თქვენ არ ეცნობით კონსტიტუციური სარჩელის/წარდგინების სრულ ვერსიას. სრული ვერსიის სანახავად, გთხოვთ, ვერტიკალური მენიუდან ჩამოტვირთოთ მიმაგრებული დოკუმენტი

1. სადავო ნორმატიული აქტ(ებ)ი

ა.საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსი

2. სასარჩელო მოთხოვნა

3. საკონსტიტუციო სასამართლოსათვის მიმართვის სამართლებრივი საფუძვლები

საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის პირველი პუნქტი და მე-60 მუხლის მე-4 პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტი; „საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის მე-19 მუხლის პირველი პუნქტის „ე“ ქვეპუნქტი, 39-ე მუხლის პირველი პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტი, 31-ე და 31¹-ე მუხლები.

4. განმარტებები სადავო ნორმ(ებ)ის არსებითად განსახილველად მიღებასთან დაკავშირებით

-1. იმის დასასაბუთებლად რომ, ჩვენ როგორც მოსარჩელეები, უფლებამოსილნი ვართ სარჩელით მოვმართოთ საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს, მოგახსენებთ შემდეგს:

საქართველოს კონსტიტუციის მე-60 მუხლის მე-4 პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტის თანახმად: „საკონსტიტუციო სასამართლო ორგანული კანონით დადგენილი წესით: ფიზიკური პირის, იურიდიული პირის ან სახალხო დამცველის სარჩელის საფუძველზე იხილავს ნორმატიული აქტის კონსტიტუციურობას კონსტიტუციის მეორე თავით აღიარებულ ადამიანის ძირითად უფლებებთან მიმართებით“. ხოლო „საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის 39-ე მუხლის 1-ლი პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტის თანახმად: „საკონსტიტუციო სასამართლოში ნორმატიული აქტის ან მისი ცალკეული ნორმების კონსტიტუციურობის თაობაზე კონსტიტუციური სარჩელის შეტანის უფლება აქვს: საქართველოს მოქალაქეს, სხვა ფიზიკურ და იურიდიულ პირებს, თუ მათ მიაჩნიათ, რომ დარღვეულია ან შესაძლებელია უშუალოდ დაირღვეს საქართველოს კონსტიტუციის მეორე თავით აღიუარებული მათი უფლებანი და თავისუფლებანი“.

რამდენადაც მოსარჩელეები ვართ საქართველოს მოქალაქეები და სარჩელის აღძვრით მიგვაჩნია, რომ გასაჩივრებული საპროცესო ნორმა საქართველოს კონსტიტუციის 34-ე მუხლის 1-ლი პუნქტით დადგენილის საწინააღმდეგოდ, ადმინისტრაციულ სამართალწარმოებაში მონაწილე იურიდიული პირებისათვის ადგენს შესაგებელის წარუდგენლობის შემთხვევაში გაუმართლებელ პრივილეგიას და სამართალწარმოების საწყის ეტაპზევე ამყოფებს მოსარჩელესთან პრივილიგირებულ მდგომარეობაში, თავისთავად იწვევს და მომავალშიც გამოიწვევს საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის 1-ლი პუნქტით გარანტირებული ჩვენი უფლებების დარღვევას, რის გამოც ზემოციტირებული საქართველოს კონსტიტუციის მე-60 მუხლის მე-4 პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტისა და „საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის 39-ე მუხლის 1-ლი პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტის თანახმად, უფლებამოსილი სამართალსუბიექტები ვართ წარმოდგენილი კონსტიტუციური სარჩელით მოვმართოთ საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს.

-2. ამასთანავე წარმოგიდგენთ არგუმენტაციას, რომ არ არსებობს წარმოდგენილი კონსტიტუციური სარჩელის არსებითად განსახილველად მიუღებლობის საფუძვლები შემდეგ გარემოებათა გამო: წარმოდგენილი კონსტიტუციური სარჩელი სრულად შეესაბამება „საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის 31³ მუხლის 1-ლი პუნქტის მოთხოვნებს. კერძოდ: აღნიშნული მუხლის „ა“ ქვეპუნქტის მოთხოვნის შესაბამისად, წარმოდგენილი კონსტიტუციური სარჩელი ფორმითაც და შინაარსითაც სრულად შეესაბამება ამავე ორგანული კანონის 31¹-ე მუხლის 1-ლი და მე-2 პუნქტებით დადგენილ მოთხოვნებს შემდეგ გარემოებათა გამო:

„საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის 31*-ე მუხლის 1-ლი პუნქტის მოთხოვნის შესაბამისად, წარმოდგენილი კონსტიტუციური სარჩელი შედგენილია საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს პლენუმის 2019წლის 17 დეკემბრის N119/1 დადგენილებით დამტკიცებულ ფორმაში და ამ ფორმის მოთხოვნათა დაცვით. ხელმოწერილია მოსარჩელეთა მიერ და მასში, ამავე მუხლის ამავე პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტის მოთხოვნის შესაბამისად საკონსტიტუციო სასამართლოს დასახელება - მითითებულია. ანუ, ამ ნორმის მოთხოვნა ჩვენის მხრივ დაცულია.

„ბ“- ქვეპუნქტის მოთხოვნის შესაბამისად - მოსარჩელისა და მოპასუხის დასახელებები და მისამართები, წარმოდგენილი კონსტიტუციური სარჩელის შესაბამის გრაფებში მითითებულია. ანუ, ამ ნორმის მოთხოვნაც დაცულია.

„გ“- ქვეპუნქტის მოთხოვნის შესაბამისად - სადავო სამართლებრივი აქტის დასახელება, მისი მიმღების/გამომცემის დასახელება და მიღების/გამოცემის თარითღი, წარმოდგენილი კონსტიტუციური სარჩელის შესაბამის გრაფაში მითითებულია. ანუ, ამ ნორმის მოთხოვნაც დაცულია.

„დ“- ქვეპუნქტის მოთხოვნის შესაბამისად - საქართველოს კონსტიტუციის დებულება, რომლსაც, მოსარჩელის (ჩვენის) აზრით არ შეესაბამება ან არღვევს სადავო სამართლებრივი აქტის სადავო ნორმა ან რომელთა დარღვევითაც იქნა მიღებული/გამოცემული, ხელმოწერილი, გამოქვეყნებული ან ამოქმედებული საკანონმდებლო აქტის სადავო ნორმა - წარმოდგენილ სარჩელში მითითებულია. ანუ, ამ ნორმის მოთხოვნაც დაცულია.

„ე“- ქვეპუნქტის მოთხოვნის შესაბამისად - მტკიცებულებები, რომლებიც, მოსარჩელის (ჩვენის) აზრით ადასტურებენ წარდგენილი კონსტიტუციური სარჩელის საფუძვლიანობას, წარმოდგენილ კონსტიტუციურ სარჩელში მითითებულია და ერთვის. ანუ, ამ ნორმის მოთხოვნაც დაცულია.

„ვ“- ქვეპუნქტის მოთხოვნის შესაბამისად - წარმოდგენილი კონსტიტუციური სარჩელის შესაბამის გრაფაში, მოთხოვნის არსიც მითითებულია. ანუ, ამ ნორმის მოთხოვნაც დაცულია.

„ზ“- ქვეპუნქტის მოთხოვნის შესაბამისად - საქართველოს კონსტიტუციის და ამ კანონის („საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის) დებულებანი, რომლებიც მოსარჩელეებს (ჩვენ) გვაძლევს კონსტიტუციური სარჩელის შემოტანის უფლებას, წარმოდგენილი კონსტიტუციური სარჩელის შესაბამის გრაფაში მითითებულია. ანუ, ამ ნორმის მოთხოვნაც დაცულია.

„თ“- ქვეპუნქტის მოთხოვნის შესაბამისად - კონსტიტუციურ სარჩელზე თანდართული საბუთების ჩამონათვალიც მითითებულია. ხოლო პირთა სია და მისამართები სარჩელში მითითებული არ არის იმ მარტივი მიზეზის გამო, რომ სასამართლოში არავის გამოძახებას არ ვითხოვთ.

„ი“- ქვეპუნქტის მოთხოვნასთან შესაბამისობაზე მოგახსენებთ რომ, რამდენადაც არ ვითხოვთ ზეპირი მოსმენის გარეშე განხილვას, წარმოდგენილი კონსტიტუციური სარჩელი ამ მოთხოვნას თავისთავად არ შეიცავს. ანუ, ამ ნორმის მოთხოვნაც დაცულია.

-3. წარმოდგენილი კონსტიტუციური სარჩელის, ამავე მუხლის (31¹-ე მუხლის) მე-2 პუნქტის მოთხოვნებთან შესაბამისობაზე მოგახსენებთ შემდეგს:

„ა“- ქვეპუნქტის მოთხოვნის შესაბამისად - სადავო სამართლებრივი აქტის ტექსტი ერთვის წარმოდგენილ კონსტიტუციურ სარჩელს. ანუ, ამ ნორმის მოთხოვნაც დაცულია.

„ბ“- ქვეპუნქტის მოთხოვნის შესაბამისად - მოსარჩელე ლენა სვანიძის წარმომადგენელის უფლებამოსილების დამადასტურებელი საბუთის დამოწმებული ასლი და დედანი, საქართველოს იუსტიციის მინისტრის 31.03.2020წლის N511 ბრძანებით დამტკიცებული „საქართველოში ახალი კორონავირუსის (COVID-19) გავრცელების აღკვეთის ხელშეწყობის მიზნით საჯარო სამართლის იურიდიული პირის - საქართველოს ნოტარიუსთა პალატის საქმიანობისა და ნოტარიუსთა მიერ მომსახურების წესებისა და პირობების დადგენის შესახებ“ კანონქვემდებარე აქტის მე-4 მუხლის მოქმედების პერიოდში, ნოტარიუსებისაგან 03.05.2017წელს N170471998 რეესტრით დამოწმებული მინდობილობის ასლის დედანთან შესაბამისობის დამოწმება შეუძლებელია საქართველოს ნოტარიუსთა პალატის დასაბუთებული გადაწყვეტილების გარეშე, ხოლო აღნიშნული მინდობილობის დედანი, ერთვის ჩვენს მიერვე აღძრულ კონსტიტუციურ სარჩელს, რომლის რეგისტრაციის ნომერია 1494 და გთხოვთ იხელმძღვანელოთ N1494 საქმეზე თანდართული მინდობილობის დედანით, რაზეც შესაბამის გრაფაში წარმოდგენილია შესაბამისი შუამდგომლობა. ანუ, ამ ნორმის მოთხოვნაც დაცულია.

„გ“- ქვეპუნქტის მოთხოვნის შესაბამისად - სახელმწიფო ბაჟის გადახდის დამადასტურებელი საბანკო დაწესებულების საბუთის დედანიც, წარმოდგენილ კონსტიტუციურ სარჩელს ერთვის. ანუ, ამ ნორმის მოთხოვნაც დაცულია.

„დ“- ქვეპუნქტის მოთხოვნის შესაბამისად - სარჩელს ასევე ერთვის წარმოდგენილი კონსტიტუციური სარჩელის ელექტრონული ვერსია DVD დისკზე ჩანაწერის სახით. ანუ, ამ ნორმის მოთხოვნაც დაცულია.

-4. „საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის 31³-ე მუხლის 1-ლი პუნქტის „ბ“ ქვეპუნქტის მოთხოვნაზე მოგახსენებთ, რომ წარმოდგენილი კონსტიტუციური სარჩელი შემოტანილია საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის 1-ლი პუნქტით, მე-60 მუხლის მე-4 პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული უფლებამოსილი ფიზიკური პირების მიერ. ანუ, ამ ნორმის მოთხოვნაც დაცულია.

„გ“- ქვეპუნქტის მოთხოვნის დაცვაზე მოგახენებთ, რომ წარმოდგენილსარჩელში მითითებული სადავო საკითხი, ესე-იგი საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 26¹-ე მუხლის 1-ლი ნაწილის საქართველოს კონსტიტუციის 34-ე მუხლის 1-ლი პუნქტით გათვალისწინებული დებულების დარღვევით მიღებაზე მსჯელობა და სადავო ნორმით გამოწვეული საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის პირველი პუნქტით გარანტირებული უფლების დარღვევის გამოკვლევა, ამ დარღვევაზე მსჯელობა, დარღვევისა და შეუსაბამობის დადგენა და შემდეგ სადავო საპროცესო ნორმის ანტიკონსტიტუციურად ცნობა, მხოლოდ საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს განსჯადია, რაც ადასტურებს რომ, ამ ნორმის მოთხოვნაც დაცულია.

„დ“- ქვეპუნქტის მოთხოვნის დაცვაზე მოგახსენებთ რომ, წარმოდგენილ კონსტიტუციურ სარჩელში მითითებულ საკითხებზე, საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს არ უმსჯელია.

