მოსარჩელეს ბრალად ედება საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 126¹ მუხლის მე-2 ნაწილის „ა“ და „ბ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული დანაშაულის ჩადენა.

ამჟამად, მოსარჩელეს შეფარდებული აქვს აღკვეთი ღონისძიება პატიმრობის სახით და იმყოფება სასჯელაღსრულების N8 დაწესებულებაში.

აქედან გამომდინარე, სარჩელი შეტანილია უფლებამოსილის სუბიექტის მიერ. ამასთანავე,

არ არსებობს სარჩელის საკონსტიტუციო სასამართლოში არსებითად განსახილველად არ მიღების არცერთი სხვა საფუძველი, ვინაიდან:

ა) კონსტიტუციური სარჩელი ფორმით და შინაარსით შეესაბამება „საკონსტიტუციო სამართალწარმოების შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-16 მუხლით დადგენილ მოთხოვნებს

ბ) სარჩელი შეტანილია უფლებამოსილი სუბიექტის მიერ

გ) სარჩელით სადავოდ გამხდარი საკითხი „საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის მე-19 მუხლის პირველი პუნქტის ე) ქვეპუნქტის მიხედვით არის საკონსტიტუციო სასამართლოს განსჯადი;

დ) სარჩელში მითითებული არცერთი სადავო საკითხი ჯერჯერობით არ არის გადაწყვეტილი საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ;

ე) სადავო საკითხი შეეხება საქართველოს კონსტიტუციის მე-14 და 42-ე მუხლებით გათვალისწინებულ საკითხებს

ვ) კანონმდებლობა კონკრეტულ შემთხვევაში არ ითვალისწინებს ხანდაზმულობის ვადას სარჩელის წარსადგენად ;

ზ) სადავო აქტი საკანონმდებლო აქტია და მის კონსტიტუციურობაზე სრულფასოვანი მსჯელობა შესაძლებელია ნორმატიული აქტების იერარქიაში მასზე მაღლა მდგომი იმ ნორმატიული აქტის კონსტიტუციურობაზე მსჯელობის გარეშე, რომელიც კონსტიტუციური სარჩელით გასაჩივრებული არ არის

1. საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 332-ე მუხლის პირველი, მე-2 და მე-4 ნაწილების კონსტიტუციურობა საქართველოს კონსტიტუციის მე-14 მუხლთან მიმართებით

ა) თანასწორთა მიმართ არათანასწორი მოპყრობა და დიფერენციაციის ნიშანი

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს განმარტებით, საქართველოს კონსტიტუციის მე-14 მუხლი ადგენს კანონის წინაშე თანასწორობის უფლებას და ამავდროულად წარმოადგენს „თანასწორობის უნივერსალურ კონსტიტუციურ ნორმა-პრინციპს, რომელიც, ზოგადად, გულისხმობს ადამიანების სამართლებრივი დაცვის თანაბარი პირობების გარანტირებას.“[1]აღსანიშნავია, რომ „კანონის წინაშე თანასწორობის უზრუნველყოფის ხარისხი ობიექტური კრიტერიუმია ქვეყანაში დემოკრატიისა და ადამიანის უფლებების უპირატესობით შეზღუდული სამართლის უზენაესობის ხარისხის შეფასებისათვის. ამდენად, ეს პრინციპი წარმოადგენს დემოკრატიული და სამართლებრივი სახელმწიფოს როგორც საფუძველს, ისე მიზანს“[2]. საბოლოო ჯამში კი, კონსტიტუციის მე-14 მუხლის ძირითადი არსს წარმოადგენს იმის უზრუნველყოფა, რომ „ანალოგიურ, მსგავს, საგნობრივად თანასწორ გარემოებებში მყოფ პირებს სახელმწიფო მოეპყროს ერთნაირად, არ დაუშვას არსებითად თანასწორის განხილვა უთანასწოროდ და პირიქით“[3].

საკონსტიტუციო სასამართლოს განმარტებით, „იდენტური საპროცესო მდგომარეობის (სტატუსის) მქონე პირები მიჩნეული უნდა იქნენ არსებითად თანასწორებად“.[4] ასეთი იდენტური სტატუსის მქონეა ყველა ბრალდებული, მიუხედავად იმისა, თუ რა დანაშაულზე წარუდგინეს მას ბრალი. სასამართლომ საქმეში „საქართველოს მოქალაქეები- ვალერიან გელბახიანი, მამუკა ნიკოლაიშვილი და ალექსანდრე სილაგაძე საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“ დაადგინა, რომ ძველი და ახალი სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის მოქმედების დროს ბრალდებული პირები არსებითად თანასწორები იყვნენ და მათ ასეთად მიჩნევის აუცილებლობას განაპირობებდა სწორედ მათი არსებითად ერთნაირი საპროცესო მდგომარეობა- ისინი იყვნენ ბრალდებულები, ხოლო იმას, თუ რა დანაშაულის ჩადენისათვის ჰქონდათ მათ ასეთი სტატუსი, განსაკუთრებული მნიშვნელობა არ მიანიჭა.

