპები. მართალია, საკონსტიტუციო სასამართლო არ ამოწმებს სადავო ნორმების უშუალოდ კონსტიტუციის პრინციპებთან შესაბამისობას, თუმცა „კონკრეტული დავების გადაწყვეტისას საკონსტიტუციო სასამართლო ვალდებულია, როგორც კონსტიტუციის შესაბამისი დებულება, ისე სადავო ნორმა გააანალიზოს და შეაფასოს კონსტიტუციის ძირითადი პრინციპების კონტექსტში, რათა ეს ნორმები, განმარტების შედეგად, არ დასცილდნენ მთლიანად კონსტიტუციაში გათვალისწინებულ ღირებულებათა წესრიგს. მხოლოდ ასე მიიღწევა კონსტიტუციის ნორმის სრული განმარტება, რაც, თავის მხრივ, ხელს უწყობს კონკრეტული სადავო ნორმის კონსტიტუციურობის სწორ შეფასებას“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2007 წლის 26 დეკემბრის №1/3/407 გადაწყვეტილება საქმეზე „საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია და საქართველოს მოქალაქე – ეკატერინე ლომთათიძე საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ”, II-1). აღნიშნულის გათვალისწინებით, საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის მე-9 პუნქტით ნაგულისხმევი გარანტიების განმარტება უნდა მოხდეს სწორედ დასახელებული პრინციპების შუქზე და მათ შესაბამისად.

4. ქმედების სამართალდარღვევად განსაზღვრისა და პასუხისმგებლობის დამდგენი კანონმდებლობის მკაფიოდ ჩამოყალიბების, განსაზღვრულობის კონსტიტუციური მოთხოვნა მჭიდროდ უკავშირდება სამართლებრივი სახელმწიფოსა და სამართლებრივი უსაფრთხოების პრინციპებს. პირისათვის პასუხისმგებლობის დაკისრება კონსტიტუციის შესაბამისი შეიძლება იყოს მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ მან იცოდა ან შეეძლო წინასწარ განესაზღვრა კანონით აკრძალული ქმედების არსი და სამართალდარღვევის შედეგები. პასუხისმგებლობის დამდგენ ნორმათა განსაზღვრულობის მოთხოვნის მთავარი დანიშნულებაა, რომ კანონის ადრესატმა შეძლოს მისი შინაარსის სწორი აღქმა, აკრძალვის იდენტიფიცირება და შესაბამისი სამართლებრივი შედეგების განჭვრეტა. ამ მიზნის მისაღწევად კი „აუცილებელია ნორმის შინაარსობრივი სიზუსტე, არაორაზროვნება. ნორმა უნდა იყოს საკმარისად განსაზღვრული არა მხოლოდ შინაარსის, არამედ რეგულირების საგნის, მიზნისა და მასშტაბების მიხედვით“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2008 წლის 30 ოქტომბრის №2/3/406,408 გადაწყვეტილება საქმეზე „საქართველოს სახალხო დამცველი და საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II-36). პასუხისმგებლობის დამდგენი ნორმების ხარისხობრივი სტანდარტები ქმნის გარანტიას, რომ პირმა შეძლოს საკუთარი პიროვნების თავისუფალი განვითარება მისი სურვილების შესაბამისად. მკაფიოდ განსაზღვრული კანონმდებლობის პირობებში პირს აქვს შესაძლებლობა, საკუთარი ქცევა შეუსაბამოს კანონის მოთხოვნებს, არ ჩაიდინოს აკრძალული ქმედება და თავიდან აიცილოს პასუხისმგებლობა.

5. პასუხისმგებლობის დამდგენი ნორმების განსაზღვრულობის მოთხოვნა ასევე მჭიდრო კავშირშია ხელისუფლების დანაწილების პრინციპთან. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს არაერთხელ განუმარტავს, რომ ხელისუფლების დანაწილების პრინციპი მიმართულია სახელმწიფო ძალაუფლების კონცენტრაციისა და ბოროტად გამოყენების რისკების თავიდან აცილებისკენ. კონსტიტუციური უფლებამოსილების შესაბამისი კონსტიტუციური ლეგიტიმაციის არმქონე სუბიექტის მიერ განხორციელება კი ქმნის როგორც ძალაუფლების ბოროტად გამოყენებისა და ადამიანის უფლებათა და თავისუფლებათა დარღვევის რისკებს, ისე საფრთხეს უქმნის სახელმწიფოს ეფექტიან ფუნქციონირებას (იხ. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2016 წლის 29 სექტემბრის №3/4/641 გადაწყვეტილება საქმეზე „ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოს კონსტიტუციური წარდგინება „აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის ქონების მართვისა და განკარგვის შესახებ“ აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის კანონის მე-19 მუხლის მე-3 პუნქტის კონსტიტუციურობის თაობაზე“, II-2-6).

სსკ-ის 151​​¹ მუხლის (ადევნება) პირველი ნაწილის ის ნორმატიული შინაარსი, რომლის თანახმადაც ორმხრივი კომუნიკაციის პირობებში არსებული არასასურველი კომუნიკაცია განმარტებულია სისხლის სამართლლის დანაშაულად და ითვალისწინებს სისხლის სამართლის პასუხისმგებლობას.

,,ადევნება“ საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მიერ განიმარტა სტამბოლის კონვენიის ჭრილში (იხ. საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ვებგვერდი) და ასევე აისახა ზოგიერთ სასამათლო გადაწყვეტილებაშიც, თუმცა გასაჩივრებული მუხლის შინაარსი იძლევა მისი ფართოდ გამოყენების შესაძლებლობას. ნებისმიერი ,,არასასურველი კომუნიკაცია „ შეიძლება ჩაითვალოს დანაშაულად თუ დაზარალებულმა ცხოვრების წესი შეიცვალა. მართალია ხსენებულ განმარტებაში ნათქვამია, რომ თუნდაც არასასურველ შემთხვევაში ქალბატონისათვის ყვავილების მირთმევა, მისთვის მიკითხება და სიყვარულის ახნა და ა.შ, არ შეიძლება ჩაითვალოს ადევნებად, თუ მუქარის შემცველი არ არის ეს ყველაფერი, მაგრამ სასამართლო პრაქტიკის მიხედვით ამ ფონზე თუნდაც ერთი მუქარის შემცველი ფრაზის არსებობისას, ჯამში მამაკაცის ქმედება ადევნებად კვალიფიცირდება. შესაბამისად ჯამში ეს ყველაფერი არც მუქარის ფარგლებში ჯდება ვინაიდან მუქარა სისხლის სამართლის კოდექსში ცალკე მუხლად გვაქვს და ამოსავალი წერტილი სწორედ არასასურველ კომუნიკაციაშია.

საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ანალიტიკური განყოფილების კვლევისა და ანალიზის ცენტრის მომზადებული კვლევის მიერ, (ადევნების სასამართლო პრაქტიკა, სტამბოლის კოვენციის 34 მულის მიედვით, გვერდი 70, შეფასებულია თუ რა არის ,,არასასურველი კომუნიკაცია" , რასაც პირდაპირ გადმოვიტანთ: ,,ასევე, ხაზგასმით უნდა აღინიშნოს შემდეგი: კომუნიკაცია არასასურველად შეიძლება ჩაითვალოს მაშინ, როცა მისი შინაარსი საზოგადოდ, უარყოფითი ემოციის აღმძვრელია (ლანძღვა, გინება, მუქარა, შანტაჟი). შესაბამისად, თუ სისტემატური კომუნიკაცია არ ატარებს ასეთ ხასიათს, ვერ მოგვცემს ამ დანაშაულის შემადგენლობას. ამიტომ ადევნებად არ დაკვალიფიცირდება შემთხვევა, როცა პირი თავგამოდებით ცდილობს დაუმტკიცოს ქალს, რომ სწორედ იგია `მისი ცხოვრების არსი და მიზანი,~ თუმცა, ამასთან არ იყენებს ზემოხსენებულ ამორალურ ან მართლსაწინააღმდეგო ხერხს. აქედან გამომდინარე, ვერ ჩაითვლება არასასურველ კომუნიკაციად ისეთი შემთხვევა, როცა მაგალითად, მამაკაცი სისტემატურად უგზავნის ქალს სასიყვარულო წერილს, სისტემატურად ხვდება მას და უხსნის სიყვარულს, უმტკიცებს, რომ მის გარეშე `სიცოცხლე არ შეუძლია,~ უარის შემთხვევაში თვითმკვლელობით დაამთავრებს ცხოვრებას, ან `გაუსკდება გული~ და სხვა. მიუხედავად იმისა, თუ მოცემულ კონკრეტულ შემთხვევაში რა გავლენას ახდენდა ქალზე ეს ყველაფერი (სიამოვნებდა იგი მას თუ არა, მნიშვნელოვნად შეცვალა თუ არა ქალმა ცხოვრების წესი, მნიშვნელოვნად შეცვალა თუ არა ქალმა ცხოვრების წესი, რათა თავი დაეღწია ამ მამაკაცისაგან), ქმედება ადევნებად ვერ დაკვალიფიცირდება. ფაქტია, ამგვარი შემთხვევები საკანონმდებლო რეგულაციის მიღმა დგას, რომელიც ამ ორი პირის ურთიერთობის საკითხია და რასაც შესაძლებელია, მხოლოდ მორალური შეფასება მიეცეს.53 52 ლეკვეიშვილი მ., მამულაშვილი გ., თოდუა ნ., სისხლის სამართლის კერძო ნაწილი, წიგნი I (მეშვიდე გამოცემა), 2019, გვ. 364. 53 ლეკვეიშვილი მ., მამულაშვილი გ., თოდუა ნ., სისხლის სამართლის კერძო ნაწილი, წიგნი I (მეშვიდე გამოცემა), 2019, გვ. 365. 70 წწწ.სუპრემეცოურტ.გესწორედ ზემოაღნიშნული საკითხი გახდა მსჯელობის საგანი რუსთავის საქალაქო სასამართლოს მიერ. კერძოდ, ერთ-ერთ საქმეში სასამართლომ ყურადღება გაამახვილა ქმედებაზე და ქმედების შესაბამისობაზე დანაშაულის ნიშნებთან. `ბრალდებულის ქმედება, რასაც დაცვის მხარე სიყვარულის გასამართლებას უწოდებს, წარმოადგენს სისხლის სამართლის კოდექსით გათვალისწინებულ დანაშაულს, ვინაიდან `სიყვარულის სახელით~ მოქმედება, მაშინ როდესაც აღნიშნული გამოიხატება არასასურველ კომუნიკაციაში და გრძელდება დროის გარკვეულ პერიოდში _ შედეგად იწვევს პირის ტანჯვას და ცხოვრების წესის შეცვლას. აღნიშნულში დარწმუნების საფუძველს სასამართლოს სრულად აძლევს დაზარალებულის ჩვენება და მისი ემოციური მდგომარეობა. დაზარალებულის ჩვენებიდან გამომდინარე, სასამართლო დარწმუნდა, რომ ვ. მ. არ არის დაკავებული ფლირტით და არ აქვს არანაირი სიმპათია ბრალდებულის მიმართ. ბრალდებულის ორაზროვანი მესიჯები, რომელიც თითქოსდა, სიყვარულის გამოხატვასაც გულისხობს, იმავდროულად თითქოს შეიცავს `დასასრულზე~ მითითებას _ `ბედნიერი იყავი, სანამ მიხვდები, მედალს ორი მხარე აქვს,~ რამაც დაზარალებულს აფიქრებინა, რომ მიუხედავად სამართალდამცავი ორგანოებისათვის ერთხელ უკვე მიმართვისა, მისგან მომდინარეობდა საფრთხე და ამ ვითარებამ უფრო გაამძაფრა მის მიმართ ინტერესი, სასამართლო იზიარებს დაცვის მხარის პოზიციას, რომ ბრალდებულის ქმედება არ არის ძალადობრივი, თუმცა შედეგის თვალსაზრისით, ვ. მ-ს მიმართ ზ. პ-ს მესიჯები, თვალთვალი, სატელეფონო ზარები, გამამტყუნებელი განაჩენის არსებობის მიუხედავად, დაჟინებული მოთხოვნა, რომ სურს მასთან ურთიერთობა, იწვევს პირის ტანჯვას, სიცოცხლისათვის საფრთხის შექმნის შიშს, რაც ამ დანაშაულის შემადგენელი გარემოებებია და კანონმდებელი არ მიუთითებს ძალადობაზე, როგორც დანაშაულის ჩადენის ხერხზე.~54 პირის ფსიქიკური ტანჯვა დადგა თუ არა, შესაბამისი ექსპერ54 რუსთავის საქალაქო სასამართლოს 2018 წლის 21 ივნისის განაჩენი საქმეზე #1/369-18. წწწ.სუპრემეცოურტ.გე 71ტიზის დასკვნის საფუძველზეა შესაფასებელი. მაგალითად, ბათუმის საქალაქო სასამართლომ მის მიერ განხილულ საქმეში55 აღნიშნა, რომ `ადევნება ისეთი ფორმით, ისეთ ვითარებაში და ისეთი პირის მიერ უნდა იყოს განხორციელებული, რომ დაზარალებულს გაუჩნდეს ფსიქიკური ტანჯვის შეგრძნება, რის გამოც დაერღვევა ცხოვრების ჩვეული წესი. სწორედ დაზარალებულის მიერ სახლში ჩაკეტვა და სახლიდან გასვლის შიში, ბოლოს თავშესაფარში წასვლა და იქედან მხოლოდ მას შემდეგ წამოსვლა, რაც ბრალდებული დააკავეს, ასევე საკონტაქტო ნომრის გამოცლა, მიუთითებს ამ უკანასკნელის ცხოვრების წესის შეცვლაზე. რაც შეეხება ფსიქიკურ ტანჯვას, აღნიშნულს სრულად ადასტურებს წარმოდგენილი დასკვნები და ფსიქოლოგთა ჩვენებები.~ კერძოდ, `დაზარალებულის ფსიქიკური ტანჯვა გამოწვეულია არა მისი ჯანმრთელობის მდგომარეობით (რისი მტკიცების მცდელობაც ჰქონდა ბრალდებულს), არამედ ბრალდებულის მიერ განხორციელებული ქმედებებით.~ ამასთან, უნდა ითქვას, რომ ზუგდიდის რაიონული სასამართლოს მიერ ადევნებაში ბრალდებული პირის გამართლების56 ერთ-ერთი საფუძველი იყო ფსიქოლოგიური ექსპერტიზის დასკვნა, რომლითაც მართალია, დადგენილ იქნა, რომ ბრალდებულის მხრიდან დაზარალებულის მიმართ განხორციელებული ქმედებები შეიცავდა შეურაცხყოფის, დამცირებისა და მუქარის ელემენტებს, თუმცა, კლინიკური გასაუბრებისას მოპოვებული მონაცემებითა და დაზარალებულის ფსიქოლოგიური პორტრეტის გათვალისწინებით, აღნიშნული ქმედებები არ აღწევდა ფსიქოლოგიური ტანჯვის ხარისხს“.

