სარჩელი შეტანილია უფლებამოსილი სუბიექტის მიერ. სარჩელში სადავოდ არის გამხდარი ის ფაქტი, რომ  საქართველოს კონსტიტუციის საწინააღმდეგოდ ხდება პირდაპირი წვდომა შსს-ს მიერ კავშირგაბმულობისა და კომუნიკაციის ფიზიკური ხაზებთან და მათი შემაერთებლებთან, მეილსერვერებთან, ბაზებთან, კავშირგაბმულობის ქსელებთან და კავშირგაბმულობის სხვა შემაერთებლებთან ინფორმაციის რეალურ დროში მიღების მიზნით. სარჩელი ემყარება იმ არგუმენტს, რომ პირდაპირი წვდომა (ალტერნატიულად - პირდაპირი წვდომის დღევანდელი მოდელი) ამ საკომუნიკაციო საშუალებებთან შსს-ს (აღმასრულებელი ხელისუფლების წარმომადგენელი სტრუქტურის) მიერ, ეწინააღმდეგება საქართველოს კონსტიტუციას. განმცხადებელი ფიზიკური პირები აცხადებენ, რომ საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსითა და “ელექტრონული კომუნიკაციების შესახებ” და „პერსონალურ მონაცემთა დაცვის შესახებ" საქართველოს კანონებით დადგენილი რეგულაციის არსებობის პირობებში შესაძლებელი ხდება ფარული მიყურადება ნებისმიერი პირის მიმართ და შესაბამისი გარანტიები, რომლებიც კანონმდებლობითაა დადგენილი, ვერ უზრუნველყოფენ სათანადო დაცვას. სარჩელში ასევე სადავოდ არის გამხდარი ის ფაქტი, რომ მონაცემთა ბაზებიდან ხდება მაიდენტიფიცირებელი მონაცემების შეგროვება საქართველოს კონსტიტუციის საწინააღმდეგოდ.

I.          უფლების ხელყოფის მსხვერპლი;

საქართველოს კონსტიტუციის მე-20 მუხლი პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობის ერთ-ერთ კომპონენტს განსაზღვრავს. მის ფარგლებში დაცულია პირადი საქმიანობის ადგილი პირადი ჩანაწერი, მიმოწერა, საუბარი სატელეფონო და სხვა სახის ტექნიკური საშუალებით, აგრეთვე ტექნიკური საშუალებებით მიღებული შეტყობინებანი. ასევე ეს გარანტია მოიცავს პირადი ცხოვრების სხვა კომპონენტებსაც, რომელიც თვისობრივად იგივე ინტერესს იცავენ, რასაც ზემოაღნიშნული კომპონენტები. შესაბამისად, მე-20 მუხლის პირველი პუნქტის პირველი წინადადებით დაცული გარანტია ექვემდებარება განვცობას ejusdem generis პრინციპზე დაყრდნობით საზოგადოებრივი ცხოვრების განვითარების პარალელურად (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2009 წლის 10 ივნისის #1/2/458 განჩინება საქმეზე: „საქართველოს მოქალაქეები - დავით სართანია და ალექსანდრე მაჭარაშვილი საქართველოს პარლამენტისა და საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს წინააღმდე”,  II, 17).

საქართველოს კონსტიტუციის მე-20 მუხლი ზოგადად იცავს პირადი ცხოვრების იმგვარ სფეროს, რომელიც დაკავშირებულია:

•          კომუნიკაციასთან (in rem ან in personam);

•          კონკრეტული პირადი სივრცის ავტონომიურობასთან;

ამ კონსტიტუციური დავის ფარგლებში მნიშვნელოვანია კომუნიკაციასთან დაკავშირებული ასპექტი.

კომუნიკაციის სხვადასხვა ფორმით გამოხატულ ურთიერთობაში ჩარევის მიმართ საქართველოს კონსტიტუციის მე-20 მუხლის 1-ლი პუნქტის მე-2 წინადადება განსაზრავს შესაბამის საპროცესო სტანდარტს, რომელიც აუცილებლად უნდა იყოს დაცული უფლების შეზღუდვისას:

•          სასამართლოს ex ante გადაწყვეტილება;

•          კანონით გათვალისწინებული გადაუდებელი აუცილებლობა, რაც ასევე საჭიროებს შესაბამისი პროცედურული გარანტიების დაცვას (ex nunc სასამართლო კონტროლი);

