საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს წევრის გიორგი კვერენჩხილაძის განსხვავებული აზრი საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2017 წლის 13 ივლისის N1/8/696 გადაწყვეტილებასთან დაკავშირებით

1. გამოვხატავ რა ჩემი კოლეგებისადმი – საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს პირველი კოლეგიის წევრებისადმი პატივისცემას, ამავე დროს, „საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის 47-ე მუხლისა და „საკონსტიტუციო სამართალწარმოების შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-7 მუხლის შესაბამისად, გამოვთქვამ განსხვავებულ აზრს საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს პირველი კოლეგიის 2017 წლის 13 ივლისის №1/8/696 გადაწყვეტილებასთან დაკავშირებით.

2. ვიზიარებ საკონსტიტუციო სასამართლოს გადაწყვეტილებაში ჩამოყალიბებულ პოზიციას იმასთან დაკავშირებით, რომ 0,00009 გრამი დეზომორფინი გამოუსადეგარია მოსახმარად და არ წარმოშობს მისი მოხმარების ან/და გასაღების რისკებს. შესაბამისად, დასახელებული ოდენობის დეზომორფინის დამზადება, შეძენა ან/და შენახვა არ არის საზოგადოებრივი საშიშროების მატარებელი. აღნიშნული ქმედებისთვის სადავო ნორმით დაწესებული პასუხისმგებლობა არ ემსახურება რაიმე ლეგიტიმური მიზნის მიღწევას. აღნიშნულიდან გამომდინარე, სახეზეა საქართველოს კონსტიტუციის მე-17 მუხლის მე-2 პუნქტის დარღვევა. ამასთან, ვთვლი, რომ კოლეგიამ სასარჩელო მოთხოვნა დაინახა უფრო ვიწროდ, ვიდრე ის რეალურად იყო წარმოდგენილი, რის გამოც, მოცემული გადაწყვეტილებით ვერ მოხერხდა მოსარჩელის მიერ დასმული პრობლემის სრულყოფილად გადაჭრა. კერძოდ, საკონსტიტუციო სასამართლოს, სასარჩელო მოთხოვნის ფარგლებში, უნდა ემსჯელა არა დეზომორფინის კონკრეტული ოდენობით (მოცემულ შემთხვევაში 0,00009 გრამი) დამზადების, შეძენისა და შენახვისთვის დაწესებული პასუხისმგებლობის კონსტიტუციურობაზე, არამედ ნებისმიერ იმ ოდენობის დეზომორფინზე, რომელიც ობიექტურად გამოუსადეგარია მოსახმარად.

3. №696 კონსტიტუციური სარჩელის არსებითი განხილვის სხდომაზე, მოსარჩელე მხარის მიერ არაერთხელ გაჟღერდა, რომ იგი სადავოდ ხდიდა არა კონკრეტული ოდენობის (მოცემულ შემთხვევაში 0,00009 გრამს) დეზომორფინის დამზადების, შეძენისა და შენახვისთვის დაწესებულ სანქციას, არამედ ნებისმიერ იმ ოდენობას, რომელიც არ არის ვარგისი მოსახმარად, რადგან იგი არ წარმოშობს არანაირ საზოგადოებრივ საფრთხეს. მოსარჩელის წარმომადგენლის სიტყვებით: “ჩვენ სასამართლოსგან ვითხოვთ, რომ არაკონსტიტუციურად ცნოს არა მხოლოდ 0,00009 გრამი, არამედ არაკონსტიტუციურად ცნოს იმგვარი ქმედებისთვის მსჯავრდება, რომელიც თავისი არსით ვერ მოემსახურება ლეგიტიმურ საჯარო მიზნებს, რადგან ამ ლეგიტიმურ საჯარო მიზნებს საფრთხეს არ უქმნის“. მისივე თქმით, „თუ სარჩელი დაკმაყოფილდება 0,00009 გრამზე, ეს უფლებრივ მდგომარეობას აღადგენს მოსარჩელის კონკრეტულ შემთხვევაში, მაგრამ, ზოგადი ეფექტურობის თვალსაზრისით, წარმოშობს პრობლემას იმიტომ, რომ 0,0009 გრამიც ისეთივე არაკონსტიტუციური იქნება, როგორც 0,00009 გრამი.“