შესაბამისად აღნიშნული საჩივრის ჭრილში სადავოდ ვხდით თვით ტერმინის ,, არასასურველი კომუნიკაციის“ კანონისმიერ თავისუფალ განმარტებას, ვინაიდან სურვილი, ადამიანის ფსიქიკური აღქმა და ნებაა, რომელიც შესაძლოა იყოს მყარი, ან იცვლებოდეს ხშირად, რაც სასიყვარულო ურთიერთობებში მყოფ ადამიანებს ხშირად ახასიათებთ. ზოგიერთი ადამიანი სურვილს დღეში რამდენჯერმე იცვლის და ამ მუხლით დაცული სიკეთე ვერ იქნება მინდობილი მხოლოდ ადამიანის ისეთ ფსიქიკურ აღქმაზე , რომელიც იცვლება. აუცილებელია არა მხოლოდ სასამართლოს გადაწყვეტილებებში, არამედ საკანონმდებლო დონეზეც მნიშვნელობა მიენიჭოს იმ ადამიანის ნების მყარ გამოვლენას, რომელიც თავს ადევნების მსხვერპლად მიიჩნევს. კერძოდ ყურადღება უნდა გამახვილდეს ამ ადამიანის მიერ ცალსახად და მყარად გამოხატულ უცვლელ ნებაზე. სსკ-ის 151​​¹ -ე მულის შინაარს ვასაჩივრებ კონსტიტუცის მე- 9, 12-ე და 17-ე მუხლთან მიმართებებში და ამ ჭრილშიც მოგახსენებთ, რომ მაგალითად პიროვნების განვითარების უფლებაში შეიძლება მოიაზრებოდეს ოჯახის შექმნა. აზრის გამოხატვაში ჯდებოდეს ადამიანისთვის სიყვარულის ახსნა ან ადამიანისათვის იმის თქმა, რომ მათ შორის ადრე განვითარებული კონფლიქტი გარკვეული მიზეზებით იყო განპირობებული, რაც შესაძლოა შეიცვალოს, ურთიერთობა დაექვემდებაროს თვითრეგულაციას და ა.შ. ამ მიზნებისთვის უნა გაიმიჯნოს რა შემთხვევაში შეიძლება ჩაითვალოს ქმედება არასასურველ კომუნიკაციად და რა შემთხვევაში არა. ცალსახად და ყველა შემთხვევაში კომუნიკაციის აკრძალვა ქალსა და მამაკაცს შორის, შესაძლოა წინააღმდეგობაში მოვიდეს ქალის და მამაკაცის ერთობასთან - ოჯახთან, რაც ქვეყნის განვითარების და არსებობის მთავარი ქვაკუთხედია და რასაც არ იცავს სტამბოლის კონვენცია (ეს მასში, მის განმარტებებში პირდაპირ არის მითითებული, რომ ოჯახის დაცვა კონვენციის მიზნებს სცდება). თუ ორმხრივი კომუნიკაციის პირობებში ერთი ადამიანი მეორესთან მისვლას და საუბარს ცდილობს ეს არ უნდა ჩაითვალოს დანაშაულად, თუნდაც ზოგჯერ მისი ქცევა იყოს კონფლიქტურიც, ვინაიდან უნდა გავიხსენოთ საზოგადოდ რა არის მიღებული ? ქალს და მამაკაცს შორის კონფლიქტის შემდეგ ხშირად ზუსტად ქალბატონი ელოდება მამაკაცის ინიციატივას. კონფლიქტის გარეშეც, საწყის ურთიერთობებში ხშირად მამაკაცის რამოდენიმე ინიციატივა არ კმარა იმისათვის, რომ ქალბატონი მოიხიბლოს. თუ დავუშვებთ, რომ პირველივე რამოდენიმე კომუნიკაცია დანაშაულია, ეს ხომ ნიშნავს რომ კანონი დარტყმას აყენებს ქალის და მამაკაცის ერთობას ? მაშინ ხსენებული კონვენციის რატიფიცირების შემდეგ ვინ უნდა დაიცვას ეს ბალანსი ? რა თქმა უნდა პარლამენტმა ან შემდეგ საკონსტიტუციო სასამართლომ. როგორც აღვნიშნე, ამ ბალანსის განხილვისას მნიშვნელობა უნდა მიენიჭოს ადევნების ობიექტის ნების გამოხატულებას. მაგალითად თუ ქალბატონი ზოგჯერ თანახმაა კომუნიკაციაზე ზოგჯერ კი არა და ეს დამოკიდებულია ურთიერთობების მიმდინარეობაზე, ეს ბუნებრივად უნდა ჩაითვალოს და საკითხი ადამიანებს შორის თვითბალანსს დარჩეს მოსაგვარებლად. ამ შემთხვევაში გარე კონტროლი და კანონის ჩარევა უფრო დაძაბავს და გააფუჭებს მათ ურთიერთობას. კანონი და განსაკუთრებით სისხლის სამართლის პასუხისმგებლობა მხოლოდ უკიდურეს მდგომარეობაში უნდა გამოიყენებოდეს, რათა შედეგად არ მივიღოთ იმაზე უარესი, რაც რეალობაა დღეს საქართველოში, რომ სასამართლოები თითქმის მხოლოდ ოჯახური დანაშაულის საქმეებს განიხილავენ. კონკრეტულ შემთხვევაში ზემოთ ვახსენე, რომ თ. ს. ურთიერთობის 7 თვიანი წყვეტის შემდეგ, მისი მოულოდნელი გადაწყვეტილებით სახლში ორჯერ მესტუმრა და დარჩა . ამის შემდეგ თვენახევარში პირველად შევხვდი თ. ს.-ს და მასთან საუბრის გამო გამომიწერეს შემაკავებელი ორდერი. ამ თვენახევარში თ. ს. რამოდენიმეჯერ საკუთარი ინიციატივით დამიკავშირდა და საათობით მესაუბრებოდა. ამის მიუხედავად თ. ს. დაზარალებულად ცნეს ადევნებაში. დაზარალებულად ცნობის დადგენილებაში მითითებულია, რომ ადევნებას ვახორციელებდი 7 თვიანი წყვეტამდე პერიოდში და მას შემდეგაც, მაგრამ მითითებული საერთოდ არ არის მისი ვიზიტების და ზარების შესახებ ჩემთან მიმართებაში, რაც ცალკე საკითხია, მაგრამ, ადევნებად არ უნდა ჩაითვალოს თუ : წყვილმა შექმნეს ოჯახი, მაგრამ წარსულში მამაკაცი მოსვენებას არ აძლევდა ქალს; თუ წყვილმა ააწყო ორმხრივი ურთიერთობა მაგრამ წარსულში ადგილი ჰქონდა თუნდაც ცალმხრივ კომუნიკაციას და ასევე არავითარ შემთხვევაში არ უნდა ჩაითვალოს ქმედება ადევნებად, თუ წყვილს შორის სახეზეა ორმხრივი ან ორმხრივა ინიცირებული კომუნიკაცია თუნდაც მეტ-ნაკლებად. თუ ადევნების ობიექტის ნება, კომუნიკაციაზე თანხმობის შესახებ ან ადევნების ობიექტის მხრიდან ინიცირებული კომუნიკაცია სახეზეა, არავითარ შემთხვევაში არ შეიძლება მამაკაცის ქმედება ამ დროს ადევნებად ჩაითვალოს თუნდაც კონფლიქტის ფონზე გაღიზიანეული მხარის მხრიდან გარკვეული მუქარის შემცველი ფრაზების არსებობაც დგინდებოდეს, თუ რა თქმა უნდა, ეს ცალკე მუქარად არ დაკვალიფიცირდება. ჩემს მიერ მითითებულ პირს ახასიათებდა ყოვლად აუხსნელი ცვალებადობა. ის წარსულში ჩემთან ერთად დასეირნობდა მთაში და ბარში, რჩებოდა ღამით არაერთხელ და ამ ფონზე, ერთ დრეს მოულოდნელად გამომიცხადა, რომ გვიან ღამით თანაკლასელ მამაკაცთან ერთად დასეირნობს მანქანით და არ მეტყოდა ვინ იყო ეს თანაკლასელი მამაკაცი, რამაც განავითარა უკმაყოფილება და მას შემდეგ სიტუაციაში გარკვევის მიზნით რამოდენიმეჯერ მივაკითხე სხვადასხვა დროს სასაუბროდ , შემდეგ კი გავწყვიტე ურთიერთობა. ისმის კითხვა: ეს შემთხვევა ადევნებად უნდა ჩაითვალოს? ასეთ დროს მამაკაცს ყოველთვის შეუძლია არაფერში გაერკვეს და ისე შეწყვიტოს ურთიერთობა?! თ. ს. მომდევნო პერიოდში, ანუ 2022 წლის იანვარში ჩემს სახლში ვიზიტების დროს მეუბნებოდა რომ წარსულის კონფლიქტები მისი ბრალია და არასწორად მოიქცა, ითხოვდა შერიგებას, ხოლო ამ ვიზიტების შემდეგ მწერდა, რომ მას თითქოს ჩემთან სექსუალური კონტაქტი ჰქონდა, რაც ასე არ ყოფილა. მწერდა რომ ის ქალწული აღარ იყო ჩემთან ურთიერთობის გამო, რაც ასე არ ყოფილა, ეს იყო ინტრიგა და არ უნდა დამესვა კითხვები ამის შესახებ, როდესაც ის შემხვდა? ეს ადევნებად უნდა ჩაითვალოს? საინტერესოა შემაკავებელი ორდერის განხილვისას ან ადევნების საქმეზე სისხლის სამართლის საქმის განხილვისას რა უნდა არკვიოს სასამართლომ ორი ადამიანის ურთიერთობაში რომელი იყო მართალი? საინტერესოა აღადგენს წლების ფაქტებს ადმინისტრაციული სასამართლო ან გამოარკვევს სიმართლეს წარსული ორი წლის ურთიერთობის პერიოდზე? ან შედის ეს სასამართლოს კომპეტენციაში? ადმინისტრაციულ პროცესში არცერთი მტკიცებულებათა გამოთხოვის შუამდგომლობა არ დაგვიკმაყოფილეს იმ მიზეზით , რომ დავის საგანს არ ეხებოდა, შესაბამისად არა. ვფიქრობ სისხლის სამართლის საქმეზე ადევნების ჭრილში უნდა დადგინდეს სახეზე იყო თუ არა ორმხრივი კომუნიკაცია და დაზარალებულის უარი იყო თუ არა ურთიერთობის მთელ პერიოდში ცალსახა და მკაფიო. სტამბოლოს კონვენციის განმარტებებში ნახსენებია, რომ ხშირად ქალბატონები ყოფილი ინტიმური პარტნიორების მხრიდან განიცდიან ადევნებას. ისიც უნდა აღინიშნოს, რომ პრაქტიკაში ზოგიერთი ქალბატონი ხშირად დაკავებულია პარალელური რამოდენიმე ურთიერთობით და ამ დროს თუ ქალბატონმა დროის გარკვეულ მონაკვეთში არ გაწყვიტა ურთიერთობა მამაკაცთან და თუ მისი ეს გადაწყვეტილება მამაკაცისთვის ცალსახა და მკაფიო არ გახდა, ურთიერთობის გარკვევის მცდელობისათვის მამაკაცი უნდა დაისაჯოს ? - რა თქმა უნდა არა. ბევრი რამ სასამართლო პრაქტიკით უნდა დადგინს, მაგრამ საკანონმდებლო დონეზე ისევ და ისევ ყურადღება უნდა მიექცეს რამდენად ადგილი აქვს ცალსახად ცალმხრივ კომუნიკაციას და თუ არ არის ცალსახად ცალმხრივი კომუნიკაცია, ასეთ დროს ინიციატორი ადამიანის ქმედებები ადევნებად არ უნდა დაკალიფიცირდეს. თუ სამოქალაქო კოდექსში მეზობელს აქვს თმენის ვალდებულება, თუ საჯარო მოხეეს აქვს თმენის ვალდებულება, რატომ არ აქვს გარვეულ დროის მონაკვეთში ( გონივრულ პერიოდში ) გარკვეული ქმედებების ( თუნდაც მეორე მხრიდან საუბრის) თმენის ვალდებულება ყოფილ პარტნიორს ?