უფლების შეზღუდვის ამგვარი საფუძველი განპირობებულია იმ ფაქტით, რომ აღმასრულებელ ხელისუფლებას არ ჰქონდეს მოქმედების ფართო შესაძლებლობა შეზღუდოს ადამიანის უფლებები იმაზე მეტად ვიდრე ეს რეალურად აუცილებელია. სასამართლო ხელისუფლება რეალურად აბალანსებს კერძო და საჯარო ინტერესებს და აღმასრულებელი ხელისუფლების (ნებისმიერი ორგანო, რომელიც აღმასრულებელ ხელისუფლებას ახორციელებს ფუნქციურად) თვითნებობის გამორიცხვას ახდენს.

კონსტიტუციის მე-20 მუხლის კონსტრუქცია, შინაარსი და მიზანი გამორიცხავს იმის შესაძლებლობას, რომ სახელმწიფო ხელისუფლების წარმომადგენლებს ჰქონდეთ კომუნიკაციის შეზღუდვის შესაძლებლობა სასამართლო კონტროლის გარეშე. თუკი შესაბამის სახელმწიფო ორგანოებს ექნებათ იმის შესაძლებლობა, რომ მათ მოახდინონ კომუნიკაციის შეზღუდვა მოსამართლისგან დამოუკიდებლად და შესაბამისი საკანონმდებლო გარანტიების დაუცველად, მაშინ კნინდება კონსტიტუციის მე-20 მუხლის ფუნქცია და დანიშნულება. შესაბამისად, სახელმწიფო ორგანოების მიერ კომუნიკაციის არხებზე წვდომა კონსტიტუციის მე-20 მუხლისთვის რელევანტურია და ამ პროცესის არაჯეროვანება არაკონსტიტუციურობას იწვევს.  არაკონსტიტუციურობის საფუძველი ამ შემთხვევაში კონსტიტუციის მე-20 მუხლის არსის დარღვევაა, რაც ხელისუფლების შესაძლო თვითნებობის გამორიცხვას ისახავს მიზნად ამ პროცესში.

დავის საგანი ეხება საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს შესაბამისი უწყებების მიერ კომუნიკაციების ხაზებზე პირდაპირი წვდომის შესაძლებლობას. სარჩელის არგუმენტაცია ემყარება იმ პოზიციას, რომ აღმასრულებელი ხელისუფლების წარმომადგენლების მიერ შესაძლებელი ხდება მოსმენის განხორციელება თვითნებურად ყოველგვარი გარანტიების დაცვის გარეშე.

ამ პირობებში კომუნიკაციების ხელყოფა შეიძლება მოხდეს ნებისმიერი პირის, მათ შორის მოსარჩელის მიმართ. მოსარჩელეები ამ შემთხვევაში კონსტიტუციის მე-20 მუხლის დარღვევის პოტენციური მსხვერპლებს წარმოვადგენთ. ამგვარი მიდგომა გაზიარებულია ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოსა და საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ (inter alia, საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2006 წლის 14 ნოემბრის #1/7/407 საოქმო ჩანაწერი საქმეზე: „საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია და საქართველოს მოქალაქე - ეკატერინე ლომთათიძე საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“).

საკონსტიტუციო სასამართლო უფლების დარღვევის მსხვერლად პირის მიჩნევისას ხელმძღვანელობის კონკრეტული უფლების ბუნებით, სადავო ნორმის შინაარსითა და კონკრეტული საქმის ვითრებით (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2007 წლის 1 მარტის #1/1/413 განჩინება საქმზე: „საქართველოს მოქალაქეები ალექსანდრე ბარამიძე, ირაკლი ყანდაშვილი და კომანდიტური საზოგადოება „ანდრონიკაშვილი, საქსენ-ალტენბურგი, ბარამიძე და პარტნიორები” საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ”, II, 2.). ჩვენ შემთხვევაში სადავო აქტთან ზუსტი კავშირ-ურთიერთობისა და მისგან მომდინარე უფლებების შეზღუდვის შესაძლებლობის მტკიცებულება ობიექტურად ვერ იქნება წარმოდგენილი. სადავო აქტი იძლევა იმის შესაძლებლობას, რომ ჩვენი უფლებები დაირღვეს და უფლების დარღვევის საფრთხის პირისპირ რეალურად აღმოვჩნდეთ.

