საქართველოს მოქალაქეები - გიგა ბარათაშვილი და კარინე შახპარონიანი საქართველოს თავდაცვის მინისტრის წინააღმდეგ
დოკუმენტის ტიპი | გადაწყვეტილება |
ნომერი | N1/4/614,616 |
კოლეგია/პლენუმი | I კოლეგია - კონსტანტინე ვარძელაშვილი, ქეთევან ერემაძე, მაია კოპალეიშვილი, მერაბ ტურავა, |
თარიღი | 30 სექტემბერი 2016 |
გამოქვეყნების თარიღი | 30 სექტემბერი 2016 14:26 |
კოლეგიის შემადგენლობა:
კონსტანტინე ვარძელაშვილი – სხდომის თავმჯდომარე, მომხსენებელი მოსამართლე;
ქეთევან ერემაძე – წევრი;
მაია კოპალეიშვილი - წევრი;
მერაბ ტურავა - წევრი.
სხდომის მდივანი: დარეჯან ჩალიგავა.
საქმის დასახელება: საქართველოს მოქალაქეები - გიგა ბარათაშვილი და კარინე შახპარონიანი საქართველოს თავდაცვის მინისტრის წინააღმდეგ.
დავის საგანი: 1) №614 კონსტიტუციურ სარჩელზე: „საქართველოს თავდაცვის სამინისტროს გენერალური შტაბის და სახმელეთო ჯარების თანამშრომელთა/მოსამსახურეთა სამსახურის გავლის წესის შესახებ“ საქართველოს თავდაცვის მინისტრის 2011 წლის 21 ივლისის №583 ბრძანების მე-13 მუხლის პირველი პუნქტის „ბ“ ქვეპუნქტისა და ამავე მუხლის მე-3 პუნქტის კონსტიტუციურობა საქართველოს კონსტიტუციის 29-ე მუხლის პირველ და მე-2 პუნქტებთან მიმართებით; 2) №616 კონსტიტუციურ სარჩელზე: „სამხედრო პოლიციის თანამშრომელთა სამსახურის გავლის წესის შესახებ“ საქართველოს თავდაცვის მინისტრის 2011 წლის 21 ივლისის №582 ბრძანების მე-13 მუხლის პირველი პუნქტის „ბ“ ქვეპუნქტისა და ამავე მუხლის მე-3 პუნქტის კონსტიტუციურობა საქართველოს კონსტიტუციის 29-ე მუხლის პირველ და მე-2 პუნქტებთან მიმართებით.
საქმის განხილვის მონაწილენი: მოსარჩელე მხარის წარმომადგენელი - გიორგი გოცირიძე; მოპასუხე მხარის წარმომადგენელი - გიორგი ცაბაძე.
I
აღწერილობითი ნაწილი
1. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2014 წლის 27 ნოემბერს კონსტიტუციური სარჩელით (რეგისტრაციის №614) მიმართა საქართველოს მოქალაქე გიგა ბარათაშვილმა, ხოლო 2014 წლის 11 დეკემბერს - საქართველოს მოქალაქე კარინე შახპარონიანმა (კონსტიტუციური სარჩელის რეგისტრაციის №616). №614 და №616 კონსტიტუციური სარჩელების არსებითად განსახილველად მიღების საკითხის გადასაწყვეტად საკონსტიტუციო სასამართლოს პირველ კოლეგიის განმწესრიგებელი სხდომა, ზეპირი მოსმენის გარეშე, გაიმართა 2016 წლის 4 თებერვალს, ხოლო №1/1/614 №1/2/616 საოქმო ჩანაწერებით კონსტიტუციური სარჩელები არსებითად განსახილველად იქნა მიღებული. საქმის არსებითი განხილვა შედგა 2016 წლის 18 მაისს.
2. №614 და №616 კონსტიტუციური სარჩელების შემოტანის საფუძვლად მითითებულია: საქართველოს კონსტიტუციის 42-ე მუხლის პირველი პუნქტი, 89-ე მუხლის პირველი პუნქტის „ვ“ ქვეპუნქტი, „საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის მე-19 მუხლის პირველი პუნქტის „ე“ ქვეპუნქტი, 39-ე მუხლის პირველი პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტი და „საკონსტიტუციო სამართალწარმოების შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-15 და მე-16 მუხლები.
3. „საქართველოს თავდაცვის სამინისტროს გენერალური შტაბის და სახმელეთო ჯარების თანამშრომელთა/მოსამსახურეთა სამსახურის გავლის წესის შესახებ“ საქართველოს თავდაცვის მინისტრის 2011 წლის 21 ივლისის №583 ბრძანების მე-13 მუხლის პირველი პუნქტის „ბ“ ქვეპუნქტის თანახმად, მინისტრის ან მისი ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტით უფლებამოსილი თანამდებობის პირის შესაბამისი გადაწყვეტილებით სამსახურებრივი გადაადგილებისას, შესაბამისი თანამდებობის შერჩევამდე, მოსამსახურე თავისუფლდება შესაბამისი თანამდებობიდან და გადაიყვანება კადრების განკარგულებაში. ამავე მუხლის მე-3 პუნქტი კი ადგენს, რომ „კადრების განკარგულებაში ყოფნის ვადა არ უნდა აღემატებოდეს ოთხ თვეს. აღნიშნული ვადის ამოწურვამდე კადრების განკარგულებაში ყოფნის შემთხვევაში, მოსამსახურე უნდა დაინიშნოს შესაბამის თანამდებობაზე ან დათხოვნილ/განთავისუფლებულ იქნეს სამსახურიდან. თუ აღნიშნული ვადის ამოწურვისას მოსამსახურე არ დაინიშნება შესაბამის თანამდებობაზე, სამინისტროს უფლებამოსილი თანამდებობის პირის მიერ დათხოვნის ბრძანების გამოცემის შემთხვევაში, მოსამსახურე ითვლება დათხოვნილად/განთავისუფლებულად აღნიშნული ვადის ამოწურვიდან მეორე დღეს“.
4. „სამხედრო პოლიციის თანამშრომელთა სამსახურის გავლის წესის შესახებ“ საქართველოს თავდაცვის მინისტრის 2011 წლის 21 ივლისის №582 ბრძანების მე-13 მუხლის პირველი პუნქტის „ბ“ ქვეპუნქტის თანახმად, მოსამსახურე თავისუფლდება შესაბამისი თანამდებობიდან და გადაიყვანება კადრების განკარგულებაში მინისტრის შესაბამისი გადაწყვეტილებით სამსახურებრივი გადაადგილებისას შესაბამისი თანამდებობის შერჩევამდე. რაც შეეხება ამავე მუხლის მე-3 პუნქტს, ის ადგენს მოსამსახურის კადრების განყოფილებაში ყოფნისა და მისი შემდგომი დათხოვნის/განთავისუფლების კონკრეტულ პროცედურებს, კერძოდ, განსაზღვრულია, რომ „კადრების განკარგულებაში ყოფნის ვადა არ უნდა აღემატებოდეს ოთხ თვეს. აღნიშნული ვადის ამოწურვამდე კადრების განკარგულებაში ყოფნის შემთხვევაში, მოსამსახურე უნდა დაინიშნოს შესაბამის თანამდებობაზე ან დათხოვნილ/განთავისუფლებულ იქნეს სამსახურიდან. თუ აღნიშნული ვადის ამოწურვისას მოსამსახურე არ დაინიშნება შესაბამის თანამდებობაზე, სამინისტროს უფლებამოსილი თანამდებობის პირის მიერ დათხოვნის ბრძანების გამოცემის შემთხვევაში, მოსამსახურე ითვლება დათხოვნილად/განთავისუფლებულად აღნიშნული ვადის ამოწურვიდან მეორე დღეს“.
5. საქართველოს კონსტიტუციის 29-ე მუხლის პირველი პუნქტის თანახმად, „საქართველოს ყოველ მოქალაქეს უფლება აქვს დაიკავოს ნებისმიერი სახელმწიფო თანამდებობა, თუ იგი აკმაყოფილებს კანონმდებლობით დადგენილ მოთხოვნებს“. მე-2 პუნქტის მიხედვით, „სახელმწიფო სამსახურის პირობები განისაზღვრება კანონით“.
6. №614 კონსტიტუციური სარჩელიდან ირკვევა, რომ საქართველოს თავდაცვის მინისტრის 2011 წლის 30 სექტემბრის №2628 ბრძანების საფუძველზე, მოსარჩელე საქართველოს შეიარაღებული ძალების სახმელეთო ჯარების II საარტილერიო ბრიგადის შტაბის G-1-ის კადრების ოფიცრის, მაიორის თანამდებობიდან გათავისუფლდა და გადაყვანილ იქნა საქართველოს შეიარაღებული ძალების გაერთიანებული შტაბის J-1 პირადი შემადგენლობის დეპარტამენტის განკარგულებაში. საქართველოს თავდაცვის მინისტრის 2012 წლის 1-ლი მარტის №488 ბრძანების თანახმად კი, 2012 წლის 30 იანვრიდან საქართველოს შეიარაღებული ძალების რიგებიდან დაითხოვეს რეზერვში.