გარდა ზემოაღნიშნულისა, თავისუფალ ურთერთობებში, როდესაც დაზარალებული დამოკიდებული არ არის ბრალდებულზე, მათ შორის არასასურველი კომუნიკაცია ტელეფონის და სოციალური ქსელის მეშვეობით ყოვეთვის არასასურველ კომუნიკაციად არ უნდა შეფასდეს, ვინაიდან შესაძლოა თუნდაც პასუხგაუცემელი მიმოწერა ადგენდეს, რომ მეორე მხარეს სურს ეს მიმოწერა ან სიამოვნებს. თანამედროვე კომუნიკაციებს აქვს დაბლოკვის მარტივი საშუალებები, ასაც წამები სჭირდება და რისთვის ითმენს ადამიანი უცხო ადამიანის კომუნიკაციას თუ ეს არ სურს და არც ბლოკავს ? იქნებ ეს ქვეცნობიერი სურვილია და ასეთ დროს როგორ უნდა გაიგოს ადამიანმა მეორე ადამიანის რეალური ნების შესახებ ? ამ ნაწილში მნიშვნელოვანია ორგანიზაცია ,,საფარის“ პოზიცია, რომელიც ასახულია ერთ ერთ სტატიაშიდა დავურთავთ დანართის სახით. ბაია პატარაიას მიერ ინტერვიუში ნათქვამია: ,, ყველანაირი არასასურველი კომუნიკაცია სექსუალური შევიწროება არ არის, განსაკუთრებით სოციალურ ქსელებში, სადაც დაბლოკვითაც შეგვიძლია არასასურველი კომუნიკაციის შეწყვეტა. თუმცა, დასაქმების ადგილას, უნივერსიტეტებში და ა.შ. სიტუაცია რადიკალურად იცვლება და იგივე ქმედება უკვე ითვლება სექსუალურ შევიწორებად“. ეს სექსუალურ შევიწროვებას ეხება რაც სისხლის სამართლის წესით დასჯადიც კი არ არის, თუმცა სისხლის სამართალში საკმაოდ ფართოდ გამოყენების საშუალებას იძლევა ,, არასასურველი კომუნიკაციის“ ცნება.