იორდჩი და სხვები მოლდოვას წინააღმდეგ საქმეზე მიღებული გადაწყვეტილების 30-ე პარაგრაფის თანახმად, ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლო თვლის: ,,განსაზღვრული პირობების არსებობის შემთხვევაში, ინდივიდს შეუძლია, ამტკიცოს, რომ წარმოადგენს მსხვერპლს მხოლოდ და მხოლოდ იმის გამო, რომ არსებობს საიდუმლო ღონისძიება ან კანონმდებლობა ითვალისწინებს ამგვარი ღონისძიების გამოყენების შესაძლებლობას. ამ შემთხვევაში მსხვერპლს არ მოეთხოვება იმის მტკიცება, რომ ეს ღონისძიება რეალურად გამოყენებული იქნა მის მიმართ... ევროპული სასამართლო მიუთითებს, რომ როდესაც სახელმწიფოს კანონმდებლობაში შემოაქვს ფარული ღონისძიება, რომლის გამოყენების თაობაზე უცნობია იმ ადამიანისათვის, ვის მიმართაც ამ მოქმედების გამოყენება ხდება, ფარული საგამოძიებო ღონისძიების გამოყენების კანონიერებაც რჩება შეუსწავლელი. ამით კონვენციის მე-8 მუხლი არარაობად იქცევა. ამ შემთხვევაში ინდივიდის მიმართ შესაძლოა ისე განხორციელდეს კონვენციის მე-8 მუხლით აკრძალული მოქმედება ან პირს შესაძლოა ისე დაურღვიონ ამ მუხლით გარანტირებული უფლება, რომ მსხვერპლისათვის შესაძლოა, უცნობი იყოს ამის თაობაზე. მაშინ როცა ადამიანმა არ იცის თავისი დარღვეული უფლების შესახებ, ის არც ეროვნულ დონეზე არსებულ დაცვის საშუალებებს ვერ გამოიყენებს და ვერც ევროპული კონვენციის ორგანოებს მიმართავს. “

მოსარჩელეები ადამიანის უფლებების დაცვით საქმიანობას ეწევიან, რაც ხელისუფლების კრიტიკასთან არის დაკავშირებული ბუნებრივად (ადამიანის უფლებების სუბიექტი არის კერძო პირი, რომელსაც სახელმწიფომ შეიძლება დაურღვიოს უფლება). ამ უფლებადაცვითი საქმიანობის პარალელურად მათ შეიძლება ქონდეთ ბუნებრივად კონტაქტი იმ ადამიანებთან, რომლებიც საგამოძიებო ორგანოებისთვის ინტერესის სფეროში ექცევიან. ამ პირობებში შესაძლებელია განხორციელდეს ჩვენი კომუნიკაციის ხელყოფა, რადგან კანონი კონსტიტუციური გარანტიების დაცვის არანაირ საშუალებას არ იძლევა.

მოსარჩელეები ასევე წარმოადგენენ საქართველოს კონსტიტუციის 41-ე მუხლის მე-2 პუნქტით დაცული უფლების სუბიექტებს. მაიდენტიფიცირებელი მონაცემების შენახვა დაცულია ამ მუხლით. ის საკითხები, რაც არ არის დაცული კონსტიტუციის 41-ე მუხლის მე-2 პუნქტითა და მე-20 მუხლით, დაცულია კონსტიტუციის მე-16 მუხლით. „კონსტიტუციის მე-16 მუხლი ქმნის კონსტიტუციური დაცვის გარანტიას ურთიერთობებისთვის, რომლებიც არ თავსდება კონსტიტუციის სხვა ნორმებში, თუმცა შეადგენს პიროვნების თავისუფალი განვითარების აუცილებელ კომპონენტს“. (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2014 წლის 4 თებერვლის N 2/1/536 გადაწყვეტილება საქმეზე „საქართველოს მოქალაქეები - ლევან ასათიანი და სხვები საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის მინისტრის წინააღმდეგ”, II-57).

II. სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის შესაბამისი რეგულაციების გავრცელების შეუძლებლობა;

სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 143(3)-ე მუხლის მე-2 ნაწილის „ა“ და  „ბ” ქვეპუნქტები განსაზღვრავენ იმ პირებს ვის მიმართაც შეიძლება განხორციელდეს ფარული საგამოძიებო მოქმედებები. კოდექსი ასევე ადგენს გარანტიებს რომლებიც დაკავშირებულია ფარული საგამოძიებო მოქმედების შედეგად მოპოვებული ინფორმაციის შენახვასთან, მის განადგურებასთან. ასევე შესაბამის პირს აქვს უფლება მოითხოვოს ზიანის ანაზღაურებაც.