სადავო ნორმების თანახმად, 2018 წლის 1 იანვრამდე საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 108-ე (განზრახ მკვლელობა); 109-ე (განზრახ მკვლელობა დამამძიმებელ გარემოებაში); 115-ე (თვითმკვლელობამდე მიყვანა); 117-ე (ჯანმრთელობის განზრახ მძიმე დაზიანება); 126¹(ოჯახში ძალადობა), 178-ე (ძარცვა); 179-ე (ყაჩაღობა); 276-ე (ტრანსპორტის მოძრაობის უსაფრთხოების ან ექსპლუატაციის წესის დარღვევა); 323-ე–323² (ტერორისტული აქტი, ცეცხლსასროლი იარაღის, საბრძოლო მასალის, ფეთქებადი ნივთიერების ან ასაფეთქებელი მოწყობილობის მართლსაწინააღმდეგო შეძენა, შენახვა, ტარება, დამზადება, გადაზიდვა, გადაგზავნა ან გასაღება, ჩადენილი ტერორისტული მიზნით, საერთაშორისო ტერორიზმში მონაწილეობა); 325-ე–329-ე (საქართველოს სახელმწიფო-პოლიტიკური თანამდებობის პირზე თავდასხმა, საერთაშორისო დაცვით მოსარგებლე პირზე ან დაწესებულებაზე თავდასხმა, ტერორისტული ორგანიზაციის წევრობა, ტერორისტული ორგანიზაციის საქმიანობაში მონაწილეობა, ტერორისტული ორგანიზაციის შექმნა ან ხელმძღვანელობა, ტერორისტულ ორგანიზაციაში გაწევრებისათვის ან ტერორისტული საქმიანობის განხორციელებისათვის გადაბირება, უცხო ქვეყნის ტერორისტულ ორგანიზაციაში ან უცხოეთისკონტროლისადმი დაქვემდებარებულ ტერორისტულ ორგანიზაციაში გაერთიანება ანტერორისტულ საქმიანობაში მისი დახმარება, მძევლად ხელში ჩაგდება ტერორისტული მიზნით) და 378²(პენიტენციურ დაწესებულებაში, თავისუფლების შეზღუდვის დაწესებულებაში ან მოთავსების სხვა ადგილას, გაყვანისას/გადაყვანისას ან ექსტრადიციისას ბრალდებულის/მსჯავრდებულის მიერ, აგრეთვე დროებითი ყოფნის იზოლატორში ან ჰაუპტვახტში მოთავსებული პირის მიერ აკრძალული საგნის შეძენა, შენახვა, ტარება, მოხმარება ან/და ამ საგნით სარგებლობა) მუხლებით გათვალისწინებულ დანაშაულთა გამოძიების დროს დაკითხვა წარმოებს ამ მუხლის პირველი და მე-2 ნაწილებით დადგენილი წესით.“

თავის მხრივ, სსსკ-ის 332-ე მუხლის პირველ ნაწილში მითითებულია, რომ „...გამოძიებისას დაკითხვა წარმოებს საქართველოს 1998 წლის 20 თებერვლის სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსით (გარდა 305-ე მუხლის მე-6 ნაწილისა) დადგენილი წესით.“

სასამართლოს მიერ ჩამოყალიბებული პრაქტიკისა და განმარტებების გათვალისწინებით, მოცემული დავის ფარგლებში, ყველა პირი, რომელსაც აქვს ბრალდებულის სტატუსი, მიუხედავად დანაშაულის სიმძიმისა თუ კატეგორიისა, არსებითად თანასწორად უნდა იქნეს მიჩნეული. მათ მიმართ არათანასწორი მოპყრობა კი, ამ შემთხვევაში, გამოიხატება იმაში, რომ ნაწილის მიმართ მოქმედებს 1998 წლის 20 თებერვლის სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსით გათვალისწინებული მოწმის დაკითხვის წესი, ხოლო ნაწილის მიმართ 2009 წელს მიღებული სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსში და 2015 წლის 18 დეკემბერის ცვლილებებით დადგენილი მოწმის დაკითხვის ახალი წესი.

ამგვარად, აღნიშნული პირები არიან არსებითად თანასწორი პირები, რომელთა მიმართ სადავო ნორმის საფუძველზე ხდება არათანასწორი მოპყრობა და მათ მიმართ არათანასწორ მოპყრობას განაპირობებს ის, თუ სისხლის სამართლის კოდექსით გათვალისწინებული რა დანაშაულისათვის არიან ისინი ბრალდებულები.

ბ) დიფერენცირებული მოპყრობის დისკირმინაციულობის შეფასებისათვის გამოსაყენებელი ტესტი

სასამართლოს მიერ ჩამოყალიბებული პრაქტიკის თანახმად, იმის მიხედვით თუ რა ნიშნითა თუ ინტესივობით ხდება უფლებაში ჩარევა, გამოიყენება შეფასების სხვადასხვა ტესტი. მოცემულ შემთხვევაში, დიფერენციაციის ნიშანი არ არის ე.წ. კლასიკური ნიშანი, რომელიც მითითებული იქნებოდა კონსტიტუციის მე-14 მუხლის ჩამონათვალში. შესაბამისად, ის თუ რა ტესტის გამოყენებით უნდა მოხდეს ნორმის შეფასება, უნდა დადგინდეს უფლებაში ჩარევის (დიფერენციაციის) ინსტენსივობის მიხედვით. აღნიშნულის ფარგლებში, სასამართლოს შეფასებით, გადამწყვეტი მნიშვნელობისაა ის, თუ „არსებითად თანასწორი პირები რამდენად მნიშვნელოვნად განსხვავებულ პირობებში ექცევიან, ანუ დიფერენციაცია რამდენად მკვეთრად აცილებს თანასწორ პირებს კონკრეტულ საზოგადოებრივ ურთიერთობაში მონაწილეობის თანაბარი შესაძლებლობებისგან.“[5]

მოცემულ შემთხვევაში, იმისათვის რომ შევაფასოთ თუ რამდენად მკვეთრად აცილებს სადავო ნორმა თანაბარი შესაძლებლობებისგან სხვადასხვა დანაშაულისათვის ბრალდებულ პირებს, აუცილებელია, შევადაროთ 1998 წლის 20 თებერვლის სსსკ-თი დადგენილი და 2009 წლის სსსკ-თი შემოღებული (2015 წლის 18 დეკემბრის ცვლილებების ჩათვლით) მოწმის დაკითხვის წესები.

1998 წლის 20 თებერვლის სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის თანახმად, მოწმე ვალდებული იყო გამოცხადებულიყო არამხოლოდ სასამართლოში, არამედ - საგამოძიებო ეტაპზე გამომძიებლის ან/და პროკურორის წინაშე, რასაც დაცვის მხარე არ ესწრებოდა. ამავდროულად, დაბარების შემთხვევაში, მოწმე ვალდებული იყო გამოცხადებულიყო და მიეცა ჩვენება, ხოლო არასაპატიო მიზეზით გამოუცხადებლობის შემთხვევაში, მოწმე შეიძლება იძულებით მიეყვანათ. გამოუცხადებლობის, თავმჯდომარის განკარგულებათა შეუსრულებლობის, საქმის გამოძიებისა და სასამართლო განხილვის დროს წესრიგის დარღვევისა და სასამართლოს უპატივცემულობისათვის მოწმეს შეიძლება დაკისრებოდა ასევე ფულადი სახდელი.[6] აღნიშნული წესი უკვე წლებია სერიოზულ კრიტიკას იწვევს ფართო საზოგადოებაში, ვინაიდან ერთი მხრივ, იგი შესაძლებლობას იძლევა, რომ მოწმეზე უკანონო ზემოქმედება განხორციელდეს სამართალდამცავი ორგანოების მხრიდან, მეორე მხრივ კი, აღნიშნული თავის მხრივ, მნიშვნელოვან ზეგავლენას ახდენს ბრალდებულის მდგომარეობაზე და მის მიმართ საბოლოო განაჩენის გამოტანაზე.