რადგან, სადავო ნორმა დღემდე მოქმედებს და დღემდე არღვევს საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის პირველი პუნქტით გარანტირებულ ჩვენს უფლებებს და მოპასუხის მიერ მიღებულია საქართველოს კონსტიტუციის 34-ე მუხლის პირველი პუნქტის მოთხოვნათა აშკარა დარღვევით. რადგან სადავო ნორმა ადმინისტრაციულ ორგანოებს (საჯარო სამართლის იურიდიულ პირებს, ან სხვა ფორმით მოქმედ სახელმწიფო დაწესებულებებს) და სახელმწიფოსაგან - საჯარო სამართლებრივი უფლებამოსილების განხორციელების უფლებამინიჭებულ კერძო სამართლის იურიდიულ პირებსა და ფიზიკურ პირებს (მაგალითად ნოტარიუსებს), საქართველოს კონსტიტუციის 34-ე მუხლის 1-ლი პუნქტის საწინააღმდეგოდ სადავო ნორმა განსხვავებულად უწესრიგებს შეჯიბრებითობისა და სასამართლოს წინაშე თანასწორუფლებიანობის ფუნდამენტალურ პრინციპზე აგებულ საპროცესო უფლებებს, სახელმწიფო ადმინისტრაციული ორგანოებისათვის და ამ უფლებამოსილების განხორციელების უფლების მქონე კერძო სამართლის იურიდიული პირებისათვის და ფიზიკური პირებისათვის (მაგალითად ნოტარიუსებისათვის), სადავო ნორმა ადგენს საერთო სასამართლოებში საქმის წარმოების განსხვავებულ წესს, რომელიც ადმინისტრაციულ ორგანოებსა და სახელმწიფოსაგან დელეგირებული უფლების მქონე კერძო სამართლის იურიდიული და ფიზიკური პირებს ანიჭებს უსაფუძვლო პრივილეგიას, რაც იწვევს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 59-ე მუხლით დადგენილი საპროცესო ვადების უხეშ დარღვევას და აქედან გამომდინარე ამავე კონსტიტუციის 31-ე მუხლის 1-ლი პუნქტით გარანტირებული სამართლიანი სასამართლოს უფლების დარღვევის საფუძველია სისტემატიურად და მიუხედავად ამისა, სადავო ნორმა დღემდე ძალაშია, რაც ადასტურებს, რომ საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს დღემდე არ უმსჯელია სადავო ნორმის ანტიკონსტიტუციურობაზე.

„ვ“- ქვეპუნქტის მოთხოვნაზე მოგახსენებთ, რომ კანონით არ არის დადგენილი საკონსტიტუციო სასამართლოში სარჩელის შეტანის ვადა და შესაბამისად არც მისი არასაპატიო მიზეზით გაშვების საკითხი დგას დღის წესრიგში. ანუ, ამ ნორმის მოთხოვნაც დაცულია.

„ზ“- ქვეპუნქტის მოთხოვნაზე მოგახსენებთ შემდეგს: რამდენადაც წარმოდგენილი კონსტიტუციური სარჩელით გასაჩივრებული არ არის კანონქვემდებარე აქტი და გასაჩივრებულია საკანონმდებლო (პროცესუალური საკანონმდებლო) აქტის კონკრეტული ნორმა, რაც ადასტურებს, რომ ეს პირობაც დაცულია და საკონსტიტუციო სასამართლოს შეუძლია სადავო ნორმის კონსტიტუციურობაზე მსჯელობა.

ასევე უნდა მოგახსენოთ მეორენაირადაც. კერძოდ, სადავო კანონქვემდებარე აქტის კონსტიტუციურობაზე სრულფასოვანი მსჯელობა შესაძლებელია ნორმატიული აქტების იერარქიაში მასზე მაღალა მდგომი იმ ნორმატიული აქტის კონსტიტუციურობაზე მსჯელობის გარეშე, რომელიც კონსტიტუციური სარჩელით გასაჩივრებული არ არის.

5. მოთხოვნის არსი და დასაბუთება

-1 მოთხოვნა: წარმოდგენილ კონსტიტუციურ სარჩელში მითითებული გარემოებებიდან და წარმოდგენილი მტკიცებულებებით დადსტურებული სადავო ნორმის გამოყენების პრაქტიკის გათვალისწინებით გთხოვთ საქართველოს კონსტიტუციის 34-ე მუხლის 1-ლ პუნქტთან მიმართებით ანტიკონსტიტუციურად ცნოთ საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 26¹-ე მუხლის პირველი ნაწილი (სადავო საპროცესო ნორმა).

-2 მოთხოვნა: წარმოდგენილ კონსტიტუციურ სარჩელში მითითებული გარემოებებიდან და წარმოდგენილი მტკიცებულებებით დადსტურებული სადავო ნორმის გამოყენების პრაქტიკის გათვალისწინებით გთხოვთ საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის 1-ლ პუნქტთან მიმართებით ანტიკონსტიტუციურად ცნოთ საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 26¹-ე მუხლის პირველი ნაწილი (სადავო საპროცესო ნორმა).

მოთხოვნების დასაბუთება:

საქართველოში, მართლმსაჯულების განმხორციელებელ საერთო სასამართლოებში სამართალწარმოების ფუნდამენტალური პრინციპები განსაზღვრულია საქართველოს კონსტიტუციის 62-ე მუხლით, რომის მე-4 პუნქტით დადგენილია, რომ: „საქართველოში სამართალწარმოება ხორციელდება მხარეთა თანასწორობისა და შეჯიბრებითობის საფუძველზე“, რაც ფუნდამენტალური პრინციპია და საქართველოში მოქმედი საპროცესო კანონმდებლობით უნდა იყოს უზრუნველყოფილი ამ პრინციპების დაცვა სამართალწარმოების მთელი პროცესის განმავლობაში. განსაკუთრებით უზრუნველყოფილი უნდა იყოს სამართალწარმოების საწყისი ეტაპზე და ამ პრინციპიდან გადახვევის უფლებამოსილებას საქართველოს კონსტიტუციის არცერთი ნორმა არ უდგენს მოპასუხეს. უფრო მეტიც, საქართველოს კონსტიტუციის მე-2 თავით მოპასუხემვე განსაზღვრა ადამიანის ძირითადი უფლებები და ის ფარგლები, რომლებშიც სახელმწიფო უფლებამოსილია შეზღუდოს ადამიანის უფლებები საქართველოში, რაშიც არ მოიაზრება სასამართლოს წინაშე მხარეების თანასწორუფლებიანობისა და შეჯიბრობითობის უფლების პრინციპზე აგებული სამართალწარმოების შეზღუდვა, საქართველოში მოქმედი რომელიმე კანონით, რომელთა მორჩილების ვალდებულება პირიქით აკისრიათ მოსამართლეებს ამავე კონსტიტუციის 63-ე მუხლის 1-ლი პუნქტით.

ამასთანავე, საქართველოს კონსტიტუციის 34-ე მუხლით, მოპასუხემ სავსებით ბუნებრივად განსაზღვრა ადამიანის ძირითადი უფლებების უზრუნველყოფის ფუნდამენტალური პრინციპები, რომლის 1-ლი პუნქტით ერთმნიშვნელოვნად იქნა დადგენილი, რომ: „კონსტიტუციაში მითითებული ადამიანის ძირითადი უფლებები, მათი შინაარსის გათვალისწინებით, ვრცელდება აგრეთვე იურიდიულ პირებზე“-ო. ციტირებული კონსტიტუციური ნორმით, სამართალწარმოებაში მონაწილე ყველა სამართალსუბიექტი, განურჩევლად მისი სამართლებრივი სტატუსისა, დაუქვემდებარა სასამართლოს წინაშე თანასწორუფლებიანობის წესების დაცვით სამართალწარმპოებაში მონაწილეობას და შეჯიბრებითობის წესის დაცვა განსაზღვრა სამართლიანი სასამართლოს უფლების ერთ-ერთ და გადამწყვეტ მაჩვენებლად.

ამასთანავე. მოპასუხემვე, საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის მეორე თავის 24-ე მუხლით იურიდიულ პირებად დაადგინა როგორც კერძო სამართლის იურიდიული პირები, ისე საჯარო სამართლის იურიდიული პირები და უფრო მეტიც ყველა სახელმწიფო და ადგილობრივი თვითმმართველობის ერთეულებიც სახელმწიფო ორგანიზაციებად დაადგინა, ანუ იურიდიულ პირებად დაადგინა. შესაბამისად, საქართველოს კონსტიტუციის 34-ე მუხლის 1-ლ პუნქტში მოხსენიებულ იურიდიულ პირებში თავისთავად იგულისხმება, როგორც კერძო სამართლის იურიდიული პირები, ისე საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის მე-2 მუხლის 1-ლი ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტით განმარტებული ადმინისტრაციულ ორგანოს ცნებას მიკუთვნებული ნებისმიერი იურიდიული პირი, რომელებიც არიან ადმინისტრაციულ ორგანოს მიკუთვნებული და აკმაყოფილებს ამ ნორმის შემდეგ მოთხოვნებს: „ყველა სახელმწიფო ან ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანო ან დაწესებულება, საჯარო სამართლის იურიდიული პირი (გარდა პოლიტიკური და რელიგიური გაერთიანებებისა), აგრეთვე ნებისმიერი სხვა პირი, რომელიც საქართველოს კანონმდებლობის საფუძველზე ასრულებს საჯარო სამართლებრივ უფლებამოსილებებს“.

ამასთანავე. როგორც იქნა, საქართველოს ახალი კონსტიტუციის 31-ე მუხლის 1-ლი პუნქტით დადგენილი იქნა, რომ: „ყველა ადამიანს აქვს უფლება თავისი უფლებათა დასაცავად მიმართოს სასამართლოს. საქმის სამართლიანი და დროული განხილვის უფლება უზრუნველყოფილია“-ო. ანუ, მარტივად რომ ითქვას, ყველას აქვს უფლება თავისი დარღვეული უფლების აღდგენის მიზნით მიმართოს სასამართლოსო და სახელმწიფომ სავსებით ლეგიტიმურად საკუთარ თავზე იტვირთა სასამართლოებში საქმეების სამართლიანად და დროულად განხილვის უფლების უზრუნველყოფა, რაც კონსტიტუციის წინა რედაქციაში არ იყო გათვალისწინებული და ქმნიდა შთაბეჭდილებას, რომ საქმეების სამართლიანად გადაწყვეტა და განხილვის დროული დამთავრება კონსტიტუციის ძველი რედაქციით არ იყო უზრუნველყოფილი.

ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის 1-ლი პუნქტით გარანტირებული სამართლიანი და დროული განხილვის უფლება, როგორც ადამიანის ერთ-ერთი ფუნდამენტალური უფლება, თავისთავად უზრუნველყოფილი უნდა იყოს სასამართლოებში საქმეთა სამართალწარმოებით, რომლის ძირითადი პრინციპები და სტანდარტები დადგენილია ამავე კონსტიტუციის 62-ე მუხლის მე-5 პუნქტით, რომლის შესაბამის დებულებებსაც შეიცავს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსი: მე-3, მე-4 და მე-5 მუხლების სახით, ხოლო ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსი: მე-3 და მე-4 მუხლების სახით და ამ ნორმათა მოთხოვნის საფუძველზე საქართველოში სამართალწარმოება ხორციელდება მხარეთა თანასწორობისა და შეჯიბრებითობის საფუძველზე, ხოლო სხვა გამონაკლისის დაშვების უფლებამოსილება კონსტიტუციით გათვალისწინებული არ არის და საქართველოს კონსტიტუცია, მოპასუხეს, როგორც კანონმდებელს გამონაკლისის დაშვების უფლებამოსილებას და სადავო ნორმით ადმინისტრაციული ორგანოებისათვის განსხვავებულის დაწესების უფლებამოსილებას არ უდგენდა და არც დღეს მოქმედი კონსტიტუცია არ უდგენს.

შესაბამისად, მოპასუხე არ იყო უფლებამოსილი, ადმინისტრაციულ სამართალწარმოებაში მონაწილე ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ, ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 1-ლი მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებულის შედეგად, ადმინისტრაციულ წარმოებაში სავალდებულოდ გასათვალისწინებელი სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 201-ე მუხლით წარსადგენად სავალდებულოდ დადგენილი შესაგებელის წარუდგენლობის შემთხვევაში, ადმინისტრაციული ორგანოს მიმართ გაევრცელებინა სადავო საპროცესო ნორმით (სასკ-ის 26¹-ე მუხლის 1-ლი ნაწილით) გათვალისწინებული შეღავათი, რაც დავაში მონაწილე ადმინისტრაციულ ორგანოს აშკარად პრივილიგირებულ მდგომარეობაში აყენებს სამართალწარმოებაში მონაწილე მოსარჩელეს მიმართ და თანაც საქმის განხილვის საწყის ეტაპზევე, რაც საძირკველივე (ანუ, სამართალწარმოების დაწყებისთანავე) ამრუდებს მართლმსაჯულებას მოსარჩელე მხარის საზიანოდ. აღნიშნული კი ადასტურებს, რომ სადავო საპროცესო ნორმა საქართველოს კონსტიტუციის 34-ე მუხლის 1-ლი პუნქტით დაცული უფლების საწინააღმდეგოდ, სამართალწარმოებაში, რომელიც საქრთველოს კონსტიტუციის 62-ე მუხლის მე-5 პუნქტის თანახმად საქართველოში ხორციელდება მხარეთა თანასწორუფლებიანობისა და შეჯიბრებითობის პრინციპების საფუძველზე და ეს პრინციპი წარმოადგენს საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის 1-ლი პუნქტით და 34-ე მუხლის 1-ლი პუნქტით გარანტირებული ადამიანის უფლებების საქვეყნოდ აღიარებულ სტანდარტს, როგორც ადამიანის ძირითადი უფლება, ხოლო სადავო საპროცესო ნორმა კი აღნიშნული უფლების საწინააღმდეგოდ ადმინისტრაციულ ორგანოს, სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის XXIV თავით დადგენილი სასამართლოს მთავარ სხდომაზე საქმის განხილვის მომზადების ხელშეწყობისათვის ამ თავით დადგენილი სავალდებულო მოქმედებების შეუსრულებლობისათვის, სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის XXVI თავით გათვალისწინებული დაუსწრებელი გადაწყვეტილების გამოტანის ეფექტური და სამართლიანი მექანიზმის ადმინისტრაციულ სამართალწარმოებაში გამოყენებას პირიქით გამორიცხავს და ამავდროულად არ ადგენს პროცედურას, საქმის განმხილველმა მოსამართლემ რა უნდა მოიმოქმედოს იმ შემთხვევაში, თუ ადმინისტრაციულ სამართალწარმოებაში მონაწილე ადმინისტრაციულმა ორგანომ დაარღვია სამოქალაქო საპროცესო კოდექისი XXIV თავის 201-ე მუხლით განსაზღვრულ სავალდებულო მოთხოვნები, იგნორირება გაუკეთა მოსამართლის დავალებასაც და ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მე-17 და მე-20 მუხლების მოთხოვნებსაც და სასამართლოს დავალების მიუხედავად, სასამართლოს მიერ შესაგებელის წარდგენისათვის განსაზღვრულ საპროცესო ვადაში სასამართლოში არ წარადგენა შესაგებელი, რითიც სადავო საპროცესო ნორმა ერთის მხრივ ხელს უშლის ეფექტური და დროული მართლმსაჯულების განხორციელებას და სადავო საპროცესო ნორმა გამორიცხავს კანონიერ სანქციას ადმინისტრაციული ორგანოს მიმართ, სასამართლო დავალებებისა და კანონით დადგენილი ვალდებულებების შეუსრულებლობისათვის და ნაცვლად კანონის მოთხოვნებისა და მოსამართლის დავალებების შეუსრულებლობისათვის სახელმწიფო ორგანოს მიმართ, რომელიც პირიქით უნდა იცავდეს კანონის მოთხოვნებს, პასუხისმგებლობის გამკაცრების ნაცვლად, სადავო ნორმა საერთოდ დაუშვებლად ადგენს დაუსწრებელი გადაწყვეტილების გამოტანის სამოქალაქო სამართალწარმოებაში დანერგილ მეტად ეფექტურ შესაძლებლობას, რითიც როგორც არაერთხელ მოგახსენეთ ადმინისტრაციულ წარმოებაში მონაწილე იურიდიულ პირს (ადმინისტრაციულ ორგანოს) გაუმართლებელი პრივილეგია ენიჭება ადმინისტრაციულ სამართალწაროებაში, რაც არ შეიძლება მიჩნეული იქნეს სასამართლოს წინაშე მხარეთა თანასწორუფლებიანობად, ხოლო შეჯიბრებითობის პრინციპი არ არის თანაბარ შესაძლებლობებზე დამყარებული, რაც ადასტურებს, რომ სადავო საპროცესო ნორმა (ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 26¹-ე მუხლის 1-ლი ნაწილი) აშკარად არღვევს საქართველოს კონსტიტუციის 34-ე მუხლის 1-ლი პუნქტით გარანტირებულ ჩვენს უფლებებს და შეუძლებელს ხდის საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის 1-ლი პუნქტით გარანტირებული სამართლიანი სასამართლოს უფლებით სარგებლობას, რაც მისი (სასკ-ის 26¹-ე მუხლის 1-ლი ნაწილის) ანტიკონსტიტუციურად ცნობისა და გაუქმების საფუძველია.