7. გიგა ბარათაშვილის მტკიცებით, რადგან მასზე არ ვრცელდება „საჯარო სამსახურის შესახებ“ საქართველოს კანონი, კონსტიტუციით გარანტირებული მისი უფლება, ეკავოს თანამდებობა საჯარო სამსახურში, სახელმწიფოს მხრიდან თვითნებური ჩარევის რისკის ქვეშაა. №614 კონსტიტუციური სარჩელის ავტორი აღნიშნავს, რომ სადავო ნორმების მოქმედების ფარგლებში, სამხედრო მოსამსახურე შესაძლოა ყოველგვარი ობიექტური მიზეზის არსებობის გარეშე გათავისუფლდეს სამსახურიდან და გადაყვანილ იქნეს კადრების განკარგულებაში. მოსარჩელის განმარტებით, იმისთვის, რომ სადავო ნორმა კონსტიტუციასთან შესაბამისი იყოს, აუცილებელია, სახელმწიფომ ყოველ კონკრეტულ შემთხვევაში დაამტკიცოს, რომ შეიარაღებული ძალებიდან გათავისუფლება არის პასუხი სამხედრო მოსამსახურის კონკრეტულ ქმედებაზე, რომელმაც სახელმწიფოს მიმართ ნდობასა და ლოიალობაზე დაფუძნებულ კავშირს შეუქმნა საფრთხე, დაარღვია ან კითხვის ნიშნის ქვეშ დააყენა იგი.
8. №614 კონსტიტუციური სარჩელის თანახმად, სამხედრო მოსამსახურის გათავისუფლებისას დაცვის ეფექტური საშუალებების არარსებობის თანმდევი შედეგია არაპირდაპირი გავლენა სამართლიან სასამართლოს უფლებაზე. მოსარჩელის აღნიშვნით, იმის გამო, რომ უფლებამოსილი თანამდებობის პირი მოსამსახურის გათავისუფლებისას არ არის ვალდებული, მიუთითოს სამხედრო მოსამსახურის კადრების განკარგულებაში გადაყვანისა და ოთხი თვის გასვლის შემდგომ მისი გათავისუფლების მიზეზი, სამხედრო პირს ერთმევა შესაძლებლობა, ჯეროვნად დაიცვას თავი სასამართლოს მეშვეობით, რადგან მისთვის უცნობია მისი გათავისუფლების კონკრეტული მიზეზი.
9. მოსარჩელე კარინე შახპარონიანი აღნიშნავს, სადავო ნორმების საფუძველზე მიღებული, თავდაცვის მინისტრის 2013 წლის 27 დეკემბრის ბრძანებით გათავისუფლებულ იქნა საქართველოს შეიარაღებული ძალების გენერალური შტაბის სამხედრო პოლიციის დეპარტამენტის ოპერატიულ-ტექნიკური უზრუნველყოფის მთავარი სამმართველოს III სამმართველოს მთავარი ინსპექტორის თანამდებობიდან და გადაყვანილ იქნა კადრების განკარგულებაში, ხოლო 2014 წლის 29 აპრილის ბრძანებით, იგი გათავისუფლდა სამსახურიდან. მოსარჩელემ აღნიშნული ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი გაასაჩივრა სასამართლოში, თუმცა მისი სასარჩელო მოთხოვნა არ იქნა დაკმაყოფილებული არც თბილისის საქალაქო და შემდგომში, არც სააპელაციო სასამართლოს მიერ.
10. №616 კონსტიტუციურ სარჩელში განმარტებულია, რომ სადავო ნორმატიული აქტი არ ითვალისწინებს რაიმე ობიექტურ გარემოებას, რომელთა არსებობის შემთხვევაშიც შესაძლებელი იქნებოდა საჯარო მოსამსახურის თანამდებობიდან გათავისუფლება და მისი კადრების განკარგულებაში გადაყვანა. ამასთან, კადრების განკარგულებაში ყოფნის განმავლობაში, რომელიც არ უნდა აღემატებოდეს 4 თვეს, თუკი არ მოხდება მისი თანამდებობაზე დანიშვნა, ის უნდა იქნეს დათხოვნილი.
11. კარინე შახპარონიანი ყურადღებას ამახვილებს სადავო ბრძანების მე-13 მუხლის მე-2 პუნქტზე, რომელიც, ერთი შეხედვით, ითვალისწინებს ატესტაციის ჩატარებასა და მისი შედეგების საფუძველზე მოსამსახურის თანამდებობაზე დანიშვნის საკითხის გადაწყვეტას, თუმცა აღნიშნავს, რომ დასახელებული ნორმა არ არის იმპერატიული ხასიათის და ის მხოლოდ დისკრეციულ უფლებამოსილებას ადგენს. აქედან გამომდინარე, შესაბამისი გადაწყვეტილების მიღებაზე უფლებამოსილ პირს შეუძლია, საკუთარი შეხედულებით შეამოწმოს კადრების განკარგულებაში გადაყვანილი მოსამსახურის კვალიფიკაცია და დანიშნოს ან არ დანიშნოს თანამდებობაზე.
12. №616 კონსტიტუციური სარჩელის ავტორის აზრით, სადავო ნორმები საქართველოს კონსტიტუციასთან შეუსაბამო არ იქნებოდა, თუკი კანონმდებლობა გაითვალისწინებდა იმ ობიექტურ კრიტერიუმებს, რომლითაც უფლებამოსილი პირი იხელმძღვანელებდა მოსამსახურის დაკავებული თანამდებობიდან გათავისუფლებისა და კადრების განკარგულებაში გადაყვანისას. ასევე, კონსტიტუციური იქნებოდა რეგულაცია, რომელიც გაითვალისწინებდა კადრების განკარგულებაში მყოფი პირის დათხოვნას, როდესაც ეს უკანასკნელი ვერ აკმაყოფილებს ვერც ერთი თანამდებობისთვის გათვალისწინებულ მოთხოვნებს.
13. მოსარჩელე აღნიშნავს, რომ სამხედრო მოსამსახურის გათავისუფლებისას კანონმდებლობა არ ითვალისწინებს დასაბუთების ვალდებულებას იმგვარად, რომ გათავისუფლებული მოსამსახურისათვის ცხადი იყოს მისი გათავისუფლების მიზეზი. აღნიშნული გამორიცხავს ეფექტურ სასამართლო კონტროლის მექანიზმს. იმ შემთხვევაში კი, როდესაც საჯარო მოხელეს დაუსაბუთებლად ათავისუფლებენ დაკავებული თანამდებობიდან, ირღვევა არა სამართლიანი სასამართლოს უფლება, არამედ სწორედ სახელმწიფო თანამდებობის დაკავების უფლება.
14. ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, მოსარჩელეები მიიჩნევენ, რომ სადავო ნორმები ეწინააღმდეგება საქართველოს კონსტიტუციის 29-ე მუხლის პირველ და მე-2 პუნქტებს.
15. კონსტიტუციურ სარჩელებში წარმოდგენილი არგუმენტაციის გასამყარებლად მოსარჩელე მხარე იშველიებს საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს, ევროკავშირის მართლმსაჯულების საერთაშორისო სასამართლოს და ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრაქტიკას.
16. საქმის არსებითი განხილვის სხდომაზე მოსარჩელე მხარემ დამატებით აღნიშნა, რომ სამსახურებრივი გადაადგილების გამოყენების უფლებამოსილება წარმოადგენს თავდაცვის მინისტრისათვის მინიჭებულ დისკრეციულ უფლებამოსილებას, რისი გამოყენების ფარგლებიც კანონმდებლობით არ არის განსაზღვრული. ამასთან, საჯარო მოსამსახურის კადრების განკარგულებაში გადაყვანა, თავისი არსით, პირის თანამდებობრივი უფლებამოსილების შეფერხებას იწვევს, რისი თანმდევი შედეგიც მოხელის სამსახურიდან გათავისუფლებაა. მოსარჩელეთა წარმომადგენლის განმარტებით, სადავო ნორმებზე დაყრდნობით, პირის კადრების განკარგულებაში გადაყვანის შესახებ გადაწყვეტილების მიღებისას, თავდაცვის მინისტრმა შესაძლოა იმოქმედოს პირადი მოტივით და, საბოლოოდ, დაითხოვოს საჯარო მოხელე სამსახურიდან. მოსარჩელე მხარე აღნიშნავს, რომ არსებული საკანონმდებლო რეალობა იძლევა შესაძლებლობას, თავდაცვის მინისტრმა ბუნდოვანი, არაგანჭვრეტადი საფუძვლით მიიღოს გადაწყვეტილება საჯარო მოსამსახურის კადრების განყოფილებაში გადაყვანის თაობაზე იმ მიზნით, რომ იგი, შესაბამისი 4 თვიანი ვადის გასვლის ამოწურვისთანავე, გაათავისუფლოს სამსახურიდან. ამგვარი მოცემულობა იწვევს საქართველოს კონსტიტუციის 29-ე მუხლის მოთხოვნების დარღვევას, ვინაიდან იქმნება რეალური საფრთხე, პირი დაუსაბუთებლად გაათავისუფლონ სამსახურიდან, ხოლო სამსახურებრივი გადაადგილების გამოყენების კანონიერი საფუძვლის ბუნდოვანებიდან გამომდინარე, დაუსაბუთებლად დათხოვნილ საჯარო მოხელეს არ აქვს შესაძლებლობა, საკუთარი უფლებები დაიცვას სასამართლოში საერთო ადმინისტრაციული სამართალწარმოების წესით.