ამასთან, უკვე წლებია ყურადღება მახვილდება საგამოძიებო ორგანოებში არსებულ მანკიერ პრაქტიკაზე, როდესაც მოწმის სახით განცხადებების წარმოდგენის შემდეგ, გამომძებლები ხშირად აცხადებენ პირებს ბრალდებულად და ყველა მასალას, რომელიც პირმა მოწმის სახით წარმოადგინა, იყენებენ მის წინააღმდეგ.[7] ამის შესაძლებლობას კი, სწორედ ზემოთნახსენები საკანონმდებლო ნორმები იძლევა.

ევროკავშირის სპეციალური მრჩეველი საქართველოში საკონსტიტუციო და სამართლებრივი რეფორმების და ადამიანის უფლებების საკითხებში- ტომას ჰამერბერგისაქართველოს შესახებ 2014 წლის დასკვნაში აღნიშნავდა, რომ საქართველოში არსებობს კრიტიკა არათანასწორ შესაძლებლობებზე ბრალდებისა და დაცვის მხარეს შორის. იგი მათ შორის საუბრობდა „გამოძიების საეჭვო მეთოდებზე“ და „დაკავებული პირების იძულებაზე აღიაროს დანაშაული ან ამხილოს სხვები.“[8] მოწმეთა დაკითხვის ძველი წესის პრობლემურობაზე ყურადღებას ამახვილებდა ასევე ევროპის საბჭოს ადამიანის უფლებათა კომისარი ნილს მუიჟნიეკსი.[9]

რაც შეეხება 2009 წელს მიღებულ სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსს, მან პრიორიტეტად აღიარა კონსტიტუციით გარანტირებული მხარეთა თანასწორობისა და შეჯიბრებითობის პრინციპი და 1998 წლის საპროცესო კოდექსისგან განსხვავებით, სისხლის სამართლის მართლმსაჯულება ნაცვლად ინკვიზიციური მოდელისა, შეჯიბრებით მოდელს დააფუძნა. ახალი კოდექსის ერთ-ერთ მთავარ პრინციპად იქცა მოწმის დაკითხვის ნებაყოფლობითობისა და მისი დაცვის, ამასთან ბრალდებისა და დაცვის მხარეს შორის თანასწორობის უზრუნველყოფა.

აღნიშნულის გათვალისწინებით, მოქმედი წესით მოწმის დაკითხვა აღარ ხდება საგამოძიებო ორგანოებში, არამედ შესაძლებელია მხოლოდ მისი გამოკითხვა პირის სურვილის შემთხვევაში, ხოლო მოწმის დაკითხვა ხორციელდება სასამართლო პროცესზე. აღნიშნული წესიდან არსებობს გამონაკლისი, კერძოდ ქვემოთ ჩამოთვლილი საფუძვლებიდან ერთ-ერთის არსებობის შემთხვევაში, შესაძლოა, მოწმის დაკითხვა მოხდეს გამოძიების სტადიაზე მაგისტრატ მოსამართლესთან ერთ-ერთი მხარის შუამდგომლობით. ასეთი საფუძვლებია:

ა) არსებობს მისი სიცოცხლის მოსპობის ან ჯანმრთელობის გაუარესების რეალური საფრთხე, რამაც შეიძლება ხელი შეუშალოს მის მოწმედ დაკითხვას სასამართლოში საქმის არსებითი განხილვის დროს; ბ) იგი დიდი ხნით ტოვებს საქართველოს; გ) არსებითად განსახილველად საქმის სასამართლოში წარმართვისათვის აუცილებელი მტკიცებულების სხვა წყაროებიდან მოპოვება არაგონივრულ ძალისხმევას საჭიროებს; დ) ეს აუცილებელია დაცვის სპეციალური ღონისძიების გამოყენებასთან დაკავშირებით. ე) საქართველოს მიერ ნაკისრი საერთაშორისო ვალდებულებების შესრულების დროს.

2015 წლის 18 დეკემბრის ცვლილებებით, აღნიშნულ გამონაკლისებს, (რომელიც 2016 წლის 20 თებერვალს ამოქმედდა), დაემატა ახალი წესი. კერძოდ, იმ შემთხვევაში თუკი გამოსაკითხი პირი უარს იტყვის ინფორმაციის მიწოდებაზე, პროკურორს შეუძლია, შუამდგომლობით მიმართოს სასამართლოს და ეს პირი მოწმის სახით დაკითხოს საგამოძიებო ეტაპზე მაგისტრატ მოსამართლესთან, თუკი არსებობს ფაქტი ან/და ინფორმაცია, რომელიც დააკმაყოფილებდა ობიექტურ პირს, რათა დაესკვნა პირის მიერ სისხლის სამართლის საქმის გარემოებათა დასადგენად საჭირო ინფორმაციის შესაძლო ფლობის ფაქტი. მოწმის დაკითხვას დაცვის მხარე არ ესწრება.

ამრიგად, 1998 წლის საპროცესო კოდექსით და 2009 წლის კოდექსით დადგენილი მოწმის დაკითხვის წესები ერთმანეთისგან საგრძნობლად განსხვავდება.

აღსანიშნავია, რომ მტკიცებულების მოპოვება და სასამართლოში წარდგენა ერთადერთი სამართლებრივი საშუალებაა, მხარემ გავლენა მოახდინოს სასამართლოს გადაწყვეტილების მიღებაზე. სისხლის სამართლის პროცესში განსაკუთრებით მნიშვნელოვანი და წონადი მტკიცებულება - მოწმის ჩვენებაა. ზეპირობის პრინციპი, რომელზეც დგას 2009 წლის კოდექსი, განსაკუთრებულ ყურადღებას ანიჭებს მოწმეს, რადგან ყველა მტკიცებულების გამოკვლევას სჭირდება მოწმის ზეპირად დაკითხვა. შესაბამისად, ის თუ მოწმის დაკითხვის რა წესი მოქმედებს და ამ პროცესთან დაკავშირებით რა უფლებები ექნება დაცვის მხარეს, შესაძლოა, გადამწყვეტი მნიშვნელობის იყოს ბრალდებულის უფლებების რეალიზაციისათვის და საქმეზე სამართლიანი გადაწყვეტილების მიღებისთვის.

ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, სადავო ნორმით არსებითად თანასწორი პირები საგრძნობლად შორდებიან ერთმანეთს თანაბარი შესაძლებლობებისგან, ვინაიდან ერთ შემთხვევაში, დაცვის მხარეს სრულიად ჩამოცილებულია მოწმის დაკითხვის პროცესს, მეორე შემთხვევაში კი, მას აქვს მეტი შესაძლებლობა, ეჭვქვეშ დააყენოს მოწმის სანდოობა და, შესაბამისად, გავლენა მოახდინოს საბოლოო გადაწყვეტილების მიღებაზე.

ამასთან, მართალია, სადავო ნორმა წარმოადგენს დროებით ღონისძიებას, თუმცა ერთი მხრივ, არსებობს რისკი, რომ მისი მოქმედება კვლავ გაგრძელდება (აქვე მხედველობაშია მისაღები, რომ 2009 წლის სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსით დადგენილი მოწმის დაკითხვის წესი რამდენჯერმე გადავადდა და საბოლოოდ შეცვლილი სახით ამოქმედდა), მეორე მხრივ კი, გასათვალისწინებელია, რომ ღონისძიების დროებითობა ვერ იქნება უფლების დარღვევის შემამსუბუქებელი გარემოება და იგი ზეგავლენას ვერ მოახდენს უფლებაში ჩარევის ინტესივობაზე.

შესაბამისად, დიფერენციაციის ინტესივობა არის მაღალი და სასამართლომ სადავო ნორმის კონსტიტუციურობა ე.წ. „მკაცრი ტესტის“ გამოყენებით უნდა შეაფასოს.

გ) დაუძლეველი ინტერესი და თანაზომიერება

საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ ჩამოყალიბებული პრაქტიკის თანახმად, მკაცრი შეფასების ტესტის გამოყენებისას, სასამართლო ამოწმებს თუ რამდენად არსებობს დაწესებული შეზღუდვის ლეგიტიმური მიზანი, რომელიც სახელმწიფოსთვის წარმოადგენს დაუძლეველ ინტერესს და ამდენად ამართლებს დიფერენცირებულ მოპყრობას.[10] ამასთან, აღნიშნულის მტკიცების ტვირთი მოპასუხე მხარეს აკისრია.

მოცემულ შემთხვევაში, მოპასუხის მხრიდან ლეგიტიმურ მიზნად, შესაძლოა, დასახელდეს სახელმწიფოს უსაფრთხოება და გამოძიების ეფექტიანად განხორციელება განსაკუთრებით იმ შემთხვევაში, როდესაც საქმე ეხება იმ დანაშაულებრივ ქმედებებს, რომელთა ცხელ კვალზე გახსნაც გადამწყვეტი მნიშვნელობის შეიძლება იყოს. აქვე უნდა აღინიშნოს, რომ სადავო ნორმეთან დაკავშირებულ განმარტებით ბარათში მითითებულია სწორედ ის, რომ მითითებული დანაშაულების ჩადენისთანავე „სამართალდამცავი ორგანოების მხრიდან დანაშაულზე იმწუთიერი რეაგირებისა და მთელი რიგი საგამოძიებო მოქმედებების, მათ შორის მოწმის დაკითხვის, მყისიერად განუხორციელებლობამ, შესაძლოა, შექმნას მტკიცებულებათა განადგურების, შემთხვევის ადგილის დაზიანებისა და მოწმეთა მიმალვის საფრთხემ შესაბამისად, რისკის ქვეშ დააყენოს ამ დანაშაულების ეფექტიანი გამოძიება და შეასუსტოს ქვეყანაში დანაშაულის წინააღმდეგ ბრძოლის ბერკეტები.“

აღსანიშნავია, რომ დანაშაულთა ჩამონათვალთან დაკავშირებით შენიშვნები ჰქონდა საქართველოს პარლამენტის იურიდიულ საკითხთა კომიტეტს, რომელიც საკუთარ დასკვნაში მიუთითებს, რომ ძველი კოდექსით დადგენილი წესი უნდა გავრცელედეს მხოლოდ იმ დანაშაულებრივ ქმედებებზე, რომლებზეც გამოძიების ცხელ კვალზე წარმოებას არსებითად გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს (სავარაუდოდ კომიტეტი გულისხმობდა ტერორიზმთან დაკავშირებულ დანაშაულებებს) სამწუხაროდ, აღნიშნული შენიშვნის გათვალისწინება საბოლოოდ არ მომხდარა. შესაბამისად, სადავო გარდამავალი დებულება ეხება როგორც იმ დანაშაულებს, რომელთა ცხელ კვალზე გახსნის განსაკუთრებული ინტერესის არსებობს , არამედ სხვა დანაშაულებიც, როგორიცაა მაგალითად ჯანმრთელობის განზრახ მძიმე დაზიანება.

ნებისმიერ შემთხვევაში, თუნდაც სადავო დებულება მოიცავდეს მხოლოდ ტერორიზმთან დაკავშირებულ დანაშაულთა ვიწრო ჩამონათვალს, გაურკვეველია, სახელმწიფოს მიდგომა, თუ რატომ ქმნის მოწმეთა დაკითხვის ახალი წესი პრობლემას დანაშაულის ცხელ კვალზე გახსნის თვალსაზრისით ახლა და არ შექმნის პრობლემას მაშინ, როდესაც გარდამავალი დებულებით გათვალისწინებული დროებითი ღონისძიება 2018 წლის 1 იანვრის შემდგომ გაუქმდება და მათზეც გავრცელდება მოწმეთა დაკითხვის ახალი წესი.

აღნიშნული მით უფრო საეჭვო ხდება მაშინ, როდესაც სადავო ნორმაში მითითებულია სხვა დანაშაულებიც, რომელთა მიმართაც ცხელ კვალზე დანაშაულის გახსნას არ აქვს ისეთივე მნიშვნელობა როგორიც ეს ტერორისტული მიზნით ჩადენილი დანაშაულების შემთხვევაშია. მათ შორისაა მაგალითად ძარცვა, თვითმკვლელობამდე მიყვანა, ჯანმრთელობის განზრახ მძიმე დაზიანება და სხვა.