რეალურად საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსით დადგენილი გარანტიებით სარგებლობა არის შეუძლებელი, რადგან საკომუნიკაციო არხებთან პირდაპირი მიერთების პირობებში, როგორც ეს დადგენილია სადავო აქტებით, ყველა ზემოაღნიშნული და სხვა კანონით განსაზღვრული გარანტიებით სარგებლობა ხდება შეუძლებელი. ამ პირობებში აღმასრულებელი ხელისუფლების შესაბამის უწყებებს აქვთ იმის შესაძლებლობა, რომ კონსტიტუციის მე-20 მუხლით დადგენილი უფლება შეზღუდონ კონსტიტუციით დადგენილი სასამართლო კონტროლის გვერდის ავლით. ამგვარი რეგულირება სასამართლო კონტროლს მხოლოდ ფორმალურ, არარეალურ შინაარსს სძენს. ხოლო მონაცემთა ბანკების კოპირების შემთხვევაში სასამართლო კონტროლი ფორმალურადაც კი არ არსებობს.

III. მოსარჩელეები, როგორც უფლებამოსილი სუბიექტები

„საკონსტიტუციო სამართალწარმოების შესახებ” საქართველოს კანონის მე-18 მუხლით გათვალისწინებული სხვა საფუძველები არ არის სახეზე (სარჩელი ფორმით შეესაბამება კანონის მოთხოვნებს, საკითხი საკონსტიტუციო სასამართლოს განსჯადია, სასამართლოს ამ საკითხების გარშემო არ უმსჯელია, საკითხი გათვალისწინებულია კონსტიტუციით და ა.შ.) და შესაბამისად, სარჩელი დასაშვებად უნდა იქნას ცნობილი.

I. საქართველოს კონსტიტუციის მე-20 და მე-16 მუხლები

საქართველოს კონსტიტუციის მე-20 მუხლის მიზანია, რომ დაიცვას პირის ინდივიდუალური, პრივატული, იზოლირებული სფერო, რომელში ჩარევა მხოლოდ ამ პირის თანხმობით შეიძლება და ხელშეუხებელი სფეროა. ეს სფერო არის ადამიანის პირადი სივრცე, რომელიც შეიძლება გამოიხატოს გარკვეულ ტერიტორიულ კომპონენტში (მაგალითად, სახლი, სამუშაო ადგილი და სხვა), სხეულში (მაგალითად, პირადი ან სხეულის შიგნით ჩხრეკა), კომუნიკაციის კონკრეტულ ფორმაში (სატელეფონო, ინტერნეტით ან სხვა გზით განხორციელებული კომუნიკაცია). ყველა ეს სფერო დაცულია საქართველოს კონსტიტუციის მე-20 მუხლით და მათი შეზღუდვა საჭიროებს შემდეგ ღონისძიებებს:

•          საკანონმდებლო საფუძველს

•          შესაბამისი ლეგიტიმური მიზნის არსებობას;

•          უფლების შეზღუდვის მიზნით მინიმალური ღონისძიების გამოყენება;

•          თანაზომიერების პრინციპის დაცვას გამოყენებულ ღონისძიებას და უფლების შეზღუდვის მიზანს შორის;

გარდა ზემოაღნიშნული მოთხოვნებისა, რომლებიც ადგენენ შესაბამის მატერიალურ სამართლებრივ მოთხოვნებს, საქართველოს კონსტიტუციის მე-20 მუხლი ადგენს უფლების შეზღუდვის დამატებით საპროცესო საფუძელს - სასამართლოს გადაწყვეტილებას ან კანონით გათვალისწინებულ გადაუდებელ აუცილებლობას. ანუ ინსტრუმენტული გარანტიები არის დადგენილი ამ შემთხვევისთვის, როცა კერძო და საჯარო ინტერესები უნდა დაბალანსდეს.