დღევანდელი საკანონმდებლო მოცემულობა ასეთია :

,, პირადად ან მესამე პირის მეშვეობით პირის, მისი ოჯახის წევრის ან ახლო ნათესავის უკანონო თვალთვალი, ან არასასურველი კომუნიკაციის დამყარება ტელეფონის, ელექტრონული ან სხვა საშუალებით, ან ნებისმიერი სხვა განზრახი ქმედება, რომელიც სისტემატურად ხორციელდება და იწვევს პირის ფსიქიკურ ტანჯვას ან/და პირის ან მისი ოჯახის წევრის ან ახლო ნათესავის მიმართ ძალადობის გამოყენების ან/და ქონების განადგურების საფუძვლიან შიშს, რაც პირს ცხოვრების წესის მნიშვნელოვნად შეცვლას აიძულებს ან მისი მნიშვნელოვნად შეცვლის რეალურ საჭიროებას უქმნის“.

პირის ფსიქიკური ტანჯვა შესაძლოა დაულაგებელ ურთიერთბაში ყოფნამ გამოიწვიოს, როდესაც წყვილებს შორის კონფლიატია და ისინი ვერ ახერხებენ ურთიერთობის მოწესრიგებას, და როგორ უნდა გაიმიჯნოს ? ამავდროულად შესაძლოა მათ გარკვეული ურთიერთ მიჯაჭვულობაც გააჩნდეთ რაც შეიძლება იყოს ნებისმიერი მიზეზით და ისინი ორმხრივად ახდენდნენ კომუნიკაციას. ორმხრივი კომუნიკაცია ვერ გაიზომება, შეიძლება იყოს ზოგჯერ ერთი მხრიდან მეტი და მეორე მხრიდან ნაკლები და ეს მოცემულობა საპირისპიროდაც იცვლებოდეს, მაგრამ ყველა შემთხვევაში თუ სახეზეა ორივე მხრიდან კომუნიკაციის ფაქტი, თუნდაც პირი ცხოვრების წესს იცვლიდეს, არ შეიძლება ერთის ქმედება ადევნებად ჩაითვალოს ( იგივე პრაქტიკა აქვს სახალხო დამცველის აპარატს). ხშირად ადამიანები გარკვეული მიზნისთვის ინახავენ შეტყბინებებს, რასაც საპირისპიროდ ვერ განახორციელებს ის ადამიანი ვინც ურთიერთობის შემდეგ დაპირისპირებას არ ელოდება და ეს არ გამორიცხავს, რომ მეორე მხრიდან არ ხორციელდება რაიმე , მორალის საწინააღმდეგო მიმოწერები, თუმცა მოუმზადებელ მხარეს თავის დაცვა უჭირს ის ხომ არ ელოდებოდა დავას. ხშირად ადამიანები ცხოვრების წესის შეცვლას მეორე ადამიანს აბრალდებენ. მაგალითად თ. ს. ფეხსაცმლის მაღაზიაში მუშაობდა, არ მოსწონდა ეს სამსახური და რამდენჯერმე შეიცვალა მაღაზია სადაც მუშაობდა. ცხოვრობდა სხვის ბინაში და მოუწია შეცვლა, სიძის ბინიდან მეგობრის ბინაში გადავიდა მაშინ, როდესაც ჩვენ ურთიერთკავშირი უკვე არ გვქონდა, რაც პროკურატურამ დაზარალებულად ცნობის დადგენილებაში ცხოვრების წესის შეცვლის დამადასტურებელ გარემოებებად მიუთითა. ამ დროს კი თ. ს. საცხორებელი ადგილის და სამსახურის შეცვლას სულ გეგმავდა სულ სხვა მიზეზებით. კონკრეტულ შემთხვევაში თ. ს.-ის მხრიდან ჩემთან სახლში ვიზიტები დაშორების დროს და შემდგომი ზარები გამორიცხავენ, როგორც მანამდე არსებულ არასასურველ კომუნიკაციას ასევე ეს ფაქტი საწინააღმდეგოა იმ ფაქტის, რომ შემდგომი გადაკვეთის დროს კომუნიკაცია ჩაითვალოს არასასურველ კომუნიკაციად, თუმცა ამას კანონმდებელი არსად უთითებს და არსად არის ასახული, რომ არასასურველ კომუნიკაციად არ ჩაითვლება თუ მეორე მხარის მხრიდან ინიცირებული კომუნიკაციაც გვაქვს სახეზე. შესაბამისად ნორმის ეს ნაწილი ისი ფართოდ და თვითნებურად ან ორაზროვნად განმარტების საშუალებას იძლევა, რაც ბრალდების და დაცვის მხარეებს შორის სხვადასხვაგვარად განიმარტება, ამას კი უდანაშაულო პირის ბრალდება მოყვება. კანონმდებელი ასევე არ განსაზღვრავს თუ ოჯახი დაშორდა და ბავშვის გამო ერთი ურთიერთობს მეორესთან გვაქვს თუ არა სახეზე არასასურველი კომუნიკაცია. ასეთ დროსაც არ სურს მეორეს კომუნიკაცია მაგრამ ფაქტია ეს არასასურველ კომუნიკაციად ვერ ჩაითვლება. შესაბამისად, არასასურველ კომუნიკაციად არ უნდა ჩაითვალოს თუ: 1. სახეზეა ორმხრივი კომუნიკაცია; 2. თუ კომუნიკაცია განპირობებულია ახლო წარსულში არსებული ორმხრივი კომუნიკაციიდან და მიმართულია შერიგებისაკენ ან ურთიერთობის გარკვევისკენ ; 3. თუ წარსულში ადგილი ჰქონდა არასასურველ კომუნიკაციას, მაგრამ მას შედეგად მოჰყვა ორმხრივი და სასურველი კომუნიკაცია.