17. შესაბამისად, მოსარჩელეთა წარმომადგენელმა დაასკვნა, რომ სადავო ნორმების მოქმედების შედეგად, შესაძლებელია მოხდეს სამსახურიდან პირის დაუსაბუთებელი გათავისუფლება. გიორგი გოცირიძის განმარტებით, პრობლემა მოიხსნებოდა, თუ კანონმდებლობაში მითითებული იქნებოდა სამსახურებრივი გადაადგილების გამოყენების კონკრეტული საფუძვლები, რაც გამორიცხავდა მოხელის კადრების განკარგულებაში გადაყვანას გაუგებარი მიზეზების გამო. მნიშვნელოვანია, საჯარო მოსამსახურისათვის ცხადი იყოს მისი სამსახურიდან გათავისუფლების საფუძვლები, რათა ჰქონდეს შესაძლებლობა, სასამართლოს გზით დაიცვას თავისი უფლებები. თუმცა გამომდინარე იქიდან, რომ სამსახურებრივი გადაადგილების შესახებ გადაწყვეტილების მიღება განეკუთვნება დისკრეციულ უფლებამოსილებას, თავდაცვის მინისტრის მიერ გამოცემულ სამართლებრივ აქტში არ ხდება მითითება სამართლებრივ გარემოებებზე, რაც საფუძველს აცლის საჯარო მოსამსახურის შესაძლებლობას სამართლებრივი დავის მეშვეობით, აღიდგინოს თავისი უფლებები.
18. მოპასუხე მხარემ საქმის არსებითი განხილვის სხდომაზე განაცხადა, რომ სადავო ნორმებით გათვალისწინებული სამსახურებრივი გადაადგილების გამოყენება რამდენიმე შემთხვევაში ხდება, კერძოდ, პირის კვალიფიკაციის შემოწმების პროცესში, ატესტაციის არადამაკმაყოფილებელი შედეგების არსებობისას და ასევე დისციპლინური გადაცდომის შემთხვევაში. კანონმდებლობა საჯარო მოსამსახურეს აძლევს შესაძლებლობას, 4 თვის ვადაში მოემზადოს, აიმაღლოს კვალიფიკაცია და ამგვარად განაგრძოს თავდაცვის სამინისტროში შესაფერ თანამდებობაზე მუშაობა. იმ შემთხვევაში თუ მოხელემ დისციპლინური გადაცდომა ჩაიდინა, სამსახურებრივი გადაადგილების გამოყენებისას თავდაცვის მინისტრს აქვს შესაძლებლობა, 4 თვის ვადაში მოხელისათვის მოიძიოს სხვა შესაფერი თანამდებობა. აღსანიშნავია, რომ კადრების განკარგულებაში ყოფნის განმავლობაში (4 თვე), პირი არ წყვეტს შრომით ურთიერთობას თავდაცვის სამინისტროსთან, ხოლო 2 თვის განმავლობაში კი სრულად უნარჩუნდება თანამდებობრივი სარგო. ამგვარად, მოპასუხე მხარემ მიუთითა, რომ სადავო ნორმები თავისი შინაარსით არ იწვევს მოსარჩელეთა კონსტიტუციის 29-ე მუხლით დაცული უფლებების დარღვევას და, შესაბამისად, საკონსტიტუციო სასამართლომ არ უნდა დააკმაყოფილოს №614 და №616 კონსტიტუციური სარჩელები.
II
სამოტივაციო ნაწილი
1. საქართველოს კონსტიტუციის 29-ე მუხლის პირველი პუნქტის თანახმად, „საქართველოს ყოველ მოქალაქეს უფლება აქვს დაიკავოს ნებისმიერი სახელმწიფო თანამდებობა, თუ იგი აკმაყოფილებს კანონმდებლობით დადგენილ მოთხოვნებს“, ხოლო მე-2 პუნქტის მიხედვით, „სახელმწიფო სამსახურის პირობები განისაზღვრება კანონით“. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს განმარტებით, „კონსტიტუციის ეს ნორმები განამტკიცებს საქართველოს მოქალაქის უფლებას, დაიკავოს როგორც არჩევითი, ასევე დანიშვნითი თანამდებობა და ადგენს სახელმწიფო სამსახურის განხორციელების კონსტიტუციურ საფუძვლებს. ამასთან, კონსტიტუციის აღნიშნული დებულება მოიცავს არა მხოლოდ კონკრეტული თანამდებობის დაკავების, არამედ ამ თანამდებობრივი უფლებამოსილების შეუფერხებლად განხორციელებისა და თანამდებობიდან უსაფუძვლოდ გათავისუფლებისაგან დაცვის გარანტიებს“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2014 წლის 11 აპრილის №1/2/569 გადაწყვეტილება საქმეზე „საქართველოს მოქალაქეები - დავით კანდელაკი, ნატალია დვალი, ზურაბ დავითაშვილი, ემზარ გოგუაძე, გიორგი მელაძე და მამუკა ფაჩუაშვილი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II-1).
2. საჯარო სამსახურში საქმიანობის უფლება, თავისი არსით შრომითი ურთიერთობების სპეციფიკური გამოხატულებაა, რომელიც უზრუნველყოფს საქართველოს მოქალაქის შესაძლებლობას, უშუალოდ, სხვადასხვა ფორმითა თუ გამოვლინებით, მიიღოს მონაწილეობა სახელმწიფო მმართველობის პროცესში. „სახელმწიფო თანამდებობის პირები ახორციელებენ და ხელს უწყობენ საჯარო ხასიათის საქმიანობას. ისინი საჯარო მმართველობის განხორციელების პროცესში, საკუთარი კომპეტენციის ფარგლებში, ამზადებენ, იღებენ გადაწყვეტილებებს ან/და ზედამხედველობას უწევენ მათ აღსრულებას და, ამგვარად, ემსახურებიან საჯარო ინტერესებს. საჯარო მიზნების განხორციელებაზე ორიენტირებული, საჯარო ფუნქციის განმახორციელებელი პირები, [თავიანთი საქმიანობის]ეფექტურად და სრულყოფილად განხორციელებისათვის, აუცილებელია სარგებლობდნენ საქართველოს კონსტიტუციის 29-ე მუხლით გათვალისწინებული კონსტიტუციური გარანტიებით“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2014 წლის 11 აპრილის №1/2/569 გადაწყვეტილება საქმეზე „საქართველოს მოქალაქეები - დავით კანდელაკი, ნატალია დვალი, ზურაბ დავითაშვილი, ემზარ გოგუაძე, გიორგიმ ელაძე და მამუკა ფაჩუაშვილი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II-6).
3. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ დადგენილი პრაქტიკის მიხედვით, „საქართველოს კონსტიტუციის 29-ე მუხლი იცავს მოქალაქის უფლებას, ჰქონდეს თავისუფალი წვდომა სახელმწიფო სამსახურზე, ამასთან, გულისხმობს საჯარო სამსახურში დასაქმებული პირის თანამდებობასთან დაკავშირებულ კონსტიტუციურ გარანტიებს - არ იქნეს დაუსაბუთებლად გათავისუფლებული სამსახურიდან, იყოს დაცული ყოველგვარი გარე ჩარევისგან“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2014 წლის 23 მაისის გადაწყვეტილება №3/2/574 საქმეზე „საქართველოს მოქალაქე გიორგი უგულავა საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II-19).
4. საქართველოს კონსტიტუციის 29-ე მუხლით დაცული გარანტიების ერთ-ერთ გამოვლინებას სწორედ მოქალაქის მიერ სამსახურებრივი საქმიანობის შეუფერხებელი განხორციელება და, ასევე,თანამდებობიდან უსაფუძვლოდ გათავისუფლებისაგან დაცვა წარმოადგენს. აღნიშნული უფლებრივი კომპონენტი, მათ შორის, მოიაზრებს საჯარო სამსახურში დასაქმებული პირის უფლებას შესაბამის ანაზღაურებაზე, რომელიც უზრუნველყოფს საქართველოს მოქალაქის წვდომას სახელმწიფო ბიუჯეტის მეშვეობით დაფინანსებულ რესურსზე, მის მიერ გაწეული პროფესიული საქმიანობის სანაცვლოდ და, ამგვარად, სახელმწიფო სამსახურის აუცილებელ პირობას წარმოადგენს. აღსანიშნავია, რომ მიუხედავად შრომითი გასამრჯელოს არსებითი ხასიათისა, საჯარო სამსახურში საქმიანობის კონსტიტუციით დაცული უფლება, მასთან ერთად ასევე გულისხმობს საჯარო მოსამსახურის მიერ სამსახურებრივი საქმიანობის შეუფერხებელ განხორციელებას, კერძოდ, კონკრეტული თანამდებობის ფუნქციურ უწყვეტობას.
5. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლომ განმარტა, რომ „სახელმწიფო თანამდებობის პირების [...] უფლებამოსილების განსაზღვრული ან განუსაზღვრელი ვადით განხორციელება, საქმიანობის სტაბილურობისა და დამოუკიდებლობის ერთ-ერთი არსებითი კომპონენტია“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2014 წლის 11 აპრილის №1/2/569 გადაწყვეტილება საქმეზე „საქართველოს მოქალაქეები - დავით კანდელაკი, ნატალია დვალი, ზურაბ დავითაშვილი, ემზარ გოგუაძე, გიორგი მელაძე და მამუკა ფაჩუაშვილი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II-31). აქედან გამომდინარე, მოქალაქის მიერ სამსახურებრივი საქმიანობის შეუფერხებელი განხორციელება პირდაპირ კავშირშია და მნიშვნელოვანწილად არის დამოკიდებული კონკრეტული თანამდებობის ფუნქციურ უწყვეტობასთან, საჯარო მოსამსახურის მიერ დაკავებული პოზიციის სრული ვადის განმავლობაში. კონსტიტუციის 29-ე მუხლის ფარგლებში, საჯარო სამსახურის პირობების განსაზღვრისას, კანონმდებელს განსაკუთრებული სიფრთხილე მართებს, არ მოახდინოს საჯარო მოსამსახურის მიერ დაკავებული თანამდებობის არსის, მისი დანიშნულების მოდიფიცირება/დაკნინება იმგვარად, რომ საფრთხე შეექმნას დაკავებული თანამდებობის ფუნქციურ დატვირთვას და ამგვარად, მოხდეს საჯარო მოხელის სამსახურებრივი საქმიანობის შეფერხება.