საერთო სასამართლოების ერთიან სისტემაში ადმინისტრაციული სამართალწარმოებისათვის, სამართლიანი და მიუკერძოვებელი სასამართლოს უფლების, როგორც ადამიანის ძირითად უფლების უზრუნველსაყოფად, ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსსში შეტანილია 1-ლი მუხლის მე-2 ნაწილი და მე-3 და მე-4 მუხლები, რომლებიც თვითონცვე აპელირებენ სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის მოთხოვნათა ადმინისტრაციულ წარმოებაში გამოყენების აუცილებლობაზე, დასტურდება, რომ ადმინისტრაციული სამართალწარმოების ყველა ეტაპზე დაცული და უძრუნველყოფილი უნდა იყოს აღნიშნული ნორმების მოთხოვნები. კერძოდ მხარეთა თანასწორობისა და მხარეთა შორის შეჯიბრებითობის თანაბრობისა და თანაზომიერების პრინციპები და არ შეიძლება საპროცესო კანონმდებლობაში ისეთი ნორმის არსებობა, რომელიც თუნდა გაართულებს, ან ხელს შეუშლის ამ ფუნდამენტალური პრინციპების დაცვას სასამართლოებში. მაგალითად როგორიცაა სადავო საპროცესო ნორმა, რომლის მოქმედების პირობებში შეუძლებელია ადმინისტრაციული ორგანოსაგან, კანონით დადგენილი შესაგებელის წარუდგენლობის გამო, სასამართლოს მთავარ სხდომამდე მოპასუხის დასაბუთებული პოზიციის გაცნობა, რის გარეშეც მთავარი სხდომის მომზადებაც შეუძლებელია. რადგან, თუ რა სამართლებრივი და ფაქტობრივი საფუძვლებით იცავს მოპასუხე თავს სარჩელისაგან, ამის გარეშე მთავარი სხდომის მომზადება შეუძლებელია, რაც თავისთავად იწვევს მთავარი სხდომების მომზადებისათვის ხელის შეშლას და შეუძლებელსაც კი ხდის მთავარი სხდომის სათანადოდ მომზადებას, რასაც ამ კონსტიტუციურ სარჩელზედ თანდართული მტკიცებულებები კონკრეტულ გარემოებებზე დაყრდნობით ადასტურებენ.

ამასთანავე. სადავო საპროცესო ნორმის ანტიკონსტიტუციურობის დადგენისათვის აუცილებელია გათვალისწინებული იქნეს საქართველოს კონსტიტუციის 62-ე მუხლის მე-5 პუნქტით გარანტირებული და ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მე-3 და მე-4 მუხლებითა და სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის მე-3, მე-4 და მე-5 მუხლებით განმარტებული სასამართლოს წინაშე თანასწორუფლებიანობა და შეჯიბრებითობა და უნდა შეფასდეს ამ საპროცესო ნორმათა მოთხოვნების სამართალწარმოების პროცესში დაცვის შესაძლებლობა, სადავო საპროცესო ნორმის (სასკ-ის 26¹-ე მუხლის 1-ლი ნაწილის) მოქმედების პირობებში.

აღნიშნულზე კი მოგახსენებთ, რომ, რამდენადაც მართლმსაჯულება, როგორც სამართალწარმოების სამართლიანად განხორციელების ფინალური შედეგი (ანუ დარღვეული უფლების აღდგენა), მხოლოდ სასამართლოს წინაშე თანასწორუფლებიანობისა და შეჯიბრებითობის პრინციპების ზედმიწევნით დაცვის გარეშე შეუძლებელია. მართლმსაჯულების განხორციელების პროცესის სამართლიანად წარმართვის შესაფასებლად აუცილებელია ორი კომპონენტის, კერძოდ შეჯიბრებითობის პრინციპის თანასწორად გადანაწილების ხარისხის შეფასებაც და რაც მთავარია სამართალწარმოების პროცესში დაცული იყო თუ არა დისპოზიციურობის პრინციპი, რომელიც პრაქტიკულად მოიცავს თანასწორუფლებიანობასაც და შეჯიბრებითობის პრინციპებსაც, რითიც კანონმდებელმა ამ უფლებების განსაკუთრებულობას ხაზი გაუსვა. მიხედავად ამისა, გასაჩივრებული საპროცესო ნორმით კი ადმინისტრაციულ სამართალწარმოებაში შეჯიბრებითობისა და სასამართლოს წინაშე მხარეთა თანასწორუფლებიანობის ფუნდამენტალური პრინციპების დაცვის შესაძლებლობა, სადავო ნორმამ აქცია ადმინისტრაციული მხარის არა მოვალეობად, არამედ მოპასუხის უფლებაზე დამოკიდებულ ნება-სურვილად. ხოლო უფლების არ გამოყენებისათვის, სადავო ნორმამ მოსამართლეს აუკრძალა სამოქალქო სამართალწარმოებაში ანალოგიური უფლებით არსარგებლობაზე სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის XXVI თავით გათვალისწინებული ეფექტური სანქციების გამოყენების უფლება, რამაც გაუმართლებელი პრივილეგია მიანიჭა თანასწორობისა და შეჯიბრებითობის საწყისებზე აგებულ დავაში მონაწილე ადმინისტრაციულ ორგანოებს (მოპასუხეებს), რაც დაუშვებელია და იწვევს და მომავალშიც გამოიწვევს საქართველოს კონსტიტუციის 34-ე მუხლის 1-ლი პუნქტითა და 31-ე მუხლის 1-ლი პუნქტით გარანტირებული უფლებების დარღვევას.

ამდენად, სადავო საპროცესო ნორმის, საქართველოს კონსტიტუციის 34-ე მუხლის 1-ლ და 31-ე მუხლის 1-ლ პუნქტებთან მიმართებით ანტიკონსტიტუციურობის შეფასებისას, გათვალისწინებული უნდა იქნეს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მე-3 მუხლის 1-ლი ნაწილის მოთხოვნა, რომლის თანახმად: „ადმინისტრაციულ სამართალწარმოებაში მხარეები სარგებლობენ საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის მე-3 მუხლით მინიჭებული უფლება-მოვალეობებით“-ო. ხოლო სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის მე-3 მუხლის 1-ლი ნაწილი ადგენს დისპოზიციურობის შემდეგ სავალდებულო სტანდარტს: „მხარეები იწყებენ საქმის წარმოებას სასამართლოში, ამ კოდექსში ჩამოყალიბებული წესების შესაბამისად, სარჩელის ან განცხადების შეტანის გზით. ისინი განსაზღვრავენ დავის საგანს და თვითონ იღებენ გადაწყვეტილებას სარჩელის (განცხადების) შეტანის შესახებ“-ო.

ამრიგად, რადგან სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის მე-3 მუხლის 1-ლი ნაწილის საწყის სიტყვად ნახსენებია „მხარეები იწყებენ“, ადასტურებს, რომ სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის მე-3 მუხლის 1-ლ ნაწილით გათვალისწინეული დისპოზიციურობის დაცვის პრინციპი ვრცელდება როგორც მოსარჩელეზე, ისე მოპასუხეზე. აქედან გამომდინარე, რამდენადაც ადმინისტრაციული სამართალწარმოება (ისევე როგორც სამოქალაქო სამართალწარმოებაც) იწყება მოსარჩელის პირადი გადაწყვეტილებით სარჩელი აღძრას ადმინისტრაციული ორგანოს (მოპასუხის) წინააღმდეგ, ხოლო მოპასუხე მხარე სარჩელის წარმოებაში მიღების შემდეგ თავად იღებს გადაწყვეტილებას შეასრულებს თუ არა ამავე კოდექსის 201-ე მუხლის 1-ლი ნაწილით გათვალისწინებულ სავალდებულო მოქმედება და ამავე 201-ე მუხლის მე-2 ნაწილის მოთხოვნათა დაცვით, შესაგებელის წარდგენისათის სასამართლოს მიერ დანიშნულ საპროცესო ვადაში სასამართლოში შეიტანს თუ არა შესაგებელს, ესეც მოპასუხის პირადი გადაწყვეტილებაა და სწორედ ეს არის თანასწორუფლებიანობისა და შეჯიბრებითობის პრინციპის ამოსავალი. ანუ, კანონმდებელმა მართალია სამოქალქო საპროცესო კოდექსის 201-ე მუხლის 1-ლი ნაწილით მოპასუხეს შესაგებელის წარდგენის ვალდებულება განუსაზღვრა, მაგრამ ამ ვალდებულების შესრულება მოპასუხის უფლებაა და მოპასუხეს შეუძლია მიიღოს გადაწყვეტილება და სასამართლოს მიერ დანიშნულ საპროცესო ვადაში არ შეიტანოს შესაგებელი, მაგრამ, რადგან კანონი შესაგებელის წარდგენის ვალდებულებას ადგენს, ხოლო კანონით დადგენილი ვალდებულების შეუსრულებლობა თანაზომადი სანქციის გარდაუვალად დაკისრების საფუძვლად არის დადგენილი, ანუ რაც კანონით შესასრულებლად სავალდებულოა, იმის შეუსრულებლობა დასჯადი ქმედებად მიიჩნევა დემოკრატიულ საზოგადოებაში და მიუხედავად ამისა, გასაჩივრებული საპროცესო ნორმა პირიქით გამორიცხავს ადმინისტრაციულ სამართალწარმოებაში მონაწილე მოპასუხის რაიმე სახით პასუხისმგებლობას, სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 201-ე მუხლით სასამართლოში წარსადგენად სავალდებულოდ დადგენილი შესაგებელის წარუდგენლობისათვის.

ასევე, სასამართლოს მთავარ სხდომაზე საქმის განხილვისათვის ხელის შეშლის მიუხედავად, რასაც იწვევს შესაგებელის წარუდგენლობა, სადავო საპროცესო ნორმა გამორიცხავს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის XXVI თავით დადგენილი დაუსწრებელი გადაწყვეტილების გამოტანის შესაძლებლობას, რაც სამოქალაქო სამართალწარმოებაში მეტად ეფექტური მექანიზმია საქმეების არსებითად განხილვის მომზადების საკითხში, ასევე სასამართლო სხდომებზე პოზიციების სრულყოფილად შეჯერებისთვის, რაც თავისთავად დადებითად მოქმედებს თანასწორუფლებიანობისა და შეჯიბრებითობის ხარისხზე, რასაც სადავო საპროცესო ნორმის ანტიკონსტიტუციურად ცნობამდე ვიტყვით ადმინისტრაციულ სამართალწარმოებაზე.