სასამართლოს გადაწყვეტილება და გადაუდებელი აუცილებლობა თვისობრივად ერთი და იგივე შინაარსის მატარებელი რეგულირებებია. განსხვავება მათ შორის პირადი ცხოვრების შეზღუდვის მომენტშია. სასამართლო გადაწყვეტილება წარმოადგენს შემთხვევას, როდესაც უფლების შეზღუდვამდე ხდება პირადი ცხოვრების უფლების შეზღუდვის საკითხის განხილვა და შესაბამისი განჩინების მიღება. მაშინ როცა გადაუდებელი აუცილებლობა ამის საპირისპიროდ არ იძლევა იმის შესაძლებლობას, რომ წინასწარ იქნას განჩინება მიღებული. საკონსტიტუციო სასამართლო შემდეგნაირად განმარტავს ამ უკანასკნელს: “«გადაუდებელი აუცილებლობა» გულისხმობს ისეთ შემთხვევებს, როდესაც თანაზომიერების პრინციპზე დაყრდნობით, კონსტიტუციით გათვალისწინებული საჯარო ინტერესის მიღწევა, რეალურად არსებული ობიექტური მიზეზების გამო, შეუძლებელია კერძო ინტერესების დაუყოვნებლივი, მყისიერი შეზღუდვის გარეშე. ამასთან, ძალზე მკაფიო, ნათელი და ცალსახა უნდა იყოს, რომ კონსტიტუციის ფარგლებში საჯარო ინტერესის სხვაგვარად დაცვის მცირედი ალბათობაც არ არსებობს. გადაუდებლობა მიუთითებს დროის სიმცირეზე, რაც უფლების შესაზღუდად მოსამართლის ბრძანების მოპოვების საშუალებას არ იძლევა და საჭიროებს დაუყოვნებლივ მოქმედებას.” (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2007 წლის 26 დეკემბრის #1/3/407 გადაწყვეტილება საქმეზე: ,,საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია და საქართველოს მოქალაქე - ეკატერინე ლომთათიძე საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ”, II, 26). საკონსტიტუციო სასამართლოს პირდაპირ აქვს ნათქვამი, რომ აუცილებელია გადაუდებელი აუცილებლობის შედეგად მიღებული გადაწყვეტილების სასამართლო კონტროლი (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2012 წლის 24 #1/2/519 გადაწყვეტილება საქმეზე: საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია და საქართველოს მოქალაქე თამარ ჩუგოშვილი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ, II, 21).

ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე სასამართლო კონტროლი უნდა იყოს ex ante ან ex nunc. სასამართლო კონტროლს მთავარი მიზანია დაიცვას კერძო და საჯარო ინტერესები. სისხლის სამართლის პროცესის ფარგლებში ასევე რელევანტურია მოპოვებული ინფორმაციის დასაშვებობის მიზნითაც სასამართლოს გადაწყვეტილების არსებობა. მაგრამ მთავარი მიზანი და არსი, რომელიც კონსტიტუციის მე-20 მუხლს შეიძლება ჰქონდეს არის კერძო და საჯარო ინტერესების დაბალანსება, როცა საკითხი ეხება პირადი ცხოვრების შეზღუდვას.

როგორც ზემოაღნიშნული მსჯელობა ნათლად წარმოაჩენს სასამართლო კონტროლი აუცილებელია პირადი ცხოვრების შეზღუდვისას, როდესაც საკითხი ეხება პრივატულ სფეროს ან კომუნიკაციის შეზღუდვას. აქედან გამომდინარე ეს უფლებრივი კომპონენტი თავისთავად გულისხმობს და ნაგულისხმევად გამორიცხავს აღმასრულებელი ხელისუფლების შესაძლებლობას მიიღოს კონკრეტული გადაწყვეტილება სასამართლოს ex ante ან ex nunc კონტროლის გარეშე ან მისი გვერდის ავლით. ამგვარი შესაძლებლობა დააკნინებდა და კონსტიტუციის მე-20 მუხლის არსს და მისი საწინააღმდეგო იქნებოდა. კონსტიტუციის მე-20 მუხლის მიზანია არ არის მხოლოდ და მხოლოდ ის, რომ პირადი ცხოვრების შეზღუდვის შედეგად მიღებული ინფორმაციის დასაშვებობა/დაუშვებლობა შეფასდეს. სასამართლო კონტროლი მიზნად ისახავს იმას, რომ ზოგადად აღმასრულებელი ხელისუფლების კონტროლი მოხდეს.