4. ვერ დავეთანხმები ჩემი კოლეგების მოსაზრებას იმასთან დაკავშირებით, რომ მოსარჩელე მხარის მიერ არსებით სხდომაზე სასარჩელო მოთხოვნის ამგვარი ფორმულირება არ გამომდინარეობდა თავდაპირველი სასარჩელო მოთხოვნიდან და სასამართლო არ იყო უფლებამოსილი მოცემული დავის ფარგლებში ემსჯელა აღნიშნულ საკითხზე. №696 კონსტიტუციური სარჩელი არსებითად განსახილველად იქნა მიღებული „სასარჩელო მოთხოვნის იმ ნაწილში, რომელიც შეეხება საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 260-ე მუხლის მე-3 ნაწილის იმ ნორმატიული შინაარსის კონსტიტუციურობას, რომელიც ითვალისწინებს სისხლისსამართლებრივი სასჯელის სახით ხუთიდან რვა წლამდე თავისუფლების აღკვეთის გამოყენების შესაძლებლობას „ნარკოტიკული საშუალებების, ფსიქოტროპული ნივთიერებების, პრეკურსორებისა და ნარკოლოგიური დახმარების შესახებ“ საქართველოს კანონის დანართი №2-ის 33-ე ჰორიზონტალურ გრაფაში განსაზღვრული ნარკოტიკული საშუალება - დეზომორფინის დიდი ოდენობით პირადი მოხმარების მიზნისთვის დამზადება, შეძენა, შენახვისთვის, საქართველოს კონსტიტუციის მე-17 მუხლის მე-2 პუნქტთან მიმართებით“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2017 წლის 6 თებერვლის №1/2/696 საოქმო ჩანაწერი საქმეზე „საქართველოს მოქალაქე ლაშა ბახუტაშვილი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, III-1). იმ გარემოების გათვალისწინებით, რომ საქართველოს კანონმდებლობით არ არის გაწერილი დეზომორფინის მცირე და სისხლისსამართლებრივი პასუხისმგებლობის საწყისი ოდენობები, „დიდი ოდენობის“ დეზომორფინის ნორმატიული შინაარსი აგრეთვე ფარავს ნებისმიერ იმ ოდენობას, რომელიც არ არის გამოსადეგი მოსახმარად.

5. ვფიქრობ, მოსარჩელე მხარის წარმომადგენლის მიერ გაჟღერებული სასარჩელო მოთხოვნის ფორმულირება, ისევე როგორც მთლიანი სასარჩელო სულისკვეთება, ნათლად მიანიშნებდა მოსარჩელის ნებაზე, საკონსტიტუციო სასამართლოს ემსჯელა ნებისმიერი იმ ოდენობის დეზომორფინის დამზადების, შეძენისა და შენახვისთვის გათვალისწინებული პასუხისმგებლობის კონსტიტუციურობის თაობაზე, რომელიც გამოუსადეგარია მოსახმარად. მოცემული გადაწყვეტილებით, მართალია უშუალოდ მოსარჩელის უფლებაში აღდგენა მოხერხდება (რადგან იგი მსჯავრდებულია სწორედ 0,00009 გრამი დეზომორფინის დამზადებისა და შენახვისთვის), მაგრამ სადავო ნორმა კვლავაც პრობლემური დარჩება. კერძოდ, მომავალში, სადავო ნორმის საფუძველზე პირის (მათ შორის მოსარჩელის) მსჯავრდება შესაძლოა განხორციელდეს იმ ოდენობის დეზომორფინის დამზადების, შეძენისა და შენახვისათვის, რომელიც მართალია გამოუსადეგარია მოსახმარად, მაგრამ აღემატება 0,00009 გრამს. ასევე, ვერ მოხდება დასახელებული ქმედებისთვის (იმ ოდენობის დეზომორფინის დამზადება, შეძენა ან/და შენახვა, რომელიც გამოუსადეგარია მოსახმარად, მაგრამ აღემატება 0,00009 გრამს) მსჯავრდებულ პირთა უფლებაში აღდგენა. დაუშვებელია ადამიანს სისხლისსამართლებრივი პასუხისმგებლობის სახით თავისუფლების აღკვეთა შეეფარდოს არა მხოლოდ 0,00009 გრამი, არამედ ნებისმიერი იმ ოდენობის დეზომორფინის დამზადების, შეძენისა თუ შენახვისათვის, რომელიც გამოუსადეგარია მოსახმარად და, შესაბამისად, არ არის რაიმე საზოგადოებრივი საფრთხის მატარებელი.

6. ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, მივიჩნევ, რომ მოცემული დავის ფარგლებში საქართველოს კონსტიტუციის მე-17 მუხლის მე-2 პუნქტთან მიმართებით არაკონსტიტუციურად უნდა ყოფილიყო ცნობილი სადავო ნორმის ის ნორმატიული შინაარსი, რომელიც ითვალისწინებს სისხლისსამართლებრივი პასუხისმგებლობის სახით თავისუფლების აღკვეთის გამოყენების შესაძლებლობას „ნარკოტიკული საშუალებების, ფსიქოტროპული ნივთიერებების, პრეკურსორებისა და ნარკოლოგიური დახმარების შესახებ“ საქართველოს კანონის დანართი №2-ის 33-ე ჰორიზონტალური გრაფით განსაზღვრული ნარკოტიკული საშუალება - დეზომორფინის იმ ოდენობით დამზადების, შეძენისა და შენახვისთვის, რომელიც გამოუსადეგარია მოსახმარად.

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს წევრი

გიორგი კვერენჩხილაძე