6. წარმოდგენილ კონსტიტუციურ სარჩელებში სადავოდ არის გამხდარი საქართველოს თავდაცვის მინისტრის 2011 წლის 21 ივლისის №582 და №583 ბრძანებების ნორმები (ორივე აქტში - მე-13 მუხლის პირველი პუნქტის „ბ“ ქვეპუნქტისა და ამავე მუხლის მე-3 პუნქტი), რომლებიც აწესრიგებენ მოსამსახურის (სამხედრო მოსამსახურის/სპეციალური წოდების მქონე პირის, სამოქალაქო მოსამსახურის) კადრების განკარგულებასთან დაკავშირებულ საკითხებს, კერძოდ, მოსამსახურის თანამდებობიდან გათავისუფლებისა და მისი კადრების განკარგულებაში გადაყვანის საფუძვლებს სამსახურებრივი გადაადგილების შემთხვევაში, ასევე განსაზღვრავენ კადრების განკარგულების ვადას და აღნიშნული ვადის განმავლობაში მოსამსახურის კონკრეტულ თანამდებობაზე დანიშვნის ანდა მისი სამსახურიდან გათავისუფლების საკითხებს.
7. განსახილველი საქმის ფარგლებში საკონსტიტუციო სასამართლომ უნდა დაადგინოს, რამდენად შეესაბამება სამსახურებრივი გადაადგილებისას მოსამსახურის კადრების განკარგულებაში გადაყვანა საქართველოს კონსტიტუციის 29-ე მუხლის მოთხოვნებს, კერძოდ, არსებობს თუ არა მოსამსახურის დაუსაბუთებელი გათავისუფლების საფრთხე უფლებამოსილი პირის მიერ სამსახურებრივი გადაადგილების გამოყენების პროცესში. აღნიშნულის გამოსარკვევად, საკონსტიტუციო სასამართლო, უპირველესად, მიზანშეწონილად მიიჩნევს, იმსჯელოს სადავო ნორმებთან დაკავშირებულ კანონმდებლობაზე და დაადგინოს, რამდენად და რა ფარგლებში ხდება საჯარო მოხელის კონსტიტუციური უფლების შეზღუდვა იმ ნაწილში, რომელიც იცავს საჯარო მოხელეს სახელმწიფო სამსახურიდან უსაფუძვლო და დაუსაბუთებელი გათავისუფლებისგან. ცხადია, სადავო ნორმათა გონივრული განმარტებისათვის აუცილებელია მათი გაანალიზება კანონმდებლობის ერთიან კონტექსტში. „...სადავო ნორმა არ უნდა იქნეს განხილული სხვა, მასთან კავშირში მყოფი ნორმებისგან იზოლირებულად, რადგანაც ამგვარმა მიდგომამ საკონსტიტუციო სასამართლო შეიძლება მიიყვანოს მცდარ დასკვნებამდე“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2007 წლის 26 ოქტომბრის გადაწყვეტილება №2/2/389 საქმეზე „საქართველოს მოქალაქე მაია ნათაძე და სხვები საქართველოს პარლამენტისა და საქართველოს პრეზიდენტის წინააღმდეგ“, II-6).
8. საქართველოს თავდაცვის მინისტრის 2011 წლის 21 ივლისის №583 ბრძანების მე-13 მუხლის პირველი პუნქტის „ბ“ ქვეპუნქტის თანახმად, მოსამსახურე თავისუფლდება შესაბამისი თანამდებობიდან და გადაიყვანება კადრების განკარგულებაში „მინისტრის ან მისი ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტით უფლებამოსილი თანამდებობის პირის შესაბამისი გადაწყვეტილებით სამსახურებრივი გადაადგილებისას, შესაბამისი თანამდებობის შერჩევამდე“, ხოლო საქართველოს თავდაცვის მინისტრის 2011 წლის 21 ივლისის №582 ბრძანების მე-13 მუხლის პირველი პუნქტის „ბ“ ქვეპუნქტის თანახმად, მოსამსახურე თავისუფლდება შესაბამისი თანამდებობიდან და გადაიყვანება კადრების განკარგულებაში „მინისტრის შესაბამისი გადაწყვეტილებით სამსახურებრივი გადაადგილებისას შესაბამისი თანამდებობის შერჩევამდე“. აღნიშნულ სადავო რეგულაციათა კონსტიტუციურობის შეფასებისთვის, მიზანშეწონილი იქნება „სამსახურებრივი გადაადგილების“ ცნების, მისი არსისა და დანიშნულების გააზრება.
9. როგორც მოპასუხე მხარის პოზიციიდან (თავდაცვის სამინისტროს 2016 წლის 3 თებერვლის წერილი საკონსტიტუციო სასამართლოსადმი- MOD 7 16 00101077) ირკვევა, სამსახურებრივი გადაადგილების ცნება მოქმედ კანონმდებლობაში პირდაპირ განსაზღვრული არ არის, თუმცა აღნიშნულ ტერმინზე მითითებას აკეთებს საქართველოს მთავრობის 2014 წლის 18 მარტის №238 დადგენილებით დამტკიცებული „სამხედრო სამსახურის გავლის შესახებ“ დებულების XVI თავი, რომელიც, თავის მხრივ, საქართველოს თავდაცვის სამინისტროს სამხედრო მოსამსახურეთა მივლინების, შრომის ანაზღაურების, სამუშაო დროის და სამსახურის გავლის სხვა თავისებურებებს არეგულირებს. კერძოდ, ხსენებული №238 დადგენილების XVI თავის მე-15 პუნქტის მიხედვით, სამსახურებრივი გადაადგილების საფუძველი, მათ შორის შეიძლება იყოს - სამხედრო მოსამსახურის თანამდებობაზე სამსახურის ვადის ამოწურვა, რისი განსაზღვრაც თავდაცვის მინისტრის ნორმატიული აქტით შეიძლება მოხდეს (მე-15 პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტი). აღსანიშნავია, რომ ამავე დებულების მე-15 პუნქტის „ბ“ ქვეპუნქტის მიხედვით, სამხედრო მოსამსახურის სხვა თანამდებობაზე გადაადგილების წესისა და პირობების განსაზღვრის უფლებამოსილებას საქართველოს მთავრობის მითითებული დადგენილება, ნორმატიული აქტის ფორმით, ანიჭებს თავდაცვის მინისტრს, რომელიც ამ ეტაპზე გამოცემული არ არის. მთავრობის №238 დადგენილების XVI თავის მე-13 პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტის თანახმად კი, სამხედრო მოსამსახურის სხვა თანამდებობაზე გადაადგილება გულისხმობს როგორც მოსამსახურის დანიშვნა/გათავისუფლებას, ასევე მის დაწინაურება/დაქვეითებასაც. მოპასუხე მხარის განმარტებით, სამსახურებრივი გადაადგილების აღსრულების პროცესში მოსამსახურის თანამდებობა იცვლება, რაშიც მოიაზრება მის მიერ დაკავებული თანამდებობიდან გათავისუფლება და იგივე კვალიფიკაციის/რანგის/წოდების თანამდებობაზე დანიშვნა; ან უფრო მაღალ თანამდებობაზე დაწინაურება; ან უფრო დაბალ თანამდებობაზე დაქვეითება.
10. საქართველოს თავდაცვის მინისტრის სადავოდ გამხდარი აქტების მიხედვით (2011 წლის 21 ივლისის №582 და №583 ბრძანებები), მოსამსახურის კადრების განყოფილებაში გადაყვანა სამსახურებრივი გადაადგილებისას, მათ შორის, შეიძლება გულისხმობდეს მოსამსახურის კვალიფიკაციის შემოწმებას თანამდებობის შერჩევის მიზნით, ინდივიდუალური სამართლებრივი აქტის შესაბამისად, ან/და აღნიშნული კვალიფიკაციის შესაბამისი თანამდებობის არსებობის დადგენას. მოსამსახურეს მაშინ შეეთავაზება თანამდებობა, თუ არსებობს შესაბამისი ვაკანტური თანამდებობა (№582 და №583 ბრძანებების მე-13 მუხლის მე-2 პუნქტი). მოპასუხე მხარის განმარტებით, „თანამდებობაზე შერჩევა“, გარდა იმისა, რომ შეიძლება წარმოადგენდეს სამსახურებრივი გადაადგილების მიზეზს, ზემოაღნიშნული ნორმის მიხედვით, იმავდროულად, კადრების განკარგულების ვადის დასრულების განმსაზღვრელი იურიდიული ფაქტია, რომელიც, თავის მხრივ, სამსახურებრივი გადაადგილებისას კადრების განკარგულებაში გადაყვანიდან უნდა განხორციელდეს 4 თვის ვადაში. თუ აღნიშნული ვადის ამოწურვისას მოსამსახურე არ დაინიშნება შესაბამის თანამდებობაზე, მოსამსახურე სამსახურიდან თავისუფლდება აღნიშნული ვადის ამოწურვიდან მეორე დღეს (№582 და №583 ბრძანებების მე-13 მუხლის მე-3 პუნქტი).