ძირითადი უფლების არსის ცნება საქართველოს კონსტიტუციის რამდენიმე მუხლში არის პირდაპირ წარმოდგენილი. მაგალითად საკუთრების უფლების შეზღუდვა შეიძლება მაგრამ მისი არსი არ უნდა შეილახოს.  კონსტიტუციის მე-20 მუხლის არსიც ხელშეუხებელია და მისი შეზღუდვა გამორიცხულია. ეს არის ძირითადი უფლების სფერო, რომლის შეზღუდვა დაუშვებელია და სადაც სახელმწიფოს ჩარევა არ შეუძლია. „შეზღუდვები არ უნდა ამცირებდეს პირისთვის ნებადართულ ხელმისაწვდმობას იმ ზღვრამდე, რომ თავად უფლების შინაარსი შეილახოს (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2006 წლის 15 დეკემბრის 31/3/393,397 გადაწყვეტილება საქმეზე: „საქართველოს მოქალაქეები ვახტანგ მასურაშვილი და ონისე მებონია საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ, II, 1.) 

საკონსტიტუციო სასამართლომ 2007 წლის 26 დეკემბერს 1/2/407 საქმეზე ,,საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია და საქართველოს მოქალაქე - ეკატერინე ლომთათიძე საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“ მიღებული გადაწყვეტილების II თავის 24-ე პარაგრაფში განაცხადა: ,,თავისთავად სასამართლო გადაწყვეტილების არსებობა აპრიორი უფლებაში თანაზომიერ ჩარევას არ გულისხმობს. იმისათვის, რომ უზრუნველყოფილი იყოს სასამართლო გადაწყვეტილების საფუძველზე უფლების პროპორციული შეზღუდვა, გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს შესაბამისი საკანონმდებლო გარანტიების შექმნას. ამ თვალსაზრისით, პირველ რიგში, გასათვალისწინებელია, რომ უფლების შეზღუდვის ეს პირობა არ გულისხმობს კანონით შესაბამისი რეგულირების გარეშე სასამართლო გადაწყვეტილების მიღების შესაძლებლობას. ეს ასე რომ ყოფილიყო, რისკი და ცდუნება ხელისუფლების მხრიდან უფლების ბოროტად გამოყენებისა განუსაზღვრელად დიდი იქნებოდა. თვითნებობის და უფლებაში გადამეტებული ჩარევის თავიდან ასაცილებლად, პასუხი იმაზე, როდის და როგორ მიიღება ეს გადაწყვეტილება, უნდა იყოს კანონში.“ ამგვარად, კანონით მხოლოდ იმის გაწერა, რომ ფარული საგამოძიებო ღონისძიება გამოიყენება სასამართლო გადაწყვეტილების ან გადაუდებელი აუცილებლობის შემთხვევაში აზრს მოკლებული იქნება, თუკი იარსებებს ამ ორი გარემოების არსებობის მიუხედავად ფარული საგამოძიებო ღონისძიების გამოყენების შესაძლებლობა და ერთ ან მეორე გარემოებაზე ფარული საგამოძიებო მოქმედების განმახორციელებელი პირი მიუთითებს მხოლოდ მას შემდეგ, რაც უკანონოდ და თვითნებურად ჩაიწერს სატელეფონო საუბარს (ნებისმიერ კომუნიკაციას).