ყოველივე აღნიშნულიდან გამომდინარე, არაკონსტიტუციურად უნდა იქნეს ცნობილი

საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 151​​¹ მუხლის პირველი ნაწილის სიტყვების ,, არასასურველი კომუნიკაციის დამყარება“ ის ნორმატიული შინაარსი, რომლის თანახმადაც ქალსა და მამაკაცს შორის ორმხრივი, ცალსხად ნებაყოფლობითი ან/და სასურველი კომუნიკაციის ფაქტის არსებობის პირობებში, წარსულში არსებული არასასურველი კომუნიკაცია იძლევა ქმედების სისხლის სამართლლის დანაშაულად კვალიფიკაციის შესაძლებლობას და ითვალისწინებს სისხლის სამართლის პასუხისმგებლობას.

საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 151​​¹ მუხლის პირველი ნაწილის სიტყვების ,, არასასურველი კომუნიკაციის დამყარება“ ის ნორმატიული შინაარსი, რომლის თანახმადაც, ქალსა და მამაკაცს შორის ნებაყოფლობითი ურთიერთობის შემდგომი ისეთი ,,არასასურველი კომუნიკაცია“, რომელის დროსაც კომუნიკაციის სურვილის არ ქონა არ არის აშკარა დროის გონივრულ პერიოდში ან/და მხარის პოზიცია კომუნიკაცათან დაკავშირებით ცვალებადია, ითვლება სისხლის სამართლლის დანაშაულად და ითვალისწინებს სისხლის სამართლის პასუხისმგებლობას;

კონსტიტუციის მითთებული მუხლები ეხება აზრის გამოთქმის ულებას, რაშიც მოიაზრება ადამიანის უფება კომუნიკაციაში გამოხატოს თუნდაც ურთიერთობის შედეგად მიღებული წყენა. ასევე გამოხატოს აზრი რომ წყენას საფუძვლად ედო გარკვეული ქმედებები, სცადოს ურთიერთობის დარეგულირება, განავითაროს მისი დამოკიდებულება სხვა ადამიანებთან და დაამყაროს მასთან ამ მიზნებისთვის ორმხრივი და სასურველი კომუნიკაცია. არ შეიძლება ადამიანმა ვერ დაიწყოს მეორე ადამიანთან კომუნიკაცია კარგი განზრახვით, მაგრამ იმის შიშით, რომ ის შესაძლოა დაისაჯოს. ადამიანთა ურთიერთობის მოსაწესრიგებლად მიმართული გარეგანი ზედმეტი რეგულაციები ადამიანთა ზომბირების ხელშეწყობაა. ოჯახში არსებულ კონფლიქტებშიც არ ამართლებს ზედმეტი ჩარევა. სისხლის საქმეთა პრაქტიკაში 70 % შემთხვევაში დაზარალებული ქალბატონები იყენებენ უფლებას და ჩვენებას არ აძლევენ მეუღლის ან ყოფილი მეუღლის წინააღმდეგ, რაც იმის გამოვლინებაა, რომ ადამიანებს აქვთ უნარი/ან ცდილობენ თვითონ დაარეგულირონ ურთიერთობები. ისინი ხშირად აღელვების ფონზე მიმართავენ სამართალდამცავებს და შემდეგ ერთვებიან ბრძოლაში მათი საჩივრის საფუძველზე დაწყებული სისხლის სამართლის საქმის წინააღმდეგ. ჩარევა უნდა იყოს გონივრული და რაც შეიძლება მოკლე ვადით, რომ ადამიანებს მიეცეთ ურთიერთშეგუების თუ ურთიერთგარკვევის საშუალება. გაეროს ორგანიზაციები, რომლების ქალთა უფლებებზე მუშაობენ, ძლიერი პოზიციებით გამოირჩევიან ქალთა უფლებების დაცვისას, შესაბამისად ისინი აწარმოებენ სტატისტიკას და ქმნიან სამართლებრივ ამინდს, რაც ასუსტებს მეორე მხარეს. თუნდაც მე, რომელიც კონსტიტუციურ სარჩელს პირველად წარმოვადგენ, არ მაქვს ისეთი სახის მხარდაჭერა, როგორც ხსენებულ ორგანიზაციებს. ასეთ ინიციატივებს სასამართლოსგან და სახელმწიფოსგან უნდა მხარდაჭერა თუ გვსურს მივიღოთ სრულყოფილი კანონმდებლობა და სამართლებრივად განვითარებული სახელმწიფო. მოცემულ შემთხვევაში საქართველოში მეორე მხარე ქართული ოჯახებია. შედეგად შემცირდა შობადობა, შემცირდა ოჯახების შექმნა.. ამის მიზეზებიც არსებობს. არ ხდება ქართული დტრადიციების პოპულარიზაცია, არ ხდება ქალის ან მამაკაცის მიმართ პატივისცემის წესის შეხსენება, არ ხდება ადამიანების მიმართ ოჯახის, წესიერების, ურთიერთ ზრუნვის და ერთგულების წახალისება. მხოლოდ დასჯადობა ვერ გახდება ადამიანთა ცნობიერების ამაღლების გზა. ადამიანთა ერთი ნაწილის უფლების რეალიზაციით ვერ აღმოიფხვრება პრობლემა თუ სახელმწიფომ არ იკისრა სრული ვალდებულება მოქალაქეების მიმართ. საგულისხმოა, რომ არავინ იცავს ემიგრანტი ქართველი ქალების უფლებებს, რომლებსაც გაჭირვების გამო ოჯახები მიუტოვებიათ და მომვლელებად არიან გამგზავრებულები ემიგრაციაში. სახელმწიფო უნდა ზრუნავდეს რომ ურთიერთობა სწორად ესმოდეთ ადამიანებს და აცნობიერებდნენ, რომ ურთიერთობა ეს არის ურთიერთპატივისცემის გზით მოპოვებული ნდობის და სიყვარულის შენარჩუნება და გაღრმავება. საკანონმდებლო დონეზე ურთიერთობათა რეგულაცია არ უნდა ეხებოდეს მხოლოდ ადამიანთა დასჯას, რაც პირველყოფილურ წესწყობილების დონემდე დაიყვანს საზოგადოებას. საერთოდაც, ადამიანი რომელიც უყვართ და პატივს სცემენ არ შეიძლება ,,მსხვერპლად“ ჩაითვალოს თუ მას მოსწონს, მოსწონდა ეს ან იღებს ის პატივისცემას, თუნდაც გარკვეული კონფლიქტის დროს და მას შემმდეგ ის ამას აპროტესტებდეს, ვინაიდან შესაძლოა მას ზუსტად ეს უნდოდეს. ხშირად ქალს უნდა ისეთი მამაკაცი, რომელმაც ის პირველივე სირთულის დროს არ მიატოვა. რა თქმა უნდა, ეს უნდა გაიმიჯნოს ცალმხრივი გადაკიდებისაგან, როდესაც ერთი ადამიანი ხანგრძლივი დროის მანძილზე იტანჯება მეორე ადამიანის ცალმხრივი შეწუხების და დისკომფორტისაგან, თავს არიდებს ის არ იჩენს არანაირ ინიციატივას, არ ამყარებს კომუნიკაციას, ერიდება ყველანაირად იღებს ამისათვის ყველა ზომას, არ სიმულირებს და მეორე მხრიდან უსასრულოდ გრძელდება ადევნება.