სტრასბურგის ადამიანის უფლებათა დაცვის ევროპულმა სასამართლომ, საქმეზე „ხარიტონაშვილი საქართველოს წინააღმდეგ“ (განაცხადი N41057/04) 45-ე პუნქტში განმარტა შემდეგი: „სასამართლოს მიაჩნია, რომ მიმდინარე საქმეში მთავარი პრობლემა არის ის, რომ ადგილობრივი სასამართლოების მიერ არ იქნა მიღებული ეფექტური დისციპლინური ზომები მხარეების მიმართ და პროცესის ორგანიზებული მსვლელობა არ იქნა უზრუნველყოფილი“. ამდენად, როცა პროცესის ორგანიზებული მსვლელობის უზრუნველყოფა სასამართლოს ვალდებულებაზე არის დამყარებული, ხოლო სასამართლოს სადავო ნორმა არ უდგენს თუ რა უნდა მოიმოქმედოს სასამართლომ, როცა მოპასუხე ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 1-ლი მუხლის მე-2 ნაწილისა და მე-17 მუხლის გათვალისწინებით არღვევს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 201-ე მუხლის იმპერატიულ მოთხოვნებს და სასამართლოს არ წარუდგენს შესაგებელს, რითიც მოპასუხე აშკარად ხელს უშლის სასამართლოს მთავარ სხდომაზე საქმის განხილვის მომზადებაში, მიუხედავად ამისა, სადავო ნორმა გამორიცხავს სასამართლოს მხრიდან დისციპლინური ზომების გამოყენებას. ანალოგიური ხასიათის უმოქმედობა, სტრასბურგის სასამართლოს მიერ აღნიშნულ საქმეში დადგენილია ევროპული კონვენციის მე-6 მუხლის 1-ლი პუნქტით გარანტირებული სამართლიანი სასამართლოს უფლების დარღვევად, რასაც ასევე იწვევს სადავო საპროცესო ნორმა.

სარჩელის ამ ნაწილში კიდევ ერთხელ შევეხებით სასამართლოს წინაშე მხარეთა თანასწორუფლებიანობას და ავღნიშნავთ, რომ რადგან ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსით თანასწორუფლებიანობა სხვაგვარად განმარტებული არ არის, ამავე კოდექსის 1-ლი მუხლის მე-2 ნაწილის თანახმად თანასწორუფლებიანობის პრინციპის ადმინისტრაციულ სამართალწარმოებაში უზრუნველსაყოფად უზრუნველყოფილი უნდა იქნეს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის მე-5 მუხლით დადგენილი სტანდარტი. კერძოდ, აღნიშნული ნორმა (მე-5 მუხლი) კი მხარეთა თანასწორობის შემდეგ აუცილებელ სტანდარტს აწესებს და ადგენს, რომ: „მართლმსაჯულება სამოქალაქო საქმეებზე ახორციელებს მხოლოდ სასამართლო კანონისა და სასამართლოს წინაშე ყველა პირის თანასწორობის საწყოსებზე“-ო. ანუ, ამ ნორმაში კანონის მოთხოვნას თავისთავად პრივილეგია ენიჭება, რადგან საქართველოს კონსტიტუციის 63-ე მუხლის 1-ლი პუნქტის თანახმად თვითონ სასამართლო/მოსამართლე არის ვალდებული დაემორჩილოს კანონის მოთხოვნას, რითიც თვითონ კანონმდებელმა კანონის მოთხოვათა მორჩილებასა და თანასწორობას, განსაკუთრებული მნიშვნელობა მიანიჭა, ხოლო სადავო საპროცესო ნორმით, კანონის (სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის XXIV თავის 201-ე მუხლის) მოთხოვნების იგნორირება ადმინისტრაციული ორგანოების მხრიდან პირიქით წახალისდა და კანონით დადგენილი ვალდებულების შესრულება ადმინისტრაციული ორგანოების მხრიდან გახადა დეკლარაციული და შესასრულებლად არასავალდებულო გახადა, რითიც დაირღვა კანონის უზენაესობის დემოკრატიული სახელმწიფოს ფუნდამენტალური პრინციპი და საჯარო წესრიგი, რამაც გამოიწვია ჩვენი უფლებების დარღვევა, რომლებიც გარანტირებული გვაქვს საქართველოს კონსტიტუციის 34-ე მუხლის 1-ლი და 31-ე მუხლის 1-ლი პუნქტებით.

ამასთანავე, კანონის წინაშე თანასწორობის საწყისები, ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 1-ლი მუხლის მე-2 ნაწილის გათვალისწინებით, ადმინისტრაციული წარმოების საწყის ეტაპზე თავისთავად მოიაზრებს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის XXIVთავის 201-ე მუხლით დადგენილი ვალდებულებების მოპასუხე მხარის მხრიდან უცილობლად შესრულების აუცილებლობას, ხოლო შეუსრულებლობისა და ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ შესაგებელის არწარმოდგენის შემთხვევაში, ამ ნორმის მოთხოვნის დამრღვევი პირის (ადმინისტრაციული ორგანოს) წინააღმდეგ ერთის მხრივ სავალდებულოა რომ გავრცელდეს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 201-ე მუხლის მე-4 და მე-5 ნაწილებით დადგენილი სანქციები, რომლის ადეკვატურ და თანაზომიერ სანქციას ადგენს ამავე მუხლის მე-7 ნაწილი, მაგრამ სადავო საპროცესო ნორმა პირიქით გამორიცხავს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 201-ე მუხლის მე-7 ნაწილით გათვალისწინებული მოქმედების მოსამართლის მიერ განხორციელების უფლებამოსილებას და მოსამართლეებს არ უდგენს წესს, თუ რა წესით და რა ზომის დისციპლინური სანქციები უნდა გატარდეს ადმინისტრაციულ სამართალწარმოებაში მონაწილე ადმინისტრაციური ორგანოების მიმართ, რათა მათ პატივი სცენ სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 201-ე მუხლისა და ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მე-17 და მე-20 მუხლების მოთხოვნებს.

ამასთანავე. საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის 1-ლი პუნქტით გარანტირებულია კანონით დადგენილ დროში საქმის სამართლიანად განხილვისა და დასრულების უფლება, რაც თავისთავად მოიცავს ამავე კონსტიტუციის 34-ე მუხლის 1-ლი პუნქტით დადგენილ უფლებასაც და 62-ე მუხლის მე-5 პუნქტით დადგენილი სამართალწარმოების სტანდარტის უზრუნველყოფას, ამ კონსტიტუციურ ნორმებთან შესაბამისობაში მოყვანილი საპროცესო ნორმების მიღებით არის მხოლოდ შესაძლებელი. აღნიშნული ვალდებულებიდან გამომდინარე, საქართვეელოს პარლამენტმა (მოპასუხემ), საქართველოს კონსტიტუციის 62-ე მუხლის მე-5 პუნქტით გათვალისწინებული სამართალწარმოების სტანდარტის დაცვისა და განხორციელების უზრუნველსაყოფად, სხვადასხვა დროს გამოსცა საპროცესო საკანონმდებლო აქტები, როგორებიცაა საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო და ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსები. ასევე ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსი.

საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 1-ლი მუხლის 1-ლი ნაწილის თანახმად: „ეს კოდექსი განსაზღვრავს საქართველოს საერთო სასამართლოების მიერ ადმინისტრაციული საქმეების განხილვისა და გადაწყვეტის საპროცესო ნორმებს“, ხოლო მე-2 ნაწილის თანახმად: „თუ ამ კოდექსით სხვა რამ არ არის დადგენილი, ადმინისტრაციულ სამართალწარმოებაში გამოიყენება საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსი“-ო.

ამრიგად, კანონმდებელმა ადმინისტრაციულ სამართალწარმოებაში სავალდებულოდ გამოსაყენებლად და სამოქმედოდ დაადგინა სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის იმ ნორმების სავალდებულოდ დაცვისა და გათვალისწინების ვალდებულება, რომლებსაც ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსი სხვაგვარად მოწესრიგებას არ ითხოვს.

ამდენად, კანონმდებელმა ერთის მხრივ სამართალწარმოების ნებისმიერ ეტაპზევე მხარეთა თანასწორობის უფლების დაცვის ვალდებულება დაადგინა, ხოლო გასაჩივრებული საპროცესო ნორმით (სასკ-ის 26¹-ე მუხლის 1-ლი ნაწილით), სამართალწარმოების საწყის ეტაპზევე გამორიცხა სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის XXVI თავის დებულებების ადმინისტრაციულ წარმოებაში გამოყენების შესაძლებლობა და არ მიუთითა იმ წესზე, რომლსაც საქართველოს კონსტიტუციის 63-ე მუხლის 1-ლი პუნქტის განმარტებით უნდა დაემორჩილოს საერთო სასამართლოებში ადმინისტრაციული სამართალწარმოების წესით საქმის განმხილველი მოსამართლეები, იმ შემთხვევაში, თუ სამართალწარმოებაში მოპასუხე მხარედ მონაწილე ადმინისტრაციულმა ორგანომ იგნორირება გაუკეთა მოსამართლის დავალებასა და სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 201-ე მუხლისა და ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მე-17 და მე-20 მუხლების მოთხოვნებს და სასამართლოს მიერ შესაგებელის წარდგენისათვის დანიშნულ საპროცესო ვადაში არ წარადგინა შესაგებელი, რის გამოც ადმინისტრაციული სამართალწარმოება მუდმივად განიცდის არსებითი განხილვისათვის მოუმზადებლობას და სხდომების ჩატარებას იმ ვითარებაში, როცა არც მოსარჩელემ და არც მოსამართლემ არც კი იციან, მოპასუხე (ადმინისტრაციული ორგანო) რა ფაქტობრივი და სამართლებრივი საფუძვლებით აპირებს სარჩელისაგან თავის დაცვას. აღნიშნულის გამო მოსარჩელისათვის და სასამართლოსათვის ცნობილი ხდება მთავარ სხდომაზე და შესაგებელით გასაცნობი გარემოებები, მოსარჩელესათვის ცნობილი ხდება სხდომაზე ახსნა-განმარტების სახით წარმოთქმული ზეპირსიტყვიერი ფორმით, რაც თავითავად იწვევს სხდომის გადადებას, სხდომის ოქმის ელექტრონული ვერსიის გამოთხოვის აუცილებლობას, ოქმის ელექტრონული ვერსიის მოსმენით მოპასუხის პოზიციის გაცნობას და არა წაკითხვას (რაც უფრო ხელსაყრელია), რაც თავისთავად იწვევს სასამართლო განხილვების უსაფუძვლოდ გაჭიანურებას, საქმეთა დაგროვებას, ართულებს სასამართლოს ადმინისტრირებას და რაც მთავარია არღვევს სასამართლოს წინაშე მხარეთა თანასწორუფლებიანობის ფუნდამენტალურ პრინციპს და მოპასუხეს (ადმინისტრაციულ ორგანოს) ადმინისტრაციული სამართალწარმოების მთელი პროცესის განმავლობაში ამყოფებს პრივილიგირებულ მდგომარეობაში, რაც შეუძლებელს ხდის მხარეთა თანაბარი შესაძლებლობებით შეჯიბრებითობის განხორციელებას. აღნიშნულ გარემოებებს ადასტურებს მოსარჩელე ლენა სვანიძის საქმეები, რომლებზეც, სადავო ნორმის სასამართლოების მიერ გამოყენების პრაქტიკის დამადასტურებელ მტკიცებულებებზე მოგახსენებთ ქვემოთ. ისე კი გთხოვთ იხილოთ თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 21.01.2020წლის N3/8225-19 სასამართლო სხდომის ოქმის: 15:43:57-დან 16:01:06 პერიოდის ჩანაწერები, რომლებიც ელექტრონული ოქმის სახით ერთვის წარმოეგენილ კონსტიტუციურ სარჩელს. როგორც აღნიშნული 21.02.2020წლის ოქმის აღნიშნული პერიოდის ჩანაწერში მოსამართლე განმარტავს, კონკრეტულ დავაში მოპასუხემ (ადმინისტრაციულმა ორგანომ) მართალია დაარღვია კანონის მოთხოვნა და არ წარმოადგინა შესაგებელი, მაგრამ როგორც მოსამართლე გასაჩივრებული საპროცესო ნორმაზე აპელირებით განმარტავს, რომ რადგან ადმინისტრაციულ წარმოებაში არ გამოიყენება სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის XXVI თავით გათვალისწინებული დაუსწრებელი გადაწყვეტილების გამოტანის წესები და მოსამართლე განმარტავს, რომ მიუხედავად იმისა, მოპასუხემ დაარღვია კანონი, არ დაემორჩილა მოსამართლის დავალებას, რადგან არ არსებობს შესაბამისი ნორმა, რომლითაც მოსამართლე შესძლებდა მოპასუხისათვის ამ დარღვევებზე სამართლიანი პასუხისმგებლობის დაკისრებას, თვითონ სასამართლომვე მოსამზადებელ ეტაპზევე იგნორირება გაუკეთა სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის მე-4 და მე-5 მუხლებით დადგენილ ქმედებას, რაც ადასტურებს სადავო საპროცესო ნორმის ანტიკონსტიტუციურად მოქმედების პრაქტიკას.

ამასთანავე. რადგან ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსით არ არის დადგენილი ის წესები, რომლებიც აუცილებელია სასამართლოს მთავარ სხდომაზე განსახილველად საქმის მომზადებისათვის, ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 1-ლი მუხლის მე-2 ნაწილის გათვალისწინებით ადმინისტრაციულ წარმოებაში ერთის მხრივ გათვალისწინებული უნდა იქნეს სამოსამაქო საპროცესო კოდექსის XXIV თავის მოთხოვნები და ამ თავით დადგენილი წესების დაცვის ვალდებულებას აკისრებს ადმინისტრაციულ ორგანოებსაც და მოსამართლესაც კანონმებელი (მოპასუხე), რაშიც საქმის მომზადების მიზნით შესაგებელის წარდგენის ვალდებულება თავისთავად იგულისხმება. მაგრამ, სადავო საპროცესო ნორმა პირიქით გამორიცხავს, სასამართლოში სავალდებულოდ წარსადგენი შესაგებელის წარუდგენლობის შემთხვევაში ადმინისტრაციული ორგანოს ყოველგვარ პასუხისმგებლობას და მოსამართლეს ანიჭებს ადმინისტრაციული ორგანოს სასარგებლოდ მოქმედების შესაძლებლობას, რაც არღვევს მიუკერძოვებლობისა და ობიექტურობის კანონით დადგენილ სტანდარტებს, მიუხედავად იმისა, რომ გარანტირებული გვავს საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის 1-ლი პუნქტით, მაგრამ არღვევს სადავო საპროცესო ნორმა.