გამომდინარე იქიდან რომ საქართველოს კონსტიტუციის მე-20 მუხლი ადგენს სასამართლო კონტროლის აუცილებლობას უფლების შეზღუდვისას, უფლების ძირითადი არსი გულისხმობს იმას, რომ სასამართლოს კონტროლის გარეშე არ იყოს შესაძლებელი პირადი ცხოვრების შეზღუდვა. თუკი ამგვარი შესაძლებლობა იქნება გათვალისწინებული კანონმდებლობაში რეალურად კონსტიტუციის დარღვევა იქნება სახეზე. სასამართლო კონტროლმა (ex ante, ex nunc) რეალურად უნდა შეასრულოს ბარიერის ფუნქცია და მის გარეშე შეუძლებელი უნდა ხდებოდეს პირადი ცხოვრების შეზღუდვა. თუკი სასამართლო კონტროლი ფიქციური ექნება და მას მხოლოდ და მხოლოდ ის ფუნქცია ექნება, რომ მოპოვებული ინფორმაციის დასაშვებობა და შემდგომი გამოყენება გახდეს შესაძლებელი (სასამართლოს გადაწყვეტილებისაებრ), მაშინ თავად კონსტიტუციის მე-20 მუხლს დაეკარგება აზრი და გახდება მყიფე. კონსტიტუციის მოთხოვნა არ შეიძლება იყოს მხოლოდ ის რომ ინფორმაციის მოპოვების ფორმალური საფუძველი და თანხმობა იქნას მიღებული მოსამართლისგან. თუკი აღმასრულებელ ხელისუფლებას მაინც შეუძლია (რა თქმა უნდა უკანონოდ) პირადი ცხოვრების უფლების შეზღუდვა სასამართლო გადაწყვეტილების მიუხედავად, ამ შემთხვევაში კონსტიტუციის მე-20 მუხლს აზრი ეკარგება. კონსტიტუციის მე-20 მუხლის საწინააღმდეგოა ნებისმიერი უკანონო ქმედება, რომელიც პირადი ცხოვრების უფლებას ლახავს. მაგრამ კონკრეტული აქტი, ნორმა არ არის არაკონსტიტუციური (კონსტიტუციის მე-20 მუხლის საწინააღმდეგო) მხოლოდ იმის გამო, რომ კანონის აღმასრულებლის მიერ შეიძლება მისი დარღვევა. არაკონსტიტუციურობა სახეზეა მაშინ, როდესაც სადავო აქტი აღმასრულებელი ხელისუფლების წარმომადგენელს უტოვებს მოქმედების თავისუფლების იმგვარ დიდ სივრცეს, რომ მოქმედი კონსტიტუციურ სამართლებრივი პროცედურული გარანტიები  (სასამართლო კონტროლი) შეიძლება უფუნქციოდ დარჩნენ. ამავდროულად მხედველობაში უნდა მივიღოთ ის ფაქტი, რომ კომუნიკაციის შეზღუდვა ფარულად ხორციელდება და კანონდარღვევის გამოვლენის რისკი მინიმალურია. აღმასრულებელი ხელისუფლების მოქმედების თავისუფლების გარანტიები ამ შემთხვევაში ნორმის ბუნდოვანებას და განუსაზღვრელობას იწვევენ, რითაც ეწინააღმდეგებიან კონსტიტუციის მე-20 მუხლის არსს.

თუკი საკონსტიტუციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ სადავო აქტების შეფასება უნდა მოხდეს კონსტიტუციის მე-16 მუხლთან მიმართებით, წარმოვადგენთ მსჯელობას შესაბამისად.

საქართველოს კონსტიტუციის მე-16 მუხლის თანახმად, „ყველას აქვს საკუთარი პიროვნების თავისუფალი განვითარების უფლება“. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს  პრაქტიკის მიხედვით, „აღნიშნული უფლება იცავს პიროვნების ავტონომიურობას, პირის თავისუფლებას, თავისი შეხედულებისამებრ განკარგოს საკუთარი შინაგანი სამყარო, მისი პირადი გონებრივი და ფიზიკური სფერო, სხვებისგან ჩაურევლად, პირადი გადაწყვეტილებით დაამყაროს და განავითაროს ურთიერთობა სხვა პირებთან და გარესამყაროსთან“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2014 წლის 8 ოქტომბრის გადაწყვეტილება საქმეზე „საქართველოს მოქალაქეები ირაკლი ქემოკლიძე და დავით ხარაძე საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, №2/4/532,533, II.3 ). ამასთანავე, ,,პირადი ცხოვრების კონსტიტუციური უფლება თავისუფლების კონცეფციის განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენს. ეს არის პიროვნების უფლება მისი შეხედულებით ჩამოაყალიბოს და განავითაროს ურთიერთობები სხვა ადამიანებთან, განსაზღვროს საკუთარი ადგილი, დამოკიდებულება და კავშირი გარე სამყაროსთან. პირადი ცხოვრების უფლება არის თითოეული ინდივიდის დამოუკიდებელი განვითარების საფუძველი“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2009 წლის 10 ივნისის განჩინება საქმეზე „საქართველოს მოქალაქეები - დავით სართანია და ალექსანდრე მაჭარაშვილი საქართველოს პარლამენტისა და საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს წინააღმდეგ“ №1/2/458, II.4). მოცემული განმარტებების მიხედვით, უდავოა, რომ საქართველოს კონსტიტუციის მე-16 მუხლით დაცულია პირადი ცხოვრების უფლების გარკვეული კომპონენტები. თუმცა, კონსტიტუციის მე-2 თავში მოცემული უფლებების შინაარსის, მათი დაცული სფეროსა და მათ შორის არსებული შინაარსობრივი ურთიერთმიმართების გათვალისწინებით, პირადი ცხოვრების სხვადასხვა კომპონენტი სხვადასხვა კონსტიტუციური უფლების დაცვის ქვეშ ექცევა. „კონსტიტუციის მე-16 მუხლი ქმნის კონსტიტუციური დაცვის გარანტიას ურთიერთობებისთვის, რომლებიც არ თავსდება კონსტიტუციის სხვა ნორმებში, თუმცა შეადგენს პიროვნების თავისუფალი განვითარების აუცილებელ კომპონენტს“. (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2014 წლის 4 თებერვლის N 2/1/536 გადაწყვეტილება საქმეზე „საქართველოს მოქალაქეები - ლევან ასათიანი და სხვები საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის მინისტრის წინააღმდეგ”, II-57).