კონკრეტულ შემთხვევაში 2022 წლის 02 მარტიდან (შემაკავებელი ორდერის გამოწერა) გაწყვეტილი მაქვს ყველა სახის კომუნიკაცია მითითებულ პირთან მაგრამ 7 თვის მანძილზე თავი ვერ დავაღწიე მისგან გადაკიდებას, ბრალდებებს და ჩივილებს რის გამოც ნამდვილად განვიცდი სტრესს, ეს შეეხო ჩემს სამსახურს, პირად ცხორებას, კარიერას, თავმოყვარეობას და რეპუტაციას, მაგრამ ვაცნობიერებ რომ ეს ჩემს მიერ წარსულში გაკეთებული არასწორი არჩევანის შედეგია და ვითმინე, თუმცა მისი გადაკიდება არის ასევე იმის შედეგი, რომ ჩემთან სწყის ეტაპზე გარკვეულ კონფლიქტში მყოფ ქალს, სამართალამცავი ორგანოს ზოგიერთი ჩინოსნები იყენებენ ჩემი, როგორც ერთგვარად პრინციპული ადვოკატის წინააღმდეგ, ხოლო ქალთა დაცვის ორგანიზაციები მათი ანაზღაურებადი სტატისტიკისთვის. ამ საკანონმდებლო ფონზე, სასამართლო, დამსაქმებლები თუ პროკურატურა ერიდება ქალთა ორგანიზაციების მიერ მათ მიმართ დისკრედიტაციას, ერიდება მათ საჯარო განცხადებებს და შედეგად ხშირად ქალის მსხვერპლი ხდება მამაკაცი, რა დროსაც საკანონმდებლო დონეზე ბალანსი აუცილებელია, რომ დაცული იყოს ქალთა უფლებებიც და დაცული იყოს მამაკაცთა უფლებებიც, ისე რომ არ დაზიანდეს ქვეყნის და საზოგადოების კონსტიტუციური ინტერესები.

თბილისის სააპელაციო სასამართლომ იმ საფუძლვლით გააუქმა თბილისის საქალაქო სასამართლოს გადაწყეტილება შემაკავებელი ორდერის ძალაში დატოვებასთან დაკავშირებით, რომ არ მოგვეცა არცერთი კითხვის დასმის საშუალება სასამართლოში მოწინააღმდეგე მხარისათვის და საერთოდ არ ჩატარებულა მტკიცებულებების კვლევა, მაშინ როდესაც მე ათამდე სხვადასხვა კოლეგა და მეგობარი ადვოკატი მიცავდა ყველა სხომაზე. ამ მაგალითით წარმოიდგინეთ რა დონეზე არის მისული ზოგიერთ მოსამართლეთა სამართლებრივი მიდგომა მხოლოდ ქალთა ინტერესების სტერეოტიპულად დაცვისას. წარმოიდგინეთ, რომ ადვოკატი 15 წლის სტაჟით, ვერ ვამტკიცებ რომ სმს არ გამიგზავნია და შემაკავებელი ორდერი არ დამირღვევია, როდესაც ეს ცალსახად წერია ჩემს მიერ წარდგენილ ,,დეტალურ“ ამონაწერში და მაგთიკომის მიერ გაცემულ ოფიციალურ დოკუმენტში. მხოლოდ ამის შემდეგ წარმოიდგენთ რა მდგომარეობაში შეიძლება აღმოჩნდეს კანონმდებლობის არ მცოდნე მამაკაცი დღევანდელ საკანონმდებლო რეგულაციის პირობებში და სწორედ ამიტომ გთხოვთ საკითხით დინტერესებას და თქვენთვის ძალიან ძვირფასი დროის დათმობას ამ საკითხისათვის, რათა ეს იყოს გარკვეული ძვრა სწორი ბალანსის შესანარჩუნებლად, ქვეყნის ინტერესებისათვის.

საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის მე-3 მუხლის მე-7 ნაწილის (ტერმინი დაცვის მხარე) არაკონსტიტუციურობა და დაზარალებულად ცნობის დადგენილების გასაჩივრების შესაძლებლობის არ ქონა იმ პირის მიერ, რომლის ქმედება ან უმოქმედობა აღნიშნული დადგენილებით მიჩნეულია დანაშაულად.

როგორც ვახსენე დაზარალებულად ცნეს თ. ს. შემაკავებელი ორდერის დარღვევაში, ადევნებაში და იძულებაში. აღნიშნულ დადგენილებაში პირდაპირ არის მითითებული რომ მას ა. დ.-საგან მიადგა ზიანი და განიცადა ტანჯვა.

(უპირველესყოვლისა მოგახსენებთ რომ არანაირი ექსპერტიზის დასკვნა აღნიშნულის თაობაზე არ არსებობს გარდა ფსიქოლოგის შეფასებისა, რომელმაც სასამართლოში ადმინისრაციული საქმის განხილვისას აღიარა რომ თ. ს.-ის ცრუ ვიზიტები ჩაწერა ფსიქოლოგიურ შეფასებაში. ამაზე სამართალდამცავების რეაქცია უპასუხოა თვეების მანძილზე, ისევე როგორც სქრინის გაყალბების შესახებ საჩივარზე).

ხსენებულ დადგენილებას მე ვერ ვასაჩირებ ვერც სასამართლოში და ვერც ზემდგომ პროკურორთან, საკანონმდებლო რეგულაციისარ არსებობის გამო, თუმცა თ. ს. და პოლიცია მას იყენებს მტკიცებულებად და მათ ეს დადგენილება მტკიცებულების სახით წარმოადგინეს სასამართლოში. ამით მოსამართლეს შეუქმნიან რწმენას, იმისათვის რომ შემაკავებელი ორდერი დარჩეს ძალაში. შესაბამისად, დაზარალებულად ცნობის დადგენილება არის სტატუსი, რომელიც განსაზღვრავს პირის დაზარალებულობას, თუმცა ასეთი დადგენილება, რომელშიც მითითებულია ქმედების ჩამდენი, განსაზღვრავს მდგომარეობას რომ აღნიშნულმა პირმა დაზარალებულს მიაყენა ზიანი. ეს დოკუმენტი ცალსახად ლახავს ჩემს ინტერესებს თუმცა მე არ მაქვს მისი გასაჩივრების შესაძლებლობა და რომც მივმართო სასამართლოს ეს ნორმა მიშლის ხელს უფლებათა დაცვისთვის, ასვე ხელს მიშლის საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 56 -ე მუხლის მე -6 ნაწილის წინადადებების შინაარსი.