როგორც ზემოთ მოგახსენეთ, ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 1-ლი მუხლის მე-2 ნაწილის გათვალისწინებით, რადგან ამ კოდექსით არ არის დადგენილი შესაგებელის წარდგენის სხვა წესები და არც წარუდგენლობისათვის რაიმე სხვა სანქციაა გათვალისწინებული, ადმინისტრაციული საქმის არსებითად განსახილველად მომზადებისათვის სრულად გამოყენებული უნდა იქნეს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსით დადგენილი წესები. კერძოდ:

საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 201-ე მუხლის 1-ლი ნაწილის თანახმად: „მოპასუხე ვალდებულია სარჩელისა და თანდართული დოკუმენტების ასლების მიღების შემდეგ, სასამართლოს მიერ განსაზღვრულ ვადაში წარუდგინოს სასამართლოს თავისი პასუხი (შესაგებელი) სარჩელზე და მასში დასმულ საკითხებზე, აგრეთვე თავისი მოსაზრებები სარჩელისათვის დართული დოკუმენტების შესახებ და მოსარჩელისათვის პასუხის (შესაგებლის) და თანდართული დოკუმენტების ასლების გაგზავნის დამადასტურებელი დოკუმენტი. სასამართლოს მიერ განსაზღვრული ვადა არ უნდა აღემატებოდეს 14 დღეს, ხოლო რთული კატეგორიის საქმეებზე – 21 დღეს.ამ ვადის გაგრძელება დაუშვებელია, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც არსებობს საპატიო მიზეზი. პასუხი (შესაგებელი) უნდა უპასუხებდეს ამ კოდექსის 177-ე მუხლის მე-2 და მე-3 ნაწილებით დადგენილ მოთხოვნებს“.

ამრიგად, კანონმდებელმა, ერთის მხრივ სავსებით ლეგიტიმურად და სამართლიანად, მოპასუხის მიერ შესაგებელის წარდგენა მოპასუხის ვალდებულებად დაადგინა და თანაც სასამართლოს მიერ განსაზღვრულ საპროცესო ვადაში წარდგენის ვალდებულება და იმავე ნორმაში კანონმდებელმა დააკონკრეტა, რომ ამ ვადის გაგრძელება დაუშვებელიაო. უნდა აღინიშნოს, რომ გაუგებარია, თუ ერთის მხრივ ადმინისტრაციულ სამართალწარმოებაში შესაგებელის წარდგენა სავალდებულოა, რის მნიშვნელობასაც დამატებით ხაზს უსვავს კანონმდებელი სასამართლოს მიერ შესაგებელის წარდგენისათვის დანიშნული ვადის გაგრძელების დაუშვებლობაზე მითითებით და რაღა საჭირო იქნებოდა საპროცესო ვადის გაგრძელების დაუშვებლობაზე მითითება, თუ შესაგებელის წარუდგენლობას და კანონის კატეგორიული მოთხოვნების დარღვევას, დამრღვევის მიმართ არ მოჰყვება სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის XXVI თავით გათვალისწინებული დაუსწრებელი გადაწყვეტილების გამოტანის შედეგი, რასაც პირიქით გამორიცხავს სადავო საპროცესო ნორმა და ან ადმინისტრაციულ წარმოებაში თანაზომიერი და მსგავსი შედეგის მოპასუხის მიმართ დადგომას გამორიცხავს სადავო საპროცესო ნორმა.

ასევე უნდა აღინიშნოს, რომ რადგან ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსით არ არის გათვალისწინებული საპროცესო მოქმედების შესრულების გაქარწყლებაზე არაფერი, ამ კოდექსის 1-ლი მუხლის მე-2 ნაწილის თანახმად, ადმინისტრაციულ წარმოებაში გამოყენებული უნდა იქნეს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 63-ე მუხლი, რომლის თანახმადაც: „საპროცესო მოქმედების შესრულების უფლება გაქარწყლდება კანონით დადგენილი ან სასამართლოს მიერ დანიშნული ვადის გასვლის შემდეგ. საჩივარი ან საბუთები, რომლებიც შეტანილია საპროცესო ვადის გასვლის შემდეგ, განუხილველი დარჩება“-ო.

ანუ, მიუხედავად იმისა, რომ ადმინისტრაციულ სამართალწარმოებაში მონაწილე ადმინისტრაციულ ორგანოს, რომელმაც სასამართლოს მიერ შესაგებელის წარდგენისათვის განსაზღვრულ საპროცესო ვადაში არ წარმოადგინა შესაგებელი, სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 63-ე მუხლის თანახმად გაქარწყლებული აქვს შესაგებელის წარდგენის, როგორც საპროცესო მოქმედების შესულების უფლება, სადავო საპროცესო ნორმით შექმნილი ბუნდოვანობა, უმოქმედობა და ადმინისტრაციული ორგანოსათვის შექმნილი პრივილეგია, ადმინისტრაციულ ორგანოს 63-ე მუხლის საწინააღმდეგოდ შესაძლებლობას აძლევს შესაგებელით შესასრულებელი საპროცესო მოქმედება შეასრულოს მთავარ სხდომაზე, რაც აშკარად ეწინააღმდეგება ამავე კოდექსის 201-ე მუხლის მე-4 და მე-5 ნაწილების მოთხოვნებს და არღვევს როგორც მხარეთა თანასწორობის პრინციპს, ისე შეუძლებელს ხდის თანაბარ პირობებში შეჯიბრებითობის პრინციპით სარგებლობას, რაც იწვევს საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის 1-ლი პუნქტით გარანტირებული ჩვენი უფლებების დარღვევას და მომავალშიც კიდევ არაერთხელ გამოიწვევს. ასევე არღვევს კონსტიტუციის 34-ე მუხლის 1-ლი პუნქტით დაცულ ჩვენს უფლებასაც.

უფრო მეტიც. ერთის მხრივ სამოქალქო საპროცესო კოდექსის 201-ე მუხლის მე-2 ნაწილით, როგორც კერძოსამართლებრივ დავაში, ისე ადმინისტრაციულ სამართლებრივ დავაში კანონმდებელმა დაადგინა, თუ რას უნდა პასუხობდეს მოპასუხის წერილობითი პასუხი, ანუ შესაგებელი, რომლის თანახმადაც: „მოპასუხის წერილობით პასუხში მითითებული უნდა იყოს:

ა) სასამართლოს დასახელება, რომელშიც მას შეაქვს პასუხი;

ბ) მოპასუხის, მისი წარმომადგენლის (თუ პასუხი (შესაგებელი) შეაქვს წარმომადგენელს), მოწმის, სხდომაზე მოსაწვევი სხვა პირის სახელი, გვარი (სახელწოდება), ძირითადი მისამართი (ფაქტობრივი ადგილსამყოფელი), აგრეთვე არსებობის შემთხვევაში ალტერნატიული მისამართი, სამუშაო ადგილის მისამართი, ტელეფონის ნომერი, მათ შორის, მობილურის, ელექტრონული ფოსტის მისამართი, ფაქსი. პასუხში (შესაგებელში) შესაძლოა მოპასუხემ ან მისმა წარმომადგენელმა ასევე მიუთითოს საკონტაქტო პირის მონაცემები. თუ მოპასუხე იურიდიული პირია ან ინდივიდუალური მეწარმეა − თავად მოპასუხე, ხოლო თუ მას ჰყავს წარმომადგენელი (გარდა კანონიერი წარმომადგენლისა) − მისი წარმომადგენელი ვალდებულია მიუთითოს ელექტრონული ფოსტის მისამართი და ტელეფონის ნომერი;

გ)ცნობს თუ არა მოპასუხე სარჩელს და რა ნაწილში;

დ) თუ მოპასუხე სარჩელს არ ცნობს, რა კონკრეტულ ფაქტებსა და გარემოებებს ემყარება მისი შესაგებელი სარჩელის წინააღმდეგ;

ე)მტკიცებულებები, რომლებიც ადასტურებს მოპასუხის მიერ მითითებულ გარემოებებს;

ვ)რა საპროცესო საშუალებებით აპირებს მოპასუხე სარჩელისაგან თავის დაცვას, კერძოდ, ხომ არ აპირებს შეგებებული სარჩელის აღძვრას, ხომ არ უარყოფს სარჩელის დასაშვებობას;

ზ) არსებობის შემთხვევაში, მოპასუხის შუამდგომლობები: ზ.ა) ხომ არ ექნება აცილება სასამართლოს ან მოსამართლის მიმართ და ა. შ.; ზ.ბ) ვინ შეიძლება ჩაებას პროცესში თანამონაწილედ ან მესამე პირად; ზ.გ) რომელი მოწმე უნდა იქნეს გამოძახებული სასამართლო სხდომაზე; ზ.დ) სხვა სახის შუამდგომლობები;

თ) პასუხისათვის დართული დოკუმენტების ნუსხა;

ი) მოპასუხის მოსაზრება საქმის ზეპირი მოსმენის გარეშე განხილვის თაობაზე;

კ) მოპასუხის მოსაზრება დავის სასამართლო მედიაციის გზით განხილვის თაობაზე“.

საკონსტიტუციო სასამართლოს ყურადღებას გავამახვილებთ იმ ფაქტზე, რომ სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 201-ე მუხლის 1-ლი და მე-2 ნაწილებით დადგენილი შესაგებელის შედგენის ვალდებულებისა და შედგენისათვის დადგენილი პირობების გათვალისწინებით, მოპასუხის შესაგებელი და შესაგებელის არწარმოდგენის შემთხვევაში სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის XXVI თავის ანალოგიური ზომის წესის ადმინისტრაციული სამართალწარმოებისათვის არარსებობის პირობებში, სასამართლოს წინაშე ადმინისტრაციულ წარმოებაში მხარეთა თანასწორუფლებიანობისა და შეჯიბრებითობის სტანდარტის მიღწევა შეუძლებელია, რაც თავისი მხრივ იწვევს უარყოფით გავლენას ადმინისტრაციული საქმის სამართლიანად და დროულად გადაწყვეტაზე შემდეგ გარემოებათა გამო:

როგორც ზემოთ მოგახსენეთ, სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 201-ე მუხლის მე-2 ნაწილის „გ“; „დ“; „ე“ და „ვ“ ქვეპუნქტები ადგენენ შემდეგს: „მოპასუხის წერილობით პასუხში მითითებული უნდა იყოს: გ) ცნობს თუ არა მოპასუხე სარჩელს და რა ნაწილში; დ) თუ მოპასუხე სარჩელს არ ცნობს, რა კონკრეტულ ფაქტებსა და გარემოებებს ემყარება მისი შესაგებელი სარჩელის წინააღმდეგ; ე) მტკიცებულებები, რომლებიც ადასტურებს მოპასუხის მიერ მითითებულ გარემოებებს; ვ) რა საპროცესო საშუალებებით აპირებს მოპასუხე სარჩელისაგან თავის დაცვას, კერძოდ, ხომ არ აპირებს შეგებებული სარჩელის აღძვრას, ხომ არ უარყოფს სარჩელის დასაშვებობას“;

ამრიგად, ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მე-17 მუხლის (სათაურით „მტკიცების ტვირთი“) 1-ლი ნაწილით კანონმდებელმა განმარტა, რომ: „მოსარჩელე ვალდებულია დაასაბუთოს თავისი სარჩელი და წარადგინოს შესაბამისი მტკიცებულებები. მოპასუხე ვალდებულია წარადგინოს წერილობითი პასუხი (შესაგებელი) და შესაბამისი მტკიცებულებები“-ო.

როგორც ვხედავთ, სამოქალაქო სამართალწარმოებაშიც და ადმინისტრაციულ სამართალწარმოებაშიც მოპასუხე ვალდებულია წარადგინოს შესაგებელი (წერილობითი პასუხი) და ეს ვალდებულება უნდა განახორციელოს შესაგებელის წარდგენისათვის სასამართლოს მიერ დანიშნულ საპროცესო ვადაში, რომლის გასვლის შემდეგ, სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 63-ე მუხლისა და 201-ე მუხლის მე-4 ნაწილის განმარტებით მოპასუხე ადმინისტრაციულ ორგანოს კანონი უქარწყლებს (ართმევს) უფლებას, შესაგებელით შესასრულებელი საპროცესო მოქმედება, ანუ სარჩელზე შედავების უფლება, შეასრულოს სასამართლოს სხდომებზე. ანუ, შესაგებელის წარდგენისათვის განსაზღვრულ ვადაში მოპასუხის მიერ შესაგებელის წარუდგენლობის შემთხვევაში, მოპასუხე გნებავთ გამოცხადებულა სასამართლო სხდომებზე და გნებავთ არ გამოცხადებულა, აღნიშნული ნორმების თანახმად მას უკვე გაქარწყლებული (ჩამორთმეული) აქვს უფლება, სარჩელის საწინააღმდეგო არგუმენტების სხდომაზე წარმოთქმისა. ხოლო მოსამართლის დავალებების შესრულების აუცილებლობაზე და მხარეების ვალდებულებაზე სამოქალაქო საპროცესო კოდექსი 206-ე მუხლით და ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსი მე-20 მუხლით ერთიდაიგივე ვალდებულებებია დადგენილი, რომ დავაში მონაწილე ორივე მხარე ვალდებულია შეასრულოს მოსამართლის მითითებები, ხოლო შეუსრულებლობის შემთხვევაში სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 206-ე მუხლი სანქციად 50 ლარით დაჯარიმებას ადგენს, ხოლო ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მე-20 მუხლი იმავე დარღვევისათვის მოპასუხე-ადმინისტრაციულ ორგანოს ამ სანქციიდანაც კი ანთავისუფლებს, რაც ასევე ადასტურებს, რომ კანონმდებელმა ადმინისტრაციულ წარმოებაში მონაწილე ადმინისტრაციული ორგანოსათვის სადავო საპროცესო ნორმით შექმნა ისეთი საკანონმდებლო რეგულაცია და საკანონმდებლო ვაკუუმი, რომელიც მოსამართლეებს შესაძლებლობას აძლევთ ადმინისტრაციული ორგანოების მიმართ არ გაატარონ სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 201-ე მუხლის მე-4 და მე-5 ნააწილებით და 206-ე მუხლით გათვალისწინებული სანქციები, რომლების გარეშეც შეუძლებელია სამართალწარმოების განხორციელება თანასწორუფლებიანობისა და შეჯიბრებითობის პრინციპების დაცვით, რისი ხელშემწყობ ძირითად ნორმას წარმოადგენს სადავო საპროცესო ნორმა.

