სარჩელი აკმაყოფილებს ,,საკონსტიტუციო სამართალწარმოების შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-18 მუხლის ,,ა“-,,ზ“ ქვეპუნქტებით დადგენილ მოთხოვნებს:

1. სარჩელი ფორმალურად გამართულია და შეიცავს კანონით სავალდებულო ყველა რეკვიზიტს;

2. შემოტანილია უფლებამოსილი პირების მიერ კონსტიტუციის მე-2 თავით გათვალისწინებული უფლებების დარღვევის გამო.

კერძოდ, მოსარჩელეს წარმოადგენს იურიდიული პირი შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოება „ტელეკომპანია საქართველო“, რომლის კონსტიტუციით დაცული ძირითადი უფლების დარღვევის რეალური საფრთხეს ქმნის სადავო ნორმები. კერძოდ, ქალაქ თბილისის საქალაქო სასამართლოს 2015 წლის 03 ნოემბრის გადაწყვეტილებით (საქმე #2/15651-15) დაკმაყოფილდა მოსარჩელეების ქიბარ ხალვაშსა და შპს „პანორამას“ სასარჩელო მოთხოვნათა ნაწილი სხვადასხვა მოპასუხეთა, მათ შორის - კონსტიტუციური მოსარჩელის მიმართ. გადაყწვტილების საფუძველზე, რომელიც კონსტიტუციური მოსარჩელის მიერ გასაჩივრებულია თბილისის სააპელაციო სასამართლოში, მოპასუხეს წაერთვა საკუთრების უფლება წილზე შპს „სამაუწყებლო კომპანია რუსთავი 2“-ში. გარდა ამისა, სასამართლომ ბათილად მიიჩნია ცალკეული კერძოსამართლებრივი გარიგებები.

შპს „ტელეკომპანია საქართველო“ წარმოადგენს შპს „სამაუწყებლო კომპანია რუსთავი 2“-ის პარტნიორს. შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოებაში წილი წარმოადგენს საქათველოს კონსტიტუციის 21-ე მუხლით დაცულ სიკეთეს (იური კირაკოსიანი, სპირიდონ ვართანიანი, მარტიროს ჩარდეხჩიანი, პეტრე საფარიანი, სერგო ვართანოვი, ქეთევან ტოტოღაშვილი, ასკან მანუკიანი, როზა პოღოსიანი, სვეტლანა პერეგულკო, ნოდარ გიგაშვილი და შოთა მექვაბიშვილი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ,).

3. სარჩელში მითითებული სადავო საკითხი საკონსტიტუციო სასამართლოს განსჯადია;

4. სადავო საკითხთან დაკავშირებით არ არსებობს საკონსტიტუციო სასამართლოს სხვა გადაწყვეტილება;

5. სარჩელი შემოტანილია კანონით დადგენილი ვადების დაცვით;

6. არ არსებობს სადავო აქტზე მაღლა მდგომი სხვა კანონი, რომლის კონსტიტუციურობასთან დაკავშირებით მსჯელობა იქნებოდა საჭირო სადავო აქტის კონსტიტუციურობაზე სრულფასოვანი მსჯელობის უზრუნველყოფის მიზნით.

ზ/ა გამომდინარე, არ არსებობს მისი სასამართლოში არსებითად განსახილველად არმიღების საფუძვლები.

1. „საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის მე-20 მუხლის იმ ნორმატიული შინაარსის არაკონსტიტუციურობა საქართველოს კონსტიტუციის 42-ე მუხლის პირველ პუნქტთან მიმართებით, რომელიც ზღუდავს საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს უფლებამოსილებას თანაზომიერების პრინციპზე დაყდრნობით საჯარო და კერძო ინტერესების გონივრული დაბალანსების საფუძელზე გააუქმოს სასამართლოს გადაწყვეტილება

„საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის მე-20 მუხლის თანახმად „კანონის ან სხვა ნორმატიული აქტის არაკონსტიტუციურად ცნობა არ ნიშნავს ამ აქტის საფუძველზე გამოტანილი გადაწყვეტილებების გაუქმებას, იწვევს მხოლოდ მათი აღსრულების შეჩერებას საპროცესო კანონმდებლობით დადგენილი წესით.“

მიგვაჩნია, რომ სადავო ნორმა პირდაპირ წინააღმეგობაშია როგორც კონსტიტუციის ფუძემდებლურ პრინციპებთან, ისე კონსტიტუციის ცალკეულ დებულებეთან, შემდეგი გარემოებების გამო. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლომ შეფასებით “საკონსტიტუციო სასამართლო სადავო ნორმების კონსტიტუციურობის შეფასებისას არ არის შეზღუდული მხოლოდ კონსტიტუციის კონკრეტული ნორმებით. კონსტიტუცირი პრინციპები არ აყალიბებს ძირითად უფლებებს, მაგრამ ნორმატიული აქტი ასევე ექვემდებარება გადამოწმებას კონსტიტუციის ფუძემდებლურ პრინციპებთან“. “საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს დამკვიდრებული პრაქტიკის მიხედვით, სასამართლო უშალოდ კონსტიტუციის პრინციპებთან სადავო ნორმის შესაბამისობაზე არ მსჯელობს, მაგრამ სავალდებულოდ მიიჩნევს, ყოველ კონკრეტულ შემთხვევაში გამოიყენოს მათი რესურსი კონსტიტუციის სწორი განმარტებისა და ადამიანის უფლებების ადეკვატური დაცვისათვის. ამაზე სასამართლომ არაერთგზის მიუთითა საკუთარ გადაწყვეტილებებში. კერძოდ: „კონკრეტული დავების გადაწყვეტისას საკონსტიტუციო სასამართლო ვალდებულია, როგორც კონსტიტუციის შესაბამისი დებულება, ისე სადავო ნორმა გაანალიზოს და შეაფასოს კონსტიტუციის ძირითადი პრინციპების კონტექსტში, რათა ეს ნორმები განმარტების შედეგად არ დასცილდნენ მთლიანად კონსტიტუციაში გათვალისწინებულ ღირებულებათა წესრიგს. მხოლოდ ასე მიიღწევა კონსტიტუციის ნორმის სრული განმარტება, რაც, თავის მხრივ, ხელს უწყობს კონკრეტული სადავო ნორმის კონსტიტუციურობის სწორ შეფასებას“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2007 წლის 26 დეკემბრის #1/3/407 გადაწყვეტილება საქმეზე „საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია და საქართველო მოქალაქე - ეკატერინე ლომთათიძე საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II, 1). ხოლო, 2007 წლის 26 ოქტომბრის #2/2-389 გადაწყვეტილებაში აღნიშნულია: „საკონსტიტუციო სასამართლო სადავო ნორმების კონსტიტუციურობის შემოწმებისას არ არის შეზღუდული მხოლოდ კონსტიტუციის კონკრეტული ნორმებით. მართალია, კონსტიტუციური პრინციპები არ აყალიბებს ძირითად უფლებებს, მაგრამ გასაჩივრებული ნორმატიული აქტი ასევე ექვემდებარება გადამოწმებას კონსტიტუციის ფუძემდებლურ პრინციპებთან მიმართებით, კონსტიტუციის ცალკეულ ნორმებთან კავშირში და, ამ თვალსაზრისით, მსჯელობა უნდა წარიმართოს ერთიან კონტექსტში, საკონტიტუციო სასამართლომ უნდა დაადგინოს, რამდენად თავსდება გასაჩივრებული აქტი იმ კონსტიტუციურსამართლებრივ წესრიგში, რომელსაც კონსტიტუცია ადგენს“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2006 წლის 26 ოქტომბრის #2/2-389 გადაწყვეტილება საქმეზე „საქართველოს მოქალაქო მაია ნათაძე და სხვები საქართველოს პარლამენტისა და საქართველოს პრეზიდენტის წინააღმდეგ“, II, 3).“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2014 წლის 23 მაისის #3/1/574 გადაწყვეტილება საქმეზე „საქართველოს მოქალაქე გიორგი უგულავა საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II, 7)“.

საქართველოს კონსტიტუციის მე-5 მუხლის მე-4 პუნქტის თანახმად სახელმწიფო ხელისუფლება ხორციელდება ხელისუფლების დანაწილების პრინციპზე დაყრდნობით. ხელისუფლების დანაწილების პრინციპი ნათლად ჩანს არა მხოლოდ კონსტიტუციის დებულებებში, არამედ კონსტიტუციის ტექსტის სტრუქტურაში. საქართველოს კონსტიტუციის მე-5 თავი ეთმობა სასამართლო ხელისუფლებას. სწორედ საქართველოს კონსტიტუციის მე-5 თავშია თავმოყრილი კონსტიტუციური ნორმები, რომლებიც საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს ადგილს, დანიშნულებას და ფუნქციას განსაზღვრავენ ხელისუფლების სისტემაში. საქართველოს კონსტიტუციის 82-ე მუხლის მიხედვით სასამართლო ხელისუფლება ხორციელდება საკონსტიტუციო კონტროლის, მართლმსაჯულებისა და კანონით დადგენილი სხვა ფორმების მეშვეობით. კონსტიტუციის 83-ე მუხლის პირველი პუნქტი კი ადგენს, რომ საკონსტიტუციო კონტროლის სასამართლო ორგანოა საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლო. შესაბამისად, საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლო წარმოადგენს სასამართლო ხელისუფლების ნაწილს.

საქართველოს კონსტიტუციის 89-ე მუხლის პირველი პუნქტი მიუთითებს საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს უფლებამოსილებებს. აღნიშნული ნორმის „ვ“ ქვეპუნქტის მიხედვით საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლო „პირის სარჩელის საფუძველზე იხილავს ნორმატიული აქტების კონსტიტუციურობას საქართველოს კონსტიტუციის მე-2 თავით აღიარებული ადამიანის ძირითად უფლებებთან და თავისუფლებებთან მიმართებით.“

ადამიანის ძირითადი და თავისუფლებები, როგორც უზენაესი და წარუვალი ადამიანური ღირებულებები, საქართველოს კონსტიტუციის მე-7 მუხლის თანახმად ზღუდავს სახელმწიფოს, როგორც უშუალოდ მოქმედი სამართალი.

მართალია, სასამართლო აქტის აღსრულებადობა და საბოლოობა, ასევე მესამე პირთა უფლებები, წარმოადგენს ფასეულობას, რომელსაც მნიშვნელობა შეიძლება გააჩნდეს დემოკრატიულ საზოგადოებაში, თუმცა დაუშვებელია ამ ფასეულებებმა გადაწონოს ადამიანის ძირითადი უფლებების და თავისუფლებების დაცვა. საკონსტიტუციო სასამართლოს შეფასებით, „სწრაფი მართლმსაჯულების უზრუნველყოფა დასაბუთებული გადაწყვეტილების უფლების შეზღუდვის ხარჯზე გაუმართლებელია“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს პლენუმის 2014 წლის 24 დეკემბრის #3/2/577 გადაწყვეტილება საქმეზე ა(ი)იპ „ადამიანის უფლებების სწავლებისა და მონიტორინგის ცენტრი (EMC)“ და საქართველოს მოქალაქე ვახუშტი მენაბდე საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ, II, 13).

საქართველოს კონსტიტუციის 42-ე მუხლის პირველი პუნქტის თანახმად „ყოველ ადამიანს აქვს თავის უფლებათა და თავისუფლებათა დასაცავად მიმართოს სასამართლოს“. ამავე მუხლის მე-3 პუნქტის მიხედვით კი „დაცვის უფლება გარანტირებულია“.

ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა ევროპული კონვენციის მე-6 მუხლის პირველი პუნქტი იცავს სამართლიანი სასამართლოს უფლებას, როგორც სისხლისსამართლებრივ, ისე სამოქალაქოსამართლებრივ საქმეებზე. კონვენციის მე-6 მუხლის პირველი პუნქტის თანახმად, ,,სამოქალაქო უფლებათა და მოვალეობათა განსაზღვრისას ან წარდგენილი ნებისმიერი სისხლისამართლებრივი ბრალდების საფუძვლიანობის გამორკვევისას ყველას აქვს გონივრულ ვადაში მისი საქმის სამართლიანი და საქვეყნო განხილვის უფლება კანონის საფუძველზე შექმნილი დამოუკიდებელი და მიუკერძოებელი სასამართლოს მიერ.”

სადავო ნორმა, რომელიც აცხადებს, რომ „კანონის ან სხვა ნორმატიული აქტის არაკონსტიტუციურად ცნობა არ ნიშნავს ამ აქტის საფუძელზე ადრე გამოტანილი სასამართლოს განაჩენებისა და გადაწყვეტილებების გაუქმებას, იწვევს მხოლოდ მათი აღსრულების შეჩერებას საპროცესო კანონმდებლობით დადგენილი წესით“, ეწინააღმდეგება საქართველოს კონსტიტუციის 42-ე მუხლის პირველ პუნქტსა და ზემოთჩამოთვლილ სხვა კონსტიტუციურ დებულებებს.

საკონსტიტუციო სასამართლომ ხაზი გაუსვა, რომ „სასამართლოს ხელმისაწვდომობის უფლება ინდივიდის უფლებების და თავისუფლებების დაცვის, სამართლებრივი სახელმწიფოსა და ხელისუფლების დანაწილების პრინციპების უზრუნველყოფის უმნიშვნელოვანესი კონსტიტუციური გარანტიაა. ის ინსტრუმენტული უფლებაა, რომელიც, ერთი მხრივ, წარმოადგენს სხვა უფლებებისა და ინტერესების დაცვის საშუალებას, ხოლო, მეორე მხრივ, ხელისუფლების შტოებს შორის შეკავებისა და გაწონასწორების არქიტექტურის უმნიშვნელოვანეს ნაწილს” (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2009 წლის 10 ნოემბრის გადაწყვეტილება №1/3/421,422 საქმეზე „საქართველოს მოქალაქეები – გიორგი ყიფიანი და ავთანდილ უნგიაძე საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ”, II, 1).

„სამართლიანი სასამართლოს უფლება ინსტრუმენტული უფლებაა. მისი უფლებრივი კომპონენტები იმ მოცულობით უნდა გამოიყენებოდეს, რაც ობიექტურად აუცილებელია კონკრეტული უფლების დაცვისათვის, როდესაც ამას ობიექტურად შეუძლია ზეგავლენის მოხდენა სასამართლო დაცვის ეფექტიანობაზე“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს პლენუმის 2014 წლის 24 დეკემბრის #3/2/577 გადაწყვეტილება საქმეზე ა(ი)იპ „ადამიანის უფლებების სწავლებისა და მონიტორინგის ცენტრი (EMC)“ და საქართველოს მოქალაქე ვახუშტი მენაბდე საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ, II, 14).

საკონსტიტუციო სასამართლოს შეფასებით, სამართლებრივი სახელმწიფოს პრინციპი „მოითხოვს, რომ ქვეყნის სამართალი უზრუნველყოფდეს ადამიანის ძირითადი უფლება-თავისუფლებების სრული მოცულობით აღიარებასა და მათი დაცვის ყველა საჭირო გარანტიის შექმნას. ამ მიზნის მიღწევაში დიდია საკონსტიტუციო სასამართლოს როლი. მან, ყოველ კონკრეტლ შემთხვევაში, უნდა შეძლოს კონსტიტუციური უფლებების შინაარსის სწორად და სრულყოფილად განმარტება“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2010 წლის 28 ივნისის #3/1/466 გადაწყვეტილება საქმეზე „საქართველოს სახალხო დამცველი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II, 2).“

აქედან გამომდინარე, ხელისუფლების, მათ შორის სასამართლო ხელისუფლების, განხორციელებისას ამოსავალ დებულებას წარმოადგენს სწორედ საქართვველოს კონსტიტუციით დაცული ადამიანის ძირითადი უფლებები, რომელთა დაცვის უმთავრესი გარანტი სწორედ საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოა. „საკონსტიტუციო სასამართლო წარმოადგენს საქართველოს კონსტიტუციის უზენაესობისა და კონსტიტუციის მე-2 თავით აღიარებული უფლებებისა და თავისუფლებების უზრუნველყოფის მნიშვნელოვან გარანტს“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს პლენუმის 2014 წლის 24 დეკემბრის #3/2/577 გადაწყვეტილება საქმეზე „ა(ი)იპ „ადამიანის უფლებების სწავლებისა და მონიტორინგის ცენტრი (EMC)“ და საქართველოს მოქალაქე ვახუშტი მენაბდე საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II, 29)

როგორც აღვნიშნეთ, საქართველოს კონსტიტუციის 89-ე მუხლი მიუთითებს, რომ საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლო განხილავს „ნორმატიული აქტების კონსტიტუციურობას საქართველოს კონსტიტუციის მე-2 თავით აღიარებულ ადამიანის ძირითად უფლებებთან და თავისუფლებებთან მიმართებით“. ბუნებრივია, საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ ნორმატიული აქტის არაკონსტიტუციურად ცნობას თან უნდა სდევდეს ეფექტური სამართლებროივი შედეგები. წინააღმდეგ შემთხვევაში, საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ ნორმატიული აქტის არაკონსტიტუციურად ცნობა მხოლოდ დეკლარატიული ხასიათის იქნება და მას არავითარი შედეგი არ მოყვება იმ პირთა მიმართ, რომელთა უფლებები დარღვეულ იქნა არაკონსტიტუციურად ცნობილი ნორმატიული აქტის საფუძელზე ხელისუფლების, მათ შორის სასამართლო ხელისუფლების მხრიდან. საქართველოს კონსტიტუციის მიხედვით სასამართლოები მართლმსაჯულებას ახორციელებენ სწორედ ნორმატიული აქტების, პირველ რიგში - კანონის, საფუძელზე. რაც ნათლად ჩანს, როგორც კონსტიტუციის მე-7 მუხლიდან ისე, სხვა კონსტიტუციური დებულებებიდან გამომდინარე.

იმ შემთხვევაში, თუ მართლმსაჯულების განხორციელებისას სასამართლო იხელმძღვანელებს იმ საკანონმდებლო ნორმით, რომელიც საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს გადაწყვეტილებით არაკონსტიტუციურად იქნება ცნობილი, არაკონსტიტუციურად ცნობის სამართლებრივი შედეგი ბუნებრივია უნდა იყოს შესაბამისი სასამართლო აქტის გაუქმება.

სადავო ნორმის მოქმედების შედეგად, საკონსტიტუციო სასამართლოს გადაწყვეტილეები, რომლითაც დგინდება ნორმატიული აქტის არაკონსტიტუციურობა საქართველოს კონსტიტუციის მეორე თავთან მიმართებით და შესაბამისად ინდივიდის უფლებების შელახვის ფაქტიც დასტურდება, მაინც ვერ ახდენენ იმ ეფექტს რომელიც სამართღლიანი სასამართლოს უფლების, როგორც ინსტრუმენტული უფლების სრულფასოვან რეალიზებად შეიძებოდა ჩათვლილიყო და კონსტიტუციური მოსარჩელე და ყველა სხვა პირი იძულებეული ხდება შეეგუეს არაკონსტიტუციური ნორმის მოქმედების პერიდოში გამოტანილი სასამართლო აქტის შედეგებს. ამის ნათელი დადასტურებაცაა საქართველოს სასამართლოთა პრაქტიკა, რომელიც აცხადებს, რომელიც გამორიცხავს საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს გადაწყვეტილებათა გამოყენებას იმ საქმეებზე, რომლებიც არაკონსტიტუციურად ცნობილი ნორმის მოქმედების პერიოდში გამოიცა (იხ. მაგ. საქართველოს უზენაესი სასამართლოს შემდეგი გადაწყვეტილებები: №ას-495-471-2013, 25 მარტი, 2014 წელი; №ას-611-837-08, 25 ნოემბერი, 2008 წელი; №ას-611-837-08, 25 ნოემბერი, 2008 წელი; საქმე № ას-611-837-08, 25 ნოემბერი, 2008 წელი).

„საკონსტიტუციო სასამართლო საქართველოს კონსტიტუციით გათვალისწინებული კომპეტენციების ფარგლებში განმატავს კონსტიტუციას და უზრუნველყოფს კონსტიტუციის უზენაესობისა და ადამიანის უფლებებისა და თავისუფლებების დაცვას. შესაბამისად, საქართველოს კონსტიტუციის 42-ე მუხლ მოიცავს საკონსტიტუციო სასამართლოსადმი მიმართის უფლებას და ქმნის ადამიანის უფლებებისა და თავისუფლებების დაცვის კონსტიტუციურ-სამართლებრივ გარანტიას.“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს პლენუმის 2014 წლის 24 დეკემბრის #3/2/577 გადაწყვეტილება საქმეზე ა(ი)იპ „ადამიანის უფლებების სწავლებისა და მონიტორინგის ცენტრი (EMC)“ და საქართველოს მოქალაქე ვახუშტი მენაბდე საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ, II, 15).

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ დამკვიდრებული პრაქტიკის თანახმად, „უფლება სამართლიან სასამართლოზე არ არის აბსოლუტური. ეს უფლება შეიძება შეიზღუდოს დემოკრატიულ საზოგადოებაში არსებული ლეგიტიმური მიზნების მისაღწევად. ამასთანავე, სამართლიან სასამართლოზე უფლების შეზღუდვისას კანონმდებელმა უნდა დაიცვას გონოვრული ბალანსი შეზღუდვის გამოყენებულ საშუალებებსა და კანონიერ მიზანს შორის“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2014 წლის 27 თებერვლის #2/2/558 გადაწყვეტილება საქმეზე „საქართველოს მოქალაქე ილია ჭანტურია საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II, 6).

საქართველოს საკონსტიტუციოო სასამართლოს პრაქტიკის თანახმად, „უფლების მზღუდავი საკანონმდებლო რეგულირება უნდა წარმოადგენდეს ღირებული საჯარო (ლეგიტიმური) მიზნის მიღწევის გამოსადეგ და აუცილებელ საშუალებას. ამავე დროს, უფლების შეზღუდვის ინტენსივობა მისაღწევი საჯარო მიზნის პროპორციული, მისი თანაზომიერი უნდა იყოს. დაუშვებელია ლეგიტიმური მიზნის მიღწევა განხორციელდეს ადამიანის უფლების მომეტებული შეზღუდვის ხარჯზე” (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2012 წლის 26 ივნისის №3/1/512 გადაწყვეტილება საქმეზე „დანიის მოქალაქე ჰეიკე ქრონქვისტი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“). 