11. საქმის არსებითი განხილვის სხდომაზე მოპასუხე მხარემ მიუთითა, რომ მოსამსახურე კადრების განკარგულებაში გადაიყვანება სტრუქტურულ ქვედანაყოფში მიმდინარე რეორგანიზაციისა და შტატების შემცირებისას (№582 და №583 ბრძანებების მე-13 მუხლის პირველი პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტი) ან ასევე დისციპლინური სამართალდარღვევის ჩადენისას, ანდა ატესტაციის შედეგების მიხედვით მოსამსახურის კვალიფიკაციის შემოწმებისას, მათ შორის, მისი ფიზიკური მომზადების შესაბამისობის/შეუსაბამობის დადგენისას. აღნიშნული შემთხვევები, მოპასუხის განმარტებით, უშუალოდ ექცევა სადავო ნორმების (№582 და №583 ბრძანებების მე-13 მუხლის პირველი პუნქტის „ბ“ ქვეპუნქტი) მოქმედების სფეროში და წარმოადგენს პრაქტიკაში დამკვიდრებულ კრიტერიუმებს, რის საფუძველზედაც ხდება მოსამსახურის კადრების განკარგულებაში გადაყვანა სამსახურებრივი გადაადგილებისას.
12. საკონსტიტუციო სასამართლო, სადავო რეგულაციათა შინაარსის დადგენის მიზნით, საჭიროდ მიიჩნევს, შეაფასოს №582 და №583 ბრძანებების მე-13 მუხლის პირველი პუნქტის „ბ“ ქვეპუნქტის საფუძველზე სამსახურებრივი გადაადგილებისას კადრების განკარგულებაში გადაყვანის მოპასუხის მიერ დასახელებული ზემოაღნიშნული კრიტერიუმები. კერძოდ, დისციპლინური გადაცდომისას, მაშინ როდესაც პირის მიმართ გამოიყენება თანამდებობიდან ჩამოქვეითების დისციპლინური პასუხისმგებლობის ზომა (თავდაცვის მინისტრის №582 და №583 ბრძანებების მე-10 მუხლის მე-4 პუნქტის „დ“ ქვეპუნქტი), მოსამსახურე შეიძლება კადრების განყოფილებაში იქნეს გადაყვანილი. ასეთ შემთხვევაში, პირის მიმართ სამსახურებრივი გადაადგილების გამოყენება ემსახურება მიზანს, დისციპლინური პასუხისმგებლობის დაკისრების მომენტში სათანადო შტატის/პოზიციის არარსებობის შემთხვევაში, მოძიებული იქნეს შესაბამისი რანგის თანამდებობა მისი კადრების განყოფილებაში ყოფნის ვადის მანძილზე. რაც შეეხება ატესტაციის შედეგებს, პირი, რომელიც დაექვემდებარება სამსახურებრივ გადაადგილებას, მის მიმართ, ატესტაციის შედეგების გათვალისწინებით, შეიძლება განხორციელდეს შემდეგი სამი ალტერნატიული ღონისძიება - მოსამსახურე შეიძლება დაინიშნოს იგივე რანგის თანამდებობაზე, დაწინაურდეს უფრო მაღალი რანგის თანამდებობაზე, ან დაქვეითდეს უფრო დაბალი რანგის თანამდებობაზე. უკანსაკნელ შემთხვევაში, სამსახურებრივი გადაადგილება, პირის მიერ ატესტაციის არადამაკმაყოფილებელი შედეგის ჩვენებისას, უზრუნველყოფს მოსამსახურისათვის მის კვალიფიკაციასთან შესაბამისი რანგის თანამდებობის მოძიებას და შეთავაზებას კადრების განყოფილებაში ყოფნის ვადის განმავლობაში.
13. ზემოთ მითითებული შემთხვევები, შეიძლება ითქვას, რომ სადავო რეგულაციებს დაქვემდებარებულ მოსამსახურეს პრივილეგირებულ მდგომარეობაში აყენებს, აძლევს რა მას შანსს, კადრების განკარგულებაში ყოფნის მანძილზე, ერთი მხრივ, აიმაღლოს საკუთარი კვალიფიკაცია, გაიუმჯობესოს პროფესიული უნარები, ხოლო, მეორე მხრივ, შეეთავაზოს არსებული კვალიფიკაციის შესაბამისი თანამდებობა და ასევე, ახალ თანამდებობაზე დანიშვნამდე, არა უმეტეს 2 თვის მანძილზე ისარგებლოს შენარჩუნებული ფინანსური ანაზღაურებით. ამგვარად, საკონსტიტუციო სასამართლო ამ ნაწილში იზიარებს მოპასუხის პოზიციას და მიიჩნევს, რომ გარკვეულ შემთხვევაში, სადავო ნორმები არათუ ზღუდავდეს, არამედ, შესაძლოა, უკეთეს მდგომარეობაში აყენებდეს მოსამსახურეს და, შესაბამისად, გონივრული განმარტების ასეთ პირობებში არ ჰქონდეს კონსტიტუციურობის პრობლემა.
14. ამისგან განსხვავებით, ერთგვარად უცნაური და ალოგიკური ხდება სამსახურებრივი გადაადგილების გამოყენება იმ პირთა მიმართ, რომლებიც ატესტაციის შედეგების მიხედვით, შეესაბამებიან დაკავებულ თანამდებობას ან/და ექვემდებარებიან დაწინაურებას. კერძოდ, თუ მოსამსახურე აკმაყოფილებს დაკავებული თანამდებობის საკვალიფიკაციო მოთხოვნებს, მაშინ რთულად გასაგებია თუ რა მიზანს შეიძლება ემსახურებოდეს მისი თანამდებობიდან გათავისუფლება და კადრების განყოფილებაში გადაყვანა. მსგავს შემთხვევას მაშინ შეიძლება ჰქონდეს გამართლება, თუ ხდება საჯარო დაწესებულების რეორგანიზაცია და შტატების შემცირება, მათ შორის, მოსამსახურის მიერ დაკავებული თანამდებობის. თუმცა სადავო ნორმებით გათვალისწინებული სამსახურებრივი გადაადგილების გამოყენება მოსამსახურის იგივე კვალიფიკაციის თანამდებობაზე დანიშვნის ან მისი უფრო მაღალ თანამდებობაზე დაწინაურების მიზნით, მოკლებულია ლოგიკურ საფუძველს.
15. მოსარჩელე მხარის განმარტებით, სადავო რეგულაციები სამსახურებრივი გადაადგილების გამოყენების შესაძლებლობას განუსაზღვრელი, არაგანჭვრეტადი მიზეზით ითვალისწინებს, კერძოდ, კანონმდებლობა არ ახდენს სამსახურებრივი გადაადგილების საფუძვლების რეგლამენტაციას, რაც სადავო ნორმათა ბუნდოვანებას იწვევს. ამასთან, კადრების განყოფილებაში ყოფნის განმავლობაში, პირი შესაძლოა არ დაინიშნოს შესაბამის თანამდებობაზე, რაც მისი სამსახურიდან გათავისუფლების საფუძველი ხდება. ამგვარი მოცემულობა კი სადავო ნორმათა არაკონსტიტუციურობაზე მიუთითებს.
16. როგორც არსებული კანონმდებლობის ანალიზი ცხადყოფს, სამსახურებრივი გადაადგილებისას მოსამსახურის კადრების განყოფილებაში გადაყვანა მისი დაკავებული თანამდებობიდან გათავისუფლების საფუძველია, ხოლო თუ კადრების განყოფილებაში ყოფნის მანძილზე პირისათვის არ მოხდა შესაბამისი თანამდებობის მოძიება, იგი ავტომატურად თავისუფლდება სამსახურიდან. როგორც ზემოთ უკვე აღინიშნა, საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ დადგენილი პრაქტიკის მიხედვით, საქართველოს კონსტიტუციის 29-ე მუხლი იცავს საჯარო მოსამსახურეს, არ იქნეს დაუსაბუთებლად, თვითნებურად გათავისუფლებული სამსახურიდან, რაც, მათ შორის, გულისხმობს კონკრეტული თანამდებობის ფუნქციურ უწყვეტობას, საჯარო მოხელის დაცულობას, შეუფერხებლად განახორციელოს სამსახურებრივი მოვალეობა. შესაბამისად, საკონსტიტუციო სასამართლო მიიჩნევს, ვინაიდან საქართველოს თავდაცვის მინისტრის №582 და №583 ბრძანებების მე-13 მუხლის პირველი პუნქტის „ბ“ ქვეპუნქტი იწვევს მოსამსახურის თანამდებობიდან გათავისუფლებას მისი კადრების განკარგულებაში ყოფნის ვადით და ასევე ითვალისწინებს სამსახურიდან მისი დათხოვნის შესაძლებლობას, სახეზეა საქართველოს კონსტიტუციის 29-ე მუხლის პირველი და მე-2 პუნქტებით დაცული უფლების შეზღუდვა.
17. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს განმარტებით, სამართლებრივი სახელმწიფოს პრინციპი „სახელმწიფო ხელისუფლების, მათ შორის საკანონმდებლო ხელისუფლების, მოქმედებას მკაცრ კონსტიტუციურ-სამართლებრივ ჩარჩოებში აქცევს“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2007 წლის 26 ოქტომბრის №2/2-389 გადაწყვეტილება საქმეზე „საქართველოს მოქალაქე მაია ნათაძე და სხვები საქართველოს პარლამენტისა და საქართველოს პრეზიდენტის წინააღმდეგ“, II-18). სახელმწიფო ხელისუფლების კონსტიტუციურ-სამართლებრივი შეზღუდვა გულისხმობს, რომ ნებისმიერი საკანონმდებლო და კანონქვემდებარე აქტი უნდა შეესაბამებოდეს კონსტიტუციის მოთხოვნებს, როგორც ფორმალური, ისე მატერიალური კონსტიტუციურობის თვალსაზრისით. მოცემულ შემთხვევაში ნორმატიული აქტი, რომელიც განსაზღვრავს სახელმწიფო სამსახურის პირობებს, ფორმალური და მატერიალური შინაარსით უნდა შეესაბამებოდეს საქართველოს კონსტიტუციის 29-ე მუხლის მოთხოვნებს.