ამასთანავე გასათვალისწინებელია, რომ მოპასუხის შესაგებელი, რომლითაც მოპასუხე არ სცნობს სარჩელს, ზემოციტირებულის გათვალისწინებით თავისი ბუნებით წარმოადგენს, მოსარჩელის სარჩელზე მოპასუხის საჩივარს, ანუ სარჩელზე პროტესტს. შესაბამისად, სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 63-ე მუხლიც და 201-ე მუხლის მე-4 ნაწილიც, საპროცესო ვადების დარღვევით, საპროცესო მოქმედების შესრულების უფლებას გაქარწყლებულად (გაუქმებულად) ადგენს და სწორედ საჩივარის ან საბუთის განუხილველად დატოვების ვალდებულებას უდგენს მოსამართლეს ზემოაღნიშნული ორივე საპროცესო ნორმა, რაც სავსებით თავსებადია და კანონზომიერი შედეგის დამყენებელია და ითვალისწინებს კიდეც სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის XXVI თავით გათვალისწინებული დაუსწრებელი გადაწყვეტილების გამოტანის წესიც, რომელიც უზრუნველყოფს სასამართლოში სამართლიანი სამართალწარმოების სტანდარტს თავისთავად მხარეთა თანასწორობისა და შეჯიბრობითობის პრინციპის სრული დაცვით. ხოლო ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 26¹-ე მუხლის 1-ლი ნაწილი (სადავო საპროცესო ნორმა) პირიქით გამორიცხავს შესაგებელის წარდგენისათვის სასამართლოს მიერ დანიშნულ საპროცესო ვადაში, მოპასუხის მიერ შესაგებელის არწარმოდგენის შემთხვევაში სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის ХXVI თავით გათვალისწინებული სამართლიანი და კანონიერი დაუსწრებელი გადაწყვეტილების გამოტანის წესის გამოყენებას და თანაც ისე, რომ ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მე-17 მუხლის 1-ლი ნაწილიც მოპასუხის მიერ წარსადგენი შესაგებელის წარდგენის ვალდებულებას ადგენს, ხოლო ამავე კოდექსის მე-20 მუხლით ადმინისტრაციულ ორგანოს (მოპასუხეს) კანონმდებელმავე დაუდგინა, რომ: „ადმინისტრაციული ორგანო ვალდებულია სასამართლოს მოთხოვნით წარუდგინოს მას საქმის განხილვისა და გადაწყვეტისათვის აუცილებელი დოკუმენტები და სხვა“. ანუ, თუ გავითვალისწინებთ, რომ სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 201-ე მუხლით გათვალისწინებული შესაგებელის სასამართლოს მიერ დადგენილ საპროცესო ვადაში წარდგენის მიზანიც არის საქმის განხილვისა და გადაწყვეტისათვის მხარის აუცილებელი პოზიციისა და შესაბამისი მტკიცებულებების სასამართლოში წარდგენის ვალდებულება, ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მე-17 და მე-20 მუხლებიც მოპასუხეს აკისრებს შესაგებელის სასამართლოში წარდგენის ვალდებულებას, ხოლო მე-17 მუხლის მე-2 ნაწილი მტკიცების ტვირთს მოპასუხე ადმინისტრაციულ მხარეს ანიჭებს, რაშიც თავისთავად მოიაზრება სარჩელის აღძვრის შემთხვევაში, ადმინისტრაციული ორგანოს (მოპასუხის) მხრიდან მტკიცება, რომ მოპასუხეს არ დაურღვევია მოსარჩელის უფლებები, რაც შეიძლება განხორციელდეს ისეთი საპროცესო მოქმედებით, როგორიცაა შესაგებელი, რაც ადასტურებს რომ ადმინისტრაციულ სამართალწარმოებაში შესაგებელის წარდგენას ორმაგი და განსაკუთრებული დატვირთვა აქვს. მიუხედავად ამისა, გასაჩივრებული საპროცესო ნორმა, ერთის მხრივ გამორიცხავს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის XXVI თავით დადგენილი დაუსწრებელი გადაწყვეტილების გამოტანის შესაძლებლობას და ამავდროულად არ ადგენს წესს, რომელი წესითაც ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ შესაგებელის წარუდგენლობის შემთხვევაში, ადმინისტრაციულ ორგანოზე რა სახის დისციპლინური სანქციები უნდა იქნეს გამოყენებული, რათა ადმინისტრაციული ორგანომ შეასრულოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მე-17 და მე-20 მუხლებით დაკისრებული ვალდებულება და არ დაარღვიოს ამ ნორმების მოთხოვნები, რომლების დარღვევა თავისთავად უარყოფით გავლენას ახდენს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის 1-ლი პუნქტით გათვალისწინებული სამართლიანი სასამართლოს, როგორც უფლების ხარისხზე.

არ დავიზარებთ და კიდევ ერთხელ მოგახსენებთ, რომ ადმინისტრაციულ სამართალწარმოებაში მონაწილე (მოპასუხე) ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ შესაგებელის წარუდგენლობისათვის სადავო საპროცესო ნორმა გამორიცხავს იმ დისციპლინური თუ საჯარიმო სანქციის გამოყენების შესაძლებლობას, რომელიც ასე ეფექტურად მუშაობს სამოქალაქო სამართალწარმოებაში, რაც თავისთავად წინააღმდეგობაშია საქართველოს კონსტიტუციის 34-ე მუხლის 1-ლი პუნქტის დებულებასთან და იწვევს ამავე კონსტიტუციის 31-ე მუხლის 1-ლი პუნქტით გარანტირებული უფლების დარღვევას, ხოლო ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მე-17 და მე-20 მუხლების სავალდებულო მოთხოვნას აზრს უკარგავს და ეგრედ წოდებულ მკვრადშობილ და გამოუყენებელი ნორმის ფუნქციაში ამყოფებს ადმინისტრაციულ სამართალწარმოებაში, რაც დაუშვებელია. არადა, სადავო საპროცესო ნორმის გაუქმების შემთხვევააში, ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მე-17 და მე-20 მუხლებიც ამოქმედდება, რაც აშკარად წაადგება ადმინისტრაციული სამართალწარმოების ხარისხის გაზრდას, მთავარი სხდომების დროულად მომზადებასაც ხელი შეეწყობა, მოსამართლეებსაც გაუმარტივდებათ მოვალეობების შესრულება, ხოლო ადმინისტრაციული სამართალწარმოების წესით განსახილველი საქმეების კანონით დადგენილ ვადებში დასრულებას აშკარად წაადგება, რაც საბოლოო ჯამში განტვირთავს სასამართლოებს.

სასამართლო პრაქტიკის გათვალისწინებით, სადავო საპროცესო ნორმა მოსამართლეს აძლევს შესაძლებლობას, შესაგებელის წარუდგენლობის შემთვევაში, შესაგებელით შესასრულებელი საპროცესო მოქმედება ადმინისტრაციულმა ორგანომ შეასრულოს მოსამზადებელ ან მთავარ სხდომაზე, რაც ადმინისტრაციულ ორგანოს აყენებს დაუშვებელად პრივილიგირებულ მდგომარეობაში მოსარჩელესთან და სხდომაზე სიტყვიერად მოსმენილი მოპასუხის მოსაზრების, თუ რატომ და რა სამართლებრივი საფუძვლებით მოპასუხე არ სცნობს სარჩელს, მოსარჩელე მხარეს უმცირებს და ხშირ შემთხვევაში უსპობს მოპასუხის პოზიციის გააზრების შესაძლებლობასაც კი და მოსარჩელეს აქცევს ექსტრემალურ ვითარებაში, რაც არღვევს, პირველრიგში სასამართლოს წინაშე თანასწორობის პრინციპს და შეჯიბრებითობის წესსაც აქცევს ფორმალურ ჩანაწერად, რასაც თავისთავად მოსდევს უსამართლო გადაწყვეტილებების გამოტანა. აღნიშნულ ფაქტს ადასტურებს თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიაში 21.01.2020წლის N3/8225-19 სასამართლო სხდომის ოქმის: 15:43:57-დან 16:01:06 პერიოდის ჩანაწერში მოსამართლის არგუმენტები და განმარტებები, რომელიც სწორედ სადავო საპროცესო ნორმის ანტიკონსტიტუციურად გამოყენების პრაქტიკას ადასტურებს საერთო სასამართლოების სისტემაში და ამ პრაქტიკის დასადასტურებლად დავურთეთ სარჩელს, როგორც მტკიცებულებები.

ეხლა გთხოვთ წარმოვიდგინოთ ის შემთხვევა, როდესაც მოპასუხის მიერ შესაგებელის არწარმოდგენის შემთხვევაში, რომელზეც სადავო საპროცესო ნორმის საფუძველზე არ გავრცელდა სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის XXVI თავით დადგენილი დაუსწრებელი გადაწყვეტილების გამოტანის სამართლიანი წესი, მაგრამ მიუხედავად იმისა, რომ სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 63-ე მუხლისა და 201-ე მუხლის მე-4 ნაწილის თანახმად მოპასუხეს, შესაგებელის წარუდგენლობის შედეგად უკვე ჩამორთმეული აქვს უფლება, ასეთი მოქმედება შეასრულოს საქმის არსებითი განხილვის დროს, მოპასუხე სასამართლოს სხდომაზე სიტყვიერად აყალიბებს შესაგებელში მისათითებელ გარემოებებს და ამას მოსარჩელე მხარე ისმენს ადგილზე (სხდომაზე) დროით შეზღუდულ პერიოდში. ანუ, მოსარჩელე ისმენს, აანალიზებს, ეცნობა სხდომაზევე წარმოდგენილ მტკიცებულებებს და ასე შემდეგ და ეს ხდება მას შემდეგ, როცა მოსარჩელეს უკვე წარმოთქმული აქვს ახსნა-განმარტება, ან საპაექრო სიტყვა და მოპასუხე თავის ახსნა-განმარტებაში, ან საპაექრო სიტყვაში (ანუ მთავარ სხდომაზე, რომელიც ფაქტიურად მოუმზადებელია) პრაქტიკულად აყალიბებს შესაგებელში ჩამოსაყალიბებელ სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 201-ე მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებულ გარემოებებს, რითიც ერთის მხრივ ირღვევა სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 63-ე მუხლისა და 201-ე მუხლის მე-4 და მე-5 ნაწილების მოთხოვნები და ამ საკანონმდებლო ნორმათა დარღვევით მოპასუხე აშკარად პრივილეგიის მდგომარრეობით სარგებლობს და ამ ვითარებაში მოსარჩელის მიერ თავის დაცვა პრაქტიკულად შეუძლებელი ხდება, რაც საბოლოო ჯამში მიუღწეველს ხდის სამართლიანი სასამართლოს უფლებით სარგებლობას და ეს უფლება დაჰყავს მხოლოდ ფორმალურ და წინასწარ წასაგებად განწიროლ უფლებამდე.

ამასთანავე გასათვალისწინებელია, რომ სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 102-ე მუხლის მე-2 ნაწილისა და 134-ე მუხლის 1-ლი ნაწილის განმარტებით სასამართლოში დასაშვებ მტკიცებულებებს წარმოადგენენ, როგორც წერილობითი დოკუმენტები (მათ შორისაა შესაგებელიც წერილობითი დოკუმენტის), ისე მხარის სიტყვიერი ახსნა-განმარტებები, ხოლო ამავე მუხლის მე-3 ნაწილის თანახმად: „საქმის გარემოებები, რომლებიც კანონის თანახმად უნდა დადასტურდეს გარკვეული სახის მტკიცებულებებით, არ შეიძლება დადასტურდეს სხვა სახის მტკიცებულებებით“-ო.

ამდენად, სადავო საპროცესო ნორმა იწვევს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 102-ე მუხლის მე-3 ნაწილის მოთხოვნის დარღვევასაც. რადგან, სადავო საპროცესო ნორმის საფუძველზე მოპასუხეს უფლება ეძლევს, შესაგებელით, როგორც სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 201-ე მუხლით გათვალისწინებული წერილობითი მტკიცებულებით დასადასტურებელი გარემოებები, მოპასუხემ სასამართლოს მთავარ სხდომაზე სიტყვიერი ახსნა-განმარტებით გაასაჩივროს შესაგებელით გასასაჩივრებელი სარჩელი, რაც დაუშვებლადაა დადგენილი სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 102-ე მუხლის მე-3 ნაწილით და ამ ნორმის დარღვევას იწვევს, რაც თავისთავად იწვევს საქმის სამართლიანად განხილვა-გადაწყვეტის უფლების დარღვევასაც, მიუხედავად იმისა, რომ დაცულია საქართველოს კონსტიტუციის 31-ე მუხლის 1-ლი პუნქტით და ამ უფლების დარღვევას იწვევს გასაჩივრებული საპროცესო ნორმით სამართალურთიერთობის მოუწესრიგებლობა.