სადავო ნორმიდან არ ირკვევა თუ რა ლეგიტიმური მიზანი ამოძრავებს კანონმდებელს და რა ლეგიტიმურ მიზანს ემსახურება აღნიშნული ნორმა. ნათელია, რომ ადამიანის ძირითადი უფლებების და თავისუფლებების დაცვა და განსაკუთრებით სამართლიანი სასამართლოს უფლებით უზრუნველყოფა სამართლებრივი სახელმწიფოს პრინციპის უპირველესი გამოხატულებაა. ამიტომ, სრულიად გაურკვეველია, თუ რა ლეგიტიმურ მიზანს ემსახურება სადავო ნორმის ნორმატიული დანაწესი, რომელიც საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს გადაწყვეტილებას მხოლოდ დეკლარატიულ ხასიათს ანიჭებს და დაუშვებლად მიიჩნევს სასამართლოს იმ გადაწყვეტილების გაუქმებას, რომელიც გამოტანილი იქნა არაკონსტიტუციურად ცნობილი ნორმატიული აქტის საფუძელზე.

საქართველოს კონსტიტუციის მე-6 მუხლის პირველი პუნქტის თანახმად, „საქართველოს კონსტიტუცია სახელმწიფოს უზენაესი კანონია. ყველა სხვა სამართლებრივი აქტი უნდა შეესაბამებოდეს კონსტიტუციას“. კონსტიტუციის, როგორც ძირითადი და უზენაესი კანონის სხვა ნორმატიულ აქტებთან მიმართებით უპირატესობის გამოხატულებაა სწორედ კონსტიტუციური კონტროლიც. ამ თვალსაზრისით, სადავო ნორმა, საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ არაკონსტიტუციურად ცნობილი ნორმის საფუძველზე გამოცემულ სასამართლოს აქტს უპირატესობას ანიჭებს საქართველოს კონსტიტუციასთან მიმართებით. აღსანიშნავია, რომ საკანონმდებლო აქტები იერარქიის უფრო მაღალ საფეხურზე მყოფი აქტის მიმართ ქვემდგომი აქტის შეუსაბამობის შემთხვევაში ამ უკანასკნელი აქტის მიმართ უფრო მკაცრ მოთხოვნებს აწესებენ. ასე მაგალითად, საქართველოის ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის 60¹ მუხლის პირველი ნაწილის მიხედვით „ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი ბათილია, თუ იგი ეწინააღმდეგება კანონს ან არსებითად დარღვეულია მისი მომზადების ან გამოცემის კანონმდებლობით დადგენილი სხვა მოთხოვნები“. ამასთან, ამავე მუხლის მე-6 ნაწილი ითვალისწინებს დაინტერესებული მხარისათვის ზიანის ანაზღაურებას აღმჭურველი ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილად ცნობით მიყენებული ქონებრივი ზიანისთვის. ხოლო, მე-7 ნაწილი, სასამართლოს ანიჭებს ბათილად ცნობის სამართლებრივი შედეგების გავრცელების უფლებამოსილებას სხვადასხვა პერიოდიდან. შესაბამისად, სადვო ნორმის გათვალისწინებით, საქართველოს კონსტიტუციით დაცული ძირითადი უფლებები და თავისუფლებები ნაკლები დაცვის გარანტიით სარგებლობს, ვიდრე კანონთან წინააღმდეგობის გამო ბათლად ცნობილი ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ადრესატი.

საკონსტიტუციო სასამართლომ ასევე მიუთითა, რომ უფლების შეზღუდვა უნდა წარმოადგენდეს მიზნის მიღწევის არა მხოლოდ გამოსადეგ, არამედ ყველაზე ნაკლებად მზღუდველ, თანაზომიერ საშუალებასაც. შეზღუდვა რომ თანაზომიერად და შესაბამისად, კონსტიტუციურად ჩაითვალოს, უპირველეს ყოვლისა, უნდა არსებობდეს ლოგიკური კავშირი დასახულ ლეგიტიმურ მიზანსა და გამოყენებულ საშუალებას შორის. (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2014 წლის 27 თებერვლის გადაწყვეტილება №2/2/558 საქმეზე ილია ჭანტურია საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ). სადავო ნორმის შემთხვევაში, აღნიშნული პრინიცპები დარღვეულია.

„ვინაიდან ნებისმიერი სამართლებრივი წესრიგი მიზნისა და საშუალების მიმართებაზეა აგებული, ეს ავალდებულებს სახელმწიფოს, მიზნის მისაღწევად გამოიყენოს ისეთი საშუალება, რომლითაც, როგორც მიზნის მიღწევა იქნება გარანტირებული, ასევე თანაზომიერების პრინციპი იქნება დაცული“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2008 წლის 19 დეკემბრის გადაწყვეტილება №1/2/411 საქმეზე „შპს „რუსენერგოსერვისი“, შპს „პატარა კახი“, სს „გორგოტა“, გივი აბალაკის ინდივიდუალური საწარმო „ფერმერი“ და შპს „ენერგია“ საქართველოს პარლამენტისა და საქართველოს ენერგეტიკის სამინისტროს წინააღმდეგ”, II-29).

სწორედ თანაზომიერების პრინციპი ადგენს მატერიალურ მასშტაბებს კანონმდებლისათვის ძირითადი უფლებების შეზღუდვისას. თუ ნორმა ამ პრინციპებს არ შეესაბამება, ის დაუშვებს თვითნებობის შესაძლებლობას. სახელმწიფოს თვითნებობა ადამიანის თავისუფლების სფეროში კი ავტომატურად ნიშნავს ადამიანის ღირსების, როგორც კონსტიტუციური წესრიგის უმაღლესი პრინციპის, სამართლებრივი სახელმწიფოსა და სხვა კონსტიტუციური პრინციპების დარღვევას და ადამიანის ... ძირითადი უფლების არაკონსტიტუციურ ხელყოფას” (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2009 წლის 6 აპრილის №2/1/415 გადაწყვეტილება საქმეზე „საქართველოს სახალო დამცველი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ”, II, 13).

კონსტიტუციური მოსარჩელის მიმართ სწორედ სახელმწიფოს მრიდან მიმდინარეობს მიზანმიმრთული ქმედებები, რაც გამოიხატება ერთი მხრივ იმგვარი სასამართლო გადაწყვეტილების გამოტანაში დავის განმხილველი პირველი ინსტანციის სასამართლოს მიერ, რომელიც შორის დგას კანონიერების და დასაბუთებულების ელემენტარულ სტანდარტებთან, მეორე მხრივ კი, არსებობს საფრთხე კონსტიტუციის საწინააღმდეგო ნორმების საფუძველზე გამოტანილი სასამართლოს გადაწყვეტილების საფუძელზე მოხდეს მისი სხვა ძირითადი უფლებების ხელყოფა, როგორიცაა საკუთრების უფლება, ხელშეკრულების თავისუფლება და ა.შ. სადავო ნორმების მოქმედების პირობებში, შეუძებელი გახდება მოსარჩელის კონსტიტუციური უფლებებისა და თავისუფლებების დაცვა და დარღვეული უფლებების აღდგენა.

ამასთან, საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს გადაწყვეტილების საფუძველზე სასამართლოს აქტის გაუქმება ან შეცვლა სრულიად შეესაბამება საქართველოს კონსტიტუციის 84-ე მუხლის მე-5 პუნქტის მოთხოვნას, რომელიც აცხადებს, რომ „სასამართლოს გადაწყვეტილების გაუქმება, შეცვლა ან შეჩერება შეუძლია მხოლოდ სასამართლოს კანონით განსაზღვრული წესით“. იქ, სადაც საკონსტიტუციო სასამართლოსა და საერთო სასამართლოების გამიჯვნის აუცილებლობა ამას მოითხოვს, საქართველოს კონსტიტუცია ნათლად მიუთითებს ამის თაობაზე. მოცემულ შემთხვევაში კი, საქართველოს კონსტიტუცია ცალსახად ადგენს, რომ სასამართლოს გადაწყვეტილების გაუქმების (შეცვლის ან შეჩერების) უფლებამოსილება აქვს სასამართლოს. ხოლო, საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლო კი, სწორედ სასამართლო ხელისუფლების ორგანოს წარმოადგენს.

მიგვაჩნია, რომ საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ სასამართლოს გადაწყვეტილების გაუქმების უფლებამოსილება ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის გარანტიაა და ის უნდა განხორციელდეს სწორედ თანაზომიერების პრინციპის საფუძველზე დემოკრატიულ საზოგადოებაში კერძო და საჯარო ინტერესების დაბალანსების გზით. ამ საკითხს საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლომ არაერთგზის გაუსვი ხაზი და ეს პრინციპი არათუ საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს დამკვიდრებული პრაქტიკის განუყოფელი ნაწილია, არამედ მისივე შეფასებით სახელმწიფოს სატაბილურობის მნიშნელოვან პირობას წარმოადგენს. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შეფასებით „თანამედროვე სახელმწიფოს სტაბილურობის ერთ-ერთ უმნიშვნელოვანეს პირობას წარმოადგენს კერძო და საჯარო ინტერესებს შორის პრიორიტეტების სწორად და სამართლიანად განსაზღვრა, ხელისუფლებისა და ადამიანის ურთიერთობის გონივრულად დაბალანსებული სისტემის შექმნა. ეს, პირველ რიგში, გამოხატულებას პოვებს ყოველი კონკრეტული უფლების შინაარსისა და ფარგლების ადეკვატურ საკანონმდებლო განსაზღვრაში“ (2007 წლის 2 ივლისის N1/2/384 გადაწყვეტილება საქმეზე “საქართველოს მოქალაქეები – დავით ჯიმშელეიშვილი, ტარიელ გვეტაძე და ნელი დალალიშვილი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ”).

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს განმარტებით, „სახელმწიფოს პასუხისმგებლობის ტვირთი და, იმავდროულად, დემოკრატიულობის ხარისხი სწორედ იმის მიხედვით გაიზომება, რამდენად შეძლებს ის შეპირისპირებული ინტერესების სამართლიან დაბალანსებას. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლომ არაერთ გადაწყვეტილებაში აღნიშნა, რომ სახელმწიფომ უფლებების დაცვისა და უზრუნველყოფისას უნდა შეძლოს კერძო და საჯარო ინტერესების გონივრული დაბალანსება, მხოლოდ ასეა შესაძლებელი როგორც უფლებით სარგებლობის, ისე კონკრეტული საჯარო მიზნების მიღწევა. დემოკრატიულ საზოგადოებაში არ შეიძლება არსებობდეს მიზანი, ინტერესი, რომლის მიღწევის საპირწონე ამა თუ იმ უფლების დარღვევაა. არც ერთი ინტერესის მიღწევა არ შეიძლება მეორე ინტერესის ხელყოფის ხარჯზე. „სამართლებრივ სახელმწიფოში კანონზომიერია იმის მოლოდინი, რომ კერძო და საჯარო ინტერესების ურთიერთმიმართება სამართლიანი იქნება” (საკონსტიტუციო სასამართლოს 2007 წლის 2 ივლისის N№1/2/384 გადაწყვეტილება საქმეზე „საქართველოს მოქალაქეები – დავით ჯიმშელეიშვილი, ტარიელ გვეტაძე და ნელი დალალიშვილი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ”, II, 19). ამასთან, ადამიანის უფლებები შეიძლება შეიზღუდოს მხოლოდ იმდენად, რამდენადაც ეს აუცილებელია დემოკრატიულ საზოგადოებაში. როდის, როგორ და რა ინტენსივობით შეუძლია სახელმწიფოს, ჩაერიოს ადამიანის თავისუფლებაში ისე, რომ ეს ჩაითვალოს აუცილებელ ჩარევად დემოკრატიულ საზოგადოებაში, ამისთვის სამართლებრივ საფუძველს და შეფასების მასშტაბს კონსტიტუცია იძლევა, პირველ რიგში, ძირითადი კონსტიტუციური პრინციპები და თავად უფლებების მარეგლამენტირებელი კონსტიტუციური ნორმები. სწორედ აქ არის მოცემული კერძო და საჯარო ინტერესების თანაფარდობის განსაზღვრის დასაშვები ფარგლები.“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს პლენუმის 2014 წლის 23 მაისის №3/1/574 გადაწყვეტილება საქმეზე „საქართველოს მოქალაქე გიორგი უგულავა საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II-29).