ამგვარად, ცხადია, ზოგადად სახელმწიფოს უსაფრთხოება და გამოძიების ეფექტიანად განხორციელება შესაძლოა წარმოადგენდეს მნიშვნელოვან საჯარო ინტერესს, თუმცა ზემოაღნიშნული ფაქტორების გათვალისწინებით, სადავო ნორმებთან მიმართებით, შეუძლებელია იგი ჩაითვალოს სახელმწიფოს დაუძლეველ ინტერესად. გასათვალისწინებელია ისიც, რომ საკონსტიტუციო სასამართლოს განმარტებით „ვერც ერთი ლეგიტიმური მიზნის მიღწევა თავისთავად ვერ გაამართლებს უფლებაში იმაზე უფრო მკაცრ ჩარევას, ვიდრე ეს აუცილებელი და საკმარისია ამ მიზნის მისაღწევად.[11]

მოცემულ შემთხვევაში, სადავო ნორმებით გათვალისწინებული განსხვავებული მოპყრობის მიმართება შესაძლო ლეგიტიმურ მიზანთან და შესაბამისად მისი აუცილებლობა და პროპორციულობა კითხვის ნიშნის ქვეშ დგას სწორედ იმის გათვალისწინებით, რომ განსხვავებული მოპყრობა წარმოადგენს დროებით ღონისძიებას. ამგვარად, სახელმწიფო ამბობს, რომ ძველი დაკითხვის წესს მხოლოდ გარკვეულ ვადამდე გამოიყენებს, ხოლო შემდგომ უკვე ამ დანაშაულებებზეც ამოქმედდება ახალი წესი. ამრიგად, სახელმწიფო თავადვე აღიარებს, რომ ახალი წესით მოწმეთა დაკითხვის გზითაც შესაძლებელია გამოძიების ეფექტიანად წარმოება, შესაბამისად, ახალი წესიც წარმოადგენს მიზნის მიღწევის ვარგის საშუალებას. აღნიშნული თავის მხრივ მეტყველებს იმაზე, რომ დღეს მოქმედი განსხვავებული მოპყრობა არ წარმოადგენს არც სახელმწიფოს დაუძლეველ ინტერესს და არც აუცილებლობას, იმისათვის, რომ სახელმწიფომ გამოძიების განხორციელება შეძლოს ეფექტიანად.

წლების განმავლობაში, მოწმეთა დაკითხვის ახალი წესის ამოქმედებას სახელმწიფო გაურბოდა იმ მოტივით, რომ საგამოძიებო ორგანოები არ იყვნენ მზად ახალი წესით ეწარმოებინათ მოწმეთა დაკითხვა და მთლიანად გამოძიება. აღნიშნული რიტორიკა შეიცვალა. 2016 წლის 20 თებერვალს ამოქმედებულ ცვლილებებთან დაკავშირებულ განმარტებით ბარათში ასეთი მიზეზი აღარაა მითითებული. მეტიც, განმარტებით ბარათში პირდაპირაა მითითებული, რომ „კანონპროექტით ერთხელ და სამუდამოდ უქმდება 1998 წლის სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსით დადგენილი გამოძიების დროს მოწმის დაკითხვის წესი.“ ამდენად, სახელმწიფომ დეკლარირებულად გამოაცხადა საკუთარი მიზანი, გააუქმოს ძველი დაკითხვის წესი.

თუნდაც განსხვავებული მოპყრობის მიზეზი იყოს სწორედ საგამოძიებო ორგანოების მოუმზადებლობა, გაურკვეველია, თუ რატომ არის ეს მიზეზი დაკავშირებული მხოლოდ სადავო ნორმებში აღნიშნულ დანაშაულებრივ ქმედებებთან და არა სხვა დანაშაულებებთან. ანუ თუკი სხვა დანაშაულებებთან მიმართებაში სახელმწიფომ აამოქმედა ახალი წესი და ამით ფაქტობრივად მიანიშნა, რომ შესაბამისი ორგანოები მზად არიან ამისათვის, რატომ არიან ისინი მოუმზადებელები იგივე წესით იხელმძღვანელონ იმ დანაშაულებებთან მიმართებაში, რომელიც სადავო ნორმებითაა გათვალისწინებული? მეტიც, შეუძლებელია დიფერენცირებული მოპყრობის გამართლების და შესაბამისად ნორმის კონსტიტუციურობის საფუძვლად მიჩნეულ იქნეს ამა თუ იმ ორგანოს მოუმზადებლობა, აწარმოოს გამოძიება ახალი წესით, მითუმეტეს იმის გათვალისწინებით, რომ უკვე წლებია სამართალდამცავი ორგანოები საქმის კურსში არიან სახელმწიფოს მიერ დეკლარირებულ პოლიტიკასთან დაკავშირებით, ამოქმედდეს მოწმეთა დაკითხვის ახალი წესი.

ამდენად, როგორც აღინიშნა, სადავო ნორმებით გათვალისწინებული ღონისძიება (შეზღუდვა) დროებითია, რაც იმას ნიშნავს რომ სახელმწიფო დეკლარირებულად აცხადებს გარკვეული ვადის შემდეგ სადავო ნორმებით გათვალისწინებულ დანაშაულებებთან მიმართებაშიც მოწმის დაკითხვის ახალი წესის ამოქმედებას, რაც თავის მხრივ, იმას ნიშნავს, რომ მოწმის დაკითხვის ახალი წესიც არის მიზნის მიღწევის ვარგისი და ეფექტური საშუალება. შესაბამისად, სახელმწიფო ვერ ადასტურებს ძველი წესის შენარჩუნების და დისკრიმინაციული მოპყრობის აუცილებლობას. თუკი დისკრიმინაციული მოპყრობა (ძველი წესის გავრცელება რიგ დანაშაულებებთან მიმართებაში) განპირობებულია იმით, რომ საგამოძიებო ორგანოები ამ ეტაპზე მოუმზადებლები არიან, ეს არგუმენტიც ბუნდოვანი და წინააღმდეგობრივია ზემოაღნიშნული გარემოებების გათვალისწინებით.