ასევე გასათვალისწინებელია, რომ კანონმდებელმა სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 201-ე მუხლის მე-4 ნაწილით, მოპასუხე ერთის მხრივ დაავალდებულა, თუ რას უნდა პასუხობდეს მისი პასუხი (შესაგებელი) და ამ ნორმაში მიუთითა, რომ: „პასუხში (შესაგებელში) სრულყოფილად და თანამიმდევრობით უნდა იყოს ასახული მოპასუხის მოსაზრებები სარჩელში მითითებულ თითოეულ ფაქტობრივ გარემოებასა და მტკიცებულებასთან დაკავშირებით. თუ მოპასუხე არ ეთანხმება სარჩელში მოყვანილ რომელიმე გარემოებას, იგი ვალდებულია მიუთითოს ამის მიზეზი და დაასაბუთოს შესაბამისი არგუმენტაციით; წინააღმდეგ შემთხვევაში მას ერთმევა უფლება, შეასრულოს ასეთი მოქმედება საქმის არსებითად განხილვის დროს“. ამრიგად, მიუხედავად იმისა, რომ ციტირებული ნორმის თანახმად, ადმინისტრაციულ წარმოებაში მონაწილე მოპასუხეს, შესაგებელის წარმოუდგენლობის შემთხვევაში ჩამორთმეული აქვს არსებითი განხილვის ეტაპზე შეასრულოს შესაგებელით შესასრულებელი საპროცესო მოქმედება, რაც იწვევს და უნდა იწვევდეს კიდეც ამავე კოდექსის XXVI თავით გათვალისწინებულ სამართლებრივ შედეგს, ხოლო სადავო საპროცესო ნორმა პირიქით დაუშვებლად ადგენს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის XXVI თავით გათვალისწინებული სამართლიანი და ადეკვატური წესის ადმინისტრაციულ წარმოებაში გამოყენების შესაძლებლობას, რაც მოსამართლეს ანიჭებს უფლებას უკვე გაქარწყლებული და ჩამორთმეული საპროცესო მოქმედება მოპასუხეს შეასრულებინოს არსებითი განხილვის ეტაპზე, რაც ერთის მხრივ აშკარად ეწინააღმდეგება სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 201-ე მუხლის მე-4 ნაწილის მოთხოვნას და იწვევს სამართლიანი სასამართლოს ფუნდამენტალურ უფლების დარღვევას და სადავო საპროცესო ნორმის მოქმედების პირობებში სამართლიანი სამართალწარმოებაზე ოცნებაც კი ფუჭ ოცნებად რჩება.

ასევე აღსაღნიშნავია, რომ სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 201-ე მუხლის მე-5 ნაწილიც მოპასუხის ვალდებულებას ადგენს, რომ მოპასუხე ვალდებული არის პასუხს (შესაგებელს) დაურთოს მასში მითითებული ყველა მტკიცებულება, რაც მხარეთა თანასწორუფლებიანობისა და შეჯიბრებითობის პრინციპისათვის სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი ვალდებულების დადგენაა მოპასუხისათვის, ხოლო მე-7 ნაწილი პირდაპირ ადგენს, რომ: „სასამართლოს მიერ განსაზღვრულ ვადაში შესაგებლის არასაპატიო მიზეზით წარუდგენლობის შემთხვევაში მოსამართლეს გამოაქვს დაუსწრებელი გადაწყვეტილება ამ კოდექსის XXVI თავით დადგენილი წესით“. მიუხედავად ამისა, სადავო საპროცესო ნორმა (სასკ-ის 26¹-ე მუხლის 1-ლი ნაწილი) პირიქით გამორიცხავს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის XXVI თავით დადგენილი წესის ადმინისტრაციულ სამართალწარმოებაში გამოყენების შესაძლებლობას, მაგრამ არ ადგენს ანალოგიურ და სამართლიან სხვა წესს, რომელიც მოპასუხეს იძულებულს გახდიდა შეესრულებინა ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 1-ლი, მე-17 და მე-20 მუხლებით და სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 201-ე, 206-ე და 207-ე მუხლებით დადგენილი მოთხოვნები და ვალდებულებები, ხოლო არ დამორჩილების შემთხვევაში ადმინისტრაციულ სამართალწარმოებაში შესაგებელის არასაპატიო მიზეზით წარმოუდგენლობის შემთხვევაში, მოპასუხეზე გაავრცელებდა სამოქალქო საპროცესო კოდექსის XXVI თავის მსგავს სამართლიან და კანონიერ წესს, რომელიც უზრუნველყოფდა ადმინისტრაციული ორგანოების მიერ საპროცესო კანონის მოთხოვნებისადმი მორჩილებას, მოსამართლეებს მისცემდა მოქმედებისა და შესაგებელის არწარმომდგენელის მიმართ სამართლიანი სანქციების გატარების შესაძლებლობას, რაც სამართალწარმოებას მოაქცევდა რეალურად თანასწორუფლებიანობისა და შეჯიბრებითობის პირობებში.

ადმინისტრაციული სამართალწარმოების პროცესში შესაგებელის თავისდროზე წარდგენის უზრუნველყოფა, ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 1-ლი მუხლის მე-2 ნაწილის საფუძველზე და სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 207-ე მუხლის გათვალისწინებით, საქმის განმხილველ მოსამართლეს შესაძლებლობას მისცემდა სრულყოფილად მოემზადებინა მთავარი სხდომები და დროულად ჩაენიშნა მთავარი სხდომები, რაც თვითონ მოსამართლესაც და მოსარჩელესაც მოგვცემდა მოპასუხის მოსაზრებების წინასწარ გაცნობის შესაძლებლობას, რაც სადავო საპროცესო ნორმის მოქმედების პრაქტიკით ადასტურებს, რომ სადავო საპროცესო ნორმა იწვევს სასამართლო სხდომების უსაფუძვლოდ გადადებასა და სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 59-ე მუხლის მე-3 ნაწილით დადგენილი საპროცესო ვადებში საქმეთა განხილვის დასრულებას ვერ უზრუნველყოფს, პირიქით ხელს უშლის კიდეც. ხოლო, სადავო საპროცესო ნორმის ანტიკონსტიტუციურად ცნობის შემთხვევაში, ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 1-ლი მუხლის მე-2 ნაწილის გათვალისწინებით, ამოქმედეება სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის XXVI თავით დადგენილი დაუსწრებელი გადაწყვეტილების ადმინისტრაციულ წარმოებაში გამოტანის წესი, რაც თავისი მხრივ ადმინისტრაციულ სამართალწარმოებას დააბრუნებს თანასწორობისა და შეჯიბრებითობის პრინციპის რეალურად და სამართლიანად მოქმედების სივრცეში, სასამართლო სხდომებიც მომზადებულად ჩაინიშნება და მომზადებულად წარიმართება, მოსარჩელესაც და მოსამართლესაც ეცოდინებათ თუ რა სამართლებრივი და ფაქტობრივი საფუძვლებით აპირებს მოპასუხე (ადმინისტრაციული ორგანო) სარჩელისაგან თავის დაცვას, რაც განაპირობებს ერთ სასამართლო სხდომაზე საქმის არსებით განხილვას გადაწყვეტილების გამოტანით და რაც მთავარია განტვირთავს სასამართლოებს.

მოსარჩელე ლენა სვანიძის მაგალითზე კი მოგახსენებთ შემდეგს:

1-ლი მაგალითი:

2019წლის 31 ოქტომბერს თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიაში, ამ კონსტიტუციურ სარჩელში მოსარჩელე ლენა სვანიძემ სარჩელი აღძრა მოპასუხე ნოტარიუსი ნინო ხაბულიანის, როგორც „ნოტარიატის შესახებ“ საქართველოს კანონის თანახმად, სახელმწიფოებრივი უფლებამოსილების განხორციელების უფლების საქართველოს იუსტიციის მინისტრის ბრძანებით დელეგირებული ადმინისტრაციული ორგანოს სამართლებრივი სტატუსით მოქმედი ფიზიკური პირის და ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის მე-2 მუხლის 1-ლი ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტის თანახმად ადმინისტრაციული ორგანოს წინააღმდეგ.

თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2019წლის 5 ნოემბრის N3/8225-19 განჩინებით, სარჩელი დასაშვებად იქნა მიჩნეული და მიღებული იქნა წარმოებაში. ამავე განჩინების „დაადგინა“ ნაწილის მე-2 პუნქტით მოსამართლე დ.ფარქოსაძემ თვითონვე დაადგინა, რომ: „დაიწყოს მოცემული საქმის მომზადება, მოპასუხე მხარეს გადაეგზავნოს სარჩელისა და თანდართული დოკუმენნტების (საბუთების) ასლები, დაევალოს სარჩელზე შესაგებელისა და სასარჩელო მოთხოვნასთან დაკავშირებული ადმინისტრაციული წარმოების მასალების წარდგენა. დავალების შესასრულებლად მოპასუხეს განესაზღვროს 10 დღის ვადა განჩინების ჩაბარებიდან“-ო.

ამდენად, აშკარაა, რომ მოსამართლემ ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 1-ლი მუხლის მე-2 ნაწილის გათვალისწინებით, იხელმძღვანელა სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის XXIV თავით, რომლის სათაურია „საქმის მომზადება სასამართლოს მთავარ სხდომაზე განსახილველად“ და 203-ე მუხლის მოთხოვნათა შესაბამისად მოპასუხეს დაავალა ამ ნორმით გათვალისწინებული საქმის განსახილველად მომზადებისათვის აუცილებელი და კანონით გათვალისწინებული ქმედებების განხორციელება, რისი შესრულებაც სავალდებულოდაა დადგენილი ამავე კოდექსის 206-ე მუხლით და ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მე-17 და მე-20 მუხლებით.

როგორც სასამართლო გზავნილი ადასტურებს, თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიამ მოპასუხე ნოტარიუს ნინო ხაბულიანს გადაუგზავნა სარჩელი და თანდართული მტკიცებულებები და შესაგებელის წარდგენისათვის დაუნიშნა 10 დღიანი საპროცესო ვადა.

როგორც მოსალოდნელი იყო, შესაგებელის წარდგენისათვის სასამართლოს მიერ დანიშნულ 10 დღიან საპროცესო ვადაში მოპასუხემ შესაგებელი არ წარმოადგინა, რითიც სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის მე-3 მუხლის გათვალისწინებით თვითონვე გაუშვა შესაგებელის წარდგენისათვის საპროცესო ვადა და რითიც დადგა სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 63-ე მუხლითა და 201-ე მუხლის მე-4 ნაწილით გათვალისწინებული შედეგი და მოპასუხეს ამ ნორმათა საფუძველზე ჩამოერთვა (გაუქარწყლდა) უფლება, შესაგებელით შესასრულებელი სავალდებულო მოქმედება შეასრულოს საქმის არსებითი განხილვის დროს, რაშიც ამავე კოდექსის 201-ე მუხლის მე-2 ნაწილის „გ“, „დ“, „ე“ და „ვ“ ქვეპუნქტებით დადგენილის გათვალისწინებით, მოპასუხეს უკვე ჩამორთმეული ჰქონდა უფლება გაესაჩივრებინა სარჩელი, სარჩელის წინააღმდეგ წარმოედგინა რაიმე ფაქტები და გარემოებები, ასევე მტკიცებულებები და ასევე ჩამორთმეული ჰქონდა საპროცესო საშუალებებით თავის დაცვის უფლებაც. მიუხედავად ამისა, მოპასუხემ 21.01.2020წლის სასამართლო სხდომაზე 15:42:37 საათზე მტკიცებულებებიც წარმოადგინა, მოპასუხის წარმომადგენელმა სრულყოფილად, თითქოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის XXIV თავით დადგენილი სავალდებულო მოთხოვნები დარღვეული არ ჰქონოდეს, სხდომაზე მონაწილეობის მიღებით შეასრულა შესაგებელით შესასრულებელი საპროცესო მოქმედება, მიუხედავად იმისა, რომ სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 63-ე მუსლისა და 201-ე მუხლის მე-4 ნაწილის თანახმად მოპასუხეს ჩამორთმეული ჰქონდა სხდომაზე ასეთი მოქმედებების შესრულების უფლება.

21.01.2020წლის N3/8225-19 სასამართლო სხდომაზე 15:44:37 საათზე მოსამართლის წინაშე დავაყენეთ შუამდგომლობა, რომლითაც მოვითხოვეთ ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 1-ლიი მუხლის მე-2 ნაწილისა და მე-17 და მე-20 მუხლების თანახმად და სამოქალქო საპროცესო კოდექსის 63-ე მუხლისა და 201-ე მუხლის მე-4 ნაწილის თანახმად, მოპასუხისათვის ჩამორთმეული უფლების ფაქტის გათვალისწინებით, ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 26¹-ე მუხლის მე-3 ნაწილის თანახმად, მოვითხოვეთ სხდომაზე მოპასუხის გამოუცხადებლობის დადგენა. რადგან სარჩელის საწინააღმდეგო მოსაზრებების წარმოთქმის უფლება ზემოაღნიშნული საპროცესო კანონმდებლობით (63-ე მუხლითა და 201-ე მუხხლის მე-4 ნაწილით) მოპასუხეს უკვე ჩამორთმეული ჰქონდა და შუამდგომლობით სასამართლოსაგან მოვითხოვეთ მოპასუხის გამოუცხადებლად საქმეში არსებული დოკუმენტების საფუძვველზე განეხილა და გადაეწყვიტა საქმე.