აღსანიშნავია, რომ საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ სადავო ნორმატიული აქტის კონსტიტუციურობის საკითხის გადაწყვეტამდე სადავო ნორმატიული აქტის მოქმედების შეჩერების საკითხი სწორედ საჯარო და კერძო ინტერესების დაბალანსების კუთხით წყდება. კერძოდ, „საკონსტიტუციო სასამართლოს განმარტებით „ნორმატიული აქტებით დადგენილი ქცევის ზოგადსავალდებულო წესები ემსახურება საზოგადოებრივი ცხოვრების შესაბამისი სფეროების მოწესრიგებას და კონკრეტული ლეგიტიმური მიზნის მიღწევას, კერძო და საჯარო ინტერესების დაცვას. რიგ შემთხვევებში სადავო ნორმატიული აქტის მოქმედების შეჩერებამ შესაძლებელია შეზღუდოს როგორც კერძო, ისე საჯარო ინტერესები და დააზიანოს ის ღირებულება, რის დასაცავადაც არის მიღებული ეს აქტი (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2014 წლის 24 დეკემბრის N3/2/577 გადაწყვეტილება საქმეზე „ა(ა)იპ „ადამიანის უფლებების სწავლებისა და მონიტორინგის ცენტრის (EMჩ)“ და საქართველოს მოქალაქე ვახუშტი მენაბდე საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II-20). საკონსტიტუციო სასამართლოს დადგენილი პრაქტიკის თანახმად, „ყოველ კონკრეტულ შემთხვევაში სადავო ნორმის შეჩერების შესახებ გადაწყვეტილების მიღებისას სასამართლომ უნდა შეაფასოს ნორმის შეჩერებით გამოწვეული სხვათა უფლებების დარღვევის საფრთხეც” (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2012 წლის 7 ნოემბრის N1/3/509 საოქმო ჩანაწერი საქმეზე „საქართველოს მოქალაქე სოფიო ებრალიძე საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ”, II-9). შესაბამისად, ნორმატიული აქტის მოქმედების სამართლებრივი ბუნებიდან გამომდინარე, საკონსტიტუციო სასამართლომ უნდა გაითვალისწინოს სადავო ნორმის მოქმედების შეჩერებიდან გამომდინარე საფრთხეები. (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს პლენუმის 2015 წლის 25 ნოემბრის №3/9/682 საოქმო ჩანაწერი საქმეზე საქართველოს მოქალაქე ლევან გვათუა საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ, II-7).

„საკონსტიტუციო სასამართლოს არაერთხელ განუმარტავს, რომ კონსტიტუციური უფლებების შეზღუდვისას კანონმდებელი ვალდებულია, დაიცვას გონივრული ბალანსი კერძო და საჯარო ინტერესებს შორის. საკონსტიტუციო სასამართლოს კი ევალება, რომ მისთვის მინიჭებული უფლებამოსილების ფარგლებში, კერძო და საჯარო ინტერესებს შორის კონფლიქტის დროს, გაავლოს ზღვარი, რომელიც ამ ინტერესებს შორის კონსტიტუციურ ბალანსს ასახავს.“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს პირველი კოლეგიის 214 წლის 11 აპრილის №1/2/569 გადაწყვეტილება საქმეზე საქართველოს მოქალაქეები – დავით კანდელაკი, ნატალია დვალი, ზურაბ დავითაშვილი, ემზარ გოგუაძე, გიორგი მელაძე და მამუკა ფაჩუაშვილი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ, II-51)“.

მიგვაჩნია, რომ ამ თვალსაზრისით სადავო ნორმა ვერ უზრუნველყოფს დემოკრატიულ საზოგადოებაში არა თუ ინდივიდის ძირითადი უფლებებისა და თავისუფლებების სრულყოფილ დაცვას, არამედ წარმოადგენს სწორედ სახელმწიფოს პასუხისმგებლობის ტვირთის ინდივიდებზე ყოვლად გაუმართლებელ გადატანას და წარმოადგენს სახელმწიფოში სტაბილურობის ხელყოფის ნათელ მაგალითს.

ყოველივე ზემოთაღნიშნულის გათვალისწინებით, გთხოვთ საქართველოს კონსტიტუციის 42-ე მუხლის პირველ პუნქტთან მიმართებით არაკონსტიტუციურად ცნოთ „საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის მე-20 მუხლის ის ნორმატიული შინაარსი, რომელიც ზღუდავს საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს უფლებამოსილებას თანაზომიერების პრინციპზე დაყრდნობით საჯარო და კერძო ინტერესების გონივრული ბალანსის საფუძველზე გააუქმოს სასამართლოს გადაწყვეტილება.

2. „საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის 23-ე მუხლის პირველი პუნქტის იმ ნორმატიული შინაარსის არაკონსტიტუციურობა საქართველოს კონსტიტუციის 42-ე მუხლის პირველ პუნქტთან მიმართებით, რომელიც ითვალისწინებს „საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის პირველი პუნქტით გათვალისწინებულ შემთხვევაში (საქართველოს კონსტიტუციის მეორე თავის საკითხებთან მიმართებით მიღებული ნორმატიული აქტების კონსტიტუციურობის საკითხი) და ორგანული კანონის ამავე მუხლის მე-2 პუნქტით გათვალისწინებულ შემთხვევაში (სასამართლოს მიერ საკონსტიტუციო სასამართლოსადმი კონსტიტუციური წარდგინებით მიმართვისას იმ ნაწილში, რომელიც შეეხება ნორმატიული აქტის კონსტიტუციის მეორე თავთან მთლიანად ან ნაწილობრივ შეუსაბამობის საკითხს), საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ არაკონსტიტუციურად ცნობილი ნორმატიული აქტის ან მისი ნაწილის ძალადაკარგულად ცნობის სამართლებრივი შედეგების გავრცელებას მხოლოდ საკონსტიტუციო სასამართლოს შესაბამისი გადაწყვეტილების გამოქვეყნების მომენტიდან და ზღუდავს სამართლებრივი შედეგების გავრცელებას უფრო ადრინდელ პერიოდზე თანაზომიერების პრინციპზე დაყრდნობით საჯარო და კერძო ინტერესების გონივრული ბალანსის საფუძელზე.

„საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის 23-ე მუხლის პირველი პუნქტის შესაბამისად „ამ კანონის მე-19 მუხლის პირველი პუნქტის „ა“, „ე“ და „ლ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებულ საკითხებზე კონსტიტუციური სარჩელის დაკმაყოფილება, აგრეთვე იმავე მუხლის პირველი პუნქტის „მ“ ქვეპუნქტითა და მე-2 პუნქტით გათვალისწინებულ შემთხვევებში ნორმატიული აქტის ან მისი ნაწილის არაკონსტიტუციურობის დადასტურება იწვევს არაკონსტიტუციურად ცნობილი ნორმატიული აქტის ან მისი ნაწილის ძალადაკარგულად ცნობას საკონსტიტუციო სასამართლოს შესაბამისი გადაწყვეტილების გამოქვეყნების მომენტიდან.“ სადავო ნორმიდან გამომდინარე, ორგანული კანონის მე-19 მუხლის პირველი პუნქტის „ე“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებულ საკითხზე - კერძოდ, საქართველოს კონსტიტუციის მეორე თავის საკითხებთან მიმართებით მიღებული ნორმატიული აქტების კონსტიტუციურობის საკითხთან მიმართებით, კონსტიტუციური სარჩელის დაკმაყოფილება იწვევს არაკონსტიტუციურად ცნობილი ნორმატიული აქტის ან მისი ნაწილის ძალადაკარგულად ცნობას საკონსტიტუციო სასამართლოს შესაბამისი გადაწყვეტილების გამოქვეყნების მომენტიდან. სადავო ნორმა, იგივე სამართლებრივ შედეგს ადგენს ორგანული კანონის მე-2 პუნქტით გათვალისწინებულ შემთხვევაში სასამართლოს მიერ საკონსტიტუციო სასამართლოსადმი კონსტიტუციური წარდგინებით მიმართვის დროს ნორმატიული აქტის არაკონსტიტუციურად ცნობის შემთხვევაში, მათ შორის, საქართველოს კონსტიტუციის მეორე თავთან მიმართებით არაკონსტიტუციურობის დადასტურებისას.

“საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს დამკვიდრებული პრაქტიკის მიხედვით, სასამართლო უშალოდ კონსტიტუციის პრინციპებთან სადავო ნორმის შესაბამისობაზე არ მსჯელობს, მაგრამ სავალდებულოდ მიიჩნევს, ყოველ კონკრეტულ შემთხვევაში გამოიყენოს მათი რესურსი კონსტიტუციის სწორი განმარტებისა და ადამიანის უფლებების ადეკვატური დაცვისათვის. ამაზე სასამართლომ არაერთგზის მიუთითა საკუთარ გადაწყვეტილებებში. კერძოდ: „კონკრეტული დავების გადაწყვეტისას საკონსტიტუციო სასამართლო ვალდებულია, როგორც კონსტიტუციის შესაბამისი დებულება, ისე სადავო ნორმა გაანალიზოს და შეაფასოს კონსტიტუციის ძირითადი პრინციპების კონტექსტში, რათა ეს ნორმები განმარტების შედეგად არ დასცილდნენ მთლიანად კონსტიტუციაში გათვალისწინებულ ღირებულებათა წესრიგს. მხოლოდ ასე მიიღწევა კონსტიტუციის ნორმის სრული განმარტება, რაც, თავის მხრივ, ხელს უწყობს კონკრეტული სადავო ნორმის კონსტიტუციურობის სწორ შეფასებას“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2007 წლის 26 დეკემბრის #1/3/407 გადაწყვეტილება საქმეზე „საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია და საქართველო მოქალაქე - ეკატერინე ლომთათიძე საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II, 1). ხოლო, 2007 წლის 26 ოქტომბრის #2/2-389 გადაწყვეტილებაში აღნიშნულია: „საკონსტიტუციო სასამართლო სადავო ნორმების კონსტიტუციურობის შემოწმებისას არ არის შეზღუდული მხოლოდ კონსტიტუციის კონკრეტული ნორმებით. მართალია, კონსტიტუციური პრინციპები არ აყალიბებს ძირითად უფლებებს, მაგრამ გასაჩივრებული ნორმატიული აქტი ასევე ექვემდებარება გადამოწმებას კონსტიტუციის ფუძემდებლურ პრინციპებთან მიმართებით, კონსტიტუციის ცალკეულ ნორმებთან კავშირში და, ამ თვალსაზრისით, მსჯელობა უნდა წარიმართოს ერთიან კონტექსტში, საკონტიტუციო სასამართლომ უნდა დაადგინოს, რამდენად თავსდება გასაჩივრებული აქტი იმ კონსტიტუციურსამართლებრივ წესრიგში, რომელსაც კონსტიტუცია ადგენს“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2006 წლის 26 ოქტომბრის #2/2-389 გადაწყვეტილება საქმეზე „საქართველოს მოქალაქო მაია ნათაძე და სხვები საქართველოს პარლამენტისა და საქართველოს პრეზიდენტის წინააღმდეგ“, II, 3).“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2014 წლის 23 მაისის #3/1/574 გადაწყვეტილება საქმეზე „საქართველოს მოქალაქე გიორგი უგულავა საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II, 7)“.