II. სადავო აქტების შინაარსი

II. ა. კომუნიკაციის საშუალებებზე პირდაპირი წვდომის შესაძლებლობა.

საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 143(3)-ე მუხლის მე-4 ნაწილი ადგენს, რომ უფლებამოსილ სახელმწიფო ორგანოს შეიძლება ჰქონდეს კავშირგაბმულობისა და კომუნიკაციის ფიზიკური ხაზებიდან და მათი შემაერთებლებიდან, მეილსერვერებიდან, ბაზებიდან, კავშირგაბმულობის ქსელებიდან და კავშირგაბმულობის სხვა შემაერთებლებიდან ინფორმაციის რეალურ დროში მოპოვების ტექნიკურ შესაძლებლობა. უფლებამოსილი სახელმწიფო ორგანოდ, საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის მე-3 მუხლის 32-ე ნაწილის შესაბამისად, საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს (შემდგომში ისევე როგორც - შსს) ოპერატიულ ტექნიკური დეპარტამენტი მიიჩნევა. საპროცესო კოდექსის 143(3)-ე მუხლის მე-4 ნაწილის შესაბამისად, უფლებამოსილ ორგანო ინფორმაციის რეალურ დროში მისაღებად კომუნიკაციის ზემოაღნიშნულ საშუალებებთან განათავსებს და ამონტაჟებს შესაბამის აპარატურას და პროგრამული უზრუნველყოფის მოწყობილობებს. ანუ რეალურად შსს-ს ოპერატიულ-ტექნიკურ დეპარტამენტს აქვს იმის შესაძლებლობა, რომ ყველა ადამიანის კომუნიკაციის შეზღუდვა განახორციელოს პირდაპირ შესაბამისი სამსახურიდან, სადმე გაუსვლელად და სასამართლო კონტროლი ამ შემთხვევაში ბარიერის ფუნქციას ვერ ასრულებს.

„ელექტრონული კომუნიკაციების შესახებ“ საქართველოს მე-8(3) მუხლის 1-ლი ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტის 1-ლი წინადადება სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 143(3)-ე მუხლის მე-4 ნაწილით გათვალისწინებული ნორმის იდენტურ რეგულაციას შეიცავს. დამატებით განსაზღვრულია, რომ ინფორმაციის რეალურ დროში მოპოვების შემდგომ ღონისძიებებს უფლებამოსილი ორგანო ახორციელებს უშუალოდ, სასამართლოს განჩინების ან პროკურორის მოტივირებული დადგენილების საფუძველზე.

ინფორმაციის რეალურ დროში მიღების შესაძლებლობით შესაძლებელი ხდება სატელეფონო საუბრის ფარული მიყურადება და ჩაწერა, რაც ფარული საგამოძიებო მოქმედების ერთ-ერთი სახეა სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 143(1)-ე მუხლის 1-ლი ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტის შესაბამისად. იმავე ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტი ადგენს მეორე საგამოძიებო მოქმედებას, რომელშიც გამოიყენება ინფორმაციის რეალურ დროში მიღების შესაძლებლობა - „ინფორმაციის მოხსნა და ფიქსაცია კავშირგაბმულობის არხიდან (კავშირგაბმულობის საშუალებებთან, კომპიუტერულ ქსელებთან, სახაზო კომუნიკაციებთან და სასადგურო აპარატურასთან მიერთებით), კომპიუტერული სისტემიდან (როგორც უშუალოდ, ისე დისტანციურად)“.