როგორც 21.01.2020წლის N3/8225-19 სხდომის ოქმის 15:43:57-საათიდან 16:01:06 საათამდე პერიოდის სხდომის ოქმის ელექტრონულ ვერსიაში ჩანაწერი ადასტურებს, მოსამართლე განმარტავს, რომ რადგან ადმინისტრაციულ საპროცესო კოდექსის 26¹-ე მუხლის 1-ლი ნაწილის თანახმად არ გამოიყენება სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის XXVI თავით გათვალისწინებული დაუსწრებელი გადაწყვეტილების გამოტანის წესები, ხოლო ამავე მუხლის მე-3 ნაწილი მართალია ადგენს მხარის გამოუცხადებლობის შედეგად საქმეში არსებულ მასალაზე დაყრდნობით გადაწყვეტილების გამოტანის უფლებასო, მაგრამ, იმიტომ რომ მოპასუხემ შესაგებელი არ წარმოადგინა ვერ გავითვალისწინებ სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 63-ე მუხლით გათვალისწინებულ შედეგსო და მოპასუხეს ვერ ვეტყვი გადაბრძანდით დარბაზში და პროცესში მონაწილეობას ვერ მიიღებთო, იმიტომ რომ შესაგებელი არ წარმოგიდგენიათო, ამის უფლებამოსილებას ქვეყანაში მოქმედი კანონმდებლობა არ მაძლევსო. მართალიაო რომ სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 247-ე მუხლი (ალბად შეცდა და უნდა ეთქვა ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მე-17 მუხლი და სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 201-ე მუხლს გულისხმობდა. რადგან 247-ე მუხლი ამოღებულია) ადგენს რომ მოპასუხე ვალდებულია წარმოადგინოს შესაგებელიო, მაგრამ თუ არ წარმოადგენს შესაგებელსო, ამ შემთხვევაში რა გააკეთოს სასამართლომ ეს არ წერია და არ მომანიჭა უფლება და რა ვქნაო (გთხოვთ მოუსმინეთ 21.01.2020წლის სხდომის ოქმის მითითებული პერიოდის ჩანაწერს).

ამრიგად, ცალსახაა, რომ სადავო საპროცესო ნორმა, ფაქტობრივად წარმოადგენს ადმინისტრაციული ორგანოებისათვის პრივილიგიების შექმნისა და კანონის დარღვევისათვის თვალის დახუჭვის შესაძლებლობის მექანიზმს და აშკარად ხელისშემშლელია სასამართლოს წინაშე თანასწორუფლებისანობისა და შეჯიბრებითობის პრინციპების რეალურად დაცვა-განხორციელებისათვის, რაც თავისთავად არღვევს, როგორც სამართლიანი სასამართლოს უფლებას, ისე უსაფუძვლოდ აჭიანურებს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 59-ე მუხლის მე-3 ნაწილით გათვალისწინებულ ვადებში საქმის განხილვის დამთავრებას, რაც საერთო ჯამში იწვევს საქართველოს კონსტიტუციის 34-ე მუხლის 1-ლი პუნქტითა და 31-ე მუხლის 1-ლი პუნქტით გარანტირებული უფლებების დარღვევას.

სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 201-ე მუხლის მე-4 ნაწილით და 63-ე მუხლით გათვალისწინებული, შესაგებელის წარდგენის საპროცესო ვადის გაშვებისათვის და შესაგებელის არწარდგენისათვის დადგენილი მოქმედებების ნაცვლად, რომლის თანახმადაც მოპასუხის მიერ შესაგებელის არწარდგენა ართმევს უფლებას, ასეთი მოქმედება შეასრულოს საქმის არსებითი განხილვის დროს და ამავე კოდექსის 201-ე მუხლის მე-5 ნაწილის თანახმად, მოპასუხეს 21.01.2020წლისათვის აღარ ჰქონდა რაიმე სახის მტკიცებულების წარდგენის უფლება, თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინიტრაციულ საქმეტა კოლეგიამ 21.01.2020წლის N3/8225-19 განჩინებით მოპასუხე ნოტარიუს ნინო ხაბულიანს განმეორებით დაავალა სასარჩელო მოთხოვნასთან დაკავშირებული ადმინისტრაციული წარმოების მასალების (მათ შორის, ლენა სვანიძის განცხადება, რომელიც არის ნოტარიოუსი ნინო ხაბულიანის წარმოებაში და განცცხადება, რომელიც საფუძვლად დაედო გასაჩივრებული აქტის გამოცემას) წარმოდგენა და ამ ახალი დავალების შესასრულებლად დაუნიშნა ახალი 10 დღიანი საპროცესო ვადა.

აღნიშნული ფაქტი ადასტურებს, რომ, რომ არა გასაჩივრებული საპროცესო ნორმა, მოსამართლე 21.01.2020წლის სასამართლო სხდომაზე გამოიტანდა დაუსწრებელ გადაწყვეტილებას და ადგილი აღარ ექნებოდა მოპასუხხისათვის განმეორებით დავალების აუცილებლობას, ქვეტექსტით „რამე მაინც წარმოადგინეთ“, რაც ადასტურებს, რომ სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 201-ე მუხლის მე-4 და მე-5 ნაწილების საფუძველზე მტკიცებულებების აღარ მიღების ნაცვლად, ადგილი აქვს მტკიცებულებების წარმოდგენის ხელახლა დავალდებულებას, რაც ადასტურებს, რომ სადავო საპროცესო ნორმის პირობებში შეუძლებელიც კი არის სასამართლოს წინაშე მხარეთა თანასწორუფლებიანობისა და შეჯიბრებითობის პრინციპის დაცვა და შესაბამისად სამართლიანი და მიუკერძოვებელი სასამართლოს უფლებით სარგებლობა მიუღწეველი უფლებაა.

ამასთანავე, რომელ თანასწორუფლებიანობაზე შეიძლება საუბარი, როცა სადავო საპროცესო ნორმის მოქმედების პირობებში, მოპასუხე პირიქით წახალისებულია არ შეასრულოს საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მე-17 და მე-20 მუხლებით სავალდებულოდ დადგენილი მოქმედებები და არ წარმოადგინოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 201-ე მუხლით წარსადგენად სავალდებულოდ დადგენილი შესაგებელი, ხოლო ჩვენ, ანუ მოსარჩელე მხარეს მიმართ, სასამართლოსათვის მოპასუხის მიმართ ლოიალურობაზე ყურადღების გამახვილებისათვის, რაც წარმოდგენილი მტკიცებულებებით დადასტურებული ფაქტია, ჩვენი მხარე დაჯარიმებული იქნა 300 (მთელი სამასი) ლარით. ესეც, სადავო საპროცესო ნორმის მოქმედების პირობებში სამართალწარმოების ორმაგი სტანდარტი, რომელიც ისე შორსაა კონსტიტუციით გარანტირებულ თანასწორუფლებიანობისა და შეჯიბრებითობის პრინციპების დაცვით სამართლიანი სასამართლოს უფლებით სარგებლობასთან, როგორც ცა და დედამიწა (ეს გამოთქმა ბრძენ ქართველ ხალხს დავევსესხე, მადლობა მათ).

ეხლა რაც შეეხება სადავო საპროცესო ნორმის მოქმედების პირობებში დავის გაჭიანურებისა და სასამართლოების გადატვირთულობაზე მოგახსენებთ.

რამდენადაც ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსი არ ადგენს ადმინისტრაციული სამართალწარმოების დასრულებისათვის ვადებს, ამავე კოდექსის 1-ლი მუხლის მე-2 ნაწილის თანახმად ადმინისტრაციული სამართალწარმოების ვადების დასადგენად გამოყენებული უნდა იქნეს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 59-ე მუხლის მე-3 ნაწილით დადგენილი ვადები და ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიაში საქმის წარმოების დასრულება უნდა მოხდეს 2 თვეში, ხოლო განსაკუთრებით რთულ საქმეზე მისი განმხილველი სასამართლოს გადაწყვეტილებით ეს ვადა შეიძლება გაგრძელდეს არაუმეტეს 5 თვის ვადით.

ამრიგად, მოცემულ სარჩელში გამოყენებული პრაქტიკის გათვალისწინებით, თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიაში მოპასუხე ნოტარიუსის წინააღმდეგ სარჩელი აღვძარით 2019წლის 31 ოქტომბერს, რომელიც წარმოებაში იქნა მიღებული 2019წლის 5 ნოემბრის განჩინებით და სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 59-ე მუხლის მე-3 ნაწილით გათვალისწინებული საპროცესო ვადების ათვლა დაიწყო ამ დღიდან.

როგორც 2019წლის 5 ნოემბრის განჩინებით არის დადგენილი, აღნიშნული საქმე მიჩნეული იქნა განსაკუთრებით რთული კატეგორიის საქმედ და მისი წარმოება გაგრძელებული იქნა 5 თვის ვადით, ანუ უნდა დასრულებულიყო 5 აპრილისათვის.

რამდენადაც სადავო საპროცესო ნორმამ ვერ უზრუნველყო სასამართლოს წინაშე მხარეთა თანასწორუფლებიანობა და მოპასუხე აშკარად პრივილიგირებულ მდგომარეობაში ჩააყენა, რაც გამომდინარეობს შესაგებელით განსახორციელებელი მოქმედებების შესრულების 2020წლის 21 იანვრის განჩინებით ხელმეორედ შესრულების უფლების მინიჭებით, თავისთავად დამატებითმა მოქმედებების შესრულებამ გამოიწვია საქმის განხილვის გაჭიანურება და აღნიშნულ საქმეზე სხდომა ჩანიშნული იქნა 2020წლის 14 მაისისათვის. ანუ, სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 59-ე მუხლის მე-3 ნაწილით გათვალისწინებული 5 თვიანი საპროცესო ვადის გასვლის შემდეგ ჩაინიშნა სხდომა და კვლავ მოსამზადებელი სხდომა. ხოლო ამავე კოდექსის 207-ე მუხლით გათვალისწინებული განჩინება საქმის სასამართლოს მთავარ სხდომაზე განხილვის შესახებ დღემდე არ არსებობს, რაც ადასტურებს, რომ მთავარ სხდომაზე განსახილველად საქმე მზად არ არის, მიუხედავად იმისა, რომ სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 59-ე მუხლის მე-3 ნაწილით საქმის დასრულებისათვის დადგენილი 5 თვიანი უკიდურესი ვადა უკვე გასულია, რაც ადასტურებს, რომ 5 თვიანი ვადის გასვლის შემდეგაც 2020წლის 14 მაისს ჩატარდება კვლავ მოსამზადებელი სასამართლო სხდომა და სადავო საპროცესო ნორმის მოქმედების პირობებში, ისე გავიდა სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 59-ე მუხლის მე-3 ნაწილით საქმის წარმოების დასრულებისათვის დადგენილი მაქსიმალური 5 თვიანი ვადა, რომ სასამართლომ იმდენიც კი ვერ შესძლო, რომ მოპასუხისაგან გაგვეგო და მოსარჩელისთვისაც გასაგები გაეხადა რა სამართლებრივი და ფაქტობრივი საფუძვლებით აპირებს მოპასუხე სარჩელისაგან თავის დაცვას, რის გარეშეც სასამართლოს მთავარ სხდომაზე განსახილველად საქმის მომზადება შეუძლებელია და შესაბამისად, მუდმივად მოსამზადებელ ეტაპზე ყოფნას კი კანონმდებელი არამც თუ არ ითვალისწინებს, არამედ კანონით დადგენილი ვადების გათვალისწინებით დაუშვებლადაც კი მიიჩნევს.

მე-2 მაგალითი:

მოსარჩელე ლენა სვანიძემ, 2020წლის 24 თებერვალს მოპასუხე ნოტარიუსი ნინო ხაბულიანის წინააღმდეგ თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიაში აღძრა მეორე სარჩელი.

აღნიშნული სარჩელი განსახილველად გადაეცა მოსამართლე ნინო ბუაჩიძეს, რომელმაც 2020წლის 26 თებერვლის N3/1521-20 განჩინებით სარჩელი მიიღო წარმოებაში და „დაადგინა“ ნაწილის მე-2 პუნქტით სასამართლომ მოპასუხეს დაავალა შემდეგი: „დაევალოს მოპასუხეს 10 (ათი) დღის ვადაში წარმოადგინოს წერილობითი პასუხი (შესაგებელი) და ადმინისტრაციული წარმოების მასალები“.

2020წლის 28 თებერვალს გაგზავნილი გზავნილით, მოპასუხე სასამართლოს მხრიდან გაფრთრთხილებული იქნა, რომ: „თვენ საქართველოს იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს მიერ დამტკიცებული ფორმის მიხედვით (როგორც წესი, ნაბეჭდი სახით) უნდა შეადგინოთ პასუხი (შესაგებელი) სარჩელსა და მასში დასმულ საკითხებზე, აგრეთვე, მოსაზრებები სარჩელზე დართული საბუთების შესახებ და წარუდგინოთ თბილისის საქალაქო სასამართლოს. ინფორმაციას, პასუხის (შესაგებელის) შევსების წესების, აგრეთვე მისი წარუდგენლობით გამოწვეული შედეგების შესახებ, გაეცანით შესაგებელის შევსების ინსტრუქციაში“-ო.

მიუხედავად ამისა, მოპასუხემ არც ამ საქმეზე დღემდე არ წარმოადგინა შესაგებელი, რაც ადასტურებს, რომ სანამ ძალაში იქნება და როგორც ანტიკონსტიტუციური ნორმა არ იქნება გაუქმებული სადავი საპოროცესო კორმა (სასკ-ის 26¹-ე მუხლის 1-ლი ნაწილი), მანამდე ადმინისტრაციულ სამართალწარმოებაში მონაწილე ადმინისტრაციული ორგანოები გამოიყენებენ სადავო საპროცესო ნორმით მათთვის დადგენილ შეღავათს და სასამართლოს მიერ შესაგებელის წარდგენისათვის დანიშნულ ვადაში სასამართლოში არ წარმოადგენენ შესაგებელებს.

6. კონსტიტუციური სარჩელით/წარდგინებით დაყენებული შუამდგომლობები

შუამდგომლობა სადავო ნორმის მოქმედების შეჩერების თაობაზე: კი

შუამდგომლობა პერსონალური მონაცემების დაფარვაზე: არა

შუამდგომლობა მოწმის/ექსპერტის/სპეციალისტის მოწვევაზე: არა

შუამდგომლობა/მოთხოვნა საქმის ზეპირი მოსმენის გარეშე განხილვის თაობაზე: არა

კანონმდებლობით გათვალისწინებული სხვა სახის შუამდგომლობა: კი