საქართველოს კონსტიტუციის მე-5 მუხლის მე-4 პუნქტი ადგენს, რომ სახელმწიფო ხელისუფლება ხორციელდება ხელისუფლების დანაწილების პრინციპზე დაყრდნობით. ხელისუფლების დანაწილების პრინციპი ნათლადაა გამოკვეთილი არა მხოლოდ კონსტიტუციის დებულებებში, არამედ კონსტიტუციის ტექსტის სტრუქტურაში. საქართველოს კონსტიტუციის მე-5 თავი ეთმობა სასამართლო ხელისუფლებას, სადაც თავმოყრილია ნორმები, რომლებიც საქართველოს განსაზღვრავს საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს ადგილს, დანიშნულებას და ფუნქციას ხელისუფლების სისტემაში.

ადამიანის ძირითადი უფლებები და თავისუფლებები, როგორც უზენაესი და წარუვალი ადამიანური ღირებულებები, საქართველოს კონსტიტუციის მე-7 მუხლის თანახმად ზღუდავს სახელმწიფოს, როგორც უშუალოდ მოქმედი სამართალი. აქედან გამომდინარე, ხელისუფლების, მათ შორის სასამართლო ხელისუფლების, განხორციელებისას ამოსავალ დებულებას წარმოადგენს სწორედ საქართვველოს კონსტიტუციით დაცული ადამიანის ძირითადი უფლებები, რომელთა დაცვის უმთავრესი ორგანო სწორედ საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოა. „საკონსტიტუციო სასამართლო წარმოადგენს საქართველოს კონსტიტუციის უზენაესობისა და კონსტიტუციის მე-2 თავით აღიარებული უფლებებისა და თავისუფლებების უზრუნველყოფის მნიშვნელოვან გარანტს“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს პლენუმის 2014 წლის 24 დეკემბრის #3/2/577 გადაწყვეტილება საქმეზე „ა(ი)იპ „ადამიანის უფლებების სწავლებისა და მონიტორინგის ცენტრი (EMC)“ და საქართველოს მოქალაქე ვახუშტი მენაბდე საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II, 29)

როგორც აღვნიშნეთ, საქართველოს კონსტიტუციის 89-ე მუხლი მიუთითებს, რომ საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლო განხილავს „ნორმატიული აქტების კონსტიტუციურობას საქართველოს კონსტიტუციის მე-2 თავით აღიარებულ ადამიანის ძირითად უფლებებთან და თავისუფლებებთან მიმართებით“. ბუნებრივია, საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ ნორმატიული აქტის არაკონსტიტუციურად ცნობას თან უნდა სდევდეს ეფექტური სამართლებრივი შედეგები. წინააღმდეგ შემთხვევაში, საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ ნორმატიული აქტის არაკონსტიტუციურად ცნობა მხოლოდ დეკლარატიული ხასიათის იქნება და მას არავითარი შედეგი არ მოყვება იმ პირთა მიმართ, რომელთა უფლებები დარღვეულ იქნა არაკონსტიტუციურად ცნობილი ნორმატიული აქტის საფუძელზე ხელისუფლების მხრიდან. საქართველოს კონსტიტუციის მე-7 მუხლის თანახმად ხელისუფლების განხორციელებისას სახელმწიფო შეზღუდულია ადამიანის ძირითადი უფლებებით და თავისუფლებებით, როგორც უშუალოდ მოქმედი სამართლით.

საქართველოს კონსტიტუციის 89-ე მუხლის მეორე პუნქტის მეორე წინადადების მიხედვით „ნორმატიული აქტი ან მისი ნაწილი კარგავს იურიდიულ ძალას საკონსტიტუციო სასამართლოს შესაბამისი გადაწყვეტილების გამოქვეყნების მომენტიდან.“ ერთი შეხედვით, ამ მხრივ სადავო ნორმა შეესაბამება საქართველოს კონსტიტუციას. თუმცა, ნორმის რედაქციული თანხვედრა ატარებს შინაარსობრივ შეუსაბამობას, რითაც სადავო ნორმა წინააღმდეგობაშია საქართველოს კონსტიტუციის ზემოთააღნიშნულ დანაწესთან და საქართველოს კონსტიტუციის სხვა ფუძემდებლურ პრინციპებთან. საქართველოს კონსტიტუციის 89-ე მუხლის მე-2 პუნქტის მე-წ წინადადებაში გამოყენებული ფორმულირება „არაკონსტიტუციურად ცნობილი ნორმატიული აქტი ან მისი ნაწილი კარგავს იურიდიულ ძალას საკონსტიტუციო სასამართლოს შესაბამისი გადაწყვეტილების გამოქვეყნების მომენტიდან“ გაცილებით უფრო ფართო და დიდი შნაარსის მატარებელია, ვიდრე სადავო ნორმის თითქოსდა კონსტიტუციის შესატყვისი რედაქცია - „იწვევს არაკონსტიტუციურად ცნობილი ნორმატიული აქტის ან მისი ნაწილის ძალადაკარგულად ცნობას საკონსტიტუციო სასამართლოს შესაბამისი გადაწყვეტილების გამოქვეყნების მომენტიდან.“

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს პრაქტიკის თანახმად, „კონსტიტუციურ ტერმინებს აქვთ ავტონომიური სამართლებრივი მნიშვნელობა“ (იხ. მაგალითად, საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2014 წლის 8 ოქტომბრის #2/4/532,533 გადაწყვეტილება საქმეზე „საქართველოს მოქალაქეები - ირაკლი ქემოკლიძე და დავით ხარაძე საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II-63, საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2014 წლის 8 ოქტომბრის #2/4/532,533 განჩინება საქმეზე „საქართველოს მოქალაქეები - დავით კანდელაკი, ნატალია დვალი, ზურაბ დავითაშვილი, ემზარ გოგუაძე, გიორგი მელაძე და მამუკა ფაჩუაშვილი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II-3, საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2015 წლის 31 ივლისის #2/2/579 გადაწყვეტილება საქმეზე „საქართველოს მოქალაქო მაია რობაქიძე საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II-19, საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს პლენუმის 2015 წლის 15 სექტემბრის #3/2/646 გადაწყვეტილება საქმეზე „საქართველოს მოქალაქე გიორგი უგულავა საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II-5), და „მათი შინარსი არ განისაზღვება ქვემდგომ ნორმატიულ აქტებში გამოყენებული განმარტებებით. კონსტიტუცია თავადვე განსაზრავს მასში რეგლამენტირებული უფლების შინაარსსა და მოცულობას. კონსტიტუციური უფლებების შინაარსზე, ისევე როგორც კონსტიტუციური უფლების აღსაწერად გამოყენებულ ტერმინთა მნიშვნელობაზე, ზეგავლენას ვერ მოახდენს ის, თუ როგორ ხდება კანონმდებლობით მათი რეგლმენტაცია. საკონსტუტუციო სასამართლოსათვის კანონი შესაფასებელ მოცემულობას წარმოადგენს და არა კონსტიტუციური სტანდარტების განმსაზღვრელ ინსტრუმენტს. კონსტიტუციური ტერმინის განმარტებისას, სასამართლომ შეიძლება იხელმძღვანელოს უფლების არსით, რომელთან მიმართებაშიც არის გამოყენებული ესა თუ ის ტერმინი, კონსტიტუციური ნორმ(ებ)ის სტრუქტურით, კონსტიტუციის სხვა ნორმებში მოცემული მსგავსი ტერმინების შინაარსის ანალიზით და სხვა (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს პლენუმის 2015 წლის 15 სექტემბრის #3/2/646 გადაწყვეტილება საქმეზე „საქართველოს მოქალაქე გიორგი უგულავა საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II-5). „საკონსტიტუციო სასამართლომ არაერთ საქმეზე დაადგინა, რომ კონსტიტუციური უფლების და ტერმინების მნიშნელობა, მათი შნაარსის განმარტება უნდა მოხდეს შესაბამისი საკანონმდებლო დეფინიციებისაგან დამოუკიდებლად, მათგან იზოლირებულად.“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს პლენუმის 2015 წლის 15 სექტემბრის #3/2/646 გადაწყვეტილება საქმეზე „საქართველოს მოქალაქე გიორგი უგულავა საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II-8).

შესაბამისად, საქართველოს კონსტიტუციის 89-ე მუხლის მეორე პუნქტის მეორე წინადადების განმარტება უნდა მოხდეს სწორედ დაცული უფლების არსის, კონსტიტუციური ნორმის სტრუქტურისა და საკონსტიტუციო სასამართლოს პრაქტიკით დადგენილი სახელმძღვანელო კრიტერიუმების გათვალისწინებით, ვინაიდან საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს პრაქტიკა ერთმნიშვნელოვნად ადგენს, რომ „თუ არსებობს რესურსი კონსტიტუციური ნორმის უფლების სასარგებლო განმარტებისთვის, საკონსტიტუციო სასამართლოს კონსტიტუციური ვალდებულებაა, სწორედ ასე მოიქცეს“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს პლენუმის 2015 წლის 15 სექტემბრის #3/2/646 გადაწყვეტილება საქმეზე „საქართველოს მოქალაქე გიორგი უგულავა საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II-8).

საქართველოს კონსტიტუციის 42-ე მუხლის პირველი პუნქტის თანახმად „ყოველ ადამიანს აქვს თავის უფლებათა და თავისუფლებათა დასაცავად მიმართოს სასამართლოს“. ამავე მუხლის მე-3 პუნქტის მიხედვით კი „დაცვის უფლება გარანტირებულია“.

ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა ევროპული კონვენციის მე-6 მუხლის პირველი პუნქტი იცავს სამართლიანი სასამართლოს უფლებას, როგორც სისხლისსამართლებრივ, ისე სამოქალაქოსამართლებრივ საქმეებზე. კონვენციის მე-6 მუხლის პირველი პუნქტის თანახმად, ,,სამოქალაქო უფლებათა და მოვალეობათა განსაზღვრისას ან წარდგენილი ნებისმიერი სისხლისამართლებრივი ბრალდების საფუძვლიანობის გამორკვევისას ყველას აქვს გონივრულ ვადაში მისი საქმის სამართლიანი და საქვეყნო განხილვის უფლება კანონის საფუძველზე შექმნილი დამოუკიდებელი და მიუკერძოებელი სასამართლოს მიერ.”