18. საქართველოს კონსტიტუციის 29-ე მუხლი ადგენს, რომ სახელმწიფო სამსახურის პირობები განისაზღვრება კანონით, რაც გულისხმობს, რომ აღნიშნული კონსტიტუციური უფლების მომწესრიგებელი სამართლებრივი ბაზა, მათ შორის, მისი შემზღუდველი რეგულაცია მიღებული უნდა იყოს კანონის ფორმით. აქვე უნდა აღინიშნოს, რომ „...საკონსტიტუციო სამართალწარმოების მიზნებისთვის ნორმატიული აქტის შინაარსი არ ამოიწურება ნორმატიული აქტების შესახებ საქართველოს კანონით განსაზღვრული დეფინიციით. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლომ 2007 წლის 9 ნოემბრის №1/7/436 განჩინებაში (საქმეზე „შპს „კავკასუს ონლაინი“ საქართველოს კომუნიკაციების ეროვნული კომისიის წინააღმდეგ“) იმსჯელა ფორმით ინდივიდუალური სამართლებრივი აქტის შესაძლო ნორმატიულ ბუნებასა და აღნიშნული საკითხის გამორკვევის კრიტერიუმებზე“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2016 წლის 20 ივლისის №3/3/763 გადაწყვეტილება „საქართველოს პარლამენტის წევრთა ჯგუფი (დავით ბაქრაძე, სერგო რატიანი, როლანდ ახალაია, გიორგი ბარამიძე და სხვები, სულ 42 დეპუტატი) საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II-44). საქართველოს პარლამენტი არის ორგანო, რომელსაც აქვს უფლებამოსილება, კონკრეტული საკითხის მოწესრიგების დელეგირება მოახდინოს აღმასრულებელი ხელისუფლების ორგანოზე ან ადმინისტრაციულ დაწესებულებაზე. კონსტიტუციის დადგენილ ფორმალურ მოთხოვნას, საკითხი მოწესრიგებული იყოს კანონის მეშვეობით „...ყოველთვის თავისთავადი წინააღმდეგობა ვერ ექნება პარლამენტის მიერ საკუთარი უფლებამოსილების დელეგირებას [აქტთან] სხვა ორგანოზე. პარლამენტის მიერ უფლებამოსილების დელეგირებამ შეიძლება კონსტიტუციის დარღვევა გამოიწვიოს იმ შემთხვევებში, როდესაც მას საქართველოს კონსტიტუცია პირდაპირ კრძალავს“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2016 წლის 20 ივლისის №3/3/763 გადაწყვეტილება „საქართველოს პარლამენტის წევრთა ჯგუფი (დავით ბაქრაძე, სერგო რატიანი, როლანდ ახალაია, გიორგი ბარამიძე და სხვები, სულ 42 დეპუტატი) საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II-78).
19. განსახილველ საქმეებში საქართველოს თავდაცვის მინისტრის ორივე ბრძანებას აქვს კანონით გათვალისწინებული საფუძველი. კერძოდ, №582 ბრძანება ეფუძნება „სამხედრო პოლიციის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-17 მუხლის მე-2 პუნქტს, ხოლო №583 ბრძანება - „საჯარო სამსახურის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-11 მუხლის მე-4 პუნქტს. მაშასადამე, საკონსტიტუციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ მოცემულ შემთხვევაში სახეზეა საქართველოს პარლამენტის მხრიდან კონკრეტული სამართალურთიერთობების მოწესრიგების დელეგირება თავდაცვის მინისტრზე, რაც შესაბამისობაშია საკანონმდებლო ორგანოს კონსტიტუციურ უფლებამოსილებებთან და, შესაბამისად, სადავო ნორმები ფორმალურად აკმაყოფილებს კონსტიტუციის 29-ე მუხლით დადგენილ მოთხოვნებს.
20. აღსანიშნავია, რომ მოპასუხე მხარის განმარტებით, სადავო ნორმები აყენებს რა პირს უკეთეს მდგომარეობაში, არ წარმოადგენს კონსტიტუციური უფლების შეზღუდვის საფუძველს. მოპასუხე მხარეს, აქედან გამომდინარე, არ დაუსახელებია სადავო რეგულაციათა მიერ გამოწვეული კონსტიტუციის 29-ე მუხლის პირველი და მე-2 პუნქტების შეზღუდვის ლეგიტიმური მიზანი (მიზნები). საკონსტიტუციო სასამართლოს ამოცანას, შესაბამისად, წარმოადგენს, შეაფასოს, არის თუ არა სადავო ნორმებით გათვალისწინებული შეზღუდვა - მოსამსახურის კადრების განყოფილებაში გადაყვანა სამსახურებრივი გადაადგილებისას, რასაც მოსდევს მისი სამსახურიდან გათავისუფლება, კონსტიტუციის 29-ე მუხლის მოთხოვნებთან შესაბამისობაში. უფრო კონკრეტულად, საკონსტიტუციო სასამართლომ უნდა დაადგინოს, რამდენად არის შესაძლებელი, სამსახურებრივი გადაადგილებისას პირის სამსახურიდან დათხოვნა მოხდეს დასაბუთების საკმარისი საფუძვლის გარეშე.
21. სადავო ნორმების მიხედვით, თავდაცვის მინისტრი სარგებლობს დისკრეციული უფლებამოსილებით, განახორციელოს საჯარო მოსამსახურეთა თანამდებობრივი გადაადგილება, რაც, შესაბამისი ადმინისტრაციული ორგანოს ეფექტური ფუნქციონირებისათვის, კონკრეტული გადაადგილების მიზანშეწონილობაზე მითითებით უნდა განხორციელდეს, საჯარო სამსახურის პრინციპების შესაბამისად. როგორც უკვე აღინიშნა, მოხელის კადრების განკარგულებაში გადაყვანა უნდა ემსახურებოდეს მოხელისთვის სხვა თანამდებობის შერჩევის მიზანს ისე, რომ ახალი თანამდებობის შერჩევისას გათვალისწინებული იქნეს როგორც დამსაქმებლის საჯარო სამსახურის ეფექტურობის საერთო ინტერესები, ასევე თავად მოსამსახურის კვალიფიკაცია, განათლება და შრომითი უნარები.
22. საქართველოს კონსტიტუციით გარანტირებული სამართლებრივი სახელმწიფოსა და სამართლებრივი უსაფრთხოების კონსტიტუციური პრინციპები ადგენენ კანონის ხარისხობრივ მოთხოვნებს. აღნიშნული პრინციპების რეალური დაცვისთვის პრაქტიკული და გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს კანონის განჭვრეტადობას. „...კანონმდებელი ვალდებულია, მიიღოს ზუსტი, მკაფიო, არაორაზროვანი, განჭვრეტადი კანონმდებლობა (ნორმები), რომელიც პასუხობს კანონის განსაზღვრულობის მოთხოვნას. ეს გარემოება ერთ-ერთი გადამწყვეტი კრიტერიუმია ნორმის კონსტიტუციურობის შეფასებისას. კანონმდებლის ასეთი ვალდებულება კი სამართლებრივი სახელმწიფოს პრინციპიდან მომდინარეობს“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2007 წლის 26 დეკემბრის გადაწყვეტილება №1/3/407 საქმეზე „საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია და საქართველოს მოქალაქე - ეკატერინე ლომთათიძე საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II-11). კანონისადმი ასეთი მოთხოვნა აუცილებელია უფლებაში ჩარევაზე უფლებამოსილი პირის (ორგანოს) შეზღუდვის, მისი თვითნებობის გამორიცხვის უზრუნველსაყოფად. აქედან გამომდინარე, კანონმდებელი ვალდებულია, საჯარო ხელისუფლებას მაქსიმალურად ნათელი, მკაფიო სამოქმედო ფარგლები დაუდგინოს. აღნიშნული ვალდებულება, პირველ რიგში, გულისხმობს, რომ თავად კანონი დეტალურად, სიცხადის საკმარისი ხარისხით განსაზღვრავდეს კონკრეტულ სფეროში საჯარო ხელისუფლების უფლებამოსილებას. შესაბამისად, კანონი არ უნდა იძლეოდეს შესაძლებლობას, რომ აღმასრულებელმა ხელისუფლებამ დამოუკიდებლად დაადგინოს საკუთარ ქმედებათა დიაპაზონი. თუ უფლებაში ჩარევაზე უფლებამოსილ პირს ზუსტად და კონკრეტულად არ ეცოდინება თავისი შესაძლო მოქმედების ფარგლები, ერთი მხრივ, უნებლიედ გაიზრდება რისკი უფლებაში არასწორი, გადამეტებული ჩარევისა, ხოლო, მეორე მხრივ, ცდუნებაც უფლების შეგნებულად ბოროტად გამოყენებისა, რისი კანონზომიერი შედეგიც არის უფლების დარღვევა.