საბოლოო ჯამში, იმის გათვალისწინებით რომ ერთი მხრივ, თავად სახელმწიფოს ჩათვლით ყველა თანხმდება 1998 წლის სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსით დადგენილი წესის ხარვეზიანობაზე და მეორე მხრივ იმაზე, რომ 2009 წლის საპროცესო კოდექსით დამკვიდრებული წესი მეტ გარანტიებს სთავაზობს როგორც მოწმეს ასევე თავად ბრალდებულს, გაუმართლებლად მიგვაჩნია რიგ ბრალდებულებთან მიმართებაში ძველი დაკითხვის წესის შენარჩუნება. სადავო ნორმით გათვალისწინებულ დანაშაულებთან დაკავშირებული ბრალდებულები იმყოფებიან არახელსაყრელ, არსებითად უთანასწორო მდგომარეობაში სხვა დანაშაულებზე ბრალდებულ პირებთან მიმართებაში. მსგავსი უთანასწორო მოპყრობის დაუძლეველი ინტერესი სახელმწიფოს მხრიდან კი არ არსებობს. ასეთი არსებობის შემთხვევაშიც კი, შეუძლებელია განსხვავებულმა მოპყრობამ გაიაროს თანაზომიერების ტესტი და ჩაითვალოს კონსტიტუციურად, ვინაიდან როგორც ზემოთ აღინიშნა, შეზღუდვა არ არის აუცილებელი და პროპორციული გზა შესაძლო მიზნის მისაღწევად.

იმ შემთხვევაშიც თუკი სასამართლო სადავო ნორმებს შეაფასებს რაციონალური დიფერენციაციის ტესტის გამოყენებით, არ არსებობს არც დიფერენცირებული მოპყრობის რაციონალურობის გამამართლებელი გარემოება და რაციონალური კავშირი დიფერენციაციის ობიექტურ მიზეზსა და მისი მოქმედების შედეგს შორის[12] სწორედ ზემოთაღნიშნული გარემოებების გამო.

ყოველივე ზემოაღნიშნულის გათვალისწინებით საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 332-ე მუხლის შესაბამისი ნაწილები არაკონსტიტუციურია კონსტიტუციის მე-14 მუხლთან მიმართებით.

2. 1998 წლის 20 თებერვლის სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 94-ე მუხლის პირველი და მე 2 ნაწილების, ასევე XXXVII თავის (295-313 მუხლები) 2009 წლის 09 ოქტომბრის სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის ფარგლებში მოქმედების კონსტიტუციურობა საქართველოს კონსტიტუციის 42-ე მუხლის პირველ და მე-6 პუნქტებთან მიმართებით

1. საქართველოს კონსტიტუციის 42-ე მუხლის პირველი პუნქტი, შეჯიბრებითობისა და თანასწორობის პრინციპი

საქართველოს კონსტიტუციის მე-7 მუხლი ავალდებულებს სახელმწიფოს „ცნოს“ და „დაიცვას“ ადამიანის უფლებები. ამასთან, ხელისუფლების განხორციელებისას ხალხი და სახელმწიფო სწორედ ამ უფლებებითა და თავისუფლებებით არიან შეზღუდულნი. სწორედ აღნიშნული ნორმა- პრინციპის საფუძველზე, აკისრია სახელმწიფოს კონსტიტუციით გარანტირებული ადამიანის უფლებების დაცვასთან დაკავშირებით პოზიტიური და ნეგატიური ვალდებულებების შესრულებაც. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს განმარტებით, „სახელმწიფოს მიერ მათი ცნობა, პირველ რიგში, გულისხმობს, მათი, როგორც ყოველი ადამიანის თანმდევი სიკეთის აღიარების ვალდებულებას. დაცვა კი გულისხმობს ამ უფლებებით სრულყოფილად სარგებლობის უზრუნველმყოფელი ყველა საჭირო ბერკეტის გარანტირებას, მათ შორის, ამ უფლებების სასამართლოში დაცვის შესაძლებლობის ჩათვლით.“[13] 

აღნიშნულის გათვალისწინებით, სამართლიანი სასამართლოს უფლება წარმოადგენს სწორედ იმ ინსტრუმენტალურ უფლებას, რომელიც ყველა სხვა სამართლებრივი სიკეთის დაცვის საშუალებას იძლევა, სწორედ ამიტომ სამართლიანი სასამართლოს უფლების დაცვა მნიშნელოვან გავლენას ახდენს სხვა უფლებების გარანტირებაზეც, ამ უფლებებით რეალურად სარგებლობაზე. აქვე უნდა აღინიშნოს ისიც, რომ სამართლიანი სასამართლოს უფლება მჭიდროდაა დაკავშირებული სამართლებრივი სახელმწიფოს პრინციპთან და მნიშვნელოავნწილად განსაზღვრავს მის არსს.[14] 

სამართლიანი სასამართლოს უფლება მრავალი უფლებრივი კომპონენტისგან შედგება და ამის შესახებ საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს არაერთხელ გაუსვამს ხაზი.[15] თანასწორობა და შეჯიბრებითობა წარმოადგენს საქართველოს კონსტიტუციითა და საერთაშორისო ხელშეკრულებებით აღიარებულ პრინციპს, რომელიც სამართლიანი სასამართლოს უფლების განუყოფელ ნაწილად ითვლება.

ამრიგად, თუ შეჯიბრებით სისტემაში დაცვის მხარეს არ აქვს შესაძლებლობა, განახორციელოს სათანადო საგამოძიებო პროცედურები, მაშინ ამგვარი სისტემის არსს აზრი ეკარგება. შეჯიბრებით სამართალწარმოებაში, მნიშვნელოვანია, რომ ბრალდებულს გააჩნდეს ჭეშმარიტი/ნამდვილი და რეალური შესაძლებლობა, წარადგინოს საკუთარი პოზიცია ეფექტიანად.^[16] აქედან გამომდინარე, სახელმწიფოს უპირველეს ვალდებულებას წარმოადგენს სისხლის სამართლის პროცესში ისეთი გარანტიების შექმნა, რომელიც ხელს შეუწყობს კონსტიტუციით აღიარებული პრინციპებისა და ნორმების სამართლიან და ყოვლისმომცველ აღსრულებას ^[17].

2. უფლების შეზღუდვის კრიტერიუმები

მართალია საქართველოს კონსტიტუციის 42-ე მუხლის პირველი პუნქტით გათვალისიწინებული უფლება არ წარმოადგენს აბსოლუტურ უფლებებს და რიგ შემთხვევაში, მათი შეზღუდვა დასაშვებია, თუმცა გასათვალისწინებელია, რომ ასეთი შეზღუდვა უნდა ემსახურებოდეს კანონით გათვალისწინებულ ლეგიტიმურ მიზანს და წარმოადენდეს ამ მიზნის მიღწევის თანაზომიერ საშუალებას. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს განმარტებით სამართლიანი სასამართლოს უფლება „შეიძლება შეიზღუდოს გარკვეული პირობებით, რაც გამართლებული იქნება დემოკრატიულ საზოგადოებაში ლეგიტიმური საჯარო ინტერესით“[18].