საკონსტიტუციო სასამართლომ არაერთგზის ხაზგასმით აღნიშნა, რომ „სასამართლოს ხელმისაწვდომობის უფლება ინდივიდის უფლებების და თავისუფლებების დაცვის, სამართლებრივი სახელმწიფოსა და ხელისუფლების დანაწილების პრინციპების უზრუნველყოფის უმნიშვნელოვანესი კონსტიტუციური გარანტიაა. ის ინსტრუმენტული უფლებაა, რომელიც, ერთი მხრივ, წარმოადგენს სხვა უფლებებისა და ინტერესების დაცვის საშუალებას, ხოლო, მეორე მხრივ, ხელისუფლების შტოებს შორის შეკავებისა და გაწონასწორების არქიტექტურის უმნიშვნელოვანეს ნაწილს” (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2009 წლის 10 ნოემბრის გადაწყვეტილება №1/3/421,422 საქმეზე „საქართველოს მოქალაქეები – გიორგი ყიფიანი და ავთანდილ უნგიაძე საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ”, II, 1).

„სამართლიანი სასამართლოს უფლება ინსტრუმენტული უფლებაა. მისი უფლებრივი კომპონენტები იმ მოცულობით უნდა გამოიყენებოდეს, რაც ობიექტურად აუცილებელია კონკრეტული უფლების დაცვისათვის, როდესაც ამას ობიექტურად შეუძლია ზეგავლენის მოხდენა სასამართლო დაცვის ეფექტიანობაზე“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს პლენუმის 2014 წლის 24 დეკემბრის #3/2/577 გადაწყვეტილება საქმეზე ა(ი)იპ „ადამიანის უფლებების სწავლებისა და მონიტორინგის ცენტრი (EMC)“ და საქართველოს მოქალაქე ვახუშტი მენაბდე საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ, II, 14).

საკონსტიტუციო სასამართლოს შეფასებით, სამართლებრივი სახელმწიფოს პრინციპი „მოითხოვს, რომ ქვეყნის სამართალი უზრუნველყოფდეს ადამიანის ძირითადი უფლება-თავისუფლებების სრული მოცულობით აღიარებასა და მათი დაცვის ყველა საჭირო გარანტიის შექმნას. ამ მიზნის მიღწევაში დიდია საკონსტიტუციო სასამართლოს როლი. მან, ყოველ კონკრეტულ შემთხვევაში, უნდა შეძლოს კონსტიტუციური უფლებების შინაარსის სწორად და სრულყოფილად განმარტება“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2010 წლის 28 ივნისის #3/1/466 გადაწყვეტილება საქმეზე „საქართველოს სახალხო დამცველი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II, 2).“

„საკონსტიტუციო სასამართლო საქართველოს კონსტიტუციით გათვალისწინებული კომპეტენციების ფარგლებში განმატავს კონსტიტუციას და უზრუნველყოფს კონსტიტუციის უზენაესობისა და ადამიანის უფლებებისა და თავისუფლებების დაცვას. შესაბამისად, საქართველოს კონსტიტუციის 42-ე მუხლი მოიცავს საკონსტიტუციო სასამართლოსადმი მიმართის უფლებას და ქმნის ადამიანის უფლებებისა და თავისუფლებების დაცვის კონსტიტუციურ-სამართლებრივ გარანტიას.“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს პლენუმის 2014 წლის 24 დეკემბრის #3/2/577 გადაწყვეტილება საქმეზე ა(ი)იპ „ადამიანის უფლებების სწავლებისა და მონიტორინგის ცენტრი (EMC)“ და საქართველოს მოქალაქე ვახუშტი მენაბდე საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ, II, 15).

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს, როგორც კონსტიტუციური კონტროლის სასამართლო ორგანოს, მიერ კონსტიცუციური კონტროლის ფარგლებში ნორმატიული აქტის ან მისი ნაწილის ძალადაკარგულად ცნობა, სწორედ ადამიანის და მისი ძრითადი უფლებების და თავისუფლებების, როგორც უზენაესი და წარუვალი ღირებულების დაცვის კუთხით უნდა იქნეს განხილული და საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ ნორმატიული აქტის ან მისი ნაწილის ძალადაკარგულად ცნობის სამართლებრივი შედეგებიც სწორედ ძირითადი უფლებებისა და თავისუფლებების დაცვისა და დარღვეული უფლებების ეფექტური აღდგენის პრინციპის გათვალისწინებით უნდა იქნეს განმარტებული. ამ თვალსაზრისით, კონსტიტუციის ჩანაწერი, „არაკონსტიტუციურად ცნობილი ნორმატიული აქტი ან მისი ნაწილი ძალას კარგავს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესაბამისი გადაწყვეტილების გამოქვეყნების მომენტიდან“ თავის თავში აერთიანებს „იურიდიული ძალის დაკარგვის“ სამართლებრივი შედეგების გავრცელების შესაძლებლობას დროის სხვადასხვა მონაკვეთიდან. კონსტიტუციური ნორმის ამგვარი შინაარსს იცნობს ასევე „საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის სხვა ნორმებიც. ასე მაგალითად, აღნიშნული ორგანული კანონის 25-ე მუხლის მე-2 პუნქტში მოცემული ზოგადი წესი განსაზღვავს, რომ „არაკონსტიტუციურად ცნობილი სამართლებრივი აქტი ან მისი ნაწილი იურიდიულ ძალას კარგავს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესაბამისი გადაწყვეტილების გამოქვეყნების მომენტიდან, თუ ამ კანონით სხვა ვადა არ არის დადგენილი“. შესაბამისად, კანონის თანახმად, რაც სრულად შეესატყვისება კონსტიტუციის ნორმას, არაკონსტიტუციურად ცნობილი აქტის იურიდიული ძალის დაკარგვის სამართლებრივი შედეგები შეიძლება დაუკავშრდეს არა გადაწყვეტილების გამოქვეყნებას, არამედ დროის სხვა მონაკვეთს. მართლაც, ორგანული კანონის 23-ე მუხლი სადავო ნორმის გარდა ასევე დეტალურად ჩამოთვლის საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ მისი უფლებამოსილების ფარგლებში არაკონსტიტუციურად ცნობილი ნორმატიული აქტის ან მისი ნაწილისა და მათ საფუძელზე განხორციელებული იურიდიული მნიშვნელობის მქონე ფაქტების სამართლებრივი ძალის დაკარგვის კონკრეტულ დროის მონაკვეთებს. ასე მაგალითად, დასახელებული ნორმის მე-2 პუნქტის თანახმად, სახელმწიფო ორგანოებს შორის კომპეტენციის თაობაზე კონსტიტუციური სარჩელის დაკმაყოფილება იწვევს კომპეტენციის დამრღვევი ნორმატიული აქტის ძალადაკარგულად ცნობას მისი ამოქმედებიდან. ამ შემთხვევაში კანონი ცდილობს დაიცვას სახელმწიფო ხელისუფლების დანაწილების კონსტიტუციური პრიცნიპი და ძალადაკარგულად გამოცხადების სამართლებრივი შედეგები უკავშირდება არაკონსტიტუციური ნორმატტიული აქტის მიღების თარიღს და არა გადაწყვეტილების გაოქვეყნების თარიღს. ორგანული კანონის ხსენებული მუხლის 4¹ პუნქტის „ბ“ ქვეპუნქტის მიხედვით ჩატარებული არჩევნების ან რეფერენდუმის მომწესრიგებელი ნორმების და ამ ნორმების საფუძელზე ჩატარებული არჩევნების (რეფერენდუმის) კონსტიტუციურობის შესახებ კონსტიტუციური სარჩელის დაკმაყოფილება იწვევს ჩატარებული არჩევნების ან რეფერენდუმის შედეგების მთლიანად ან ნაწილობრივ ბათილად, თუ არაკონსტიტუციურად ცნობილმა ნორმატიულმა აქტმა ან მისმა ნაწილმა არსებითი და გადამწყვეტი გავლენა მოახდინა არჩევნების შედეგზე და არაკონსტიტუციური აქტის ან მისი ნაწილის არარსებობის შემთხვევაში იქნებოდა არსებულისაგან განსხვავებული შედეგი. ამ შემთხვევაშიც, სრულიად გასაგებია კანონმდებლის სურვილი, არ დაუშვას არაკონსტიტუციური ნორმების საფუძელზე ჩატარებული სარჩევნების გზით ხელისუფლების მოპოვება და განხორციელება.

საქართველოს კონსტიტუციის მე-6 მუხლის პირველი პუნქტის თანახმად, „საქართველოს კონსტიტუცია სახელმწიფოს უზენაესი კანონია. ყველა სხვა სამართლებრივი აქტი უნდა შეესაბამებოდეს კონსტიტუციას“. კონსტიტუციის, როგორც ძირითადი და უზენაესი კანონის სხვა ნორმატიულ აქტებთან მიმართებით უპირატესობის გამოხატულებაა სწორედ კონსტიტუციური კონტროლიც. ამ თვალსაზრისით, სადავო ნორმა, რომელიც საქართველოს კონსტიტუციის მეორე თავთან წინააღმდეგობის გამო არაკონსტიტუციურად ცნობილი ნორმატიული აქტის ან მისი ნაწილის ძალადაკარგულად ცნობასა და ძალადაკარგულად ცნობის სამართლებრივი შედეგების გავრცელებას ითვალისწინებს მხოლოდ საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესაბამისი გადაწყვეტილების გამოქვეყნების მომენტიდან, სრულებით ვერ ასახავს ადამიანის ძირითადი უფლებების და თავისუფლებების დაცვის იმ სტანდარტს, რომლისკენაც მოწოდებულია საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლო და წარმოადგენს სამართლიანი სასამართლოს უფლების, როგორც ინსტრუმენტული უფლების და კონსტიტუციით დაცული სხვა ძირითადი უფლებების, ხელყოფას, რომელთა დაცვა უზრუნველყოფილი უნდა იყოს სწორედ სამართლიანი სასამართლოს უფლებით. გაურკვეველია, თუ რატომ უნდა იმსახურებდეს ნაკლებ დაცვას ადამიანის ძირითადი უფლებები და თავისუფლებები და რატომ არის ის ნაკლები დაცვის ღირებულება, ვიდრე სახელმწიფო ორგანოთა კომპეტენციები, ან არჩევნებისა და რეფერენდუმის შედეგები.

ამ მხრივ, შეიძება გარკვეული პარალელების გავლება საქართველოს კანონმდებლობაში სამართლებრივი აქტის იურიდიული ძალის დაკარგვის მომწესრიგებელ ნორმებთან. ასე მაგალითად, საქართველოის ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის 60¹ მუხლის პირველი ნაწილის მიხედვით „ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი ბათილია, თუ იგი ეწინააღმდეგება კანონს ან არსებითად დარღვეულია მისი მომზადების ან გამოცემის კანონმდებლობით დადგენილი სხვა მოთხოვნები“. ამასთან, ამავე მუხლის მე-6 ნაწილი ითვალისწინებს დაინტერესებული მხარისათვის ზიანის ანაზღაურებას აღმჭურველი ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილად ცნობით მიყენებული ქონებრივი ზიანისთვის. ხოლო, მე-7 ნაწილი, სასამართლოს ანიჭებს ბათილად ცნობის სამართლებრივი შედეგების გავრცელების უფლებამოსილებას სხვადასხვა პერიოდიდან. ეს პერიოდი შეიძლება დაუკავშირდეს სადავო აქტის ძალაში შევლის დღეს, მისი ბათილად ცნობის დღეს, ან კონკრეტულ სამომავლო თარიღს. დაუშებელია ნორმატიული აქტების კონსტიტუციურობის საკითხის იმგვარი მოწესრიგება, როდესაც კანონსაწინააღმდეგო ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი შეიძლება ბათილად იქნეს ცნობილი, ხოლო არაკონსტიტუციურმა ნორმატიულმა აქტმა ძალა დაკარგოს მხოლოდ გადაწყვეტილების გამოქვეყნების მომენტიდან. ეს გამოიწვევდა საქართველოს კონსტიტუციის, როგორც უზენაესი საკანონმდებლო აქტის და კონსტიტუციით დაცული ადამიანის ძირითადი უფლებების და თავისუფლებების - როგორც უზენაესი და წარუვალი ღიღებულების მქონე ობიექტის გაუფასურებას. ნათელია, რომ საკითხის ამგვარი გადაწყვეტა არ შეიძლება იყოს კონსტიტუციის მიზანი. შესაბამისად, სადავო ნორმა ეწინააღმდეგება საქართველოს კონსტიტუციის 42-ე მუხლს.