23. ამგვარად, სამართლებრივი სახელმწიფოს კონსტიტუციური პრინციპი შემდეგ ძირეულ, მატერიალური ხასიათის მოთხოვნებს უყენებს უფლების შემზღუდველ ნორმას. კერძოდ, იგი საკმარისად ცხადი უნდა იყოს იმ თვალსაზრისით, რომ, ერთი მხრივ, ადამიანებმა მათ უფლებაში ჩარევისას ზუსტად იცოდნენ, რა მიზნის მისაღწევად, რა წესით და ვის მიერ შეიძლება მოხდეს მათი უფლების შეზღუდვა, ანუ კანონი პირებს უნდა უქმნიდეს ცხად წარმოდგენას, როდის და როგორ შეიძლება დაექვემდებაროს მათი უფლება შეზღუდვას. ამასთანავე, მეორე მხრივ, სამართალშემფარდებელს, კანონის მეშვეობით, უნდა ჰქონდეს მკაფიო ინსტრუქციები, რა საფუძვლების არსებობისას, რომელი მიზნების მისაღწევად, რა გზით, წესით და ინტენსივობით შეუძლია ჩაერიოს ადამიანის კონკრეტულ უფლებაში, რათა გამოირიცხოს პირთა უფლებების თვითნებური შეზღუდვის საფრთხე. შესაბამისად, სამსახურებრივი გადაადგილებისას კადრების განყოფილებაში გადაყვანის რეგულაცია უნდა შემოწმდეს განჭვრეტადობის კონსტიტუციური სტანდარტის საფუძველზე და დადგინდეს, რამდენად მკაფიოა სადავო ნორმებით დადგენილი შეზღუდვა. სადავო რეგულაციის არაგანჭვრეტადობა ლოგიკურად გამოიწვევს საქართველოს კონსტიტუციის 29-ე მუხლის მოთხოვნების დარღვევას, სახელმწიფო მოსამსახურე დაუსაბუთებლად არ გათავისუფლდეს.
24. საკონსტიტუციო სასამართლო აღნიშნავს, რომ საქართველოს თავდაცვის მინისტრის 2011 წლის 21 ივლისის №582 და №583 ბრძანებების მე-13 მუხლის პირველი პუნქტის „ბ“ ქვეპუნქტის მიხედვით, მოსამსახურის კადრების განკარგულებაში გადაყვანა, სამსახურებრივი გადაადგილებისას დადგენილია ნორმატიული საფუძვლით, და ასევე, შესაბამისი ბრძანებებით განსაზღვრულია სამსახურებრივი გადაადგილების გამოყენების რიგი შემთხვევები, რომლებიც გარკვეულწილად გამოკვეთს თავდაცვის მინისტრისადმი მინიჭებული დისკრეციული უფლებამოსილების ფარგლებს. მიუხედავად ამისა, კანონმდებლობის სისტემური ანალიზი ცხადყოფს, რომ სადავო რეგულაციები ღიად ტოვებს სამსახურებრივი გადაადგილების გამოყენების კონკრეტული საფუძვლების განსაზღვრის საკითხს, რაც ქმნის უფლებამოსილი პირისათვის მინიჭებული დისკრეციის ფართოდ გამოყენების შესაძლებლობას და, ამგვარად, ბადებს სახელმწიფო ორგანოს მხრიდან თვითნებურად მოქმედების მომეტებულ საფრთხეს. აღნიშნული პრობლემა განსაკუთრებით თვალსაჩინო ხდება იმ გარემოების გათვალისწინებით, რომ სამსახურებრივი გადაადგილების პირობებისა და წესის განსაზღვრის სამართლებრივი საფუძვლები, რომლებიც თავდაცვის მინისტრის მიერ ნორმატიული აქტით უნდა დადგინდეს, ამ დროისთვის გამოცემული არ არის.
25. სამსახურებრივი გადაადგილების გამოყენების თვალნათელი ნორმატიული საფუძვლების არარსებობასთან ერთად, უფლების დარღვევის კიდევ უფრო მომეტებული საფრთხის მქონეა ის გარემოება, რომ კადრების განკარგულებაში გადაყვანა შესაძლოა გამოყენებული იქნეს როგორც სამსახურიდან დათხოვნის დამოუკიდებელი საფუძველი. ყოველივე ეს ზიანს აყენებს როგორც საჯარო სამსახურის ეფექტურ ფუნქციონირებას, ასევე ზღუდავს პირის უფლებას, შეუფერხებლად, არასათანადო და თვითნებური ჩარევის გარეშე განახორციელოს საჯარო საქმიანობა. მხოლოდ შესაბამისი შრომითი გასამრჯელოს შენარჩუნება (არა უმეტეს 2 თვის ვადით) ვერ უზრუნველყოფს მოსამსახურის საქმიანობის შეფერხებისგან დაცვას, მის თანამდებობრივ უწყვეტობას.
26. ნიშანდობლივია, რომ საკონსტიტუციო სასამართლო სადავო ნორმის განჭვრეტადობაზე მსჯელობისას აფასებს, რამდენად აკმაყოფილებს ნორმის განსაზღვრულობის ხარისხი იმ დონეს, რომ მისი გამოყენების საფუძველზე, ცალსახად გამოირიცხოს კონსტიტუციური უფლების დარღვევის შემთხვევა. „ბუნებრივია, აქ არ იგულისხმება კანონის დარღვევის შედეგად უფლებაში გადამეტებული ჩარევის შემთხვევები. ამ საკითხებზე მსჯელობა სცილდება საკონსტიტუციო სასამართლოს უფლებამოსილების ფარგლებს. გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს შემდეგ გარემოებას: ნორმა, მისი შინაარსის, მისივე ტექსტის ადეკვატურად, სწორად წაკითხვისას და შესაბამისად გამოყენებისას, იწვევს თუ არა კონსტიტუციური უფლების დარღვევის საფრთხეს“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2007 წლის 26 დეკემბრის გადაწყვეტილება №1/3/407 საქმეზე „საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია და საქართველოს მოქალაქე - ეკატერინე ლომთათიძე საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II-28). მოპასუხე მხარე მიუთითებს საერთო სასამართლოს გადაწყვეტილებებზე, სადაც საქმის განმხილველმა კონკრეტულმა სასამართლოებმა, მოსამსახურის მიმართ სამსახურებრივი გადაადგილების გამოყენება კანონიერების ფარგლებში შეაფასა და, დაუსაბუთებლობის მოტივით, თავდაცვის მინისტრის შესაბამისი აქტები გააბათილა.
27. მიუხედავად ამისა, საკონსტიტუციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ რიგ შემთხვევებში, ნორმის განმარტება პრაქტიკული სინამდვილის კონკრეტულ გარემოებებზე დაყრდნობით, არ ქმნის სათანადო საფუძველს იმისათვის, რომ დადგინდეს სადავო ნორმათა შინაარსი, ამოიწუროს მათი განმარტების ყველა გონივრული და კეთილსინდისიერი შესაძლებლობა. ამგვარად, საერთო სასამართლოს მითითებული პრაქტიკა ვერ გამოდგება ნორმის კონსტიტუციურობის სამტკიცებელად. „...[სასამართლო] პრაქტიკა შეიძლება იყოს სამართალშემფარდებელთა კვალიფიციურობისა და კეთილი ნების შედეგი, რაც ვერ გამორიცხავს თუნდაც ერთეულ შემთხვევებს ნორმის კონსტიტუციის საწინააღმდეგოდ წაკითხვისა და გამოყენებისა. ამიტომ, ასეთ დროს მაინც გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს თავად ნორმის შინაარსს, რამდენად ერთმნიშვნელოვნად იკითხება ის კონსტიტუციის შესაბამისი შინაარსით. თუ ნორმა ისეთივე ან მეტი წარმატებით იკითხება კონსტიტუციის საწინააღმდეგო ფორმულირებით, ბუნებრივია, ცდუნება და ალბათობა კონსტიტუციის საწინააღმდეგო პრაქტიკის განვითარებისა მაღალია, მით უფრო, რომ სამართალშემფარდებლის ეს ქმედება არ იქნება კანონის კონკრეტული ნორმის დარღვევა“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2007 წლის 26 დეკემბრის გადაწყვეტილება №1/3/407 საქმეზე „საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია და საქართველოს მოქალაქე - ეკატერინე ლომთათიძე საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II-28).
28. საკონსტიტუციო სასამართლო ასევე საჭიროდ მიიჩნევს, ყურადღება გაამახვილოს კონსტიტუციის 29-ე მუხლის პირველი და მე-2 პუნქტით დაცული უფლების შეზღუდვის დასაშვებობაზე. ნიშანდობლივია, რომ „კონსტიტუციური უფლების ერთ-ერთი განსაკუთრებული მახასიათებელი ისაა, რომ უფლება შეიძლება შეიზღუდოს მხოლოდ იმ მიზნის გახორციელებისთვის, რომელსაც აქვს უნარი, გაამართლოს თავად ამ უფლების შეზღუდვა. [...] თუ არ არსებობს შესაფერისი ღირებული მიზანი, ზედმეტია იმ საშუალებების შეფასება, რითიც ეს მიზანი მიიღწევა ან რამდენად აღმატებულია მიზნიდან გამომდინარე სიკეთე იმ ნეგატიურ ეფექტზე, რომელიც შეზღუდული უფლებიდან გამომდინარეობს“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2016 წლის 4 აგვისტოს №2/4/570 გადაწყვეტილება საქმეზე „საქართველოს მოქალაქე ნუგზარ ჯაყელი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II-17). განსახილველ საქმეებში, მოპასუხე მხარემ სადავო ნორმები კონსტიტუციური უფლების შემზღუდველ რეგულაციად არ მიიჩნია და არ დაასახელა მათი არსებობის ლეგიტიმური მიზანი (მიზნები). აღნიშნული ფაქტი დამატებით ინდიკატორად გვევლინება საქართველოს თავდაცვის მინისტრის 2011 წლის 21 ივლისის №582 და №583 ბრძანებების მე-13 მუხლის პირველი პუნქტის „ბ“ ქვეპუნქტის ბუნდოვანების, მათი არაგანჭვრეტადობისთვის, ვინაიდან სადავო ნორმები ართულებს საჯარო მოსამსახურეთა მდგომარეობას, მათ უფლებებში ჩარევის პროცესში მოახდინოს შეზღუდვის მიზნის იდენტიფიცირება, მისი ცხადად გამოკვეთა. აღნიშნული კი ეწინააღმდეგება განსაზღვრულობის პრინციპს, რაც, თავის მხრივ, სამართლებრივი სახელმწიფოს კონსტიტუციური იდეის ქვაკუთხედს წარმოადგენს.