მე არ ვარ ბრალდებული ვინაიდან ჯერ ადმინისტრაცული სასამართლოს გადაწყვეტილება არ მიღებულა ჩემს საჩივარზე, თუმცა ამ დადგენილებით ფაქტიურად გაზიარებულია, რომ მე ჩავიდინე სამივე დანაშაული და მოსალოდნელია ბრალდების წარდგენაც. ამ დადგენილებით, თ. ს.-ს შეუძლია ისარგებლოს, როგორც მსხვერპლმა ( მას ასევე ამ დადგენილების გამოყენება სურს საზღვარგარეთ, კერძოდ ამერიკაში ცხოვრების უფლების მოსაპოვებლად) და ეს დადგენლება პირდაპირ მიუთითებს ჩემზე, როგორც დანაშაულის ჩამდენზე, მაგრამ ამას მე ვერ ვასაჩივრებ, ვინაიდან სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსი და ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსი ამას არ ითვალისწინებს. სამაგიეროდ დაზარალებულად ცნობის დადგენილება, როგორც მტკიცებულება წარმოდგენილია ადმინისტრაციულ საქმეზე და სამართალდამცავები, ასევე თ. ს. იყენებენ ჩემს საწინააღმდეგო მტკიცებულებად.

გარდა ზემოაღნიშნულისა, თ. ს.-მ სსამართლოში წარმოადგინა შსს N 8 განყოფილების ცნობა, რომლის თანახმადაც შემაკავებელი ორდერის ფაქტზე მიმდინარეობს გამოძიება ა. დ.-ის იმართ. ეს ცალსახად განსაზღვრავს , რომ თვით ეს ცნობა არის მტკიცებულება ადმინისტრაციულ პროცესში და თანაც ჩემთვის ცნობილია, რომ მიმდინარეობს მტკიცებულებათა შეკრება ჩემს წინააღმდეგ. ამავე დროს მე საშუალება მაქვს მოვიპოვო ჩემი გამამართლებელი მტკიცებულებები, თუმცა ვინაიდან არ ვარ დაცვის მხარე ( ბრალდებული, მსჯავრდებული, გამართლებული ან მათი ადვოკატი) სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის თანახმად მე ვერ მოვიპოვებ მკიცებულებებს, ვინაიდან ეს იქნება კანონის დარღვევით მოპოვებული მტიცებულება. მაგალითაც თუ გამოვკითხავ მოწმეს , გამოვა რომ სტატუსის გარეშე მოვპოვე მტკიცებულება და ეს მტკიცებულება იქნება დაუშვებელი.

საქართველოს კონსტიტუციით ყველას აქვს დაცვის უფლება და დაცვის მხარის ტერმინის შემოღებით ეჭქვეშ დგება კონსტიტუციური მთავარი გარანტია. ანუ დაცვის უფლება კი აქვს ადამიანს მაგრამ არა ყოველთვის, მხოლოდ იმ შემთხვევაში თუ მას ეს სტატუსი მიანიჭა სამართალდამცავმა ორგანომ ბრალდებულად ცნობით ? ამ ტერმინით პირთა დაცვის უფლების არეალის შეზღუდვა არაკონსტიტუციურია.

საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსი, მუხლი 3. (ძირითად ტერმინთა განმარტება ამ კოდექსის მიზნებისთვის), პუნქტი 7. დაცვის მხარე – ბრალდებული, მსჯავრდებული, გამართლებული, მათი ადვოკატი.

ამ განმარტების ის შინარსი სრულად არაკონსტიტუციურია, რომელიც ტკიცებულებების მოპოვების ნაწილში დაცვის მხარედ არ მიიჩნევს პირს, რომლის მიმართაც გამოძიება მიმდინარეობს, ან პირს რომელიც მიუთითეს დაზარალებულად ცნობის დადგენილებაში, როგორც იმ ქმედების ჩამდენი, რამაც პირი დააზარალა.

ყოვლივე აღნიშნულიდან გამომდინარე არაკონსტიტუციურად უნდა იქნეს ცნობილი საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის:

56 -ე მუხლის მე 6 ნაწილის ( თუ პირის დაზარალებულად ცნობის შესახებ დადგენილების გამოტანის შემდეგ გაირკვევა, რომ ამის საფუძველი არ არსებობს, პროკურორი იღებს გადაწყვეტილებას ამ დადგენილების გაუქმების თაობაზე, რის შესახებაც დაზარალებულს წერილობით ეცნობება. დაზარალებულს უფლება აქვს, პირის დაზარალებულად ცნობის შესახებ დადგენილების გაუქმების თაობაზე პროკურორის გადაწყვეტილება ერთჯერადად გაასაჩივროს ზემდგომ პროკურორთან) ის ნორმატიული შინაარსი , რომელიც გამორიცხავს დაზარალებულად ცნობის დადგენილების გასაჩივრების შესაძლებლობას ზემდგომ პროკურორთან და ასევე სასამართლოში, იმ პირის მიერ, რომლის ქმედება/უმოქმედობა დაზარალებულად ცნობის დადგენილებით მიჩნეულია პირის დაზარალებულად ცნობის საფუძვლად, იმ შემთხვევაში, როდესაც ქმედების სავარაუდო ჩამდენი არ არის ბრალდებული.

მასევე საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის მე-3 მუხლის მე-7 ნაწილის სიტყვების ,,დაცვის მხარე – ბრალდებული, მსჯავრდებული, გამართლებული, მათი ადვოკატი“, - ის ნორმატიული შინაარსი, რომელიც დაზარალებულად ცნობის დადგენილებაში მოხსენიებულ, ზიანის მიმყენებელი ქმედების/უმოქმედობის ჩამდენ იმ პირს, რომელიც არ არის ბრალდებული, ასევე იმ პირს, რომლის მიმართაც მიმდინარეობს გამოძიება, არ მოიაზრებს საპროცესო უფლების - პირის დაზარალებულად ცნობის შესახებ დადგენილების გასაჩივრების, ასევე დაცვის მტკიცებულებების მოპოვების უფლების მქონე სუბიექტად.

ეს ნორმატიული შინაარსები წინააღმდეგობაში მოდის განსაკუთრებით საქართველოს კონსტიტუციის 31 მუხლის პირველ პუნქტთან ,, საპროცესო უფლებები“, რომლის თანახმადაც ყოველ ადამიანს აქვს უფლება თავის უფლებათა დასაცავად მიმართოს სასამართლოს. ასევე ამავე მუხლის მესამე პუნქტის პირველ წინადადებასთან ,, დაცვის უფლება გარანტირებულია “ !

6. კონსტიტუციური სარჩელით/წარდგინებით დაყენებული შუამდგომლობები

შუამდგომლობა სადავო ნორმის მოქმედების შეჩერების თაობაზე: კი

შუამდგომლობა პერსონალური მონაცემების დაფარვაზე: კი

შუამდგომლობა მოწმის/ექსპერტის/სპეციალისტის მოწვევაზე: კი

შუამდგომლობა/მოთხოვნა საქმის ზეპირი მოსმენის გარეშე განხილვის თაობაზე: არა

კანონმდებლობით გათვალისწინებული სხვა სახის შუამდგომლობა: არა