მართალია, საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ დამკვიდრებული პრაქტიკის თანახმად, „უფლება სამართლიან სასამართლოზე არ არის აბსოლუტური. ეს უფლება შეიძება შეიზღუდოს დემოკრატიულ საზოგადოებაში არსებული ლეგიტიმური მიზნების მისაღწევად. ამასთანავე, სამართლიან სასამართლოზე უფლების შეზღუდვისას კანონმდებელმა უნდა დაიცვას გონოვრული ბალანსი შეზღუდვის გამოყენებულ საშუალებებსა და კანონიერ მიზანს შორის“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2014 წლის 27 თებერვლის #2/2/558 გადაწყვეტილება საქმეზე „საქართველოს მოქალაქე ილია ჭანტურია საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II, 6).

საქართველოს საკონსტიტუციოო სასამართლოს პრაქტიკის თანახმად, „უფლების მზღუდავი საკანონმდებლო რეგულირება უნდა წარმოადგენდეს ღირებული საჯარო (ლეგიტიმური) მიზნის მიღწევის გამოსადეგ და აუცილებელ საშუალებას. ამავე დროს, უფლების შეზღუდვის ინტენსივობა მისაღწევი საჯარო მიზნის პროპორციული, მისი თანაზომიერი უნდა იყოს. დაუშვებელია ლეგიტიმური მიზნის მიღწევა განხორციელდეს ადამიანის უფლების მომეტებული შეზღუდვის ხარჯზე” (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2012 წლის 26 ივნისის №3/1/512 გადაწყვეტილება საქმეზე „დანიის მოქალაქე ჰეიკე ქრონქვისტი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“). 

სადავო ნორმიდან არ ირკვევა თუ რა ლეგიტიმური მიზანი ამოძრავებს კანონმდებელს და რა ლეგიტიმურ მიზანს ემსახურება აღნიშნული ნორმა. ამ შემთხვევებში, დარღვეულია ასევე პროპორციულობის მოთხოვნაც. უდავოა, რომ ადამიანის ძირითადი უფლებების და თავისუფლებების დაცვა და განსაკუთრებით სამართლიანი სასამართლოს უფლებით უზრუნველყოფა სამართლებრივი სახელმწიფოს პრინციპის უპირველესი გამოხატულებაა. ამიტომ, სრულიად გაურკვეველია, თუ რა ლეგიტიმურ მიზანს ემსახურება სადავო ნორმის ნორმატიული დანაწესი, რომელიც საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს გადაწყვეტილებას მხოლოდ დეკლარატიულ ხასიათს ანიჭებს და დაუშვებლად მიიჩნევს არაკონსტიტყუცირად ცნობილი ნორმატიული აქტის ან მისი ნაწილის ძალადაკარგულად ცნობის სამართლებრივი შედეგების გავრცელებას ამ ნორმატიული აქტის ძალაში შესვლის მომენტიდან, ან დროის იმ სხვა მონაკვეთიდან, რომელიც ყველაზე უფრო მეტად უპასუხებს დარღვეული ძირითადი უფლების აღდგენის, თუ უფლების დაღრვევის თავიდან აცილების უმთავრეს მოთხოვნას.

საკონსტიტუციო სასამართლომ ასევე მიუთითა, რომ უფლების შეზღუდვა უნდა წარმოადგენდეს მიზნის მიღწევის არა მხოლოდ გამოსადეგ, არამედ ყველაზე ნაკლებად მზღუდველ, თანაზომიერ საშუალებასაც. შეზღუდვა რომ თანაზომიერად და შესაბამისად, კონსტიტუციურად ჩაითვალოს, უპირველეს ყოვლისა, უნდა არსებობდეს ლოგიკური კავშირი დასახულ ლეგიტიმურ მიზანსა და გამოყენებულ საშუალებას შორის. (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2014 წლის 27 თებერვლის გადაწყვეტილება №2/2/558 საქმეზე ილია ჭანტურია საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ). სადავო ნორმის შემთხვევაში, აღნიშნული პრინიციპები დარღვეულია.

„ვინაიდან ნებისმიერი სამართლებრივი წესრიგი მიზნისა და საშუალების მიმართებაზეა აგებული, ეს ავალდებულებს სახელმწიფოს, მიზნის მისაღწევად გამოიყენოს ისეთი საშუალება, რომლითაც, როგორც მიზნის მიღწევა იქნება გარანტირებული, ასევე თანაზომიერების პრინციპი იქნება დაცული“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2008 წლის 19 დეკემბრის გადაწყვეტილება №1/2/411 საქმეზე „შპს „რუსენერგოსერვისი“, შპს „პატარა კახი“, სს „გორგოტა“, გივი აბალაკის ინდივიდუალური საწარმო „ფერმერი“ და შპს „ენერგია“ საქართველოს პარლამენტისა და საქართველოს ენერგეტიკის სამინისტროს წინააღმდეგ”, II-29).

სწორედ თანაზომიერების პრინციპი ადგენს მატერიალურ მასშტაბებს კანონმდებლისათვის ძირითადი უფლებების შეზღუდვისას. თუ ნორმა ამ პრინციპებს არ შეესაბამება, ის დაუშვებს თვითნებობის შესაძლებლობას. სახელმწიფოს თვითნებობა ადამიანის თავისუფლების სფეროში კი ავტომატურად ნიშნავს ადამიანის ღირსების, როგორც კონსტიტუციური წესრიგის უმაღლესი პრინციპის, სამართლებრივი სახელმწიფოსა და სხვა კონსტიტუციური პრინციპების დარღვევას და ადამიანის ... ძირითადი უფლების არაკონსტიტუციურ ხელყოფას” (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2009 წლის 6 აპრილის №2/1/415 გადაწყვეტილება საქმეზე „საქართველოს სახალო დამცველი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ”, II, 13).

მიგვაჩნია, რომ საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ სადავო ნორმის არაკონსტიტუციურად ცნობის შემთხვევაში სწორედ სასამართლომ უნდა მოახდინოს იმ საკითხის გადაწყვეტა, თუ დროის რა მონაკვეთზე უნდა გაცრელდეს არაკონსტიტუციორობიდან გამომდინარე ნორმის ძალადაკარგულობის სამართლებრივი შედეგები. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს აღნიშნული უფლებამოსილება ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის გარანტიაა და მოცემულ შემთხვევაშიც ის უნდა განხორციელდეს სწორედ თანაზომიერების პრინციპის საფუძველზე დემოკრატიულ საზოგადოებაში კერძო და საჯარო ინტერესების დაბალანსების გზით. ამ საკითხს საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლომ არაერთგზის გაუსვი ხაზი და ეს პრინციპი არათუ საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს დამკვიდრებული პრაქტიკის განუყოფელი ნაწილია, არამედ მისივე შეფასებით სახელმწიფოს სატაბილურობის მნიშნელოვან პირობას წარმოადგენს. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შეფასებით „თანამედროვე სახელმწიფოს სტაბილურობის ერთ-ერთ უმნიშვნელოვანეს პირობას წარმოადგენს კერძო და საჯარო ინტერესებს შორის პრიორიტეტების სწორად და სამართლიანად განსაზღვრა, ხელისუფლებისა და ადამიანის ურთიერთობის გონივრულად დაბალანსებული სისტემის შექმნა. ეს, პირველ რიგში, გამოხატულებას პოვებს ყოველი კონკრეტული უფლების შინაარსისა და ფარგლების ადეკვატურ საკანონმდებლო განსაზღვრაში“ (2007 წლის 2 ივლისის N1/2/384 გადაწყვეტილება საქმეზე “საქართველოს მოქალაქეები – დავით ჯიმშელეიშვილი, ტარიელ გვეტაძე და ნელი დალალიშვილი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ”).

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს განმარტებით, „სახელმწიფოს პასუხისმგებლობის ტვირთი და, იმავდროულად, დემოკრატიულობის ხარისხი სწორედ იმის მიხედვით გაიზომება, რამდენად შეძლებს ის შეპირისპირებული ინტერესების სამართლიან დაბალანსებას. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლომ არაერთ გადაწყვეტილებაში აღნიშნა, რომ სახელმწიფომ უფლებების დაცვისა და უზრუნველყოფისას უნდა შეძლოს კერძო და საჯარო ინტერესების გონივრული დაბალანსება, მხოლოდ ასეა შესაძლებელი როგორც უფლებით სარგებლობის, ისე კონკრეტული საჯარო მიზნების მიღწევა. დემოკრატიულ საზოგადოებაში არ შეიძლება არსებობდეს მიზანი, ინტერესი, რომლის მიღწევის საპირწონე ამა თუ იმ უფლების დარღვევაა. არც ერთი ინტერესის მიღწევა არ შეიძლება მეორე ინტერესის ხელყოფის ხარჯზე. „სამართლებრივ სახელმწიფოში კანონზომიერია იმის მოლოდინი, რომ კერძო და საჯარო ინტერესების ურთიერთმიმართება სამართლიანი იქნება” (საკონსტიტუციო სასამართლოს 2007 წლის 2 ივლისის N№1/2/384 გადაწყვეტილება საქმეზე „საქართველოს მოქალაქეები – დავით ჯიმშელეიშვილი, ტარიელ გვეტაძე და ნელი დალალიშვილი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ”, II, 19). ამასთან, ადამიანის უფლებები შეიძლება შეიზღუდოს მხოლოდ იმდენად, რამდენადაც ეს აუცილებელია დემოკრატიულ საზოგადოებაში. როდის, როგორ და რა ინტენსივობით შეუძლია სახელმწიფოს, ჩაერიოს ადამიანის თავისუფლებაში ისე, რომ ეს ჩაითვალოს აუცილებელ ჩარევად დემოკრატიულ საზოგადოებაში, ამისთვის სამართლებრივ საფუძველს და შეფასების მასშტაბს კონსტიტუცია იძლევა, პირველ რიგში, ძირითადი კონსტიტუციური პრინციპები და თავად უფლებების მარეგლამენტირებელი კონსტიტუციური ნორმები. სწორედ აქ არის მოცემული კერძო და საჯარო ინტერესების თანაფარდობის განსაზღვრის დასაშვები ფარგლები.“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს პლენუმის 2014 წლის 23 მაისის №3/1/574 გადაწყვეტილება საქმეზე „საქართველოს მოქალაქე გიორგი უგულავა საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II-29).