ამასთან, შეზღუდვები უნდა ემსახურებოდეს კანონიერ მიზანს და დაცული უნდა იყოს გონივრული თანაზომიერება დაწესებულ შეზღუდვასა და დასახულ მიზანს შორის.[19]  თავის მხრივ, თანაზომიერების პრინციპის მოთხოვნას წარმოადგენს ის რომ დაწესებული შეზღუდვა იყოს მიზნის მიღწევის  გამოსადეგი და აუცილებელი საშუალება. ამასთან, უფლების შეზღუდვის ინტენსივობა უნდა იყოს მისაღწევი საჯარო მიზნის პროპორციული[20], ხოლო “რაც უფრო მეტად ერევა ხელისუფლება ადამიანის თავისუფლებაში, მით მაღალია მოთხოვნები ჩარევის გამართლებისათვის.[21] შესაბამისად, უფლების შეზღუდვის თანაზომიერების შეფასებისთვის გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს უფლებაში ჩარევის ინტენსივობას.[22] 

ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს მიერ ჩამოყალიბებული პრაქტიკის თანახმად კი, იმისათვის, რომ ბრალდებულისათვის უზრუნველყოფილი იყოს სამართლიანი სასამართლოთი სარგებლობის უფლება, ნებისმიერი სიძნელე, რომელსაც იგი განიცდის საპროცესო უფლებების შეზღუდვის გამო საკმარისად დაბალანსებული უნდა იყოს სასამართლო ხელისუფლების მხრიდან შემდეგში გამოყენებული პროცედურებით.[23]

3. 1998 წლის 20 თებერვლის სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსით გათვალისწინებული მოწმის დაკითხვის წესის მოქმედება ახალი საპროცესო კოდექსის ფარგლებში

როგორც ზემოთ უკვე აღინიშნა, სადავო ნორმების შესაბამისად, რიგ დანაშაულებთან დაკავშირებით კვლავ შენარჩუნებულია მოწმის დაკითხვის ძველი წესი, რომელიც 1998 წლის საპროცესო კოდექსითაა გათვალისწინებული. ამდენად, იმ პირობებში როდესაც 1998 წლის საპროცესო კოდექსი ძალადაკარგულია და იგი ჩანაცვლებულია 2009 წელს მიღებული ახალი საპროცესო კოდექსით, მოწმის დაკითხვასთან დაკავშირებით რიგ ბრალდებულებთან მიმართებაში მოქმედებს ისევ ძველი წესი.

ძველი საპროცესო კოდექსის თანახმად, მოწმე ვალდებულია გამოცხადდეს არამხოლოდ სასამართლოში, არამედ საგამოძიებო ორგანოში გამომძიებლის ან პროკურორის გამოძახებით (1998 წლის საპროცესო კოდექსის 94-ე მუხლის პირველი ნაწილი). ამასთან, კოდექსით განსაზღვრულია მისი იძულებით მიყვანის და დაჯარიმების შესაძლებლობა საქმის გამოძიების დროს წესრიგის დარღვევისათვის (ამავე მუხლის მეორე ნაწილი). ძველი საპროცესო კოდექსის XXXVII თავი (295-313 მუხლები) კი განსაზღვრავს გამოძიების ეტაპზე მოწმეთა გამოძახებისა და დაკითხვის წესებს.

უნდა აღინიშნოს, რომ 2009 წელს განხორციელებულ სისხლის სამართლის მართლმსაჯულების რეფორმის ძირითად მიზანს წარმოადგენდა სისხლის სამართლის მართლმსაჯულების სისტემის ევროპულ და საერთაშორისო სტანდარტებთან შესაბამისობაში მოყვანა. აღნიშნულის ფარგლებში მანამდე მოქმედ 1998 წლის სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსისგან განსხვავებით, რომელიც ინკვიზიციურ მოდელზე იყო აგებული, ახალი კოდექსი მიზნად ისახავდა სისხლის სამართლის პროცესში შეჯიბრებითობის პრინციპის განმტკიცებას, მათ შორის, გამოძიების სტადიაზე.^[24] ამდენად, 2009 წელს მიღებული სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსი შეჯიბრებით მოდელს დაეფუძნა და როგორც ზემოთ, კონსტიტუციის მე-14 მუხლთან მიმართებაში აღინიშნა, მნიშვნელოვნად შეცვალა (გააუმჯობესა) მოწმის და ბრალდებულის დაცვის გარანტიები.

აღსანიშნავია, რომ საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლო განასხვავებს კონსტიტუციის 85-ე მუხლის მე-3 პუნქტში მოხსენიებულ მხარეთა თანასწორობისა და შეჯიბრებითობის პრინციპს და შეჯიბრებით მოდელს, რომელსაც შესაძლოა ეფუძნებოდეს სისხლის სამართლის პროცესი. სასამართლოს განმარტებით, „[შეჯიბრებითობის პრინციპი] სამართლიანი სასამართლოს უფლების შემადგენელი ელემენტია და წარმოადგენს როგორც ინკვიზიციური, ისე შეჯიბრებითი სისხლის სამართლის მოდელის ნაწილს.“[25] 

მართალია შეჯიბრებითობისა და თანასწორობის კონსტიტუციური პრინციპი არ მოითხოვს სისხლის სამართლის პროცესის შეჯიბრებით მოდელზე აგებას, თუმცა იმ პირობებში, როდესაც თავად კანონმდებელი სისხლის სამართლის საპროცესო კანონმდებლობას აფუძნებს სწორედ შეჯიბრებით მოდელზე, აუცილებელია, აღნიშნული მოდელის გამოვლინება თანხვედრაში იყოს შეჯიბრებითობისა და თანასწორობის პრინციპთან. აღნიშნული გულისხმობს სწორედ იმას, რომ შეჯიბრებითი მოდელის არსებობის პირობებში, დადგენილი წესები შესაბამისობაში იყოს როგორც ამ მოდელთან, ასევე საკუთრივ კონსტიტუციურ პრინციპთან.