29. ზემოთ მოყვანილი არგუმენტაციის საფუძველზე, საკონსტიტუციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ სადავო ნორმებით დადგენილი სამსახურებრივი გადაადგილების (მოსამსახურის კადრების განყოფილებაში გადაყვანის) წესი (საქართველოს თავდაცვის მინისტრის 2011 წლის 21 ივლისის №582 და №583 ბრძანებების მე-13 მუხლის პირველი პუნქტის „ბ“ ქვეპუნქტი) არ არის განჭვრეტადი, არღვევს საქართველოს კონსტიტუციის 29-ე მუხლს იმ პირობებში, როდესაც სამსახურიდან გათავისუფლება ხდება კადრების განკარგულებაში ყოფნის ვადის ამოწურვის მომენტიდან და არ არსებობს სამსახურიდან გათავისუფლების კანონით განსაზღვრული სხვა საფუძვლები. სადავო რეგულაცია იწვევს საჯარო მოხელის კონსტიტუციური უფლების გაუმართლებელ შეზღუდვას, რაც, ამავდროულად, აისახება არსებული კანონმდებლობის მიმართ სახელმწიფო თანამდებობის პირთა ნდობის რყევაში. აქედან გამომდინარე, სადავო ნორმები არღვევს საქართველოს კონსტიტუციის 29-ე მუხლის პირველი და მე-2 პუნქტის მოთხოვნებს. კერძოდ, სადავო რეგულაციები ვერ უზრუნველყოფს სახელმწიფო მოსამსახურის დაცვას მის საქმიანობაში გაუმართლებელი ჩარევისგან, რაც ძირს უთხრის სახელმწიფო საქმიანობის კონსტიტუციური უფლების არსს.
30. №614 და №616 კონსტიტუციურ სარჩელებში ასევე სადავოდ არის გამხდარი საქართველოს თავდაცვის მინისტრის 2011 წლის 21 ივლისის №582 და №583 ბრძანებების მე-13 მუხლის მე-3 პუნქტის კონსტიტუციურობა საქართველოს კონსტიტუციის 29-ე მუხლის პირველ და მე-2 პუნქტებთან მიმართებით. სადავო ნორმების მიხედვით, კადრების განკარგულებაში ყოფნის ვადა არ უნდა აღემატებოდეს ოთხ თვეს. აღნიშნული ვადის ამოწურვამდე კადრების განკარგულებაში ყოფნის შემთხვევაში მოსამსახურე უნდა დაინიშნოს შესაბამის თანამდებობაზე ან დათხოვნილ იქნეს სამსახურიდან. თუ აღნიშნული ვადის ამოწურვისას მოსამსახურე არ დაინიშნება შესაბამის თანამდებობაზე, სამინისტროს უფლებამოსილი თანამდებობის პირის მიერ დათხოვნის ბრძანების გამოცემის შემთხვევაში მოსამსახურე ითვლება დათხოვნილად აღნიშნული ვადის ამოწურვიდან მეორე დღეს.
31. როგორც ზემოაღნიშნული მსჯელობა ცხადყოფს, საკონსტიტუციო სასამართლომ კონსტიტუციასთან შეუსაბამოდ მიიჩნია საქართველოს თავდაცვის მინისტრის 2011 წლის 21 ივლისის №582 და №583 ბრძანებების მე-13 მუხლის პირველი პუნქტის „ბ“ ქვეპუნქტი, რომელიც არეგულირებს მოსამსახურის თანამდებობიდან გათავისუფლებისა და მისი კადრების განყოფილებაში გადაყვანის წესს სამსახურებრივი გადაადგილებისას, მაშინ, როდესაც კადრების განყოფილების ვადის ამოწურვის მომენტიდან პირი საბოლოო დაითხოვება სამსახურიდან. ვინაიდან სამსახურებრივი გადაადგილებისას კადრების განკარგულებიდან პირის საბოლოო დათხოვნის შესაძლებლობა არაკონსტიტუციურად იქნა მიჩნეული, შესაბამისად, აღარ არსებობს შემხებლობა თავდაცვის მინისტრის №582 და №583 ბრძანებების მე-13 მუხლის მე-3 პუნქტსა და მოსარჩელეთა კონსტიტუციურ უფლებებს შორის. ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, საკონსტიტუციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ საქმისწარმოება უნდა შეწყდეს სასარჩელო მოთხოვნის იმ ნაწილში, რომელიც შეეხება საქართველოს თავდაცვის მინისტრის 2011 წლის 21 ივლისის №582 და №583 ბრძანებების მე-13 მუხლის მე-3 პუნქტის კონსტიტუციურობას საქართველოს კონსტიტუციის 29-ე მუხლის პირველ და მე-2 პუნქტებთან მიმართებით.
III
სარეზოლუციო ნაწილი
საქართველოს კონსტიტუციის 89-ემუხლის პირველი პუნქტის „ვ“ ქვეპუნქტისა და მე-2 პუნქტის, „საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის მე-19 მუხლის პირველი პუნქტის „ე“ ქვეპუნქტის, 21-ე მუხლის მე-2 პუნქტის, 23-ემუხლის პირველი პუნქტის, 25-ემუხლის პირველი, მე-2 და მე-3 პუნქტების, 27-ემუხლის მე-5 პუნქტის, 39-ემუხლის პირველი პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტის, 43-ე მუხლის პირველი, მე-2, მე-4, მე-7,მე-8, მე-11 და მე-13 პუნქტების, 45-ე მუხლის, „საკონსტიტუციო სამართალწარმოების შესახებ“ საქართველოს კანონის 24-ემუხლის მე-4 პუნქტის, 30-ე, 31-ე, 32-ე და 33-ემუხლების საფუძველზე,
საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლო
ადგენს:
1. კონსტიტუციური სარჩელი №N614-616 (საქართველოს მოქალაქეები - გიგა ბარათაშვილი და კარინე შახპარონიანი საქართველოს თავდაცვის მინისტრის წინააღმდეგ) დაკმაყოფილდეს ნაწილობრივ და არაკონსტიტუციურად იქნეს ცნობილი საქართველოს კონსტიტუციის 29-ე მუხლის პირველ და მე-2 პუნქტებთან მიმართებით „საქართველოს თავდაცვის სამინისტროს გენერალური შტაბის და სახმელეთო ჯარების თანამშრომელთა/მოსამსახურეთა სამსახურის გავლის წესის შესახებ“ საქართველოს თავდაცვის მინისტრის 2011 წლის 21 ივლისის №583 ბრძანების მე-13 მუხლის პირველი პუნქტის „ბ“ ქვეპუნქტი და „სამხედრო პოლიციის თანამშრომელთა სამსახურის გავლის წესის შესახებ“ საქართველოს თავდაცვის მინისტრის 2011 წლის 21 ივლისის №582 ბრძანების მე-13 მუხლის პირველი პუნქტის „ბ“ ქვეპუნქტის ის ნორმატიული შინაარსი, რომელიც ითვალისწინებს სამსახურიდან გათავისუფლების შესაძლებლობას კადრების განკარგულებაში ყოფნის ვადის ამოწურვის მომენტიდან, თუ არ არსებობს სამსახურიდან გათავისუფლების კანონით განსაზღვრული სხვა საფუძვლები.
2. შეწყდეს საქმისწარმოება N614-616 კონსტიტუციურ სარჩელებზე (საქართველოს მოქალაქეები - გიგა ბარათაშვილი და კარინე შახპარონიანი საქართველოს თავდაცვის მინისტრის წინააღმდეგ) სასარჩელო მოთხოვნის იმ ნაწილში, რომელიც შეეხება „საქართველოს თავდაცვის სამინისტროს გენერალური შტაბის და სახმელეთო ჯარების თანამშრომელთა/მოსამსახურეთა სამსახურის გავლის წესის შესახებ“ საქართველოს თავდაცვის მინისტრის 2011 წლის 21 ივლისის №583 ბრძანების მე-13 მუხლის მე-3 პუნქტის და „სამხედრო პოლიციის თანამშრომელთა სამსახურის გავლის წესის შესახებ“ საქართველოს თავდაცვის მინისტრის 2011 წლის 21 ივლისის №582 ბრძანების მე-13 მუხლის მე-3 პუნქტის კონსტიტუციურობას საქართველოს კონსტიტუციის 29-ე მუხლის პირველ და მე-2 პუნქტებთან მიმართებით.
3. არაკონსტიტუციურად ცნობილი ნორმები ძალადაკარგულად იქნეს ცნობილი ამ გადაწყვეტილების საკონსტიტუციო სასამართლოს ვებგვერდზე გამოქვეყნების მომენტიდან.
4. გადაწყვეტილება ძალაშია საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს ვებგვერდზე გამოქვეყნების მომენტიდან.
5.გადაწყვეტილება საბოლოოა და გასაჩივრებას ან გადასინჯვას არ ექვემდებარება.
6. გადაწყვეტილების ასლი გაეგზავნოს მხარეებს, საქართველოს პრეზიდენტს, საქართველოს მთავრობას და საქართველოს უზენაეს სასამართლოს.
7. გადაწყვეტილება დაუყოვნებლივ გამოქვეყნდეს საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს ვებგვერდზე და გაეგზავნოს „საქართველოს საკანონმდებლო მაცნეს“.
კოლეგიის წევრები:
კონსტანტინე ვარძელაშვილი
ქეთევან ერემაძე
მაია კოპალეიშვილი
მერაბ ტურავა