აღსანიშნავია, რომ საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ სადავო ნორმატიული აქტის კონსტიტუციურობის საკითხის გადაწყვეტამდე სადავო ნორმატიული აქტის მოქმედების შეჩერების საკითხი სწორედ საჯარო და კერძო ინტერესების დაბალანსების კუთხით წყდება. კერძოდ, „საკონსტიტუციო სასამართლოს განმარტებით „ნორმატიული აქტებით დადგენილი ქცევის ზოგადსავალდებულო წესები ემსახურება საზოგადოებრივი ცხოვრების შესაბამისი სფეროების მოწესრიგებას და კონკრეტული ლეგიტიმური მიზნის მიღწევას, კერძო და საჯარო ინტერესების დაცვას. რიგ შემთხვევებში სადავო ნორმატიული აქტის მოქმედების შეჩერებამ შესაძლებელია შეზღუდოს როგორც კერძო, ისე საჯარო ინტერესები და დააზიანოს ის ღირებულება, რის დასაცავადაც არის მიღებული ეს აქტი (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2014 წლის 24 დეკემბრის N3/2/577 გადაწყვეტილება საქმეზე „ა(ა)იპ „ადამიანის უფლებების სწავლებისა და მონიტორინგის ცენტრის (EMС)“ და საქართველოს მოქალაქე ვახუშტი მენაბდე საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II-20). საკონსტიტუციო სასამართლოს დადგენილი პრაქტიკის თანახმად, „ყოველ კონკრეტულ შემთხვევაში სადავო ნორმის შეჩერების შესახებ გადაწყვეტილების მიღებისას სასამართლომ უნდა შეაფასოს ნორმის შეჩერებით გამოწვეული სხვათა უფლებების დარღვევის საფრთხეც” (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2012 წლის 7 ნოემბრის N1/3/509 საოქმო ჩანაწერი საქმეზე „საქართველოს მოქალაქე სოფიო ებრალიძე საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ”, II-9). შესაბამისად, ნორმატიული აქტის მოქმედების სამართლებრივი ბუნებიდან გამომდინარე, საკონსტიტუციო სასამართლომ უნდა გაითვალისწინოს სადავო ნორმის მოქმედების შეჩერებიდან გამომდინარე საფრთხეები. (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს პლენუმის 2015 წლის 25 ნოემბრის №3/9/682 საოქმო ჩანაწერი საქმეზე საქართველოს მოქალაქე ლევან გვათუა საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ, II-7).

„საკონსტიტუციო სასამართლოს არაერთხელ განუმარტავს, რომ კონსტიტუციური უფლებების შეზღუდვისას კანონმდებელი ვალდებულია, დაიცვას გონივრული ბალანსი კერძო და საჯარო ინტერესებს შორის. საკონსტიტუციო სასამართლოს კი ევალება, რომ მისთვის მინიჭებული უფლებამოსილების ფარგლებში, კერძო და საჯარო ინტერესებს შორის კონფლიქტის დროს, გაავლოს ზღვარი, რომელიც ამ ინტერესებს შორის კონსტიტუციურ ბალანსს ასახავს.“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს პირველი კოლეგიის 214 წლის 11 აპრილის №1/2/569 გადაწყვეტილება საქმეზე საქართველოს მოქალაქეები – დავით კანდელაკი, ნატალია დვალი, ზურაბ დავითაშვილი, ემზარ გოგუაძე, გიორგი მელაძე და მამუკა ფაჩუაშვილი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ, II-51)“.

მიგვაჩნია, რომ ამ თვალსაზრისით სადავო ნორმა ვერ უზრუნველყოფს დემოკრატიულ საზოგადოებაში არა თუ ინდივიდის ძირითადი უფლებებისა და თავისუფლებების სრულყოფილ დაცვას, არამედ წარმოადგენს სწორედ სახელმწიფოს პასუხისმგებლობის ტვირთის ინდივიდებზე ყოვლად გაუმართლებელ გადატანას და წარმოადგენს სახელმწიფოში სტაბილურობის ხელყოფის ნათელ მაგალითს. განსაკუთრებით, ეს ითქმის იმ შემთხვევებზე, როდესაც სასამართლოებში მიმდინარეობს სამართალწარმოება, რომელიც ჯერ არ დასრულებულა და არსებობს იმის შესაძლებლობა, რომ ჩვენს მიერ ზემოთმოყვანილი სასამართლო პრაქტიკის საფუძელზე, მიუხედავად საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ სადავო ნორმის არაკონსტიტუციურად ცნობისა, სამოქალაქო და სხვა დავის განმხილველმა სასამართლოებმა მაინც გამოიყენონ არაკონსტიტუციურად ცნობილი ნორმა, იმ მიზეზით, რომ დავის მონაწილეთა შორის სამართლებრივი ურთიერთობის წარმოშობისას და მიმდინარეობისას სწორედ ეს ნორმა მოქმედებდა.

ყოველივე ზემოთაღნიშნულის გათვალისწინებით, გთხოვთ საქართველოს კონსტიტუციის 42-ე მუხლის პირველ პუნქტთან მიმართებით არაკონსტიტუციურად ცნოთ „საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის 23-ე მუხლის პირველი პუნქტის ის ნორმატიული შინაარსი, რომელიც ითვალისწინებს „საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის პირველი პუნქტით გათვალისწინებულ შემთხვევაში (საქართველოს კონსტიტუციის მეორე თავის საკითხებთან მიმართებით მიღებული ნორმატიული აქტების კონსტიტუციურობის საკითხი) და ორგანული კანონის ამავე მუხლის მე-2 პუნქტით გათვალისწინებულ შემთხვევაში (სასამართლოს მიერ საკონსტიტუციო სასამართლოსადმი კონსტიტუციური წარდგინებით მიმართვისას იმ ნაწილში, რომელიც შეეხება ნორმატიული აქტის კონსტიტუციის მეორე თავთან მთლიანად ან ნაწილობრივ შეუსაბამობის საკითხს), საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ არაკონსტიტუციურად ცნობილი ნორმატიული აქტის ან მისი ნაწილის ძალადაკარგულად ცნობის სამართლებრივი შედეგების გავრცელებას მხოლოდ საკონსტიტუციო სასამართლოს შესაბამისი გადაწყვეტილების გამოქვეყნების მომენტიდან და ზღუდავს სამართლებრივი შედეგების გავრცელებას უფრო ადრინდელ პერიოდზე თანაზომიერების პრინციპზე დაყრდნობით საჯარო და კერძო ინტერესების გონივრული ბალანსის საფუძელზე.

3. „საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის 23-ე მუხლის მე-10 პუნქტის იმ ნორმატიული შინაარსის არაკონსტიტუციურობა საქართველოს კონსტიტუციის 42-ე მუხლის პირველ პუნქტთან მიმართებით, რომელიც ითვალისწინებს „საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის 25-ე მუხლის 4¹ პუნქტით გათვალისწინებულ შემთხვევაში არაკონსტიტუციურად ცნობილი ნორმატიული აქტის ან მისი ნაწილის ძალადაკარგულად ცნობას მხოლოდ საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ შესაბამისი განჩინების გამოქვეყნების მომენტიდან და ზღუდავს ძალადაკარგულობის სამართლებრივი შედეგების გავრცელებას უფრო დრინდელ პერიოდზე თანაზომიერების პრინციპზე დაყრდნობით საჯარო და კერძო ინტერესების გონივრული ბალანსის საფუძელზე იმ ნაწილში, რომელიც შეეხება სადავო ნორმატიული აქტის არაკონსტიტუციურად ცნობას საქართველოს მეორე თავთან წინააღმდეგობის გამო.

„საქართველო საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის 23-ე მუხლის მე-10 პუნქტი იმ შემთხვევას აწესრიგებს, როდესაც ამავე კანონის 25-ე მუხლის 4¹ პუნქტის შესაბამისად საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლო განმწესრიგებელ სხდომაზე დაადგენს, რომ სადავო ნორმატიული აქტი ან მისი ნაწილი შეიცავს იმავე შინაარსის ნორმებს, რომლებიც საკონსტიტუციო სასამართლომ უკვე ცნო არაკონსტიტუციურად. ამგვარ ვითარებაში, საკონსტიტუციო სასამართლო უფლებამოსილია გამოიტანოს განჩინება საქმის არსებითად განსახილველად მიუღებლობისა და სადავო აქტის ან მისი ნაწილის ძალადაკარგულად ცნობის შესახებ.

სადავო ნორმის მიზანი და სულისკვეთება სრულებით გასაგებია. ამ შემთხვევაში, სადავო აქტი სრულებით მართებულად, კონსტიტუციის 89-ე მუხლის მე-2 პუნქტში მითითებული ტერმინის „გადაწყვეტილების“ განმარტებას და დაკონკრეტებას ახდენს იმგვარად, რომ „გადაწყვეტილება“ მოიცავს „განჩინებას“ და საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს ანიჭებს უფლებამოსილებას არსებითი განხილვის გარეშე არაკონსტიტუციურად ცნოს სადავო ნორმატიული აქტი ან მისი ნაწილი.

კანონმდებლის მიზანი ნათელია, ვინაიდან კონსტიტუციური კონტროლის განხორციელება გულისხმობს არამხოლოდ მატერიალურ შინაარსს, არამედ შესაბამის პროცედურულ ფორმასაც. ამიტომაც, სავსებით გამართლებულია, საკონსტიტუციო სასამართლომ არსებითად აღარ იმსჯელოს იმ საკითხზე, რაზეც უკვე ერთხელ იმსჯელა და არაკონსტიტუციურად ცნოს სადავო ნორმატიული აქტი.

საქართველოს კონსტიტუციის 42-ე მუხლის პირველ პუნქტთან წინააღმდეგობა, ამ შემთხვევაშიც უკავშირდება საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ არაკონსტიტუციურად ცნობილი სადავო აქტის იურიდიული ძალის დაკარგვას სასამართლოს მიერ შესაბამისი განჩნების გამოქვეყნების მომენტიდან.

ჩვენს მიერ ზემოთმოყვანილი საფუძლებით, ამ შემთხვევაშიც მიგვაჩნია, რომ დაუშვებელია სადავო ნორმით გათვალისწინებულ შემთხვევაში და წესით არაკონსტიტუცირად ცნობილი სადავო აქტი ძალას კარგავდეს მხოლოდ შესაბამისი განჩინების გამოქვეყნების მომენტიდან.

შესაბამისად, გთხოვთ, საქართველოს კონსტიტუციის 42-ე მუხლის პირველ პუნქტთან მიმართებით, არაკონსტიტუციურად ცნოთ „საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის 23-ე მუხლის მე-10 პუნქტის ის ნორმატიული შინაარსი, რომელიც ითვალისწინებს „საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის 25-ე მუხლის 4¹ პუნქტით გათვალისწინებულ შემთხვევაში არაკონსტიტუციურად ცნობილი ნორმატიული აქტის ან მისი ნაწილის ძალადაკარგულად ცნობას მხოლოდ საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ შესაბამისი განჩინების გამოქვეყნების მომენტიდან და ზღუდავს ძალადაკარგულობის სამართლებრივი შედეგების გავრცელებას უფრო დრინდელ პერიოდზე თანაზომიერების პრინციპზე დაყრდნობით საჯარო და კერძო ინტერესების გონივრული ბალანსის საფუძელზე იმ ნაწილში, რომელიც შეეხება სადავო ნორმატიული აქტის არაკონსტიტუციურად ცნობას საქართველოს მეორე თავთან წინააღმდეგობის გამო.