კონსტიტუციის მე-14 მუხლთან მიმართებაში მსჯელობისას ჩვენ უკვე შევადარეთ ერთმანეთს 1998 წლისა და 2009 წლის სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსები და კერძოდ ამ კოდექსებით განსაზღვრული მოწმის დაკითხვის წესები. შედარებამ ცხადყო მათ შორის არსებული არსებითი განსხვავება და ძველი წესის ხარვეზიანობა რაც განპირობებულია მისი მოქმედებით (ჩატოვებით) ახალ, მოქმედ სისტემაში. 

აღსანიშნავია, რომ მტკიცებულების მოპოვება და სასამართლოში წარდგენა ერთადერთი სამართლებრივი საშუალებაა მხარემ გავლენა მოახდინოს სასამართლოს გადაწყვეტილების მიღებაზე. სისხლის სამართლის პროცესში განსაკუთრებით მნიშვნელოვანი და წონადი მტკიცებულება - მოწმის ჩვენებაა. სასამართლო გადაწყვეტილებათა დიდი ნაწილი სწორედ მოწმის ჩვენებებს ეყრდნობა. მოწმეთა ჩვენების მნიშვნელობას ხაზს უსვამს საკონსტიტუციო სასამართლოც, რომელიც აღნიშნავს, რომ „ის [მოწმის ჩვენება] შეიძლება იყოს ინფორმაციის ერთ-ერთი, ზოგჯერ კი ყველაზე მნიშვნელოვანი წყარო.“[26] 

მოცემულ შემთხვევაში, პრობლემურია, რომ ერთი მხრივ, დღეს მოქმედი მთლიანი საპროცესო კანონმდებლობა დაფუძნებულია შეჯიბრებით მოდელზე (რაც გულისხმობს მოსამართლის მინიმალურ როლს და თავად მხარეების გააქტიურებას მტკიცებულებათა მოპოვებისა და სასამართლოში წარდგენის თვალსაზრისით), მეორე მხრივ კი, რიგ ბრალდებულებთან მიმართებით, კვლავ მოქმედებს ძველი საპროცესო კოდექსით გათვალისწინებული მოწმეთა დაკითხვის წესი.

ამ შემთხვევაში, სადავო ნორმები საგამოძიებო ორგანოებს აძლევს საშუალებას დაკითხონ მოწმე საგამოძიებო ორგანოებში მეორე მხარისა და მოსამართლის დასწრების გარეშეც კი. ძველი საპროცესო კოდექსის მოქმედების პირობებში, აღნიშნული წესი იყო ინკვიზიციური მოდელის ნაწილი, რაც გულისხმობდა მოსამართლის მეტ ჩართულობას სამართალწარმოების პროცესში.

ამგვარად, საგამოძიებო ორგანოების ზემოაღნიშნული პრივილიგირებული მდგომარეობის დამბალანსებელი გარკვეულწილად მოსამართლე იყო (მაგალითისათვის, ძველი კოდექსის 49-ე მუხლის მე-3 ნაწილის თანახმად, მოსამართლე ვალდებული იყო ხელი შეეწყო მხარისათვის მტკიცებულებათა გამოთხოვაში თუკი მას უძნელდებოდა მტკიცებულებათა აღმოჩენა და წარდგენა, ამასთან მე-15 მუხლის მე-4 ნაწილი აწესებდა სასამართლო კონტროლს გამომძიებლისა და პროკურორის იმ საპროცესო მოქმედებაზე, რომელიც დაკავშირებული იყო მოქალაქეთა კონსტიტუციური უფლებებისა და თავისუფლებების შეზღუდვასთან).

მოქმედი საპროცესო მოდელის პირობებში, მოსამართლეს მსგავსი შესაძლებლობა აღარ გააჩნია. ამავდროულად, საგამოძიებო ორგანოებში მოწმის დაკითხვის წესთან მიმართებაში შესაძლებლობებს მოკლებულია დაცვის მხარეც. ამრიგად, მივიღეთ სიტუაცია, როდესაც ბრალდების მხარის პრივილიგირებული მდგომარეობის დაბალანსება ვერც მოსამართლის და ვერც დაცვის მხარის მიერ ვერ ხდება.

მოცემულ შემთხვევაში, შეზღუდვის სავარაუდო მიზანს, შესაძლოა, წარმოადგენდეს რიგი დანაშაულებების ე.წ. ცხელ კვალზე ეფექტიანად გამოძიებისა და გახსნის ინტერესი, რომელიც სახელმწიფოს აზრით, მიიღწევა სწორედ მოწმის დაკითხვის ძველი წესის გამოყენებით. თუმცა, როგორც კონსტიტუციის მე-14 მუხლთან მიმართებაში მსჯელობისას აღინიშნა, დანაშაულთა ჩამონათვალი, რომელზეც ვრცელდება მოწმის დაკითხვის ძველი წესი, არ მოიცავს მხოლოდ იმ დანაშაულებებს, რომელთა ცხელ კვალზე გახსნას აქვს გადამწყვეტი მნიშვნელობა. ამასთან, სახელმწიფო ვერ ასაბუთებს თუ რატომ დგას ძველი წესის შენარჩუნების აუცილებლობა ახლა, მაშინ როდესაც, თავადვე აცხადებს დეკლარირებულად, რომ 2018 წლის 1 იანვრიდან (რიგ დანაშაულებებთან მიმართებით) ახალ წესს გაავრცელებს ყველა დანაშაულზე. იმ შემთხვევაში, თუკი ამის მიზეზი არის საგამოძიებო ორგანოების მოუმზადებლობა, გაურკვეველია თუ რატომ არის ეს მიზეზი დაკავშირებული მხოლოდ რიგ დანაშაულებრივ ქმედებებთან.

ზემოაღნიშნული მსჯელობის გათვალისწინებით, გაუმართლებლად მიგვაჩნია ინკვიზიციური მოდელის ფარგლებში არსებული მოწმის დაკითხვის წესის ინკორპორირება შეჯიბრებით მოდელზე დაფუძნებულ სისხლის სამართლის პროცესში, რომელიც თვისობრივადაა განსხვავებული ძველი საპროცესო კოდექსისგან. შესაბამისად მოწმის დაკითხვის ძველი წესის მოქმედება ახალი საპროცესო კოდექსის ფარგლებში ეწინააღმდეგება საქართველოს კონსტიტუციის 42-ე მუხლის პირველ და მე-6 პუნქტებს.